Priority Errors

Trailing space at end of line in LUK -1:0

Showing 1 out of 2026 priority errors

Fix Text Errors

LUK -1:0 Removed trailing space in id: LUK

LUK -1:1 Removed trailing space in h: LUCAM

LUK -1:2 Removed trailing space in toc1: INCIPIT SECUNDUM LUCAM

LUK -1:3 Removed trailing space in toc2: LUCAM

LUK -1:4 Removed trailing space in mt1: INCIPIT SECUNDUM LUCAM

LUK 1:0 Extra whitespace after chapter number

LUK 1:0 Removed trailing space in c: 1

LUK 1:1 Removed trailing space in v~: Quoniam quidem multi conati sunt ordinare narrationem, quæ in nobis completæ sunt, rerum:\f + \fr 1.1 \fk Quoniam quidem, \ft etc. BEDA. Lucas de omnibus quæ fecit Jesus et docuit, etc., usque ad magis ordinarent narrationem quam historiæ texerent veritatem.\f*

LUK 1:2 Removed trailing space in v~: sicut tradiderunt nobis, qui ab initio ipsi viderunt, et ministri fuerunt sermonis:

LUK 1:3 Removed trailing space in v~: visum est et mihi, assecuto omnia a principio diligenter, ex ordine tibi scribere, optime Theophile,\f + \fr 1.3 \fk Omnia. \ft ID. Non omnia quæ assecutus, sed de omnibus quæ ad fidem legentium confirmandam credit idonea. Ex consulto enim multa præterit, quæ alii dicunt, ut diversa in Evangelio gratia refulgeret, et propriis quibusdam libri singuli mysteriorum gestorumque miracula eminerent. \fk Theophile. \ft Theophilus, amans Deum, etc., usque ad fidem perpetuæ divinitatis et temporaneæ dispensationis illius debet ordinem nosse.\f*

LUK 1:4 Removed trailing space in v~: ut cognoscas eorum verborum, de quibus eruditus es, veritatem.

LUK 1:5 Removed trailing space in v~: Fuit in diebus Herodis, regis Judææ, sacerdos quidam nomine Zacharias de vice Abia, et uxor illius de filiabus Aaron, et nomen ejus Elisabeth.\f + \fr 1.5 \fk Fuit in diebus Herodis regis Judææ. \ft AMBR. Vitulus sacerdotalis hostia. Per vitulum ergo hoc Evangelium figuratur, in quo a sacerdotibus inchoatur, et in vitulo consummatur, id est in Christo, qui pro mundi vita immolatur. \fk Sacerdos quidam. \ft Implevit ordinem, dixit regem, et regionem in qua fuit, sacerdotem et gentem ejus et uxorem illius indicat. \fk Zacharias. \ft Zacharias, memor Domini: cui apparet Angelus a dextris altaris, quia ei qui memor Domini est demonstratur mysterium. \fk De vice Abia. \ft BEDA. Abia, Pater Dominus, etc., usque ad sicut per septem Testamentum declaratur Vetus. \fk Elizabeth. \ft Elizabeth, Dei mei saturitas, signat Mariam quæ plena Deo fuit.\f*

LUK 1:6 Removed trailing space in v~: Erant autem justi ambo ante Deum, incedentes in omnibus mandatis et justificationibus Domini sine querela.\f + \fr 1.6 \fk Erant autem ambo. \ft BEDA, AMBR. Plena laudatio quæ genus in majoribus, mores in æquitate, officium in sacerdotio, factum in mandatis, judicium in justificationibus comprehendit. \fk Justi ante Deum. \ft AMBR. Non enim omnis qui justus est ante homines justus est ante Deum; aliter enim vident homines, aliter Deus: homines in facie, Deus in corde. Ideoque fieri potest, ut aliquis affectata bonitate populari justus videatur mihi, justus tamen non sit ante Deum, si justitia non ex mentis simplicitate formetur, sed adulatione simuletur.\f*

LUK 1:7 Removed trailing space in v~: Et non erat illis filius, eo quod esset Elisabeth sterilis, et ambo processissent in diebus suis.\f + \fr 1.7 \fk Et non erat illis. \ft BEDA. Divinitus procuratum fuit, ut de provectis diuque fructu conjugii privatis Joannes nasceretur, ut inopinato ortu prolis et ipsos donum Dei gratius afficeret, et cæteros stupor miraculi pararet auditui futuri prophetiæ. Unde postea subditur: \fk Posuerunt omnes qui audierant in corde suo dicentes: Quis putas puer iste erit?\f*

LUK 1:8 Removed trailing space in v~: Factum est autem, cum sacerdotio fungeretur in ordine vicis suæ ante Deum,\f + \fr 1.8 \fk Factum est autem. \ft Cum ex præcepto Moysi uno sacerdote decedente, unus succedere jubeatur, tempore David statutum est ut vicissim ministrantes per octonos dies a sabbato usque ad sabbatum tempore vicis suæ, singuli castimoniæ studerent, nec interea domum tangerent.\f*

LUK 1:9 Removed trailing space in v~: secundum consuetudinem sacerdotii, sorte exiit ut incensum poneret, ingressus in templum Domini:\f + \fr 1.9 \fk Sorte. \ft BEDA. Non nova tunc sorte electus, quando incensum erat adolendum, etc., \fk usque \fk ad\ft prædicitur dum ille promittitur præcursurus.\f*

LUK 1:10 Removed trailing space in v~: et omnis multitudo populi erat orans foris hora incensi.

LUK 1:11 Removed trailing space in v~: Apparuit autem illi angelus Domini, stans a dextris altaris incensi.

LUK 1:12 Removed trailing space in v~: Et Zacharias turbatus est videns, et timor irruit super eum.\f + \fr 1.12 \fk Et Zacharias turbatus est videns, et timor irruit super eum, \ft etc. AMBR. Solemus turbari et a nostro affectu alienari quando perstringimur superioris potestatis occursu. Sed sicut humani defectus est terreri, ita angelicæ benignitatis est paventem suo aspectu blandiendo solari; contra, dæmones, si quos sua præsentia territos senserint, ampliore horrore concutiunt.\f*

LUK 1:13 Removed trailing space in v~: Ait autem ad illum angelus: Ne timeas, Zacharia, quoniam exaudita est deprecatio tua: et uxor tua Elisabeth pariet tibi filium, et vocabis nomen ejus Joannem:\f + \fr 1.13 \fk Quoniam exaudita est deprecatio tua: et uxor tua Elizabeth pariet tibi filium, et vocabis nomen ejus. \ft Exaudita est magis quam petisti. Rogasti pro liberatione plebis, et donatus est tibi præcursor. AMBR. Multa divina beneficia hic sunt congesta. Primum, deprecationis fructus, deinde sterilis partus. Tum lætitia plurimorum, et magnitudo virtutis, Altissimi etiam prophetia promittitur. Quinetiam ne qua esset dubitatio, futuri nomen designatur. Tantis igitur supra votum fluentibus, non immerito diffidentia pœna plectitur silentii.\f*

LUK 1:14 Removed trailing space in v~: et erit gaudium tibi, et exsultatio, et multi in nativitate ejus gaudebunt:\f + \fr 1.14 \fk Et erit gaudium, \ft etc. BEDA. Singularis meriti est indicium quoties hominibus a Deo vel imponitur nomen, vel mutatur, etc., usque ad quia hic salutem multis prædicat, ille vero omnibus dat. AMBR. \fk Gaudium et exsultatio. \ft Monentur parentes non minus gratias agere, etc., usque ad matres quia honorantur præmiis conjugii.\f*

LUK 1:15 Removed trailing space in v~: erit enim magnus coram Domino: et vinum et siceram non bibet, et Spiritu Sancto replebitur adhuc ex utero matris suæ:\f + \fr 1.15 \fk Vinum et siceram, \ft etc. BEDA. Magnæ coram Deo virtutis est prædicare in deserto gaudia cœlestia, etc., usque ad et jam erat spiritus gratiæ.\f*

LUK 1:16 Removed trailing space in v~: et multos filiorum Israël convertet ad Dominum Deum ipsorum:\f + \fr 1.16 \fk Et multos filiorum Isræl convertet. \ft ID. Cum Joannes Christo testimonium perhibens, in fide Christi baptizans, dicatur filios Isræl ad Deum convertisse, patet Christum esse Dominum Deum Isræl.\f*

LUK 1:17 Removed trailing space in v~: et ipse præcedet ante illum in spiritu et virtute Eliæ: ut convertat corda patrum in filios, et incredulos ad prudentiam justorum, parare Domino plebem perfectam.\f + \fr 1.17 \fk Præcedet ante. \ft ID. Sicut Elias præco judicis, etc., usque ad ille cum eo manifestatur in gloria. \fk In spiritu et virtute. \ft AMBR. Bene junguntur spiritu et virtute. Non enim sine virtute spiritus, nec sine spiritu virtus est. Elias virtutem habuit abstinentiæ, et patientiæ, et convertendi animos populorum a perfidia ad fidem, spiritum autem prophetandi habuit. \fk Convertat, \ft etc., BEDA. Corda patrum in filios convertit, etc., usque ad fere eadem verba quæ angelus de Joanne, Malach, prædixit de Elia.\f*

LUK 1:18 Removed trailing space in v~: Et dixit Zacharias ad angelum: Unde hoc sciam? ego enim sum senex, et uxor mea processit in diebus suis.\f + \fr 1.18 \fk Unde, \ft etc. ID. Si homo esset qui promittebat, impune liceret quærere signum, etc., usque ad et infidelitatis esset pœna quam meruit.\f*

LUK 1:19 Removed trailing space in v~: Et respondens angelus dixit ei: Ego sum Gabriel, qui asto ante Deum: et missus sum loqui ad te, et hæc tibi evangelizare.\f + \fr 1.19 \fk Ante Deum. \ft ID. Cum ad nos veniunt angeli, sic exterius implent ministerium, ut tamen ante Deum interius per contemplationem assistant. Quia etsi angelus est spiritus circonscriptus, summus spiritus qui Deus est, incirconscriptus est, intra quem currit angelus quocunque moveatur vel mittatur.\f*

LUK 1:20 Removed trailing space in v~: Et ecce eris tacens, et non poteris loqui usque in diem quo hæc fiant, pro eo quod non credidisti verbis meis, quæ implebuntur in tempore suo.

LUK 1:21 Removed trailing space in v~: Et erat plebs exspectans Zachariam: et mirabantur quod tardaret ipse in templo.

LUK 1:22 Removed trailing space in v~: Egressus autem non poterat loqui ad illos, et cognoverunt quod visionem vidisset in templo. Et ipse erat innuens illis, et permansit mutus.\f + \fr 1.22 \fk Et ipse erat innuens illis, et permansit mutus, \ft etc. Sine voce corporales actus indicare moliens, nec exprimens voluntatem. Cui similis populus Judæorum, actuum suorum impotens reddere rationem.\f*

LUK 1:23 Removed trailing space in v~: Et factum est, ut impleti sunt dies officii ejus, abiit in domum suam:\f + \fr 1.23 \fk Ut impleti sunt, \ft etc. Quia vicis suæ tempore, pontifices templi tantum officiis mancipati, non solum a complexu uxorum, sed etiam a domorum ingressu abstinebant. Nostris autem sacerdotibus quibus non carnalis successio, sed spiritualis perfectio quæritur, qui quotidie præsto debent esse altari, perpetua castitas indicitur.\f*

LUK 1:24 Removed trailing space in v~: post hos autem dies concepit Elisabeth uxor ejus, et occultabat se mensibus quinque, dicens:\f + \fr 1.24 \fk Occultabat. \ft AMBR. Occultat quia partus sui erubescit ætatem, etc., usque ad neque enim ea quæ senilem non erubesceret coitum, erubesceret partum.\f*

LUK 1:25 Removed trailing space in v~: Quia sic fecit mihi Dominus in diebus, quibus respexit auferre opprobrium meum inter homines.\f + \fr 1.25 \fk Quia sic fecit. \ft BEDA. Gesta sunt hæc, inquit Joannes Chrysostomus, etc., usque ad quia per ipsum afflictio pœnitentiæ erat prædicanda.\f*

LUK 1:26 Removed trailing space in v~: In mense autem sexto, missus est angelus Gabriel a Deo in civitatem Galilææ, cui nomen Nazareth,\f + \fr 1.26 \fk In mense autem sexto. \ft HIER. Sicut sexto mense missus est Gabriel angelus a Deo in civitatem Galilææ, ita sexto millenario missus est Christus, \fk Gabriel. \ft BEDA. Ideo angeli ex nomine aliquando signantur, ut ex ipso nomine quid ministraturi veniant, demonstretur. Gabriel fortitudo Dei, quia illum nuntiat qui ad debellandum diabolum veniebat.\f*

LUK 1:27 Removed trailing space in v~: ad virginem desponsatam viro, cui nomen erat Joseph, de domo David: et nomen virginis Maria.\f + \fr 1.27 \fk Ad virginem. \ft Mulier a diabolo seducta mortem intulit: contra mulier ab angelo edocta salutem edidit.\f*

LUK 1:28 Removed trailing space in v~: Et ingressus angelus ad eam dixit: Ave gratia plena: Dominus tecum: benedicta tu in mulieribus.\f + \fr 1.28 \fk Dominus tecum. \ft Quam novo castitatis amore ad cœlestia sustulit, et post mediante humana natura, omni plenitudine divinitatis consecravit. \fk Benedicta tu in mulieribus. \ft Quæ, sine exemplo muliebris conditionis, et virgo et mater est, et Deum genuit.\f*

LUK 1:29 Removed trailing space in v~: Quæ cum audisset, turbata est in sermone ejus, et cogitabat qualis esset ista salutatio.\f + \fr 1.29 \fk Turbata est, \ft etc. Quia nesciebat si præteritum an futurum esset, quod angelus dixit.\f*

LUK 1:30 Removed trailing space in v~: Et ait angelus ei: Ne timeas, Maria: invenisti enim gratiam apud Deum.\f + \fr 1.30 \fk Et ait angelus ei: Ne timeas, Maria. \ft Turbatam insolita salutatione quasi familiarius notam vocat ex nomine. Ne timeat jubet, et quare gratia plenam vocaverit, plenius explicat.\f*

LUK 1:31 Removed trailing space in v~: Ecce concipies in utero, et paries filium, et vocabis nomen ejus Jesum:\f + \fr 1.31 \fk Jesum. \ft Jesus salvator, sive salutaris dicitur. Ipse enim salvum faciet, non populum Isræl, sed suum populum, sive ex præputio, sive ex circumcisione, in unum ovile sub uno pastore congregatum.\f*

LUK 1:32 Removed trailing space in v~: hic erit magnus, et Filius Altissimi vocabitur, et dabit illi Dominus Deus sedem David patris ejus: et regnabit in domo Jacob in æternum,\f + \fr 1.32 \fk Sedem David patris ejus. \ft BEDA. Id est Isræliticam plebem, etc., usque ad in his qui de oleastro incisi in olivam bonam sunt inserti.\f*

LUK 1:33 Removed trailing space in v~: et regni ejus non erit finis.

LUK 1:34 Removed trailing space in v~: Dixit autem Maria ad angelum: Quomodo fiet istud, quoniam virum non cognosco?

LUK 1:35 Removed trailing space in v~: Et respondens angelus dixit ei: Spiritus Sanctus superveniet in te, et virtus Altissimi obumbrabit tibi. Ideoque et quod nascetur ex te sanctum, vocabitur Filius Dei.\f + \fr 1.35 \fk Sanctum vocabitur Filius Dei. \ft Jesus nascitur sanctus, qui conditionem naturæ corruptibilis vinceret, et commistione copulæ carnalis conceptus non est. Nos conditione corruptibilis naturæ constricti, per gratiam possumus sanctificari. Et congruit, ut quæ contra morem virgo concepit, supra morem humanæ consuetudinis Dei Filium generet.\f*

LUK 1:36 Removed trailing space in v~: Et ecce Elisabeth cognata tua, et ipsa concepit filium in senectute sua: et hic mensis sextus est illi, quæ vocatur sterilis:\f + \fr 1.36 \fk Et ecce, \ft etc. BEDA. Ne virgo desperet de partu, etc., usque ad præcursorem quoque de anu sterili nasciturum cognosceret. \fk Cognata tua. \ft Quia de tribu Levi, id est de tribu Dei. BEDA. Legimus, quod Aaron qui de tribu Levi erat, etc., usque ad quæ secundum Deum spiritualis cognationis consortio non carebant.\f*

LUK 1:37 Removed trailing space in v~: quia non erit impossibile apud Deum omne verbum.

LUK 1:38 Removed trailing space in v~: Dixit autem Maria: Ecce ancilla Domini: fiat mihi secundum verbum tuum. Et discessit ab illa angelus.\f + \fr 1.38 \fk Ecce ancilla Domini. \ft Non de singularitate meriti se extollit, sed suæ conditionis et divinæ cognationis per omnia memor, se ancillam illius esse fatetur, cujus mater eligitur, et cum magna devotione promissionem angeli optat impleri.\f*

LUK 1:39 Removed trailing space in v~: Exsurgens autem Maria in diebus illis, abiit in montana cum festinatione, in civitatem Juda:\f + \fr 1.39 \fk Exsurgens autem Maria in diebus illis, abiit in montana cum festinatione in civitatem Juda. \ft AMBR. Non incredula de oraculo, etc., usque ad dum subditur: \fk Et factum est ut audivit. \f*

LUK 1:39 Found footnote ending with space in \v~: Exsurgens autem Maria in diebus illis, abiit in montana cum festinatione, in civitatem Juda:\f + \fr 1.39 \fk Exsurgens autem Maria in diebus illis, abiit in montana cum festinatione in civitatem Juda. \ft AMBR. Non incredula de oraculo, etc., usque ad dum subditur: \fk Et factum est ut audivit. \f*

LUK 1:40 Removed trailing space in v~: et intravit in domum Zachariæ, et salutavit Elisabeth.\f + \fr 1.40 \fk Et intravit in domum Zachariæ. \ft Hinc discant sanctæ mulieres, quam sedulitatem prægnantibus debeant exhibere cognatis. \fk Et salutavit Elizabeth. \ft BEDA. Prior salutat, quia decet ut quanto castior, tanto humilior sit.\f*

LUK 1:41 Removed trailing space in v~: Et factum est, ut audivit salutationem Mariæ Elisabeth, exsultavit infans in utero ejus: et repleta est Spiritu Sancto Elisabeth:\f + \fr 1.41 \fk Exsultavit, \ft etc. Quia lingua non poterat, animo exsultante salutat, et suæ præcursionis officium inchoat. Ecce apparet quod angelus dixerat: \fk Spiritu sancto replebitur adhuc ex utero matris suæ. \f*

LUK 1:41 Found footnote ending with space in \v~: Et factum est, ut audivit salutationem Mariæ Elisabeth, exsultavit infans in utero ejus: et repleta est Spiritu Sancto Elisabeth:\f + \fr 1.41 \fk Exsultavit, \ft etc. Quia lingua non poterat, animo exsultante salutat, et suæ præcursionis officium inchoat. Ecce apparet quod angelus dixerat: \fk Spiritu sancto replebitur adhuc ex utero matris suæ. \f*

LUK 1:42 Removed trailing space in v~: et exclamavit voce magna, et dixit: Benedicta tu inter mulieres, et benedictus fructus ventris tui.\f + \fr 1.42 \fk Benedicta tu. \ft BEDA, AMBR. Conveniunt verba Evangelii cum verbis psalmi in quo promittitur David: \fk De fructu ventris tui ponam super sedem tuam\ft Psal. 131.. Et eadem voce Maria benedicitur ab Elizabeth qua a Gabriele, ut et angelis et hominibus veneranda, et nostris feminis præferenda monstretur.\f*

LUK 1:43 Removed trailing space in v~: Et unde hoc mihi, ut veniat mater Domini mei ad me?\f + \fr 1.43 \fk Mater Domini. \ft Sentio miraculum, mysterium cognosco, mater Domini verbo feta, Deo plena.\f*

LUK 1:44 Removed trailing space in v~: Ecce enim ut facta est vox salutationis tuæ in auribus meis, exsultavit in gaudio infans in utero meo.\f + \fr 1.44 \fk Ut facta. \ft Ipso momento quo vox intrat ad aures corporis, virtus spiritualis cor intrat audientis, et non solum matrem, sed etiam sobolem amore advenientis accendit. \fk Exsultavit. \ft BEDA. Revelante Spiritu quo impleta erat, etc., usque ad credidit virgo, ubi sacerdos negavit.\f*

LUK 1:45 Removed trailing space in v~: Et beata, quæ credidisti, quoniam perficientur ea, quæ dicta sunt tibi a Domino.

LUK 1:46 Removed trailing space in v~: Et ait Maria: [Magnificat anima mea Dominum:\f + \fr 1.46 \fk Magnificat anima mea Dominum. \ft ID. Primo dona sibi spiritualiter concessa profitetur, etc., usque ad in ejus præceptis observandis impendo.\f*

LUK 1:47 Removed trailing space in v~: et exsultavit spiritus meus in Deo salutari meo.\f + \fr 1.47 \fk Et exsultavit. \ft ID. ID. Quia terrena non curo, prosperitas non emollit me, adversitas non frangit, sed sola illius memoria delectat, a quo salus speratur æterna, illius divinitate lætor cujus temporali conceptione mea caro fetatur.\f*

LUK 1:48 Removed trailing space in v~: Quia respexit humilitatem ancillæ suæ: ecce enim ex hoc beatam me dicent omnes generationes,\f + \fr 1.48 \fk Quia respexit. \ft ID. Ecce quam vilia de se sentit, etc., usque ad et de parvis et infirmis magnos facit et fortes. \fk Quia fecit mihi magna. \ft Quia in me carnem sumpsit, et me a peccatis mundavit, et dona Spiritus sancti mihi contulit. \fk Et misericordia. \ft BEDA. A specialibus donis ad generalia Dei judicia se convertit, etc., usque ad subdit quid contemptores mereantur.\f*

LUK 1:49 Removed trailing space in v~: quia fecit mihi magna qui potens est: et sanctum nomen ejus,

LUK 1:50 Removed trailing space in v~: et misericordia ejus a progenie in progenies timentibus eum.

LUK 1:51 Removed trailing space in v~: Fecit potentiam in brachio suo: dispersit superbos mente cordis sui.

LUK 1:52 Removed trailing space in v~: Deposuit potentes de sede, et exaltavit humiles.

LUK 1:53 Removed trailing space in v~: Esurientes implevit bonis: et divites dimisit inanes.\f + \fr 1.53 \fk Esurientes implevit bonis. \ft ID. Qui æterna toto studio desiderant; saturabuntur, cum Christus apparuerit in gloria. Sed qui terrenis gaudent, in ultimo inanes totius beatitudinis dimittuntur. In præsenti etiam videmus humiles divina gratia impleri, superbos lumine veritatis privari.\f*

LUK 1:54 Removed trailing space in v~: Suscepit Israël puerum suum, recordatus misericordiæ suæ:

LUK 1:55 Removed trailing space in v~: sicut locutus est ad patres nostros, Abraham et semini ejus in sæcula.]\f + \fr 1.55 \fk Sicut locutus est ad patres nostros. \ft Memoriam patrum quibus hæc salus revelata est faciens, Abraham nominatim exprimit, cui primo ipsa incarnatio manifestata est. \fk Et semini ejus in sæcula. \ft Non tam carne genitis, quam fidei vestigia secutis, quibus adventus Salvatoris in sæcula est promissus, quia ipsa promissio hæreditatis nullo fine claudetur. Nam et usque in finem sæculi credentes non deerunt, et beatitudinis erit gloria perennis.\f*

LUK 1:56 Removed trailing space in v~: Mansit autem Maria cum illa quasi mensibus tribus: et reversa est in domum suam.\f + \fr 1.56 \fk Mansit autem Maria. \ft BEDA. Tandiu mansit, donec videret præcursoris nativitatem, propter quam maxime venerat. Nec causa sola familiaritatis tandiu mansit, sed ut tanto tempore et Elizabeth et Joannis cresceret profectus. Nam si in primo adventu Mariæ, Spiritu sancto sunt repleti, multum est illis superadditum tanta mora mansionis.\f*

LUK 1:57 Removed trailing space in v~: Elisabeth autem impletum est tempus pariendi, et peperit filium.

LUK 1:58 Removed trailing space in v~: Et audierunt vicini et cognati ejus quia magnificavit Dominus misericordiam suam cum illa, et congratulabantur ei.

LUK 1:59 Removed trailing space in v~: Et factum est in die octavo, venerunt circumcidere puerum, et vocabant eum nomine patris sui Zachariam.\f + \fr 1.59 \fk Die octavo. \ft Per circumcisionem resurrectio Domini figuratur, quia et octava die, id est post sabbatum, facta est. Et sicut illa a reatu mortis absolvere solebat, sic ista immortalis vitæ nativitatem, et in auctore nostro exhibuit, et in nobis monstravit sperandam. \fk Et vocabant eum. \ft BEDA. Joannis celebrata nativitas, est Novi Testamenti inchoata gratia, etc., usque ad gratiam Evangelii si recte intelligatur exprimit.\f*

LUK 1:60 Removed trailing space in v~: Et respondens mater ejus, dixit: Nequaquam, sed vocabitur Joannes.

LUK 1:61 Removed trailing space in v~: Et dixerunt ad illam: Quia nemo est in cognatione tua, qui vocetur hoc nomine.

LUK 1:62 Removed trailing space in v~: Innuebant autem patri ejus, quem vellet vocari eum.\f + \fr 1.62 \fk Innuebant autem patri ejus, \ft etc. Qui innuunt patri de nomine pueri, significant illos qui testimonio legis intendunt astruere gratiam fidei.\f*

LUK 1:63 Removed trailing space in v~: Et postulans pugillarem scripsit, dicens: Joannes est nomen ejus. Et mirati sunt universi.

LUK 1:64 Removed trailing space in v~: Apertum est autem illico os ejus, et lingua ejus, et loquebatur benedicens Deum.

LUK 1:65 Removed trailing space in v~: Et factus est timor super omnes vicinos eorum: et super omnia montana Judææ divulgabantur omnia verba hæc:

LUK 1:66 Removed trailing space in v~: et posuerunt omnes qui audierant in corde suo, dicentes: Quis, putas, puer iste erit? etenim manus Domini erat cum illo.

LUK 1:67 Removed trailing space in v~: Et Zacharias pater ejus repletus est Spiritu Sancto: et prophetavit, dicens:\f + \fr 1.67 \fk Et prophetavit dicens. \ft BEDA. Magna largitas divinæ pietatis. Ecce loquela quæ sola ablata est diffidenti, cum spiritu prophetiæ restituta est credenti.\f*

LUK 1:68 Removed trailing space in v~: [Benedictus Dominus Deus Israël, quia visitavit, et fecit redemptionem plebis suæ:\f + \fr 1.68 \fk Benedictus. \ft Qui dum bonitatem Dei rogavit, pro liberatione præcursor donatus est. \fk Visitavit. \ft Quod proxime faciendum cognoverat, prophetico more quasi jam factum narrat.\f*

LUK 1:69 Removed trailing space in v~: et erexit cornu salutis nobis in domo David pueri sui,\f + \fr 1.69 \fk Cornu salutis nobis. \ft BEDA. Per cornu quod carnem excedit, cum omnia ossa carne tegantur, regnum Christi significatur, quo mundus et gaudia carnis superantur. In cujus figuram David et Salomon cornu olei, sunt in regni gloriam consecrati, ut prius Saul lenticula.\f*

LUK 1:70 Removed trailing space in v~: sicut locutum est per os sanctorum, qui a sæculo sunt, prophetarum ejus:

LUK 1:71 Removed trailing space in v~: salutem ex inimicis nostris, et de manu omnium qui oderunt nos:\f + \fr 1.71 \fk Salutem ex inimicis nostris, et de manu, \ft etc. Erexit nobis salutem ex inimicis, et est explanatio superioris versiculi, in quo breviter idem præmiserat: \fk Et erexit cornu salutis nobis. \f*

LUK 1:71 Found footnote ending with space in \v~: salutem ex inimicis nostris, et de manu omnium qui oderunt nos:\f + \fr 1.71 \fk Salutem ex inimicis nostris, et de manu, \ft etc. Erexit nobis salutem ex inimicis, et est explanatio superioris versiculi, in quo breviter idem præmiserat: \fk Et erexit cornu salutis nobis. \f*

LUK 1:72 Removed trailing space in v~: ad faciendam misericordiam cum patribus nostris: et memorari testamenti sui sancti:\f + \fr 1.72 \fk Ad faciendam misericordiam cum \fk patribus nostris, et memorari testamenti, \ft etc. Locutus est, et erexit nobis salutem ad faciendam misericordiam, ut misericordiam quam patribus promisit impleat in nobis, et juramentum quod fecit patribus de liberatione nostra, in nobis per Christum compleatur.\f*

LUK 1:73 Removed trailing space in v~: jusjurandum, quod juravit ad Abraham patrem nostrum, daturum se nobis

LUK 1:74 Removed trailing space in v~: ut sine timore, de manu inimicorum nostrorum liberati, serviamus illi

LUK 1:75 Removed trailing space in v~: in sanctitate et justitia coram ipso, omnibus diebus nostris.

LUK 1:76 Removed trailing space in v~: Et tu puer, propheta Altissimi vocaberis: præibis enim ante faciem Domini parare vias ejus,\f + \fr 1.76 \fk Et tu, puer, propheta Altissimi vocaberis: præibis enim ante faciem Domini parare, \ft etc. BEDA. Non mirum si alloquitur infantem octo dierum, etc., usque ad quæ agnoscebat se in filios suscepisse.\f*

LUK 1:77 Removed trailing space in v~: ad dandam scientiam salutis plebi ejus in remissionem peccatorum eorum

LUK 1:78 Removed trailing space in v~: per viscera misericordiæ Dei nostri, in quibus visitavit nos, oriens ex alto:

LUK 1:79 Removed trailing space in v~: illuminare his qui in tenebris et in umbra mortis sedent: ad dirigendos pedes nostros in viam pacis.]\f + \fr 1.79 \fk Ad dirigendos pedes nostros in viam pacis. Puer autem crescebat, \ft etc. Ut per omnia gressus nostrorum operum illuminatoris nostri gratiæ concordent, donec ad mansionem perpetuæ pacis intremus.\f*

LUK 1:80 Removed trailing space in v~: Puer autem crescebat, et confortabatur spiritu: et erat in desertis usque in diem ostensionis suæ ad Israël.

LUK 2:0 Extra whitespace after chapter number

LUK 2:0 Removed trailing space in c: 2

LUK 2:1 Removed trailing space in v~: Factum est autem in diebus illis, exiit edictum a Cæsare Augusto ut describeretur universus orbis.\f + \fr 2.1 \fk Exiit edictum a Cæsare. \ft AUG., BED. Augustus duodecim annis circa nativitatem Christi in pace regnavit, etc., usque ad hic primum Judæa facta est stipendiaria Romanis.\f*

LUK 2:2 Removed trailing space in v~: Hæc descriptio prima facta est a præside Syriæ Cyrino:\f + \fr 2.2 \fk Prima. \ft BEDA. Jam diversis temporibus, pleræque partes terrarum leguntur descriptæ, sed hæc est prima earum quæ totum orbem concluserunt, quæ professio est mentium, quia nullus excluditur. Vel certe tunc primum cœpit, quando Cyrinus a Cæsare in Syriam missus est, censor patrimoniorum futurus.\f*

LUK 2:3 Removed trailing space in v~: et ibant omnes ut profiterentur singuli in suam civitatem.

LUK 2:4 Removed trailing space in v~: Ascendit autem et Joseph a Galilæa de civitate Nazareth in Judæam, in civitatem David, quæ vocatur Bethlehem: eo quod esset de domo et familia David,\f + \fr 2.4 \fk Nazareth. \ft ID. Quotidie Dominus in Nazareth concipitur, etc., usque ad quod instantia loquentis magistri nihil valet nisi augmentum superni juvaminis ut audiatur acceperit.\f*

LUK 2:5 Removed trailing space in v~: ut profiteretur cum Maria desponsata sibi uxore prægnante.

LUK 2:6 Removed trailing space in v~: Factum est autem, cum essent ibi, impleti sunt dies ut pareret.\f + \fr 2.6 \fk Factum est autem. \ft Alibi concipi, alibi nasci Dominus voluit, ut insidiantis Herodis furorem facilius evaderet. Humilitas Christi commendatur, quia non solum incarnari, sed etiam illo tempore nasci voluit, quo mox natus censui Cæsaris propter nostram liberationem subderetur.\f*

LUK 2:7 Removed trailing space in v~: Et peperit filium suum primogenitum, et pannis eum involvit, et reclinavit eum in præsepio: quia non erat eis locus in diversorio.\f + \fr 2.7 \fk Pannis eum involvit. \ft Vilibus induitur pannis, ut stolam immortalitatis reciperemus. Manus et pedes stringuntur; ut manus nostræ ad bene operandum, pedes in viam pacis dirigantur; parvulus factus, ut nos perfecti simus.\f*

LUK 2:8 Removed trailing space in v~: Et pastores erant in regione eadem vigilantes, et custodientes vigilias noctis super gregem suum.\f + \fr 2.8 \fk Et pastores. \ft BEDA. Nato summo pastore, pastores ab insidiis noctis, etc., usque ad super quos divina gratia largius coruscat.\f*

LUK 2:9 Removed trailing space in v~: Et ecce angelus Domini stetit juxta illos, et claritas Dei circumfulsit illos, et timuerunt timore magno.\f + \fr 2.9 \fk Et ecce angelus Domini. \ft ID. Et concipiendum, et conceptum, et natum Dominum, cœli cives testantur, ut et mortales sufficienter imbuant, et suum auctori servitium impendant.\f*

LUK 2:10 Removed trailing space in v~: Et dixit illis angelus: Nolite timere: ecce enim evangelizo vobis gaudium magnum, quod erit omni populo:

LUK 2:11 Removed trailing space in v~: quia natus est vobis hodie Salvator, qui est Christus Dominus, in civitate David.

LUK 2:12 Removed trailing space in v~: Et hoc vobis signum: invenietis infantem pannis involutum, et positum in præsepio.\f + \fr 2.12 \fk Infantem pannis involutum. \ft ID. Crebris infantia Salvatoris et angelorum testimoniis, et evangelistarum est inculcata, ut mentibus nostris altius infigatur quid pro nobis sit factus: In quo humilitas commendatur: \fk Quia cum esset dives, pauper pro nobis factus est, ut inopia sua nos ditaret\ft II Cor. 8..\f*

LUK 2:13 Removed trailing space in v~: Et subito facta est cum angelo multitudo militiæ cælestis laudantium Deum, et dicentium:

LUK 2:14 Removed trailing space in v~: [Gloria in altissimis Deo, et in terra pax hominibus bonæ voluntatis.]\f + \fr 2.14 \fk Et in terra pax. \ft Quando peccando eramus a Deo extranei, extraneos nos angeli deputabant; sed quia cognovimus regem nostrum, recognoverunt nos angeli cives suos. Et timet angelus adorari ab humana natura quam in suo rege considerat. \fk Hominibus bonæ voluntatis. \ft BEDA. Qui suscipiunt natum Christum, non his qui audita ejus nativitate sunt turbati et eum persecuti. \fk Non est pax impiis, dicit Dominus\ft Isa. 48..\f*

LUK 2:15 Removed trailing space in v~: Et factum est, ut discesserunt ab eis angeli in cælum: pastores loquebantur ad invicem: Transeamus usque Bethlehem, et videamus hoc verbum, quod factum est, quod Dominus ostendit nobis.

LUK 2:16 Removed trailing space in v~: Et venerunt festinantes: et invenerunt Mariam, et Joseph, et infantem positum in præsepio.\f + \fr 2.16 \fk Et venerunt festinantes. \ft BEDA. Non cum desidia Christi quærenda est præsentia, etc., usque ad quasi in præsepio invenient.\f*

LUK 2:17 Removed trailing space in v~: Videntes autem cognoverunt de verbo, quod dictum erat illis de puero hoc.\f + \fr 2.17 \fk Videntes autem. \ft Visio vel cognitio Dei est, et hæc est sola vita hominum ut cognoscant verum Patrem, et quem misit Jesum Christum esse unum Deum.\f*

LUK 2:18 Removed trailing space in v~: Et omnes qui audierunt, mirati sunt: et de his quæ dicta erant a pastoribus ad ipsos.\f + \fr 2.18 \fk Mirati sunt. \ft Mirantur et de mysterio incarnationis et de tanta pastorum attestatione, qui fingere audita nescirent, sed simplici facundia vera prædicarent. Sed Dominus non rethores, sed piscatores ad evangelizandum destinavit. Sic et in Vetere Testamento suæ dispensationis nuntios pastores ordinavit. Ideo non est parvipendenda pastorum attestatio.\f*

LUK 2:19 Removed trailing space in v~: Maria autem conservabat omnia verba hæc, conferens in corde suo.

LUK 2:20 Removed trailing space in v~: Et reversi sunt pastores glorificantes et laudantes Deum in omnibus quæ audierant et viderant, sicut dictum est ad illos.\f + \fr 2.20 \fk Et reversi, \ft etc. BEDA. Sic spirituales pastores modo dormientibus aliis contemplando cœlestia subvehuntur, etc., usque ad dum dicunt: \fk Gloria in altissimis Deo, et in terra pax hominibus bonæ voluntatis. \f*

LUK 2:20 Found footnote ending with space in \v~: Et reversi sunt pastores glorificantes et laudantes Deum in omnibus quæ audierant et viderant, sicut dictum est ad illos.\f + \fr 2.20 \fk Et reversi, \ft etc. BEDA. Sic spirituales pastores modo dormientibus aliis contemplando cœlestia subvehuntur, etc., usque ad dum dicunt: \fk Gloria in altissimis Deo, et in terra pax hominibus bonæ voluntatis. \f*

LUK 2:21 Removed trailing space in v~: Et postquam consummati sunt dies octo, ut circumcideretur puer, vocatum est nomen ejus Jesus, quod vocatum est ab angelo priusquam in utero conciperetur.

LUK 2:22 Removed trailing space in v~: Et postquam impleti sunt dies purgationis ejus secundum legem Moysi, tulerunt illum in Jerusalem, ut sisterent eum Domino,\f + \fr 2.22 \fk Tulerunt illum. \ft Parvuli qui de toto regno Judæorum ad templum portabantur, si erant de tribu Levi, in ministerium domus perpetuo detinebantur. Si de alia tribu, pretio dato a parentibus primogeniti redimebantur ad propria referendi.\f*

LUK 2:23 Removed trailing space in v~: sicut scriptum est in lege Domini: Quia omne masculinum adaperiens vulvam, sanctum Domino vocabitur:\f + \fr 2.23 \fk Sicut scriptum. \ft BEDA. Scriptum est in lege: \fk Mulier quæ suscepto, \ft etc., usque ad cum bonorum operum fructibus supernæ beatitudinis gaudia subit.\f*

LUK 2:24 Removed trailing space in v~: et ut darent hostiam secundum quod dictum est in lege Domini, par turturum, aut duos pullos columbarum.\f + \fr 2.24 \fk Par turturum. \ft ID. Hæc oblatio pauperum erat, qui non sufficerent offerre agnum, ut per omnia humilitas Domini pateat.\f*

LUK 2:25 Removed trailing space in v~: Et ecce homo erat in Jerusalem, cui nomen Simeon, et homo iste justus, et timoratus, exspectans consolationem Israël: et Spiritus Sanctus erat in eo.\f + \fr 2.25 \fk Et ecce homo. \ft Non solum angeli, sed omnis ætas et sexus testimonium nato reddunt puero. Et sicut ab omnium sæculorum fidelibus præsagiebatur, ita veniens omnium sanctorum laude prædicatur.\f*

LUK 2:26 Removed trailing space in v~: Et responsum acceperat a Spiritu Sancto, non visurum se mortem, nisi prius videret Christum Domini.

LUK 2:27 Removed trailing space in v~: Et venit in spiritu in templum. Et cum inducerent puerum Jesum parentes ejus, ut facerent secundum consuetudinem legis pro eo,\f + \fr 2.27 \fk Puerum. \ft Cum pueritia post septem annos infantiæ incipiat, Jesus frequenter puer dicitur, non tam ætate quam pro servitio, unde Propheta: \fk Ecce puer meus, \ft quia \fk Filius hominis non venit ministrari, sed ministrare\ft Isa. 42.\f*

LUK 2:28 Removed trailing space in v~: et ipse accepit eum in ulnas suas: et benedixit Deum, et dixit:

LUK 2:29 Removed trailing space in v~: [Nunc dimittis servum tuum Domine, secundum verbum tuum in pace:\f + \fr 2.29 \fk Nunc dimittis servum tuum. \ft AMBR. Qui vult dimitti, veniat in Hierusalem, etc., usque ad tunc dimittetur ut non videat mortem, quia viderat vitam.\f*

LUK 2:30 Removed trailing space in v~: quia viderunt oculi mei salutare tuum,

LUK 2:31 Removed trailing space in v~: quod parasti ante faciem omnium populorum:

LUK 2:32 Removed trailing space in v~: lumen ad revelationem gentium, et gloriam plebis tuæ Israël.]

LUK 2:33 Removed trailing space in v~: Et erat pater ejus et mater mirantes super his quæ dicebantur de illo.

LUK 2:34 Removed trailing space in v~: Et benedixit illis Simeon, et dixit ad Mariam matrem ejus: Ecce positus est hic in ruinam et in resurrectionem multorum in Israël, et in signum cui contradicetur:\f + \fr 2.34 \fk Ecce positus est hic. \ft In ruinam illorum qui steterant, et resurrectionem illorum qui ceciderant; vel in ruinam vitiorum, et in resurrectionem virtutum. Non in se tantum, sed in suis quoque prædicatoribus positus est in ruinam et resurrectionem, unde Apostolus: \fk Christi bonus odor sumus Deo, in his qui salvi fiunt, et in his qui pereunt. \ft Bono enim odore, alii salvantur, alii pereunt II Cor. 2..\f*

LUK 2:35 Removed trailing space in v~: et tuam ipsius animam pertransibit gladius ut revelentur ex multis cordibus cogitationes.\f + \fr 2.35 \fk Gladius. \ft BEDA. Dolor Dominicæ passionis, etc., usque ad zizania germinare conspicit. \fk Ut revelentur. \ft Ante erat incertum qui Judæorum Christi gratiam reciperent, qui conspuerent: sed audita nativitate revelantur cogitationes, et Herodes et alii turbantur, quidam ad Christi magisterium accedunt.\f*

LUK 2:36 Removed trailing space in v~: Et erat Anna prophetissa, filia Phanuel, de tribu Aser: hæc processerat in diebus multis, et vixerat cum viro suo annis septem a virginitate sua.\f + \fr 2.36 \fk Et erat Anna, \ft etc. Quia per virum et mulierem vita totius mundi perdita est, in testimonio vitæ per Christum redeuntis Anna conjungitur Simeoni. Convenit mysteriis Ecclesiæ, quod Anna gratia interpretatur, quæ est filia Phanuel, qui facies Dei dicitur, unde supra: \fk Signatum est super nos lumen vultus tui, Domine\ft Psal. 4.. \fk De tribu Aser. \ft Id est beati, descendit, qui inter duodecim patriarchas ordine nascendi octavus est, propter mysterium resurrectionis. Quinque sunt Annæ. Prima mater Samuel, secunda uxor Raguel, tertia mater Tobiæ, quarta filia Phanuel, quinta mater Mariæ. \fk Processerat in diebus. \ft BEDA. Juxta historiam, Anna, et devotæ conversationis, etc., usque ad multiplicantur propter apostolicam doctrinam.\f*

LUK 2:37 Removed trailing space in v~: Et hæc vidua usque ad annos octoginta quatuor: quæ non discedebat de templo, jejuniis et obsecrationibus serviens nocte ac die.

LUK 2:38 Removed trailing space in v~: Et hæc, ipsa hora superveniens, confitebatur Domino: et loquebatur de illo omnibus, qui exspectabant redemptionem Israël.\f + \fr 2.38 \fk Omnibus qui, \ft etc. Omnibus fidelibus qui jugo Herodis alienigenæ gravati, liberationem civitatis et populi exspectabant, promittebat per adventum Christi in proximo redemptionem a tyrannide alieni.\f*

LUK 2:39 Removed trailing space in v~: Et ut perfecerunt omnia secundum legem Domini, reversi sunt in Galilæam in civitatem suam Nazareth.

LUK 2:40 Removed trailing space in v~: Puer autem crescebat, et confortabatur plenus sapientia: et gratia Dei erat in illo.\f + \fr 2.40 \fk Puer autem. \ft BEDA. In eo quod puer erat, etc., usque ad homo fieri cœpisset, perfectus esset ut Deus.\f*

LUK 2:41 Removed trailing space in v~: Et ibant parentes ejus per omnes annos in Jerusalem, in die solemni Paschæ.\f + \fr 2.41 \fk Et ibant parentes, \ft etc. ID. Merito Lucas inter quatuor animalia vitulo comparatur, etc., usque ad discipulos Domini in templo laudantes in fine Evangelii sui concludit.\f*

LUK 2:42 Removed trailing space in v~: Et cum factus esset annorum duodecim, ascendentibus illis Jerosolymam secundum consuetudinem diei festi,

LUK 2:43 Removed trailing space in v~: consummatisque diebus, cum redirent, remansit puer Jesus in Jerusalem, et non cognoverunt parentes ejus.

LUK 2:44 Removed trailing space in v~: Existimantes autem illum esse in comitatu, venerunt iter diei, et requirebant eum inter cognatos et notos.

LUK 2:45 Removed trailing space in v~: Et non invenientes, regressi sunt in Jerusalem, requirentes eum.\f + \fr 2.45 \fk Et non invenientes. \ft ID. Si quæritur quomodo potuit a parentibus obliviscendo relinqui, etc., usque ad cum altero parente reversum.\f*

LUK 2:46 Removed trailing space in v~: Et factum est, post triduum invenerunt illum in templo sedentem in medio doctorum, audientem illos, et interrogantem eos.\f + \fr 2.46 \fk In medio. \ft ID. Quasi fons, medius doctorum sedet, sed quasi exemplar humilitatis, prius interrogat et audit quam instruat, ne parvuli a senioribus doceri erubescant, ne infirmus docere audeat.\f*

LUK 2:47 Removed trailing space in v~: Stupebant autem omnes qui eum audiebant, super prudentia et responsis ejus.

LUK 2:48 Removed trailing space in v~: Et videntes admirati sunt. Et dixit mater ejus ad illum: Fili, quid fecisti nobis sic? ecce pater tuus et ego dolentes quærebamus te.

LUK 2:49 Removed trailing space in v~: Et ait ad illos: Quid est quod me quærebatis? nesciebatis quia in his quæ Patris mei sunt, oportet me esse?\f + \fr 2.49 \fk Quid est quod me quærebatis? \ft ID. Non quod eum quasi filium quærunt vituperat, sed quis sit sibi verus Pater insinuat, et quid potius debeat ei cui est æternus Filius, mentis oculos attollere cogit. Quia enim Deus et homo est, nunc excelsa Deitatis, nunc infirma præfert humanitatis. Quasi Filius Dei in templo commoratur, quasi Filius hominis cum parentibus quo jubent regreditur.\f*

LUK 2:50 Removed trailing space in v~: Et ipsi non intellexerunt verbum quod locutus est ad eos.

LUK 2:51 Removed trailing space in v~: Et descendit cum eis, et venit Nazareth: et erat subditus illis. Et mater ejus conservabat omnia verba hæc in corde suo.\f + \fr 2.51 \fk Et mater ejus conservabat omnia verba hæc in corde suo. \ft Omnia quæ de Domino, vel a Domino facta cognovit, sive quæ intellexit, sive quæ nondum intelligere potuit, omnia in memoria recondebat, ut, quando tempus prædicandæ seu scribendæ incarnationis ejus adveniret, sufficienter universa prout essent gesta posset explicare quærentibus. Sic nos crebra factorum et dictorum Domini meditatione importunos cogitatus repellamus, et alios instruere laboremus.\f*

LUK 2:52 Removed trailing space in v~: Et Jesus proficiebat sapientia, et ætate, et gratia apud Deum et homines.\f + \fr 2.52 \fk Proficiebat sapientia. \ft BEDA. Sicut est carnis ætate proficere, etc., usque ad utraque pariter salvaretur.\f*

LUK 3:0 Extra whitespace after chapter number

LUK 3:0 Removed trailing space in c: 3

LUK 3:1 Removed trailing space in v~: Anno autem quintodecimo imperii Tiberii Cæsaris, procurante Pontio Pilato Judæam, tetrarcha autem Galiææ Herode, Philippo autem fratre ejus tetrarcha Iturææ, et Trachonitidis regionis, et Lysania Abilinæ tetrarcha,

LUK 3:2 Removed trailing space in v~: sub principibus sacerdotum Anna et Caipha: factum est verbum Domini super Joannem, Zachariæ filium, in deserto.\f + \fr 3.2 \fk Factum est verbum, \ft etc. BEDA. Congregaturus Ecclesiam, Dei Filius primum operatur in servulo, etc., usque ad unum itaque dixit, et omnia declaravit.\f*

LUK 3:3 Removed trailing space in v~: Et venit in omnem regionem Jordanis, prædicans baptismum pœnitentiæ in remissionem peccatorum,\f + \fr 3.3 \fk Prædicans baptismum pœnitentiæ, \ft etc. ID. Joannes baptismum pœnitentiæ prædicavit, et quibusdam etiam dedit, etc., usque ad præcurretur suo baptismate quo peccata solvi non possunt.\f*

LUK 3:4 Removed trailing space in v~: sicut scriptum est in libro sermonum Isaiæ prophetæ: [Vox clamantis in deserto: Parate viam Domini; rectas facite semitas ejus:\f + \fr 3.4 \fk Vox clamantis. \ft Vox, quia prænuntius verbi. \fk In deserto. \ft Quia desertæ et destitutæ Judææ solatium redemptionis annuntiat. Nullum verbum sine voce auditur, nec vox sine verbi intelligentia valet. \fk Parate viam Domini, \ft etc. Qui fidem et bona opera prædicat, quid aliud quam venienti Domino? ad corda audientium viam parat, ut hæc vis gratiæ illustret, ut rectas Deo semitas faciat, dum mundas cogitationes in animo per sermonem prædicationis format.\f*

LUK 3:5 Removed trailing space in v~: omnis vallis implebitur, et omnis mons, et collis humiliabitur: et erunt prava in directa, et aspera in vias planas:\f + \fr 3.5 \fk Et erunt prava. \ft BEDA. Prava, id est, malorum corda per injustitiam distorta ad regulam justitiæ dirigentur.\f*

LUK 3:6 Removed trailing space in v~: et videbit omnis caro salutare Dei.]\f + \fr 3.6 \fk Et videbit. \ft ID. In hac vita omnis homo Christum videre non potuit, sed in die judicii, in sede majestatis et electi et reprobi pariter videbunt, ut justi remunerentur, et mali in æternum gemant. Unde et subditur:\f*

LUK 3:7 Removed trailing space in v~: Dicebat ergo ad turbas quæ exibant ut baptizarentur ab ipso: Genimina viperarum, quis ostendit vobis fugere a ventura ira?\f + \fr 3.7 \fk Quis ostendit, \ft etc.? AMBR. Quis ostendit in prudentia miseratione Dei infusa, etc.? usque ad quam ad gentes transferendam prophetat.\f*

LUK 3:8 Removed trailing space in v~: Facite ergo fructus dignos pœnitentiæ, et ne cœperitis dicere: Patrem habemus Abraham. Dico enim vobis quia potens est Deus de lapidibus istis suscitare filios Abrahæ.\f + \fr 3.8 \fk Dico enim vobis. \ft ID. Qui amisso sensu rationis, etc., usque ad replentur fructibus, vestiuntur frondibus.\f*

LUK 3:9 Removed trailing space in v~: Jam enim securis ad radicem arborum posita est. Omnis ergo arbor non faciens fructum bonum, excidetur, et in ignem mittetur.

LUK 3:10 Removed trailing space in v~: Et interrogabant eum turbæ, dicentes: Quid ergo faciemus?

LUK 3:11 Removed trailing space in v~: Respondens autem dicebat illis: Qui habet duas tunicas, det non habenti: et qui habet escas, similiter faciat.\f + \fr 3.11 \fk Qui habet duas. \ft BEDA. Tunica plus sui necessaria quam pallium, etc., usque ad sed quod habet cum paupere partiat.\f*

LUK 3:12 Removed trailing space in v~: Venerunt autem et publicani ut baptizarentur, et dixerunt ad illum: Magister, quid faciemus?\f + \fr 3.12 \fk Publicani. \ft ID. Qui vectigalia publica exigunt, etc., usque ad tandem ad propria cum proximis communicanda pertingerent.\f*

LUK 3:13 Removed trailing space in v~: At ille dixit ad eos: Nihil amplius, quam quod constitutum est vobis, faciatis.

LUK 3:14 Removed trailing space in v~: Interrogabant autem eum et milites, dicentes: Quid faciemus et nos? Et ait illis: Neminem concutiatis, neque calumniam faciatis: et contenti estote stipendiis vestris.

LUK 3:15 Removed trailing space in v~: Existimante autem populo, et cogitantibus omnibus in cordibus suis de Joanne, ne forte ipse esset Christus,\f + \fr 3.15 \fk Existimante autem. \ft ID. Non solum cogitabant, etc., usque ad per virginem venisse non credunt.\f*

LUK 3:16 Removed trailing space in v~: respondit Joannes, dicens omnibus: Ego quidem aqua baptizo vos: veniet autem fortior me, cujus non sum dignus solvere corrigiam calceamentorum ejus: ipse vos baptizabit in Spiritu Sancto et igni:\f + \fr 3.16 \fk Veniet autem. \ft Ideo baptizo aqua, quia ille venit qui baptizabit spiritu, et oportet, ut illi via præparetur. \fk Cujus non sum dignus. \ft BEDA. Non sum dignus mysterium incarnationis investigare, etc., usque ad evangelica prædicatio, qua calceati sunt apostoli.\f*

LUK 3:17 Removed trailing space in v~: cujus ventilabrum in manu ejus, et purgabit aream suam, et congregabit triticum in horreum suum, paleas autem comburet igni inextinguibili.

LUK 3:18 Removed trailing space in v~: Multa quidem et alia exhortans evangelizabat populo.

LUK 3:19 Removed trailing space in v~: Herodes autem tetrarcha cum corriperetur ab illo de Herodiade uxore fratris sui, et de omnibus malis quæ fecit Herodes,\f + \fr 3.19 \fk Herodes. \ft Antequam Lucas aliquid narrat de actibus Jesu, dicit Joannem ab Herode captum, ut ostendat se solummodo ea facta descripturum, quæ eo anno gesta sunt, quo Joannes vel captus est, vel punitus.\f*

LUK 3:20 Removed trailing space in v~: adjecit et hoc super omnia, et inclusit Joannem in carcere.

