Ka an-anayan ne baseen meyitenged te me
Hari
Igpewun‑a
Ka an-anayan ne baseen meyitenged te me Hari sumpul te guhuren meyitenged te migharian te me Israilita ne migbunsud te baseen ni Samwil. Nabaad seini te tatelu: 1.) Ka pegsubal ni Sulumun isip Hari te nasud te Israil, wey ka pegpatey te amey rin ne si Dabid. 2.) Ka peghari ni Sulumun wey ka me kalampusan din, labi en iya ka peggimu te timplu te Hirusalim. 3.) Ka pegkabaad te migharian te Israil te daruwa: ka migharian ne dapit te igkahibang ne balabahan, wey ka migharian ne dapit te igkakawanan ne balabahan, wey ka me guhuren meyitenged te me Hari ne migpangulu kandan taman te siyam ne gatus wey lalimma ne pulu (950) ne leg‑un te ware pad neetew si Hisus.
Kayi te daruwa ne Baseen meyitenged te me Hari, inggukuman ka tagse pangulu sumale te pegkamatinumanen dan te Manama, wey nanengnengan ne ka kalampusan te intiru ne nasud egpakaparuma-ruma te pegkamatinumanen dan. Ka pegsimba te me diyus-diyus wey ka pegkamasinupaken, egpakabehey te karereetan. Ne ware miglampus te seini ne peg-eleg-eleg ka langun ne Hari te migharian ne dapit te igkahibang ne balabahan. Piru due mule miglampus ne me Hari te migharian ne dapit te igkakawanan ne balabahan, wey due degma ware miglampus.
Ne ka amana neneila ne me etew te An-anayan ne baseen meyitenged te me Hari, iyan ka me prupita te Magbebaye ne Manama ne mabbagget ne me talagpangguhud te lalag te Manama ne migpaney-paney te me etew ne kene egsimba te me diyus-diyus, wey kene egsupak te Manama. Labi en iya si Ilyas wey ka panugtulen meyitenged te pegkuntere din te me prupita ni Baal (kapitulu 18).
Ka nenasulat te seini ne baseen
Ka katamanan te peghari ni Dabid 1:1–2:12
Inggimu ne Hari si Sulumun 2:13-46
Ka peghari ni Sulumun 3:1–11:43
a. Ka an-anayan ne me leg‑un 3:1–4:34
b. Ka peggimu te timplu 5:1–8:66
c. Ka katammanan ne me leg‑un 9:1–11:43
Ka pegkabaad te migharian te Israil te daruwa 12:1–22:53
a. Ka pegribildi te me tribu dapit te igkahibang ne balabahan 12:1–14:20
b. Ka me Hari te Huda wey Israil 14:21–16:34
c. Ka prupita ne si Ilyas 17:1–19:21
d. Ka Hari te Israil ne si Ahab 20:1–22:40
e. Si Hihusapat ne matig-Huda wey si Ahasiyas ne matig-Israil 22:41-53
1
Ka kabuyahi ni Hari Dabid
1 Ne hengkayi te buyag e si Hari Dabid, amane e sikandin egkaagsil minsan egmeg-ak-akeben pad ka me ulesen ne igbukus kandin te me suluhuanen din. 2 Purisu, migkahiyan sikandin te me suluhuanen din, “Ahalen, egkaayun ded ne egpamitawan ney sikeykew te mengebay ne egtanud-tanud egtanggu wey eggulid keykew eyew kene kad egkaagsilan?” 3 Ne migpamitew sikandan te mateles ne mengebay diye te intiru ne Israil wey si Abisag ne matig-Sunam ka nakita ran, wey in-uyan dan e sikandin diye te Hari. 4 Amana ne tetelesi ka mengebay, wey neyimu sikandin ne talagtanggu te Hari. Piru ware sikandin hilabeti te Hari.