LUK 3:21 Removed trailing space in v~: Factum est autem cum baptizaretur omnis populus, et Jesu baptizato, et orante, apertum est cælum:\f + \fr 3.21 \fk Et Jesu baptizato. \ft BEDA. Baptizatur Dominus, non mundari indigens, etc., usque ad jam edoctus Dei Filium aperte prædicat.\f*

LUK 3:22 Removed trailing space in v~: et descendit Spiritus Sanctus corporali specie sicut columba in ipsum: et vox de cælo facta est: Tu es filius meus dilectus, in te complacui mihi.\f + \fr 3.22 \fk In te complacui. \ft Non aliena in filio, sed sua laudatur, quasi dicat: Quæcunque habes tu, mea sunt.\f*

LUK 3:23 Removed trailing space in v~: Et ipse Jesus erat incipiens quasi annorum triginta, ut putabatur, filius Joseph, qui fuit Heli, qui fuit Mathat,\f + \fr 3.23 \fk Annorum triginta. \ft BEDA. Quod tricennalis baptizatur, etc., usque ad ut in Jeremia et Daniele.\f*

LUK 3:24 Removed trailing space in v~: qui fuit Levi, qui fuit Melchi, qui fuit Janne, qui fuit Joseph,

LUK 3:25 Removed trailing space in v~: qui fuit Mathathiæ, qui fuit Amos, qui fuit Nahum, qui fuit Hesli, qui fuit Nagge,

LUK 3:26 Removed trailing space in v~: qui fuit Mahath, qui fuit Mathathiæ, qui fuit Semei, qui fuit Joseph, qui fuit Juda,\f + \fr 3.26 \fk Qui fuit Mathathiæ, qui fuit Amos, qui fuit Nahum, qui fuit Hesli. \ft BEDA. Mathath qui per Salomonem descendit, etc., usque ad qui per carnalem generationem ostenditur factus Filius hominis.\f*

LUK 3:27 Removed trailing space in v~: qui fuit Joanna, qui fuit Resa, qui fuit Zorobabel, qui fuit Salatheil, qui fuit Neri,

LUK 3:28 Removed trailing space in v~: qui fuit Melchi, qui fuit Addi, qui fuit Cosan, qui fuit Elmadan, qui fuit Her,

LUK 3:29 Removed trailing space in v~: qui fuit Jesu, qui fuit Eliezer, qui fuit Jorim, qui fuit Mathat, qui fuit Levi,\f + \fr 3.29 \fk Qui fuit Levi. \ft Non autem hi quatuor qui hoc loco inferuntur Jacob filii fuerunt, sed quod eorum nominibus participabant. BEDA. Quasi nominibus alludens quod in illis figuratum est, etc., usque ad genera virtutum diversa præcederent.\f*

LUK 3:30 Removed trailing space in v~: qui fuit Simeon, qui fuit Juda, qui fuit Joseph, qui fuit Jona, qui fuit Eliakim,

LUK 3:31 Removed trailing space in v~: qui fuit Melea, qui fuit Menna, qui fuit Mathatha, qui fuit Natham, qui fuit David,\f + \fr 3.31 \fk Nathan. \ft ID. Quod Matthæus per Salomonem, etc., usque ad cui judicium a Deo rege defertur: \fk Sacerdos est in æternum secundum ordinem Melchisedech. \f*

LUK 3:31 Found footnote ending with space in \v~: qui fuit Melea, qui fuit Menna, qui fuit Mathatha, qui fuit Natham, qui fuit David,\f + \fr 3.31 \fk Nathan. \ft ID. Quod Matthæus per Salomonem, etc., usque ad cui judicium a Deo rege defertur: \fk Sacerdos est in æternum secundum ordinem Melchisedech. \f*

LUK 3:32 Removed trailing space in v~: qui fuit Jesse, qui fuit Obed, qui fuit Booz, qui fuit Salmon, qui fuit Naasson,

LUK 3:33 Removed trailing space in v~: qui fuit Aminadab, qui fuit Aram, qui fuit Esron, qui fuit Phares, qui fuit Judæ,

LUK 3:34 Removed trailing space in v~: qui fuit Jacob, qui fuit Isaac, qui fuit Abrahæ, qui fuit Thare, qui fuit Nachor,

LUK 3:35 Removed trailing space in v~: qui fuit Sarug, qui fuit Ragau, qui fuit Phaleg, qui fuit Heber, qui fuit Sale,

LUK 3:36 Removed trailing space in v~: qui fuit Cainan, qui fuit Arphaxad, qui fuit Sem, qui fuit Noë, qui fuit Lamech,

LUK 3:37 Removed trailing space in v~: qui fuit Methusale, qui fuit Henoch, qui fuit Jared, qui fuit Malaleel, qui fuit Cainan,\f + \fr 3.37 \fk Mathusale. \ft AMBR. Anni Mathusale ultra diluvium numerantur, significat Christum, cujus vita ætatem nescit. \fk Qui fuit Enoch. \ft BEDA. A baptizato Dei Filio usque ad Deum Patrem ascendens, septuagesimo gradu Enoch ponit, etc., usque ad quos in resurrectione immutabili Dei sapientiæ contemplandæ per sæcula monstrat esse jungendos.\f*

LUK 3:38 Removed trailing space in v~: qui fuit Henos, qui fuit Seth, qui fuit Adam, qui fuit Dei.\f + \fr 3.38 \fk Seth. \ft Seth posterior Adæ filius, non siletur, ut cum duæ populi sint generationes, significet Christum in posteriore potius quam in priore generatione numerandum. \fk Qui fuit Dei. \ft A Filio Dei generatio incipit, terminatur in Filium Dei, præcedit creatus in figura, ut sequatur natus in veritate; præit factus ad imaginem, ut propter eum imago descendat.\f*

LUK 4:0 Extra whitespace after chapter number

LUK 4:0 Removed trailing space in c: 4

LUK 4:1 Removed trailing space in v~: Jesus autem plenus Spiritu Sancto regressus est a Jordane: et agebatur a Spiritu in desertum\f + \fr 4.1 \fk Et agebatur. \ft AMBR. Agebatur in desertum, hoc consilio, ut diabolum provocaret; nam nisi ille certasset, iste mihi non vicisset; mysterio, ut Adam de exsilio liberaret; exemplo, ut ostenderet nobis diabolum ad meliora tendentibus invidere. \fk In desertum. \ft Historialiter: in illo deserto quod est inter Hierusalem et Hiericho, ubi figuraliter dixerat Adam a diabolo victum fuisse.\f*

LUK 4:2 Removed trailing space in v~: diebus quadraginta, et tentabatur a diabolo. Et nihil manducavit in diebus illis: et consummatis illis esuriit.\f + \fr 4.2 \fk Esuriit. \ft BEDA. Non est scriptum de Moyse vel Elia, etc., usque ad esurit autem non tam cibum corporis quam salutem animæ.\f*

LUK 4:3 Removed trailing space in v~: Dixit autem illi diabolus: Si Filius Dei es, dic lapidi huic ut panis fiat.\f + \fr 4.3 \fk Si Filius Dei es. \ft AMBR. Noverat Dei Filium venturum, sed venisse per infirmitatem corporis non putabat, etc., usque ad qui hoc verbo non vescitur, non vivit.\f*

LUK 4:4 Removed trailing space in v~: Et respondit ad illum Jesus: Scriptum est: Quia non in solo pane vivit homo, sed in omni verbo Dei.\f + \fr 4.4 \fk Scriptum est. \ft Docet magis doctrina quam miraculis pugnare, humilitati quam potentia, nihil pro diaboli arbitrio, nec declarandæ virtutis consideratione faciendum.\f*

LUK 4:5 Removed trailing space in v~: Et duxit illum diabolus in montem excelsum, et ostendit illi omnia regna orbis terræ in momento temporis,\f + \fr 4.5 \fk Et duxit. \ft Lucas sicut res gesta est exsequitur, mediam ponens avaritiam, ultimam superbiam, secundum mores præsentis temporis, quia superbia post omnes virtutes sævit. Matthæus non sequitur ordinem historiæ, sed tentationum Adæ.\f*

LUK 4:6 Removed trailing space in v~: et ait illi: Tibi dabo potestatem hanc universam, et gloriam illorum: quia mihi tradita sunt, et cui volo do illa.\f + \fr 4.6 \fk Tibi dabo. \ft Hæc de arrogantia dicit, non quod totus mundus sit suus, sunt enim aliqui boni. \fk Mihi traditur. \ft Non a diabolo est potestas, sed obnoxia tamen insidiis diaboli. Nec ideo mala ordinatio potestatum, quia malo sunt obnoxiæ potestates.\f*

LUK 4:7 Removed trailing space in v~: Tu ergo si adoraveris coram me, erunt tua omnia.\f + \fr 4.7 \fk Tu ergo. \ft BEDA. Dicens diabolus Salvatori: \fk Si procidens adoraveris me, \ft econtrario audit, quod ipse magis adorare eum debeat, Dominum et Deum suum.\f*

LUK 4:8 Removed trailing space in v~: Et respondens Jesus, dixit illi: Scriptum est: Dominum Deum tuum adorabis, et illi soli servies.\f + \fr 4.8 \fk Si Filius Dei. \ft In omnibus tentationibus hoc agit, ut intelligat si Filius Dei sit. Sed Christus sic responsum temperat, ut ambiguum relinquat: \fk Mitte te deorsum. \ft Quem nec gula nec avaritia vicit, tentat vana gloria, si forte illum vel ipsa victoriæ suæ jactantia valeat dejicere. \fk Mitte. \ft Hæc vox ei convenit qui omnes præcipitare satagit. In quo infirmus ostenditur qui nulli possit nocere, nisi prius ille se deorsum miserit.\f*

LUK 4:9 Removed trailing space in v~: Et duxit illum in Jerusalem, et statuit eum super pinnam templi, et dixit illi: Si Filius Dei es, mitte te hinc deorsum.\f + \fr 4.9 \fk Scriptum est. \ft Quia Scripturarum exemplum prætulerat, Scripturarum vincitur exemplis. Utitur autem diabolus per hæreticos testimoniis Scripturarum, non ut doceat, sed ut fallat.\f*

LUK 4:10 Removed trailing space in v~: Scriptum est enim quod angelis suis mandavit de te, ut conservent te:\f + \fr 4.10 \fk Angelis. \ft BEDA. Hæc prophetia non de Christo est, sed de sancto viro. Quæ etiamsi de Christo esset, etiam quod sequitur debuerat meminisse: \fk Super aspidem et basiliscum ambulabis, et conculcabis leonem et draconem\ft Psal. 90.. Sed de angelorum auxilio quasi ad infirmum loquitur, de sua conculcatione quasi tergiversator tacet.\f*

LUK 4:11 Removed trailing space in v~: et quia in manibus tollent te, ne forte offendas ad lapidem pedem tuum.

LUK 4:12 Removed trailing space in v~: Et respondens Jesus, ait illi: Dictum est: Non tentabis Dominum Deum tuum.

LUK 4:13 Removed trailing space in v~: Et consummata omni tentatione, diabolus recessit ab illo, usque ad tempus.\f + \fr 4.13 \fk Et consummata. \ft ID. Tribus tentationibus victis, omnem tentationem dicit consummatam, etc., usque ad tamen formidat instare, ne frequentius triumphetur.\f*

LUK 4:14 Removed trailing space in v~: Et regressus est Jesus in virtute Spiritus in Galilæam, et fama exiit per universam regionem de illo.\f + \fr 4.14 \fk Et fama exiit. \ft Non tantum a præsentibus propter visa miracula honoratur, sed apud absentes fama divulgabatur.\f*

LUK 4:15 Removed trailing space in v~: Et ipse docebat in synagogis eorum, et magnificabatur ab omnibus.\f + \fr 4.15 \fk Docebat. \ft Post miracula ecce sapientia, qua docet, qua doctrina per miracula præcedentia magnificat.\f*

LUK 4:16 Removed trailing space in v~: Et venit Nazareth, ubi erat nutritus, et intravit secundum consuetudinem suam die sabbati in synagogam, et surrexit legere.\f + \fr 4.16 \fk Et surrexit legere. \ft BEDA. Qui non venerat ministrari, sed ministrare, etc., usque ad vel prophetiæ lectionis attestatione corrigeret.\f*

LUK 4:17 Removed trailing space in v~: Et traditus est illi liber Isaiæ prophetæ. Et ut revolvit librum, invenit locum ubi scriptum erat:

LUK 4:18 Removed trailing space in v~: Spiritus Domini super me: propter quod unxit me, evangelizare pauperibus misit me, sanare contritos corde,\f + \fr 4.18 \fk Spiritus. \ft ID. In superioribus prophetiæ Salvator de gentium vocatione et Ecclesiæ confirmatione loquens, etc., usque ad quia Spiritus Domini est super eum. \fk Evangelizare pauperibus, \ft etc. Gentes intelligit quæ erant vere pauperes. Neque enim Dei cognitionem, neque legem, neque prophetas, neque aliud quidquam in bonis habebant, et cæteris omnibus spiritualibus opibus erant destitutæ.\f*

LUK 4:19 Removed trailing space in v~: prædicare captivis remissionem, et cæcis visum, dimittere confractos in remissionem, prædicare annum Domini acceptum et diem retributionis.

LUK 4:20 Removed trailing space in v~: Et cum plicuisset librum, reddit ministro, et sedit. Et omnium in synagoga oculi erant intendentes in eum.\f + \fr 4.20 \fk Et cum plicuisset. \ft BEDA. Audientibus illis qui aderant legit, etc., usque ad sed pro capacitate audientium committit doctori dispensandum verbum.\f*

LUK 4:21 Removed trailing space in v~: Cœpit autem dicere ad illos: Quia hodie impleta est hæc scriptura in auribus vestris.

LUK 4:22 Removed trailing space in v~: Et omnes testimonium illi dabant: et mirabantur in verbis gratiæ, quæ procedebant de ore ipsius, et dicebant: Nonne hic est filius Joseph?

LUK 4:23 Removed trailing space in v~: Et ait illis: Utique dicetis mihi hanc similitudinem: Medice cura teipsum: quanta audivimus facta in Capharnaum, fac et hic in patria tua.\f + \fr 4.23 \fk Medice. \ft Sicut fabri filium, ita eadem erroris dementia; medicum vocant, sed in errore illorum veritas latet. Vere enim erat filius fabri, qui per ipsum in principio omnia fecit, qui operatur in Spiritu sancto et igni, qui in magna domo hujus mundi facit vasa diversi generis. Est et medicus, quia per ipsum omnia quæ in cœlis et quæ in terra sunt restaurata. Qui de se dicit: \fk Non est opus valentibus medicus, sed male habentibus\ft Matth. 9..\f*

LUK 4:24 Removed trailing space in v~: Ait autem: Amen dico vobis, quia nemo propheta acceptus est in patria sua.\f + \fr 4.24 \fk Amen dico vobis. \ft BEDA. Non solum Dominus et caput prophetarum, etc., usque ad miracula suæ virtutis avertit.\f*

LUK 4:25 Removed trailing space in v~: In veritate dico vobis, multæ viduæ erant in diebus Eliæ in Israël, quando clausum est cælum annis tribus et mensibus sex, cum facta esset fames magna in omni terra:\f + \fr 4.25 \fk In diebus Eliæ. \ft ID. Quasi dicat: Non est contrarium exemplo prophetarum, etc., usque ad quia nulla erat cognoscendæ divinitatis ubertas.\f*

LUK 4:26 Removed trailing space in v~: et ad nullam illarum missus est Elias, nisi in Sarepta Sidoniæ, ad mulierem viduam.\f + \fr 4.26 \fk Viduam. \ft ID. Vidua ad quam Elias mittitur, gentium figurat Ecclesiam, etc., usque ad in qua nobis vitæ æternæ præparatur panis.\f*

LUK 4:27 Removed trailing space in v~: Et multi leprosi erant in Israël sub Eliseo propheta: et nemo eorum mundatus est nisi Naaman Syrus.\f + \fr 4.27 \fk Naaman Syrus. \ft ID. Naaman, qui decor interpretatur, populum significat nationum, etc., usque ad quia oportet baptizatos Dominici corporis participatione confirmari.\f*

LUK 4:28 Removed trailing space in v~: Et repleti sunt omnes in synagoga ira, hæc audientes.

LUK 4:29 Removed trailing space in v~: Et surrexerunt, et ejecerunt illum extra civitatem: et duxerunt illum usque ad supercilium montis, super quem civitas illorum erat ædificata, ut præcipitarent eum.\f + \fr 4.29 \fk Et duxerunt. \ft ID. Pejores Judæi discipuli, diabolo magistro, etc., usque ad veluti divini Sculptoris expressa manu servantur.\f*

LUK 4:30 Removed trailing space in v~: Ipse autem transiens per medium illorum, ibat.

LUK 4:31 Removed trailing space in v~: Et descendit in Capharnaum civitatem Galilææ, ibique docebat illos sabbatis.\f + \fr 4.31 \fk Et descendit, \ft etc. ID. Nec indignatione commotus, nec scelere offensus, etc., usque ad nec solvitur lex, si sit renovatio hominis jam labentis.\f*

LUK 4:32 Removed trailing space in v~: Et stupebant in doctrina ejus, quia in potestate erat sermo ipsius.

LUK 4:33 Removed trailing space in v~: Et in synagoga erat homo habens dæmonium immundum, et exclamavit voce magna,\f + \fr 4.33 \fk Et in Synagoga. \ft ID. In Synagoga est homo habens spiritum immundum, quia Spiritum sanctum amiserat. Introierat enim diabolus, unde Christus spiritualiter exierat.\f*

LUK 4:34 Removed trailing space in v~: dicens: Sine, quid nobis et tibi, Jesu Nazarene? venisti perdere nos? scio te quis sis, Sanctus Dei.\f + \fr 4.34 \fk Scio te. \ft Per opera potuit probari Filius Dei. Sed nonne dixit Apostolis: \fk Majora facietis? \ft Solutio, per opera, id est modum operationis. Alii dicebant: \fk In nomine Jesu, \ft etc. Ipse dicebat: \fk Tibi dixi, \ft etc.\f*

LUK 4:35 Removed trailing space in v~: Et increpavit illum Jesus, dicens: Obmutesce, et exi ab eo. Et cum projecisset illum dæmonium in medium, exiit ab illo, nihilque illum nocuit.\f + \fr 4.35 \fk Et cum projecisset. \ft BEDA. Curandus permittitur a dæmone in medium projici, ut virtus patefacta plures ad salutem invitet.\f*

LUK 4:36 Removed trailing space in v~: Et factus est pavor in omnibus, et colloquebantur ad invicem, dicentes: Quod est hoc verbum, quia in potestate et virtute imperat immundis spiritibus, et exeunt?\f + \fr 4.36 \fk Et virtute. \ft Non ut homines qui in verbo Dei dæmonia ejiciunt, sed propria potestate virtutes operatur.\f*

LUK 4:37 Removed trailing space in v~: Et divulgabatur fama de illo in omnem locum regionis.

LUK 4:38 Removed trailing space in v~: Surgens autem Jesus de synagoga, introivit in domum Simonis. Socrus autem Simonis tenebatur magnis febribus: et rogaverunt illum pro ea.\f + \fr 4.38 \fk In domum Simonis. \ft Domus Petri, circumcisio est ejus apostolatui commissa. Socrus, est Synagoga quæ quodammodo mater est Ecclesiæ Petro commissæ. Hæc febricitat, quia invidiæ æstibus laborabat, persequens Ecclesiam. Sed Jesus stans super eam sanat, quia ubi timor Dei incipit esse, talis æstuatio solet recedere.\f*

LUK 4:39 Removed trailing space in v~: Et stans super illam imperavit febri: et dimisit illam. Et continuo surgens, ministrabat illis.

LUK 4:40 Removed trailing space in v~: Cum autem sol occidisset, omnes qui habebant infirmos variis languoribus, ducebant illos ad eum. At ille singulis manus imponens, curabat eos.\f + \fr 4.40 \fk Cum sol autem occidisset. \ft BEDA. Solis occubitus, passio Christi, per quam plures sanantur dæmoniaci, quam ante vivens in carne ægrotos sanaverat, quia in carne vivens paucos Judæorum docuit, post resurrectionem gentibus apparuit.\f*

LUK 4:41 Removed trailing space in v~: Exibant autem dæmonia a multis clamantia, et dicentia: Quia tu es Filius Dei: et increpans non sinebat ea loqui: quia sciebant ipsum esse Christum.\f + \fr 4.41 \fk Tu es Filius Dei. \ft ID. Cum jejunio fatigatum diabolus videret, etc., usque ad quia, \fk si cognovissent Dominum gloriæ, nunquam crucifixissent\ft Matth. 1..\f*

LUK 4:42 Removed trailing space in v~: Facta autem die egressus ibat in desertum locum, et turbæ requirebant eum, et venerunt usque ad ipsum: et detinebant illum ne discederet ab eis.\f + \fr 4.42 \fk Facta autem die. \ft Mystice: manifesta luce resurrectionis a credentium turmis requiritur: et in gentium deserto inventus, ne abeat, retinetur.\f*

LUK 4:43 Removed trailing space in v~: Quibus ille ait: Quia et aliis civitatibus oportet me evangelizare regnum Dei: quia ideo missus sum.

LUK 4:44 Removed trailing space in v~: Et erat prædicans in synagogis Galilææ.

LUK 5:0 Extra whitespace after chapter number

LUK 5:0 Removed trailing space in c: 5

LUK 5:1 Removed trailing space in v~: Factum est autem, cum turbæ irruerunt in eum ut audirent verbum Dei, et ipse stabat secus stagnum Genesareth.\f + \fr 5.1 \fk Factum est autem. \ft Nec tempore, nec loco turba a studio sanandi cohibetur; vesper incumbit, et tamen sequitur; stagnum occurrit, et turba urget, et ideo ascendit in navim Petri. \fk Secus stabat. \ft BEDA. Stagnum, præsens sæculum designat. Dominus autem jam non in stagno quasi jam non in carne passibili, sed secus stagnum, quia in ea carne in qua passus est stabilitatem perpetuæ quietis adiit.\f*

LUK 5:2 Removed trailing space in v~: Et vidit duas naves stantes secus stagnum: piscatores autem descenderant, et lavabant retia.\f + \fr 5.2 \fk Vidit duas naves. \ft ID. Duæ naves, mystice, circumcisionem et præputium significant quas vidit, quia in utroque populo \fk novit qui sunt ejus, \ft quorum corda a fluctibus sæculi ad futuræ vitæ tranquillitatem, quasi ad littus misericorditer vivendo, provenit.\f*

LUK 5:3 Removed trailing space in v~: Ascendens autem in unam navim, quæ erat Simonis, rogavit eum a terra reducere pusillum. Et sedens docebat de navicula turbas.\f + \fr 5.3 \fk Rogavit eum. \ft ID. Quod primo rogat navim a terra reduci pusillum, etc., usque ad ad remotiores gentes quibus postea prædicatum est pertinet.\f*

LUK 5:4 Removed trailing space in v~: Ut cessavit autem loqui, dixit ad Simonem: Duc in altum, et laxate retia vestra in capturam.\f + \fr 5.4 \fk Duc in altum. \ft AMBR. Etsi aliis imperatur ut laxent retia, etc., usque ad vel de Spiritu sancti profluentibus donis instruitur Ecclesia, et armatur.\f*

LUK 5:5 Removed trailing space in v~: Et respondens Simon, dixit illi: Præceptor, per totam noctem laborantes nihil cepimus: in verbo autem tuo laxabo rete.\f + \fr 5.5 \fk In verbo, \ft etc. BEDA. Nisi verbo gratiæ laxata fuerint instrumenta disputationum, etc., usque ad etiam inter persequentium scandala.\f*

LUK 5:6 Removed trailing space in v~: Et cum hoc fecissent, concluserunt piscium multitudinem copiosam: rumpebatur autem rete eorum.

LUK 5:7 Removed trailing space in v~: Et annuerunt sociis, qui erant in alia navi, ut venirent, et adjuvarent eos. Et venerunt, et impleverunt ambas naviculas, ita ut pene mergerentur.\f + \fr 5.7 \fk Et impleverunt. \ft ID. Hæc impletio usque in finem sæculi crescit, etc., usque ad et talis humilitas meretur piam Domini consolationem.\f*

LUK 5:8 Removed trailing space in v~: Quod cum videret Simon Petrus, procidit ad genua Jesu, dicens: Exi a me, quia homo peccator sum, Domine.

LUK 5:9 Removed trailing space in v~: Stupor enim circumdederat eum, et omnes qui cum illo erant, in captura piscium, quam ceperant:

LUK 5:10 Removed trailing space in v~: similiter autem Jacobum et Joannem, filios Zebedæi, qui erant socii Simonis. Et ait ad Simonem Jesus: Noli timere: ex hoc jam homines eris capiens.\f + \fr 5.10 \fk Ex hoc jam. \ft ID. Hoc ad ipsum Petrum specialiter pertinet, cui exponitur quid captura significet piscium. Sed sicut tunc per retia pisces, sic per verba aliquando capiet homines, in quo Petro est typus totius Ecclesiæ.\f*

LUK 5:11 Removed trailing space in v~: Et subductis ad terram navibus, relictis omnibus, secuti sunt eum.

LUK 5:12 Removed trailing space in v~: Et factum est, cum esset in una civitatum, et ecce vir plenus lepra, et videns Jesum, et procidens in faciem, rogavit eum, dicens: Domine, si vis, potes me mundare.\f + \fr 5.12 \fk In una civitatum. \ft Hic duo adventus in Capharnaum notantur. Primus, incarcerato Joanne, quando fecit continue illa tria miracula; secundus, quando descendit de monte electis apostolis, quando fit istud miraculum de leproso.\f*

LUK 5:13 Removed trailing space in v~: Et extendens manum, tetigit eum dicens: Volo: mundare. Et confestim lepra discessit ab illo.\f + \fr 5.13 \fk Tetigit. \ft Propter humilitatem, ut nos doceret nullum spernere pro aliqua corporis maculatione. Tangit non dedignatus, imperat non diffisus, adhibet operis testimonium. \fk Volo. \ft Dicit propter Fotinum, imperat propter Arium, tangit propter Manichæum.\f*

LUK 5:14 Removed trailing space in v~: Et ipse præcepit illi ut nemini diceret: sed, Vade, ostende te sacerdoti, et offer pro emundatione tua, sicut præcepit Moyses, in testimonium illis.\f + \fr 5.14 \fk Præcepit illi. \ft BEDA. Taceri jubet, nec taceri potest. Non quod aliquid voluerit et non potuerit, sed dat exemplum ut sui in magnis quæ faciunt latere velint, sed ut prosint aliis, prodantur inviti.\f*

LUK 5:15 Removed trailing space in v~: Perambulabat autem magis sermo de illo: et conveniebant turbæ multæ ut audirent, et curarentur ab infirmitatibus suis.\f + \fr 5.15 \fk Et conveniebant turbæ, \ft etc. BEDA. Sanatio hujus multas ad Dominum cogit turbas. Ut enim ipse interius et exterius se sanatum doceret: perceptum beneficium etiam jussus non tacet. Sed et Marcus ait, evangelico functus officio: \fk Mox egressus, cœpit prædicare et diffamare sermonem\ft Marc. 1..\f*

LUK 5:16 Removed trailing space in v~: Ipse autem secedebat in desertum, et orabat.\f + \fr 5.16 \fk Et orabat. \ft Quando orat, theoricam vitam, quando sanat activam informat. BEDA. Sanat ut Deus, orat ut homo. In urbe, etc., usque ad per interna desideria silenter loquatur.\f*

LUK 5:17 Removed trailing space in v~: Et factum est in una dierum, et ipse sedebat docens. Et erant pharisæi sedentes, et legis doctores, qui venerant ex omni castello Galilææ, et Judææ, et Jerusalem: et virtus Domini erat ad sanandum eos.\f + \fr 5.17 \fk Et factum est. \ft etc., ID. Ubi sedens docuerit Lucas breviandi gratia præteriit, etc., usque ad quam non nascendo, sed virtutibus illustrando suam fecerat. \fk Et erant. \ft AMBR. Inter cæterorum remedia debilium, convenientibus, etc., usque ad actuumque nostrorum clauda vestigia verbi cœlestis remedio reformentur.\f*

LUK 5:18 Removed trailing space in v~: Et ecce viri portantes in lecto hominem, qui erat paralyticus: et quærebant eum inferre, et ponere ante eum.\f + \fr 5.18 \fk Viri portantes. \ft Allegorice: id est, erigentes ad superiora animum hominum, quamvis exterioris hominis debilitate torpentem; quorum rursus adminiculis, et attollere et humiliare se facilius ante Jesum docetur, Dominico dignus videri aspectu. Humilitatem enim respicit Deus. \fk Et quærebant, \ft etc. BEDA. Desiderant offerre, sed turba interposita recluduntur, quia sæpe anima, etc., usque ad quia ad Christi humilitatem fidei pietate descenditur, et ad Christi notitiam venitur.\f*

LUK 5:19 Removed trailing space in v~: Et non invenientes qua parte illum inferrent præ turba, ascenderunt supra tectum, et per tegulas summiserunt eum cum lecto in medium ante Jesum.\f + \fr 5.19 \fk Et per tegulas. \ft ID. Domus Jesu tegulis tecta describitur, quia sub contemptibili litterarum velamine, si adsit doctor, qui reseret divina, spiritualis gratiæ virtus invenitur. Quod cum lecto deponitur, significat ab homine adhuc in ista carne constituto Christum debere cognosci.\f*

LUK 5:20 Removed trailing space in v~: Quorum fidem ut vidit, dixit: Homo, remittuntur tibi peccata tua.\f + \fr 5.20 \fk Quorum fidem. \ft BEDA. Multum valet fides propria cujusque, cum per alienam fidem homo interius et exterius sit salvatus. ID. Hæc curatio paralytici significat salvationem animæ suspirantis ad Deum, etc., usque ad quæ sunt prudentia, fortitudo, temperantia, justitia. \fk Homo, remittuntur, \ft etc. Tu homo peccator, ego Deus qui peccata remitto, qui aliorum merito tibi peccata relaxo. Qui ergo peccatis gravatur, adhibeat Ecclesiam quæ pro eo precetur. Quia pro culpa animæ etiam corpus infirmabatur, ideo sanaturus corpus, prius sanat animam.\f*

LUK 5:21 Removed trailing space in v~: Et cœperunt cogitare scribæ et pharisæi, dicentes: Quis est hic, qui loquitur blasphemias? quis potest dimittere peccata, nisi solus Deus?\f + \fr 5.21 \fk Quis potest dimittere? \ft Nemo dimittit peccata nisi Deus, qui per eos quoque dimittit quibus potestatem dimittendi dedit. Cum ergo Christus dimittat, vere Deus probatur. Verum testimonium Deo reddunt, sed personam Christi negando falluntur. Perfidia enim confiteri potest, credere non potest. Itaque testimonium non deest Divinitati, fides deest saluti. Deus autem volens salvos facere peccatores, et occultorum cognitione se Deum esse demonstrat, et admiratione factorum illis respondens: \fk Quid cogitatis mala in cordibus vestris? \ft Eadem majestate et potentia qua cogitationes vestras intueor, possum hominibus delicta dimittere. Ex vobis intelligite quid paralyticus consequatur. Sed quia spiritualem gratiam non cognoscitis, nec creditis quod interius factum est, probetur signo visibili quod non minoris constet esse potentiæ, ut in Filio hominis latentem cognoscatis potentiam majestatis qua potest peccata dimittere ut Deus.\f*

LUK 5:22 Removed trailing space in v~: Ut cognovit autem Jesus cogitationes eorum, respondens, dixit ad illos: Quid cogitatis in cordibus vestris?\f + \fr 5.22 \fk Ut autem cognovit, \ft etc. AMBR. Magnus sacerdos lepram videbat in cordibus Judæorum, et pejores ostendit illo leproso cui purgato jussit se offerre sacerdoti. Sed hos summus sacerdos repudiat ne alios quoque eorum lepra contaminet.\f*

LUK 5:23 Removed trailing space in v~: Quid est facilius dicere: Dimittuntur tibi peccata: an dicere: Surge, et ambula?

LUK 5:24 Removed trailing space in v~: Ut autem sciatis quia Filius hominis habet potestatem in terra dimittendi peccata, (ait paralytico) tibi dico, surge, tolle lectum tuum, et vade in domum tuam.\f + \fr 5.24 \fk Tibi dico, surge. \ft BEDA. Surgere, est animam a carnalibus desideriis abstrahere. Lectum tollere, etc., usque ad per missionem pœnæ, remissionem culpæ intellige.\f*

LUK 5:25 Removed trailing space in v~: Et confestim consurgens coram illis, tulit lectum in quo jacebat: et abiit in domum suam, magnificans Deum.

LUK 5:26 Removed trailing space in v~: Et stupor apprehendit omnes, et magnificabant Deum. Et repleti sunt timore, dicentes: Quia vidimus mirabilia hodie.\f + \fr 5.26 \fk Et stupor. \ft AMBR. Spectant surgentem increduli, mirantur abeuntem, et divini operis miracula malunt timere quam credere; nam si crederent, non timerent, sed diligerent. \fk Perfecta enim \fk dilectio foras mittit timorem\ft I Joan., 4..\f*

LUK 5:27 Removed trailing space in v~: Et post hæc exiit, et vidit publicanum nomine Levi, sedentem ad telonium, et ait illi: Sequere me.\f + \fr 5.27 \fk Levi. \ft BEDA. Idem Levi qui et Matthæus. Sed Lucas, etc., usque ad de telonario in evangelistam sit mutatus. BEDA, AMBR. Reliquit propria, qui rapiebat aliena. Nec solum lucra reliquit vectigalium, sed et periculum contemnit, quod poterat venire a principibus sæculi, quia rationes vectigalium incompositas reliquerit. Et quia in nullo prorsus hujus vitæ respectum vel cogitationem sibi reservavit, dominicorum talentorum fidelis dispensator esse meruit. BEDA. Per Matthæi electionem, fides gentium, quæ prius mundanis inhiabant, sed nunc corpus Christi sedula devotione reficiunt, exprimitur. Per superbiam Pharisæorum insinuatur Judæorum invidia, quæ de gentium salute torquetur.\f*

LUK 5:28 Removed trailing space in v~: Et relictis omnibus, surgens secutus est eum.

LUK 5:29 Removed trailing space in v~: Et fecit ei convivium magnum Levi in domo sua: et erat turba multa publicanorum, et aliorum qui cum illis erant discumbentes.

LUK 5:30 Removed trailing space in v~: Et murmurabant pharisæi et scribæ eorum, dicentes ad discipulos ejus: Quare cum publicanis et peccatoribus manducatis et bibitis?\f + \fr 5.30 \fk Quare, \ft etc. AMBR. Omnis quæstio ex lege quæ tenax justitiæ, non habet, etc., usque ad et ambulatio et omnia quæ gessit, saluti serviunt. AMBR., BEDA. Qui domicilio Christum recipit interno, maximis exuberantium pascitur delectationibus voluptatum. Itaque Dominus ingreditur, et in ejus qui credidit recumbit affectu. Sed rursus accenditur invidia perfidorum, futuræ pœnæ species præfiguratur. Epulantibus enim fidelibus et in regno cœlorum recumbentibus, perfidia jejuna torquebitur. Ostenditur etiam quantum intersit inter æmulos legis et gratiæ, quia qui legem sequuntur, mentis famem patientur æternam. Qui vero in interioribus verbum receperint, alimenti cœlestis et fontis ubertate recreati, esurire et sitire non possunt, et ideo qui animo jejunant murmurant, dicentes: \fk Quare cum publicanis, \ft etc.? Filii diaboli, venenum serpentis diffundunt. Serpens primam vocem emisit, dicens Evæ: Quid utique Deus dixit: \fk Nolite manducare ex omni ligno? \ft Gen. 3. Hunc imitantur isti.\f*

LUK 5:31 Removed trailing space in v~: Et respondens Jesus, dixit ad illos: Non egent qui sani sunt medico, sed qui male habent.\f + \fr 5.31 \fk Medico. \ft Christus medicus qui, miro medicandi genere, \fk vulneratus est propter iniquitates nostras. \ft Hoc medicamine serpentis venenum excluditur. Qui hoc medicamento utitur, non remanet ejunus.\f*

LUK 5:32 Removed trailing space in v~: Non veni vocare justos, sed peccatores ad pœnitentiam.\f + \fr 5.32 \fk Vocare justos. \ft BEDA. Justos vocat eos qui, \fk Dei justitiam ignorantes et suam volentes constituere, justitiæ Dei non sunt subjecti; \ft et de lege præsumentes, gratiam Evangelii non quærunt; peccatores qui sua mala attendentes, nec per legem se posse justificari putantes, Christi se gratiæ pœnitendo submittunt.\f*

LUK 5:33 Removed trailing space in v~: At illi dixerunt ad eum: Quare discipuli Joannis jejunant frequenter, et obsecrationes faciunt, similiter et pharisæorum: tui autem edunt et bibunt?\f + \fr 5.33 \fk Quare discipuli. \ft BEDA. Matthæus dicit ipsos discipulos hoc quæsisse. Sed sciendum, quia utrique quæsierunt. ID. Spiritualiter: discipuli Joannis et Pharisæorum jejunant, quia qui opera legis, etc., usque ad manducat cum peccatoribus, ut gratiam et potestatem intelligas.\f*

LUK 5:34 Removed trailing space in v~: Quibus ipse ait: Numquid potestis filios sponsi, dum cum illis est sponsus, facere jejunare?\f + \fr 5.34 \fk Nunquid enim potestis. \ft ID. Quandiu sponsus nobiscum est et in lætitia sumus, nec jejumare possumus, etc., usque ad tunc filii sponsi jejunabunt, desiderantes Judicis adventum.\f*

LUK 5:35 Removed trailing space in v~: Venient autem dies, cum ablatus fuerit ab illis sponsus: tunc jejunabunt in illis diebus.\f + \fr 5.35 \fk Venient autem. \ft ID. Quasi dicat: Facturi estis, ut lugentes jejunent, quia estis, etc., usque ad quandiu cum discipulis Dominus in carne conversatus est. \fk Tunc jejunabunt, \ft etc. De utroque jejunio quod est in tribulatione vel gaudio respondet: \fk Cum ablatus fuerit sponsus, \ft tunc erunt in mœrore et luctu, donec per Spiritum sanctum consolatio tribuatur; quo dono percepto, jejunium quod fit per lætitiam, jam renovati in vitam spiritualem celebrabunt. Et hic prius agit de jejunio quod pertinet ad humilitatem tribulationis. Illud autem quod ad gaudium mentis pertinet (quando mens ad spiritualia suspenditur, et ideo a cibis corporeis alienatur) sequentibus similitudinibus significat, ostendens quod carnalibus et ob hoc adhuc veterem sensum trahentibus, hoc genus jejunii non congruit.\f*

LUK 5:36 Removed trailing space in v~: Dicebat autem et similitudinem ad illos: Quia nemo commissuram a novo vestimento immittit in vestimentum vetus: alioquin et novum rumpit, et veteri non convenit commissura a novo.\f + \fr 5.36 \fk A vestimento novo. \ft BEDA. Veteri vestimento comparantur discipuli, qui adhuc sunt vetus homo. Quibus novus pannus, etc., usque ad unde Apostolus: \fk Exuite veterem hominem cum actibus suis, et induite novum\ft Ephes. 4..\f*

LUK 5:37 Removed trailing space in v~: Et nemo mittit vinum novum in utres veteres: alioquin rumpet vinum novum utres, et ipsum effundetur, et utres peribunt:\f + \fr 5.37 \fk Vinum. \ft Vino intus reficimur, veste foris tegimur. Vestis ergo sunt bona opera quæ foris agimus, quibus coram hominibus lucemus. Vinum, fervor fidei, spei et charitatis, quo in conspectu Dei in novitate sensus intus reformamur. \fk In utres. \ft BEDA. Veteribus etiam utribus comparantur, qui novo vino, id est, spiritualibus præceptis, facilius dirumpuntur quam contineant. Erunt autem novi utres, cum post ascensionem, accepto Spiritu, desiderio consolationis ejus orando innovabuntur. Aliter: animæ nondum innovatæ, sed in vetustate malitiæ perseveranti novorum mysteriorum sacramenta non debent committi. Aliter: veteres utres sunt scribæ et Pharisæi; novus pannus et novum vinum, præcepta Evangelii, quæ non possunt sustinere Judæi, ne major scissura fiat, cum quibus Galatæ præcepta legis miscebant in utres veteres vinum novum. Conveniunt autem apostolis non his qui traditionibus majorum depravati, sinceritatem præceptorum Christi nequeunt custodire; unde subditur: \fk Et nemo, \ft quia Judæis veteris vitæ salivis imbutis novæ gratiæ præcepta sordebant, quia majorum traditionibus accumulati, dulcedinem spiritualium verborum percipere non valebant.\f*

LUK 5:38 Removed trailing space in v~: sed vinum novum in utres novos mittendum est, et utraque conservantur.\f + \fr 5.38 \fk Sed vinum. \ft Fragilitas humanæ conditionis aperitur, cum corpora nostra exuviis defunctorum animalium comparantur. Sed renovatis utribus, nova vina conducuntur, cum sacramenta quæ accepimus inviolata servamus. Hos utres, si pleni sunt, gratia servat, si vacui, tinea et ærugo consumit: semper ergo sint pleni.\f*

LUK 5:39 Removed trailing space in v~: Et nemo bibens vetus, statim vult novum: dicit enim: Vetus melius est.

LUK 6:0 Extra whitespace after chapter number

LUK 6:0 Removed trailing space in c: 6

LUK 6:1 Removed trailing space in v~: Factum est autem in sabbato secundo, primo, cum transiret per sata, vellebant discipuli ejus spicas, et manducabant confricantes manibus.\f + \fr 6.1 \fk Factum est autem, \ft etc. BEDA. Dicit quod sabbati littera solvi cœperat, etc., usque ad post secundum, ab eo quo præcedentia sunt dicta vel facta. \fk Per sata, \ft etc. Mystice: ager mundus; agri seges, humani generis fecunditas; spicæ, fructus Ecclesiæ, quibus saturantur apostoli nostro se alentes profectu. \fk Vellebant discipuli, \ft etc. Non habentes discipuli spatium manducandi, propter importunitatem turbarum, esuriebant ut homines, sed vellentes spicas inediam consolantur, quod est indicium austerioris vitæ, non præparatas escas, sed cibos simplices quærere. Et nota quod apostoli litteram sabbati jam destruunt adversus Ebionitas, qui alios apostolos recipiunt, Paulum quasi legis transgressorem repudiant. BEDA. Mystice: discipuli esurientes salutem hominum transeunt per sata, id est per regiones quæ, etc., usque ad arguens doctores legis nescire legem.\f*

LUK 6:2 Removed trailing space in v~: Quidam autem pharisæorum, dicebant illis: Quid facitis quod non licet in sabbatis?\f + \fr 6.2 \fk Dicebant illis, \ft etc. Alii dicunt ipsi Domino hæc fuisse objecta. Sed a diversis et ipsi Domino, et discipulis potuerunt objici, et cuicunque objectum sit ad ipsum maxime respicit. \fk In sabbatis. \ft Sabbata significant feriationes; vel quæ in hoc sæculo aguntur a vacantibus superstitionibus Judæorum; vel quæ in futuro agentur, quando in perpetua solemnitate manducabimus bona terræ.\f*

LUK 6:3 Removed trailing space in v~: Et respondens Jesus ad eos, dixit: Nec hoc legistis quod fecit David, cum esurisset ipse, et qui cum illo erant?\f + \fr 6.3 \fk Nec hoc legistis, \ft etc. BEDA. Quomodo Domino ad crimen objicitur, quod in servo pro crimine non tenetur? Verus rex, etc., usque ad omnes filii Ecclesiæ sunt sacerdotes, uncti Spiritu sancto ut seipsos offerant.\f*

LUK 6:4 Removed trailing space in v~: quomodo intravit in domum Dei, et panes propositionis sumpsit, et manducavit, et dedit his qui cum ipso erant: quos non licet manducare nisi tantum sacerdotibus?\f + \fr 6.4 \fk Intravit in domum Dei. \ft Magna hospitalitatis gratia, proposito mortis periculo, non declinat hospitem animus sacerdotis. Et sic nos debemus aliena pericula in nos transferre. Sed et verum David hospitio mentis nec pro periculo mortis veri excludunt sacerdotes.\f*

LUK 6:5 Removed trailing space in v~: Et dicebat illis: Quia dominus est Filius hominis etiam sabbati.

LUK 6:6 Removed trailing space in v~: Factum est autem in alio sabbato, ut intraret in synagogam, et doceret. Et erat ibi homo, et manus ejus dextra erat arida.\f + \fr 6.6 \fk Homo. \ft BEDA. Mystice homo iste humanum genus significat in fecunditate boni operis arefactum, per manum in primo parente ad lignum extensam, quam sanat manus innocens in cruce extensa. Et bene manus in Synagoga erat arida, quia ubi majus donum scientiæ, ibi majori transgressor subjacet culpæ.\f*

LUK 6:7 Removed trailing space in v~: Observabant autem scribæ et pharisæi si in sabbato curaret, ut invenirent unde accusarent eum.\f + \fr 6.7 \fk Observabant. \ft ID. Quia destructione sabbati, quam in discipulis arguebant, probabili magistri excusavit exemplo, nunc ipsum observando magistrum, calumniari volunt, ut si non curet, crudelitatis vel imbecillitatis, si curet, transgressionis arguant.\f*

LUK 6:8 Removed trailing space in v~: Ipse vero sciebat cogitationes eorum: et ait homini qui habebat manum aridam: Surge, et sta in medium. Et surgens stetit.

LUK 6:9 Removed trailing space in v~: Ait autem ad illos Jesus: Interrogo vos si licet sabbatis benefacere, an male: animam salvam facere, an perdere?\f + \fr 6.9 \fk Interrogo vos. \ft BEDA. Præveniens calumniam quam sibi parabant, arguit eos, etc., usque ad non est auctor mali Deus, sed quos non salvat, perdere dicitur.\f*

LUK 6:10 Removed trailing space in v~: Et circumspectis omnibus dixit homini: Extende manum tuam. Et extendit: et restituta est manus ejus.\f + \fr 6.10 \fk Extende. \ft ID. Infructuosæ debilitas animæ nullo melius ordine curatur, quam eleemosynarum largitate; unde dicitur: \fk Non sit manus tua ad accipiendum porrecta, et ad dandum collecta\ft Eccles., 4.. Quia frustra pro peccatis rogaturus, manus ad Deum extendit, qui has ad pauperes pro posse non extendit.\f*

LUK 6:11 Removed trailing space in v~: Ipsi autem repleti sunt insipientia, et colloquebantur ad invicem, quidnam facerent Jesu.\f + \fr 6.11 \fk Insipientia. \ft Quia solo livore permoti sunt, non enim in culpa fuit vel hominis manum extendere, vel Jesum sanare. Magna insipientia erat de nece ejus tractare cujus beneficiis plurimum indigebant.\f*

LUK 6:12 Removed trailing space in v~: Factum est autem in illis diebus, exiit in montem orare, et erat pernoctans in oratione Dei.\f + \fr 6.12 \fk Exiit in montem orare. \ft Mons in quo apostolos eligit et docet, altitudinem significat justitiæ, quia instituendi erant et prædicaturi, ne infirmis remaneant, sed ad superna erigantur. Sic et lex in monte data fuit. Apostolos præeminentius adducit, ut a monte prius montes suscipiant pacem populo annuntiandam. Sic et Moyses, solus legem spiritualiter intelligens, montis verticem in quo Deus erat ascendit.\f*

LUK 6:13 Removed trailing space in v~: Et cum dies factus esset, vocavit discipulos suos: et elegit duodecim ex ipsis (quos et apostolos nominavit):\f + \fr 6.13 \fk Discipulos. \ft De quibus elegit duodecim quos apostolos, id est suo loco missos, nominavit; unde: \fk Sicut misit me Pater, et ego mitto vos\ft Joan. 20.. In montem ascendens ad se vocat, elegit quos vult, quia non illorum est studii sed divinæ gratiæ, ut in apostolatum vocarentur; unde: \fk Non vos me elegistis, sed ego elegi vos\ft Ibid., 15.. Non sapientes, non divites, non nobiles elegit, ne duxisse pro prudentia, ne redemisse divitiis, ne potentiæ nobilitatisque auctoritate aliquos ad gratiam traxisse videretur.\f*

LUK 6:14 Removed trailing space in v~: Simonem, quem cognominavit Petrum, et Andream fratrem ejus, Jacobum, et Joannem, Philippum, et Bartholomæum,\f + \fr 6.14 \fk Cognominavit. \ft Non modo primum, sed longe prius cum ab Andræa adductus dicitur: \fk Tu vocaberis Cephas, quod interpretatur Petrus. \ft Sed volens Lucas nomina duodecim apostolorum nominare, cum necesse haberet Petrum dicere, breviter voluit innuere, quod non antea vocaretur; sed ita Dominus cognominavit, ut non casu factum putetur, sed ex commutatione sacramentum petræ audientibus commendaretur.\f*

LUK 6:15 Removed trailing space in v~: Matthæum, et Thomam, Jacobum Alphæi, et Simonem, qui vocatur Zelotes,\f + \fr 6.15 \fk Matthæum. \ft Matthæus compari suo Thomæ, in ordine causa humilitatis se supponit, cum a cæteris evangelistis prælatus sit.\f*

LUK 6:16 Removed trailing space in v~: et Judam Jacobi, et Judam Iscariotem, qui fuit proditor.

LUK 6:17 Removed trailing space in v~: Et descendens cum illis, stetit in loco campestri, et turba discipulorum ejus, et multitudo copiosa plebis ab omni Judæa, et Jerusalem, et maritima, et Tyri, et Sidonis,\f + \fr 6.17 \fk Et descendens, \ft etc. Electurus apostolos Dominus in montana subiit; turbas docturus ad campestria redit, quia non nisi in humili turbæ Christum videre sufficiunt, et raro invenitur quod vel turba Dominum ad altiora sequatur, vel quispiam debilis in monte curetur, sed exstincta febre libidinum et succensa luce scientiæ, pedetentim quisque subiit culmen virtutum. \fk Maritima. \ft Non a proximo mari Galilææ, quia hoc non miraculi loco ponunt, sed a mari magno cognominatur. In quo etiam Tyrus et Sidon comprehendi poterant. Sed quia sunt civitates gentium, consulte nominatim ponuntur, ut quanta sit virtus Christi intimetur, quæ etiam exteras civitates excitat.\f*

LUK 6:18 Removed trailing space in v~: qui venerant ut audirent eum, et sanarentur a languoribus suis. Et qui vexabantur a spiritibus immundis, curabantur.\f + \fr 6.18 \fk Ut audirent. \ft Si dicamus duos esse sermones, ascendit in montem, et habuit ibi discipulos; et post, descendit et fecit istum ad turbam. Si dicimus unum fuisse, ita intelligendum est, quod ascendit in montem, et post aliquantulum descendit, et ibi fecit sermonem, ubi erat planities.\f*

LUK 6:19 Removed trailing space in v~: Et omnis turba quærebat eum tangere: quia virtus de illo exibat, et sanabat omnes.\f + \fr 6.19 \fk Eum tangere. \ft Tangit Christum qui fideliter credit in eum. Tangitur a Christo qui firmatur in illo. Qui sic tangit et tangitur, spiritus ipsius virtute sanatur.\f*

LUK 6:20 Removed trailing space in v~: Et ipse elevatis oculis in discipulis suis, dicebat: Beati pauperes, quia vestrum est regnum Dei.\f + \fr 6.20 \fk Et ipse elevatis, \ft etc. Etsi generaliter omnibus loquitur, specialiter in discipulos oculos levat, ut qui intenta cordis aure verbum Dei percipiunt, latius saporis intimi lumen accipiant, quibus os in monte sedens aperit, ut magna proferret in eos, stans in campo oculos dirigit, ut audita patienter intelligant. \fk Beati pauperes, \ft etc. Qui nondum consummatæ virtutis arcem conscendere possunt, generalis interim perfectionis sunt beatitudine perfovendi, ut paulatim ad meliora progressi, dum Domino in planitie stante libenter auscultant, ad hunc quandoque in monte sedentem sublimiter ascendant. Nam quorum cordibus adhuc edomandis insistit, hos quasi stans affatur. Quos longo studio exercitatos et jam dociles invenit, his quasi quietus residens mystica intimat. BEDA. Quod apud Matthæum plenarie per octo beatitudines dicitur in sermone perfectionis ad apostolos in summo montis, hoc apud Lucam, etc., usque ad sed quia fide præstitit, fide præ cæteris meruit principatum.\f*

LUK 6:21 Removed trailing space in v~: Beati qui nunc esuritis, quia saturabimini. Beati qui nunc fletis, quia ridebitis.\f + \fr 6.21 \fk Qui nunc esuritis. \ft Qui esurit esurienti compatitur: compatiendo largitur, largiendo fit justus; æqualem se inferioribus præstat, dolum excludit, veritatem requirit. \fk Qui nunc fletis. \ft Qui propter divitias hæreditatis Christi, propter panem vitæ æternæ, propter spem cœlestium gaudiorum fletus, esuriem, paupertatemque desiderat, beatus est; multo beatior, qui has virtutes inter adversa servare non trepidat.\f*

LUK 6:22 Removed trailing space in v~: Beati eritis cum vos oderint homines, et cum separaverint vos, et exprobraverint, et ejicerint nomen vestrum tamquam malum propter Filium hominis.

LUK 6:23 Removed trailing space in v~: Gaudete in illa die, et exsultate: ecce enim merces vestra multa est in cælo: secundum hæc enim faciebant prophetis patres eorum.\f + \fr 6.23 \fk Gaudete et exsultate. \ft Inter odia cordium, inter probra linguarum, inter manus persequentium, lætiori corde versamini, intuitu supernæ mercedis. \fk Secundum hæc. \ft Exemplo prophetarum confortat illos, quia vera dicentes persecutionem solent pati.\f*

LUK 6:24 Removed trailing space in v~: Verumtamen væ vobis divitibus, quia habetis consolationem vestram.\f + \fr 6.24 \fk Verumtamen væ, \ft etc. Matthæus in monte, beatitudines solummodo proborum; Lucas vero in campo, etiam væ describit improborum, quia rudes adhuc auditores minis et terroribus ad bona sunt compellendi, perfectos satis est præmiis invitari. \fk Verumtamen væ. \ft Cum supra regnum cœlorum pauperum esse dicatur: ex opposito apparet, quod ab hoc regno se alienat qui consolationem quærit in temporalibus. Nec tam divitiæ quam amor divitiarum in culpa est. Mystice: dives populus Judaicus, vel hæreticus, vel philosophus mundi, qui, ubertate verborum et facundiæ patrocinio delectati, simplicitatem veræ fidei supergressi thesauros inutiles condiderunt, secundum usum sæculi de generatione Christi disputantes, qui in futuro egestatem fidei suæ recognoscent, cibumque perfidiæ quæ in præsenti eructant, æterno macerati jejunio causam tanti supplicii esse scient. Eritque tempus cum risus suos lugeant. Quibus bene dicitur: \fk Væ, cum benedixerint vobis homines; \ft quia dum hic placent potentibus, maledicto perpetuo se subdunt, quia sicut pauperes esurientes, flentes, improbitate malorum probantur, sic divitiis, epulis, risuique vacantes, mala obsequentium clientela, majorem foventur ad pœnam.\f*

LUK 6:25 Removed trailing space in v~: Væ vobis, qui saturati estis: quia esurietis. Væ vobis, qui ridetis nunc: quia lugebitis et flebitis.\f + \fr 6.25 \fk Qui saturati estis, \ft etc. Qui inter divites amplius abundatis, sicut dives qui induebatur purpura, et bysso, et epulis, qui de digito Lazari quærit guttam aquæ. \fk Væ vobis, qui nunc ridetis, \ft etc. Salomon: \fk Cor sapientis ubi est tristitia, cor stultorum ubi est lætitia\ft Eccl. 7.; docens stultitiam ridentibus, prudentiam flentibus ascribendam.\f*

LUK 6:26 Removed trailing space in v~: Væ cum benedixerint vobis homines: secundum hæc enim faciebant pseudoprophetis patres eorum.\f + \fr 6.26 \fk Benedixerint vobis, \ft etc. Magna pars pœnæ est peccatorum sua scelera non modo non argui, sed insuper quasi bene gesta laudari.\f*

LUK 6:27 Removed trailing space in v~: Sed vobis dico, qui auditis: diligite inimicos vestros, benefacite his qui oderunt vos.\f + \fr 6.27 \fk Diligite inimicos. \ft Dicto quid ab inimicis possint pati, supponit qualiter ad ipsos se debeant habere inimicos. Et hic Ecclesia non lacte imbuitur, sed validiore charitatis cibo roboratur. Non sufficit non odisse, sed quod ultra humanam naturam est, præcipitur diligere. Et cum lex vicissitudinem imperet ultionis, Evangelium inimicitiis charitatem, odiis benignitatem, maledictis vota, persequentibus patientiam, esurientibus etiam gratiam remunerationis impertit.\f*

LUK 6:28 Removed trailing space in v~: Benedicite maledicentibus vobis, et orate pro calumniantibus vos.\f + \fr 6.28 \fk Orate pro calumniantibus vos. \ft Quod prophetæ videntur imprecari, non vota sunt optantium sed prænuntiationes futurorum: ipsi enim pro inimicis orabant.\f*

LUK 6:29 Removed trailing space in v~: Et qui te percutit in maxillam, præbe et alteram. Et ab eo qui aufert tibi vestimentum, etiam tunicam noli prohibere.\f + \fr 6.29 \fk Et qui te percutit. \ft Cum charitas patiens sit, debet patientiam verberantis sustinere, cum benigna sit, non debet respondere maledictis. Si \fk non quærit quæ sua sunt, \ft non debet resistere rapienti, si \fk non æmulatur\ft I Cor. 13., non debet odisse inimicum. \fk Præbe illis, \ft etc. Medicus animarum quos ad curandos proximos instruit, omnia quæ ad salutem proximorum valere possunt tolerare præcipit. Et pertinet ad misericordiam, ut tanquam a filiis ægrotantibus et phreneticis, si salus illorum hoc exigat, multa patiantur, donec infirmitas transeat. Quid tam mirum quam percutienti maxillam præbere? Imo omnis indignantis impetus frangitur, ira sedatur; et per patientiam ille invitatur ad pœnitentiam. \fk Vestimentum. \ft Quod de vestimento et tunica dicitur et in aliis est faciendum, quæ aliquo jure temporaliter nostra esse dicimus. Si enim de necessariis hoc imperatur, multo magis superflua contemnere præcipitur.\f*

LUK 6:30 Removed trailing space in v~: Omni autem petenti te, tribue: et qui aufert quæ tua sunt, ne repetas.\f + \fr 6.30 \fk Ne repetas. \ft Quia \fk charitas est patiens, benigna est\ft I Cor. 3.; non tantum injurias inimici fortiter sustinet, sed etiam amici quoque gratiam benigne prævenit, ut beneficiis aliis trahantur.\f*

LUK 6:31 Removed trailing space in v~: Et prout vultis ut faciant vobis homines, et vos facite illis similiter.\f + \fr 6.31 \fk Et prout vultis. \ft Ne videatur legem dissolvere, in beneficiis vicem servat, quam negligit in injuriis. Nec ait prout faciunt, sed \fk prout vultis ut faciant vobis homines, et vos faciatis illis, \ft ut vicissitudo sit cumulatior, cum votis actus æquatur. Et non tantum jam ad amicos opera charitatis extendite, sed etiam ad inimicos, ut amici esse incipiant, et prius affectum dilectionis, et postmodum opera extendite charitatis.\f*

LUK 6:32 Removed trailing space in v~: Et si diligitis eos qui vos diligunt, quæ vobis est gratia? nam et peccatores diligentes se diligunt.\f + \fr 6.32 \fk Et si diligitis. \ft Quantum vobis gradus professionis eximior, ita necesse est ut cura virtutis sit uberior, ut etiam non amantes charitatis sinu amplectamini. Duo sunt genera beneficii: vel cum benevole donamus quod damus, vel cum reddituro commodamus.\f*

LUK 6:33 Removed trailing space in v~: Et si benefeceritis his qui vobis benefaciunt, quæ vobis est gratia? siquidem et peccatores hoc faciunt.

LUK 6:34 Removed trailing space in v~: Et si mutuum dederitis his a quibus speratis recipere, quæ gratia est vobis? nam et peccatores peccatoribus fœnerantur, ut recipiant æqualia.

LUK 6:35 Removed trailing space in v~: Verumtamen diligite inimicos vestros: benefacite, et mutuum date, nihil inde sperantes: et erit merces vestra multa, et eritis filii Altissimi, quia ipse benignus est super ingratos et malos.\f + \fr 6.35 \fk Verumtamen, \ft etc. Postquam dilectionem et mutuum beneficium peccatorum quasi infructuosa redarguit, nunc qualiter hæc a fidelibus fructuose fieri debeant ostendit, quasi dicat: Quamvis peccatoribus non prosit talis dilectio et mutuum beneficium, tamen vos diligite, non tantum ductu naturæ, sicut illi amicos, sed altiori gradu virtutis inimicos. Philosophi in tres partes dividunt justitiam: unam in Deum, quæ pietas dicitur; alteram in parentes, vel reliquum humanum genus; tertiam in mortuos, ut his exsequiarum justa solvantur. Sed Dominus legis oraculum et prophetiæ fastigium supergressus, in eos quoque qui læserint pietatis porrexit officium. \fk Nihil inde sperantes: et erit. \ft Non in hominem spem mercedis figentes. Qui sive reddat quod commodastis, reddet tamen et Deus quo jubente fecistis, sive non reddat, hæreditas vestra in æternum erit.\f*

LUK 6:36 Removed trailing space in v~: Estote ergo misericordes sicut et Pater vester misericors est.\f + \fr 6.36 \fk Estote ergo misericordes, \ft etc. Pluit super malos, proventus terra non negat, idem sol bonos et malos illuminat. Mystice: populum Judæorum propheticis pluviis irrigat, et non merentibus radius æterni solis refulsit. Si ergo illi crediderint, estote eis misericordes, docendo, et extollendo, et nolite temere judicare, ne quis sui conscius delicti, in alterum cogatur ferre sententiam.\f*

LUK 6:37 Removed trailing space in v~: Nolite judicare, et non judicabimini: nolite condemnare, et non condemnabimini. Dimitte, et dimittemini.\f + \fr 6.37 \fk Nolite judicare. \ft Sunt quædam media et incerta quo animo fiant, quia bene et male possunt fieri. Nescimus etiam qualis futurus est, qui nunc apparet malus, de cujus correctione desperare, eumque quasi abjectum reprehendere temerarium est. De apertis quæ bono animo fieri non possunt, permittitur nobis judicare.\f*

LUK 6:38 Removed trailing space in v~: Date, et dabitur vobis: mensuram bonam, et confertam, et coagitatam, et supereffluentem dabunt in sinum vestrum. Eadem quippe mensura, qua mensi fueritis, remetietur vobis.\f + \fr 6.38 \fk Eadem quippe mensura. \ft Generaliter de omnibus potest accipi, quæ mente, manu, lingua, aguntur, quia secundum opera singulorum reddet Deus. \fk Eadem quippe, \ft AMBR. Non iniqua mensura rependet Deus, sed est ac si dicat: Ipsa temeritas judicandi et iniqua mensura tibi nocet, te punit, et sæpe non illum de quo hoc agis. Vel si recte judicas et metiris, tibi prodest, te salvat, etsi aliquando non illum cui hæc impendis.\f*

LUK 6:39 Removed trailing space in v~: Dicebat autem illis et similitudinem: Numquid potest cæcus cæcum ducere? nonne ambo in foveam cadunt?\f + \fr 6.39 \fk Dicebat. \ft Per quam invitat ad eleemosynam dandam et ad dimittendam injuriam. \fk Nunquid potest. \ft Si contra violentum ira te cæcaverit: si contra petentem avarus eris, nunquid vitiata mente tua, vitium ejus curare poteris? Nec solum qui tibi injuriam fecit, sed etiam tu qui ferre nescis, reus eris. Sed si improbitas illius te tranquillum invenit, et ille pœnitebit, et tu de patientia coronaberis, quia cæcum vidente oculo, id est, sereno corde ad lumen ducere curasti.\f*

LUK 6:40 Removed trailing space in v~: Non est discipulus super magistrum: perfectus autem omnis erit, si sit sicut magister ejus.\f + \fr 6.40 \fk Sicut magister. \ft Deus non suas ulciscitur injurias, sed tolerando persecutores mitiores reddere voluit; discipuli, qui homines sunt, hanc regulam perfectionis debent imitari.\f*

LUK 6:41 Removed trailing space in v~: Quid autem vides festucam in oculo fratris tui, trabem autem, quæ in oculo tuo est, non consideras?\f + \fr 6.41 \fk Quid autem vides, \ft etc. Vere peccans peccantem castigare non valet, quia qui superbia, vel odio, vel alio vitio præventi, levia hæc vel nulla judicantes, graviter increpant illos quos a statu mentis vident, vel ira vel aliquo levi peccato perturbatos, hi tales amant magis vituperare et condemnare, quam corrigere et emendare. \fk Non consideras. \ft Apertus oculus male videt, scilicet jactantiam sui, dum aliis vult mederi, sed cæcus se non valet intueri dum in hoc deterius cadit.\f*

LUK 6:42 Removed trailing space in v~: aut quomodo potes dicere fratri tuo: Frater, sine ejiciam festucam de oculo tuo: ipse in oculo tuo trabem non videns? Hypocrita, ejice primum trabem de oculo tuo: et tunc perspicies ut educas festucam de oculo fratris tui.\f + \fr 6.42 \fk Hypocrita. \ft Si quem vis reprehendere, primum vide si similis ei sis. Quod si es, pariter ingemisce et noli eum tibi obtemperare, sed pariter conari mone. Quod si non es similis, tamen quia olim fuisti, vel esse potuisti, condescende, et non ex odio sed misericordia argue. Raro ergo non sine magna necessitate sunt objurgationes adhibenda, et nonnisi respectu Dei, remota ab oculo trabe. Hi enim odio vel livore omnia accusare suscipiunt et volunt videri consultores, sine exemplo suæ emendationis. Sed prius debent auferre trabem invidiæ, vel malitiæ, vel simulationis de occulto sui cordis, ut valeant ejicere festucam iræ vel alicujus livoris culpæ de oculo fratris.\f*

LUK 6:43 Removed trailing space in v~: Non est enim arbor bona, quæ facit fructus malos: neque arbor mala, faciens fructum bonum.\f + \fr 6.43 \fk Non est arbor, \ft etc. Arbor bona vel mala, non natura, quæ a Deo in omnibus bona creata est, sed bona vel mala voluntas. Fructus, opera, quæ nec bona malæ voluntatis possunt esse, nec mala bonæ voluntatis. \fk Neque arbor. \ft Si veram vis habere justitiam et non fictam, quæ verbis ostendis, factis imple, ut sis bona arbor, et bonis fructibus orneris. Quia etsi fingat hypocrita, non est bonus qui facit opera mala, et si reprehendit insontem, non ideo malus est qui facit opera bona. Et nota quod de manifestis hic agitur.\f*

LUK 6:44 Removed trailing space in v~: Unaquæque enim arbor de fructu suo cognoscitur. Neque enim de spinis colligunt ficus: neque de rubo vindemiant uvam.\f + \fr 6.44 \fk Unaquæque enim arbor. \ft Mali suo fructu noscuntur, dum bonos opprimunt, et Deum si non verbis, blasphemant factis: et maxime per impatientiam dignoscuntur in tempore adversitatis. Jejunia enim et oratio, et hujusmodi sunt simulatis ut et bonis: sed non debent oves pelles suas deponere, etiam si aliquando lupi eis se contegant. \fk Cognoscitur. \ft Non a veste, sed ab operibus quæ fiunt ab eis, cognoscuntur. Quia ut spina non facit uvam, sic bona arbor bonum, mala malum, et non e converso. \fk Neque enim de spinis. \ft Non de spinis, id est sollicitudinibus mundi, ficus, id est dulcedo resurrectionis, neque de rubo, id est punctione vitiorum, uva, id est fructus animæ. Quæ sicut uva proxima terrenis, corrumpitur, in superioribus maturatur. Vel de carne quæ generat spinas et tribulos, non vindemiamus Christum, qui sicut uva pependit in ligno. Spina et rubus, hæreticis, a quibus nullus sapientium sanctitatem vel virtutem poterit invenire, sed conscindunt et cruentant approximantes. Vel spinæ et rubi, curæ sæculi et punctiones vitiorum. Uva et ficus, dulcedo novæ conversationis quam Christus in nobis esurit, et fervor dilectionis qui lætificat cor hominis. Non de spinis et rubis uva vel ficus, quia mens adhuc hominis veteris pressa consuetudine, potest quidem simulare, sed non ferre fructum novi hominis. Quod si quando facta vel dicta malorum prosunt bonis, non hoc faciunt mali, sed fit de illis consilio Dei.\f*

LUK 6:45 Removed trailing space in v~: Bonus homo de bono thesauro cordis sui profert bonum: et malus homo de malo thesauro profert malum. Ex abundantia enim cordis os loquitur.\f + \fr 6.45 \fk Profert bonum. \ft Diligit inimicum. Omni petenti tribuit, et hujusmodi. \fk Profert malum, \ft etc. Odit amicum, aufert aliena, non dat sua, et hujusmodi, quæ Deus judicat secundum intentionem cordis. Et vere, quia de bono vel malo corde procedit, bonus vel malus debet judicari fructus, quia ex abundantia cordis quod interius latet loquitur os, id est procedit exterius effectus, tam in verbis quam in factis. Hoc est quantum ad divinum examen cui loquitur os cordis, quia ex qua intentione verba procedunt, non ignorat. Quia etiam verba quæ exterius bona videntur, quia ex mala radice procedunt, non bona esse judicat; unde subdit: \fk Quid autem vocatis me Domine? \ft Quasi dicat: Quid folia rectæ confessionis vos germinare jactatis, qui nullos boni operis fructus ostenditis? \fk Ex abundantia. \ft Per oris locutionem, universa quæ actu vel cogitatu de corde proferuntur, Dominus significat. Nam et verbum pro facto solet poni; unde: \fk Non fuit verbum, quod non ostenderet eis\ft Isa. 39..\f*

LUK 6:46 Removed trailing space in v~: Quid autem vocatis me Domine, Domine: et non facitis quæ dico?\f + \fr 6.46 \fk Quid autem, \ft etc. Hæc vocatio videtur fructus bonæ arboris, sed quia non procedit de pinguedine charitatis, Deus non bonum judicat. Quæ autem bonorum malorumve fructuum vera discretio sit, sub alia figura supponit:\f*

LUK 6:47 Removed trailing space in v~: Omnis qui venit ad me, et audit sermones meos, et facit eos, ostendam vobis cui similis sit:\f + \fr 6.47 \fk Omnis qui venit, \ft etc. Postquam de aperte malis, de vere et simulatis bonis diu disputavit, bonos auditores verbi sibi ipsis, malos diabolo assimilat. Quia sicut Christus variis hominum personis unam Ecclesiam construit, erudit, gubernat, in vitam æternam perducturus; sic bonus auditor variis virtutibus supernam sibi mansionem ædificat in futuro cum Christo de dedicatione lætaturus. Et sicut diabolus obedientes sibi de cœlis ad terrena et ad peccata trahit, ubi non est fundamentum, quia malum est sine substantia, et semper in deteriora præcipitat: sic malus auditor, sive sit initiatus mysteriis Christi, sive ex toto alienus, quasi in puteum sine fundo præcipitatus, non invenit ubi se retineat, sed cum venerit in profundum malorum, contemnit.\f*

LUK 6:48 Removed trailing space in v~: similis est homini ædificanti domum, qui fodit in altum, et posuit fundamentum super petram: inundatione autem facta, illisum est flumen domui illi, et non potuit eam movere: fundata enim erat super petram.\f + \fr 6.48 \fk Fodit in altum. \ft Fodit in altum qui præceptis humilitatis terrena omnia de suorum cordibus funditus eruit, ne propter aliquod fluxibile Deo serviat, ut inconcussam in eis habeat mansionem. \fk Posuit fundamentum. \ft Fundamenta pluraliter, doctores; singulariter fundamentum, doctor doctorum Christus. Moraliter. Fundamenta domus, intentiones bonæ conversationis, quas per humilitatem Christianam exhaustis supervacuarum cogitationum ruderibus perfectus auditor in se inserit, hoc in se spiritualiter agens, quod Christus in universa Ecclesia generaliter agit. \fk Inundatione. \ft Hanc inundationem alibi portas inferi appellat. \fk Et portæ inferi non prævalebunt adversus eam\ft Matth. 16.. Hæc inundatio tribus modis fit, quia tentatur quisque a propria concupiscentia, vel falsorum fratrum improbitate, vel aperta exteriorum impugnatione. \fk Illisum. \ft Potest per impetum fluminis, extremi judicii discrimen intelligi, quando Ecclesia utraque est consummata. \fk Omnis qui se exaltat \fk humiliabitur, et qui se humiliat exaltabitur\ft Luc. 14.. \fk Domui illi. \ft Singulæ nostræ domus, quotidie, vel immundorum spirituum, vel improborum hominum, vel suæ ipsius mentis, vel carnis inquietudine pulsantur. Et quantum propriis viribus fidunt, inclinantur: quantum invictissimæ petræ adhærent, labefactari nequeunt.\f*

LUK 6:49 Removed trailing space in v~: Qui autem audit, et non facit, similis est homini ædificanti domum suam super terram sine fundamento: in quam illisus est fluvius, et continuo cecidit: et facta est ruina domus illius magna.\f + \fr 6.49 \fk Supra terram, \ft etc. Diabolus mundum qui in maligno positus est super terram ædificat, quia ad terrenorum amorem trahit. Sine fundamento ædificat, quia peccatum in propria natura non subsistit, quia malum substantia non est, quod tamen ubicunque fit in bona natura coalescit vel sine fundamento, id est sine fundo. Sicut ergo qui in puteo mergitur, putei in fundo retinetur, sic anima lapsa quasi in quodam loco fundi consistit, si in aliqua peccati mensura se retinet. Sed cum peccato in quo labitur non potest esse contenta, dum ad deteriora quotidie ducitur, quasi in puteo quo concidit fundum quo figatur non invenit. \fk Concidit et facta est ruina, \ft etc. Omnis conscientia, quæ spe fixa in Deum non permanet, in tentationibus non valet persistere, et tanto plus agitur, quanto plus in illis quæ mundi sunt a superioribus disjungitur. Et vere omnes mali vel ficte boni ingruente qualibet tentatione, pejores fiunt.\f*

LUK 7:0 Extra whitespace after chapter number

LUK 7:0 Removed trailing space in c: 7

LUK 7:1 Removed trailing space in v~: Cum autem implesset omnia verba sua in aures plebis, intravit Capharnaum.\f + \fr 7.1 \fk Cum autem implesset. \ft Pulchre ubi præcepta complevit, formam docet suorum exsequendi præceptorum. Nam statim gentilis centurionis servus Domino sanandus offertur, in quo gentiles qui mundana servitute ægri tenebantur, beneficio Dei salvandi exprimuntur. \fk Intravit Capharnaum. Centurionis, \ft etc. Non ante intravit quam verba terminasset, etsi statim post hæc verba non intravit. Priusquam enim intraret, in ipso intervallo mundatus est leprosus, ut Matthæus ponit.\f*

LUK 7:2 Removed trailing space in v~: Centurionis autem cujusdam servus male habens, erat moriturus: qui illi erat pretiosus.

LUK 7:3 Removed trailing space in v~: Et cum audisset de Jesu, misit ad eum seniores Judæorum, rogans eum ut veniret et salvaret servum ejus.\f + \fr 7.3 \fk Misit ad eum seniores, \ft etc. Divina providentia seniores Judæorum mittuntur, et eis præsentibus languidus sanatur, ut inexcusabiles sint si credere noluerint. Centurio amicos mittit, ne præsentia sua verecundiam Domini gravare videretur, et officium officio provocasse. Significat autem, quia nos qui de gentibus credimus ad Dominum, non ipsi venire possumus quem in carne videre non possumus, sed ad residentem in dextera Patris. Gentilis populus quasi centurio stipatur milite virtutum et spiritualium perfectione, quæ in centum significatur. Sublimis, nihil terrenum a Domino sibi suisque requirens, sed sola æternæ salutis gaudia: et hi pro servis, id est, pro his qui adhuc spiritu servitutis in timore premuntur, Domino supplicant, ut eis paulatim ad superiora provectis, \fk perfecta dilectio foras mittat timorem\ft I Joan. 4.. Matthæus dicit centurionem accessisse, quod per fidem intelligendum est. Per fidem enim vere ad Deum acceditur, quæ in centurione a Domino commendatur: \fk Non inveni tantam fidem in Isræl. \ft Porro Lucas ordine quo gestum est exsequitur, ut intelligere cogeremur, quomodo eum accessisse dicit Matthæus.\f*

LUK 7:4 Removed trailing space in v~: At illi cum venissent ad Jesum, rogabant eum sollicite, dicentes ei: Quia dignus est ut hoc illi præstes:

LUK 7:5 Removed trailing space in v~: diligit enim gentem nostram, et synagogam ipse ædificavit nobis.\f + \fr 7.5 \fk Gentem nostram. \ft Mystice. Gentilis populus (cujus figuram gestat centurio) non longe habet a domo Jesum, tametsi sub tecto invitare non audet, quia, \fk prope timentes eum salutare ipsius. \ft Qui naturali lege recte utitur, ut bona quæ novit operatur, eo illi qui vere bonus est appropiat. At illis quos errore gentilitatis crimina vinxerant, aptari potest, quod alibi dicitur: \fk Quidam enim ex his de longe venerunt\ft Marc. 8..\f*

LUK 7:6 Removed trailing space in v~: Jesus autem ibat cum illis. Et cum jam non longe esset a domo, misit ad eum centurio amicos, dicens: Domine, noli vexari: non enim sum dignus ut sub tectum meum intres:\f + \fr 7.6 \fk Jesus autem ibat. \ft Solo verbo potenter curaturus, ad humilitatis commendationem visitare dignatur languentem; et qui ad sanandum reguli filium ire noluit, ne divitias honorasse videretur, ad servum vadit, ne servilem conditionem sprevisse putaretur. Elucet fides in operibus dum sanat, sed plus operatur humilitas in affectibus dum vadit. \fk Non sum dignus. \ft Propter vitæ gentilis conscientiam, gravari se magis dignatione putavit Domini quam juvari, nec posse habere hospitem Christum, cujus etsi fide præditus, nondum tamen sacramentis imbutus. Sed quia quod infirmitas humana non præsumit, divina gratia dare novit in figuram gentilis populi, et suam fidem nondum catechizatus a Domino laudari et famulum sanari promeruit.\f*

LUK 7:7 Removed trailing space in v~: propter quod et meipsum non sum dignum arbitratus ut venirem ad te: sed dic verbo, et sanabitur puer meus.

LUK 7:8 Removed trailing space in v~: Nam et ego homo sum sub potestate constitutus, habens sub me milites: et dico huic, Vade, et vadit: et alii, Veni, et venit: et servo meo, Fac hoc, et facit.\f + \fr 7.8 \fk Nam et ego, \ft etc. Si ego homo sub alio possum imperare minoribus, quanto magis tu, qui super omnia habens famulantes angelos, potes per eorum ministeria sine corporis præsentia dicere infirmitati ut recedat, et recedet, et sanitati ut veniat, et veniet.\f*

LUK 7:9 Removed trailing space in v~: Quo audito Jesus miratus est: et conversus sequentibus se turbis, dixit: Amen dico vobis, nec in Israël tantam fidem inveni.\f + \fr 7.9 \fk Nec in Isræl. \ft Fides istius etiam electioribus et Deum videntibus antefertur. Etiam in isto uno fides gentium præfertur Isræli.\f*

LUK 7:10 Removed trailing space in v~: Et reversi, qui missi fuerant, domum, invenerunt servum, qui languerat, sanum.\f + \fr 7.10 \fk Et reversi sunt. \ft Matthæus planius explicat, quod dicente Domino: \fk Sicut credidisti fiat tibi, sanatus sit puer\ft Matth. 8.. Sed mos est beato Lucæ ab aliis plane exposita breviare, vel etiam de industria præterire quæ breviter dicta ab aliis, vel omissa solertius dilucidare. \fk Invenerunt servum. \ft Credente Domino sanatur servus, quia potest meritum Domini etiam servis suffragari, non tantum fidei merito, sed etiam studio disciplinæ.\f*

LUK 7:11 Removed trailing space in v~: Et factum est: deinceps ibat in civitatem quæ vocatur Naim: et ibant cum eo discipuli ejus et turba copiosa.\f + \fr 7.11 \fk Et factum est, \ft etc. Post sanatum infirmum suscitat mortuum, quia infirmitas præcedit mortem. \fk Quæ vocatur Naim. \ft Naim est civitas Galilææ in secundo milliario a Thabor contra meridiem juxta Endor, qui est vicus grandis. Naim autem interpretatur \fk fluctus\ft vel \fk commotio. \f*

LUK 7:11 Found footnote ending with space in \v~: Et factum est: deinceps ibat in civitatem quæ vocatur Naim: et ibant cum eo discipuli ejus et turba copiosa.\f + \fr 7.11 \fk Et factum est, \ft etc. Post sanatum infirmum suscitat mortuum, quia infirmitas præcedit mortem. \fk Quæ vocatur Naim. \ft Naim est civitas Galilææ in secundo milliario a Thabor contra meridiem juxta Endor, qui est vicus grandis. Naim autem interpretatur \fk fluctus\ft vel \fk commotio. \f*

LUK 7:12 Removed trailing space in v~: Cum autem appropinquaret portæ civitatis, ecce defunctus efferebatur filius unicus matris suæ: et hæc vidua erat: et turba civitatis multa cum illa.\f + \fr 7.12 \fk Cum autem appropinquaret, \ft etc. BEDA. Cum Verbum caro factum, gentilem populum per portas fidei, etc., usque ad quod et interim in paucis Judæorum conversis, et tandem in plenitudine imperat. \fk Ecce defunctus efferebatur, \ft etc. Defunctus, qui coram multis extra portam effertur, significat criminaliter peccantem, et peccatum non cordis cubili tegentem, sed indicio operis vel locutionis, quasi per ostia suæ civitatis aliis propalantem. Quem sicut unicum deflet mater Ecclesia, quæ licet ex multis collecta personis, una est tamen virgo mater Ecclesia, singuli autem filii. Porta qua effertur, aliquis est de sensibus quo aliquis in peccatum corruit. Ut qui videt ad concupiscendum, qui autem otiosis vel turpibus audiendis, qui linguam commodat litigiis. \fk Filius unicus matri suæ. \ft AMBR. Adam de terra portatur a quatuor elementis, unde homo constat. Tangitur loculus, etc., usque ad quando avaritiam cogitat, vel quando pro nimia febre tangi non potest.\f*

LUK 7:13 Removed trailing space in v~: Quam cum vidisset Dominus, misericordia motus super eam, dixit illi: Noli flere.\f + \fr 7.13 \fk Et turba. \ft Multi cum Domino, multi cum vidua, ut viso miraculo multi Dei laudatores et testes fiant.\f*

LUK 7:14 Removed trailing space in v~: Et accessit, et tetigit loculum. (Hi autem qui portabant, steterunt.) Et ait: Adolescens, tibi dico, surge.

LUK 7:15 Removed trailing space in v~: Et resedit qui erat mortuus, et cœpit loqui. Et dedit illum matri suæ.\f + \fr 7.15 \fk Et resedit. \ft Tres mortuos suscitavit Dominus: filiam archisynagogi in domo, id est, cogitatione; filium unicum matris in porta, id est in verbo; Lazarum in monumento, id est in opere.\f*

LUK 7:16 Removed trailing space in v~: Accepit autem omnes timor: et magnificabant Deum, dicentes: Quia propheta magnus surrexit in nobis: et quia Deus visitavit plebem suam.\f + \fr 7.16 \fk Visitavit. \ft Dum et Verbum semel incorporari constituit, et quotidie Spiritum sanctum in corda hominum, ut suscitentur mittit.\f*

LUK 7:17 Removed trailing space in v~: Et exiit hic sermo in universam Judæam de eo, et in omnem circa regionem.

LUK 7:18 Removed trailing space in v~: Et nuntiaverunt Joanni discipuli ejus de omnibus his.\f + \fr 7.18 \fk Et nuntiaverunt. \ft AMBR. Non simplici corde, sed invidia stimulante, etc., usque ad et correcti credant in Jesum et magistro interrogante sibi dicant: \fk Tu es qui venturus es. \ft BED., GREG. Non ait, qui venisti, etc., usque ad quia lapsus amoris fidem non impedit, talis enim lapsus est religiosus.\f*

LUK 7:19 Removed trailing space in v~: Et convocavit duos de discipulis suis Joannes, et misit ad Jesum, dicens: Tu es qui venturus es, an alium exspectamus?

LUK 7:20 Removed trailing space in v~: Cum autem venissent ad eum viri, dixerunt: Joannes Baptista misit nos ad te dicens: Tu es qui venturus es, an alium exspectamus?

LUK 7:21 Removed trailing space in v~: (In ipsa autem hora multos curavit a languoribus, et plagis, et spiritibus malis, et cæcis multis donavit visum.)

LUK 7:22 Removed trailing space in v~: Et respondens, dixit illis: Euntes renuntiate Joanni quæ audistis et vidistis: quia cæci vident, claudi ambulant, leprosi mundantur, surdi audiunt, mortui resurgunt, pauperes evangelizantur:\f + \fr 7.22 \fk Et respondens dixit illis: Euntes renuntiate Joanni quæ vidistis, \ft etc. Sciens Jesus neminem sine Evangelio plene posse credere, quia sicut fides a Veteri incipit Testamento, ita impletur in Novo. Interrogatus de se, non verbo aliquo, sed factis se esse signavit, non respondens ad ea quæ interrogabantur, sed ad scandalum nuntiorum.\f*

LUK 7:23 Removed trailing space in v~: et beatus est quicumque non fuerit scandalizatus in me.\f + \fr 7.23 \fk Beatus. \ft Quasi dicat: Mira quidem facio, sed abjecta pati non dedignor, et cavendum est hominibus ne in me despiciant mortem, qui signa venerantur. \fk Qui non. \ft GREG. Qui de potentia divinitatis non dubitaverit. Hoc non contra Joannem, quem mox adeo commendat, sed non credentes a perfidia revocat, et Joanni exponit quod quærebat, quia \fk Deus salvos faciendi, et Domini Domini exitus mortis\ft Psal. 67.. Visis tot signis et virtutibus, fidelis non potuit de morte ejus dubitare, sed admirari, sed infidelium mens scandalum in illo pertulit, cum et post miracula morientem vidit.\f*

LUK 7:24 Removed trailing space in v~: Et cum discessissent nuntii Joannis, cœpit de Joanne dicere ad turbas: Quid existis in desertum videre? arundinem vento agitatam?\f + \fr 7.24 \fk Quid. \ft Ubi monuit discipulos Joannis in crucem Dominicam esse credendum: conversus ad turbas, ad virtutem pauperes provocat, ne exaltati corde, mente instabiles, consilio infirmi, speciosa utilibus æternis caduca præferrent, sed crucem potius quam mundi phaleras tollant. Et ideo laudat personam Joannis, qui posthabito amore vitæ etiam justitiæ formam nec mortis timore mutavit. Deserto mundus comparatur, quia adhuc incultus et sterilis in quem non est ita prodeundum, ut homines mente carnis inflatos et virtutis vacuos, et de fragilis mundi gloria jactantes, putemus esse imitandos. \fk Arundinem vento. \ft BED. Per arundinem carnalis animus, qui cum favore vel detractione tangitur, in quamlibet partem inclinatur. Sed Joannes non est arundo vento agitata, quia illum nec gratia blandum nec cujuslibet ira faciebat asperum, nec prospera erigebant, nec adversa inclinabant.\f*

LUK 7:25 Removed trailing space in v~: Sed quid existis videre? hominem mollibus vestibus indutum? Ecce qui in veste pretiosa sunt et deliciis, in domibus regum sunt.\f + \fr 7.25 \fk Mollibus vestimentis indutum. \ft Per vestem, corpus humanum intelligitur. Prophetico ergo exemplo ad virtutem subeundæ virtutis hortatur. Ecce quæ in veste pretiosa. Quibus fluida divitiis membra solvuntur, exteros cœlestis regni, sub jure dæmonum (qui sunt reges tenebrarum) intra habitacula hujus mundi consenescunt.\f*

LUK 7:26 Removed trailing space in v~: Sed quid existis videre? prophetam? Utique dico vobis, et plus quam prophetam:\f + \fr 7.26 \fk Plusquam prophetam. \ft Quia angelus: non natura, sed officio, qui supernum judicem nuntiare mittitur.\f*

LUK 7:27 Removed trailing space in v~: hic est, de quo scriptum est: Ecce mitto angelum meum ante faciem tuam, qui præparabit viam tuam ante te.

LUK 7:28 Removed trailing space in v~: Dico enim vobis: major inter natos mulierum propheta Joanne Baptista nemo est: qui autem minor est in regno Dei, major est illo.\f + \fr 7.28 \fk Dico autem. \ft In hoc non præfertur patriarchis et cunctis hominibus, sed æqualis cæteris sanctis ostenditur. \fk Qui autem. \ft Omnis sanctus qui jam est cum Deo, major est eo qui adhuc est mundo. Vel, ego quem minorem facit multorum opinio, in Ecclesia sanctorum illi prælatus sum. Vel novissimus angelus cœli melior est quovis homine.\f*

LUK 7:29 Removed trailing space in v~: Et omnis populus audiens et publicani, justificaverunt Deum, baptizati baptismo Joannis.\f + \fr 7.29 \fk Et omnis populus. \ft Si hoc a Domino dictum esse intelligitur: audiens Joannem, populus intelligitur esse designatus. Si ab evangelista dicitur interpositum: audiens ipsum Dominum, de Joannis magnitudine disputantem, restat intelligi.\f*

LUK 7:30 Removed trailing space in v~: Pharisæi autem et legisperiti consilium Dei spreverunt in semetipsos, non baptizati ab eo.

LUK 7:31 Removed trailing space in v~: Ait autem Dominus: Cui ergo similes dicam homines generationis hujus? et cui similes sunt?\f + \fr 7.31 \fk Cui ergo, \ft etc. Laudato Joanne, transit ad increpandum illos qui nec prædicatione Joannis moti sunt, vel ipsius Christi prædicationem despiciunt.\f*

LUK 7:32 Removed trailing space in v~: Similes sunt pueris sedentibus in foro, et loquentibus ad invicem, et dicentibus: Cantavimus vobis tibiis, et non saltastis: lamentavimus, et non plorastis.\f + \fr 7.32 \fk Similes sunt pueris. \ft Pueri, doctores sunt spiritu humiles. Forum, synagoga, vel ipsa Jerusalem, in qua jura præceptorum Dei condebantur, quia contribulibus solebant exprobrare quod nec psalmis allecti ad laudes Dei assurrexerunt corde devoto, membrorum agilitate (quod notat saltus) nec threnis (id est lamentationibus prophetarum pro excidiis jam factis vel faciendis) ad pœnitentiam sunt conversi.\f*

LUK 7:33 Removed trailing space in v~: Venit enim Joannes Baptista, neque manducans panem, neque bibens vinum, et dicitis: Dæmonium habet.

LUK 7:34 Removed trailing space in v~: Venit Filius hominis manducans, et bibens, et dicitis: Ecce homo devorator, et bibens vinum, amicus publicanorum et peccatorum.\f + \fr 7.34 \fk Venit Filius hominis manducans et bibens. \ft Venit sicut tunc, ita et nunc, utramque viam salutis respuitis. Lamentavimus ad Joannem, cantavimus ad Christum.\f*

LUK 7:35 Removed trailing space in v~: Et justificata est sapientia ab omnibus filiis suis.\f + \fr 7.35 \fk Justificata est sapientia. \ft Ostendit filios sapientiæ intelligere, nec in abstinendo, nec in manducando esse justitiam, sed in æquanimitate tolerandi inopiam et temperantiam, non se corrumpendi per abundantiam. \fk Non est regnum Dei esca et potus\ft Rom. 14.. Quorum non usus, sed concupiscentia reprehenditur. \fk Justificata, \ft etc. Quidquid me putetis, ego tamen Dei virtus et Dei sapientia juste facere intelligor ab apostolis, quibus Pater revelavit quæ prudentibus abscondit.\f*

LUK 7:36 Removed trailing space in v~: Rogabat autem illum quidam de pharisæis ut manducaret cum illo. Et ingressus domum pharisæi discubuit.\f + \fr 7.36 \fk Rogabat. \ft Sicut proposuerat verbis, ita factis etiam astruit justificatam sapientiam ab omnibus filiis, quia etiam a Maria pœnitente post culpam.\f*

LUK 7:37 Removed trailing space in v~: Et ecce mulier, quæ erat in civitate peccatrix, ut cognovit quod accubuisset in domo pharisæi, attulit alabastrum unguenti:\f + \fr 7.37 \fk In domo. \ft In cujuscunque domo interiore cognoveris sapientiam et justitiam recumbentem, recurre ad pedes, id est, ad extremam sapientiæ partem, inquire lacrymis, confitere peccata, expande capillos, id est, sterne ante eum cunctas corporis tui dignitates, osculare, id est, nihil nisi sapientiam loqueris. \fk Attulit. \ft Quot habuit in se oblectamenta, tot de se invenit holocausta. HIER. Alabastrum unguenti, id est, corpus cum fide, etc., usque ad id est, peccata Judæorum.\f*

LUK 7:38 Removed trailing space in v~: et stans retro secus pedes ejus, lacrimis cœpit rigare pedes ejus, et capillis capitis sui tergebat, et osculabatur pedes ejus, et unguento ungebat.\f + \fr 7.38 \fk Cœpit rigare. \ft Maria soror Lazari bis eodem functa est officio: semel in Galilæa cum primo accedit cum humilitate et lacrymis, ubi remissionem peccatorum accepit. Secundo, in Bethania, non jam peccatrix nominata, sed casta, et ideo devota: ibi pedes, hic caput inungit.\f*

LUK 7:39 Removed trailing space in v~: Videns autem pharisæus, qui vocaverat eum, ait intra se dicens: Hic si esset propheta, sciret utique quæ et qualis est mulier, quæ tangit eum: quia peccatrix est.

LUK 7:40 Removed trailing space in v~: Et respondens Jesus, dixit ad illum: Simon, habeo tibi aliquid dicere. At ille ait: Magister, dic.

LUK 7:41 Removed trailing space in v~: Duo debitores erant cuidam fœneratori: unus debebat denarios quingentos, et alius quinquaginta.

LUK 7:42 Removed trailing space in v~: Non habentibus illis unde redderent, donavit utrisque. Quis ergo eum plus diligit?

LUK 7:43 Removed trailing space in v~: Respondens Simon dixit: Æstimo quia is cui plus donavit. At ille dixit ei: Recte judicasti.\f + \fr 7.43 \fk Is cui plus. \ft Secundum homines plus fortasse offendit, cui plus debuerit. Sed per misericordiam Domini causa mutatur, ut amplius diligat qui amplius debuit, tamen gratiam consequatur. \fk Recte judicasti. \ft Sua sententia Pharisæus convincitur, quia sicut phreneticus funem portat ex quo ligetur.\f*

LUK 7:44 Removed trailing space in v~: Et conversus ad mulierem, dixit Simoni: Vides hanc mulierem? Intravi in domum tuam, aquam pedibus meis non dedisti: hæc autem lacrimis rigavit pedes meos, et capillis suis tersit.\f + \fr 7.44 \fk Intravi in domum. \ft Intravi carne assumpta in populum Judæorum.\f*

LUK 7:45 Removed trailing space in v~: Osculum mihi non dedisti: hæc autem ex quo intravit, non cessavit osculari pedes meos.

LUK 7:46 Removed trailing space in v~: Oleo caput meum non unxisti: hæc autem unguento unxit pedes meos.\f + \fr 7.46 \fk Oleo caput meum non unxisti. \ft Et si populus ille in Deum se credere et non in hominem fatebatur, tamen ipsam potentiam divinitatis quæ per miracula apparebat, digna laude prædicare neglexit. Sed gentilitas dum mysterium incarnationis credit, summa laude etiam infirma ejus prædicat.\f*

LUK 7:47 Removed trailing space in v~: Propter quod dico tibi: remittuntur ei peccata multa, quoniam dilexit multum. Cui autem minus dimittitur, minus diligit.\f + \fr 7.47 \fk Remittuntur ei peccata. \ft In domo Pharisæi, id est, in custodia legis et prophetarum, non Pharisæus incredulus, sed peccatrix pœnitens glorificatur, quia ardor charitatis in ea rubiginem delictorum combussit.\f*

LUK 7:48 Removed trailing space in v~: Dixit autem ad illam: Remittuntur tibi peccata.

LUK 7:49 Removed trailing space in v~: Et cœperunt qui simul accumbebant, dicere intra se: Quis est hic qui etiam peccata dimittit?\f + \fr 7.49 \fk Et cœperunt qui simul. \ft Sanata ægra, de salute ejus aliis ægrotant.\f*

LUK 7:50 Removed trailing space in v~: Dixit autem ad mulierem: Fides tua te salvam fecit: vade in pace.\f + \fr 7.50 \fk Fides tua te salvam fecit. \ft Fides salvam fecit, quia quod petiit, posse accipere non dubitavit, quia jam spem ab illo acceperat, a quo salutem quærebat.\f*

LUK 8:0 Extra whitespace after chapter number

LUK 8:0 Removed trailing space in c: 8

LUK 8:1 Removed trailing space in v~: Et factum est deinceps, et ipse iter faciebat per civitates, et castella prædicans, et evangelizans regnum Dei: et duodecim cum illo,\f + \fr 8.1 \fk Et factum est. \ft More aquilæ provocantis ad volandum pullos suos, paulatim Dominus discipulos suos in nido fidei plumis virtutum induit, quibus postea sublimius volare, et alios instruere valeant. Prius docet in synagogis, miracula facit, famam ubique dispergit, turbas suscipit, curat, instruit, hic discipulos facit, ex quibus duodecim elegit, quos primo præsente turba docet, et miseris solita præstat beneficia, jam vero solos ipsos secum retinet, ut eum familiarius audiant solis illis occultiora exponit mysteria, et sic demum virtutum suarum ostensione quasi alarum protectione firmatis, dat ipsis potestatem curandi, et mittit prædicare regnum Dei.\f*

LUK 8:2 Removed trailing space in v~: et mulieres aliquæ, quæ erant curatæ a spiritibus malignis et infirmatibus: Maria, quæ vocatur Magdalene, de qua septem dæmonia exierant,\f + \fr 8.2 \fk Maria quæ vocatur Magdalene. \ft Cum Maria iter faceret cum Domino, et ei ministrare commemoratur, celebri eam vocabulo Magdalenam vocat: ubi eamdem peccatricem describit, reverenter eam generali nomine mulierem dicit, ne nomen tantæ famæ quod hodie veneramur, prisci erroris nota fuscaret. \fk Maria, \ft amarum mare, propter insitum pœnitentiæ rugitum, quo ipsa vel nos singula mala deflemus. \fk Dæmonia septem. \ft Eamdem Ecclesiam de gentibus a sordibus vitiorum mundatam, quam Maria significat, significat et Joanna prius cultibus idolorum deditam, sed jam Christi pietate redemptam, et gratia impletam, quæ quasi uxor erat prius diaboli.\f*

LUK 8:3 Removed trailing space in v~: et Joanna uxor Chusæ procuratoris Herodis, et Susanna, et aliæ multæ, quæ ministrabant ei de facultatibus suis.\f + \fr 8.3 \fk Et Joanna, \ft etc. Joanna, Dominus gratia ejus, vel Dominus misericors. cujus est omne quod vivimus. \fk Procuratoris Herodis. \ft Cum quilibet malignus spiritus pro regno diaboli ad decipiendum laborat, quasi Herodis impiissimi procurator existit. \fk De facultatibus, \ft etc. Antiquus mos erat Judæorum, nec ducebatur in culpam, ut mulieres sua substantia pascerent et vestirent doctores. Hic quia hoc in gentibus scandalum poterat facere, Paulus se memorat abstinuisse. Ministrabant ergo Domino carnalia, cujus metebant spiritualia, ut formam daret prædicatoribus quod victu et vestitu deberent esse contenti accipiendo a plebibus.\f*

LUK 8:4 Removed trailing space in v~: Cum autem turba plurima convenirent, et de civitatibus properarent ad eum, dixit per similitudinem:\f + \fr 8.4 \fk Cum autem turba, \ft etc. Quotiens in Evangelio turbæ vocabulum interseritur, sicut diversitas hominum, ita etiam diversitas intimatur voluntatum. Non enim omnes eadem voluntate, sed diversis ex causis Christum sequebantur: quidam pro bono, quidam pro malo, omnibus tamen Dominus beneficia præstat, docendo, alendo, sanando. \fk Exiit qui seminat, \ft etc. Exiit Filius Dei de sinu Patris, quo creaturæ non erat accessus, ut seminaret semen suum, venit in mundum, ut testimonium perhiberet veritati. Unde secundum alios evangelistas hanc parabolam dicturus de domo exiisse, mare adiisse, navem conscendisse memoratur, id ipsum situ corporis quod processu sermonis insinuans.\f*

LUK 8:5 Removed trailing space in v~: Exiit qui seminat, seminare semen suum. Et dum seminat, aliud cecidit secus viam, et conculcatum est, et volucres cæli comederunt illud.\f + \fr 8.5 \fk Secus viam. \ft Via, est cor sedulo malarum cogitationum transitu attritum et arefactum, ne semen verbi possit accipere vel germinare, sed a pessimis cogitationibus conculcatur, et a dæmonibus rapitur. Qui ideo volucres cœli dicuntur, quia cœlestis et spiritualis sunt naturæ, vel quia per ærem discurrunt.\f*

LUK 8:6 Removed trailing space in v~: Et aliud cecidit supra petram: et natum aruit, quia non habebat humorem.\f + \fr 8.6 \fk Supra petram. \ft Petra indomitum cor nullo veræ fidei vomere penetratum, in quo non est verus amor et perseverantiæ virtus.\f*

LUK 8:7 Removed trailing space in v~: Et aliud cecidit inter spinas, et simul exortæ spinæ suffocaverunt illud.

LUK 8:8 Removed trailing space in v~: Et aliud cecidit in terram bonam: et ortum fecit fructum centuplum. Hæc dicens clamabat: Qui habet aures audiendi, audiat.\f + \fr 8.8 \fk Centuplum, \ft etc. Cum denarius pro perfectione soleat accipi (quia in decem legis præceptis custodia continetur), centenarius qui per multiplicatum denarium surgit, pro magna perfectione ponitur: cor igitur centuplum facit fructum quod per amorem proximi activam, et per amorem Dei contemplativam adipiscitur vitam, et spiritualium ornatur perfectione virtutum.\f*

LUK 8:9 Removed trailing space in v~: Interrogabant autem eum discipuli ejus, quæ esset hæc parabola.\f + \fr 8.9 \fk Hæc parabola. \ft Nota hanc esse primam parabolam quæ cum interpretatione sua posita sit. Et cavendum est ubicunque Dominus rogatus a discipulis intrinsecus sermones suos disserit, ne vel aliud vel plus vel minus intelligere velimus, quam ab eo expositum est. Ideo autem hanc parabolam per seipsum dignatur ostendere, ut se figurate loqui innotesceret, et rerum significationes etiam in his quæ exponere noluit, quærendas esse doceret.\f*

LUK 8:10 Removed trailing space in v~: Quibus ipse dixit: Vobis datum est nosse mysterium regni Dei, ceteris autem in parabolis: ut videntes non videant, et audientes non intelligant.\f + \fr 8.10 \fk Videntes. \ft Doctores Judæorum qui cum merito perversitatis suæ excæcati sunt, mendaciter se videntes putant.\f*

LUK 8:11 Removed trailing space in v~: Est autem hæc parabola: Semen est verbum Dei.

LUK 8:12 Removed trailing space in v~: Qui autem secus viam, hi sunt qui audiunt: deinde venit diabolus, et tollit verbum de corde eorum, ne credentes salvi fiant.\f + \fr 8.12 \fk Quod autem secus viam. \ft Secus viam seminantur, qui nulla fide, nullo intellectu, nulla saltem tentante utilitatis occasione, percipere dignantur. Porro super petram et in spinis seminantur, qui audiunt quidem et utilitatem verbi probant et desiderium gustant, sed ne perveniant ad id quod gestiunt: vel per adversa terrendo, vel prospera blandiendo retardant. His tribus generibus quicunque verbum auditum non faciunt designantur.\f*

LUK 8:13 Removed trailing space in v~: Nam qui supra petram, qui cum audierint, cum gaudio suscipiunt verbum: et hi radices non habent: qui ad tempus credunt, et in tempore tentationis recedunt.\f + \fr 8.13 \fk Ad tempus credunt. \ft Multi audientes disputationem contra avaritiam vel luxuriam, dicunt contemptores sæculi et castos homines esse beatos: sed ubi species concupiscibiles eorum obtutibus præsentantur, mox recedunt ab eis quidquid recte cogitaverant.\f*

LUK 8:14 Removed trailing space in v~: Quod autem in spinas cecidit: hi sunt qui audierunt, et a sollicitudinibus, et divitiis, et voluptatibus vitæ euntes, suffocantur, et non referunt fructum.\f + \fr 8.14 \fk Suffocantur. \ft Quia voluptates et divitiæ suis importunis cogitationibus guttur mentis, ne bonum desiderium ad cor possit intrare quasi aditum vitalis strangulant flatus.\f*

LUK 8:15 Removed trailing space in v~: Quod autem in bonam terram: hi sunt qui in corde bono et optimo audientes verbum retinent, et fructum afferunt in patientia.\f + \fr 8.15 \fk In terram bonam, \ft etc. In bonos auditores qui verbum audire satagunt, et in ventrem memoriæ recondunt, et sic opportuno tempore fructum operationis proferunt, inter prospera et adversa sæculi patientes. Et bona terra cum patientia fructum reddit, quia bona agit, et mala proximorum æquanimiter tolerat, et dum humiliter flagella suspiciunt, post flagella in requiem suscipiuntur.\f*

LUK 8:16 Removed trailing space in v~: Nemo autem lucernam accendens, operit eam vase, aut subtus lectum ponit: sed supra candelabrum ponit, ut intrantes videant lumen.\f + \fr 8.16 \fk Nemo autem. \ft Hæc verba ponuntur secundum similitudinem humanæ consuetudinis.\f*

LUK 8:17 Removed trailing space in v~: Non est enim occultum, quod non manifestetur: nec absconditum, quod non cognoscatur, et in palam veniat.\f + \fr 8.17 \fk Non enim, \ft etc. Quasi dicat. Timor carnalium non vos retardet, sed nec mala opinio, quæ de vobis modo habetur apud incredulos quia etsi viles apparetis, quandoque claritas vestra apparebit, cum \fk Dominus illuminabit abscondita tenebrarum, \ft tunc et vos coronabimini, et punientur vestri adversarii.\f*

LUK 8:18 Removed trailing space in v~: Videte ergo quomodo audiatis? Qui enim habet, dabitur illi: et quicumque non habet, etiam quod putat se habere, auferetur ab illo.\f + \fr 8.18 \fk Qui enim habet, \ft etc. Hæc specialiter apostolis, quibus ex charitate nosse mysteria datur, et perfidis Judæis (qui per parabolas quod non intelligunt audiunt) dicta videntur. Potest et generaliter accipi, quia et ingeniosus, negligendo, sapientia vera se privat et simplex studiosus laborando degustat. Quia qui amorem verbi habet, dabitur et sensus intelligendi quod amat. Sed qui non habet amorem audiendi, etiamsi naturali ingenio vel labore studioso se intelligere putat, nullam tamen veræ scientiæ dulcedinem gustabit. \fk Et quicunque non. \ft Ideo desidiosus ingenium accipit sæpe, ut de negligentia jutius puniatur, qui scire contempsit quod sine labore assequi potuit, et aliquando studiosus tarditate intelligentiæ premitur, ut eo majora præmia inveniat, quo studiosius elaborat.\f*

LUK 8:19 Removed trailing space in v~: Venerunt autem ad illum mater et fratres ejus, et non poterant adire eum præ turba.

LUK 8:20 Removed trailing space in v~: Et nuntiatum est illi: Mater tua et fratres tui stant foris, volentes te videre.

LUK 8:21 Removed trailing space in v~: Qui respondens, dixit ad eos: Mater mea et fratres mei hi sunt, qui verbum Dei audiunt et faciunt.

LUK 8:22 Removed trailing space in v~: Factum est autem in una dierum: et ipse ascendit in naviculam, et discipuli ejus, et ait ad illos: Transfretemus trans stagnum. Et ascenderunt.

LUK 8:23 Removed trailing space in v~: Et navigantibus illis, obdormivit, et descendit procella venti in stagnum, et complebantur, et periclitabantur.

LUK 8:24 Removed trailing space in v~: Accedentes autem suscitaverunt eum, dicentes: Præceptor, perimus. At ille surgens, increpavit ventum, et tempestatem aquæ, et cessavit: et facta est tranquillitas.\f + \fr 8.24 \fk Et cessavit, et facta est tranquillitas. \ft Nota quod omnis creatura sentit Creatorem. Imperat, increpat, sentiunt imperantem, non quod secundum hæresim quorumdam sint animantia, sed majestati conditoris sunt sensibilia, quæ apud nos sunt insensibilia.\f*

LUK 8:25 Removed trailing space in v~: Dixit autem illis: Ubi est fides vestra? Qui timentes, mirati sunt ad invicem, dicentes: Quis putas hic est, quia et ventis, et mari imperat, et obediunt ei?\f + \fr 8.25 \fk Mirati sunt ad invicem. \ft Non discipuli, sed nautæ et alii qui in navi erant mirantur. Unde Matthæus: \fk Porro homines illi mirati sunt, dicentes: Qualis est hic? \ft Matth. 8. Quod si discipulos dicimus miratos fuisse, merito et ipsi homines sunt appellati. \fk Ad regionem Gerasenorum. \ft Gerasa civitas Arabiæ juxta montem Galaad in tribu Manasse, non longe a stagno Tiberiadis, significat gentes quas post passionem et resurrectionem Dominus per prædicatores visitavit, unde Gerasa sive Gergesi colonum ejiciens, id est diabolum a quo prius incolebatur vel advena propinquans, qui longe erat in tempore.\f*

LUK 8:26 Removed trailing space in v~: Et navigaverunt ad regionem Gerasenorum, quæ est contra Galilæam.

LUK 8:27 Removed trailing space in v~: Et cum egressus esset ad terram, occurrit illi vir quidam, qui habebat dæmonium jam temporibus multis, et vestimento non induebatur, neque in domo manebat, sed in monumentis.\f + \fr 8.27 \fk In monumentis. \ft Quid aliud sunt perfidorum corpora, nisi quædam defunctorum sepulcra, in quibus non habitant Dei verba?\f*

LUK 8:28 Removed trailing space in v~: Is, ut vidit Jesum, procidit ante illum: et exclamans voce magna, dixit: Quid mihi et tibi est, Jesu Fili Dei Altissimi? obsecro te, ne me torqueas.\f + \fr 8.28 \fk Jesu Fili Dei. \ft Arius contendit esse creaturam, quem dæmon confitetur esse Filium Dei. Judæi dicunt: \fk In principe dæmoniorum ejicit dæmonia, \ft quem dæmonia negant aliquid secum commune habere. Tormentum est diaboli ab hominis læsione cessare, et quantum diutius possederat, tantum difficilius dimittit. Caveat ergo aliquis læsus a diabolo, ut cito ejus jugum dirumpat, quia tanto facilius quanto citius ejus dominium evitatur.\f*

LUK 8:29 Removed trailing space in v~: Præcipiebat enim spiritui immundo ut exiret ab homine. Multis enim temporibus arripiebat illum, et vinciebatur catenis, et compedibus custoditus. Et ruptis vinculis agebatur a dæmonio in deserta.\f + \fr 8.29 \fk Vinciebatur catenis. \ft Catenæ et compedes, duræ et graves sunt gentium leges, quibus, et in eorum republica cohibebantur peccata. His tamen legibus ruptis, ad ea scelera cupiditate ducebantur, quæ vulgarem consuetudinem excedebant.\f*

LUK 8:30 Removed trailing space in v~: Interrogavit autem illum Jesus, dicens: Quod tibi nomen est? At ille dixit: Legio: quia intraverant dæmonia multa in eum.\f + \fr 8.30 \fk Quia intraverunt dæmonia multa, \ft etc. Multa dæmonia quæ unum premunt, signant multos cultus idololatriæ in uno gentium populo. E contra dicitur: \fk Multitudinis credentium erat cor unum et anima una\ft Act. 4.. Unde bene in Babylone unitas linguarum scissa, in Jerusalem est adunata.\f*

LUK 8:31 Removed trailing space in v~: Et rogabant illum ne imperaret illis ut in abyssum irent.\f + \fr 8.31 \fk Et rogabant. \ft Sciebant dæmones per adventum Domini se aliquando in abyssum mergendos: non ipsi futura prædivinantes, sed prophetarum de se dicta recolentes.\f*

LUK 8:32 Removed trailing space in v~: Erat autem ibi grex porcorum multorum pascentium in monte: et rogabant eum, ut permitteret eis in illos ingredi. Et permisit illis.\f + \fr 8.32 \fk Grex porcorum. \ft Porci sunt homines vocis et rationis expertes, lutulentis actibus dediti, in monte superbiæ pascentes. Et nisi quis more porci vixerit, diabolus in eo potestatem non accipit, vel ad probandum tantum, non autem ad perdendum accipit.\f*

LUK 8:33 Removed trailing space in v~: Exierunt ergo dæmonia ab homine, et intraverunt in porcos: et impetu abiit grex per præceps in stagnum, et suffocatus est.

LUK 8:34 Removed trailing space in v~: Quod ut viderunt factum qui pascebant, fugerunt, et nuntiaverunt in civitatem et in villas.\f + \fr 8.34 \fk Fugerunt et nuntiaverunt in civitatem, et in villas. \ft Pastores fugerunt, quia nec philosophi gentium, nec principes Synagogæ pereuntibus possunt conferre medicinam, et licet Christianam fugiant legem, potentiam tamen ejus stupendo et mirando prædicant.\f*

LUK 8:35 Removed trailing space in v~: Exierunt autem videre quod factum est, et venerunt ad Jesum, et invenerunt hominem sedentem, a quo dæmonia exierant, vestitum ac sana mente, ad pedes ejus, et timuerunt.\f + \fr 8.35 \fk Exierunt autem videre quod factum est, et venerunt ad Jesum, et invenerunt hominem, \ft etc. Significat multitudinem sua venusta vita delectatam, honorare quidem, sed nolle pati religionem Christianam, dum dicunt quod eam implere non possunt. Mirantur et fidelem populum a pristina conversatione sanatum, et sedere ad pedes Domini, id est, sano mentis examine vestigia Salvatoris quæ sequatur intueri, et vestitum studiis virtutum, quæ deceptus amiserat.\f*

LUK 8:36 Removed trailing space in v~: Nuntiaverunt autem illis et qui viderant, quomodo sanus factus esset a legione:

LUK 8:37 Removed trailing space in v~: et rogaverunt illum omnis multitudo regionis Gerasenorum ut discederet ab ipsis: quia magno timore tenebantur. Ipse autem ascendens navim, reversus est.\f + \fr 8.37 \fk Et rogaverunt. \ft Conscii fragilitatis, præsentia Domini se indignos judicant, non capientes verbum Dei, et in firma mente pondus sapientiæ non sustinentes, et ideo diutius molestus non fuit, sed regreditur quia non dignatur curare invitos, sed cito deserit infirmos, quibus oneri videt esse suam præsentiam.\f*

LUK 8:38 Removed trailing space in v~: Et rogabat illum vir, a quo dæmonia exierant, ut cum eo esset. Dimisit autem eum Jesus, dicens:

LUK 8:39 Removed trailing space in v~: Redi in domum tuam, et narra quanta tibi fecit Deus. Et abiit per universam civitatem, prædicans quanta illi fecisset Jesus.\f + \fr 8.39 \fk Redi in domum, \ft etc. Allegorice. Post remissionem peccatorum redeundum est in bonam conscientiam, et serviendum Evangelio, propter aliorum etiam salutem, ut deinde cum Christo requiescat, ne cum jam prope vult esse cum Christo, negligat mysterium prædicationis accommodatum fraternæ liberationi, unde Apostolus: \fk Cupio dissolvi, et esse cum Christo\ft Philip. 1., multo melius, \fk manere autem in carne necessarium propter vos. \f*

LUK 8:39 Found footnote ending with space in \v~: Redi in domum tuam, et narra quanta tibi fecit Deus. Et abiit per universam civitatem, prædicans quanta illi fecisset Jesus.\f + \fr 8.39 \fk Redi in domum, \ft etc. Allegorice. Post remissionem peccatorum redeundum est in bonam conscientiam, et serviendum Evangelio, propter aliorum etiam salutem, ut deinde cum Christo requiescat, ne cum jam prope vult esse cum Christo, negligat mysterium prædicationis accommodatum fraternæ liberationi, unde Apostolus: \fk Cupio dissolvi, et esse cum Christo\ft Philip. 1., multo melius, \fk manere autem in carne necessarium propter vos. \f*

LUK 8:40 Removed trailing space in v~: Factum est autem cum rediisset Jesus, excepit illum turba: erunt enim omnes exspectantes eum.

LUK 8:41 Removed trailing space in v~: Et ecce venit vir, cui nomen Jairus, et ipse princeps synagogæ erat: et cecidit ad pedes Jesu, rogans eum ut intraret in domum ejus,

LUK 8:42 Removed trailing space in v~: quia unica filia erat ei fere annorum duodecim, et hæc moriebatur. Et contigit, dum iret, a turba comprimebatur.