Egkeupian si Aduniyas ne egkeyimu ne Hari
5 ✡ 2Sam 3:4.Te seeye ne timpu, si Aduniyas ne anak ni Dabid ki Hagit, migpaambug e mule, “Sikeddiey ka eghari.” Purisu mig-andam e sikandin te me karwahi, me etew ne egmangukudde, wey lalimma ne pulu (50) ne me etew ne eggun‑a kandin. 6 Ware de due sikandin nasapari minsan ken‑u te amey rin ne si Dabid, wey ke mig-insaan naa ke mareet ka eggimuwen din. Amana ne mateles ne lukes si Aduniyas, wey sikandin ka inggiba ni Absalum. 7 Ne miglalahan din si Huwab ne anak ni Siruya, wey si Abiyatar ne talagpanubad, meyitenged te planu rin ne egkeyimu sikandin ne Hari, wey mig-uyun ne egbulig sikandan se daruwa. 8 Piru ware mig-uyun ne egbulig kandin ensi Saduk ne talagpanubad, si Binayas ne anak ni Hihuyada, si Natan ne prupita, si Simii, si Ri, wey ka me sinalihan ne sundalu ni Dabid.
9 Sabeka ne aldew, migpanubad si Aduniyas te karniru, turu ne baka, wey te impalambeg ne me baka diye te Batu ne Suhilit ne marani te sebseb ne Inrugil. Ingginggat din ka langun ne suled din ne me lukes ne anak te Hari, wey ka me upisyal te Hari puun te Huda eyew egtambung te seeye ne pegpanubad. 10 Piru ware din hinggata si Natan ne prupita, si Binayas, ka me sinalihan ne sundalu te Hari, wey ka suled din ne si Sulumun.
Ka peggimu ki Sulumun ne Hari
11 ✡ 2Sam 12:24.Ne miggendiye si Natan te ki Batsiba ne iney ni Sulumun wey mig-insaan din sikandin, “Nakarineg kad e te neyimu e ne Hari si Aduniyas ne anak ni Hagit? Ware pe ma nakanengneng si Hari Dabid meyitenged due. 12 Purisu, emun ke egkeupian ka ne kene egkareetan wey ka anak nu ne si Sulumun, tumana nu ka tambag ku keykew. 13 Hendiye ka te ki Hari Dabid wey kahii nu sikandin, ‘Ahalen ku ne Hari, migsaad ka dengan keddiey ne ka anak ku ne si Sulumun ka egpakasubal keykew ne eghari. Ne mania te si Aduniyas e ka neyimu ne Hari?’ ” 14 Ne migkahi e man‑e si Natan, “Taheed te egpakiglalag ke pad te Hari, eglasud ad, wey egpamalehetan ku ka inlalag nu kandin.”
15 Purisu miggendiyad e si Batsiba te sinabeng te Hari. Buyag e amana ka Hari, wey si Abisag ne matig-Sunam ka migtanggu kandin. 16 Ne migpanimbuel wey miglangkeb si Batsiba diye te tangkaan te Hari. Ne mig-insaan e sikandin te Hari, “Nekey‑a ka igkeupii nu?”
17 Ne migtabak si Batsiba, “Ahalen, migsaad ka dengan keddi te ngaran te Magbebaye ne Manama nu ne ka anak ku ne si Sulumun ka igpasubal nu igpapinnuu te trunu nu te Hari. 18 Ne kuntee, si Aduniyas e mule ka neyimu ne Hari, ne ware ka mule nakanengneng. 19 Migpanubad e sikandin te masulug ne karniru, turu ne baka, wey te impalambeg ne me baka, wey impanginggat din ka langun ne me anak nu, wey si Abiyatar ne talagpanubad, wey si Huwab ne pangulu te me sundalu, piru ware din mule hinggata si Sulumun ne suluhuanen nu. 20 Ne kuntee ahalen, egtetahad ka langun ne etew te Israil ke hentew ka igpanengneng nu ne igpasubal nu keykew ne eghari. 21 Su ke kene nu eggimuwen sika, te timpu ne eg-engked kad e kanami, eg-isipen ad e nikandan ne talag-akal wey ka anak ku ne si Sulumun.”