LUK 8:43 Removed trailing space in v~: Et mulier quædam erat in fluxu sanguinis ab annis duodecim, quæ in medicos erogaverat omnem substantiam suam, nec ab ullo potuit curari:\f + \fr 8.43 \fk In medicos. \ft Medici, dæmones, qui quasi consulentes hominibus, pro Deo se coli exigunt, quibus servierat gentilitas.\f*

LUK 8:44 Removed trailing space in v~: accessit retro, et tetigit fimbriam vestimenti ejus: et confestim stetit fluxus sanguinis ejus.\f + \fr 8.44 \fk Tetigit fimbriam. \ft Fimbriam tangit, qui Incarnationis mysteria perfecte amat et credit, donec ad majora capienda perveniat. Si consideremus quanta sit fides nostra, et intelligamus quantus sit Filius Dei, videmus quia, comparatione ejus, fimbriam tantummodo tangimus, superiorem vestimenti ejus partem nequimus attingere. \fk Et confestim, \ft etc. Suscitaturus mortuam rediit ad fidem faciendam, prius curat hemorroidam. Sic Elisabeth sterilis paritura indicatur ut conceptura virgo credatur.\f*

LUK 8:45 Removed trailing space in v~: Et ait Jesus: Quis est, qui me tetigit? Negantibus autem omnibus, dixit Petrus, et qui cum illo erant: Præceptor, turbæ te comprimunt, et affligunt, et dicis: Quis me tetigit?\f + \fr 8.45 \fk Quis est. \ft Non quærit ut doceatur quæ nesciat, sed ut fides mulieris appareat.\f*

LUK 8:46 Removed trailing space in v~: Et dicit Jesus: Tetigit me aliquis: nam ego novi virtutem de me exiisse.\f + \fr 8.46 \fk Nam et ego novi. \ft Non latet quicunque tangit: Deus non indiget oculis ut videat, nec corporaliter sentit, sed in se habet cognitionem omnium. Etiam virtus quæ propitiatur omnibus iniquitatibus nostris, et sanat omnes infirmitates nostras, non ex nobis, sed ex Deo exit.\f*

LUK 8:47 Removed trailing space in v~: Videns autem mulier, quia non latuit, tremens venit, et procidit ante pedes ejus: et ob quam causam tetigerit eum, indicavit coram omni populo: et quemadmodum confestim sanata sit.\f + \fr 8.47 \fk Videns autem mulier. \ft Hæc mulier verecunda fimbriam tangit, fidelis accessit, religiosa credidit: sapiens se esse sanatam cognoscit: sic plebs gentium quæ Deo credidit, peccatum erubuit ut desereret, fidem detulit ut crederet, devotionem exhibuit ut rogaret, sapientiam induit ut sanitatem suam et ipsa sentiret, fiduciam sumpsit ut fateretur quod præripiebat alienum.\f*

LUK 8:48 Removed trailing space in v~: At ipse dixit ei: Filia, fides tua salvam te fecit: vade in pace.

LUK 8:49 Removed trailing space in v~: Adhuc illo loquente, venit quidam ad principem synagogæ, dicens ei: Quia mortua est filia tua, noli vexare illum.

LUK 8:50 Removed trailing space in v~: Jesus autem, audito hoc verbo, respondit patri puellæ: Noli timere, crede tantum, et salva erit.

LUK 8:51 Removed trailing space in v~: Et cum venisset domum, non permisit intrare secum quemquam, nisi Petrum, et Jacobum, et Joannem, et patrem, et matrem puellæ.\f + \fr 8.51 \fk Patrem puellæ. \ft Pater puellæ, cœtus doctorum legis, scilicet Scribæ et Pharisæi, qui si credere voluerint etiam subjecta Synagoga salva erit.\f*

LUK 8:52 Removed trailing space in v~: Flebant autem omnes, et plangebant illam. At ille dixit: Nolite flere: non est mortua puella, sed dormit.\f + \fr 8.52 \fk Flebant autem. \ft Flent qui Synagogam a Deo, qui vita est, vident alienam et dolent, nec amplius posse vivificari putant, et illa quæ sponsi præsentiam qua vivere debet, amisit, quasi inter plangentes mortua jacens, nec hoc ipsum quidem quare plangatur, intelligit. \fk Nolite flere. \ft Fleant mortuos suos, qui putant mortuos, ubi est fides resurrectionis non est mors, sed spes quietis. \fk Non est mortua, \ft etc. Mortua est puella hominibus qui suscitare non possunt: non Deo, cui anima vivit, et caro suscitando quiescit.\f*

LUK 8:53 Removed trailing space in v~: Et deridebant eum, scientes quod mortua esset.\f + \fr 8.53 \fk Deridebant, \ft etc. Merito exclusi sunt, qui deridere quam credere malebant, indigni videre resurrectionis miraculum.\f*

LUK 8:54 Removed trailing space in v~: Ipse autem tenens manum ejus clamavit, dicens: Puella, surge.\f + \fr 8.54 \fk Tenens manum. \ft Tenet manum, quia nisi manus Judæorum (quæ sanguine plenæ) prius fuerint mundatæ, Synagoga non surget. \fk Puella, surge. \ft Quisquis a morte animæ, a Christo manum sibi confortante resipiscit, a sordibus vitiorum debet exsurgere, et (sicut Marcus ait) in bonis operibus ambulare, et cœlesti pane necesse est ut mox satietur, id est, verbi Dei et altaris.\f*

LUK 8:55 Removed trailing space in v~: Et reversus est spiritus ejus, et surrexit continuo. Et jussit illi dari manducare.

LUK 8:56 Removed trailing space in v~: Et stupuerunt parentes ejus, quibus præcepit ne alicui dicerent quod factum erat.\f + \fr 8.56 \fk Quibus præcepit. \ft Sicut publica noxa publico eget remedio, ita levia peccata leviori et secreta queunt deleri pœnitentia. Unde puella in domo jacens, paucis arbitris exsurgit, eisdemque ne miraculum vulgarent interdicitur.\f*

LUK 9:0 Extra whitespace after chapter number

LUK 9:0 Removed trailing space in c: 9

LUK 9:1 Removed trailing space in v~: Convocatis autem duodecim Apostolis, dedit illis virtutem et potestatem super omnia dæmonia, et ut languores curarent.\f + \fr 9.1 \fk Convocatis autem Jesus. \ft Concessa primum potestate signorum mittuntur prædicare regnum Dei, ut magnitudini promissorum attestetur etiam magnitudo factorum, et fidem verbis daret virtus ostensa, et nova facerent qui nova prædicarent.\f*

LUK 9:2 Removed trailing space in v~: Et misit illos prædicare regnum Dei, et sanare infirmos.

LUK 9:3 Removed trailing space in v~: Et ait ad illos: Nihil tuleritis in via, neque virgam, neque peram, neque panem, neque pecuniam, neque duas tunicas habeatis.\f + \fr 9.3 \fk Nihil tuleritis. \ft In Marco legitur, \fk ut nihil tollerent in via nisi virgam tantum\ft Marc. 6.. Sed sciendum est, quia utrumque præceptum est a Domino, ut nihil nisi virgam ferrent, et ut nec virgam ferrent. Non ferre virgam, est non esse sollicitum de his quæ necessaria sunt humanæ sustentationi, quia hæc debentur prædicatoribus ab his quibus prædicant, quando sine scandalo possunt accipi. Nihil ferre nisi virgam, est uti illa potestate accipiendi necessaria quæ data est prædicatoribus. \fk Duas tunicas. \ft Simplex vestimentum est quidquid est necessarium alicui secundum qualitatem loci vel temporis. Duplex est, quod ultra necessitatem est. Allegorice, in duabus tunicis, duplicitatem prohibet.\f*

LUK 9:4 Removed trailing space in v~: Et in quamcumque domum intraveritis, ibi manete, et inde ne exeatis.\f + \fr 9.4 \fk Ibi manete. \ft Ne excursetis per domos et inviolabilis hospitii jura mutetis. Unde secundum Matthæum, domus in qua manere debeant prius eligenda est, ut mutandi hospitii necessitas auferatur.\f*

LUK 9:5 Removed trailing space in v~: Et quicumque non receperint vos: exeuntes de civitate illa, etiam pulverem pedum vestrorum excutite in testimonium supra illos.\f + \fr 9.5 \fk Pulverem pedum vestrorum. \ft Pulvis excutitur in testimonium laboris sui quod ingressi sunt in civitatem, et usque ad illos prædicatio pervenit. Vel, excutitur, ut nihil ab eis accipiant qui Evangelium spreverunt, nec etiam necessaria vitæ.\f*

LUK 9:6 Removed trailing space in v~: Egressi autem circuibant per castella evangelizantes, et curantes ubique.

LUK 9:7 Removed trailing space in v~: Audivit autem Herodes tetrarcha omnia quæ fiebant ab eo, et hæsitabat eo quod diceretur

LUK 9:8 Removed trailing space in v~: a quibusdam: Quia Joannes surrexit a mortuis: a quibusdam vero: Quia Elias apparuit: ab aliis autem: Quia propheta unus de antiquis surrexit.\f + \fr 9.8 \fk Joannes surrexit. \ft Qui Joannem, cujus nullum signum viderant, resurrexisse dicebant, per summam malitiam Jesum resurrexisse negabant, multa mirabilia opera viderant, in cujus passione multa miranda contigerant.\f*

LUK 9:9 Removed trailing space in v~: Et ait Herodes: Joannem ego decollavi: quis est autem iste, de quo ego talia audio? Et quærebat videre eum.

LUK 9:10 Removed trailing space in v~: Et reversi Apostoli, narraverunt illi quæcumque fecerunt: et assumptis illis secessit seorsum in locum desertum, qui est Bethsaidæ.\f + \fr 9.10 \fk Narraverunt. \ft Narrant apostoli Domino quæ fecerint, et quomodo docuerint, quomodo Joannes dum ipsi docerent passus sit. Unde sequitur: \fk Et assumptis. \ft Non otiosis, non in civitate Synagogæ, id est, sæcularis dignitatis residentibus, sed inter deserta Christum quærentibus cœlestis gratiæ alimonia impertitur. Qui enim non fastidiunt, a Christo suscipiuntur, et spiritualiter et corporaliter, etiam si indigent curantur. Et nota, quia postquam perfecta est mentio passionis Joannis, Christus reficit, quia post defectum legis, evangelicus cibus incipit. Denique postquam curata est mulier quæ gestat figuram Ecclesiæ, et postquam apostoli ad prædicandum sunt missi, fit mentio refectionis, quia per apostolos in Ecclesia vera refectio fit.\f*

LUK 9:11 Removed trailing space in v~: Quod cum cognovissent turbæ, secutæ sunt illum: et excepit eos, et loquebatur illis de regno Dei, et eos, qui cura indigebant, sanabat.\f + \fr 9.11 \fk Secutæ sunt illum. \ft Non jumentis, non vehiculis, sed proprio labore pedum, ut ardorem mentis ostenderent. \fk Sanabat. \ft Nemo cibum Christi accipit nisi antea sanatus fuerit, quia post remissionem peccatorum tribuitur alimonia cœlestis.\f*

LUK 9:12 Removed trailing space in v~: Dies autem cœperat declinare, et accedentes duodecim dixerunt illi: Dimitte turbas, ut euntes in castella villasque quæ circa sunt, divertant, et inveniant escas: quia hic in loco deserto sumus.\f + \fr 9.12 \fk Dies autem cœperat. \ft Declinata die reficit, quia vel fine sæculorum propinquante, vel cum sol justitiæ occubuit, a spirituali fame sumus salvati. Et nota ordinem mysterii: prius per remissionem peccatorum vulneribus medicina tribuitur, postea alimonia mensæ cœlestis expenditur.\f*

LUK 9:13 Removed trailing space in v~: Ait autem ad illos: Vos date illis manducare. At illi dixerunt: Non sunt nobis plus quam quinque panes et duo pisces: nisi forte nos eamus, et emamus in omnem hanc turbam escas.\f + \fr 9.13 \fk Nisi forte. \ft Nondum intellexerant apostoli fidem populi credentis non esse venalem, sed noverant nos potius esse redimendos per suas escas gratuitas.\f*

LUK 9:14 Removed trailing space in v~: Erant autem fere viri quinque millia. Ait autem ad discipulos suos: Facite illos discumbere per convivia quinquagenos.\f + \fr 9.14 \fk Quinque millia. \ft Per quinque millia significantur, qui in sæculari adhuc habitu per quinque sensus corporis exterioribus quæ possident, bene uti noverunt. Qui quinque panibus aluntur, quia tales necesse est legalibus adhuc præceptis institui, et legali timore comprimi. Nam qui mundo integre renuntiant et quatuor sunt millia propter evangelicam doctrinam, et septem panibus, id est, septiformis spiritus reficiuntur gratia.\f*

LUK 9:15 Removed trailing space in v~: Et ita fecerunt: et discumbere fecerunt omnes.\f + \fr 9.15 \fk Et discumbere omnes. \ft Secundum alium evangelistam quinque millia super fenum discumbunt, quia illi quibus adhuc sunt corporales sensus, melioribus delectantur. \fk Omnis enim caro fenum. \ft Quatuor millia super terram recumbunt, plus est enim terra premere quam super feno jacere.\f*

LUK 9:16 Removed trailing space in v~: Acceptis autem quinque panibus et duobus piscibus, respexit in cælum, et benedixit illis: et fregit, et distribuit discipulis suis, ut ponerent ante turbas.\f + \fr 9.16 \fk Distribuit discipulis suis. \ft Provocat apostolos ad fractionem panis, ut illis non habere testantibus magnitudo signi notior fiat. Insinuat quod per eorum doctrinam, jejuna corda quotidie sunt pascenda.\f*

LUK 9:17 Removed trailing space in v~: Et manducaverunt omnes, et saturati sunt. Et sublatum est quod superfuit illis, fragmentorum cophini duodecim.\f + \fr 9.17 \fk Et saturati sunt. \ft Quod manducans populus satiatur, significat famem in perpetuum ab electis repellendam, quia non esuriet qui acceperit Christi cibum. Quod apostoli ministrant, futuram divisionem Dominici corporis et sanguinis pronuntiat. \fk Cophini duodecim. \ft Cur quinque millibus hominum plus redundat, quatuor millibus minus? Quia quatuor millia triduo cum Christo fuerunt, et ideo amplius cœlestis pabuli receperunt.\f*

LUK 9:18 Removed trailing space in v~: Et factum est cum solus esset orans, erant cum illo et discipuli: et interrogavit illos, dicens: Quem me dicunt esse turbæ?\f + \fr 9.18 \fk Et factum est. \ft Post miraculum cum turbæ vellent eum facere regem, dimissa turba, fugit et ascendit in montem solus orare, et antequam discipuli ascenderent in naviculam, aderant cum ipso. Ipse autem solus orat Patrem. Possunt enim sancti fide et amore Domino conjungi, et eum hominibus excellentiorem intueri, et conversationem ejus in carne passibus humilitatis subsequi, sed incomprehensibilia paternæ positionis arcana solus penetrat, et solus quod orandum novit, orat. Cum discipulis autem non reperitur orasse, sed solus obsecrat, quia Dei consilium humana corda non capiunt, nec quisquam potest interiorum particeps esse cum Christo. \fk Quem me dicunt esse turbæ? \ft Exploraturus fidem discipulorum, prius vulgi sententiam inquirit, ne apostolorum fides firmata videatur vulgari opinione, sed veritatis agnitione. Merito turbæ nominantur quæ diversas de Domino ferunt sententias, quorum sermo et sensus instabilis est et vagus, a quibus suos distinguens ait. \fk Vos autem quem me esse dicitis?\f*

LUK 9:19 Removed trailing space in v~: At illi responderunt, et dixerunt: Joannem Baptistam, alii autem Eliam, alii vero quia unus propheta de prioribus surrexit.\f + \fr 9.19 \fk Joannem Baptistam. \ft Opinio de Joanne ideo forte erat, quia in utero matris positus, Domini præsentiam sentiebat. De Elia, quia raptus est in cœlum, et venturus creditur. De Jeremia, quia in matris utero sanctificatus est.\f*

LUK 9:20 Removed trailing space in v~: Dixit autem illis: Vos autem quem me esse dicitis? Respondens Simon Petrus, dixit: Christum Dei.\f + \fr 9.20 \fk Vos autem. \ft Qui tractat debet audientium considerare personas, ne prius irrideatur quam audiatur. \fk Christum Dei. \ft Complexus est omnia, qui et naturam et nomen expressit. In nomine enim Christi et divinitatis et incarnationis est expressio et fides passionis. Hæreticus etsi nomen Christi non negat Christum tamen negat, qui non omnia quæ Christi sunt confitetur.\f*

LUK 9:21 Removed trailing space in v~: At ille increpans illos, præcepit ne cui dicerent hoc,\f + \fr 9.21 \fk Præcepit ne, \ft etc. Jubet tacere discipulos ut fallat principem mundi, et ut declinet jactantiam, doceat humilitatem. Simul ne adhuc rudes et imperfecti discipuli majoris prædicationis mole opprimerentur.\f*

LUK 9:22 Removed trailing space in v~: dicens: Quia oportet Filium hominis multa pati, et reprobari a senioribus, et principibus sacerdotum, et scribis, et occidi, et tertia die resurgere.

LUK 9:23 Removed trailing space in v~: Dicebat autem ad omnes: Si quis vult post me venire, abneget semetipsum, et tollat crucem suam quotidie, et sequatur me.\f + \fr 9.23 \fk Dicebat autem. \ft Quæ ad fidem Dominicæ nativitatis vel passionis pertinent, solis seorsum discipulis aperuit, sed hæc ad omnes. \fk Abneget semetipsum. \ft Nisi quis a seipso deficiat, ad eum qui super se est non appropinquat: et novitatem ad quam vocatur, non apprehendit, nisi mactet vetustatem, in qua natus fuit; et cum cessat a vitiis exquirat etiam virtutes, unde subjungitur:\f*

LUK 9:24 Removed trailing space in v~: Qui enim voluerit animam suam salvam facere, perdet illam: nam qui perdiderit animam suam propter me, salvam faciet illam.\f + \fr 9.24 \fk Nam qui. \ft GREG. Sicut persecutionis tempore ponenda est anima, ita in pace frangenda sunt desideria terrena, ut quanto videtur homo securior, tanto sit ad sui custodiam sollicitior.\f*

LUK 9:25 Removed trailing space in v~: Quid enim proficit homo, si lucretur universum mundum, se autem ipsum perdat, et detrimentum sui faciat?

LUK 9:26 Removed trailing space in v~: Nam qui me erubuerit, et meos sermones: hunc Filius hominis erubescet cum venerit in majestate sua, et Patris, et sanctorum angelorum.\f + \fr 9.26 \fk Hunc filius hominis. \ft Non sufficit ad probationem fidei vox professionis, quam defendit a verecundia professio generalitatis.\f*

LUK 9:27 Removed trailing space in v~: Dico autem vobis vere: sunt aliqui hic stantes, qui non gustabunt mortem donec videant regnum Dei.\f + \fr 9.27 \fk Aliqui hic stantes. \ft Qui stat cum Christo non gustat mortem, quia nec tenuem mortis æternæ sensum habebit, qui Christi consortia meruerit, cui nec in morte interrumpitur ordo vivendi. \fk Donec videant regnum. \ft Quia arduum erat animam periculis, corpus morti offerre, sustentat infirmitatem humanæ mentis remuneratione præsentium, ne frangatur desperatione vel tædio. Visa enim æterna gloria, etsi transitu et ad breve momentum, fortiores tamen contra mundi adversa redduntur. Promittit itaque futuram gloriam in transitu videndam in terra, ut certius in cœlo speretur æterna. Vel promittit aliquos de discipulis visuros dilationem Ecclesiæ antequam per mortem recedant de mundo, ut in præsenti contra mundi gloriam erecti, certius credantur in cœlo regnaturi.\f*

LUK 9:28 Removed trailing space in v~: Factum est autem post hæc verba fere dies octo, et assumpsit Petrum, et Jacobum, et Joannem, et ascendit in montem ut oraret.\f + \fr 9.28 \fk Post hæc verba. \ft Alii qui sex dies tantum numerant post sex ætates sæculi sanctis a labore quiescendum signant. Lucas qui et primum quo promittitur, et ultimum quo promissio impletur connumerat, octava innuit resurgendum. Nam sicut Christus post sextam sabbati qua crucem ascendit, et post septimam sabbati, qua in sepulcro quievit, octava die resurrexit: sic nos post sex sæculi ætates quibus pro Domino patimur et laboramus, et post septimam quietis animarum quæ interim in alia vita geritur, octava ætate resurgemus. \fk Assumpsit Petrum. \ft Tres tantum dicit, quia \fk multi vocati, pauci electi\ft Matth. 20., et qui fidem Trinitatis inviolatam servant, æterna merentur visione lætari. Scit meritorum cognitor perfectiores fuisse cæteris tres apostolos. Signant illos qui habent fidem, spem, charitatem. Vel per Petrum, præpositi sive conjugati, per Jacobum pœnitentes vel actuales, per Joannem, virgines vel theorici.\f*

LUK 9:29 Removed trailing space in v~: Et facta est, dum oraret, species vultus ejus altera: et vestitus ejus albus et refulgens.\f + \fr 9.29 \fk Et factus est. \ft Transfiguratus non substantiam veræ carnis amisit, sed gloriam, vel suæ vel nostræ resurrectionis ostendit, qui qualis tunc apostolis, talis post judicium cunctis apparebit electis. Nam in ipso judicio et bonis et malis in forma servi apparebit ut videant in quem pupugerunt. \fk Et vestitus ejus. \ft Vestes Domini sancti sunt qui Christum induerunt. Quæ vestis Domino in terris consistente despicabilis, et aliorum similis visa est, sed Domino montem ascendente fulget, quia \fk nondum apparuit quid erimus, sed tandem similes ei erimus, quando videbimus eum sicuti est. \ft Vel vestimenta verbi sermones sunt Scripturarum, et quædam indumenta divini intellectus. Quia sicut illis apostolis in altera specie apparuit ipse et vestis ejus refulsit, ita et oculis mentis tuæ jam divinarum sensus albescit lectionem.\f*

LUK 9:30 Removed trailing space in v~: Et ecce duo viri loquebantur cum illo. Erant autem Moyses et Elias,\f + \fr 9.30 \fk Ecce duo viri. \ft Notandum est, non corpora vel animas Eliæ vel Moysi apparuisse, sed ex aliqua subjecta creatura illa corpora formata fuisse: potest etiam credi angelico ministerio illud factum esse, ut angeli eorum personas assumerent. Mortuus et vivus apparent, ut significent Christum moriturum et post victurum, et ut vivamus Christo, et moriamur mundo. Etiam apostolis dat signum de cœlo, ut fides eorum augeatur. Sed scribis tentantibus dare noluit, ut indurarentur. \fk Erant autem Moyses, et Elias visi. \ft Per Moysen, infernales; per Eliam, cœlestes; per apostolos, terrestres ad judicium venturi significantur.\f*

LUK 9:31 Removed trailing space in v~: visi in majestate: et dicebant excessum ejus, quem completurus erat in Jerusalem.\f + \fr 9.31 \fk Dicebant excessum. \ft Moyses, id est legislator, et Elias prophetarum eximius apparent cum verbo, ut ostendant ipsum esse qui locutus est in lege et prophetis, et quem lex et prophetæ promiserunt. Qui non in infimis, sed in monte visi sunt, quia soli mente excelsi majestatem Scripturæ, quæ in Domino impleta est, perspiciunt.\f*

LUK 9:32 Removed trailing space in v~: Petrus vero, et qui cum illo erant, gravati erant somno. Et evigilantes viderunt majestatem ejus, et duos viros qui stabant cum illo.\f + \fr 9.32 \fk Gravati erant somno. \ft Somno gravantur, quia splendore incomprehensibilis deitatis premitur sensus humani corporis. Vel somno gravantur, ut resurrectionis gloriam post corporis quietem viderent, et sancti eo verius majestatem Domini videbunt, quo carnis suæ in qua mortem vicerant immortalitate gaudebunt. Tunc Moysen et Eliam speculabuntur in gloria, quia melius intelligent quomodo \fk unum iota aut unus apex non præteribit a lege\ft Matth. 5., et quomodo Dominus legem et prophetas non solverit, sed adimpleverit.\f*

LUK 9:33 Removed trailing space in v~: Et factum est cum discederent ab illo, ait Petrus ad Jesum: Præceptor, bonum est nos hic esse: et faciamus tria tabernacula, unum tibi, et unum Moysi, et unum Eliæ: nesciens quid diceret.\f + \fr 9.33 \fk Bonum est nos hic esse. \ft Qui ad montana conscenderat non vult ad terrena descendere, sed semper in sublimi perseverare, et est Petrus in persona ingredientium regnum Dei. \fk Bonum est nos hic esse. \ft Bonum est in regno Dei esse. Quasi dicat: Nos soli hac luce fruemur, non Judæi invidi. \fk Tria tabernacula. \ft Id est, verba, cogitationes, opera. \fk Unum Moysi. \ft Quomodo noscunt quos antea non viderunt? Per majestatem super eos venientem, sicut in futura resurrectione unusquisque alterum cognoscet, et desiderata in altero alter per charitatem intelliget.\f*

LUK 9:34 Removed trailing space in v~: Hæc autem illo loquente, facta est nubes, et obumbravit eos: et timuerunt, intrantibus illis in nubem.\f + \fr 9.34 \fk Facta est nubes, et obumbravit eos. \ft Etsi Petrus ex infirmitate ignorat, placet tamen obsequii devotio. Unde et nubes obumbrat, divini Spiritus est ista obumbratio quæ non caligat affectibus hominum, sed revelat occulta, cujus perfectus ostenditur audita voce dicentis: \fk Hic est Filius meus. \ft Quia materiale quæsivit tabernaculum, nubis accepit obumbraculum, ut discat in resurrectione, non regimine domorum, sed Spiritus sancti gloria sanctos esse protegendos. \fk Et timuerunt. \ft Timent, quia humana fragilitas conspectum majoris gloriæ ferre non sustinet, et quanto quis ampliora quæsierit, tanto magis ad inferiora collabitur, si mensuram suam ignoraverit.\f*

LUK 9:35 Removed trailing space in v~: Et vox facta est de nube, dicens: Hic est Filius meus dilectus, ipsum audite.

LUK 9:36 Removed trailing space in v~: Et dum fieret vox, inventus est Jesus solus. Et ipsi tacuerunt, et nemini dixerunt in illis diebus quidquam ex his quæ viderant.\f + \fr 9.36 \fk Et vox. \ft Vox Patris Petrum sublato terrore docet veritatem. Et nota quod, sicut Domino baptizato, sic et transfigurato mysterium Trinitatis declaratur, quia gloriam quam in baptismate confitemur, in resurrectione videbimus. Spiritus in columba, hic in nube lucida, quia qui nunc simplici corde fidem servat, tunc aperta luce visionis contemplabitur quod credidit, ipsaque qua illustrabitur gratia, protegetur. \fk Inventus est Jesus solus. \ft Non Elias, non Moyses, sed quem solum videtis, huic figendum est tabernaculum in corde. Recedunt ergo illi ubi Dominus cœpit designari, ne ad servos vox Patris missa putetur.\f*

LUK 9:37 Removed trailing space in v~: Factum est autem in sequenti die, descendentibus illis de monte, occurrit illis turba multa.\f + \fr 9.37 \fk Factum est autem in sequenti die, descendentibus illis de monte. \ft Pro qualitate meritorum, quotidie Dominus aliis ascendit, dum perfectos, quorum conversatio in cœlis est, sublimius extollendo glorificat, et de æternis instruit et docet quæ a turba non audiri valeant. Aliis descendit, dum terrenos et incipientes confortat et docet et castigat. \fk Occurrit \fk illis turba. \ft In monte orat, docet, majestatem suam demonstrat, Patris vocem apostolis aperit, descendens a turba excipitur, miserorum fletu pulsatur, infidelitatis peccata exprobrat, malos spiritus expellit.\f*

LUK 9:38 Removed trailing space in v~: Et ecce vir de turba exclamavit, dicens: Magister, obsecro te, respice in filium meum quia unicus est mihi:

LUK 9:39 Removed trailing space in v~: et ecce spiritus apprehendit eum, et subito clamat, et elidit, et dissipat eum cum spuma, et vix discedit dilanians eum:\f + \fr 9.39 \fk Et ecce spiritus apprehendit. \ft Matthæus lunaticum, Marcus surdum et mutum describit. Significat autem illos qui ut luna mutantur, nunquam in eodem statu manentes, sed per diversa vitia crescunt et decrescunt, qui nec fidem confitentur, nec ipsius fidei audire volunt sermonem.\f*

LUK 9:40 Removed trailing space in v~: et rogavi discipulos tuos ut ejicerent illum, et non potuerunt.

LUK 9:41 Removed trailing space in v~: Respondens autem Jesus, dixit: O generatio infidelis, et perversa, usquequo ero apud vos, et patiar vos? adduc huc filium tuum.

LUK 9:42 Removed trailing space in v~: Et cum accederet, elisit illum dæmonium, et dissipavit.\f + \fr 9.42 \fk Et cum accederet. \ft Dum puer ad Dominum accedit, eliditur, quia conversi ad Dominum plerumque a dæmonio gravius pulsantur, ut vel ad vitia reducantur, vel de sua expulsione diabolus se vindicet. Sicut in principio nascentis Ecclesiæ multa et gravia opposuit certamina illis quos suo regno subtrahi videbat.\f*

LUK 9:43 Removed trailing space in v~: Et increpavit Jesus spiritum immundum, et sanavit puerum, et reddidit illum patri ejus.\f + \fr 9.43 \fk Et increpavit. \ft Non puer vim patiens, sed diabolus vim inferens increpatur, quia qui peccantem vult sanare, vitium debet arguere et depellere, sed hominem amando refovere donec sanatum spiritualibus reddat patribus Ecclesiæ.\f*

LUK 9:44 Removed trailing space in v~: Stupebant autem omnes in magnitudine Dei: omnibusque mirantibus in omnibus quæ faciebat, dixit ad discipulos suos: Ponite vos in cordibus vestris sermones istos: Filius enim hominis futurum est ut tradatur in manus hominum.\f + \fr 9.44 \fk Ponite vos. \ft Vos qui meo discipulatui adhæretis, quibus arcana mea manifestius aperui, pretiosi sanguinis quo mundus redimendus est, eventum mente recondite, dum cæteri mirantur tanta facta divinæ altitudinis. \fk Futurum est ut tradatur. \ft Inter magnalia potentiæ divinæ sæpius replicat abjecta passionis humanæ, ne subito veniens terreat, sed levius feratur præcogitata.\f*

LUK 9:45 Removed trailing space in v~: At illi ignorabant verbum istud, et erat velatum ante eos ut non sentirent illud: et timebant eum interrogare de hoc verbo.\f + \fr 9.45 \fk At illi ignorabant. \ft Hæc ignorantia non tam de tarditate, quam de amore nascitur, quia adhuc carnales, et mysterii crucis ignari, quem Deum cognoverunt, moriturum credere nequeunt, sed sicut per figuras loquentem audire solebant, sic etiam quod de sua traditione loquebatur, figuraliter aliud significare putabant.\f*

LUK 9:46 Removed trailing space in v~: Intravit autem cogitatio in eos quis eorum major esset.\f + \fr 9.46 \fk Intravit autem cogitatio. \ft Quia viderant Petrum et Jacobum et Joannem in montem seorsum ductos, secretumque aliquod eis esse traditum. Sed et Petro superius claves regni cœlorum esse promissas, Ecclesiamque super eum esse ædificandam rati sunt; vel, istos tres cæteris, vel, omnibus apostolis Petrum esse prælatum: vel quia in tributi solutione Petrum ipsi Domino parificatum viderant, ipsum cæteris præferendum arbitrabantur. Sed sciendum est istam quæstionem et ante tributum et post tributum solutum esse factam.\f*

LUK 9:47 Removed trailing space in v~: At Jesus videns cogitationes cordis illorum, apprehendit puerum, et statuit illum secus se,

LUK 9:48 Removed trailing space in v~: et ait illis: Quicumque susceperit puerum istum in nomine meo, me recipit: et quicumque me receperit, recipit eum qui me misit. Nam qui minor est inter vos omnes, hic major est.\f + \fr 9.48 \fk Quicunque susceperit puerum. \ft Vel simpliciter: pauperes Christi ab his qui volunt esse majores, pro ejus docet esse honore suscipiendos. Vel parvulos malitia docet esse, ut puerilis innocentiæ simplicitatem conservent, ut formam virtutis quam natura duce puer observat, ipsi pro nomine Christi sequantur ex industria. \fk Me recipit. \ft Qui imitatorem Christi recipit, Christum recipit, et qui imaginem Dei recipit, Deum recipit.\f*

LUK 9:49 Removed trailing space in v~: Respondens autem Joannes dixit: Præceptor, vidimus quemdam in nomine tuo ejicientem dæmonia, et prohibuimus eum: quia non sequitur nobiscum.\f + \fr 9.49 \fk Joannes dixit. \ft Joannes diligens Deum et a Domino dilectus, excludendum putat a beneficio qui non utatur obsequio, ideo docetur neminem a bono quod ex parte habet, esse arcendum, sed ad hoc potius quod nondum habet esse provocandum. Tales etiam ob aliorum salutem admittendi censentur. Igitur in hæreticis vel in malis catholicis, non sacramenta communia in quibus nobiscum sunt, et adversum nos non sunt, sed divisionem paci veritatique contrariam, qua adversum nos sunt, et Dominum non sequuntur nobiscum, detestari et prohibere debemus.\f*

LUK 9:50 Removed trailing space in v~: Et ait ad illum Jesus: Nolite prohibere: qui enim non est adversum vos, pro vobis est.\f + \fr 9.50 \fk Nolite prohibere. Qui enim. \ft Non reprehenditur Joannes quia amore faciebat, sed docetur ut noverit infirmorum esse firmorumque distantiam, quia Dominus, etsi remunerat fortiores, non excludit infirmos.\f*

LUK 9:51 Removed trailing space in v~: Factum est autem dum complerentur dies assumptionis ejus, et ipse faciem suam firmavit ut iret in Jerusalem.

LUK 9:52 Removed trailing space in v~: Et misit nuntios ante conspectum suum: et euntes intraverunt in civitatem Samaritanorum ut parerent illi.

LUK 9:53 Removed trailing space in v~: Et non receperunt eum, quia facies ejus erat euntis in Jerusalem.

LUK 9:54 Removed trailing space in v~: Cum vidissent autem discipuli ejus Jacobus et Joannes, dixerunt: Domine, vis dicimus ut ignis descendat de cælo, et consumat illos?\f + \fr 9.54 \fk Domine, vis. \ft BED. Apostoli adhuc rudes et modum vindicandi ignorantes, etc., usque ad talis potestas sanctis viris a Deo collata est. \fk Dicimus ut ignis descendat de cœlo. \ft Ad sermonem istorum ignis de cœlo descenderet, quia sunt filii tonitrui. \fk Et consumat illos? Et conversus increpavit illos et dixit. \ft In similitudine Eliæ, qui et propria manu et igne divinitus impetrato, presbyteros Baal morte affecit. Et in hoc quod apostoli potestatem talis prophetæ sibi præsumunt, ostenditur in ipsis fuisse meritum prophetarum. AMBR. Non peccant apostoli, qui legem sequuntur, etc., usque ad vindictam non quærit qui non timet.\f*

LUK 9:55 Removed trailing space in v~: Et conversus increpavit illos, dicens: Nescitis cujus spiritus estis.\f + \fr 9.55 \fk Nescitis cujus spiritus estis. \ft Cujus spiritu signati estis, cujus acta imitamini, nunc pie consulentes, sed in futuro juste judicantes.\f*

LUK 9:56 Removed trailing space in v~: Filius hominis non venit animas perdere, sed salvare. Et abierunt in aliud castellum.\f + \fr 9.56 \fk Filius hominis non venit animas perdere, sed salvare, \ft etc. Perfecta virtus non habet studium ultionis, nec ulla est iracundia, ubi est charitatis plenitudo. BED. Non semper in eos qui peccant est vindicandum, etc., usque ad a quibus hoc loco ignis arcetur.\f*

LUK 9:57 Removed trailing space in v~: Factum est autem: ambulantibus illis in via, dixit quidam ad illum: Sequar te quocumque ieris.\f + \fr 9.57 \fk Dixit quidam. \ft ID. Iste signorum magnitudine motus vult sequi, etc., usque ad et finxit obsequium discipuli, quæ fictio per vulpem figuratur.\f*

LUK 9:58 Removed trailing space in v~: Dixit illi Jesus: Vulpes foveas habent, et volucres cæli nidos: Filius autem hominis non habet ubi caput reclinet.\f + \fr 9.58 \fk Vulpes foveas habent. \ft ID. Vulpes animal fallax, insidiis intentum, rapinas fraudis exercens, etiam inter ipsa hominum hospitia habitans in foveis: ita hæreticus domum fidei non habens alios in suam fraudem trahit et a fide seducit.\f*

LUK 9:59 Removed trailing space in v~: Ait autem ad alterum: Sequere me: ille autem dixit: Domine, permitte mihi primum ire, et sepelire patrem meum.\f + \fr 9.59 \fk Ait autem ad alterum. \ft Attende Dominum non culpas aspernatum, sed fraudes, quia qui repudiavit fraudulentum, elegit innocentem, sed eum cujus patrem sciebat mortuum, illum patrem de quo dicitur: \fk Obliviscere domum patris tui\ft Psal. 44., etc.\f*

LUK 9:60 Removed trailing space in v~: Dixitque ei Jesus: Sine ut mortui sepeliant mortuos suos: tu autem vade, et annuntia regnum Dei.\f + \fr 9.60 \fk Sine ut mortui. \ft BED. Mystice. Non revocatur ab officio patris filius, etc., usque ad diaboli perfidias in se sepelire non debet.\f*

LUK 9:61 Removed trailing space in v~: Et ait alter: Sequar te Domine, sed permitte mihi primum renuntiare his quæ domi sunt.\f + \fr 9.61 \fk Renuntiare his. \ft Si discipulus Deum secuturus arguitur, quod renuntiare domui velit, quid fiet illis qui nulla utilitate sæpe visitat domos suorum quas dereliquerunt.\f*

LUK 9:62 Removed trailing space in v~: Ait ad illum Jesus: Nemo mittens manum suam ad aratrum, et respiciens retro, aptus est regno Dei.

LUK 10:0 Extra whitespace after chapter number

LUK 10:0 Removed trailing space in c: 10

LUK 10:1 Removed trailing space in v~: Post hæc autem designavit Dominus et alios septuaginta duos: et misit illos binos ante faciem suam in omnem civitatem et locum, quo erat ipse venturus.\f + \fr 10.1 \fk Post hæc autem, \ft etc. BED. Sicut in apostolis est, forma episcoporum, etc., usque ad sicut sol triduanum suæ lucis ambitum per septuaginta duas horas efficere solet. \fk Misit illos binos. \ft Per hoc quod binos mittit, innuitur quod nemo prædicationis officium debet suscipere, qui erga alium charitatem non habet. Vel bini mittuntur, secundum quod bina animalia missa sunt in arcam, id est masculus et femina, immunda prius in carnali generatione, sed mundata Ecclesiæ sacramento per spiritualem gratiam in discipulorum prædicatione.\f*

LUK 10:2 Removed trailing space in v~: Et dicebat illis: Messis quidem multa, operarii autem pauci. Rogate ergo dominum messis ut mittat operarios in messem suam.\f + \fr 10.2 \fk Messis quidem multa, operarii autem pauci. \ft Messis, turba credentium, operarii apostoli et sequaces eorum. Et licet messis verbo Dei sit sata, tamen culturæ laborem et sollicitum munus operarii requirit, ne aves cœli sparsa semina dissipent.\f*

LUK 10:3 Removed trailing space in v~: Ite: ecce ego mitto vos sicut agnos inter lupos.\f + \fr 10.3 \fk Sicut agnos inter lupos. \ft Sicut lupus ovibus, sic hæreticus insidiatur fidelibus. Et sicut lupus ovile circumit nocte, non audens intrare, canis somnum pastoris absentiam vel desidiam explorans, sic hæreticus nocte suæ interpretationis fideles decipere conatur Ecclesiam non intrans, pastores Ecclesiæ vel vitare, vel necare, vel in exsilium mittere contendit. Lupus natura corporis rigidus, se inflectere facile non potest, sic hæreticus intentionem duri cordis non solet ab errore revocare.\f*

LUK 10:4 Removed trailing space in v~: Nolite portare sacculum, neque peram, neque calceamenta, et neminem per viam salutaveritis.\f + \fr 10.4 \fk Nolite ergo portare sacculum neque peram. \ft Tanta prædicatori debet esse fiducia in Deo, ut præsentis vitæ sumptus etsi non prævideat, tamen sibi non defecturos certissime sciat, ne dum occupatur mens ad temporalia, minus prædicet æterna. \fk Neminem per viam salutaveritis. \ft Festinare jubet contendere, ne alicujus obvii confabulatione reflectantur ab injuncto itinere. Nec simpliciter ait: \fk Neminem salutaveritis\ft cum sit usus humanitatis alios salutare, sed addidit, \fk in via, \ft quia non salutationis sedulitas aufertur, sed obstaculum impediendæ devotionis aboletur, ut quando divina mandantur, paulisper sequestrentur humana.\f*

LUK 10:5 Removed trailing space in v~: In quamcumque domum intraveritis, primum dicite: Pax huic domui:

LUK 10:6 Removed trailing space in v~: et si ibi fuerit filius pacis, requiescet super illum pax vestra: sin autem, ad vos revertetur.

LUK 10:7 Removed trailing space in v~: In eadem autem domo manete, edentes et bibentes quæ apud illos sunt: dignus est enim operarius mercede sua. Nolite transire de domo in domum.\f + \fr 10.7 \fk In eadem autem domo. \ft Si pax vestra recipitur, dignum est ut in ea maneatis, carnalia stipendia ab eis accipientes, quibus cœlestia offertis. Ecce qui saccum et peram prohibuit, sumptus ex prædicatione concedit, sic tamen ut oblato cibo et potu sint contenti. \fk Manete. \ft Non est de domo in domum vaga facilitate demigrandum, ut in hospitali amore servetur constantia, ne coalita amicitiæ necessitudo facile resolvatur. \fk Dignus est enim. \ft Nota quod uni operi prædicatorum duæ mercedes debentur: una in via, quæ nos in labore sustentat; alia in patria, quæ nos in resurrectione remunerat.\f*

LUK 10:8 Removed trailing space in v~: Et in quamcumque civitatem intraveritis, et susceperint vos, manducate quæ apponuntur vobis:\f + \fr 10.8 \fk Et in quamcunque civitatem. \ft Descripto diverso domus hospitio, quid etiam in civitatibus agere debeant docet, piis scilicet, in omnibus communicare, ab impiorum per omnia societate secerni.\f*

LUK 10:9 Removed trailing space in v~: et curate infirmos, qui in illa sunt, et dicite illis: Appropinquavit in vos regnum Dei.

LUK 10:10 Removed trailing space in v~: In quamcumque autem civitatem intraveritis, et non susceperint vos, exeuntes in plateas ejus, dicite:

LUK 10:11 Removed trailing space in v~: Etiam pulverem, qui adhæsit nobis de civitate vestra, extergimus in vos: tamen hoc scitote, quia appropinquavit regnum Dei.\f + \fr 10.11 \fk Etiam pulverem. \ft Pulverem excutere jubet: vel ad contestationem terreni laboris, quem pro illis inaniter susceperunt; vel ut ostendant usque adeo se ab ipsis nihil terrenum quærere, ut etiam pulvere de terra eorum non sibi patiantur adhærere.\f*

LUK 10:12 Removed trailing space in v~: Dico vobis, quia Sodomis in die illa remissius erit, quam illi civitati.\f + \fr 10.12 \fk Quia Sodomis in die illa. \ft Sodomitæ, etsi in vitiis exardebant, et inhospitales erant, tamen apud illos nulli hospites tales quales apud Judæos prophetæ, quales apostoli reperti sunt. Loth inter eos etsi justus, non tamen aliquid docuit, nulla signa fecit. Et ideo \fk cui multum donatum est, multum ab eo quæritur, et potentes potenter tormenta \fk patientur\ft Sap. 6..\f*

LUK 10:13 Removed trailing space in v~: Væ tibi Corozain ! væ tibi Bethsaida ! quia si in Tyro et Sidone factæ fuissent virtutes quæ factæ sunt in vobis, olim in cilicio et cinere sedentes pœniterent.\f + \fr 10.13 \fk Væ tibi, Corozaim. \ft Corozaim, Bethsaida, Capharnaum, et Tyberias civitates sunt Galileæ, in littore laci Genesareth. Has plangit Dominus, quia post tanta miracula et virtutes non pœnituerunt: et sunt pejores gentilibus, naturale solummodo jus dissipantibus, quia post descriptæ legis contemptum, Filium quoque Dei conculcare, gratiamque ingrati spernere non timuerunt. \fk Et cinere sedentes. \ft Impleta videmus verba Salvatoris, quia cum illæ civitates prædictæ, Domino præsente credere noluerunt, Tyrus et Sidon olim fuerunt amicæ David et Salomoni, et postea evangelizantibus Christi discipulis, devote fidem susceperunt. Quare autem sit prædicatum non credituris, et non prædicatum credituris, novit ille qui omnia novit.\f*

LUK 10:14 Removed trailing space in v~: Verumtamen Tyro et Sidoni remissius erit in judicio, quam vobis.

LUK 10:15 Removed trailing space in v~: Et tu Capharnaum, usque ad cælum exaltata, usque ad infernum demergeris.

LUK 10:16 Removed trailing space in v~: Qui vos audit, me audit: et qui vos spernit, me spernit. Qui autem me spernit, spernit eum qui misit me.\f + \fr 10.16 \fk Qui vos audit me audit. \ft In audiendo vel spernendo Evangelii prædicatorem, quisque sciat se non viles personas, sed ipsum Salvatorem spernere vel audire, quia in discipulo magister auditur, et in Filio Pater honoratur.\f*

LUK 10:17 Removed trailing space in v~: Reversi sunt autem septuaginta duo cum gaudio, dicentes: Domine, etiam dæmonia subjiciuntur nobis in nomine tuo.\f + \fr 10.17 \fk Domine, etiam. \ft Bene confitentur deferentes honorem nomini Christi: sed quia infirma adhuc fide, gaudent in virtutibus, et de signorum operatione efferuntur, exemplo terrentur, et ad humilitatem revocantur. Quia si diabolus propter superbiam de cœlo est præcipitatus, multo magis isti de terra editi, si superbierunt, humiliabuntur.\f*

LUK 10:18 Removed trailing space in v~: Et ait illis: Videbam Satanam sicut fulgor de cælo cadentem.

LUK 10:19 Removed trailing space in v~: Ecce dedi vobis potestatem calcandi supra serpentes, et scorpiones, et super omnem virtutem inimici: et nihil vobis nocebit.\f + \fr 10.19 \fk Supra serpentes et scorpiones. \ft Serpentes sunt mali homines vel dæmones qui inchoandis virtutibus venena pravæ persuasionis objiciunt. Scorpiones, qui consummandas virtutes ad finem vitiare contendunt.\f*

LUK 10:20 Removed trailing space in v~: Verumtamen in hoc nolite gaudere quia spiritus vobis subjiciuntur: gaudete autem, quod nomina vestra scripta sunt in cælis.\f + \fr 10.20 \fk Nolite gaudere, quia spiritus vobis, \ft etc. Malos spiritus ejicere et alias virtutes facere, aliquando non est meritum illius qui illa operatur, sed invocatio nominis Christi hoc agit ad condemnationem eorum qui invocant, vel ad utilitatem eorum qui vident et audiunt: ubi licet homines despiciant signa facientes, Deum tamen honorant, ad cujus invocationem miracula fiunt. Prohibet gaudere de humiliatione diaboli, qui propter superbiam cecidit, sed gaudeant de sua sublimatione: ut unde illi ceciderunt sublevati, isti ascendant humiliati. \fk Gaudete autem. \ft Si quis cœlestia sive terrestria opera gesserit, per hæc quasi litteris adornatus apud Dei memoriam æternaliter est affixus.\f*

LUK 10:21 Removed trailing space in v~: In ipsa hora exsultavit Spiritu Sancto, et dixit: Confiteor tibi Pater, Domine cæli et terræ, quod abscondisti hæc a sapientibus et prudentibus, et revelasti ea parvulis. Etiam Pater: quoniam sic placuit ante te.\f + \fr 10.21 \fk In ipsa hora. \ft Cum de subjectione immundorum spirituum, de nominibus scriptis in cœlo loqueretur, ostendit per quid hæc tanta celsitudo data sit hominibus, scilicet per humilitatem fidei Christianæ. \fk Confiteor tibi, Domine. \ft Gratias ago, quia apostolis adventus mei aperuisti sacramenta, quæ ignorant scribæ et Pharisæi, qui sibi sapientes videntur. \fk Revelasti ea. \ft Non ait, insipientibus et hebetibus, sed parvulis, id est humilibus, ut probet se tumorem damnasse, non acumen. \fk Quia sic. \ft Non rationem reddit cur hos elegit, illos reprobaverit, sed sic Deo placitum dicit. In quo accipimus exemplum humilitatis, ne temere discutiamus de supernis consiliis. \fk Omnia mihi, \ft etc. Commendata humilitate, per quam ad fidem venitur, pulchre de ipsa fide locus connectitur, cum omnia sibi tradita dicit, non elementa quæ ipse creavit, sed illos parvulos, quibus Pater sacramenta Filii revelavit. Cum audis omnia, agnoscis omnipotentem, non decolorem, non degenerem Patris. Cum audis tradita, confiteris Filium cui per naturam unius substantiæ omnia jure sunt propria, non dono collata per gratiam.\f*

LUK 10:22 Removed trailing space in v~: Omnia mihi tradita sunt a Patre meo. Et nemo scit quis sit Filius, nisi Pater: et quis sit Pater, nisi Filius, et cui voluerit Filius revelare.

LUK 10:23 Removed trailing space in v~: Et conversus ad discipulos suos, dixit: Beati oculi qui vident quæ vos videtis.

LUK 10:24 Removed trailing space in v~: Dico enim vobis quod multi prophetæ et reges voluerunt videre quæ vos videtis, et non viderunt: et audire quæ auditis, et non audierunt.\f + \fr 10.24 \fk Quod multi prophetæ. \ft Prophetæ et justi a longe Domini gloriam viderunt per speculum et in ænigmate; sed apostoli præsentem Dominum habentes, et ab ipso quæ volebant interrogantes, non per angelos vel varias visionum species docebantur.\f*

LUK 10:25 Removed trailing space in v~: Et ecce quidam legisperitus surrexit tentans illum, et dicens: Magister, quid faciendo vitam æternam possidebo?\f + \fr 10.25 \fk Legisperitus surrexit. \ft Legis doctor qui sine fide in lege jacebat, surgit ut stet: stat dum magistrum vocat, sed et stando tentat Deum tacendo quod erat.\f*

LUK 10:26 Removed trailing space in v~: At ille dixit ad eum: In lege quid scriptum est? quomodo legis?

LUK 10:27 Removed trailing space in v~: Ille respondens dixit: Diliges Dominum Deum tuum ex toto corde tuo, et ex tota anima tua, et ex omnibus virtutibus tuis, et ex omni mente tua: et proximum tuum sicut teipsum.\f + \fr 10.27 \fk Ille respondens dixit. \ft Dixit quod legerat, sed non implevit quod scriptum erat, quia in præsentia habebat Dominum quem diligere debebat, sed hunc magistrum, non Deum, vocat.\f*

LUK 10:28 Removed trailing space in v~: Dixitque illi: Recte respondisti: hoc fac, et vives.

LUK 10:29 Removed trailing space in v~: Ille autem volens justificare seipsum, dixit ad Jesum: Et quis est meus proximus?\f + \fr 10.29 \fk Ille autem volens. \ft Legisperitus ut sapienter respondisse dicatur, primum se legis fatetur ignorare mandatum, quia humiliari recusans, et seipsum justificare volens, arcana non potest videre quæ revelantur parvulis Christi; cui Christus ita responsum temperat, ut et omnis qui misericordiam facit proximus intelligatur, et specialiter ipse Dei Filius qui nobis per humanitatem proximus factus est designetur. \fk Quis est meus. \ft Nemo proximior homini quam Deus, qui intrinsecus et extrinsecus novit, et omnia curare potest, sed omnis incredulus vel tentator nec Deum nec hominem proximum habet. \fk Homo quidam, \ft etc. AUG. Homo iste Adam intelligitur in genere humano, etc., usque ad proximior fuit quam sacerdos vel Levita ejusdem gentis.\f*

LUK 10:30 Removed trailing space in v~: Suscipiens autem Jesus, dixit: Homo quidam descendebat ab Jerusalem in Jericho, et incidit in latrones, qui etiam despoliaverunt eum: et plagis impositis abierunt semivivo relicto.

LUK 10:31 Removed trailing space in v~: Accidit autem ut sacerdos quidam descenderet eadem via: et viso illo præterivit.\f + \fr 10.31 \fk Accidit autem, \ft etc. Sacerdos Dei legem annuntiat: descendit quidem lex per Moysen in mundum, et nullam sanitatem contulit hujusmodi. Descendit Levita, qui typum ostendit prophetarum, sed et hic nullum sanat, quia lex peccata arguit, sed pertransit, quia indulgentiam non largitur.\f*

LUK 10:32 Removed trailing space in v~: Similiter et Levita, cum esset secus locum, et videret eum, pertransiit.

LUK 10:33 Removed trailing space in v~: Samaritanus autem quidam iter faciens, venit secus eum: et videns eum, misericordia motus est.\f + \fr 10.33 \fk Misericordia motus. \ft Hoc de sacerdote et Levita non est dictum, quia lex non habet misericordiam, sed judicium et vindictam.\f*

LUK 10:34 Removed trailing space in v~: Et appropians alligavit vulnera ejus, infundens oleum et vinum: et imponens illum in jumentum suum, duxit in stabulum, et curam ejus egit.\f + \fr 10.34 \fk Duxit in stabulum. \ft Non domum, sed stabulum vocat, quo nomine miserias, et fetores hujus vitæ signat, ne homo in hoc exsilio tanquam in patria gaudeat.\f*

LUK 10:35 Removed trailing space in v~: Et altera die protulit duos denarios, et dedit stabulario, et ait: Curam illius habe: et quodcumque supererogaveris, ego cum rediero reddam tibi.

LUK 10:36 Removed trailing space in v~: Quis horum trium videtur tibi proximus fuisse illi, qui incidit in latrones?

LUK 10:37 Removed trailing space in v~: At ille dixit: Qui fecit misericordiam in illum. Et ait illi Jesus: Vade, et tu fac similiter.\f + \fr 10.37 \fk Qui fecit. \ft Cognatio non facit proximum, sed misericordia, quæ misericordia est secundum naturam. Nihil enim tam secundum naturam quam naturæ juvare consortem.\f*

LUK 10:38 Removed trailing space in v~: Factum est autem, dum irent, et ipse intravit in quoddam castellum: et mulier quædam, Martha nomine, excepit illum in domum suam,\f + \fr 10.38 \fk Factum est, dum, \ft etc. Habito sermone de dilectione Dei et proximi, supponitur exemplum utriusque dilectionis, non tam in solo verbo, quam in operis exhibitione. Per istas enim duas sorores, duæ significantur vitæ spirituales. Per Martham, operibus actuosa devotio, qua proximo in charitate sociamur. Per Mariam religiosa mentis intentio in Dei verbo, qua in Dei amore suspiramus. Activa panem vel corporalem esurienti, vel doctrinæ ignoranti tribuit, errantem corrigit, superbum ad humilitatem revocat, quæ singulis expediant dispensat: contemplativa, charitatem Dei et proximi retinet, sed ab exteriori actione quiescit, soli conditoris desiderio inhæret, et calcatis omnibus curis ad videndum faciem Creatoris inardescit, et desiderat misceri supernis civibus, de æterna in conspectu Domini incorruptione gaudentibus. \fk In domum suam. \ft Intrante Jesu in domum, vita iniqua, etsi aliquando fuerat, aufugit, remanent duæ vitæ innocentes, laboriosa et otiosa, inter eas medius est ipse fons vitæ.\f*

LUK 10:39 Removed trailing space in v~: et huic erat soror nomine Maria, quæ etiam sedens secus pedes Domini, audiebat verbum illius.\f + \fr 10.39 \fk Sedens secus. \ft Quanto humilius sedet, tanto amplius cadit. Aqua confluit ad convallem de tumoribus collis. Maria sedet, quia contemplativa pacatis vitiorum tumultibus, optata jam in Christo mentis quiete fruitur. Martha stat, quia activa laboriosa desudat in certamine.\f*

LUK 10:40 Removed trailing space in v~: Martha autem satagebat circa frequens ministerium: quæ stetit, et ait: Domine, non est tibi curæ quod soror mea reliquit me solam ministrare? dic ergo illi ut me adjuvet.\f + \fr 10.40 \fk Martha autem. \ft Intenta erat Maria quomodo pasceretur a Domino, intenta erat Martha: quomodo pasceret Dominum: hæc convivium parat Domino, in convivio Domini illa jam jucundatur.\f*

LUK 10:41 Removed trailing space in v~: Et respondens dixit illi Dominus: Martha, Martha, sollicita es, et turbaris erga plurima,\f + \fr 10.41 \fk Et respondens. \ft Maria non respondet, sed causam suam tanquam otiosa committit judici. Si enim pararet respondendi sermonem remitteret audiendi intentionem. \fk Martha, Martha. \ft Repetitio indicium est dilectionis, vel forte monendæ intentionis, ut audiret attentius.\f*

LUK 10:42 Removed trailing space in v~: porro unum est necessarium. Maria optimam partem elegit, quæ non auferetur ab ea.\f + \fr 10.42 \fk Porro unum est. \ft Præponitur unum multis. Non enim a multis unum, sed multa ab uno, et tamen multa sunt necessaria tendentibus ad unum. \fk Maria optimam. \ft Non reprehenditur pars Marthæ, quia et ipsa bona, sed laudatur pars Mariæ, quæ quare sit optima, subinfertur.\f*

LUK 11:0 Extra whitespace after chapter number

LUK 11:0 Removed trailing space in c: 11

LUK 11:1 Removed trailing space in v~: Et factum est: cum esset in quodam loco orans, ut cessavit, dixit unus ex discipulis ejus ad eum: Domine, doce nos orare, sicut docuit et Joannes discipulos suos.\f + \fr 11.1 \fk Et factum est. \ft Post historiam sororum (quæ duas vitas significant) inducit Dominum orasse, et discipulos ad orandum informasse, quia et oratio quam docuit utriusque vitæ in se continet mysterium, et ipsarum perfectio vitarum non nostris viribus, sed precibus est obtinenda. \fk Ut cessavit. \ft Ideo sæpe Salvator orans inducitur, ut discipulos ad orationis studium inducat. Unde finita oratione, a discipulis sciscitatur, ut doceat qualiter debeant orare.\f*

LUK 11:2 Removed trailing space in v~: Et ait illis: Cum oratis, dicite: Pater, sanctificetur nomen tuum. Adveniat regnum tuum.

LUK 11:3 Removed trailing space in v~: Panem nostrum quotidianum da nobis hodie.

LUK 11:4 Removed trailing space in v~: Et dimitte nobis peccata nostra, siquidem et ipsi dimittimus omni debenti nobis. Et ne nos inducas in tentationem.

LUK 11:5 Removed trailing space in v~: Et ait ad illos: Quis vestrum habebit amicum, et ibit ad illum media nocte, et dicet illi: Amice, commoda mihi tres panes,\f + \fr 11.5 \fk Quis vestrum habet amicum. \ft Postquam formam orationis rogantibus proposuit, instantiam etiam et frequentiam orandi illis injungit, ut non solum diebus, sed etiam noctibus oratio deferatur, qui enim media nocte panes ab amico petit, et in petendi intentione persistit, non fraudatur orans.\f*

LUK 11:6 Removed trailing space in v~: quoniam amicus meus venit de via ad me, et non habeo quod ponam ante illum,

LUK 11:7 Removed trailing space in v~: et ille de intus respondens dicat: Noli mihi molestus esse, jam ostium clausum est, et pueri mei mecum sunt in cubili: non possum surgere, et dare tibi.\f + \fr 11.7 \fk Noli mihi. \ft Non aufert spem impetrandi, sed vehementius accendit desiderium orandi, ostensa difficultate consequendi. \fk Jam ostium. \ft Ostium quod Paulus sibi aperiri petit ad loquendum mysterium Christi, et quod Joannes sibi apertum vidit, intelligentia est divini sermonis, quod est clausum tempore famis verbi Dei, cum intelligentia non datur. Et pueri, id est, illi qui evangelicam sapientiam tanquam panem erogantes per orbem terrarum prædicaverunt, jam cum Domino sunt in æterna quiete, et tamen orando efficitur, ut orans accipiat intellectum ab ipso Domino, etiamsi homo desit per quem sapientia prædicetur. \fk Non possum surgere. \ft AMBR. Nemo timet ne excitet dormientem, quem scit semper orare vigilantem.\f*

LUK 11:8 Removed trailing space in v~: Et si ille perseveraverit pulsans: dico vobis, etsi non dabit illi surgens eo quod amicus ejus sit, propter improbitatem tamen ejus surget, et dabit illi quotquot habet necessarios.\f + \fr 11.8 \fk Propter improbitatem tamen ejus, \ft etc. Multæ sunt insidiæ, et gravis corporis somnus, quia si dormire mens incipit, vigorem suæ virtutis amittit. Excita ergo somnum tuum, ut pulses Christi ostium, ut cum intraveris aperiantur tibi thesauri absconditi, et tenebrosi in Christo Jesu.\f*

LUK 11:9 Removed trailing space in v~: Et ego dico vobis: Petite, et dabitur vobis; quærite, et invenietis; pulsate, et aperietur vobis.\f + \fr 11.9 \fk Petite et dabitur vobis. \ft Si amicus homo surgit, et dat non amicitia, sed tædio compulsus, quanto magis dat Deus qui sine tædio largissime donat quod petitur. Ne ergo animus ab erroris vanitate conversus spirituali inopia diutius tabescat, petamus epulas verbi, quæramus amicum qui det, pulsemus ostium ubi servantur abscondita. Magnam enim spem tribuit, qui promittendo non decipit. \fk Omnis enim qui petit accipit. \ft Opus est perseverantia, ut consequamur. Quod si petenti datur, et quærens invenit, et pulsanti aperitur, cui ergo non datur, et qui non invenit, et cui non aperitur, apparet quod non bene quæsierit, petierit et pulsaverit.\f*

LUK 11:10 Removed trailing space in v~: Omnis enim qui petit, accipit: et qui quærit, invenit: et pulsanti aperietur.\f + \fr 11.10 \ft Quærite et invenietis\f*

LUK 11:11 Removed trailing space in v~: Quis autem ex vobis patrem petit panem, numquid lapidem dabit illi? aut piscem, numquid pro pisce serpentem dabit illi?\f + \fr 11.11 \fk Quis autem ex vobis patrem petit panem, nunquid lapidem, \ft etc. BED. Mystice. Panis signat charitatem propter majorem appetitum et necessarium usum, etc., usque ad in ea quæ ante sunt se extendat.\f*

LUK 11:12 Removed trailing space in v~: aut si petierit ovum, numquid porriget illi scorpionem?

LUK 11:13 Removed trailing space in v~: Si ergo vos, cum sitis mali, nostis bona data dare filiis vestris: quanto magis Pater vester de cælo dabit spiritum bonum petentibus se?\f + \fr 11.13 \fk Quanto magis. \ft Aperta comparatio. Si enim homo peccator adhuc fragili carne gravatus, petentibus filiis temporalia dare non abnegat, multo magis Pater cœlestis filiis suo timore et amore præditis, non deficientia bona largitur in cœlis.\f*

LUK 11:14 Removed trailing space in v~: Et erat ejiciens dæmonium, et illud erat mutum. Et cum ejecisset dæmonium, locutus est mutus, et admiratæ sunt turbæ.\f + \fr 11.14 \fk Et erat ejiciens. \ft Post prædicationis verba quæ humilibus proposuit etiam miracula operatur, ut qui prædicanti non credunt, visis miraculis credant. Matthæus hunc dæmoniacum etiam cæcum fuisse dicit. In quo tria miracula a Domino fiunt: videt, loquitur, a dæmone liberatur. Quod autem tunc in uno carnaliter factum est, quotidie fit in conversione gentium, ut primum expulso dæmone, et omni spurcitia idololatriæ, fidei lumen videant, deinde tacentia prius ora ad laudem Dei laxarentur.\f*

LUK 11:15 Removed trailing space in v~: Quidam autem ex eis dixerunt: In Beelzebub principe dæmoniorum ejicit dæmonia.\f + \fr 11.15 \fk In Beelzebub. \ft Ninus rex, conditor Ninive, Belo patri suo statuam consecravit, eique divinos honores instituit, cujus simulacri similitudinem suscipientes Chaldæi Bel vocabant. Palæstini suscipientes, Baal dicebant, Moabitæ Beelphegor. Judæi autem unius Dei cultores propter derisionem gentilium Beelzebub appellabant. Baal enim vir dicitur, Zebub musca, inde Beelzebub, id est, vir muscarum, sive habens muscas, propter sordes cruoris, qui in templo ejus immolabatur. Asserebant etiam Judæi in hoc simulacro principem dæmoniorum habitare, per cujus potestatem dicebant Jesum dæmonia pellere.\f*

LUK 11:16 Removed trailing space in v~: Et alii tentantes, signum de cælo quærebant ab eo.

LUK 11:17 Removed trailing space in v~: Ipse autem ut vidit cogitationes eorum, dixit eis: Omne regnum in seipsum divisum desolabitur, et domus supra domum cadet.

LUK 11:18 Removed trailing space in v~: Si autem et Satanas in seipsum divisus est, quomodo stabit regnum ejus? quia dicitis in Beelzebub me ejicere dæmonia.\f + \fr 11.18 \fk Ipse autem ut vidit cogitationes eorum. \ft Hoc sibi proprium Dominus reservavit, ut cogitationes intueatur et judicet. Proprium est Judæorum quærere signa, unde Paulus: \fk Judæi signa petunt, gentes sapientiam\ft I Cor. 1.. \fk Ipse autem ut vidit. \ft Non ad verba, sed ad cogitata respondet: in quo dat certum potentiæ suæ signum qua secreta cordium rimatur. Juxta litteram patet, quod omne regnum solidum, et firmum si per partes dividitur, in solitudinem redigitur, vacuatum ab habitatoribus, et domus supra domum cadet cum habitatoribus unius domus ab alterius domus familia vel opprimuntur vel puniuntur. Quo autem hæc spiritualiter tendant, exponit cum adjungit: \fk Si autem et Satanas in seipsum divisus est. \ft Si ego, ut vos dicitis, in principe dæmoniorum ejicio dæmonia, ergo regnum diaboli est divisum contra se, et ita potestas malitiæ ejus stare non potest. Si autem dæmon dæmonem non potest expellere, falso dicitis me in principe dæmoniorum dæmonia ejicere. Si vero potest sicut dicitis, prospicite vobis, ut de regno ejus quod divisum est exeatis, ne in ruina ejus pariter involvamini. In quo autem Dominus ejiciat dæmones, ne dæmoniorum principem existiment, attendant quod sequitur.\f*

LUK 11:19 Removed trailing space in v~: Si autem ego in Beelzebub ejicio dæmonia: filii vestri in quo ejiciunt? ideo ipsi judices vestri erunt.\f + \fr 11.19 \fk Si autem ego in Beelzebub ejicio dæmonia, filii. \ft Filios Judæorum apostolos vocat, qui inter alia miracula quæ a Domino acceperant, etiam dæmones pellebant. Quam expulsionem non diabolo, sed Deo assignabant, qui sibi conscii erant nihil malarum artium a Domino didicisse. Ideo ipsi ignobilia et contemptibilia mundi eligentes, in quibus nulla malitia artificiosa fuit, sedebunt \fk super sedes duodecim judicantes duodecim tribus Isræl. \ft Vel, \fk filii, \ft id est, exorcistæ illius gentis, qui invocato nomine Domini dæmones expellebant. Quasi dicat: Si expulsio dæmonum in illis, non diabolo sed Deo deputatur, cur idem opus in me non habeat eamdem causam? \fk Ideo ipsi judices vestri erunt. \ft Non potestate, sed comparatione, dum illi expulsionem, non diabolo sed Deo assignant. \fk Si autem. \ft Quasi dicat: Regnum divisum stare non potest, sed regnum Satanæ est divisum, ut vos dicitis, quod Satanas Satan expellat, ergo, etc.\f*

LUK 11:20 Removed trailing space in v~: Porro si in digito Dei ejicio dæmonia: profecto pervenit in vos regnum Dei.\f + \fr 11.20 \fk Porro, si in digito. \ft Filius dicitur manus vel brachium Patris: Spiritus sanctus dicitur digitus propter differentiam variorum donorum, quæ per Spiritum sanctum hominibus dantur, sicut digiti inter se discreti sunt: nec nocet inæqualitas membrorum. Licet enim brachium majus sit digito, tamen brachium cum digito unum est corpus. Hoc digito scripta est lex in tabulis. Hunc digitum magi confessi sunt in Ægyto. \fk Profecto pervenit, \ft etc., \fk regnum. \ft Id est, judiciaria potestas \fk Dei: \ft qua bonos a malis secernet in die judicii. Vel, \fk Regnum, \ft id est, superna beatitudo. Quasi dicat: Si in Spiritu Dei ejicio dæmonia, sine dubio sciatis aditum regni cœlestis patefactum credentibus.\f*

LUK 11:21 Removed trailing space in v~: Cum fortis armatus custodit atrium suum, in pace sunt ea quæ possidet.\f + \fr 11.21 \fk Cum fortis atrium. \ft Quasi dicat: Si ego in Beelzebub, sicut dicitis, ejicerem dæmonia, tunc in aliquo operibus diaboli consentirem, sed nullo modo cum illo consentio, sed potius illum superare et ejicere a meis fidelibus festino. \fk Cum\ft diabolus, \fk fortis. \ft Ad nocendum, \fk armatus, \ft multis spiritualibus nequitiis: \fk custodit, \ft in sua servitute, \fk atrium suum, \ft id est mundum, qui in maligno positus est, in quo usque ad adventum Filii Dei diabolus sine contradictione principabatur, et male pacato utebatur imperio in cordibus infidelium.\f*

LUK 11:22 Removed trailing space in v~: Si autem fortior eo superveniens vicerit eum, universa arma ejus auferet, in quibus confidebat, et spolia ejus distribuet.\f + \fr 11.22 \fk Si autem fortior. \ft Fortiorem se vocat, qui non concordi pace et operatione, sicut calumniabantur, sed fortiori potentia ipsum stravit, mundumque ab ipsius dominatione liberavit. Arma diaboli quæ abstulit, calidissimæ sunt versutiæ spiritualis nequitiæ. Spolia, sunt animæ ab eo deceptæ, quæ victor Christus distribuit, quod est insignium triumphantis, quia \fk captivam ducens captivitatem, dedit dona hominibus, \fk quosdam quidem apostolos, alios evangelistas\ft Ephes, 4., etc.\f*

LUK 11:23 Removed trailing space in v~: Qui non est mecum, contra me est: et qui non colligit mecum, dispergit.\f + \fr 11.23 \fk Qui non est, \ft etc. Et vere opera mea non conveniunt cum operibus Satanæ, quia ego ipse in nullo convenio cum illo, sed omnino contrarii sumus, quia ego humilis, benignus, animas volens salvare: ille superbus, invidus cupit perdere. Ego prædicatione mea virtutes congrego; ille spargit et separat ab unitate Ecclesiæ. \fk Et qui non colligit. \ft Hæc de omnibus hæreticis vel schismaticis ex superfluo possunt intelligi, qui omnes excluduntur a regno Dei.\f*

LUK 11:24 Removed trailing space in v~: Cum immundus spiritus exierit de homine, ambulat per loca inaquosa, quærens requiem: et non inveniens dicit: Revertar in domum meam unde exivi.\f + \fr 11.24 \fk Cum immundus spiritus. \ft Quia subtrahitis vos a meo regno, attribuentes opera mea diabolo, ideo diabolus habitat in vobis, sicut in suo regno gravius quam in principio. \fk Exierit. \ft Exivit diabolus a Judæis, quando legem et cultum unius Dei populus iste suscepit, et transivit ad gentes quæ erant a pinguedine Spiritus sancti et dilectione proximi aridæ et steriles. In quibus jam non invenit requiem, quia jam a cordibus gentium suscepta fide Christi expellitur, quando dicit: Repetam Judæos quos ante dimisi. Et invenit scopis mundatam illam plebem, id est superfluis observationibus Pharisæorum et cæremoniis legis, quæ jam nihil valent post adventum Christi. Et ut firmius possideat, assumit universitatem dæmonum. Et modo deteriores Isrælitæ sunt, blasphemantes Christum in suis conventiculis, quam olim fuissent in Ægypto ante perceptam legem, quia major infidelitas est venientem non suscipere, quam venturum non credere. \fk Quærens requiem et non invenit. \ft Quia qui in pravis cogitationibus et actibus pascitur, in mentibus fidelium omnia sua tentamenta cessare perpendit. Tunc dicit: \fk Revertar in domum meam unde exivi. \ft Revertar ad illius conscientiam, unde in baptismo ejectus fueram, et pristinam possessionem consueto dominio mihi subjiciam.\f*

LUK 11:25 Removed trailing space in v~: Et cum venerit, invenit eam scopis mundatam, et ornatam.\f + \fr 11.25 \fk Et cum venerit invenit eam scopis mundatam. \ft Quia cum hujusmodi reprobum delictis cogentibus repetierit, invenit conscientiam peccatoris a vitiis in baptismo mundatam, sed nullo bono opere cumulatam.\f*

LUK 11:26 Removed trailing space in v~: Tunc vadit, et assumit septem alios spiritus secum, nequiores se, et ingressi habitant ibi. Et fiunt novissima hominis illius pejora prioribus.\f + \fr 11.26 \fk Tunc assumit septem. \ft Plenitudinem omnium vitiorum. Qui scilicet tales spiritus, \fk nequiores, \ft diabolo dicuntur, quia cum diabolus malus sit, illi tamen qui suis meritis impellentibus, vitiis mancipantur, non solum mali sunt, sed etiam speciem bonitatis affectatis virtutibus per hypocrisim ostentare nituntur. \fk Et fiunt novissima hominis. \ft Melius erat viam veritatis ignorare, quam post agnitionem converti retrorsum.\f*

LUK 11:27 Removed trailing space in v~: Factum est autem, cum hæc diceret: extollens vocem quædam mulier de turba dixit illi: Beatus venter qui te portavit, et ubera quæ suxisti.\f + \fr 11.27 \fk Beatus. \ft Hic Maria laudatur quæ Dominum portavit. Et pravitas tam præsentium Judæorum quam futurorum hæreticorum qui veram Christi humanitatem negant, confutatur, quia verum Dei Filium adversus blasphemos Judæos confitetur, et verum hominis filium testatur, matri consubstantialem. Nisi enim esset una caro cum matre, frustra venter ille virginis et ubera beatificarentur. \fk Et ubera. \ft Secundum physicos ex eodem fonte et lacte nutriendis et semen procreandis pueris emanat, ergo de semine virginis potuit concipi, qui ejus lacte potuit nutriri.\f*

LUK 11:28 Removed trailing space in v~: At ille dixit: Quinimmo beati, qui audiunt verbum Dei et custodiunt illud.\f + \fr 11.28 \fk Quinimo. \ft Quasi dicat: Non solum laudanda Maria, quia Verbum Dei portavit in utero, sed maxime beata est, quia præcepta Dei servavit in opere. Sic etiam omnes beati sunt qui verbum Dei auditu fidei concipiunt, et boni operis custodiam in suo vel proximorum corde pariunt et nutriunt. \fk Qui audiunt. \ft In laude Ecclesiæ. E contrario damnantur Pharisæi, qui verbum Dei nec audire nec implere, sed blasphemare quærebant.\f*

LUK 11:29 Removed trailing space in v~: Turbis autem concurrentibus cœpit dicere: Generatio hæc, generatio nequam est: signum quærit, et signum non dabitur ei, nisi signum Jonæ prophetæ.\f + \fr 11.29 \fk Cœpit dicere. \ft Quidam calumniabantur opera ejus, quibus hucusque respondit. Alii tentantes, signum quærebant de cœlo, et illis hic respondet. \fk Signum quærit et signum non dabitur illi, \ft etc. Discipulis signum dedit divinitatis, et prius transfiguratus in monte, et postea ipsis videntibus sublevatus in cœlum. Sed incredulis de inferiori humanitatis passione.\f*

LUK 11:30 Removed trailing space in v~: Nam sicut fuit Jonas signum Ninivitis, ita erit et Filius hominis generationi isti.

LUK 11:31 Removed trailing space in v~: Regina austri surget in judicio cum viris generationis hujus, et condemnabit illos: quia venit a finibus terræ audire sapientiam Salomonis: et ecce plus quam Salomon hic.\f + \fr 11.31 \fk Regina austri surget. \ft Hic condemnata plebe Judæorum, Ecclesiæ mysterium exprimitur, quæ in Ninivitis per pœnitentiam (quæ peccatum abolet) in regina austri studium percipiendæ sapientiæ (quæ peccatum cavet) de totis finibus orbis congregatur, ut veri Pacifici verba cognoscat. Ex duobus enim constat Ecclesia, ut aut peccare desistas, aut peccare nescias. \fk In judicio. \ft Non mille annis ante judicium sicut Judæi fingunt, sed in ipso judicio surget. \fk Cum viris. \ft BED. Ecce communis ostenditur resurrectio, tam bonorum quam malorum. \fk Condemnabit. \ft Non potestate judicii sed comparatione melioris facti, quia, relicto imperio, venit in Judæam audire hominem sapientia famosum, sed Judæi veram Dei sapientiam cum ipsis conversantem, non audiunt sed blasphemant. \fk In prædicatione. \ft Jonas paucis diebus, Christus longo tempore prædicavit. Ille peregrinis, Christus suis civibus. Ille signum non fecit, Christus multa fecit.\f*

LUK 11:32 Removed trailing space in v~: Viri Ninivitæ surgent in judicio cum generatione hac, et condemnabunt illam: quia pœnitentiam egerunt ad prædicationem Jonæ, et ecce plus quam Jonas hic.

LUK 11:33 Removed trailing space in v~: Nemo lucernam accendit, et in abscondito ponit, neque sub modio: sed supra candelabrum, ut qui ingrediuntur, lumen videant.\f + \fr 11.33 \fk Nemo. \ft BED. Qui in figura reginæ et Ninivitarum Ecclesiam prætulit Synagogæ, etc., usque ad apertam lucis januam nolunt ingredi credendo.\f*

LUK 11:34 Removed trailing space in v~: Lucerna corporis tui est oculus tuus. Si oculus tuus fuerit simplex, totum corpus tuum lucidum erit: si autem nequam fuerit, etiam corpus tuum tenebrosum erit.

LUK 11:35 Removed trailing space in v~: Vide ergo ne lumen quod in te est, tenebræ sint.\f + \fr 11.35 \fk Vide ergo ne, \ft etc. Post institutionem rectæ fidei etiam de bonis operibus et bona intentione instruit, ut non tantum opera, sed etiam cogitationes et cordis intentiones mundentur, quasi dicat: Ego lucernam fidei in vestris sensibus accendo, et in Ecclesiam pono. Vos autem, quantum ex vobis est, lucernas vestras accendite, id est intentiones cordis vestri mundate, ut ex intentione munda placeant etiam opera. Hæc contra hypocrisim Pharisæorum subdole signa quærentium specialiter dicta, nos juxta moralem sensum generaliter instruunt.\f*

LUK 11:36 Removed trailing space in v~: Si ergo corpus tuum totum lucidum fuerit, non habens aliquam partem tenebrarum, erit lucidum totum, et sicut lucerna fulgoris illuminabit te.

LUK 11:37 Removed trailing space in v~: Et cum loqueretur, rogavit illum quidam pharisæus ut pranderet apud se. Et ingressus recubuit.\f + \fr 11.37 \fk Et cum loqueretur. \ft Non ait, cum loqueretur hæc, sed \fk cum loqueretur. \ft In quo innuitur, non statim finitis his verbis, sed aliis interpositis ad Pharisæum divertisse, quia finito hoc sermone adhuc eo loquente, ecce mater et fratres quærebant loqui ei. De quibus postquam nuntianti sibi respondit: \fk Qui facit voluntatem Patris mei, hic frater meus et soror et mater est, \ft postea intravit ad convivium Pharisæi. \fk Quare non baptizatus. \ft Judæi frequenter lavant manus antequam manducent, tenentes traditionem seniorum, et a foro revertentes nisi baptizentur non comedunt.\f*

LUK 11:38 Removed trailing space in v~: Pharisæus autem cœpit intra se reputans dicere, quare non baptizatus esset ante prandium.

LUK 11:39 Removed trailing space in v~: Et ait Dominus ad illum: Nunc vos pharisæi, quod deforis est calicis et catini, mundatis: quod autem intus est vestrum, plenum est rapina et iniquitate.\f + \fr 11.39 \fk Calicis. \ft Marcus refert, Judæos baptismata calicis et urceorum lectorumque et æramentorum solitos observare. Calix, vas vitreum; catinus, fictile de terra. Per hoc figuratur fragilitas humani corporis, in quo exterius prætendunt sanctitatem et simulant justitiam, quod foris erat lavabant, intus nequissimi. \fk Quod autem intus est vestrum. \ft Nemo putet fornicationem et hujusmodi corporalia vitia solummodo gravia esse, et spiritualia vitia esse levia, sicut avaritiam, iram, superbiam, etc., sicut Pharisæi putabant.\f*

LUK 11:40 Removed trailing space in v~: Stulti ! nonne qui fecit quod deforis est, etiam id quod deintus est fecit?

LUK 11:41 Removed trailing space in v~: Verumtamen quod superest, date eleemosynam: et ecce omnia munda sunt vobis.\f + \fr 11.41 \fk Verumtamen quod superest. \ft Jam bonus doctor, quomodo contagium corporis mundari debeat, docet. Et hic latius explicatur quod supra breviter dixerat de mundando cordis oculo. Totus enim hic locus ad hoc dirigitur, ut nos ad studium simplicitatis invitet, et superflua Judæorum et terrena condemnet, qui secundum corpus intelligendo legem vitro et catino propter fragilitatem comparantur. In quo etsi graviter peccant, ipsis tamen absolutio peccati promittitur, si misericordiam facere nitantur. Quod necessario victui et vestimento superest, date pauperibus. Vel do consilium, quod restat solummodo post tanta scelera, date eleemosynam. Prima eleemosyna est mederi animabus vestris credendo in me qui corda mundo, et per fidem mundatis cordibus omnia etiam exteriora erunt munda. Qui ordinate vult dare eleemosynam, a semetipso incipit, et eam sibi primum dat. Est enim eleemosyna opus misericordiæ, unde dicitur: \fk Miserere animæ tuæ placens Deo. \f*

LUK 11:41 Found footnote ending with space in \v~: Verumtamen quod superest, date eleemosynam: et ecce omnia munda sunt vobis.\f + \fr 11.41 \fk Verumtamen quod superest. \ft Jam bonus doctor, quomodo contagium corporis mundari debeat, docet. Et hic latius explicatur quod supra breviter dixerat de mundando cordis oculo. Totus enim hic locus ad hoc dirigitur, ut nos ad studium simplicitatis invitet, et superflua Judæorum et terrena condemnet, qui secundum corpus intelligendo legem vitro et catino propter fragilitatem comparantur. In quo etsi graviter peccant, ipsis tamen absolutio peccati promittitur, si misericordiam facere nitantur. Quod necessario victui et vestimento superest, date pauperibus. Vel do consilium, quod restat solummodo post tanta scelera, date eleemosynam. Prima eleemosyna est mederi animabus vestris credendo in me qui corda mundo, et per fidem mundatis cordibus omnia etiam exteriora erunt munda. Qui ordinate vult dare eleemosynam, a semetipso incipit, et eam sibi primum dat. Est enim eleemosyna opus misericordiæ, unde dicitur: \fk Miserere animæ tuæ placens Deo. \f*

LUK 11:42 Removed trailing space in v~: Sed væ vobis, pharisæis, quia decimatis mentham, et rutam, et omne olus, et præteritis judicium et caritatem Dei: hæc autem oportuit facere, et illa non omittere.\f + \fr 11.42 \fk Præteritis judicium. \ft Breviter multa eorum vitia perstrinxit, qui ad vilia decimanda intendentes, futuri judicii metum, et Dei charitatem non habent. Prætereunt judicium, quia non omnia quæ agunt in judicium referunt. Charitatem prætereunt, quia non ex affectu Deum diligunt. Sed rursus, ne fidei vos studiosos faciat operum negligentes, perfectionem fidelis viri supponit, ut post fidem operetur.\f*

LUK 11:43 Removed trailing space in v~: Væ vobis, pharisæis, quia diligitis primas cathedras in synagogis, et salutationes in foro.

LUK 11:44 Removed trailing space in v~: Væ vobis, quia estis ut monumenta, quæ non apparent, et homines ambulantes supra, nesciunt.\f + \fr 11.44 \fk Qui estis ut monumenta. \ft Hic superstitionem ipsorum doctorum redarguit, qui foris speciem rectæ doctrinæ prætendunt, fœditatem vero quam intus gerunt, occultant.\f*

LUK 11:45 Removed trailing space in v~: Respondens autem quidam ex legisperitis, ait illi: Magister, hæc dicens etiam contumeliam nobis facis.\f + \fr 11.45 \fk Repondens autem. \ft Audito verbo Dei Pharisæus ex mala conscientia sibi contumeliam fieri putat, et commemorata pœna perfidorum, intelligit se dammandum.\f*

LUK 11:46 Removed trailing space in v~: At ille ait: Et vobis legisperitis væ: quia oneratis homines oneribus, quæ portare non possunt, et ipsi uno digito vestro non tangitis sarcinas.

LUK 11:47 Removed trailing space in v~: Væ vobis, qui ædificatis monumenta prophetarum: patres autem vestri occiderunt illos.\f + \fr 11.47 \fk Væ vobis. \ft Non arguuntur quod exornant monumenta prophetarum, sed quia interfectores prophetarum imitantur, ædificando sepulcra, accusant paterna facinora. Sed persequendo Christum et apostolos imitantur scelera patrum, et sententiam damnationis quam in patres proferebant, in seipsos retorquent.\f*

LUK 11:48 Removed trailing space in v~: Profecto testificamini quod consentitis operibus patrum vestrorum: quoniam ipsi quidem eos occiderunt, vos autem ædificatis eorum sepulchra.\f + \fr 11.48 \fk Profecto. \ft Propter vulgi favorem captandum ædificatis, quasi exhorreatis scelera eorum, sed ipso opere ostenditis, quod perfidiæ eorum, consentitis, quia hoc bonum non bene facitis sed pro vana gloria. \fk Vos autem. \ft Propterea quia estis imitatores illorum, ut impleatis quod patribus defuit, scilicet ut me et meos persequamini, quem illi persecuti sunt in prophetis.\f*

LUK 11:49 Removed trailing space in v~: Propterea et sapientia Dei dixit: Mittam ad illos prophetas, et apostolos, et ex illis occident, et persequentur:\f + \fr 11.49 \fk Prophetas et apostolos, et ex illis occident, \fk et persequentur. \ft Mentiuntur hæretici, qui alium Veteris, alium Novi Testamenti dicunt institutorem.\f*

LUK 11:50 Removed trailing space in v~: ut inquiratur sanguis omnium prophetarum, qui effusus est a constitutione mundi a generatione ista,\f + \fr 11.50 \fk A generatione. \ft Omnes mali una generatio sunt, una civitas, unum corpus diaboli, sicut omnes boni una generatio, et unum corpus sunt dicti.\f*

LUK 11:51 Removed trailing space in v~: a sanguine Abel, usque ad sanguinem Zachariæ, qui periit inter altare et ædem. Ita dico vobis, requiretur ab hac generatione.\f + \fr 11.51 \fk Usque ad sanguinem Zachariæ. \ft Cur usque ad hunc, cum post hunc multi occisi ante natale Christi, et nato Christo mox pueri ab hac generatione sunt perempti? Sed quia Abel pastor ovium fuit, necatusque in agro, Zacharias sacerdos necatus in atrio templi, duos ordines martyrum signant, laicos, et eos qui altaris officio mancipantur.\f*

LUK 11:52 Removed trailing space in v~: Væ vobis, legisperitis, quia tulistis clavem scientiæ: ipsi non introistis, et eos qui introibant, prohibuistis.\f + \fr 11.52 \fk Quia tulistis clavem. \ft Clavis, humilitas Christi, quam qui habent, Scripturas intelligunt. Hanc legisperiti, nec ipsi lege et prophetis intelligunt, nec ab aliis intelligi volunt. Intrare clavem, est non esse contentum superficie litteræ sed usque ad arcana intelligenda penetrare. Vel doctor si illos quos verbo ædificat exemplo scandalizat, nec ipse regnum Dei intrat et illos qui intrare poterant excludit.\f*

LUK 11:53 Removed trailing space in v~: Cum autem hæc ad illos diceret, cœperunt pharisæi et legisperiti graviter insistere, et os ejus opprimere de multis,\f + \fr 11.53 \fk Cum autem hæc ad illos diceret, cœperunt Pharisæi, et legisperiti. \ft Quam vera perfidiæ simulationis et impietatis suæ crimina audierint, ipsi testantur qui tanto intonante turbine non resipiscunt, sed doctorem veritatis aggrediuntur.\f*

LUK 11:54 Removed trailing space in v~: insidiantes ei, et quærentes aliquid capere de ore ejus, ut accusarent eum.

LUK 12:0 Extra whitespace after chapter number

LUK 12:0 Removed trailing space in c: 12

LUK 12:1 Removed trailing space in v~: Multis autem turbis circumstantibus, ita ut se invicem conculcarent, cœpit dicere ad discipulos suos: Attendite a fermento pharisæorum, quod est hypocrisis.\f + \fr 12.1 \fk Attendite. \ft Ad hoc fermentum pertinent omnia quæ superius in domo Pharisæi disputavit, unde et Apostolus: \fk Non in fermento veteri neque in fermento malitiæ\ft I Cor. 5., etc. \fk Attendite a fermento. \ft Pulcher locus tenendæ simplicitatis et æmulandæ fidei, ne more Judæorum aliud promamus affectu, aliud voce simulemus, cum sciamus in die judicii non posse esse latebram fraudis.\f*

LUK 12:2 Removed trailing space in v~: Nihil autem opertum est, quod non reveletur: neque absconditum, quod non sciatur.\f + \fr 12.2 \fk Neque absconditum quod non sciatur. \ft Ideo ne æmulemini simulatores, quia profecto veniet tempus in die judicii in quo et vestra virtus et illorum hypocrisis omnibus revelabitur, unde sequitur. \fk Quoniam quæ in tenebris dixistis, in lumine dicentur. \ft Non solum in futuro omnia patebunt, sed etiam in præsenti tempore in tota Ecclesia per orbem terræ publice prædicabuntur, quæ in tenebris, id est, in umbra pressurarum et carcerum locuti estis, quando actus vestri legentur in excelsis. \fk Quoniam quæ in tenebris dixistis, in lumine dicentur. \ft AMBR. Quod in tenebris, id est in timore dixistis, dicetur in lumine, id est in fiducia veritatis accepto Spiritu sancto. Et quod in aure, id est secreto locuti, super tecta, id est calcato carnis domicilio prædicabitur.\f*

LUK 12:3 Removed trailing space in v~: Quoniam quæ in tenebris dixistis, in lumine dicentur: et quod in aurem locuti estis in cubiculis, prædicabitur in tectis.

LUK 12:4 Removed trailing space in v~: Dico autem vobis amicis meis: Ne terreamini ab his qui occidunt corpus, et post hæc non habent amplius quid faciant.\f + \fr 12.4 \fk Dico autem vobis. \ft ID. Cum gemina sit causa perfidiæ, etc., usque ad ita fidei fundamentum est fortitudo.\f*

LUK 12:5 Removed trailing space in v~: Ostendam autem vobis quem timeatis: timete eum qui, postquam occiderit, habet potestatem mittere in gehennam: ita dico vobis, hunc timete.\f + \fr 12.5 \fk Ostendam autem vobis. \ft Quia duo sunt genera persecutorum, unum aperte persequentium, alterum fraudulenter blandientium. Sicut supra contra hypocrisim, ita hic armat contra carnifices. Totus hic locus ad subeundam pro confessione Domini passionem vel contemptu mortis, vel spe præmii, vel mansuros in denuntiatione supplicii instruit.\f*

LUK 12:6 Removed trailing space in v~: Nonne quinque passeres veneunt dipondio, et unus ex illis non est in oblivione coram Deo?\f + \fr 12.6 \fk Nonne quinque. \ft AMBR. Quinque passeres, quinque corporis sensus; vel duo secundum Matthæum, corpus et anima, etc., usque ad non dubium fidelium contemplationem apud illum valituram. \fk Veneunt dipondio. \ft Dipondius est pondus ex duobus assibus compositum. Quod autem in numeris est unum, hoc in ponderibus as: quod duo, hoc dipondius est. \fk Et unus ex, \ft etc. Simplicitatis affectum inspiraverat, virtutem mentis erexerat, sola fides nutabat, hanc de vilioribus roborat. Quomodo dicit Apostolus: \fk Nunquid de bobus cura est Deo? \ft I Cor. 9. Sed aliud est cura, aliud est scientia.\f*

LUK 12:7 Removed trailing space in v~: sed et capilli capitis vestri omnes numerati sunt. Nolite ergo timere: multis passeribus pluris estis vos.\f + \fr 12.7 \fk Sed et capilli. \ft Non actu computationis, sed facultate cognitionis, a similitudine pecuniæ quæ numeratur ut servetur. Ubi magna providentia Dei, quod nec parva nec otiosa dicta eum lateant.\f*

LUK 12:8 Removed trailing space in v~: Dico autem vobis: Omnis quicumque confessus fuerit me coram hominibus, et Filius hominis confitebitur illum coram angelis Dei:\f + \fr 12.8 \fk Omnis quicunque. \ft Ne quis tempore persecutionis sufficere sibi putaret fidem cordis, dicit: \fk Omnis quicunque confessus fuerit. \ft Confitetur quis Jesum ea charitate quæ per dilectionem operatur, negat qui præceptis non obedit. \fk Filius hominis. \ft Confitetur Filius apud Patrem illum, qui per Filium habet accessum ad Patrem. Negatur a Filio apud Patrem, cui non manifestatur in divinitatis potentia Filius et Pater. Et ne putetur una conditio omnium et eorum qui studio et eorum qui infirmitate vel ignorantia negant, subdit: \fk Et omnis qui dicit verbum in Filio hominis remittetur. \f*

LUK 12:8 Found footnote ending with space in \v~: Dico autem vobis: Omnis quicumque confessus fuerit me coram hominibus, et Filius hominis confitebitur illum coram angelis Dei:\f + \fr 12.8 \fk Omnis quicunque. \ft Ne quis tempore persecutionis sufficere sibi putaret fidem cordis, dicit: \fk Omnis quicunque confessus fuerit. \ft Confitetur quis Jesum ea charitate quæ per dilectionem operatur, negat qui præceptis non obedit. \fk Filius hominis. \ft Confitetur Filius apud Patrem illum, qui per Filium habet accessum ad Patrem. Negatur a Filio apud Patrem, cui non manifestatur in divinitatis potentia Filius et Pater. Et ne putetur una conditio omnium et eorum qui studio et eorum qui infirmitate vel ignorantia negant, subdit: \fk Et omnis qui dicit verbum in Filio hominis remittetur. \f*

LUK 12:9 Removed trailing space in v~: qui autem negaverit me coram hominibus, negabitur coram angelis Dei.

LUK 12:10 Removed trailing space in v~: Et omnis qui dicit verbum in Filium hominis, remittetur illi: ei autem qui in Spiritum Sanctum blasphemaverit, non remittetur.\f + \fr 12.10 \fk Ei autem. \ft Ei etiam qui scandalizatus in infirmitate carnis me purum hominem vel voratorem suspicatus fuerit, remissibile erit, sed qui gratiam Spiritus sancti (qua pœnitentia inspiratur, et ad congregationem reditur) non cognoscens impœnitenti corde permanserit, cum hoc jam non sit humanum sed diabolicum, irremissibile erit.\f*

LUK 12:11 Removed trailing space in v~: Cum autem inducent vos in synagogas, et ad magistratus, et potestates, nolite solliciti esse qualiter, aut quid respondeatis, aut quid dicatis.\f + \fr 12.11 \fk Cum autem inducent vos in synagogas, et ad magistratus, et potestates. \ft Terror talium conventuum solet auferre libertatem loquendi. \fk Nolite solliciti esse. \ft Voluntatem vestram pro Christo offerte. Christus vero loquetur pro se.\f*

LUK 12:12 Removed trailing space in v~: Spiritus enim Sanctus docebit vos in ipsa hora quid oporteat vos dicere.

LUK 12:13 Removed trailing space in v~: Ait autem ei quidam de turba: Magister, dic fratri meo ut dividat mecum hæreditatem.\f + \fr 12.13 \fk Magister. \ft Commendanti gratiam supernæ pacis et unitatis, vult iste ingerere molestiam terrenæ divisionis, unde et homo dicitur, id est terrenus. Inter quos enim hujusmodi zelus et contentio est, homines sunt et secundum hominem ambulant. Inter fratres, patrimonium, non judex medius, sed pietas debet sequestra dividere, quamvis immortalitatis patrimonium non sit pecunia hominibus petendum.\f*

LUK 12:14 Removed trailing space in v~: At ille dixit illi: Homo, quis me constituit judicem, aut divisorem super vos?\f + \fr 12.14 \fk Quis me constituit. \ft Non sum dissensionis Deus, sed pacis et unitatis, qui veni homines pacificare cum angelis, ut multi unum cor et unam animam habeant. Non ut dividantur, sed ut habeant omnia communia, nec sit aliquis egens inter eos. Ille qui non colligit mecum, est divisor fraternitatis et dissensionis auctor.\f*

LUK 12:15 Removed trailing space in v~: Dixitque ad illos: Videte, et cavete ab omni avaritia: quia non in abundantia cujusquam vita ejus est ex his quæ possidet.\f + \fr 12.15 \fk Ab omni avaritia. \ft Nemo putaret crimen esse, hæreditatem dividere, fructus in horrea congregare, sed et hoc avaritiam indicat supernus judex, unde et subjungit: \fk hominis cujusdam divitis. \ft Sicut supra contra Pharisæos et hypocritas, ita hic occasione stultæ petitionis contra avaritiam disputat. \fk Non in abundantia. Non in solo pane vivit homo, sed in verbo Dei\ft Deut. 8., nec temporalis vita multitudine divitiarum protenditur.\f*

LUK 12:16 Removed trailing space in v~: Dixit autem similitudinem ad illos, dicens: Hominis cujusdam divitis uberes fructus ager attulit:\f + \fr 12.16 \fk Dixit autem, \ft etc. Post præceptum subdit exemplum ad declinandam avaritiam temporalium. \fk Hominis cujusdam divitis uberes fructus. \ft Non reprehenditur dives quod terram coluerit, vel fructus condiderit in horrea, sed quod fiduciam vitæ posuerit in illis, nec pauperibus erogaverit, ut ab eis reciperetur in æternis tabernaculis.\f*

LUK 12:17 Removed trailing space in v~: et cogitabat intra se dicens: Quid faciam, quia non habeo quo congregem fructus meos?\f + \fr 12.17 \fk Quid faciam, \ft etc. Fructus suos, et sua bona esse computans non erogat pauperibus quæ supersunt, sed suæ luxuriæ reservare in futurum studet, et ignarus quis congregatis sit usurus.\f*

LUK 12:18 Removed trailing space in v~: Et dixit: Hoc faciam: destruam horrea mea, et majora faciam: et illuc congregabo omnia quæ nata sunt mihi, et bona mea,

LUK 12:19 Removed trailing space in v~: et dicam animæ meæ: Anima, habes multa bona posita in annos plurimos: requiesce, comede, bibe, epulare.\f + \fr 12.19 \fk Bona mea et dicam. \ft AMBR. Non sunt hominis bona, quæ secum auferre non potest. Sola enim misericordia comes est defunctorum. \fk Requiesce. \ft Ecce cum pesti avaritiæ jungitur pestis desidiæ, ut nec pro temporalibus Deum interpellaret.\f*

LUK 12:20 Removed trailing space in v~: Dixit autem illi Deus: Stulte, hac nocte animam tuam repetunt a te: quæ autem parasti, cujus erunt?\f + \fr 12.20 \fk Dixit autem. \ft Dicere Dei, est ad hominem pravas ejus machinationes subita animadversione compescere. \fk Stulte. \ft Quia longa tibi tempora divitiarum promittebas, hac nocte præreptus aliis congregata relinques. \fk Repetunt, \ft etc. In nocte aufertur anima, quæ in obscuritate cordis quod poterat pati, prævidere noluit.\f*

LUK 12:21 Removed trailing space in v~: Sic est qui sibi thesaurizat, et non est in Deum dives.\f + \fr 12.21 \fk Et non est in Deum dives. \ft In Deum dives est qui transitoria contemnens pauperibus distribuit, cujus exspectatio Dominus est, cujus substantia, id est conscientiæ possessio qua sustentatur et pascitur, est apud Deum, non in sacculis terræ.\f*

LUK 12:22 Removed trailing space in v~: Dixitque ad discipulos suos: Ideo dico vobis, nolite solliciti esse animæ vestræ quid manducetis, neque corpori quid induamini.\f + \fr 12.22 \fk Dixitque ad discipulos suos. \ft Apostolos per fidem in spe æternorum confirmat, quia plures sunt quos torpentes facit amor præsentium et desperatio futurorum. \fk Nolite solliciti. \ft Perfectius esset pauperibus omnia dare, et de mammona iniquitatis amicos facere; sed quia plerumque devotio fidei infirmitate revocatur, non prohibet providentiam, per quam in sudore vultus panis præparatur, sed vetat sollicitudinem quæ mentem perturbat et ab æternis revocat.\f*

LUK 12:23 Removed trailing space in v~: Anima plus est quam esca, et corpus plus quam vestimentum.

LUK 12:24 Removed trailing space in v~: Considerate corvos, quia non seminant, neque metunt, quibus non est cellarium, neque horreum, et Deus pascit illos. Quanto magis vos pluris estis illis?\f + \fr 12.24 \fk Considerate. \ft Sancti merito avibus comparantur, qui nihil in mundo habentes, nec laborantes, sola contemplatione æterna petunt, jam similes angelis. \fk Quanto magis. \ft Si volatilibus non laborantibus, nec communes fructus aliquo sibi dominatu specialius vindicantibus providentia Dei necessaria largitur, verum est causam inopiæ nostræ avaritiam indicare, qui communia quasi propria vindicamus et aliis invidemus.\f*

LUK 12:25 Removed trailing space in v~: Quis autem vestrum cogitando potest adjicere ad staturam suam cubitum unum?

LUK 12:26 Removed trailing space in v~: Si ergo neque quod minimum est potestis, quid de ceteris solliciti estis?\f + \fr 12.26 \fk Si ergo neque. \ft Si nec in augmentatione corporis vestri operari potestis, quæ operatio est Deo minima ad comparationem spiritualis creaturæ, quid solliciti estis de cæteris majoribus, id est de animæ conservatione.\f*

LUK 12:27 Removed trailing space in v~: Considerate lilia quomodo crescunt: non laborant, neque nent: dico autem vobis, nec Salomon in omni gloria sua vestiebatur sicut unum ex istis.\f + \fr 12.27 \fk Considerate lilia. \ft Aperta comparatio. Lilia non sicut cæteri fructus aliquem agricolarum cultum requirunt. Solet etiam per lilium cœlestis beatitudo significari, ad quam nos invitat Dominus. Lilia non silvis sed in hortis nascuntur, sic et nos in hortis virtutum nasci debemus. \fk Nec Salomon. \ft AMBR. Salomon et hic vestitus, et alibi coopertus gloria dicitur, qui infirmitatem corporeæ naturæ veluti quadam virtute mentis adopertam, operum gloria vestiebat. \fk Vestiebat sicut unum. \ft Quæ purpura regum, quæ pictura textricum potest floribus comparari? Ipse color dicitur vestimentum floris, sicut dicitur: Operuit istum rubor.\f*

LUK 12:28 Removed trailing space in v~: Si autem fœnum, quod hodie est in agro, et cras in clibanum mittitur, Deus sic vestit: quanto magis vos pusillæ fidei?\f + \fr 12.28 \fk Cras in clibanum. \ft Cras in Scripturis pro futuro ponitur, dicente Jacob: \fk Exaudiet me cras justitia mea\ft Gen. 30..\f*

LUK 12:29 Removed trailing space in v~: Et vos nolite quærere quid manducetis, aut quid bibatis: et nolite in sublime tolli:\f + \fr 12.29 \fk Nolite quærere quid manducetis, aut quid bibatis. \ft Non ait: Nolite quærere vel solliciti esse de cibo vel vestimento, sed expressius \fk quid manducetis aut quid bibatis. \ft In quo videntur argui hi qui, spreto victu vel vestitu communi, lautiora vel austeriora præ his cum quibus vivunt, alimenta vel indumenta requirunt. \fk Nolite in sublime. \ft Prohibita sollicitudine victus vel vestitus, quæ sunt ad necessitatem, prohibet etiam superbiam quæ solet de istis superabundantibus consequi: ideo hæc ne requiratis, quia talis sollicitudo facit infidelibus similes.\f*

LUK 12:30 Removed trailing space in v~: hæc enim omnia gentes mundi quærunt. Pater autem vester scit quoniam his indigetis.\f + \fr 12.30 \fk Et hæc omnia. \ft Quia omnia sunt filiorum, ideo hæc omnia adjicientur vobis, etiam non quærentibus, ut nec in præsenti nec in futuro desit aliqua gratia fidelibus, quibus si hæc subtrahuntur, ad probationem est, si dantur ad gratiarum actionem, quia \fk omnia cooperantur in bonum bonis. \f*

LUK 12:30 Found footnote ending with space in \v~: hæc enim omnia gentes mundi quærunt. Pater autem vester scit quoniam his indigetis.\f + \fr 12.30 \fk Et hæc omnia. \ft Quia omnia sunt filiorum, ideo hæc omnia adjicientur vobis, etiam non quærentibus, ut nec in præsenti nec in futuro desit aliqua gratia fidelibus, quibus si hæc subtrahuntur, ad probationem est, si dantur ad gratiarum actionem, quia \fk omnia cooperantur in bonum bonis. \f*

LUK 12:31 Removed trailing space in v~: Verumtamen quærite primum regnum Dei, et justitiam ejus: et hæc omnia adjicientur vobis.

LUK 12:32 Removed trailing space in v~: Nolite timere pusillus grex, quia complacuit Patri vestro dare vobis regnum.\f + \fr 12.32 \fk Nolite timere. \ft Regnum quærite, et de regno ne diffidatis; quia Pater complacita bonitate dabit vobis regnum, non vestris meritis. \fk Pusillus. \ft Vel ob comparationem majoris numeri reproborum, vel potius ob humilitatis devotionem, per quam humilitatem crescit Ecclesia, per quam pervenitur ad regnum.\f*

LUK 12:33 Removed trailing space in v~: Vendite quæ possidetis, et date eleemosynam. Facite vobis sacculos, qui non veterascunt, thesaurum non deficientem in cælis: quo fur non appropriat, neque tinea corrumpit.\f + \fr 12.33 \fk Vendite. \ft Non tantum non timeatis ne propter regnum militantibus vitæ necessaria desint, sed etiam possessa vendite propter eleemosynam, quæ est via ad regnum, dum per eam peccata redimuntur. Non tantum cibos vestros communicate pauperibus, sed etiam vendite vestras possessiones, ut omnibus vestris semel pro Domino spretis postea labore manuum vestrarum operemini, unde vivatis vel eleemosynam faciatis. \fk Date eleemosynam. \ft Qui pro cœlo omnia mundana spernit vendat quæ habet et distribuat: qui non est tantæ virtutis, de his quæ habet eleemosynam det. \fk Non deficientem. \ft Temporalia, vel ex sua fragilitate deficiunt, vel si quid solidum superest, ut lapides pretiosi, a furibus possunt tolli. Sed data pro Christo æternum fructum conferunt in cœlis.\f*

LUK 12:34 Removed trailing space in v~: Ubi enim thesaurus vester est, ibi et cor vestrum erit.\f + \fr 12.34 \fk Ubi enim thesaurus. \ft Universaliter, et de pecunia et de omnibus voluptatibus. Gulosi thesaurus est venter, ubi habet cor, sic et de aliis. Nam si in terra, cor est deorsum; si in cœlestibus, est in Christo fixum. Necesse est enim, ut quo præcesserit dilectionis thesaurus, illic et cogitationis sequatur affectus.\f*

LUK 12:35 Removed trailing space in v~: Sint lumbi vestri præcincti, et lucernæ ardentes in manibus vestris,\f + \fr 12.35 \fk Sint lumbi, \ft etc., \fk et lucernæ. \ft Deo non placet unum sine altero cum quis vel bona agit nondum refrenata luxuria, vel caste vivit, non exercens se per bona opera. Et ut ab amore temporalium possitis removeri, et bona quæ agitis, simplici intentione æternorum agatis, cingite lumbos, id est motus carnalium desideriorum refrenate, et habete lucernas ardentes, ut in operatione vestra solo Dei amore ardeatis et aliis exemplum præbeatis.\f*

LUK 12:36 Removed trailing space in v~: et vos similes hominibus exspectantibus dominum suum quando revertatur a nuptiis: ut, cum venerit et pulsaverit, confestim aperiant ei.\f + \fr 12.36 \fk Exspectantibus. \ft Sive vitatis mala sive facitis bona, nihil mundamini, sed solum adventum Redemptoris exspectetis. \fk Quando revertatur. \ft Ad nuptias Dominus ivit, cum post resurrectionem novus homo angelorum multitudinem sibi copulavit: a quibus revertitur, cum nobis per judicium manifestatur. Unde et bene de exspectantibus subdit: \fk Ut cum venerit, confestim aperiant ei. \ft Non vult aperire judici pulsanti, qui timens videre iratum quem contempsit, de corpore exire metuit. Aperit qui judicem lætus et securus sustinet, et de propinqua morte gaudet, unde subditur: \fk Beati servi illi, quos cum \fk venerit, \ft etc.\f*

LUK 12:37 Removed trailing space in v~: Beati servi illi quos, cum venerit dominus, invenerit vigilantes: amen dico vobis, quod præcinget se, et faciet illos discumbere, et transiens ministrabit illis.\f + \fr 12.37 \fk Vigilantes. \ft Vigilat qui oculos apertos in vero lumine tenet, ut tenebras negligentiæ evitet; qui etiam quod credidit operatur, qui sollicitus est in cura gregis sibi commissi. Quid vero vigilantibus debeatur subdit: \fk Amen dico vobis. \f*

LUK 12:37 Found footnote ending with space in \v~: Beati servi illi quos, cum venerit dominus, invenerit vigilantes: amen dico vobis, quod præcinget se, et faciet illos discumbere, et transiens ministrabit illis.\f + \fr 12.37 \fk Vigilantes. \ft Vigilat qui oculos apertos in vero lumine tenet, ut tenebras negligentiæ evitet; qui etiam quod credidit operatur, qui sollicitus est in cura gregis sibi commissi. Quid vero vigilantibus debeatur subdit: \fk Amen dico vobis. \f*

LUK 12:38 Removed trailing space in v~: Et si venerit in secunda vigilia, et si in tertia vigilia venerit, et ita invenerit, beati sunt servi illi.\f + \fr 12.38 \fk Et si venerit in secunda, \ft etc. Vigilias vocat a similitudine excubantium. In nocte hujus mundi semper debemus esse contra hostem solliciti, et exspectare lucem venturam, id est adventum judicis. Prima ergo vigilia custodia pueritiæ est, secunda juventutis, tertia senectutis. Si quis vero in pueritia vigilare neglexerit, non tamen desperet, sed etiam in juventute vel saltem tandem in senectute resipiscat, quia pius judex moras nostras patienter exspectat. Qui ad excutiendam mentis desidiam exteriorum damnatorum similitudinem inducit, ut per hoc animus ad custodiam sui suscitetur. Unde, \fk Hoc autem scitote quoniam si sciret paterfamilias. \ft Nesciente patrefamilias fur domum perfodit, quia dum a sui custodia spiritus dormit, improvisa mors carnis habitaculum irrumpit, et ad supplicia trahit. Furi autem resisteret si vigilaret, quia adventum judicis occulte venientem præcavens, pœnitendo occurreret.\f*

LUK 12:39 Removed trailing space in v~: Hoc autem scitote, quoniam si sciret paterfamilias, qua hora fur veniret, vigilaret utique, et non sineret perfodi domum suam.

LUK 12:40 Removed trailing space in v~: Et vos estote parati: quia qua hora non putatis, Filius hominis veniet.\f + \fr 12.40 \fk Qua hora non putatis Filius hominis veniet? \ft Ultimam horam semper ignorari voluit Dominus, ut semper sit suspecta, et ad eam semper præparetur.\f*

LUK 12:41 Removed trailing space in v~: Ait autem et Petrus: Domine, ad nos dicis hanc parabolam, an et ad omnes?\f + \fr 12.41 \fk Ait autem ei Petrus. \ft Cum Dominus duo proposuerit, scilicet et se subito venturum, et illos exspectando paratos esse debere, quærit Petrus si illa sublimia instituta cœlestis vitæ, quæ sunt necessaria se præparantibus, ad apostolos solum et similes eorum, an ad omnes salvandos pertineant.\f*

LUK 12:42 Removed trailing space in v~: Dixit autem Dominus: Quis, putas, est fidelis dispensator, et prudens, quem constituit dominus supra familiam suam, ut det illis in tempore tritici mensuram?\f + \fr 12.42 \fk Dixit autem Dominus. \ft Respondens ad interrogata Dominus, primum et secundum judicium cunctis affuturum, et singulos pro meritis vel remunerandos vel damnandos dicit. Deinde, quod maxime quæsierat, supponit scilicet gratiam virtutum quam mundo attulerat, a singulis quantum potest esse sectandam, quod est ibi: \fk Ignem veni mittere in terram. Quis putas esse fidelis dispensator? \ft Quasi dicat: Vobis, qui dispensatores estis instituti, hoc specialius convenit de custodia et præparatione, ut et vos et alios præparetis in adventum judicis, quia pauci sunt qui commissam sibi bene administrant dispensationem. \fk Et prudens quem constituit Dominus super familiam suam, ut, \ft etc. Quam rarus est Domino propter Dominum serviens, oves Christi non ad lucrum, sed amore Christi pascens, prudens in futuro, sibi providens quem constituit; id est, quam rarus qui sit vocatus a Deo tanquam Aaron, et non magis se ingesserit, et qui non magis se pascat quam oves!\f*

LUK 12:43 Removed trailing space in v~: Beatus ille servus quem, cum venerit dominus, invenerit ita facientem.\f + \fr 12.43 \fk Beatus. \ft Quasi dicat: Pauci sunt fideles. Iste autem qui repertus fuerit fideliter annonam verbi ministrat, et in curam gregis vigilans, æterna beatitudine glorificabitur.\f*

LUK 12:44 Removed trailing space in v~: Vere dico vobis, quoniam supra omnia quæ possidet, constituet illum.\f + \fr 12.44 \fk Super omnia quæ possidet. \ft Quanta inter bonos auditores et bonos doctores est distantia meritorum, tanta et præmiorum. Auditores bonos facit discumbere et transiens ministrat, dispensatores constituit super omnia quæ possidet, non ut soli, sed ut præ cæteris habeant æterna, tum pro sua vita, tum pro gregis custodia.\f*

LUK 12:45 Removed trailing space in v~: Quod si dixerit servus ille in corde suo: Moram facit dominus meus venire: et cœperit percutere servos, et ancillas, et edere, et bibere, et inebriari:\f + \fr 12.45 \fk Quod si dixerit servus. \ft Nota inter vitia servi ascriptum, quod tardum putat domini reditum. In virtutibus boni non annumerantur, quod hunc cito speraverit, sed tantum quod fideliter ministravit. Nihil ergo est melius, quam ut patienter sustineamus ignorare quod sciri non potest, sed tamen laboremus ut idonei inveniamur. \fk Et edere. \ft Id est, cunctis sceleribus et illecebris sæculi, quæ mentem errare faciunt, occupari, vel ad litteram, si sit deditus gulæ et ebrietati.\f*

LUK 12:46 Removed trailing space in v~: veniet dominus servi illius in die qua non sperat, et hora qua nescit, et dividet eum, partemque ejus cum infidelibus ponet.\f + \fr 12.46 \fk Partemque. \ft Mali cum infidelibus punientur, sed differenter. Illi enim qui scienter peccant, gravius punientur. Minus graviter, qui peccant ex ignorantia. Et inter injustos tanto quisque tolerabiliorem habebit damnationem, quanto minorem habuit iniquitatem.\f*

LUK 12:47 Removed trailing space in v~: Ille autem servus qui cognovit voluntatem domini sui, et non præparavit, et non facit secundum voluntatem ejus, vapulabit multis:

LUK 12:48 Removed trailing space in v~: qui autem non cognovit, et fecit digna plagis, vapulabit paucis. Omni autem cui multum datum est, multum quæretur ab eo: et cui commendaverunt multum, plus petent ab eo.\f + \fr 12.48 \fk Paucis. \ft Mitissima omnium pœna est eorum qui præter originale nullum insuper addiderunt delictum. AMBR. Multi existimantes se minus vapulaturos, si nesciant, etc., usque ad sed contemptores judicantur. \fk Omni autem. \ft Merito malus cognoscens plus, et non cognoscens minus vapulabit quia illi plus, isti minus, commissum est: et ab omni cui plus committitur, plus exigitur.\f*

LUK 12:49 Removed trailing space in v~: Ignem veni mittere in terram, et quid volo nisi ut accendatur?\f + \fr 12.49 \fk Ignem, \ft etc. Quasi dicat: Tu quærebas, an omnes moneam accinctis lumbis, ardentibus lucernis adventum Domini præstolari? Sed ego qui tantum ob hoc veni in mundum ut a cupiditatibus mundi ad cœlestia homines accenderem, nil aliud volo, nisi ut incendii hujus jubar usque ad finem sæculi cunctas mundi partes illustret, et ut in cordibus fidelium ita ignescat, ne aliquo impetu fluctuum vel flatuum exstinguatur. \fk Baptismo autem habeo, \ft etc. Et ut ignis iste in fidelium cordibus queat accendi, ita ut omnia temporalia perfecte et seipsos possint despicere, prius habeo baptismo baptizari, hoc est unctione proprii sanguinis perfundi: non enim daretur spiritus, nisi Jesus primum glorificaretur. \fk Et quomodo. \ft Tanta est dignatio Domini, ut infundendæ nobis devotionis et consummandæ perfectionis in nobis, et maturandæ pro nobis studium passionis sibi inesse testetur, qui cum in se nil haberet unde doleret, nostris tamen angebatur ærumnis, et tempore mortis mœstitiam prætendebat, quam non ex metu mortis suæ, sed mora redemptionis nostræ assumpserat. \fk Usque dum perficiatur. \ft Qui usque ad perfectionem angitur de perfectione est securus, nec de ipsa angitur, sed potius mors corporis absolutio est anxietatis, non coacervatio doloris.\f*

LUK 12:50 Removed trailing space in v~: Baptismo autem habeo baptizari: et quomodo coarctor usque dum perficiatur?