22 Taheed te egpakiglalag pad si Batsiba te Hari, miggingume e si Natan ne prupita. 23 Ne ingguhuran e ka Hari te due si Natan. Ne dutu, miglasud e si Natan wey mig-usengul sikandin diye te tangkaan te Hari. 24 Ne migkahi sikandin, “Ahalen ku ne Hari, impanengneng nud ka me etew ne si Aduniyas iya ka igpasubal nu igpahari? 25 Su kuntee ne aldew, migpanubad sikandin te masulug ne karniru, me turu ne baka, wey te impalambeg ne me baka. Ingginggat din ka langun ne me anak nu, ka pangulu te me sundalu wey si Abiyatar ne talagpanubad. Ne kuntee, sasangan pad sikandan ne egmangekeen, egmangiinum, wey egmanguleyi ne egbantug ki Aduniyas ne iyan e Hari. 26 Piru wara a mule hinggata nikandin se suluhuanen nu, wey si Saduk ne talagpanubad, si Binayas ne anak ni Hihuyada, wey ka suluhuanen nu ne si Sulumun. 27 Ahalen, mig-uyunan nu iya seini minsan ware key nikeykew panengnenga se me suluhuanen nu ke hentew ka igpasubal nu igpahari?”
28 Ne migkahi si Hari Dabid, “Ipaseled niyu pa man‑e kayi si Batsiba.” Ne migseled e si Batsiba wey migsasindeg sikandin diye te tangkaan te Hari. 29 Ne migkahiyan e sikandin te Hari, “Mengeyibet iya te manekal ne Manama ne iyan migluwas keddiey ligkat te langun ne karereetan, 30 ne ka insaad ku keykew te ngaran te Magbebaye ne Manama te Israil, ne ka anak nu ne si Sulumun iya ka igpasubal ku igpahari. Ne egtumanen ku seini kuntee ne aldew.”
31 Ne mig-usengul wey miglangkeb e si Batsiba diye te tangkaan te Hari wey migkahi, “Egkeuyag ka te ware egtamanan, ahalen!”
32 Ne migkahi si Hari Dabid, “Ipeendini niyu si Saduk ne talagpanubad, si Natan ne prupita, wey si Binayas ne anak ni Hihuyada.” Te diyad e sikandan te tangkaan te Hari, 33 migkahiyan e sikandan te Hari, “Dumaa niyu ka me upisyal ku, wey ipeuntud niyu ka anak ku ne si Sulumun te kudde ku,* Sabeka seini ne ayam ne anak te lukes ne asnu wey beyan ne kudde. wey dumeyi niyu sikandin patupang diye te sebseb te Gihun. 34 Ne diye, eg-itisan ni Saduk ne talagpanubad, wey ni Natan ne prupita ka ulu ni Sulumun te lana eyew egkeyimu sikandin ne Hari te Israil. Ne parahinga niyu ka trumpita duma te pegpanguleyi, ‘Egkeuyag te ware egtamanan si Hari Sulumun!’ 35 Pegkapenga due, ipanulud niyud e sikandin kayi. Ipaseled niyu wey ipapinnuu niyu sikandin te trunu ku, su eghari e sikandin subal keddiey. Sikandin ka in-alam ku ne eghari te Israil wey te Huda.”
36 Ne migtabak si Binayas te Hari, “Uya, ahalen! Egpamalehetan perem sika te Magbebaye ne Manama nu. 37 Su ka Magbebaye ne migduma keykew, egduma red degma ki Sulumun eyew egmabmabantug pad ka peghari din te peghari nu.”