LUK 12:51 Removed trailing space in v~: Putatis quia pacem veni dare in terram? non, dico vobis, sed separationem:\f + \fr 12.51 \fk Putatis. \ft Quomodo post baptisma passionis, et post adventum ignis terra sit arsura, dicit: Quia ad fidem Christi totus orbis contra se est divisus, unaquæque domus habuit fideles et infideles, his contra fidem, illis pro fide pugnantibus.\f*

LUK 12:52 Removed trailing space in v~: erunt enim ex hoc quinque in domo una divisi, tres in duos, et duo in tres\f + \fr 12.52 \fk In domo una. \ft Unusquisque homo, domus una est, vel Dei, vel diaboli. Itaque homo spiritualis domus spiritualis est. \fk Divisi. \ft Prima causa est religionis ad Deum, secunda pietatis ad proximum. Oportet enim ut divinis humana posthabeas. Non est ergo pignoribus renuntiandum, sed Deus omnibus præferendus. Etenim naturæ pignora sunt Dei beneficia, nec debet plus amari beneficium quod accipitur, quam Deus a quo beneficium acceptum servatur. \fk Tres in duos. \ft Id est, filius et filia et nurus, in patrem et matrem, et duo in tres, id est, pater et mater, ubi etiam socrus intelligitur, in filium et filiam et nurum.\f*

LUK 12:53 Removed trailing space in v~: dividentur: pater in filium, et filius in patrem suum, mater in filiam, et filia in matrem, socrus in nurum suam, et nurus in socrum suam.

LUK 12:54 Removed trailing space in v~: Dicebat autem et ad turbas: Cum videritis nubem orientem ab occasu, statim dicitis: Nimbus venit: et ita fit.\f + \fr 12.54 \fk Dicebat autem. \ft Cum apostolos etiam de suo primo adventu informasset, insinuans quid in eo factum sit, et de futuro, qualiter eum exspectare debeant, admonuisset, vertit sermonem ad turbas, in quibus Pharisæi erant, ut Matthæus indicat: Quia nec primum adventum factum credentes, nec secundum recte exspectantes, signum de cœlo quærebant tentantes. Hos ergo arguit, quia si vellent attendere, possent ex verbis prophetarum certum utriusque adventus habere indicium. \fk Cum videritis. \ft Mystice. Nubes ab occasu oriens, carnem Christi a morte resurgentem significat, ex quo tempore imber Evangelicæ prædicationis omnibus terris est infusus. Auster flans ante æstum, leviores tribulationes ante judicium significat. \fk Nimbus venit. \ft Ad litteram manifestus est sensus: Qui ex elementorum immutatione aurarum statum possunt prænoscere, possent etiam tempus utriusque adventus scire, tum ex dictis prophetarum, tum ex magnificentia operum.\f*

LUK 12:55 Removed trailing space in v~: Et cum austrum flantem, dicitis: Quia æstus erit: et fit.

LUK 12:56 Removed trailing space in v~: Hypocritæ ! faciem cæli et terræ nostis probare: hoc autem tempus quomodo non probatis?\f + \fr 12.56 \fk Hypocritæ, \ft etc. Et ne aliqui rudes in turba de imperitia sua sibi blandientes se excusarent, dicentes se legem et prophetas ignorare, supponit eos per naturalem rationem posse discernere, vel eum qui opera facit quæ nullus alius fecerat, supra hominem et Deum esse: vel post tot sæculi injustitias, justum Creatoris judicium esse venturum.\f*

LUK 12:57 Removed trailing space in v~: quid autem et a vobis ipsis non judicatis quod justum est?

LUK 12:58 Removed trailing space in v~: Cum autem vadis cum adversario tuo ad principem, in via da operam liberari ab illo, ne forte trahat te ad judicem, et judex tradat te exactori, et exactor mittat te in carcerem.\f + \fr 12.58 \fk Cum autem vadis. \ft Cum in hac vita præparas te ad placatam faciem judicis videndam, quamvis sermo Dei sit contrarius tuæ carni, tamen eo utere sicut custodia data tibi in hoc itinere, ne contemptus te accuset. \fk Cum adversario. \ft Adversarius noster in via est sermo Dei, contrarius nostris carnalibus desideriis in præsenti vita, a quo liberatur qui præceptis ejus humiliter subditur: alioquin ex sermonis contemptu reus, in examine judicis tenebitur peccator, quem judex exactori, id est diabolo, tradet; quia permittet ut diabolus animam ejus ad pœnam trahat, et ipse exactor qui pœnam exigit pro reatu quem suggessit, eam retrudet in gehennam. \fk Da operam, \ft etc. Hæc etiam ad calcandas mundi illecebras et ad judicis adventum præstolandum pertinent. Quasi dicat: Quandoquidem constat districtum judicem esse venturum, ergo hic ita vivite, ne in illo judicio damnemini.\f*

LUK 12:59 Removed trailing space in v~: Dico tibi, non exies inde, donec etiam novissimum minutum reddas.\f + \fr 12.59 \fk Reddas. \ft Reddit semper pœnas pro peccatis patiendo, sed nunquam veniam consequendo.\f*

LUK 13:0 Extra whitespace after chapter number

LUK 13:0 Removed trailing space in c: 13

LUK 13:1 Removed trailing space in v~: Aderant autem quidam ipso in tempore, nuntiantes illi de Galilæis, quorum sanguinem Pilatus miscuit cum sacrificiis eorum.\f + \fr 13.1 \fk Aderant autem. \ft Dum magister veritatis præsentes instrueret qualiter se præparare deberent ad adventum judicis, et qualiter qui se non præparant sunt damnandi, nuntiatur ei de Galilæis, quod quasi juste ideo petierunt, quod non bene se præparaverunt: et respondet Dominus, et illos vere fuisse peccatores et juste periisse, et similiter alios peccatores perituros, si se peccatores non attendunt. \fk Nuntiantes. \ft Quasi dicant: Apparet istos fuisse peccatores et damnandos in æternum, qui tam scelerata morte ab impio præside inter sua sacrificia occisi sunt. \fk De Galilæis. \ft Galilæi impias scelerata morte scelerum suorum pœnas solvunt, quibus tamen non ipsa mors obfuit, ut in secundam mortem mitterentur, sed improba vita. Puniti sunt autem ad correctionem viventium, ut flagellato pestilente stultus sapientior fiat, vel ad exemplar corrigi nolentium, ideoque pessime periturorum.\f*

LUK 13:2 Removed trailing space in v~: Et respondens dixit illis: Putatis quod hi Galilæi præ omnibus Galilæis peccatores fuerint, quia talia passi sunt?

LUK 13:3 Removed trailing space in v~: Non, dico vobis: sed nisi pœnitentiam habueritis, omnes similiter peribitis.\f + \fr 13.3 \fk Omnes, \ft etc. Hoc impletum est post passionem Domini quando Romani impœnitentes Judæos incipiendo a Galilæa adeo devastaverunt, ut non solum atria templi, sed etiam interiora domus, quo Galilæorum accessus non erat, humano sanguine fœdarentur.\f*

LUK 13:4 Removed trailing space in v~: Sicut illi decem et octo, supra quos cecidit turris in Siloë, et occidit eos: putatis quia et ipsi debitores fuerint præter omnes homines habitantes in Jerusalem?\f + \fr 13.4 \fk Sicut illi decem. \ft Isti Hierosolymitæ sicut et Galilæi non soli peccatores fuerunt, sed in terrorem reliquorum puniti sunt; qui ruina turris pressi significant Judæos qui pœnitere noluerunt, cum suis mœnibus esse perituros. Nec frustra decem et octo, qui numerus apud Græcos ex iota et ita exprimitur, hoc est ex eisdem litteris quibus nomen Jesus incipit. Significat autem Judæos hinc maxime perituros, qui nomen Salvatoris recipere noluerint. Illa turris significat illum qui est turris fortitudinis, quæ merito in Siloa, quia Siloa, quod interpretatur \fk missus, \ft significat eum qui missus a Patre venit in mundum, qui omnes super quos ceciderit conteret.\f*

LUK 13:5 Removed trailing space in v~: Non, dico vobis: sed si pœnitentiam non egeritis, omnes similiter peribitis.

LUK 13:6 Removed trailing space in v~: Dicebat autem et hanc similitudinem: Arborem fici habebat quidam plantatam in vinea sua, et venit quærens fructum in illa, et non invenit.\f + \fr 13.6 \fk Arborem fici. \ft In origine humani generis Adam et Eva cum peccassent de foliis ficulneæ succinctoria sibi fecerunt. Per folia ergo ficulneæ intelliguntur peccata. Erant autem sub arbore fici, tanquam sub umbra mortis, de quibus dictum est: \fk Qui sedebant sub umbra mortis lumen ortum est eis\ft Isa. 9..\f*

LUK 13:7 Removed trailing space in v~: Dixit autem ad cultorem vineæ: Ecce anni tres sunt ex quo venio quærens fructum in ficulnea hac, et non invenio: succide ergo illam: ut quid etiam terram occupat?\f + \fr 13.7 \fk Quærens fructum. Vinea Domini sabaoh, domus Isræl est, \ft in qua domo Synagoga condita est sicut ficus in vinea. Sed qui in vinea peccantem a viatoribus permisit diripi, hanc etiam ficum jussit excidi. In qua quærit fructum, non qui adesse nesciret, sed ostendit in figura, quia in Synagoga jam fructum habere deberet. Nec ante tempus quærit qui per triennium venit. Qui per Moysen Synagogam instituit, ipse in carne apparens in Synagoga crebris docet, fructum fidei quærit, sed in Pharisæis non reperit. \fk Dixit autem ad cultorem vineæ. \ft Cultor vineæ, doctores sunt et apostoli quorum precibus et monitis assidua Dei cura suggeritur, quibus Dominus sæpe de infructuosa gente Judæorum conqueritur, quod per tres annos suæ visitationis, id est, in legalibus edictis, propheticis contestationibus, Evangelii gratia, negligens exstiterit. \fk Ut quid etiam terram, \ft etc. Potest per terram sterili ficu occupatam Judaica plebs signari, quæ noxia præpositorum umbra premitur, ne lumen veritatis videat et exemplis eorum impeditur, ne sole dilectionis calescat; unde Matth. 23.: \fk Væ vobis, Scribæ et Pharisæi, \ft etc. Terram occupat, qui locum quem tenet bonis operibus non exercet, qui exemplo pravitatis impedimentum præstat cæteris.\f*

LUK 13:8 Removed trailing space in v~: At ille respondens, dicit illi: Domine dimitte illam et hoc anno, usque dum fodiam circa illam, et mittam stercora,\f + \fr 13.8 \fk Usquedum fodiam, \ft etc. Donec radicem infructuosæ mentis humilem, et præsentium pressurarum, et æternæ damnationis incutiendo metum. Fossa quippe in imo est, et increpatio, dum mentem sibi demonstrat, humiliat. Novit cultor terram excolere, qui novit vitia reprehendere. Intellexit duritiam et superbiam Judæorum causam esse sterilitatis. Pollicetur itaque dura corda apostolicis ligonibus esse fodienda, et superbientia ad humilitatem revocanda. \fk Mittam stercora. \ft Id est, malorum quæ fecit abominationem ad animum reducam, et compunctionis gratiam cum fructibus boni operis quasi de pinguedine stercoris exsuscitem. Peccata enim carnis stercora dicuntur, quæ immittuntur ad radicem arboris, quando pravitatis conscientiæ tangitur cogitationis memoria, et dum inde pœnitet quasi per tactum stercoris redit ad fecunditatem operis.\f*

LUK 13:9 Removed trailing space in v~: et siquidem fecerit fructum: sin autem, in futurum succides eam.\f + \fr 13.9 \fk Et si quidem. \ft Cum pœnitentiæ ordo exigeret, ut apponeret, reservabitur vel aliquid tale, nihil tamen subjunxit, sed suspendit sententiam. \fk Sin autem. \ft Scilicet, non fecerit fructum, continue judicium venturæ damnationis annexuit, quia procliviores ad negandum quam ad credendum videbat.\f*

LUK 13:10 Removed trailing space in v~: Erat autem docens in synagoga eorum sabbatis.\f + \fr 13.10 \fk Erat autem docens. \ft Hanc similitudinem de ficulnea dicitur Dominus docuisse in Synagoga, ut intimetur ad ipsam Synagogam pertinuisse parabolam. Quod enim fructum quærit in ficulnea nec invenit, significat quod verbum commodat Synagogæ, nec illa recipit, quam tamen non ex toto exstirpandam, sed reliquias per fidem salvandas intelligens, mox ibidem primitivæ Ecclesiæ sanatio sub specie incurvæ mulieris subsequitur. Idem enim significat ficulnea reservata quod mulier erecta. \fk Sabbatis. \ft Sabbatis docet et curvam erigit, quia per verbum prædicationis a temporalibus ad æterna erectos ad quietem resurrectionis perducit.\f*

LUK 13:11 Removed trailing space in v~: Et ecce mulier, quæ habebat spiritum infirmitatis annis decem et octo: et erat inclinata, nec omnino poterat sursum respicere.\f + \fr 13.11 \fk Ecce mulier, \ft etc. Hæc mulier non nisi post decem et octo annos erigi potuit, quia humana natura hanc corruptionem deponere et ad induendam incorruptionem æternæ beatitudinis erigi non poterit, nisi prius impleverit legem quæ in decem præceptis continetur, et gratiam in qua Christi resurrectio facta est et nostra exspectatur. \fk Annis, \ft etc. Senarius in quo mundi creatura perfecta est, operum perfectionem signat, qui per tres multiplicatos decem et octo reddit, et signat eos qui in tribus temporibus Dominicæ visitationis, scilicet ante legem et sub lege et sub gratia, perfectionem operum habent. Hoc ergo tempore Judæa a suæ mentis rectitudine curvata fuit, quæ magis terrena quam cœlestia noverat, operatur.\f*

LUK 13:12 Removed trailing space in v~: Quam cum videret Jesus, vocavit eam ad se, et ait illi: Mulier, dimissa es ab infirmitate tua.

LUK 13:13 Removed trailing space in v~: Et imposuit illi manus, et confestim erecta est, et glorificabat Deum.

LUK 13:14 Removed trailing space in v~: Respondens autem archisynagogus, indignans quia sabbato curasset Jesus, dicebat turbæ: Sex dies sunt in quibus oportet operari: in his ergo venite, et curamini, et non in die sabbati.\f + \fr 13.14 \fk Quia Sabbato. \ft Deus ab operibus mundi Sabbato requievit. Unde et Moyses Sabbato a servili et noxia actione feriandum præcepit, præfigurans tempus quo nostra sæcularia opera, non vero religiosa, id est laudandi Deum cessabunt. In signum hujus rei etiam Sabbato Dominus curat. Hoc autem non intelligens archisynagogus fallitur et fallit, quia lex in Sabbato non hominem curare, sed servilia opera facere, id est peccatis gravari prohibuit.\f*

LUK 13:15 Removed trailing space in v~: Respondens autem ad illum Dominus, dixit: Hypocritæ, unusquisque vestrum sabbato non solvit bovem suum, aut asinum a præsepio, et ducit adaquare?\f + \fr 13.15 \fk Hypocritæ. \ft Merito hypocritas, id est simulatores vocat, qui cum magistri plebium videri appetant, sanationem hominis non reverentur postponere curæ pecoris. \fk Non solvit bovem. \ft Mystice. Bos qui cognovit possessorem suum et asinus qui novit præsepe domini sui, Judaicum et Gentilem populum significant, qui uterque peccati vinculis absolutus, sitim æstumque hujus mundi per haustum Dominici fontis deposuit. In his ergo duobus animalibus vocationem duorum populorum, adversantibus Judæis, prænuntiat Dominus.\f*

LUK 13:16 Removed trailing space in v~: Hanc autem filiam Abrahæ, quam alligavit Satanas, ecce decem et octo annis, non oportuit solvi a vinculo isto die sabbati?\f + \fr 13.16 \fk Hanc autem, \ft etc. Filia Abrahæ, quæque fidelis anima filia Abrahæ, Ecclesia de utroque populo ad fidem collecta, quæ tempore legis et Dominicæ resurrectionis impleto, per septiformem gratiam Spiritus sancti vincula longæ captivitatis erupit: et sic idem est bovem vel asinum a præsepio solutos ad potum agi, quod est filiam Abrahæ a vinculo noxiæ inclinationis erigi\f*

LUK 13:17 Removed trailing space in v~: Et cum hæc diceret, erubescebant omnes adversarii ejus: et omnis populus gaudebat in universis, quæ gloriose fiebant ab eo.\f + \fr 13.17 \fk Erubescebant omnes. \ft Qui de dictis Salvatoris erubescunt, ficulneæ sterili se similes ostendunt. Qui ergo gaudent de miraculis, pertinent ad filiam Abrahæ, id est Ecclesiam, Deum de sua erectione glorificantem. \fk Adversarii. \ft Scribæ et Pharisæi, qui nec aperte veritati contradicere possunt, nec propter invidiam credere volunt. \fk Omnis populus gaudebat. \ft Simplices, humiles verba veritatis et miracula amantes, et isti sunt figura gentium, quæ excæcatis Judæis congregandæ sunt ad fidem per humilitatem. Unde et Salvator fidem eorum commendat sub comparatione grani sinapis.\f*

LUK 13:18 Removed trailing space in v~: Dicebat ergo: Cui simile est regnum Dei, et cui simile æstimabo illud?\f + \fr 13.18 \fk Dicebat ergo. \ft Quandoquidem aderant gaudentes et glorificantes, dicebat ad commendationem et instructionem illorum qui per humilitatem et fidei fervorem exaltandi sunt in Ecclesia.\f*

LUK 13:19 Removed trailing space in v~: Simile est grano sinapis, quod acceptum homo misit in hortum suum, et crevit, et factum est in arborem magnam: et volucres cæli requieverunt in ramis ejus.\f + \fr 13.19 \fk Simile est, \ft etc. Granum sinapis, res vilis et simplex, sed, si teritur, vim suam fundit. Regnum ergo cœlorum, id est fides per quam venitur ad regnum, comparatur grano sinapis: quia primo humilis et quasi abjecta et amari saporis propter infirmitatem Christi et scandalum crucis; sed trita adversis, gratiam suæ virtutis effundit et odore suo circumstantes adimplet, dum gloriam resurrectionis et ascensionis etiam post mortem prædicavit toto orbe terrarum. Vel corpus Christi granum sinapis, quod accipiens Joseph in horto sepelivit, quod postea in resurrectione et ascensione crevit. Expandit ramos, prædicatores per totum mundum mittens, in quorum dictis et consolationibus fideles a fatigatione mundi respirant.\f*

LUK 13:20 Removed trailing space in v~: Et iterum dixit: Cui simile æstimabo regnum Dei?

LUK 13:21 Removed trailing space in v~: Simile est fermento, quod acceptum mulier abscondit in farinæ sata tria, donec fermentaretur totum.\f + \fr 13.21 \fk Quod acceptum, \ft etc. Mulier Ecclesia, cujus farina sumus, quotquot timoris et spei exercitio quasi mola superiore et inferiore conterimur, ut unus panis multi simus in Christo. Abscondit ergo Ecclesia fermentum dilectionis in farinæ sata tria, quia præcipit ut diligamus Deum toto corde, tota anima, tota virtute.\f*

LUK 13:22 Removed trailing space in v~: Et ibat per civitates et castella, docens, et iter faciens in Jerusalem.\f + \fr 13.22 \fk Et ibat, \ft etc. Ubique indifferenter prædicabat, non personas discernens, sed salutem credentibus quærens.\f*

LUK 13:23 Removed trailing space in v~: Ait autem illi quidam: Domine, si pauci sunt, qui salvantur? Ipse autem dixit ad illos:

LUK 13:24 Removed trailing space in v~: Contendite intrare per angustam portam: quia multi, dico vobis, quærent intrare, et non poterunt.\f + \fr 13.24 \fk Contendite intrare, \ft etc. Quasi diceret: Vere pauci, et illi cum magnis laboribus, quia nisi mentis intentio ferveat, unda mundi non vincitur, per quam anima ad ima semper revocatur.\f*

LUK 13:25 Removed trailing space in v~: Cum autem intraverit paterfamilias, et clauserit ostium, incipietis foris stare, et pulsare ostium, dicentes: Domine, aperi nobis: et respondens dicet vobis: Nescio vos unde sitis:\f + \fr 13.25 \fk Cum autem, \ft etc. Paterfamilias Christus, cum ubique ex Divinitate sit, illis jam intus esse dicitur, quos in cœlo præsens sua visione lætificat, sed quasi foris est his quos in hac peregrinatione certantes occultus adjuvat. Intrabit ergo cum totam Ecclesiam ad sui contemplationem perducet. Claudet ostium, cum reprobis locum pœnitentiæ tollet, qui foris stantes pulsabunt, id est a justis segregati, misericordiam quam contempserunt frustra implorabunt. \fk Incipietis foris stare. \ft Modo tempore misericordiæ contendite, quia tempore judicii reprobis tollitur locus pœnitentiæ, qui nunc aperitur cunctis pie quærentibus. \fk Nescio vos. \ft Non novit lux tenebras, id est non aspicit, quia, si aspiceret, tenebræ non essent.\f*

LUK 13:26 Removed trailing space in v~: tunc incipietis dicere: Manducavimus coram te, et bibimus, et in plateis nostris docuisti.\f + \fr 13.26 \fk Manducavimus, \ft etc. Non festivitatum epulatio juvat, quæ fidei pietas non commendat. Non scientia Scripturarum notum Deo facit, quem operum iniquitas indignum ostendit. Vel de Judæis simpliciter intelligendum est, qui respuentes mysteria fidei, gratos se Deo arbitrantur, quod in templo victimis oblatis coram Domino epulantur, et lectionem prophetarum auscultant. Vel mystice: Manducat coram Domino et bibit, qui verbi pabulum avide suscipit. \fk In plateis, \ft etc. Scriptura in obscurioribus cibus est, quia quasi exponendo frangitur, et manducando glutitur. Potus enim in apertioribus, ubi ita absorbetur sicut invenitur. Et occulta ergo et aperta se intellexisse testantur, qui, reprobante judice, quod manducaverunt conqueruntur.\f*

LUK 13:27 Removed trailing space in v~: Et dicet vobis: Nescio vos unde sitis: discedite a me omnes operarii iniquitatis.

LUK 13:28 Removed trailing space in v~: Ibi erit fletus et stridor dentium: cum videritis Abraham, et Isaac, et Jacob, et omnes prophetas in regno Dei, vos autem expelli foras.\f + \fr 13.28 \fk Ibi erit fletus, \ft etc. Fletus de ardore, stridor dentium de frigore solet excitari, quia ibi transibunt ab aquis nivium ad calorem nimium. Vel stridor prodit indignantis affectum, quod sero pœnitet, quod deliquit pertinaciter. Vel stridebunt dentibus, qui hic de edacitate gaudebunt. Flebunt oculi qui hic per concupiscentias vagabuntur. Et nota per fletum qui est oculorum, et stridorem dentium, veram impiorum resurrectionem.\f*

LUK 13:29 Removed trailing space in v~: Et venient ab oriente, et occidente, et aquilone, et austro, et accumbent in regno Dei.\f + \fr 13.29 \fk Et venient. \ft Multi prius ferventes postea torpent. Multi prius frigidi, subito ardescunt. Multi in sæculo despecti, in futuro sunt glorificandi. Alii apud homines gloriosi, in futuro sunt damnandi. Vel gentiles, qui diu sine fide vixerant, ad fidem sunt vocandi, Judæi exsecrandi.\f*

LUK 13:30 Removed trailing space in v~: Et ecce sunt novissimi qui erunt primi, et sunt primi qui erunt novissimi.

LUK 13:31 Removed trailing space in v~: In ipsa die accesserunt quidam pharisæorum, dicentes illi: Exi, et vade hinc: quia Herodes vult te occidere.

LUK 13:32 Removed trailing space in v~: Et ait illis: Ite, et dicite vulpi illi: Ecce ejicio dæmonia, et sanitates perficio hodie, et cras, et tertia die consummor.\f + \fr 13.32 \fk Dicite vulpi, \ft etc. Vulpis animal dolosum, in fovea ad insidias latens, odore fetens, nunquam rectis itineribus incedens. Hæc omnia hæreticis (quorum typum tenet Herodes) congruunt, qui Christum, id est humilitatem Christianæ fidei, in credentibus conantur exstinguere. \fk Ecce ejicio dæmonia, \ft etc. Quasi diceret: Nec Herodes, nec hæretici quorum ipse figura est, poterunt perturbare quod intendo facere. Intendo autem ejicere dæmonia de cordibus hominum, ut relictis vanitatibus in me credant; et perficere sanitates, ut secundum mea præcepta vivant; postea consummor in meo corpore, quod est Ecclesia, quam in die resurrectionis glorificatam ad consortium angelorum perducam.\f*

LUK 13:33 Removed trailing space in v~: Verumtamen oportet me hodie et cras et sequenti die ambulare: quia non capit prophetam perire extra Jerusalem.\f + \fr 13.33 \fk Verumtamen oportet. \ft Non poterit perturbare Herodes quin ita agam et ita consummar, sed nec mortem corporis mei poterit operari, quam in Jerusalem oportet fieri, ubi non ipse sed Pilatus dominatur. \fk Hodie et cras, \ft etc. Prima dies, est per Dei gratiam abrenuntiare vanitatibus. Secunda, concordare veritati moribus et vita. Tertia, est ultima glorificatio.\f*

LUK 13:34 Removed trailing space in v~: Jerusalem, Jerusalem, quæ occidis prophetas, et lapidas eos qui mittuntur ad te, quoties volui congregare filios tuos quemadmodum avis nidum suum sub pennis, et noluisti?\f + \fr 13.34 \fk Jerusalem, \ft etc. Ubi prophetæ mei, ibi ego caput prophetarum debeo immolari, pro quo peccato juste ipsa destruetur, cui destructioni eorum sicut pius pater condoleo. \fk Quoties volui congregare. \ft Ac si dicat: Ego volui et tu noluisti: et quotquot congregavi mea voluntate semper efficaci, te nolente feci, quia ingrata semper fuisti. \fk Filios tuos. \ft In hoc quod dicit: \fk Quoties volui congregare filios tuos, \ft etc., omnes retro prophetas a se missos testatur. \fk Quemadmodum avis, \ft etc. Pulchre qui Herodem de sua nece tractantem vulpem vocaverat, se avi comparat, quia fraudulenta vulpes semper avibus insidias tendit.\f*

LUK 13:35 Removed trailing space in v~: Ecce relinquetur vobis domus vestra deserta. Dico autem vobis, quia non videbitis me donec veniat cum dicetis: Benedictus qui venit in nomine Domini.\f + \fr 13.35 \fk Domus vestra. \ft Templum vel civitas, quia, occiso Domino, Romani quasi vacuum nidum diripientes, tulerunt locum et gentem. \fk Non videbitis me, \ft etc. Nisi pœnitentiam egeritis et confessi fueritis me Filium omnipotentis Patris, in secundo adventu faciem meam non videbitis. \fk Cum dicetis, \ft etc. Hoc quidem turbæ dixerunt Domino veniente in Jerusalem. Sed quia Lucas non dicit Dominum ad Galilæos postea reversum, ut ab illis hoc ei decantaretur, cogit mystice hoc de adventu claritatis intelligi.\f*

LUK 14:0 Extra whitespace after chapter number

LUK 14:0 Removed trailing space in c: 14

LUK 14:1 Removed trailing space in v~: Et factum est cum intraret Jesus in domum cujusdam principis pharisæorum sabbato manducare panem, et ipsi observabant eum.\f + \fr 14.1 \fk Et factum est, \ft etc., aqua, inde hydropis, morbus aquosus subcutaneus, de vitio vesicæ natus cum inflatione turgente et anhelitu fetido. Et est proprium hydropici, quanto plus bibit, tanto plus sitit, et ideo comparatur ei quem fluxus carnalium voluptatum exuberans aggravat, comparaturque diviti avaro.\f*

LUK 14:2 Removed trailing space in v~: Et ecce homo quidam hydropicus erat ante illum.

LUK 14:3 Removed trailing space in v~: Et respondens Jesus dixit ad legisperitos et pharisæos, dicens: Si licet sabbato curare?\f + \fr 14.3 \fk Si licet, \ft etc. Sabbatis præcipue docet et operatur Jesus, non solum propter spirituale sabbatum, sed et propter populi celebriorem conventum, quærens salutem omnium.\f*

LUK 14:4 Removed trailing space in v~: At illi tacuerunt. Ipse vero apprehensum sanavit eum, ac dimisit.\f + \fr 14.4 \fk At illi tacuerunt. \ft Merito tacent, qui contra se dicturum quidquid dixerat vident. Si enim licet, cur observant? Si non licet, cur pecora curant? \fk Ipse vero. \ft Ideo ante Pharisæos hydropicum sanat, et mox contra avaritiam disputat, ut ipsos avaritiæ arguat per quam sabbatum violant, et legem male interpretantur. In sabbato enim non a bonis, sed a malis operibus feriandum est, unde dicitur: \fk Omne opus servile non facietis in eo\ft Lev. 23., id est peccatum. Sic in æterna requie a malis tantum feriabitur, non a bonis.\f*

LUK 14:5 Removed trailing space in v~: Et respondens ad illos dixit: Cujus vestrum asinus, aut bos in puteum cadet, et non continuo extrahet illum die sabbati?\f + \fr 14.5 \fk Cujus vestrum. \ft Competenti exemplo solvit quæstionem, ut ostendat eos sabbatum violare in opere cupiditatis, qui eum violare arguunt in opere charitatis. \fk Bos in puteum. \ft Congrue animali quod decidit in puteum hydropicum comparat, quia noxio humore peribat. Et bene bovem et asinum nominat, ut vel sapientes vel hebetes, vel utrumque populum signat, scilicet Judæum pressum jugo legis, et gentilem nulla ratione domitum, sed stolidum et brutum, quos omnes a puteo concupiscentiæ demersos extrahit: \fk Omnes enim peccaverunt, et egent gratia Dei\ft Rom. 35..\f*

LUK 14:6 Removed trailing space in v~: Et non poterant ad hæc respondere illi.

LUK 14:7 Removed trailing space in v~: Dicebat autem et ad invitatos parabolam, intendens quomodo primos accubitus eligerent, dicens ad illos:\f + \fr 14.7 \fk Dicebat autem. \ft Postquam convicerat illos de avaritia et violatione sabbati, incipit docere de Evangelica gratia illos qui aderant idonei, invitans illos ad humilitatem contra tumorem quem habebant in lege Pharisæi, vel intendens in doctrina sua quomodo debeant accubitus in Ecclesia eligere.\f*

LUK 14:8 Removed trailing space in v~: Cum invitatus fueris ad nuptias, non discumbas in primo loco, ne forte honoratior te sit invitatus ab illo.\f + \fr 14.8 \fk Cum invitatus fueris: \ft Cum per gratiam fidei vocatus a prædicatore, membris Ecclesiæ te junxeris, non te de meritis gloriando, quasi cæteris sublimior extollas. \fk Ne forte honoratior. \ft Honoratiori post invitato locum dat, qui de suæ conversationis confidentia securior factus, cito illorum qui se in Christo secuti sunt agilitate præitur. Et cum rubore novissimum locum tenet, etc., cum de aliis meliora cognoscens, quidquid de sua operatione altum senserat, humiliat, dicens cum Propheta: \fk Exaltatus autem humiliatus sum et confusus\ft Psal. 87..\f*

LUK 14:9 Removed trailing space in v~: Et veniens is, qui te et illum vocavit, dicat tibi: Da huic locum: et tunc incipias cum rubore novissimum locum tenere.\f + \fr 14.9 \fk Et tunc incipias, \ft etc. Et tunc, erubescens quod de te aliquando majora præsumpsisti, incipies ad pœnitentiam humiliari, et te minoris cognoscere meriti, ne nunc incipias quærere quod tibi servatur in fine, quia hæreditas ad quam festinatur in principio, in novissima benedictione deficiet.\f*

LUK 14:10 Removed trailing space in v~: Sed cum vocatus fueris, vade, recumbe in novissimo loco: ut, cum venerit qui te invitavit, dicat tibi: Amice, ascende superius. Tunc erit tibi gloria coram simul discumbentibus:\f + \fr 14.10 \fk Tunc erit tibi gloria, \ft etc. Quotidie Dominus, dum convivas suos visitat et dijudicat, tanta spiritus sui humilibus dona præstat, ut eos cœtus fidelium cum admiratione glorificet; stupensque in auctoris sui laudem prosiliat, dicens: \fk Mihi autem nimis honorificati sunt amici tui, Deus\ft Psal. 138..\f*

LUK 14:11 Removed trailing space in v~: quia omnis, qui se exaltat, humiliabitur: et qui se humiliat, exaltabitur.

LUK 14:12 Removed trailing space in v~: Dicebat autem et ei, qui invitaverat: Cum facis prandium, aut cœnam, noli vocare amicos tuos, neque fratres tuos, neque cognatos, neque vicinos divites: ne forte te et ipsi reinvitent, et fiat tibi retributio;\f + \fr 14.12 \fk Dicebat autem. \ft Secundum ordinem litteræ. Postquam monuit invitatos qualiter debeant accumbere, monet et invitatorem quos debeat invitare, ne temporalis expensio bonorum quam facit cedat in vacuum, vel forsitan augmentet peccatum: sed ita expendat temporalia, ut per hæc pateat via ad æterna. \fk Et ei qui se invitaverat. \ft Principi Pharisæorum loquitur, qui forsitan superbire poterat, quia tot ad convivium quasi ex misericordia vocaverat; vel sicut ex verbis Domini potest concipi, ideo potius invitaverat, ut ab illis iterum invitaretur, et sic nulla specialis retributio sequeretur. \fk Noli vocare amicos. \ft Fratres, amicos, et divites alterutrum convivia celebrare, non quasi scelus interdicit, sed ostendit non valere ad præmia vitæ. Sunt autem et quædam talium divitum convivia, quæ non solum in præsenti retributiones, sed etiam damnationem percipiunt futuro; unde Apostolus: \fk Non in comessationibus \fk et ebrietatibus\ft Rom. 8., id est in luxuriosis conviviis, quæ aut collatione omnium celebrantur, aut vicibus contubernalibus solent exhiberi, ubi neminem pudeat aliquid inhonestum facere vel dicere. \fk Ne forte. \ft Quasi dicat: Si intendis invitare, ut inviteris, ibi potes falli; sed si distribueris pauperibus, de mercede non falleris.\f*

LUK 14:13 Removed trailing space in v~: sed cum facis convivium, voca pauperes, debiles, claudos, et cæcos:\f + \fr 14.13 \fk Voca pauperes. \ft Qui pauperes vocat in futuro præmium percipiet. Qui amicos et fratres et divites vocat, recepit mercedem suam. Sed si hoc propter Deum facit, in exemplum filiorum Job, sicut cætera fraternæ dilectionis officia, ipse qui jussit remunerat. Qui luxuriosos propter lasciviam vocat, pœna non carebit.\f*

LUK 14:14 Removed trailing space in v~: et beatus eris, quia non habent retribuere tibi: retribuetur enim tibi in resurrectione justorum.\f + \fr 14.14 \fk In resurrectione. \ft Cum omnes resurrecturi sint, tamen singulariter et quasi propria dicitur resurrectio justorum, qui in ea sunt immutandi.\f*

LUK 14:15 Removed trailing space in v~: Hæc cum audisset quidam de simul discumbentibus, dixit illi: Beatus qui manducabit panem in regno Dei.\f + \fr 14.15 \fk Hæc cum audisset, \ft etc. Illectus dulcedine auditæ resurrectionis in laudem ejus prorumpit, et in ea vere beatos fore asserit, etsi non bene intelligat quibus meritis ad illam beatitudinem possit attingi. \fk Beatus, \ft etc. \fk Si quis manducaverit ex hoc pane, vivet in æternum\ft Joan. 6.. Si quis incarnationis sacramento perfecte incorporatus, divinæ majestatis visione frui meruerit, hic æterna beatitudine gaudebit. Sed quia multi fide tenus quasi orando percipiunt, dulcedinem vero ejus veraciter attingere fastidiunt, torpor eorum redarguitur.\f*

LUK 14:16 Removed trailing space in v~: At ipse dixit ei: Homo quidam fecit cœnam magnam, et vocavit multos.\f + \fr 14.16 \fk Homo quidam, \ft etc. Verbum incarnatum satietatem internæ dulcedinis multis præparavit, sed pauci veniunt, quia multi qui per fidem ei subjiciuntur male vivendo ei continuo contradicunt. \fk Cœnam magnam. \ft Hoc convivium, non prandium sed cœna dicitur, quia post prandium de quo Matthæus agit, cœna restat, post cœnam nullum convivium restat: de prandio multi, et de cœna nullus ejicitur.\f*

LUK 14:17 Removed trailing space in v~: Et misit servum suum hora cœnæ dicere invitatis ut venirent, quia jam parata sunt omnia.\f + \fr 14.17 \fk Et misit servum. \ft Hora cœnæ finis sæculi; unde Apostolus: Nos scimus \fk in quos fines sæculorum devenerunt\ft I Cor. 10.. In hoc fine mittitur servus, id est ordo prædicatorum ad invitatos per legem et prophetas, ut repulso fastidio ad gustandam cœnam se præpararent, quia omnia jam sunt parata. Christo enim immolato, introitus regni patet.\f*

LUK 14:18 Removed trailing space in v~: Et cœperunt simul omnes excusare. Primus dixit ei: Villam emi, et necesse habeo exire, et videre illam: rogo te, habe me excusatum.\f + \fr 14.18 \fk Et cœperunt, \ft etc. Ideo excusant, quia nemini intercluditur regnum, nisi quem suæ vocis professio excluserit. Excusat autem se omnis qui plus terrena quam cœlestia diligit, etiamsi ad cœlestia se tendere dicat. \fk Villam emi. \ft Villa, id est terrena substantia. Exit ergo videre villam, qui sola exteriora cogitat propter substantiam, et hoc est quod ab amatoribus mundi prius quæritur, scilicet substantia corporis. AUG. In empta villa, dominatio notatur et superbia. Habere enim villam, etc., usque ad amor rerum terrenarum viscus est spiritualium pennarum. \fk Rogo te. \ft Dum dicit: \fk Rogo te, habe me excusatum, \ft humilitas sonat in voce dum venire contemnit, superbia in actione.\f*

LUK 14:19 Removed trailing space in v~: Et alter dixit: Juga boum emi quinque, et eo probare illa: rogo te, habe me excusatum.\f + \fr 14.19 \fk Juga boum. \ft Quinque juga boum, quinque corporis sensus, qui recte juga dicuntur, qui in utroque sexu geminantur; qui quoniam non interna, sed sola exteriora cognoscunt et tangunt, recte per eos curiositas designatur, quæ dum exterius investigat vitam proximi, sua intima nescit. Et curiosi animus quanto est peritus alieni, tanto ignarus sui. Nec discrepant verba excusantis a significatione sui vitii, dum dicit: \fk Eo probare illa. \ft Quia probatio ad curiositatem solet pertinere.\f*

LUK 14:20 Removed trailing space in v~: Et alius dixit: Uxorem duxi, et ideo non possum venire.\f + \fr 14.20 \fk Uxorem duxi. \ft Quia multi non propter fecunditatem, sed propter desideria carnis uxores ducunt, ideo per rem istam carnis voluptas designatur, propter quam ad cœnam Dei fastidiosus venire recusat.\f*

LUK 14:21 Removed trailing space in v~: Et reversus servus nuntiavit hæc domino suo. Tunc iratus paterfamilias, dixit servo suo: Exi cito in plateas et vicos civitatis: et pauperes, ac debiles, et cæcos, et claudos introduc huc.

LUK 14:22 Removed trailing space in v~: Et ait servus: Domine, factum est ut imperasti, et adhuc locus est.\f + \fr 14.22 \fk Factum est, \ft etc. Multos tales ex Judæis ad cœnam tuam collegimus, sed isti locum convivii tui non implent, superest locus ubi gentium numerositas suscipiatur.\f*

LUK 14:23 Removed trailing space in v~: Et ait dominus servo: Exi in vias, et sæpes: et compelle intrare, ut impleatur domus mea.\f + \fr 14.23 \fk Exi in vias et sepes, \ft etc. Nota quod in hac tertia invitatione non dicitur: Invita, sed Compelle intrare. Qui enim hujus mundi adversitatibus fracti ad Dei amorem redeunt, atque a præsentis vitæ desideriis corriguntur, illi non nisi compulsi intrant. Quidam autem vocantur et contemnunt, qui domum intellectus accipiunt, sed opere non implent. Quidam vocantur et veniunt, qui acceptam intelligentiam opere adimplent.\f*

LUK 14:24 Removed trailing space in v~: Dico autem vobis quod nemo virorum illorum qui vocati sunt, gustabit cœnam meam.

LUK 14:25 Removed trailing space in v~: Ibant autem turbæ multæ cum eo: et conversus dixit ad illos:\f + \fr 14.25 \fk Ibant autem turbæ, \ft etc. Turbæ quæ sequuntur Jesum iter facientem in Jerusalem, signant eos qui ad cœnam invitati vel compulsi veniunt, et tota intentione Jesum imitantur, præcedentem ad æternæ pacis visionem. Hos ergo instruit qui sincero amore patriam illam debeant appetere, et pro ea carnalis pietatis affectibus renuntiare.\f*

LUK 14:26 Removed trailing space in v~: Si quis venit ad me, et non odit patrem suum, et matrem, et uxorem, et filios, et fratres, et sorores, adhuc autem et animam suam, non potest meus esse discipulus.\f + \fr 14.26 \fk Si quis venit. \ft Simul et odisse et diligere possumus: ut et cognitione conjunctos, et divino præcepto diligamus, et quos adversarios in via Dei patimur, odiendo et fugiendo nesciamus. \fk Adhuc. \ft Tunc bene animam odimus, cum ejus carnalibus desideriis non acquiescimus, sed reluctamur et frangimus.\f*

LUK 14:27 Removed trailing space in v~: Et qui non bajulat crucem suam, et venit post me, non potest meus esse discipulus.\f + \fr 14.27 \fk Et qui non bajulat. \ft Crux duobus modis bajulatur: cum vel per abstinentiam caro afficitur, vel per compassionem proximi affligitur animus. \fk Et venit post me. \ft Aliquis enim carnem lacerat pro inani gloria, vel proximo carnaliter compatitur ut culpæ faveat, hic crucem ferre videtur, sed Deum non sequitur.\f*

LUK 14:28 Removed trailing space in v~: Quis enim ex vobis volens turrim ædificare, non prius sedens computat sumptus, qui necessarii sunt, si habeat ad perficiendum,\f + \fr 14.28 \fk Quis enim ex vobis. \ft Postquam Dominus sequentibus se in Jerusalem dedit sublimia præcepta de contemptu mundi, et de abjectione corporis, supponit præceptum de perseverantia, ad quam necessaria est cum humilitate patientia. Et hoc per simile ædificantis. \fk Turrim ædificare. \ft Quia sublimia præcepta dedit, ædificandæ sublimitatis comparationem subjungit. \fk Computat sumptus. \ft Ille computat sumptus, qui discernit esse erogandam temporalem pecuniam, et cor avertendum a cupiditatibus mundi, et animam præparandam contra adversa mundi.\f*

LUK 14:29 Removed trailing space in v~: ne, posteaquam posuerit fundamentum, et non potuerit perficere, omnes qui vident, incipiant illudere ei,\f + \fr 14.29 \fk Omnes qui vident. \ft Sicut ait Apostolus: \fk Facti sumus spectaculum mundo, angelis et hominibus\ft II Cor. 4.. Et in omni quod agimus, considerare occultos adversarios debemus, qui nostris operibus insidiantur, et nisi contra eos vigilemus, patimur irrisores quos habemus ad malum suasores.\f*

LUK 14:30 Removed trailing space in v~: dicentes: Quia hic homo cœpit ædificare, et non potuit consummare?

LUK 14:31 Removed trailing space in v~: Aut quis rex iturus committere bellum adversus alium regem, non sedens prius cogitat, si possit cum decem millibus occurrere ei, qui cum viginti millibus venit ad se?\f + \fr 14.31 \fk Aut quis, \ft etc. Post similitudinem de turre ædificanda, supponit similitudinem majoris rei, de rege pugnaturo. In quo ostenditur per impletionem præcedentium mandatorum nullum ad gloriam posse pertingere, nisi severi judicis sententia temperetur per misericordiam. In conspectu enim Dei omnis homo imperfectus. \fk Si possit. \ft Quasi cum decem millibus occurrit Deo, qui offert opera decem mandatorum quæ exterius gessit. Sed Deus quasi cum duplicato numero contravenit, cum vix illum præparatum in solo opere, discutit simul de opere et cogitatione. Et ideo, dum adhuc longe est per dilationem judicii, nos fragilitatis nostræ insufficientiam attendentes, ad impetrandam severi judicis pacem debemus præmittere legationem lacrymarum, bonorum operum, piorum affectum.\f*

LUK 14:32 Removed trailing space in v~: Alioquin adhuc illo longe agente, legationem mittens rogat ea quæ pacis sunt.

LUK 14:33 Removed trailing space in v~: Sic ergo omnis ex vobis, qui non renuntiat omnibus quæ possidet, non potest meus esse discipulus.\f + \fr 14.33 \fk Sic ergo, \ft etc. Infert a præmissis similitudinibus. Quandoquidem non bene potest ædificare qui non computat sumptus, nec secure potest occurrere qui non præmittit legationem, ergo nec meus potest esse discipulus qui non renuntiat omnibus.\f*

LUK 14:34 Removed trailing space in v~: Bonum est sal: si autem sal evanuerit, in quo condietur?\f + \fr 14.34 \fk Bonum. \ft Vere qui vult meus esse discipulus oportet ut renuntiet omnibus, quia ita erit bonum sal, id est dignus constitui in numero apostolorum, ad condienda corda auditorum spiritualia sapientia.\f*

LUK 14:35 Removed trailing space in v~: Neque in terram, neque in sterquilinium utile est, sed foras mittetur. Qui habet aures audiendi, audiat.\f + \fr 14.35 \fk Neque in sterquilinium. \ft Sal sterilem facit terram. Unde ira victorum destructas urbes sale seminabat, ne in eis germen oriretur. Ita apostoli, destructo peccati regno, germen vitiorum compescunt. Sal cibos condit, carnes siccat. Prædicatio a vermibus et putredine vitiorum illæsam servat suo Creatori humanam naturam.\f*

LUK 15:0 Extra whitespace after chapter number

LUK 15:0 Removed trailing space in c: 15

LUK 15:1 Removed trailing space in v~: Erant autem appropinquantes ei publicani, et peccatores ut audirent illum.

LUK 15:2 Removed trailing space in v~: Et murmurabant pharisæi, et scribæ, dicentes: Quia hic peccatores recipit, et manducat cum illis.

LUK 15:3 Removed trailing space in v~: Et ait ad illos parabolam istam dicens:

LUK 15:4 Removed trailing space in v~: Quis ex vobis homo, qui habet centum oves, et si perdiderit unam ex illis, nonne dimittit nonaginta novem in deserto, et vadit ad illam quæ perierat, donec inveniat eam?\f + \fr 15.4 \fk Qui ex vobis, \ft etc. Didiceras in superioribus abnegare negligentiam, vitare arrogantiam, devotionem sumere, sæcularibus occupationibus non teneri, caduca non præferre perpetuis. Sed quia fragilitas humana firmum nequit in tanto sæculi lubrico tenere vestigium, etiam adversus errorem remedium ibi medicus demonstrat, scilicet, judex spem veniæ non negat. \fk Centum oves. \ft Quia centenarius numerus perfectus est. Deus centum oves, id est perfectum numerum habuit, cum angelorum et hominum substantiam creavit; sed una periit, quando homo pascua vitæ peccando dereliquit: ergo quia rationalis creaturæ numerus pereunte homine erat diminutus, quærit in terra hominem ut summa integretur. \fk Nonne dimittit. \ft Quasi dicat: Murmuratis, quia peccatores recipio, sed ego non veni nisi ut aberrantes colligam, sicut unusquisque vestrum aberrantem ovem reducere laborat.\f*

LUK 15:5 Removed trailing space in v~: Et cum invenerit eam, imponit in humeros suos gaudens:\f + \fr 15.5 \fk Imponit in humerum. \ft Ovem in humeris posuit, qui, humanam naturam suscipiens, peccata nostra ipse portavit: unde humeri Christi crucis brachia sunt, illic peccata nostra deposuit, in illa nobilis patibuli cervice requievit.\f*

LUK 15:6 Removed trailing space in v~: et veniens domum convocat amicos et vicinos, dicens illis: Congratulamini mihi, quia inveni ovem meam, quæ perierat.\f + \fr 15.6 \fk Et veniens. \ft Reparato homine ad cœlum redit pastor, ibi angelorum choros invenit. Qui amici, quia in stabilitate sua voluntatem ejus continue custodiunt; qui et vicini, quia claritate visionis ejus fruuntur. Et nota, quod non dicit: Congratulamini ovi inventæ, sed \fk mihi, \ft quia gaudium ejus est vita nostra.\f*

LUK 15:7 Removed trailing space in v~: Dico vobis quod ita gaudium erit in cælo super uno peccatore pœnitentiam agente, quam super nonaginta novem justis, qui non indigent pœnitentia.\f + \fr 15.7 \fk Dico vobis. \ft In nonaginta novem, justorum numerus intelligitur; in una ove, peccatorum. \fk Gaudium. \ft Angeli, quia rationales, gaudent de reconciliato sibi homine, quod incendit nos ad probitatem: agamus quod illis gratum sit, quorum et affectare patrocinium, et offensam timere debemus. \fk Quam super. \ft Si in nonaginta novem justis qui non erraverunt nec indigent pœnitentia, angeli intelliguntur, majus videtur impios justificare quam justos creare et conservare, quia etsi utrumque æqualis potentiæ, hic majoris misericordiæ et majoris gaudii.\f*

LUK 15:8 Removed trailing space in v~: Aut quæ mulier habens drachmas decem, si perdiderit drachmam unam, nonne accendit lucernam, et everrit domum, et quærit diligenter, donec inveniat?\f + \fr 15.8 \fk Aut quæ mulier. \ft Mulier, id est Dei sapientia, decem drachmas habuit, cum homines et angelos ad imaginem suam creavit. Sed unam perdidit, cum homo a similitudine Creatoris recessit. Sed Dei sapientia lucernam ad quærendum accendit, cum in carne apparuit, quia lucerna est lux in testa, id est verbum in carne. Quod ubi inter homines claruit, domum evertit, quia conscientias hominum de reatu suo perturbavit, et sic drachma reperitur, dum in homine similitudo Conditoris reparatur. \fk Habens drachmas decem. \ft Angelorum et hominum naturam, quam ad æternitatem Dominus consistere voluit, ad suam similitudinem creavit. Decem ergo drachmas mulier habuit, cum novem ordinibus angelorum additus est homo, ut compleretur decimus electorum numerus. Qui nec post culpam a Creatore periit, quia eum sapientia Dei per carnem miraculis coruscans, ex lumine testæ reparavit. \fk Convocat. \ft Amicæ et vicinæ supernæ potestates, quæ tanto Deo juxta sunt, quanto eum vicinius contemplantur. Quas vocat, dum per exhibitionem gratiæ hominibus impensæ ad amorem sui vehementius accendit.\f*

LUK 15:9 Removed trailing space in v~: Et cum invenerit convocat amicas et vicinas, dicens: Congratulamini mihi, quia inveni drachmam quam perdideram.

LUK 15:10 Removed trailing space in v~: Ita, dico vobis, gaudium erit coram angelis Dei super uno peccatore pœnitentiam agente.

LUK 15:11 Removed trailing space in v~: Ait autem: Homo quidam habuit duos filios:\f + \fr 15.11 \fk Homo quidam. \ft Duabus præmissis parabolis, quantum ipse cum angelis gaudeat de pœnitentium salute insinuat. In hac tertia non solum gaudium ostendit, sed etiam murmur invidentium reprehendit.\f*

LUK 15:12 Removed trailing space in v~: et dixit adolescentior ex illis patri: Pater, da mihi portionem substantiæ, quæ me contingit. Et divisit illis substantiam.\f + \fr 15.12 \fk Et dixit, \ft etc. Sicut Deus non habet alium a quo formetur, a quo negatur, sic iste vult sua potestate uti, ut nullo formante, nullo regente vivat. \fk Pater, da. \ft Dimidium patrimonium petentibus datur, nec est culpa patris qui dat adolescentiori. Nulla in regno Dei infirma ætas, nec fides gravatur annis, nisi ipse certe se judicaverit inidoneum qui poscit. Si iste non recessisset a patre, impedimentum nescisset ætatis, sed perægre profectus merito patrimonium vastat. \fk Et divisit. \ft Fidelibus suæ gratiæ protectionem, quam desiderabant, impertiendo: infidelibus vero naturalibus solum ingenii quo contenti erant, beneficium concedendo.\f*

LUK 15:13 Removed trailing space in v~: Et non post multos dies, congregatis omnibus, adolescentior filius peregre profectus est in regionem longinquam, et ibi dissipavit substantiam suam vivendo luxuriose.\f + \fr 15.13 \fk Non post multos. \ft Non multo post institutionem humani generis, placuit animæ liberum arbitrium ferre secum, quasi quamdam potentiam naturæ suæ, et deserere eum a quo condita est, confidens viribus suis. Et has vires tanto citius consumat quanto datorem deserit. Hæc est prodiga vita, quæ amat fundere et spatiari in pompis exterioribus, relinquens eum qui sibi est interior\f*

LUK 15:14 Removed trailing space in v~: Et postquam omnia consummasset, facta est fames valida in regione illa, et ipse cœpit egere.\f + \fr 15.14 \fk Et ipse cœpit. \ft Quia nihil satis est prodigæ voluptati, quia voluptas semper habet famem sui; merito ergo eget, qui thesauros sapientiæ, divitiarumque cœlestium altitudinem reliquit.\f*

LUK 15:15 Removed trailing space in v~: Et abiit, et adhæsit uni civium regionis illius: et misit illum in villam suam ut pasceret porcos.\f + \fr 15.15 \fk Uni civium. \ft Unus civium ille est qui concupiscentiis terrenis merito pravitatis suæ præpositus princeps mundi vocatur. Qui in villam mittit, quia cupiditati mundialis substantiæ subjugat. Porcos pascit, cum ea quibus immundi spiritus gaudent, operatur. \fk Ut pasceret porcos. \ft Porcus immundum animal, quod sordibus delectatur; sic diabolus, qui in idolis cruore pecudum pascitur, et morte ipsius hominis. Misit ergo in villam, id est suum fecit famulum, ut pasceret porcos, immolans ei animam suam.\f*

LUK 15:16 Removed trailing space in v~: Et cupiebat implere ventrem suum de siliquis, quas porci manducabant: et nemo illi dabat.\f + \fr 15.16 \fk Et cupiebat. \ft Cibus dæmonum est ebrietas, fornicatio et hujusmodi, quæ blanda sunt et ad sui usum provocant. Neque alia cura est luxuriosis nisi ut ventrem suum impleant, \fk quorum deus venter est\ft Philip. 3.. Sed eis non potest saturari, quia voluptas semper habet famem sui. \fk Nemo illi dabat. \ft Quia diabolus cum aliquem suum facit, ultra ad vitiorum abundantiam non procurat, sciens esse jam mortuum.\f*

LUK 15:17 Removed trailing space in v~: In se autem reversus, dixit: Quanti mercenarii in domo patris mei abundant panibus, ego autem hic fame pereo !\f + \fr 15.17 \fk Quanti mercenarii. \ft Qui futuræ mercedis intuitu digna operari satagunt, quotidianis supernæ gratiæ reficiuntur alimentis. Sed fame perit, qui extra domum patris, id est sine fide vivens, vitam beatam in inani philosophia inquirit.\f*

LUK 15:18 Removed trailing space in v~: surgam, et ibo ad patrem meum, et dicam ei: Pater, peccavi in cælum, et coram te:\f + \fr 15.18 \fk Pater, peccavi. \ft Etsi Deus omnia novit, vocem tamen exspectat confessionis. Sine periculo prodas quod scis jam esse cognitum: habes causam ut pro te interveniat Christus, nec pro te gratis mortuus sit; habet et causam ignoscendi Pater, quia quod vult Filius vult et Pater.\f*

LUK 15:19 Removed trailing space in v~: jam non sum dignus vocari filius tuus: fac me sicut unum de mercenariis tuis.\f + \fr 15.19 \fk Fac me, \ft etc. Ad Filii affectum, qui omnia quæ Patris sunt sua esse non ambigit, aspirare non præsumit, sed mercenarii statum jam pro mercede serviturus desiderat, sed nec hunc etiam nisi paterna dignatione se promereri posse testatur. AMBR. Distat inter servum, mercenarium et filium. Servus, etc., usque ad quod post osculum patris generosissime dedignatur.\f*

LUK 15:20 Removed trailing space in v~: Et surgens venit ad patrem suum. Cum autem adhuc longe esset, vidit illum pater ipsius, et misericordia motus est, et accurrens cecidit super collum ejus, et osculatus est eum.\f + \fr 15.20 \fk Cum autem adhuc longe esset, \ft etc. Antequam intelligeret Deum, sed tamen cum jam pie eum quæreret, tamen nondum dignus operibus rediret, per Verbum incarnatum anticipat filii reditum. Ante ad terras venit quam ille ad domum confessionis, ipsum verbum non deserens, sed in verbo usque ad peregrinationem nostram condescendens. Brachium, id est filium in amplexum revertentis humiliavit. Pater super filii collum cecidit, dum leve jugum suæ dilectionis sibi imposuit, et osculatus est eum, ut ostenderetur quod alibi dicitur: \fk Osculetur me osculo oris sui\ft Cant. 1.. Rediens, osculum charitatis a patre accipit, dum per gratiam certificatur de indulgentia.\f*

LUK 15:21 Removed trailing space in v~: Dixitque ei filius: Pater, peccavi in cælum, et coram te: jam non sum dignus vocari filius tuus.

LUK 15:22 Removed trailing space in v~: Dixit autem pater ad servos suos: Cito proferte stolam primam, et induite illum, et date annulum in manum ejus, et calceamenta in pedes ejus:\f + \fr 15.22 \fk Cito proferte, \ft etc. Stola prima, vestis innocentiæ, in qua primus homo conditus, sed post culpam se nudum novit, et pellicium, id est mortale sumpsit indumentum. \fk Annulum. \ft Id est signaculum fidei, quo signantur promissa in cordibus credentium. \fk In manu. \ft Id est operatione: ut per opera fides clarescat, et per fidem opera firmentur. \fk Et calceamenta. \ft Id est exempla priorum munite in officio prædicandi, ut et opus ornetur bene vivendo, et cursus ad æterna præparando.\f*

LUK 15:23 Removed trailing space in v~: et adducite vitulum saginatum, et occidite, et manducemus, et epulemur:\f + \fr 15.23 \fk Adducite vitulum. \ft Prædicate Christum et mortem ejus insinuate, ut et corde credat, occisum imitando, et ore percipiat passionis sacramentum ad emendationem.\f*

LUK 15:24 Removed trailing space in v~: quia hic filius meus mortuus erat, et revixit: perierat, et inventus est. Et cœperunt epulari.\f + \fr 15.24 \fk Et cœperunt epulari. \ft Non solum filius pro quo vitulus occisus est, reficitur, sed et pater et servi ejus, quia refectio Dei et sanctorum est salus peccatorum. Et nota, quod post datam stolam, annulum, calceamentum, vitulus immolatur, quia nisi quis spem primæ immortalitatis induerit, nisi annulo fidei opera præmunierit, nisi ipsam fidem confitendo prædicaverit, cœlestibus non potest interesse sacramentis.\f*

LUK 15:25 Removed trailing space in v~: Erat autem filius ejus senior in agro: et cum veniret, et appropinquaret domui, audivit symphoniam et chorum:\f + \fr 15.25 \fk Erat autem filius, \ft etc. Filius, id est populus Isræl, qui nec ad colenda idola elongaverat. Neque in domo erat, quia interiora legis non penetrabat: litterali sensu, contentus, terrena operans, terrena exspectans. Hic est qui agrum emit, et quinque juga boum, legis onere pressus, terrenis sensibus fruitur, et uxorem duxit in affectu carnis. \fk Et cum veniret. \ft Appropinquat filius domum cum aliquis in populo illo spiritualiter legem intelligens, labores servilis operis improbat, et Ecclesiæ libertatem considerat. Audit symphoniam et chorum, id est spiritu plenos vocibus consonis Evangelium prædicare. Vocat unum de servis, cum sumit ad legendum aliquem de prophetis. Et eum interrogat, dum in eo scrutatur quæ sint hæc festa Ecclesiæ in quibus se esse non videt.\f*

LUK 15:26 Removed trailing space in v~: et vocavit unum de servis, et interrogavit quid hæc essent.\f + \fr 15.26 \fk Interrogavit. \ft Et nunc quærit Isræl cur Deus lætetur in assumptione gentium, et propter invidiam nescit patris voluntatem, et foris stat, quamvis per præcones rogetur.\f*

LUK 15:27 Removed trailing space in v~: Isque dixit illi: Frater tuus venit, et occidit pater tuus vitulum saginatum, quia salvum illum recepit.

LUK 15:28 Removed trailing space in v~: Indignatus est autem, et nolebat introire. Pater ergo illius egressus, cœpit rogare illum.\f + \fr 15.28 \fk Indignatus. \ft Indignabantur Judæi et conquerebantur, quia Jesus cum gentibus epularetur. Et adhuc de gentium salute indignantur nec volunt introire. Sed cum plenitudo gentium introierit, egredietur pater ad rogandum Isræl, quando manifesta erit vocatio Judæorum.\f*

LUK 15:29 Removed trailing space in v~: At ille respondens, dixit patri suo: Ecce tot annis servio tibi, et numquam mandatum tuum præterivi: et numquam dedisti mihi hædum ut cum amicis meis epularer.\f + \fr 15.29 \fk Ecce tot annis. \ft HIER. Justitiam legis secutus, justitiæ Dei non est subjectus. Quæ enim major est justitia Dei quam ignoscere pœnitentibus? \fk Mandatum tuum, \ft etc. Quasi non sit præterire, saluti alterius invidere, vel de justitia se jactare.\f*

LUK 15:30 Removed trailing space in v~: Sed postquam filius tuus hic, qui devoravit substantiam suam cum meretricibus, venit, occidisti illi vitulum saginatum.\f + \fr 15.30 \fk Occidisti illi vitulum. \ft Confitentur venisse Christum, sed invidia non vult salvari. Sic de Judæo et gentili. Generaliter autem de justo et peccatore potest accipi. \fk Devoravit substantiam, \ft etc. Meretrices sunt superstitiones gentilium, cum quibus substantiam dissipat, qui, relicto connubio verbi Dei, cum dæmone feda cupiditate fornicatur. \fk Filii, tu semper, \ft etc. Non quasi mentientem redarguit, sed secum perseverantiam ejus approbans, et ad perfruitionem potioris exsultationis invitans. \fk Omnia mea, \ft etc. In æterna beatitudine, et omnium singula, et singulorum omnia.\f*

LUK 15:31 Removed trailing space in v~: At ipse dixit illi: Fili, tu semper mecum es, et omnia mea tua sunt:

LUK 15:32 Removed trailing space in v~: epulari autem, et gaudere oportebat, quia frater tuus hic mortuus erat, et revixit; perierat, et inventus est.

LUK 16:0 Extra whitespace after chapter number

LUK 16:0 Removed trailing space in c: 16

LUK 16:1 Removed trailing space in v~: Dicebat autem et ad discipulos suos: Homo quidam erat dives, qui habebat villicum: et hic diffamatus est apud illum quasi dissipasset bona ipsius.\f + \fr 16.1 \fk Ad discipulos. \ft Quia Pharisæi superbi et avari sicut petentibus veniam, ita egentibus pecuniam negabant; ideo Salvator nunc ad illos, nunc illis audientibus, ad discipulos de pietate verba facit. \fk Homo quidam. \ft Villicus proprie, villæ custos, sed ponitur hic pro œconomo, id est dispensatore, qui universam substantiam domus dispensat. In hoc quippe dispensatore non omnia ad imitandum debemus sumere, scilicet ut fraudulenter erga Deum agamus. Sed econtrario istæ similitudines dantur, ut intelligamus si laudari potuit a Domino qui fraudem faciebat, quanto magis placet Deo qui secundum ejus præceptum opera illa facit.\f*

LUK 16:2 Removed trailing space in v~: Et vocavit illum, et ait illi: Quid hoc audio de te? redde rationem villicationis tuæ: jam enim non poteris villicare.

LUK 16:3 Removed trailing space in v~: Ait autem villicus intra se: Quid faciam, quia dominus meus aufert a me villicationem? Fodere non valeo, mendicare erubesco.

LUK 16:4 Removed trailing space in v~: Scio quid faciam, ut, cum amotus fuero a villicatione, recipiant me in domos suas.

LUK 16:5 Removed trailing space in v~: Convocatis itaque singulis debitoribus domini sui, dicebat primo: Quantum debes domino meo?

LUK 16:6 Removed trailing space in v~: At ille dixit: Centum cados olei. Dixitque illi: Accipe cautionem tuam: et sede cito, scribe quinquaginta.\f + \fr 16.6 \fk Centum cados. \ft Cadus Græce, amphora dicitur Latine, continens tres urnas. Chorus modiis triginta impletur. Simpliciter sic potest accipi; quisquis indigentiam pauperis, vel ex dimidia, vel ex quinta parte alleviat misericordiæ suæ mercede donandus est.\f*

LUK 16:7 Removed trailing space in v~: Deinde alii dixit: Tu vero quantum debes? Qui ait: Centum coros tritici. Ait illi: Accipe litteras tuas, et scribe octoginta.

LUK 16:8 Removed trailing space in v~: Et laudavit dominus villicum iniquitatis, quia prudenter fecisset: quia filii hujus sæculi prudentiores filiis lucis in generatione sua sunt.\f + \fr 16.8 \fk Et laudavit Dominus. \ft Si dispensator iniqui mammonæ Domini voce laudatur quod de re iniqua sibi justitiam præparavit, et passus dispendium, tamen laudat prudentiam ejus, non quod adversum Dominum fraudulenter egerit, sed quod pro se prudenter fecerit: quanto magis Christus qui nullum damnum sustinere potest, et pronus est ad clementiam, laudabit discipulos, si in sibi creditos misericordes fuerint. \fk Filii hujus sæculi. \ft Cujus quisque opera agit, ejus et filius dicitur; unde: \fk Filii hujus sæculi, \ft id est tenebrarum; et filii lucis, æternæ vitæ.\f*

LUK 16:9 Removed trailing space in v~: Et ego vobis dico: facite vobis amicos de mammona iniquitatis: ut, cum defeceritis, recipiant vos in æterna tabernacula.\f + \fr 16.9 \fk Facite vobis. \ft Mammona lingua Syrorum divitiæ iniquitatis, quia de iniquitate collectæ sunt. Si ergo iniquitas bene dispensata vertitur in justitiam, quanto magis epulæ divini sermonis, in quo nulla est iniquitas, bonum dispensatorem levant in cœlum.\f*

LUK 16:10 Removed trailing space in v~: Qui fidelis est in minimo, et in majori fidelis est: et qui in modico iniquus est, et in majori iniquus est.\f + \fr 16.10 \fk Qui fidelis. \ft In pecunia cum paupere participanda. \fk Et in majori. \ft Adhærens Creatori, et cum eo spiritus unus effectus. Sed qui temporalia quæ possidet non bene dispensat, æternorum sibi gloriam de qua tumet evacuat.\f*

LUK 16:11 Removed trailing space in v~: Si ergo in iniquo mammona fideles non fuistis quod verum est, quis credet vobis?\f + \fr 16.11 \fk Si ergo, \ft etc. Qui non dat fratribus ad utendum quod a Deo pro omnibus est creatum, iniquus erit in spirituali pecunia dividenda, ut non pro necessitate, sed pro personis doctrinam Domini dividat.\f*

LUK 16:12 Removed trailing space in v~: Et si in alieno fideles non fuistis, quod vestrum est, quis dabit vobis?\f + \fr 16.12 \fk Et si in alieno. \ft Si carnales divitias quæ labuntur non bene dispensatis, veras et æternas divitias quis dabit vobis?\f*

LUK 16:13 Removed trailing space in v~: Nemo servus potest duobus dominis servire: aut enim unum odiet, et alterum diliget: aut uni adhærebit, et alterum contemnet. Non potestis Deo servire et mammonæ.\f + \fr 16.13 \fk Nemo servus. \ft Corripiens avaritiam dicit amatores pecuniæ Deum amore non posse; qui ergo Deum amat pecuniam contemnit: non valet enim simul transitoria et æterna diligere. \fk Aut uni adhærebit. \ft AUG. Non quidem diliget. Nemo enim diligit, etc., usque ad et de bonitate ejus et impunitate sibi blanditur. \fk Non potestis, \ft etc. Non ait habere divitias, sed servire. Servit qui custodit ut servus; sed qui servitutis excussit jugum, distribuit ut Dominus. Qui servit mammonæ, illi utique servit qui merito suæ perversitatis rebus istis præpositus princeps mundi a Domino dicitur.\f*

LUK 16:14 Removed trailing space in v~: Audiebant autem omnia hæc pharisæi, qui erant avari: et deridebant illum.\f + \fr 16.14 \fk Audiebant autem. \ft Monebat Dominus scribas et Pharisæos non superbe sapere, non de sua justitia præsumere, sed peccatores pœnitentes suscipere: et sua quæ forte inciderent peccata, eleemosynis redimere. Sed illi præceptorem misericordiæ, humilitatis, et parcimoniæ, derident, quasi minus utilia et nunquam facienda noxius imperaret, vel certe utilia, sed a se jam perfecta superfluus ingereret.\f*

LUK 16:15 Removed trailing space in v~: Et ait illis: Vos estis qui justificatis vos coram hominibus: Deus autem novit corda vestra: quia quod hominibus altum est, abominatio est ante Deum.\f + \fr 16.15 \fk Et ait, \ft etc. Dum peccatores quasi infirmos et desperatores contemnitis, et vos perfectos in omnibus cunctæque fragilitatis expertes, eleemosynarum remedio non egere creditis. Sed hæc tumoris altitudo quam juste damnanda sit, videt ille qui illuminat abscondita tenebrarum, et manifestat consilia cordium.\f*

LUK 16:16 Removed trailing space in v~: Lex et prophetæ usque ad Joannem: ex eo regnum Dei evangelizatur, et omnis in illud vim facit.\f + \fr 16.16 \fk Lex et prophetæ. \ft Disputantem contra philargyriam deridebant, quasi contrarium legi et prophetis: cum in lege multi divites Deo placuerunt, et cum lex suis observatoribus bona terræ promittat, quibus occurrit docens distantiam esse inter legem et Evangelium: quia in lege carnalibus propter terram præcipiuntur minora, et in Evangelio spiritualibus propter cœlum præcipiuntur majora. \fk Et omnis. \ft Magna vis est cum de terra genitu cœlum quærit possidere per virtutem, quod non potuit tenere per naturam, cum linguas etiam deridentium contemnit, sicut Dominus irritus est a Pharisæis. Omnis qui vim facit, vehementi studio properat, non torpenti lentescit affectu. Est ergo fidei religiosa violentia, segnities criminosa. Faciamus ergo vim naturæ, ut non ad terrena demergat, sed ad superna se erigat.\f*

LUK 16:17 Removed trailing space in v~: Facilius est autem cælum et terram præterire, quam de lege unum apicem cadere.\f + \fr 16.17 \fk Facilius est. \ft Quamvis dicam, \fk Lex et prophetæ usque ad Joannem, \ft tamen non prædico legis destructionem: quia facilius est maxima mundi elementa quam minima legis præcepta transire, quia etiam illa quæ levia vel superstitiosa videntur, non vacant a sacramentis spiritualibus quando omnia et in Evangelio recapitulatur.\f*

LUK 16:18 Removed trailing space in v~: Omnis qui dimittit uxorem suam et alteram ducit, mœchatur: et qui dimissam a viro ducit, mœchatur.\f + \fr 16.18 \fk Omnis\ft etc. AMBR. Non omne conjugium est a Deo. Non enim gentilibus Christianæ copulantur, cum lex prohibeat. Ubi est impar conjugium, lex Dei non est.\f*

LUK 16:19 Removed trailing space in v~: Homo quidam erat dives, qui induebatur purpura et bysso, et epulabatur quotidie splendide.\f + \fr 16.19 \fk Homo quidam. \ft Contra derisores avaros quod proposuit exemplo astruit, scilicet quod dives apud inferos torquetur, qui Lazarum non fecit sibi amicum, a quo posset recipi in æterna tabernacula, et magis videtur narratio quam parabola. \fk Qui induebatur purpura, \ft etc. GREG. Purpura color regii habitus est, conchis marinis, etc., usque ad quia viscera pietatis ignoravit, quia præcepta pretio redimere noluit.\f*

LUK 16:20 Removed trailing space in v~: Et erat quidam mendicus, nomine Lazarus, qui jacebat ad januam ejus, ulceribus plenus,\f + \fr 16.20 \fk Et erat quidam. \ft Si qua reprehensibilia in pauperibus videmus, despicere non debemus, quia fortasse quos morum infirmitas vulnerat, medicina paupertatis curat. \fk Ulceribus plenus. \ft Hujus ulcera dives fastidiosus exhorret, ne inter pretiosas epulas, unguentatosque convivas, fetorem ulcerum lambentibus canibus sustineat.\f*

LUK 16:21 Removed trailing space in v~: cupiens saturari de micis quæ cadebant de mensa divitis, et nemo illi dabat: sed et canes veniebant, et lingebant ulcera ejus.\f + \fr 16.21 \fk Cupiens. \ft In una re duo judicia Dei explentur: ex visione pauperis diviti non miserenti cumulus damnationis infertur; et rursum ex visione divitis, tentatus quotidie pauper probatur, quem ad majorem ipsius probationem paupertas simul et ægritudo, et visa divitis copia, et nulla sibi adhibita consolatio, afficiunt. \fk Canes. \ft Potest in lingua canum lingua significari adulantium qui vulnera lingunt, dum mala quæ in nobis reprehendimus improbo favore laudant.\f*

LUK 16:22 Removed trailing space in v~: Factum est autem ut moreretur mendicus, et portaretur ab angelis in sinum Abrahæ. Mortuus est autem et dives, et sepultus est in inferno.\f + \fr 16.22 \fk In sinum Abrahæ. \ft Sinus Abrahæ est requies beatorum pauperum, quorum est regnum cœlorum, in quo post hanc vitam recipiuntur. Sepultura inferni pœnarum profunditas est, quæ superbos et immisericordes post hanc vitam vorat. \fk Et sepultus est. \ft In lege non tenacia, sed rapina damnatur; in Evangelio dives quod sua non dedit torquetur.\f*

LUK 16:23 Removed trailing space in v~: Elevans autem oculos suos, cum esset in tormentis, vidit Abraham a longe, et Lazarum in sinu ejus:\f + \fr 16.23 \fk Elevans autem. \ft A longe vident infideles, dum in imo positi ante diem judicii fideles super se in requie attendunt, quorum gaudia post contemplari non possunt. Longe est quod conspiciunt, quia illuc per meritum non attingunt. \fk Vidit Abraham. \ft GREG. Credendum est, quod ante retributionem extremi judicii injusti in requie, etc., usque ad et de illorum pœna torquentur quos inutiliter amaverunt.\f*

LUK 16:24 Removed trailing space in v~: et ipse clamans dixit: Pater Abraham, miserere mei, et mitte Lazarum ut intingat extremum digiti sui in aquam, ut refrigeret linguam meam, quia crucior in hac flamma.\f + \fr 16.24 \fk Ut intingat. \ft Qui micas cadentes de mensa Lazaro non dedit, de extremo ejus digito aquam distillari in ore suo cupit, et qui minima in vita non dedit, in inferno minima quærit.\f*

LUK 16:25 Removed trailing space in v~: Et dixit illi Abraham: Fili, recordare quia recepisti bona in vita tua, et Lazarus similiter mala: nunc autem hic consolatur, tu vero cruciaris:\f + \fr 16.25 \fk Quia recepisti. \ft AUG. Nota quod dives iste aliquid boni habuit, ex quo bonum transitorium in hac vita recepit, et Lazarus aliquid mali habuit, sed ignis inopia purgavit.\f*

LUK 16:26 Removed trailing space in v~: et in his omnibus inter nos et vos chaos magnum firmatum est: ut hi qui volunt hinc transire ad vos, non possint, neque inde huc transmeare.\f + \fr 16.26 \fk Et in his omnibus. \ft Sicut reprobi a pœnis ad gloriam sanctorum transire volunt, ita justi per misericordiam mente ire volunt ad positos in tormentis, ut eos liberent; sed non possunt, quia justorum animæ etsi in naturæ suæ bonitate misericordiam habent, jam tamen auctoris sui justitiæ conjunctæ, tanta rectitudine constringuntur, ut nulla ad reprobos compassione moveantur.\f*

LUK 16:27 Removed trailing space in v~: Et ait: Rogo ergo te, pater, ut mittas eum in domum patris mei:\f + \fr 16.27 \fk Rogo ergo. \ft Postquam ardenti de se spes tollitur, animus ad propinquos recurrit, quia reproborum mentem pœna sua quandoque inutiliter erudit ad charitatem, ut jam tunc etiam suos spiritualiter diligant, qui hic dum peccata diligerent, nec se amabant. Servatur ergo diviti ad pœnam, et cognitio pauperis quem despexit, et memoria fratrum quos reliquit, ut de visa despecti gloria, et de pœna inutiliter amatorum amplius torqueatur. \fk Ut mittas. \ft Serius dives iste magister incipit esse, cum jam nec discendi tempus habeat, nec docendi.\f*

LUK 16:28 Removed trailing space in v~: habeo enim quinque fratres: ut testetur illis, ne et ipsi veniant in hunc locum tormentorum.

LUK 16:29 Removed trailing space in v~: Et ait illi Abraham: Habent Moysen et prophetas: audiant illos.

LUK 16:30 Removed trailing space in v~: At ille dixit: Non, pater Abraham: sed si quis ex mortuis ierit ad eos, pœnitentiam agent.

LUK 16:31 Removed trailing space in v~: Ait autem illi: Si Moysen et prophetas non audiunt, neque si quis ex mortuis resurrexerit, credent.\f + \fr 16.31 \fk Si Moysen. \ft Qui verba legis despiciunt, Redemptoris præcepta qui ex mortuis surrexit, quanto subtiliora sunt, tanto hæc difficilius implebunt, et cujus dicta implere renuunt, ei procul dubio credere recusant.\f*

LUK 17:0 Extra whitespace after chapter number

LUK 17:0 Removed trailing space in c: 17

LUK 17:1 Removed trailing space in v~: Et ait ad discipulos suos: Impossibile est ut non veniant scandala: væ autem illi per quem veniunt.\f + \fr 17.1 \fk Et ait ad discipulos. \ft Sciendum cum Dominus de misericordia loqueretur, Pharisæi avari in irrisione perseverabant, in quo infirmis auditoribus scandalum, ne attenderent, faciebant. Hos ergo increpat loquens apostolis, scilicet quod illi suo vitio faciebant, ut evenirent scandala per se quæ non poterant non evenire in mundo ærumnis et erroribus plenissimo.\f*

LUK 17:2 Removed trailing space in v~: Utilius est illi si lapis molaris imponatur circa collum ejus, et projiciatur in mare quam ut scandalizet unum de pusillis istis.\f + \fr 17.2 \fk Si lapis molaris, \ft etc. Secundum ritum provinciæ ubi erat ista criminum pœna, ut alligato saxo in profundum demergerentur. Et vere utilius innoxium pœna gravissima vitam finire, quam lædendo fratrem mortem mœreri perpetuam. \fk De pusillis. \ft Non ætate, sed fide et animo, qui occasiones quærunt quomodo scandalizentur, ideo consulere oportet vos his ne occasione vestri recedant a fide et a salute.\f*

LUK 17:3 Removed trailing space in v~: Attendite vobis: Si peccaverit in te frater tuus, increpa illum: et si pœnitentiam egerit, dimitte illi.\f + \fr 17.3 \fk Attendite vobis. \ft Quo ordine, scandala declinare et væ perpetuum evitare possimus, insinuat. Sed si nos attendimus ne quem lædamus, si pœnitentem zelo justitiæ corripimus, si ex corde pœnitenti dimittimus, nec jubemur passim peccanti, sed pœnitentiam agenti dimittere. Primum ergo est peccantem increpare, ut postea pœnitenti possimus dimittere. Ita enim peccat qui peccantem videns tacet, sicut qui pœnitenti non indulget. \fk Et si pœnitentiam. \ft Aliter fratri pœnitenti, aliter inimico persequenti veniam dare præcipimur. Fratri concessa remissione socia charitate communicamus, persecutori malum nobis volenti, vel si potest facienti, bona volumus et facimus quod possumus.\f*

LUK 17:4 Removed trailing space in v~: Et si septies in die peccaverit in te, et septies in die conversus fuerit ad te, dicens: Pœnitet me, dimitte illi.\f + \fr 17.4 \fk Septies. \ft Solet universitas septenario designari. Præcipitur ergo ut omnia peccata dimittantur, vel semper pœnitenti dimittatur.\f*

LUK 17:5 Removed trailing space in v~: Et dixerunt apostoli Domino: Adauge nobis fidem.\f + \fr 17.5 \fk Adauge. \ft Cum supra dixisset Luc. 16.: \fk Qui fidelis est in minimo, \ft etc. Apostoli qui in alieno et in minimo, id est in terrenorum contemptu fuerant fideles, in suo et majori fidem postulant augeri, ut qui ex fide jam habent exordia virtutis, in eadem proficiant, donec ad perfectionem veniant.\f*

LUK 17:6 Removed trailing space in v~: Dixit autem Dominus: Si habueritis fidem sicut granum sinapis, dicetis huic arbori moro: Eradicare, et transplantare in mare, et obediet vobis.\f + \fr 17.6 \fk Arbori moro. \ft Per morum colore sanguineo cujus fructus et virgulta rubent, Evangelium crucis exprimitur, quæ per fidem apostolorum de gente Judæorum (in qua velut in stirpe generis tenebatur verbum prædicationis) est eradicata et in mare gentium transplantata, cui etiam convenit subjecta parabola de ministris verbi. Folia mori serpenti subjecta necem inferunt, et verbum crucis ut cuncta salutaria confert, cuncta noxia tollit. Fructus mori in flore albet, formatus irrutilat, maturitate nigrescit: sic diabolus, flore angelicæ naturæ et potestate rutilantis prævaricando terror inhorruit odore, qui per fidem excluditur.\f*

LUK 17:7 Removed trailing space in v~: Quis autem vestrum habens servum arantem aut pascentem, qui regresso de agro dicat illi: Statim transi, recumbe:\f + \fr 17.7 \fk Quis autem, \ft etc. Servus arans aut pascens doctor est Ecclesiæ, de quo dicitur: \fk Nemo \fk mittens manum ad aratrum et aspiciens retro, aptus est regno\ft Luc. 9. Dei. Et Dominus Petro dicit: \fk Pasce oves meas\ft Joan. 21.. Qui servus de agro regreditur, cum intermisso opere prædicandi, quasi ad curiam conscientiæ rediens sua dicta vel facta pertractat, cui Dominus non statim jubet ab hac vita transire, et æterna quiete refoveri, sed domi parare quod cœnet, id est post laborem apertæ locutionis, humilitatem propriæ conversationis exhibere, in tali enim conscientia Deus cœnat.\f*

LUK 17:8 Removed trailing space in v~: et non dicat ei: Para quod cœnem, et præcinge te, et ministra mihi donec manducem, et bibam, et post hæc tu manducabis, et bibes?\f + \fr 17.8 \fk Et ministra mihi. \ft Ministrat conditori qui ejus naturam considerans, et ejus judicia pertimescens, de suis se virtutibus humiliat. Minister enim a minori statu dicitur.\f*

LUK 17:9 Removed trailing space in v~: Numquid gratiam habet servo illi, quia fecit quæ ei imperaverat?

LUK 17:10 Removed trailing space in v~: non puto. Sic et vos cum feceritis omnia quæ præcepta sunt vobis, dicite: Servi inutiles sumus: quod debuimus facere, fecimus.\f + \fr 17.10 \fk Sic et vos. \ft Postquam ad perfectionem fidei exhortatus est, per quam fiunt mirabilia opera, etiam contra rerum naturam monet, ne quis de suis operibus glorietur, sed quanto fides est foris virtutibus excellentior, tanto conscientia intus sit humilior, quia Domino jure debemus obsequium. \fk Servi inutiles. \ft Si homo ab homine servo non uniforme, sed multiplex ministerium exigit, nec gratiam habet, quanto magis vos qui sine me nihil potestis, non unius usum operis vel laboris exercere debetis, sed semper novis studiis augere priora, nec vos jactetis, quia bene servitis. \fk Quod debuimus facere. \ft Qui venit ministrare non ministrari, nos debitores sibi fecit, ne nostris operibus confidentes, sed ejus examen paventes, omnibus impletis quæ præcepta sunt, nos imperfectos esse recognoscamus, quandiu peregrinamur a Deo.\f*

LUK 17:11 Removed trailing space in v~: Et factum est, dum iret in Jerusalem, transibat per mediam Samariam et Galilæam.\f + \fr 17.11 \fk Et factum est. \ft Post parabolam qua invitat ad humanitatem et perseverantiam in diversis officiis Dei, reprehenduntur ingrati de impensis beneficiis.\f*

LUK 17:12 Removed trailing space in v~: Et cum ingrederetur quoddam castellum, occurrerunt ei decem viri leprosi, qui steterunt a longe:\f + \fr 17.12 \fk Occurrerunt, \ft etc. Leprosi sunt hæretici, qui quasi varios colores habentes in eodem corpore, varias sectas, nunc falsitatis, nunc veritatis, permiscent in eadem prædicatione. Hi autem quia vitantur et ab Ecclesia removentur longe, necesse habent ut magno clamore interpellent. \fk Qui steterunt, \ft etc. Qui contra Decalogum peccaverunt, nec amando Deum (de quo male sentiunt), nec proximum, a quo dividuntur, sub denario ad Deum clamant et sanantur, dum in Ecclesiæ societate doctrinam integram veramque assequuntur, et omnia secundum Catholicæ fidei regulam disserunt, et varietate mendaciorum quasi lepra carent. Sed unus gratias agit, id est qui in unitate Ecclesiæ per humilitatem remanent; qui vero per superbiam elati mundatori sunt ingrati, novem sunt, quia per unitatem a perfectione denarii deficiunt.\f*

LUK 17:13 Removed trailing space in v~: et levaverunt vocem, dicentes: Jesu præceptor, miserere nostri.\f + \fr 17.13 \fk Et levaverunt vocem. \ft Quia in verbis Salvatoris se errasse cognoscunt, salvandi præceptorem vocant, et per cognitionem præceptoris redeunt ad formam salutis.\f*

LUK 17:14 Removed trailing space in v~: Quos ut vidit, dixit: Ite, ostendite vos sacerdotibus. Et factum est, dum irent, mundati sunt.\f + \fr 17.14 \fk Ite, \ft etc. Quisquis hæretica pravitate, vel gentili superstitione, vel Judaica perfidia, vel fraterno schismate per Dei gratiam mundatus caruerit, necesse est ut ad Ecclesiam veniat, coloremque fidei verum aliis similem ostendat.\f*

LUK 17:15 Removed trailing space in v~: Unus autem ex illis, ut vidit quia mundatus est, regressus est, cum magna voce magnificans Deum,\f + \fr 17.15 \fk Unus autem. \ft Unus autem regressus significat unius Ecclesiæ devotam in Christo humilitatem, qui cadens ad pedes ejus gratias agens, quia repressis præsumptionis cogitationibus, quam sit infirmus videt, nihil virtutis sibi tribuit; bona quæ agit de misericordia intelligit.\f*

LUK 17:16 Removed trailing space in v~: et cecidit in faciem ante pedes ejus, gratias agens: et hic erat Samaritanus.\f + \fr 17.16 \fk Et cecidit in faciem. \ft Cadit in faciem, qui de perpetratis malis erubescit. Ibi enim cadit homo, ubi confunditur. Qui in faciem cadit, videt quo cadat; qui retro cadit, non videt. Boni ergo in faciem cadunt, quia humiliant se in his visibilibus, ut ad invisibilia erigantur; mali retro cadunt, quia cadunt in invisibilibus, ubi non vident quid eos sequatur.\f*

LUK 17:17 Removed trailing space in v~: Respondens autem Jesus, dixit: Nonne decem mundati sunt? et novem ubi sunt?

LUK 17:18 Removed trailing space in v~: Non est inventus qui rediret, et daret gloriam Deo, nisi hic alienigena.

LUK 17:19 Removed trailing space in v~: Et ait illi: Surge, vade: quia fides tua te salvum fecit.\f + \fr 17.19 \fk Surge. \ft Qui infirmitatem suam agnoscens humiliter ante Deum jacuit, divina consolatione surgere ad fortiora opera, et ire crescendo usque ad perfectiora jubetur. \fk Fides tua. \ft Fides quæ ad agendas gratias inclinavit, econtra perfidia illos damnat qui de acceptis beneficiis sunt ingrati. \fk Te salvum fecit. \ft In superiori parabola decernitur fidem per humilitatem debere augeri. In ista rebus ipsis manifeste ostenditur, non fidei tantum agnitam rationem, sed fidei exsecutam operationem esse, quæ salvum faciat credentem.\f*

LUK 17:20 Removed trailing space in v~: Interrogatus autem a pharisæis: Quando venit regnum Dei? respondens eis, dixit: Non venit regnum Dei cum observatione:\f + \fr 17.20 \fk Interrogatus. \ft Ideo interrogant, quia, sicut Lucas inferius aperuit, existimabant quod, veniente Domino Hierosolymam, confestim regnum ejus manifestaretur. \fk Non venit regnum Dei, \ft etc. Quia, quando veniet, neque ab angelis, neque ab hominibus potest observari, sicut Dominicæ incarnationis tempus, et prophetarum vaticiniis præfixum, et angelorum est præconiis manifestatum, adeo ut conceptus est, natus, baptizatus, prædicans, moriens, resurgens, ad cœlos ascendens, comitantibus indesinenter, vel angelorum, vel hominum, vel certe miraculorum sit declaratus indiciis.\f*

LUK 17:21 Removed trailing space in v~: neque dicent: Ecce hic, aut ecce illic. Ecce enim regnum Dei intra vos est.\f + \fr 17.21 \fk Ecce enim regnum. \ft Non poterit observari, quia regnum meum non est corporale, ut putatis, sed spirituale, quod fide jam incepit. \fk Regnum Dei. \ft Vel sic potest accipi responsio Domini: \fk Regnum Dei intra vos est, \ft qui quandoque venturus Judex omnium, nunc etiam regnat in cordibus fidelium. Sed cum hæretici turbant Ecclesiam pravis dogmatibus, desiderant fideles ut Dominus, una die ad terras rediens, si fieri posset, veritatem fidei intimaret. Sed non videbunt, quia quod semel Evangelico fulgore est exhibitum, non est opus corporali visione Domini firmari.\f*

LUK 17:22 Removed trailing space in v~: Et ait ad discipulos suos: Venient dies quando desideretis videre unum diem Filii hominis, et non videbitis.\f + \fr 17.22 \fk Venient dies. \ft Noluit dicere quando veniret, sed venturum dixit, ut incuteret omnibus terrorem imminentis judicii, nec securitatem afferret dilationis. \fk Desideretis. \ft Post meam ascensionem, quando vos in hoc exsilio mundi ingemiscentes desiderabitis me videre in gloria mea, quæ voluntas laudanda, non tamen in hoc mundo implenda. \fk Unum diem. \ft Bene unum dicit, quia in illa gloria, de qua propheta ait: \fk Melior est dies una in atriis tuis super millia\ft Psal. 83., nulla est tenebrarum interruptio, nulla saltem memoria miseriæ vel doloris. Hujus diei præsentiam bonum est desiderare, non tamen magnitudine desiderii nobis fingere somnia, quasi instet dies Domini, quod ab aliquibus faciendum prædicit.\f*

LUK 17:23 Removed trailing space in v~: Et dicent vobis: Ecce hic, et ecce illic. Nolite ire, neque sectemini:\f + \fr 17.23 \fk Et dicent, \ft etc. Fuere quidam qui computantes curricula ætatum, consummationis sæculi, certum annum, diem et horam se dicerent invenisse.\f*

LUK 17:24 Removed trailing space in v~: nam, sicut fulgur coruscans de sub cælo in ea quæ sub cælo sunt, fulget: ita erit Filius hominis in die sua.\f + \fr 17.24 \fk Nam sicut, \ft etc. Nolite illis credere, quia secundus adventus repentinus erit, et ita manifestus, quod nullus poterit ignorare de sub cœlo, quia discrimen judicii sub cœlo, hoc est, in æris medio geritur.\f*

LUK 17:25 Removed trailing space in v~: Primum autem oportet illum multa pati, et reprobari a generatione hac.\f + \fr 17.25 \fk Primum autem, \ft etc. Loquens de gloria adventus, inserit etiam de passione, ut cum morientem viderent quem regnaturum audierant, dolorem passionis, spe promissæ claritatis mitigarent.\f*

LUK 17:26 Removed trailing space in v~: Et sicut factum est in diebus Noë, ita erit et in diebus Filii hominis:\f + \fr 17.26 \fk Et sicut factum est. \ft Subitum adventus sui diem pluribus astruit exemplis, et quem fulguri (cito omnia transvolanti) comparaverat, diebus Nœ, vel Loth æquiparat, quando repentinus mortalibus supervenit interitus.\f*

LUK 17:27 Removed trailing space in v~: edebant et bibebant: uxores ducebant et dabantur ad nuptias, usque in diem, qua intravit Noë in arcam: et venit diluvium, et perdidit omnes.\f + \fr 17.27 \fk Edebant, \ft etc. Non connubia vel alimenta damnantur, cum in his successionis, in illis naturæ posita sint subsidia, sed immoderatus licitorum usus arguitur. Quia enim his se totos dando, Dei judicia contemnebant, igne vel aqua perierunt. \fk Usque in diem. \ft Allegorice: Nœ arcam ædificat, cum Dominus fideres in Ecclesia congregat. Quam et consummatam ingreditur cum hanc in die judicii præsentia sua illustrat. Sed dum arca ædificatur, iniqui luxuriantur, et dum intratur, æterna damnatione plectuntur.\f*

LUK 17:28 Removed trailing space in v~: Similiter sicut factum est in diebus Lot: edebant et bibebant, emebant et vendebant, plantabant et ædificabant:\f + \fr 17.28 \fk Similiter, \ft etc. Prætermisso maximo Sodomitarum scelere, sola ea commemorat quæ vel levia, vel nulla esse putarentur, ut intelligas quali pœna feriantur illicita, si licita et ea sine quibus vita non ducitur, immoderatius acta, igne et sulphure punientur. \fk Loth. \ft Allegorice: Loth, qui interpretatur \fk declinans, \ft est populus electorum, qui dum in Sodomis, id est inter reprobos ut advena moratur, quantum valet scelera eorum declinat. Exeunte Loth, Sodoma perit, quia \fk in consummatione sæculi exibunt angeli, et separabunt malos de medio justorum, et mittent eos in caminum ignis\ft Matth. 13..\f*

LUK 17:29 Removed trailing space in v~: qua die autem exiit Lot a Sodomis, pluit ignem et sulphur de cælo, et omnes perdidit:

LUK 17:30 Removed trailing space in v~: secundum hæc erit qua die Filius hominis revelabitur.\f + \fr 17.30 \fk Filius hominis. \ft Qui interim apparens omnia videt, tunc apparens omnia judicabit, quando cunctos judiciorum suorum oblitos huic sæculo conspexerit mancipatos, ut merito debeant cum ipso quem inhabitant orbe deleri.\f*

LUK 17:31 Removed trailing space in v~: In illa hora, qui fuerit in tecto, et vasa ejus in domo, ne descendat tollere illa: et qui in agro, similiter non redeat retro.\f + \fr 17.31 \fk In illa die. \ft Hucusque de hoc quod regnum, id est Christus, non cum observatione, sed insperatus adveniat: nunc a qualibus ipse adventus exspectari debeat. In tecto est, qui carnalia excedens velut in aura libera spiritualiter vivit. Vasa ejus in domo, sunt concupiscentiæ carnales, quas prius amaverat, sed superna petens in mundo reliquerat, quas imminente judicio necesse est ne repetat. \fk Et qui in agro. \ft Quod dixerat: Eum qui in agro est retro non debere redire, ne de his tantum dictum videretur, qui aperte de agro redituri sunt, id est Dominum palam negaturi; ostendit multos qui cum faciem in anteriora videntur tenere, animo tamen retro respiciunt.\f*

LUK 17:32 Removed trailing space in v~: Memores estote uxoris Lot.\f + \fr 17.32 \fk Memores estote. \ft Uxor Loth significat illos qui in tribulatione retro respiciunt, et se a spe divinæ promissionis avertunt, et ideo statua salis facta est, quia admonendo homines ne similia faciant, corda eorum condit ne sint fatui.\f*

LUK 17:33 Removed trailing space in v~: Quicumque quæsierit animam suam salvam facere, perdet illam: et quicumque perdiderit illam, vivificabit eam.\f + \fr 17.33 \fk Quicunque. \ft Qui vitam carnalem (negando Christum) in mundo salvare voluerit, in futuro perdet eam; vel qui æternam salutem animæ quærit, non dubitet eam dare ad mortem hujus temporis.\f*

LUK 17:34 Removed trailing space in v~: Dico vobis: In illa nocte erunt duo in lecto uno: unus assumetur, et alter relinquetur:\f + \fr 17.34 \fk In illa nocte. \ft Id est in illa tam tenebrosa tribulatione \fk ut in errorem inducantur, si fieri potest, etiam electi\ft Matth. 24.. \fk Duo in lecto. \ft Illi scilicet qui otium eligunt, neque sæcularibus, neque ecclesiasticis negotiis occupati.\f*

LUK 17:35 Removed trailing space in v~: duæ erunt molentes in unum: una assumetur, et altera relinquetur: duo in agro: unus assumetur, et alter relinquetur.\f + \fr 17.35 \fk Altera relinquetur. \ft Qui vel humana laude, vel qualibet corruptione statum vitæ qua imbutus est, deserit. De quo Jeremias: \fk Viderunt eam hostes, et deriserunt sabbata ejus\ft Thren. 1.. \fk Duæ erunt, \ft etc. Duæ differentiæ, sequentium orbem rerum mobilium. Quæ femineo genere designantur, quia majorum consilio reguntur, ut feminæ a viris, quæ tamen in unum molunt inquantum de suis negotiis Ecclesiæ usibus deserviunt. Sed quidam tantum propter æterna, \fk qui habent tanquam non habentes, \ft quidam propter temporalia, \fk qui in incerto divitiarum sperant\ft I Tim 6..\f*

LUK 17:36 Removed trailing space in v~: Respondentes dicunt illi: Ubi Domine?

LUK 17:37 Removed trailing space in v~: Qui dixit illis: Ubicumque fuerit corpus, illuc congregabuntur et aquilæ.\f + \fr 17.37 \fk Qui dixit illis. \ft Duo quærentibus unum respondet, sanctos scilicet secum assumendos, aliud subjiciendo innuit, malos scilicet a se repulsos cum diabolo damnandos. \fk Ubicunque, \ft etc. Ubicunque fuerit Dominus corporaliter, illo congregabuntur electi, qui ejus passionem humiliter imitando tanquam de carne ejus saturantur, quorum per resurrectionem renovabitur ut aquilæ juventus.\f*

LUK 18:0 Extra whitespace after chapter number

LUK 18:0 Removed trailing space in c: 18

LUK 18:1 Removed trailing space in v~: Dicebat autem et parabolam ad illos, quoniam oportet semper orare et non deficere,

LUK 18:2 Removed trailing space in v~: dicens: Judex quidam erat in quadam civitate, qui Deum non timebat, et hominem non reverebatur.\f + \fr 18.2 \fk Judex quidam. \ft Hæc parabola ad orandum et credendum, et non de nobis, sed de Deo præsumendum hortatur.\f*

LUK 18:3 Removed trailing space in v~: Vidua autem quædam erat in civitate illa, et veniebat ad eum, dicens: Vindica me de adversario meo.\f + \fr 18.3 \fk Vidua autem. \ft Hæc vidua potest habere similitudinem Ecclesiæ, quæ desolata videtur donec veniat Dominus, qui tamen in secreto etiam nunc curam ejus gerit. \fk Vindica me. \ft Cum justi pro persecutoribus orare moneantur, tamen de malis salva justitia hanc vindictam expetunt: ut pereant omnes mali, vel conversi ad justitiam, vel amissa per supplicium potestate quam nunc contra bonos quandiu hoc ipsum bonis expedit vel temporaliter aliquid possunt. Quem finem cum justi venire desiderant, quamvis pro inimicis orent, tamen non absurde vindictam desiderare dicuntur.\f*

LUK 18:4 Removed trailing space in v~: Et nolebat per multum tempus. Post hæc autem dixit intra se: Etsi Deum non timeo, nec hominem revereor:

LUK 18:5 Removed trailing space in v~: tamen quia molesta est mihi hæc vidua, vindicabo illam, ne in novissimo veniens sugillet me.

LUK 18:6 Removed trailing space in v~: Ait autem Dominus: Audite quid judex iniquitatis dicit:

LUK 18:7 Removed trailing space in v~: Deus autem non faciet vindictam electorum suorum clamantium ad se die ac nocte, et patientiam habebit in illis?

LUK 18:8 Removed trailing space in v~: Dico vobis quia cito faciet vindictam illorum. Verumtamen Filius hominis veniens, putas, inveniet fidem in terra?\f + \fr 18.8 \fk Verumtamen. \ft Dico me facturum vindictam justorum, sed illi erunt valde pauci, quia cum in die judicii in forma Filii hominis apparuero, tanta erit raritas justorum, ut non tam ob clamorem fidelium injuste damnatorum, quam ob eorum torporem juste damnandorum totius jam mundi sit acceleranda ruina. \fk Putas. \ft In verbo increpatur dubitationis infidelitas, non opinatur Divinitas. Scit enim omnia per quem sunt omnia, sed dubitando increpat infidelium corda.\f*

LUK 18:9 Removed trailing space in v~: Dixit autem et ad quosdam qui in se confidebant tamquam justi, et aspernabantur ceteros, parabolam istam:

LUK 18:10 Removed trailing space in v~: Duo homines ascenderunt in templum ut orarent: unus pharisæus et alter publicanus.\f + \fr 18.10 \fk Duo homines. \ft Quia parabola qua ad orandum invitavit, ita conclusit, ut diceret, veniente Judice, difficile fidem in terra reperiendam. Ne quis sibi de supervacua fidei cognitione, vel etiam confessione blandiretur, in hac parabola, diligentius ostendit a Deo non fidei verba, sed opera examinanda, inter quæ maxime regnat humilitas, quam quia non habent superbi de sua justitia præsumentes, et infirmos despicientes, quasi vacui fide, cum orant non exaudiuntur.\f*

LUK 18:11 Removed trailing space in v~: Pharisæus stans, hæc apud se orabat: Deus, gratias ago tibi, quia non sum sicut ceteri hominum: raptores, injusti, adulteri, velut etiam hic publicanus:\f + \fr 18.11 \fk Deus, gratias, \ft etc. Quatuor sunt species tumoris: cum vel quis bonum quod habet, a se habere æstimat: aut si datum a Deo credit, pro meritis datum putat; aut cum jactat se habere quod non habet; aut cum despectis cæteris appetit singulariter videri habere quæ habet. Hac Pharisæus peste laborabat, qui ideo non justificatus descendit, quia merita bonorum operum sibi singulariter tribuens, publicano se prætulit.\f*

LUK 18:12 Removed trailing space in v~: jejuno bis in sabbato, decimas do omnium quæ possideo.\f + \fr 18.12 \fk Jejuno bis. \ft Ecce Pharisæus ad exhibendam abstinentiam, ad impetrandam misericordiam, ad referendas Deo gratias oculum habet, ad humilitatis custodiam non habet. Et quid prodest si tota civitas custodiatur, et unum foramen per quos hostes intrent relinquatur?\f*

LUK 18:13 Removed trailing space in v~: Et publicanus a longe stans, nolebat nec oculos ad cælum levare: sed percutiebat pectus suum, dicens: Deus propitius esto mihi peccatori.\f + \fr 18.13 \fk Et publicanus. \ft Sicut humilis, non audet appropinquare, ut ad eum Deus appropinquet: non aspicit ut aspiciatur; premit conscientiam, sed spem sublevat; percutit pectus, pœnas de se exigit ut Deus parcat; confitetur ut Deus ignoscat; ignoscit Deus quod ille agnoscit. \fk Deus, propitius. \ft Publicanus humiliter orans ad illos pertinet de quibus dicitur: Deus non faciet vindictam electorum ad se clamantium. Pharisæus merita jactans, ad illos de quibus subditur: \fk Filius hominis veniens, putas inveniet fidem in terra?\f*

LUK 18:14 Removed trailing space in v~: Dico vobis, descendit hic justificatus in domum suam ab illo: quia omnis qui se exaltat, humiliabitur, et qui se humiliat, exaltabitur.\f + \fr 18.14 \fk Quia omnis, \ft etc. Posita Pharisæi et publicani controversia, ponitur judicis sententia, ut caveatur superbia.\f*

LUK 18:15 Removed trailing space in v~: Afferebant autem ad illum et infantes, ut eos tangeret. Quod cum viderent discipuli, increpabant illos.\f + \fr 18.15 \fk Afferebant autem. \ft Post dictam controversiam, post datam sententiam humili magistro, offeruntur infantes, ut ostendatur quod innocens et simplex ætas ad gratiam pertineat. Increpant apostoli, non quod nollent infantes manu et voce Salvatoris benedici, sed quia nondum perfecti in fide, putabant eum in similitudinem hominum lassari importunitate offerentium. \fk Increpabant. \ft Hoc fortasse ideo, quia prius populum Judæorum ex quo secundum carnem erant, salvari volebant, sed et pro Chananæa muliere supplicaverunt. Sciebant ergo mysterium, quod utriusque populi vocatio deberetur, sed fortasse adhuc nesciebant ordinem.\f*

LUK 18:16 Removed trailing space in v~: Jesus autem convocans illos, dixit: Sinite pueros venire ad me, et nolite vetare eos: talium est enim regnum Dei.\f + \fr 18.16 \fk Sinite pueros. \ft Nemo prohibeat languidos venire ad medicum. Isti in ramo nihil adhuc commiserunt, sed in radice perierunt. Qui pro se agere non possunt, causam suam majoribus commiserunt. Tangat medicus, et \fk benedicat pusillis cum majoribus\ft Psal. 113.. \fk Talium est enim. \ft Non ait istorum, sed qui habent ex studio innocentiam et simplicitatem quam isti habent per naturam, quia non ætas regnat, sed mores. Non enim est virtus non posse peccare, sed nolle. Sicut puer non perseverat in ira, læsus non meminit, non concupiscit mulierem, non cogitat vel loquitur malum, sic vos nisi talem innocentiam et animi puritatem habueritis, non intrabitis in regnum cœlorum.\f*

LUK 18:17 Removed trailing space in v~: Amen dico vobis, quicumque non acceperit regnum Dei sicut puer, non intrabit in illud.\f + \fr 18.17 \fk Regnum Dei. \ft Id est doctrinam Evangelii sicut puer jubemur accipere. Puer in discendo non contradicit doctoribus. Non rationes et verba componit ad resistendum, sed fideliter suscipit, obtemperat et quiescit.\f*

LUK 18:18 Removed trailing space in v~: Et interrogavit eum quidam princeps, dicens: Magister bone, quid faciens vitam æternam possidebo?\f + \fr 18.18 \fk Et interrogavit eum. \ft BEDA. Audierat hic princeps similes puerorum dignos esse, etc., usque ad his qui perfecti esse volunt, adjungit: \fk Omnia vende et da pauperibus\ft Marc. 10.. \fk Magister bone. \ft Quia bonum magistrum dixit, et non Deum vel Dei Filium confessus est dicit quamvis sanctum hominem comparatione Dei bonum non esse. Christus autem non renuit testimonium bonitatis, sed magistri absque Deo excludit bonitatem.\f*

LUK 18:19 Removed trailing space in v~: Dixit autem ei Jesus: Quid me dicis bonum? nemo bonus nisi solus Deus.\f + \fr 18.19 \fk Dixit autem. \ft AMBR. Versuta interrogatio, et ideo arguta responsio. Tentator enim, etc., usque ad cum his verbis definiatur contra naturam esse dives misericors. \fk Mandata nosti. \ft Hæc est puerilis innocentiæ castitas, quæ nobis imitanda proponitur, si regnum Dei ingredi volumus.\f*

LUK 18:20 Removed trailing space in v~: Mandata nosti: non occides; non mœchaberis; non furtum facies; non falsum testimonium dices; honora patrem tuum et matrem.

LUK 18:21 Removed trailing space in v~: Qui ait: Hæc omnia custodivi a juventute mea.

LUK 18:22 Removed trailing space in v~: Quo audito, Jesus ait ei: Adhuc unum tibi deest: omnia quæcumque habes vende, et da pauperibus, et habebis thesaurum in cælo: et veni, sequere me.

LUK 18:23 Removed trailing space in v~: His ille auditis, contristatus est: quia dives erat valde.\f + \fr 18.23 \fk Dives erat. \ft Nullus dives, id est confidens divitiis suis, intrabit, ut Jesus secundum Matthæum exponit. Non ergo divites manentes, sed qui esse desierunt intrabunt.\f*

LUK 18:24 Removed trailing space in v~: Videns autem Jesus illum tristem factum, dixit: Quam difficile, qui pecunias habent, in regnum Dei intrabunt !

LUK 18:25 Removed trailing space in v~: facilius est enim camelum per foramen acus transire quam divitem intrare in regnum Dei.\f + \fr 18.25 \fk Facilius est enim. \ft Mystice. Facilius est Christum pati pro dilectoribus sæculi, quam dilectores sæculi ad Christum converti. Camelus dicitur Christus, quia sponte humiliatus, infirmitatis nostræ onera sustulit. Acus punctio, per quam angustias passionis significat, qua passione velut acu, naturæ nostræ quasi scissa vestimenta resarcire dignatus est, id est reparare post lapsum. Aliter: facilius est gentilem populum gibbo peccatorum deformem per angustam vitæ viam ingredi, quam Judæum de meritis gloriantem, et ad subeundum leve onus Christi se humiliare nolentem.\f*

LUK 18:26 Removed trailing space in v~: Et dixerunt qui audiebant: Et quis potest salvus fieri?\f + \fr 18.26 \fk Quis potest? \ft Intelligunt in numero divitum deputandos omnes qui amant divitias, etsi non habent: aliter enim, cum sit turba major pauperum, non dicerent: \fk Quis potest salvus fieri?\f*

LUK 18:27 Removed trailing space in v~: Ait illis: Quæ impossibilia sunt apud homines, possibilia sunt apud Deum.

LUK 18:28 Removed trailing space in v~: Ait autem Petrus: Ecce nos dimisimus omnia et secuti sumus te.

LUK 18:29 Removed trailing space in v~: Qui dixit eis: Amen dico vobis, nemo est qui reliquit domum, aut parentes, aut fratres, aut uxorem, aut filios propter regnum Dei,\f + \fr 18.29 \fk Nemo. \ft Qui carnalia pro Domino dimiserit, spiritualia accipiet. Marcus ait: \fk Centies tantum \fk nunc, \ft etc. Marc. 10., id est, in hac vita persecutionibus plena gaudium regni degustant, et omnium electorum sincera dilectione fruuntur.\f*

LUK 18:30 Removed trailing space in v~: et non recipiat multo plura in hoc tempore, et in sæculo venturo vitam æternam.\f + \fr 18.30 \fk Recipiat, \ft etc. Qui pro Domino omnes divitias dimiserit, et carnis affectus contempserit, multo plura recipiet in præsenti, et a fratribus et sororibus propositi sui glutino spirituali colligatis, multo gratiosiorem in hac vita recipiet charitatem.\f*

LUK 18:31 Removed trailing space in v~: Assumpsit autem Jesus duodecim, et ait illis: Ecce ascendimus Jerosolymam, et consummabuntur omnia quæ scripta sunt per prophetas de Filio hominis:\f + \fr 18.31 \fk Assumpsit. \ft Prævidens ex passione sua discipulos perturbandos, prædicit et passionis pœnam, et resurrectionis gloriam, ut cum morientem cernerent, resurrecturum non dubitarent. \fk Et consummabuntur. \ft In hoc ostendit quidquid prophetæ prædixerunt ad suæ dispensationis mysterium intendisse. In quo percutit hæreticos, qui dicunt Christum legi et prophetis contrarium prædicasse, et alium Veteris, alium Novi esse Deum Testatamenti. Confutat etiam paganorum dementiam, quia ejus crucem derident cum proximæ suæ passionis, et tempus quasi futurorum præscius ostendit, et locum quasi mortem non timens adiit.\f*

LUK 18:32 Removed trailing space in v~: tradetur enim gentibus, et illudetur, et flagellabitur, et conspuetur:

LUK 18:33 Removed trailing space in v~: et postquam flagellaverint, occident eum, et tertia die resurget.