38 Ne nangipanew e ensi Saduk, Natan, wey si Binayas ne indumaan te me talagbantey† Te Hibruwanen: Kiritanen wey Pilitanen. te Hari. Impeuntud dan si Sulumun te kudde te Hari wey nangendiyad e sikandan te Gihun. 39 Pegginguma ran diye, ingkuwe e ni Saduk ka lana te ulibu ne intahu te sungey ne in-uyan din puun te Balungbalung te Magbebaye ne Manama, wey in-itisan din e si Sulumun. Ne dutu, imparahing dan e ka trumpita wey migmanguleyi e ka langun ne etew, “Egkeuyag te ware egtamanan si Hari Sulumun!” 40 Ne miglibed e sikandan diye te Hirusalim ka egpamulendag wey egmanguleyi te pegkahale dan, ka migsinundul ki Sulumun. Amana sikandan ne maggulub wey egkaantag e ka tane te kahulub dan.
41 Te egmekeimpus e egmangekeen ensi Aduniyas duma te me mahaliyug din, narineg dan e ka mahulub. Te narineg e degma ni Huwab ka laheng te trumpita, mig-inse e sikandin, “Mania te amana ne mahulub ka diye te siyudad?” 42 Te sasangan pad ne eglalag si Huwab, miggingume e si Diyunatan ne anak te talagpanubad ne si Abiyatar. Ne migkahi e si Aduniyas, “Lasud ka, talahuren, kema ke due meupiya ne panugtulen nu.”
43 Ne migtabak si Diyunatan, “Kene ne meupiya ne panugtulen! Inggimu e ne Hari si Sulumun te ahalen ta ne si Hari Dabid. 44 Imparumaan din si Sulumun engki Saduk, Natan, Binayas wey te me talagbantey rin wey impeuntud dan sikandin te kudde te Hari. 45 Ne diye te sebseb te Gihun, mig-itisan e enni Saduk wey ni Natan ka ulu ni Sulumun te lana eyew egkeyimu e sikandin ne Hari. Ne nanlibed e sikandan diye te Hirusalim, wey maggulub naan de iya ka me etew te siyudad ne egkengaggale. Sika ka mahulub ne narineg niyu kuntee. 46 Ne kuntee, si Sulumun e ka Hari, 47 wey nangendiyad te ki Hari Dabid ka langun ne upisyal eyew egpakita te pegtahud dan kandin. Ne migkahiyan dan e si Dabid, ‘Ka Manama nu ka eggimu ki Sulumun ne mabantug pad keykew wey egbulig kandin eyew meupiya pad ka peghari din du te peghari nu.’ Ne mig-usengul si Dabid diye te hibatanan din wey insimba rin ka Manama 48 wey migpasalamat ne migkahi, ‘Sayeen ka Magbebaye ne Manama ne Manama te Israil, su kuntee, inggimu nud e ne Hari ka sabeka ne kabuhalan ku wey impasapen e pad ubag nikeykew te peghari din.’ ”
49 Ne dutu, nangelkel e te liyas ka langun ne mahaliyug ni Aduniyas, nanasindeg sikandan wey nenekegsuwey-suwey re ka namallahuy. 50 Ne naaldek e si Aduniyas ki Sulumun. Mig-aput sikandin diye te Balungbalung te Magbebaye ne Manama wey miggen-gen diye te me sungey-sungey te altar. 51 Ne duen e nakalalag ki Sulumun te egkaaldek kun si Aduniyas kandin wey diyad e sikandin te altar ka miggen-gen te me sungey-sungey. Igkeupii rin kun ne egsaad si Sulumun ne kene eggimatayan sikandin.
52 Ne migkahi si Sulumun, “Emun ke ware eggimuwen din ne mareet, kene ku sikandin eggilabetan. Piru ke egsupak sikandin keddi, egpeyimatayan ku iya sikandin.” 53 Nataman, impaangey e ni Hari Sulumun si Aduniyas diye te altar. Pegginguma rin, miglangkeb e sikandin diye te tangkaan ni Hari Sulumun, wey ingkahiyan e sikandin te Hari, “Uli kad e diye te baley nu.”