LUK 18:34 Removed trailing space in v~: Et ipsi nihil horum intellexerunt, et erat verbum istud absconditum ab eis, et non intelligebant quæ dicebantur.\f + \fr 18.34 \fk Et ipsi, \ft etc. Discipuli sermonem Dominicæ passionis toties replicatum ideo intelligere non valent, quia quem maxime videre desiderant, ejus mortem audire non possunt, et quem non solum hominem innocentem, sed etiam verum Deum esse sciunt, mori posse non putant.\f*

LUK 18:35 Removed trailing space in v~: Factum est autem, cum appropinquaret Jericho, cæcus quidam sedebat secus viam, mendicans.\f + \fr 18.35 \fk Cæcus. \ft Cæcus significat humanum genus, quod a superna claritate exclusum damnationis suæ patitur tenebras, sed a Domino appropinquante Jericho curatur. Jericho \fk luna\ft interpretatur, per quam defectus mortalitatis intelligitur. Dum ergo Verbum Dei infirmitatem nostræ carnis suscipit, homo ad cognoscenda redit. Cæcus sedet juxta viam dum incipit credere in ipsum, qui dicit: \fk Ego sum via\ft Joan. 14.. Mendicat, dum rogat.\f*

LUK 18:36 Removed trailing space in v~: Et cum audiret turbam prætereuntem, interrogabat quid hoc esset.

LUK 18:37 Removed trailing space in v~: Dixerunt autem ei quod Jesus Nazarenus transiret.

LUK 18:38 Removed trailing space in v~: Et clamavit, dicens: Jesu, fili David, miserere mei.

LUK 18:39 Removed trailing space in v~: Et qui præibant, increpabant eum ut taceret. Ipse vero multo magis clamabat: Fili David, miserere mei.\f + \fr 18.39 \fk Et qui præibant, \ft etc. Qui Jesum præeunt venientem, significant cæcum carnalium vitiorum, quæ dissipant cogitationem hominis et perturbant vocem orationis, ne Jesus ad illuminandum venire possit cor hominis, sed jam sentiens se gravari phantasmate priorum vitiorum, et vocem orationis suæ impediri, ne pro se exorari possit, ardentius clamat.\f*

LUK 18:40 Removed trailing space in v~: Stans autem Jesus jussit illum adduci ad se. Et cum appropinquasset, interrogavit illum,\f + \fr 18.40 \fk Stans autem, \ft etc. Transiens, cæcum audit, stans illuminat, quia per humanitatem suam nostræ cæcitatis vocibus compatitur, sed per potentiam Divinitatis lumen nobis gratiæ infundit. \fk Adduci ad se. \ft Qui prætereuntem aliquatenus sentiebat, dum in oratione patitur phantasmatum turbas, vehementius insistens orationi ducitur ad stantem, et recipit lumen, quia Deus in corde firmo figitur, et sic lux amissa reparatur.\f*

LUK 18:41 Removed trailing space in v~: dicens: Quid tibi vis faciam? At ille dixit: Domine, ut videam.\f + \fr 18.41 \fk Quid tibi, \ft etc. Non ex ignorantia quærit, sed ideo ut rogetur, ut mentem ad orationem excitet. Quod intelligens, cæcus subjungit: \fk Domine, ut videam. \ft Non petit cæcus aurum vel aliquid temporale, sed tantum lumen. Imitemur ergo eum, quem mente et corpore audivimus sanatum; petamus a Domino lucem æternæ visionis, et dicet nobis: \fk Respice, fides tua salvum te fecit. \f*

LUK 18:41 Found footnote ending with space in \v~: dicens: Quid tibi vis faciam? At ille dixit: Domine, ut videam.\f + \fr 18.41 \fk Quid tibi, \ft etc. Non ex ignorantia quærit, sed ideo ut rogetur, ut mentem ad orationem excitet. Quod intelligens, cæcus subjungit: \fk Domine, ut videam. \ft Non petit cæcus aurum vel aliquid temporale, sed tantum lumen. Imitemur ergo eum, quem mente et corpore audivimus sanatum; petamus a Domino lucem æternæ visionis, et dicet nobis: \fk Respice, fides tua salvum te fecit. \f*

LUK 18:42 Removed trailing space in v~: Et Jesus dixit illi: Respice, fides tua te salvum fecit.

LUK 18:43 Removed trailing space in v~: Et confestim vidit, et sequebatur illum magnificans Deum. Et omnis plebs ut vidit, dedit laudem Deo.\f + \fr 18.43 \fk Et confestim vidit. \ft Videt et sequitur, qui bonum quod intelligit operatur, et Jesum præsentem vel prætereuntem imitatur. Et hic talis non solum pro impetrato in Deum proficit, sed etiam alios ad laudem Dei accendit. \fk Et omnis plebs. \ft Laudat plebs Deum non solum pro impetrato munere lucis, sed et pro merito fidei impetrantis, quia non solum laudat quod potenter et misericorditer illuminat, sed quia clamorem fidei firmiter clamantis exaudit.\f*

LUK 19:0 Extra whitespace after chapter number

LUK 19:0 Removed trailing space in c: 19

LUK 19:1 Removed trailing space in v~: Et ingressus perambulabat Jericho.\f + \fr 19.1 \fk Et ingressus, \ft etc. Ecce camelus deposita sarcina gibbi per foramen acus transit, dum contempto censu fraudium, angustam portam quæ ducit ad vitam ascendit. Et quia devotione fidei ad videndum Salvatorem, quod natura minus habebat, ascensu arboris supplet, juste quod rogare non audebat, Dominicæ susceptionis benedictionem accipit quam desiderabat. Mystice, Zachæus, qui interpretatur \fk justificatus, \ft significat credentes ex gentibus qui per occupationem temporalium depressi erant, et minimi, sed a Domino sanctificati. \fk Et ipse dives. \ft Quis de se desperet, cum venit iste ad Deum cui census ex fraude? Per hunc apparet, quia non omnis dives avarus.\f*

LUK 19:2 Removed trailing space in v~: Et ecce vir nomine Zachæus: et hic princeps erat publicanorum, et ipse dives:

LUK 19:3 Removed trailing space in v~: et quærebat videre Jesum, quis esset: et non poterat præ turba, quia statura pusillus erat.\f + \fr 19.3 \fk Præ turba. \ft Quæ turba, nisi imperitæ confusio multitudinis, quæ verticem sapientiæ videre nequit? Zachæus ergo non in turba, sed plebem transgressus Messiam quem desiderat aspicit.\f*

LUK 19:4 Removed trailing space in v~: Et præcurrens ascendit in arborem sycomorum ut videret eum: quia inde erat transiturus.\f + \fr 19.4 \fk Sycomorum. \ft Sycomorus arbor est, moro foliis similis, sed altitudine præstans, et interpretatur \fk ficus fatua, \ft id est crux. Quæ credentes ut ficus pascit, ab infidelibus irridetur ut fatua. Quam pusillus ascendit, dum quilibet humilis et propriæ infirmitatis conscius, in virtute crucis gloriatur, et per hanc laudabilem fatuitatem transeuntem prope Dominum cernit, quia si nondum ita solide ut est jam, tamen raptim, et quasi in transitu luci sapientiæ cœlestis intendit. \fk Quia inde erat transiturus. \ft ISID. Illa parte ubi sycomorus, vel ubi crediturus, etc., usque ad velut in fecunda altitudine operis eminebat.\f*

LUK 19:5 Removed trailing space in v~: Et cum venisset ad locum, suspiciens Jesus vidit illum, et dixit ad eum: Zachæe, festinans descende: quia hodie in domo tua oportet me manere.\f + \fr 19.5 \fk Et cum venisset. \ft Per præmissos præcones verbi sui, in quibus erat Jesus et loquebatur, venit ad populum nationum, qui passionis ejus fide jam sublimis, etiam divinitatem ejus agnoscere ardet, suspiciens videt, quia per fidem a terrenis elevatum elegit eligentem se, et amat amantem se. \fk Descende. \ft Quod descendere de sycomoro, et sic in domo parare mansionem jubetur, hoc est quod Apostolus ait: \fk Etsi cognovimus secundum carnem Christum, sed jam non novimus. Si enim mortuus est ex infirmitate, sed jam vivit ex virtute Dei\ft II Cor. 5, 13.. \fk Manere. \ft Manebat aliquando Dominus in domo principis Pharisæorum, id est id est in Judæorum Synagoga docebat.\f*

LUK 19:6 Removed trailing space in v~: Et festinans descendit, et excepit illum gaudens.

LUK 19:7 Removed trailing space in v~: Et cum viderent omnes, murmurabant, dicentes quod ad hominem peccatorem divertisset.\f + \fr 19.7 \fk Murmurabant. \ft Manifestum est Judæos semper gentium odisse, vel non intellexisse salutem. Unde et adversus Petrum dicitur: \fk Quare introisti ad gentes præputium habentes\ft Act. 9.?\f*

LUK 19:8 Removed trailing space in v~: Stans autem Zachæus, dixit ad Dominum: Ecce dimidium bonorum meorum, Domine, do pauperibus: et si quid aliquem defraudavi, reddo quadruplum.\f + \fr 19.8 \fk Stans autem, \ft etc. Aliis calumniantibus hominem peccatorem, ipse et Zachæus stans, id est in ea quam cœperat fidei veritate persistens, non solum se ex peccatore conversum, sed etiam inter innocentes probat conversatum, cum etiam ante conversionem innocenter vixit, et qui ante conversionem dimidium, post conversionem potest dare et totum. \fk Si quid, \ft etc. Primum est secundum legem reddere, deinde quod remanet pauperibus erogare. Hunc fructum vitæ publicanus de sycomoro per sapientem stultitiam legit quod rapta reddit, propinqua relinquit, visibilia contemnit, ejus quem nondum videt sequi vestigia concupiscit.\f*

LUK 19:9 Removed trailing space in v~: Ait Jesus ad eum: Quia hodie salus domui huic facta est: eo quod et ipse filius sit Abrahæ.\f + \fr 19.9 \fk Filius sit. \ft Non carne, sed fide, quia sicut Abraham jussu Dei patriam ob spem futuræ hæreditatis deseruit, sic et iste qui thesaurum in cœlis acquirit spe.\f*

LUK 19:10 Removed trailing space in v~: Venit enim Filius hominis quærere, et salvum facere quod perierat.\f + \fr 19.10 \fk Venit, \ft etc. Etiam murmurantibus sua mysteria non dedignatur exponere, quod propter pœnitentiam peccatorum suspiciendam maxime ipse in terram venerit, ubi et se appellat Filium hominis, ut insinuet nobis dispensationem suæ pietatis.\f*

LUK 19:11 Removed trailing space in v~: Hæc illis audientibus adjiciens, dixit parabolam, eo quod esset prope Jerusalem: et quia existimarent quod confestim regnum Dei manifestaretur.\f + \fr 19.11 \fk Hæc illis, \ft etc. Suscepta et commendata pœnitentia publicani divitis, per parabolam docet sibi magis pœnitentiam peccatorum, quam justitiam placere superborum, latiusque in gentibus de ignorantia legis humilibus, quam in Judæis de justitia legis superbientibus se esse regnaturum. \fk Eo quod. \ft Non solum qui justi perseverant, sed etiam qui de injustitia convertuntur ad filios promissionis pertinent.\f*

LUK 19:12 Removed trailing space in v~: Dixit ergo: Homo quidam nobilis abiit in regionem longinquam accipere sibi regnum, et reverti.\f + \fr 19.12 \fk Nobilis abiit. \ft Hic est nobilis cui cæcus clamabat: \fk Miserere mei, fili David, \ft et cui tubæ clamabant: \fk Hosanna filio David: benedictus qui venit in nomine Domini rex Isræl, \ft qui constitutus est a Patre rex, cui datæ sunt gentes in hæreditatem. \fk Longinquam. \ft Excæcatos Judæos relinquens, transit ad illuminandas gentes, quæ longe (quia a finibus terræ) clamant ad Dominum, vel quia \fk longe a peccatoribus salus\ft Psal. 118.: Deus, qui ubique præsens, longe ab his qui idola colunt, sed et ipsi prope facti sunt in sanguine.\f*

LUK 19:13 Removed trailing space in v~: Vocatis autem decem servis suis, dedit eis decem mnas, et ait ad illos: Negotiamini dum venio.\f + \fr 19.13 \fk Vocatis autem decem. \ft Vocat decem servos, dum elegit discipulos littera Decalogi imbutos. Dat decem mnas, dum post resurrectionem surgit, et aperit sensum, ut spiritualiter intelligat legis dicta Mna decem drachmas appendit. Et omnis Scripturæ sermo, quia vitæ cœlestis perfectionem suggerit, quasi centenarii numeri pondere fulget. \fk Negotiamini. \ft Verba legis mystica interpretatione discussa populis offerte, et ab eis confessionem fidei, morumque probitatem recipite.\f*

LUK 19:14 Removed trailing space in v~: Cives autem ejus oderant eum: et miserunt legationem post illum, dicentes: Nolumus hunc regnare super nos.

LUK 19:15 Removed trailing space in v~: Et factum est ut rediret accepto regno: et jussit vocari servos, quibus dedit pecuniam, ut sciret quantum quisque negotiatus esset.\f + \fr 19.15 \fk Et factum est. \ft Quotidie Christus accepto regno a Patre redit, quia peregrinantis in terra Ecclesiæ semper statum conspicit. Huic servo pecuniam negotiaturo commodat, in altero modum consummati operis examinat. Hunc prudenter laborantem ampliori gratia donat, illum luxuriosa sectantem, etiam quod dederat privat. In judicio vero multi qui ad docendum idonei videbantur, ob negligentiam suam inter indoctos reputabuntur. Quidam simplicioris observationis devotionem inter apostolicos summa præmia percipient. \fk Qui enim recipit prophetam in nomine prophetæ, mercedem prophetæ accipiet\ft Matth. 10..\f*

LUK 19:16 Removed trailing space in v~: Venit autem primus dicens: Domine, mna tua decem mnas acquisivit.\f + \fr 19.16 \fk Venit autem. \ft Primus servus, ordo doctorum in circumcisione missus, qui unam mnam negotiaturus accepit, quia unum Deum, unam fidem, unum baptisma missus est prædicare. Sed decem acquirit dum populum sub lege constitutum docendo sibimet associat.\f*

LUK 19:17 Removed trailing space in v~: Et ait illi: Euge bone serve, quia in modico fuisti fidelis, eris potestatem habens super decem civitates.\f + \fr 19.17 \fk In modico fuisti fidelis. \ft Modicum est quidquid in præsenti percipimus donorum ad comparationem futurorum. \fk Ex parte enim cognoscimus, et ex parte prophetamus\ft I Cor. 13.. \fk Decem \fk civitates. \ft Decem civitates sunt animæ, per legis verba ad gratiam Evangelii pervenientes, quibus tunc glorificandus præponitur, qui eis pecuniam verbi digne Deo commendaverit; unde Apostolus: \fk Quæ est spes nostra, aut gaudium, aut corona gloriæ? Nonne vos ante Dominum Jesum\ft I Thes. 2.?\f*

LUK 19:18 Removed trailing space in v~: Et alter venit, dicens: Domine, mna tua fecit quinque mnas.\f + \fr 19.18 \fk Et alter, \ft Bonus ordo, vocaturus gentes, et Judæos missurus interfici, qui noluerunt super se Christum regnare, hanc præmisit comparationem, ne diceretur: Nihil dederat populo Judæorum unde melior possit fieri, ut quod exigeretur ab eo qui nihil recipit? Ex una mna quinque facit, qui moralia habet propter quinque sensus.\f*

LUK 19:19 Removed trailing space in v~: Et huic ait: Et tu esto super quinque civitates.

LUK 19:20 Removed trailing space in v~: Et alter venit, dicens: Domine, ecce mna tua, quam habui repositam in sudario:\f + \fr 19.20 \fk Et alter, \ft etc. Qui ad præputium missus est, cui Dominus mnam unam eamdemque fidem, quæ circumcisioni credita est, ad prædicandum commisit. Quæ quinque mnas facit, quia gentes quinque sensibus corporis mancipatas, ad gratiam fidei evangelicæ convertit. \fk In sudario, \ft etc. In sudario pecuniam reponit, qui ad prædicandum idoneus, officium prædicandi vel suscipere renuit, vel susceptum non bene gerit, sed percepta dona sub otio temporis abscondit secum, dicens: Sufficit mihi ut de me rationem reddam, cur aliis prædicem, vel de aliis cogar reddere rationem? cum etiam apud Deum illi sunt inexcusabiles quibus lex data non est, neque audito Evangelio dormierunt, quia per creaturam poterant Creatorem cognoscere.\f*

LUK 19:21 Removed trailing space in v~: timui enim te, quia homo austerus es: tollis quod non posuisti, et metis quod non seminasti.\f + \fr 19.21 \fk Metis quod. \ft Metit enim Deus ubi non seminavit, id est etiam eos impietatis reos tenet quibus legis verbum vel Evangelii non ministravit. Timens ergo periculum judicii, requiescam ab administratione verbi.\f*

LUK 19:22 Removed trailing space in v~: Dicit ei: De ore tuo te judico, serve nequam. Sciebas quod ego homo austerus sum, tollens quod non posui, et metens quod non seminavi:\f + \fr 19.22 \fk Sciebas, \ft etc. Quod putaverat pro excusatione dixisse vertitur in culpam. Si me ita durum et crudelem noveras, quare ista cogitatio non incussit tibi timorem, ut scires me mea diligentius quæsiturum?\f*

LUK 19:23 Removed trailing space in v~: et quare non dedisti pecuniam meam ad mensam, ut ego veniens cum usuris utique exegissem illam?\f + \fr 19.23 \fk Pecuniam. \ft Id est evangelicam prædicationem paratisque fidelium cordibus non intimasti. \fk Meam ad mensam. \ft Non tuam. Unde Apostolus: \fk Si quis loquitur, quasi sermones Dei\ft I Petr. 4.. \fk Cum usuris. \ft Qui verbi pecuniam a doctore emit credendo, necesse est ut cum usuris solvat operando. Vel, de accepto verbi fenore usuras solvit, qui ex eo quod audit, etiam alia studet intelligere.\f*

LUK 19:24 Removed trailing space in v~: Et astantibus dixit: Auferte ab illo mnam, et date illi qui decem mnas habet.\f + \fr 19.24 \fk Auferte, \ft etc. Collatam gratiam amittit, qui prædicando aliis communicare neglexit. Augetur vero illi qui in ea laboravit. Sicut regium chrisma quod superbiendo Saul amisit, David obediendo promeruit. Spiritus enim Domini qui a Saul recessit, directus est a die illa et deinceps in David.\f*

LUK 19:25 Removed trailing space in v~: Et dixerunt ei: Domine, habet decem mnas.

LUK 19:26 Removed trailing space in v~: Dico autem vobis, quia omni habenti dabitur, et abundabit: ab eo autem qui non habet, et quod habet auferetur ab eo.\f + \fr 19.26 \fk Et abundabit. \ft Mystice: cum omnis Isræl salvus erit, tunc plenitudo spiritualis gratiæ quam modo torpenter exercemus, doctoribus illius temporis abundanter conferetur.\f*

LUK 19:27 Removed trailing space in v~: Verumtamen inimicos meos illos, qui noluerunt me regnare super se, adducite huc: et interficite ante me.

LUK 19:28 Removed trailing space in v~: Et his dictis, præcedebat ascendens Jerosolymam.\f + \fr 19.28 \fk Et his dictis. \ft Finita parabola, vadit Hierosolymam, ut ostenderet de ejusdem maximæ civitatis eventu parabolam fuisse præmissam, quæ non longe post, et ipsum occisura ob odium regni ejus hostili clade sit peritura.\f*

LUK 19:29 Removed trailing space in v~: Et factum est, cum appropinquasset ad Bethphage et Bethaniam, ad montem qui vocatur Oliveti, misit duos discipulos suos,\f + \fr 19.29 \fk Ad Bethphage. \ft Bethphage, viculus sacerdotum in monte Oliveti, et interpretatur \fk domus buccæ. \ft Bethania villa vel civitas in latere ejusdem montis, et dicitur \fk domus obedientiæ. \ft Has Dominus Hierosolymam venturus præsentia sua sublimavit, quia multos ante passionem suam docendo piæ confessionis donis et obedientiæ spiritualis implevit. Quæ bene in monte Oliveti sunt positæ, id est in ipso Domino qui nos unctione spiritualium chrismatum, et conscientiæ pietatisque luce refovet. Et quia non vult abscondi civitatem supra se positam, mittit discipulos in castellum, quod est contra eos, ut per eos totius contra positi orbis munitiones penetret.\f*

LUK 19:30 Removed trailing space in v~: dicens: Ite in castellum quod contra est: in quod introëuntes, invenietis pullum asinæ alligatum, cui nemo umquam hominum sedit: solvite illum, et adducite.\f + \fr 19.30 \fk Intrœuntes invenietis. \ft Intrœuntes in mundum prædicatores inveniunt populum nationum, perfidiæ vinculis irretitum, liberum et lascivum. \fk Cui nemo, \ft etc., id est, nullus rationalis doctor frænum correctionis posuit, qui vel linguam a malo prohiberet, vel in arctam viam vitæ ire cogeret. Nemo indumenta salutis quibus \fk calefieret, \ft utilia suadendo contulit. \fk Nemo sedit, \ft quia nullus stultitiam ejus deprimendo correxit. \fk Alligatum. \ft Alligatus vinculis perfidiæ, in quo addictus vel astrictus Domino errore famulabatur, sed dominatum sibi vindicare non poterat, quem Dominum fecerat non natura, sed culpa. Et ideo cum Dominus dicitur, unus agnoscitur. Nam, etsi multi dii et domini, generaliter tamen unus Deus et unus Dominus.\f*

LUK 19:31 Removed trailing space in v~: Et si quis vos interrogaverit: Quare solvitis? sic dicetis ei: Quia Dominus operam ejus desiderat.

LUK 19:32 Removed trailing space in v~: Abierunt autem qui missi erant: et invenerunt, sicut dixit illis, stantem pullum.

LUK 19:33 Removed trailing space in v~: Solventibus autem illis pullum, dixerunt domini ejus ad illos: Quid solvitis pullum?\f + \fr 19.33 \fk Solventibus autem, \ft etc. Non despicias hunc asellum, quia sicut in vestitu ovium sunt lupi rapaces, ita sub exuviis corporis (quod nobis est commune cum belluis) mens Deo plena vegetatur. \fk Dixerunt. \ft Multos habebat dominos qui non uni superstitioni deditus, sed pro libitu immundorum spirituum raptabatur ad varios errores. \fk Quid solvitis. \ft Qui solvendo pullo contradixerant, audito nomine quiescunt, quia magistri errorum qui doctoribus ad salutem gentium venientibus obsistunt, suas tenebras defendunt, donec miraculis attestantibus veri possessoris virtus emineat. Sed postquam Dominicæ fidei potestas apparet, cedentibus adversariorum querelis, cœtus qui Deum corde portet adducitur.\f*

LUK 19:34 Removed trailing space in v~: At illi dixerunt: Quia Dominus eum necessarium habet.

LUK 19:35 Removed trailing space in v~: Et duxerunt illum ad Jesum. Et jacentes vestimenta sua supra pullum, imposuerunt Jesum.\f + \fr 19.35 \fk Vestimenta. \ft Vestimenta apostolorum doctrina virtutum, vel discretio Scripturarum, et gratia spiritualiter, quibus illi corda hominum prius nuda et frigida contegunt, ut mereantur habere sessorem Christum. \fk Imposuerunt. \ft Dum populus gentium portat Christum, discipuli in via vestimenta sternunt, quia corporis sui exuentes amictum simplicibus sanguine suo viam parant, ut inoffenso gressu mentis, Hierosolymam, quo Christus ducit, tendant, id est ad veram pacis visionem.\f*

LUK 19:36 Removed trailing space in v~: Eunte autem illo, substernebant vestimenta sua in via:

LUK 19:37 Removed trailing space in v~: et cum appropinquaret jam ad descensum montis Oliveti, cœperunt omnes turbæ discipulorum gaudentes laudare Deum voce magna super omnibus, quas viderant, virtutibus,\f + \fr 19.37 \fk Ad descensum. \ft Descendente Domino de monte Oliveti, id est, humiliante se ad infirmitatem nostræ carnis illo qui erat in forma Dei, cum eo descendunt turbæ, id est, humiliatur qui ejus misericordia indigent, ut ab eo exaltentur. \fk Gaudentes. \ft Frequenter ingressus est civitatem Hierusalem, sed non rex vocatus, quod semper fugerat, nisi modo cum ascendit passurus. Quod ideo factum est, ut amplius eorum adversum se excitaret invidiam, quia jam tempus passionis instabat. \fk Super. \ft Maxime de resurrectione Lazari, quæ nuper facta erat. Nam et propterea obviam venit ei turba, quia hoc signum factum audierant ab eo. Laudant etiam de signis et doctrina, quæ fecit cum ascendit ad diem scenopegiæ, quod Joannes narrat.\f*

LUK 19:38 Removed trailing space in v~: dicentes: Benedictus, qui venit rex in nomine Domini: pax in cælo, et gloria in excelsis.\f + \fr 19.38 \fk Benedictus. \ft Turba post modicum crucifixura, regem appellat, exspectatum secundum carnem David filium venisse declarat, ut adversum se testimonium extorqueatur invitis. \fk Pax. \ft Sicut nascente Domino hominum et angelorum agmina cœlestia decantabant: \fk Gloria in excelsis Deo. Et in terra pax hominibus, \ft etc. Sic eidem mox triumphaturo homines concinunt: Pax in cœlo, et gloria in excelsis.\f*

LUK 19:39 Removed trailing space in v~: Et quidam pharisæorum de turbis dixerunt ad illum: Magister, increpa discipulos tuos.\f + \fr 19.39 \fk Magister. \ft Mira invidentium dementia, quem vera docentem noverant, cum magistrum appellari audiunt, discipulos ejus quasi melius edocti redarguendos æstimant, quos ille instituerat, quem Deum apparet esse per miracula.\f*

LUK 19:40 Removed trailing space in v~: Quibus ipse ait: Dico vobis, quia si hi tacuerint, lapides clamabunt.\f + \fr 19.40 \fk Lapides. \ft Crucifixo Domino apostolis præ timore tacentibus, petræ quæ scissæ sunt, apertis monumentis Deum et mundi Dominum aperte clamabant. Mystice: si cæcitas contigerit in Isræl, ut a laude Dei conticeat, populus gentium mollito corde lapideo Creatorem suum credet et annuntiabit.\f*

LUK 19:41 Removed trailing space in v~: Et ut appropinquavit, videns civitatem flevit super illam, dicens:

LUK 19:42 Removed trailing space in v~: Quia si cognovisses et tu, et quidem in hac die tua, quæ ad pacem tibi: nunc autem abscondita sunt ab oculis tuis.

LUK 19:43 Removed trailing space in v~: Quia venient dies in te: et circumdabunt te inimici tui vallo, et circumdabunt te: et coangustabunt te undique:

LUK 19:44 Removed trailing space in v~: et ad terram prosternent te, et filios tuos, qui in te sunt, et non relinquent in te lapidem super lapidem: eo quod non cognoveris tempus visitationis tuæ.\f + \fr 19.44 \fk Et non relinquent. \ft Perversus enim cum perversionem adjicit, quasi lapidem super lapidem struit. Sed cum anima ad ultionem rapitur, talis cogitationum constructio dissipatur, et hoc ideo, \fk quia non cognoveris tempus. \ft Perversam enim animam Deus visitat, aliquando præcepto, aliquando miraculo. Sed quia superbiens contemnit, nec de malis suis erubescit, in extremo inimicis tradetur, cum quibus in æterno judicio damnationis societate colligitur. \fk Ad pacem, \ft etc. Dum carnem das voluptatibus mala ventura non prospiciens, habes bona præsentia quæ ad pacem possunt esse temporalem. Et cur hoc, subdit, scilicet, quia non prævidet mala quæ ei eventura sunt. Si enim prævideret, in præsentibus prosperis lætata non fuisset.\f*

LUK 19:45 Removed trailing space in v~: Et ingressus in templum, cœpit ejicere vendentes in illo, et ementes,\f + \fr 19.45 \fk Et ingressus. \ft Post enumerata mala, ingressus templum ejecit vendentes et ementes, per hoc innuens, quod ruina populi, maxime ex sacerdotum culpa fuit; dum enim vendentes et ementes percutit, ostendit unde radix perditionis processit.\f*

LUK 19:46 Removed trailing space in v~: dicens illis: Scriptum est: Quia domus mea domus orationis est: vos autem fecistis illam speluncam latronum.

LUK 19:47 Removed trailing space in v~: Et erat docens quotidie in templo. Principes autem sacerdotum, et scribæ, et princeps plebis quærebant illum perdere:\f + \fr 19.47 \fk Et erat docens. \ft Domus Dei est conscientia fidelium, quam facit speluncam latronum qui, relicta simplicitate sanctitatis, illud meditatur agere, unde proximum innocentem possit lædere. Sed econtra Dominus mentes fidelium ad cavenda mala erudit. \fk Quærebant illum perdere. \ft Ideo non poterant illum perdere, quia timebant tumultum populi, vel ideo volebant perdere, quia, neglecto, suo magisterio, totum populum videbant ad ejus doctrinam confluere.\f*

LUK 19:48 Removed trailing space in v~: et non inveniebant quid facerent illi. Omnis enim populus suspensus erat, audiens illum.

LUK 20:0 Extra whitespace after chapter number

LUK 20:0 Removed trailing space in c: 20

LUK 20:1 Removed trailing space in v~: Et factum est in una dierum, docente illo populum in templo, et evangelizante, convenerunt principes sacerdotum, et scribæ cum senioribus,

LUK 20:2 Removed trailing space in v~: et aiunt dicentes ad illum: Dic nobis in qua potestate hæc facis? aut quis est qui dedit tibi hanc potestatem?\f + \fr 20.2 \fk In qua potestate. \ft De Dei potestate dubitant, et subintelligi volunt diaboli esse quod facit. Unde addunt: \fk Aut quis est, \ft etc. In quo plane negant Dei Filium, quem non suis viribus, sed alienis signa facere credunt.\f*

LUK 20:3 Removed trailing space in v~: Respondens autem Jesus, dixit ad illos: Interrogabo vos et ego unum verbum. Respondete mihi:\f + \fr 20.3 \fk Interrogabo vos, \ft etc. Poterat aperta responsione tentatorum calumniam confutare, sed prudenter interrogat, ut vel suo silentio vel sua sententia condemnentur.\f*

LUK 20:4 Removed trailing space in v~: baptismus Joannis de cælo erat, an ex hominibus?\f + \fr 20.4 \fk Baptismus Joannis, \ft etc. Quem confitemini de cœlo habuisse prophetiam mihi perhibuit testimonium, et ab illo audistis in qua potestate ego faciam. Quod illi intelligentes, dubitant quid debeant respondere. \fk Neque ego, \ft etc. Propter duas causas veritas quærentibus est abscondenda. Vel, quia minus capaces sunt ad audiendum; unde dicitur: \fk Multa habeo vobis dicere, sed non potestis portare modo\ft Joan. 16.. Vel quia ex odio et contemptu quærunt; unde dicitur: \fk Nolite sanctum dare canibus\ft Matth. 7..\f*

LUK 20:5 Removed trailing space in v~: At illi cogitabant intra se, dicentes: Quia si dixerimus: De cælo, dicet: Quare ergo non credidistis illi?

LUK 20:6 Removed trailing space in v~: Si autem dixerimus: Ex hominibus, plebs universa lapidabit nos: certi sunt enim Joannem prophetam esse.

LUK 20:7 Removed trailing space in v~: Et responderunt se nescire unde esset.

LUK 20:8 Removed trailing space in v~: Et Jesus ait illis: Neque ego dico vobis in qua potestate hæc facio.

LUK 20:9 Removed trailing space in v~: Cœpit autem dicere ad plebem parabolam hanc: Homo plantavit vineam, et locavit eam colonis: et ipse peregre fuit multis temporibus.\f + \fr 20.9 \fk Cœpit autem. \ft Principibus sacerdotum et scribis de sua interrogatione confutatis, Dominus quod cœperat, exsequitur, et illis audientibus plebem, quod sua verba libentius audiat alloquitur, inferens parabolam qua et illos impietatis arguat, et regnum Dei ad gentes transferendum ostendat. \fk Vineam. \ft Moraliter: \fk Vinea Domini sabaoth, domus Isræl\ft Isa. 5.: coloni, operarii, qui ad excolendum prima hora, tertia, sexta et nona sunt conducti. \fk Et ipse peregre, \ft etc. Qui ubique est, diligentibus se præsentior est, negligentibus abest, et longo tempore abfuit, ne perperam videretur exactio. Nam quo indulgentior liberalitas eo inexcusabilior pervicacia.\f*

LUK 20:10 Removed trailing space in v~: Et in tempore misit ad cultores servum, ut de fructu vineæ darent illi. Qui cæsum dimiserunt eum inanem.\f + \fr 20.10 \fk Et in tempore. \ft Primus servus qui mittitur, Moyses legislator. Qui per quadraginta annos fructum legis quam dederat, a cultoribus inquirebat, sed cæsum dimittunt inanem.\f*

LUK 20:11 Removed trailing space in v~: Et addidit alterum servum mittere. Illi autem hunc quoque cædentes, et afficientes contumelia, dimiserunt inanem.\f + \fr 20.11 \fk Et addidit, \ft etc. Alter servus David propheta, qui post Moysem colonos vineæ psalmodiæ modulamine et citharæ dulcedine ad exercitium boni operis invitavit, sed et hunc contumelia affectum, dimittunt inanem, dicentes: \fk Quæ nobis pars in David, aut quæ hæreditas in filio Isai\ft Reg. 12.? Qui tamen pro hac vinea, ne penitus exstirpetur exorat: \fk Domine Deus virtutum, converte et respice de cœlo, et vide et visita vineam istam\ft Psal. 77.. Tertius servus chorus prophetarum. Qui populum corripiebant, et mala quæ vineæ imminerent prædicabant, sed et illos persecuti sunt et occiderunt.\f*

LUK 20:12 Removed trailing space in v~: Et addidit tertium mittere: qui et illum vulnerantes ejecerunt.

LUK 20:13 Removed trailing space in v~: Dixit autem dominus vineæ: Quid faciam? Mittam filium meum dilectum: forsitan, cum hunc viderint, verebuntur.

LUK 20:14 Removed trailing space in v~: Quem cum vidissent coloni, cogitaverunt intra se, dicentes: Hic est hæres, occidamus illum, ut nostra fiat hæreditas.\f + \fr 20.14 \fk Quem cum vidissent. \ft Aperte probat Judæos, non per ignorantiam crucifixisse Filium Dei, sed per invidiam. Intellexerunt enim hunc esse cui dictum est: \fk Postula a me, et dabo tibi gentes hæreditatem \fk tuam, et possessionem tuam terminos terræ\ft Psal. 117.. Et ideo consulentes sibi dicunt: \fk Ecce mundus totus post eum abiit\ft Joan. 12., etc. Hæreditatem ergo Ecclesiæ quam non moriens Pater reliquit, sed ipse sua morte emptam resurgendo possedit, hanc Judæi eripere volunt, dum fidem, quæ per eum est, exstinguere conantur, justitiæ Dei non subjecti, sed suam constituere volentes. \fk Hic est hæres: \ft Christus hæres, quia morti propriæ supervixit, et testamentorum quæ ipse condidit, quasi hæreditaria in nostris profectibus emolumenta consequitur.\f*

LUK 20:15 Removed trailing space in v~: Et ejectum illum extra vineam, occiderunt. Quid ergo faciet illis dominus vineæ?\f + \fr 20.15 \fk Et ejectum illum. \ft Marcus ordinem mutat: \fk Occiderunt et ejecerunt extra vineam\ft Marc. 12.. In quo pertinacia eorum notatur, qui post resurrectionem prædicantibus apostolis credere noluerant, sed quasi utile cadaver projicientes, gentibus suscipiendum dederunt.\f*

LUK 20:16 Removed trailing space in v~: veniet, et perdet colonos istos, et dabit vineam aliis. Quo audito, dixerunt illi: Absit.\f + \fr 20.16 \fk Absit. \ft Contradicunt sententiæ quam contra perfidiam suam dictam esse cognoscunt. Quod enim in mente gerebant, in parabola contineri intelligunt. Negantibus ergo Judæis justum fore, divinæ scientiæ legis (quam ipsi spernebant) ad gentes transferri, quid Salvator respondeat attende.\f*

LUK 20:17 Removed trailing space in v~: Ille autem aspiciens eos, ait: Quid est ergo hoc quod scriptum est: Lapidem quem reprobaverunt ædificantes, hic factus est in caput anguli?\f + \fr 20.17 \fk Quid est, \ft etc. Quomodo implebitur hæc prophetia? Nisi quia Christus a vobis reprobatus, credituris gentibus est prædicandus, ut in se uno angulari lapide duos condat parietes. \fk Ædificantes. \ft Qui supra coloni, hic ædificantes dicuntur, quia qui plebem ad ferendos fructus excolere, hanc ipsi Domino inhabitatore dignam quasi domum constituere jubebantur.\f*

LUK 20:18 Removed trailing space in v~: Omnis qui ceciderit super illum lapidem, conquassabitur: super quem autem ceciderit, comminuet illum.\f + \fr 20.18 \fk Omnis qui ceciderit. \ft Qui credit et tamen peccat, cadit super lapidem, et non conteritur, sed confringitur, quia per patientiam ad salutem reservatur. Sed cui lapis irruit, id est, qui negat penitus, conteritur, ut nec testa remaneat. Vel cadit super eum, qui modo contemnit, et injuriis afficit, necdum penitus interit, sed quassatur, ut non ambulet rectus. Cadit super eum lapis, quem veniens in judicio opprimit.\f*

LUK 20:19 Removed trailing space in v~: Et quærebant principes sacerdotum et scribæ mittere in illum manus illa hora, et timuerunt populum: cognoverunt enim quod ad ipsos dixerit similitudinem hanc.\f + \fr 20.19 \fk Et quærebant, \ft etc. Quasi mentientem quærunt interficere in quo vera probantur quæ dixerat. Ipse est enim hæres, illi pravi coloni qui solo humano terrore retardantur donec veniret hora ejus.\f*

LUK 20:20 Removed trailing space in v~: Et observantes miserunt insidiatores, qui se justos simularent, ut caperent eum in sermone, ut traderent illum principatui, et potestati præsidis.\f + \fr 20.20 \fk Et observantes. \ft Quod præ timore populi, per se non possunt, inanibus præsidiis efficere volunt, velut immunes a morte ipsius videantur.\f*

LUK 20:21 Removed trailing space in v~: Et interrogaverunt eum, dicentes: Magister, scimus quia recte dicis et doces: et non accipis personam, sed viam Dei in veritate doces.

LUK 20:22 Removed trailing space in v~: Licet nobis tributum dare Cæsari, an non?\f + \fr 20.22 \fk Licet nobis, \ft etc. Cum nuper sub Augusto Judæa Romanis stipendiaria facta esset, Pharisæi qui de justitia sibi applaudebant, qui decimas et primitiva Deo dabant, tributa homini solvenda negabant, pro qua seditione postea regnum et tota patria destructa sunt.\f*

LUK 20:23 Removed trailing space in v~: Considerans autem dolum illorum, dixit ad eos: Quid me tentatis?

LUK 20:24 Removed trailing space in v~: ostendite mihi denarium. Cujus habet imaginem et inscriptionem? Respondentes dixerunt ei: Cæsaris.\f + \fr 20.24 \fk Cujus habet, \ft etc. Alia imago Dei, alia mundi. Si ergo Christus non habuit imaginem Cæsaris, cur censum dedit? Non de suo dedit, sed mundo reddidit quæ erant mundi. Et tu si non vis esse obnoxius Cæsari, noli habere quæ sunt mundi. Si habes divitias, obnoxius es Cæsari. Si vis terreno regi nihil debere, omnia tua relinque et Christum sequere. Et bene prius quæ Cæsaris sunt reddenda decernit. Non enim potest quis esse Domini, nisi prius mundo renuntiaverit.\f*

LUK 20:25 Removed trailing space in v~: Et ait illis: Reddite ergo quæ sunt Cæsaris, Cæsari: et quæ sunt Dei, Deo.\f + \fr 20.25 \fk Reddite ergo. \ft Sicut Cæsar exigit impressionem suæ imaginis, sic et Deus animam lumine vultus sui signatam.\f*

LUK 20:26 Removed trailing space in v~: Et non potuerunt verbum ejus reprehendere coram plebe: et mirati in responso ejus, tacuerunt.

LUK 20:27 Removed trailing space in v~: Accesserunt autem quidam sadducæorum, qui negant esse resurrectionem, et interrogaverunt eum,\f + \fr 20.27 \fk Accesserunt autem, \ft etc. Duæ hæreses erant in Judæis: Pharisæorum, qui præferebant justitiam traditionum et observationum, unde et divisi vocabantur a populo, et Saducæorum, qui et ipsi vindicabant sibi quod non erant, id est justi.\f*

LUK 20:28 Removed trailing space in v~: dicentes: Magister, Moyses scripsit nobis: Si frater alicujus mortuus fuerit habens uxorem, et hic sine liberis fuerit, ut accipiat eam frater ejus uxorem, et suscitet semen fratri suo.\f + \fr 20.28 \fk Magister. \ft Qui resurrectionem corporum non credunt, et animas putant interire cum corporibus, turpitudinem fabulæ fingunt, quæ deliramenti arguit eos qui resurrectionem asserunt. Potest autem fieri, ut in gente eorum hoc aliquando acciderit. \fk Ut accipiat, \ft etc. In lege litteræ cogebatur nubere in vita. Sed in lege spiritus commendatur castitas.\f*

LUK 20:29 Removed trailing space in v~: Septem ergo fratres erant: et primus accepit uxorem, et mortuus est sine filiis.

LUK 20:30 Removed trailing space in v~: Et sequens accepit illam, et ipse mortuus est sine filio.

LUK 20:31 Removed trailing space in v~: Et tertius accepit illam. Similiter et omnes septem, et non reliquerunt semen, et mortui sunt.

LUK 20:32 Removed trailing space in v~: Novissime omnium mortua est et mulier.

LUK 20:33 Removed trailing space in v~: In resurrectione ergo, cujus eorum erit uxor? siquidem septem habuerunt eam uxorem.

LUK 20:34 Removed trailing space in v~: Et ait illis Jesus: Filii hujus sæculi nubunt, et traduntur ad nuptias:

LUK 20:35 Removed trailing space in v~: illi vero qui digni habebuntur sæculo illo, et resurrectione ex mortuis, neque nubent, neque ducent uxores:\f + \fr 20.35 \fk Illi vero, \ft etc. Cum omnes boni et mali sint resurrecturi et absque nuptiis mansuri, Dominus tamen ut ad gloriam resurrectionis incitet, de solis electis disserit. Si autem in resurrectione neque ducent uxores, resurgent ergo corpora quæ possunt nubere et ducere. Quod dicitur de his qui habent membra genitalia, sed nulla voluptate vel necessitate nubendi mancipabuntur. Et nota quod cum insidiatoribus et conculcatoribus secreta mysteria loquatur, non tamen sanctum dat canibus, sed aderant multi idonei quos propter aliorum immunditiam non oportebat negligi. \fk Neque nubent, \ft etc. Cum connubia propter filios, filii propter successionem, successio propter mortem, ubi ergo non est mors, neque connubia.\f*

LUK 20:36 Removed trailing space in v~: neque enim ultra mori potuerunt: æquales enim angelis sunt, et filii sunt Dei, cum sint filii resurrectionis.

LUK 20:37 Removed trailing space in v~: Quia vero resurgant mortui, et Moyses ostendit secus rubum, sicut dicit Dominum, Deum Abraham, et Deum Isaac, et Deum Jacob.\f + \fr 20.37 \fk Quia vero resurgent mortui. \ft Postquam propositæ quæstioni de resurrectionis conditionibus satisfecit, de ipsa resurrectione contra eorum infidelitatem agit.\f*

LUK 20:38 Removed trailing space in v~: Deus autem non est mortuorum, sed vivorum: omnes enim vivunt ei.

LUK 20:39 Removed trailing space in v~: Respondentes autem quidam scribarum, dixerunt ei: Magister, bene dixisti.

LUK 20:40 Removed trailing space in v~: Et amplius non audebant eum quidquam interrogare.\f + \fr 20.40 \fk Et amplius, \ft etc. Confutati in sermonibus non amplius interrogant, sed aperte comprehensum Romanæ potestati tradunt, ex quo intelligimus venena invidiæ posse quidem superari, sed difficile conquiescere.\f*

LUK 20:41 Removed trailing space in v~: Dixit autem ad illos: Quomodo dicunt Christum filium esse David?\f + \fr 20.41 \fk Quomodo dicunt, \ft etc. Consummaturus præcepta Dominus, in fine testamenti sui fidem concludit ut Dominum Jesum verum Deum et verum hominem ad dexteram Patris sedere credamus.\f*

LUK 20:42 Removed trailing space in v~: et ipse David dicit in libro Psalmorum: Dixit Dominus Domino meo: sede a dextris meis,

LUK 20:43 Removed trailing space in v~: donec ponam inimicos tuos scabellum pedum tuorum.\f + \fr 20.43 \fk Donec ponam. \ft Quod a Patre subjiciuntur inimici, non infirmitatem Filii, sed unitatem naturæ, qua in altero aliter operatur, significat. Nam et Filius subjicit inimicos Patri, quia Patrem clarificat super terram.\f*

LUK 20:44 Removed trailing space in v~: David ergo Dominum illum vocat: et quomodo filius ejus est?

LUK 20:45 Removed trailing space in v~: Audiente autem omni populo, dixit discipulis suis:

LUK 20:46 Removed trailing space in v~: Attendite a scribis, qui volunt ambulare in stolis, et amant salutationes in foro, et primas cathedras in synagogis, et primos discubitus in conviviis,\f + \fr 20.46 \fk Attendite a scribis. \ft Duplici ratione jubemur attendere a vanæ gloriæ cupidis, ne vel eorum simulatione decipiamur, vel eorum exemplo ad amorem temporalium inflammemur. \fk Et amant salutationes \fk in foro. \ft Non salutari in foro, nec primas sedes vetat eis quibus debentur ex ordine officii, sed eis qui indebite amant. Animum enim, non gradum redarguit. Nec vero caret culpa, si is fori litibus interesse velit, qui desiderat sedere in cathedra Moysi. \fk Qui devorant, \ft etc. Marcus: \fk Sub obtentu prolixæ orationis, \ft qui ut religiosiores appareant, prolixius orant, ubi ab infirmis quibuslibet, et peccatorum suorum conscientia turbatis, quasi patroni laudes et pecunias accipiant, quorum oratio fit in peccatum, ut non solum pro aliis non possint intercedere, sed nec sibi ad salutem proficere, imo pro ipsis orationibus magis damnabuntur. \fk Hi accipient damnationem. \ft In hoc insinuat illos etiam, qui in angulis stantes orant, ut videantur ab hominibus, damnationem quidem mereri, sed istos majorem.\f*

LUK 20:47 Removed trailing space in v~: qui devorant domos viduarum, simulantes longam orationem: hi accipient damnationem majorem.

LUK 21:0 Extra whitespace after chapter number

LUK 21:0 Removed trailing space in c: 21

LUK 21:1 Removed trailing space in v~: Respiciens autem, vidit eos qui mittebant munera sua in gazophylacium, divites.\f + \fr 21.1 \fk Respiciens autem, \ft etc. Qui appetitores primatus, et vanæ gloriæ cavendos esse monuerat, etiam dona ferentes in domum Domini certo examine discernit, ut retribuat singulis secundum intentionem cordis.\f*

LUK 21:2 Removed trailing space in v~: Vidit autem et quamdam viduam pauperculam mittentem æra minuta duo.

LUK 21:3 Removed trailing space in v~: Et dixit: Vere dico vobis, quia vidua hæc pauper plus quam omnes misit.

LUK 21:4 Removed trailing space in v~: Nam omnes hi ex abundanti sibi miserunt in munera Dei: hæc autem ex eo quod deest illi, omnem victum suum quem habuit, misit.\f + \fr 21.4 \fk Ex abundanti. \ft Judæus ex abundantia mittit, qui de justitia præsumens, ita orat apud se Luc. 18.: \fk Deus, gratias ago tibi, quia non sum sicut cæteri hominum. \ft Omnem victum Ecclesia in munera Dei mittit, quæ omne quod innuit, non sui meriti, sed divini muneris intelligit, dicens: \fk Deus, \fk propitius esto mihi peccatori. \f*

LUK 21:4 Found footnote ending with space in \v~: Nam omnes hi ex abundanti sibi miserunt in munera Dei: hæc autem ex eo quod deest illi, omnem victum suum quem habuit, misit.\f + \fr 21.4 \fk Ex abundanti. \ft Judæus ex abundantia mittit, qui de justitia præsumens, ita orat apud se Luc. 18.: \fk Deus, gratias ago tibi, quia non sum sicut cæteri hominum. \ft Omnem victum Ecclesia in munera Dei mittit, quæ omne quod innuit, non sui meriti, sed divini muneris intelligit, dicens: \fk Deus, \fk propitius esto mihi peccatori. \f*

LUK 21:5 Removed trailing space in v~: Et quibusdam dicentibus de templo quod bonis lapidibus et donis ornatum esset, dixit:\f + \fr 21.5 \fk Et quibusdam. \ft Post oblationem viduæ in qua Ecclesia de gentibus signatur, destructio templi supponitur, ut velamento litteræ occultantis, recondita sacramenta Ecclesiæ incipiant patescere. Curavit enim Deus civitatem et templum et omnia figuralia subvertere, ne quis post adventum Christi ad illa recurreret.\f*

LUK 21:6 Removed trailing space in v~: Hæc quæ videtis, venient dies in quibus non relinquetur lapis super lapidem, qui non destruatur.

LUK 21:7 Removed trailing space in v~: Interrogaverunt autem illum, dicentes: Præceptor, quando hæc erunt, et quod signum cum fieri incipient?\f + \fr 21.7 \fk Interrogaverunt. \ft Quia laudantibus ædificationes templi prædixerat omnia destruenda, discipuli (sicut Marcus ait) Petrus, Jacobus, et Joannes et Andræas separatim quærunt tempus, et signa prædictæ destructionis.\f*

LUK 21:8 Removed trailing space in v~: Qui dixit: Videte ne seducamini: multi enim venient in nomine meo, dicentes quia ego sum: et tempus appropinquavit: nolite ergo ire post eos.\f + \fr 21.8 \fk Multi enim. \ft Imminente Hierosolymorum excidio, multi fuere principes qui se Christos esse, et tempus libertatis appropinquare dicerent. Temporibus quoque apostolorum hæresiarchæ multi prodierunt, qui inter cæteras falsitates diem Domini instare prædicabant, quos et Apostolus redarguit.\f*

LUK 21:9 Removed trailing space in v~: Cum autem audieritis prælia et seditiones, nolite terreri: oportet primum hæc fieri, sed nondum statim finis.\f + \fr 21.9 \fk Prælia et seditiones. \ft Hæc a passione Domini in Judæa abundaverunt, quibus ne territi apostoli Jerusalem et Judæam deserant, admonentur, \fk quia non statim finis, \ft sed post quadragesimum secundum annum.\f*

LUK 21:10 Removed trailing space in v~: Tunc dicebat illis: Surget gens contra gentem, et regnum adversus regnum.\f + \fr 21.10 \fk Tunc dicebat. \ft Horum alia a cœlo, alia e terra, alia ab elementis, alia ab hominibus. Mystice. Regnum adversus regnum, et pestilentia eorum quorum sermo, ut cancer serpit, et fames, audiendi verbum Dei, commotio terræ, a vera fide separatio in hæreticis intelligi debet, qui contra se invicem dimicantes, Ecclesiæ victoriam faciunt. \fk Et signa magna. \ft Hæc etiam eo tempore impleta apud Josephum inveniuntur, qui narrat stellam gladio similem per annum supra Hierosolymam pependisse, et currus equitesque armatos quadraginta diebus in ære debellasse, et vitulam inter manus immolantium agnam peperisse.\f*

LUK 21:11 Removed trailing space in v~: Et terræmotus magni erunt per loca, et pestilentiæ, et fames, terroresque de cælo, et signa magna erunt.

LUK 21:12 Removed trailing space in v~: Sed ante hæc omnia injicient vobis manus suas, et persequentur tradentes in synagogas et custodias, trahentes ad reges et præsides propter nomen meum:

LUK 21:13 Removed trailing space in v~: continget autem vobis in testimonium.\f + \fr 21.13 \fk Continget autem, \ft etc. Eorum qui vel persequuntur, vel vivendo non mutantur. Mors enim justorum bonis est in adjutorium, malis in testimonium damnationis ut inde perversi sine excusatione pereant, unde electi exemplum capiunt, ut vivant.\f*

LUK 21:14 Removed trailing space in v~: Ponite ergo in cordibus vestris non præmeditari quemadmodum respondeatis:

LUK 21:15 Removed trailing space in v~: ego enim dabo vobis os et sapientiam, cui non poterunt resistere et contradicere omnes adversarii vestri.

LUK 21:16 Removed trailing space in v~: Trademini autem a parentibus, et fratribus, et cognatis, et amicis, et morte afficient ex vobis:\f + \fr 21.16 \fk A parentibus, \ft etc. Majus tormentum, cum aliquis ab illis patitur, de quibus præsumebat, quia cum damno corporis mala cruciant amissæ charitatis. Et quia dura sunt quæ prædicuntur de afflictione mortis, subditur consolatio de gaudio resurrectionis.\f*

LUK 21:17 Removed trailing space in v~: et eritis odio omnibus propter nomen meum:

LUK 21:18 Removed trailing space in v~: et capillus de capite vestro non peribit.\f + \fr 21.18 \fk Et capillus. \ft Quasi dicat: Cur timetis ne pereat, quod incisum dolet, quandoquidem nec illuc potest perire in vobis, quod incisum non dolet? Caro enim incisa dolet, capillus non dolet.\f*

LUK 21:19 Removed trailing space in v~: In patientia vestra possidebitis animas vestras.\f + \fr 21.19 \fk In patientia vestra. \ft Patientia radix et custos est omnium virtutum. In hac ergo animas, quæ corpus possident, possidemus, cum ipsas animas ad patiendum ratione regimus. Vera autem patientia est aliena mala æquanimiter perpeti; contra eum qui mala irrogat, nullo dolore moveri.\f*

LUK 21:20 Removed trailing space in v~: Cum autem videritis circumdari ab exercitu Jerusalem, tunc scitote quia appropinquavit desolatio ejus:

LUK 21:21 Removed trailing space in v~: tunc qui in Judæa sunt, fugiant ad montes, et qui in medio ejus, discedant: et qui in regionibus, non intrent in eam,\f + \fr 21.21 \fk Et qui in regionibus. \ft Ecclesiastica historia narrat Christianos qui in Judæa erant, imminente excidio ab angelo monitos fuisse, et trans Jordanem in civitate Pella, donec desolatio Judææ impleretur, habitasse.\f*

LUK 21:22 Removed trailing space in v~: quia dies ultionis hi sunt, ut impleantur omnia quæ scripta sunt.

LUK 21:23 Removed trailing space in v~: Væ autem prægnantibus et nutrientibus in illis diebus ! erit enim pressura magna super terram, et ira populo huic.\f + \fr 21.23 \fk Erit enim pressura, \ft etc. Hæc pressura et ira usque hodie populo illi per omnes gentes disperso durat. Non tamen in æternum durabit.\f*

LUK 21:24 Removed trailing space in v~: Et cadent in ore gladii, et captivi ducentur in omnes gentes, et Jerusalem calcabitur a gentibus, donec impleantur tempora nationum.\f + \fr 21.24 \fk Donec impleantur, \ft etc. Id est, \fk Donec plenitudo gentium intraverit, et sic omnis Isræl salvus\ft Rom. 11., et quasi ad solium propriæ nativitatis gavisurus redeat. Quid enim impletis temporibus nationum, et omni Isræl salvato sequatur, Dominus ex ordine ponit. Nam et hæc secundum Matthæum apostoli quæsierunt, non solum tempus evertendi templi, sed et signum adventus ejus, et consummationis sæculi.\f*

LUK 21:25 Removed trailing space in v~: Et erunt signa in sole, et luna, et stellis, et in terris pressura gentium præ confusione sonitus maris, et fluctuum:\f + \fr 21.25 \fk Et erunt signa. \ft Hæc de ipso adventu, cum omnes virgines prudentes et fatuæ, insolito clamore suscitatæ, lampades ornant, id est, opera secum numerant, pro quibus maximo cum timore jam instantem æterni discriminis exspectant eventum. Appropinquante extremo judicio, sonitus maris et fluctuum confunditur, terrarumque orbis prementibus undique colonis inficitur: maxima cœli luminaria novo horrore percussis radiis, turbatam faciem velant, quia, appropinquante termino suo, elementa quasi paventia nutant et fremunt.\f*

LUK 21:26 Removed trailing space in v~: arescentibus hominibus præ timore, et exspectatione, quæ supervenient universo orbi: nam virtutes cælorum movebuntur:

LUK 21:27 Removed trailing space in v~: et tunc videbunt Filium hominis venientem in nube cum potestate magna et majestate.\f + \fr 21.27 \fk Et tunc videbunt. \ft Quem in humilitate positum audire noluerunt, ut virtutem ejus tanto tunc districtius sentiant, quanto nunc corda ad ejus patientiam non inclinant. Quia vero contra reprobos hæc dicta sunt, mox ad consolationem electorum supponit.\f*

LUK 21:28 Removed trailing space in v~: His autem fieri incipientibus, respicite, et levate capita vestra: quoniam appropinquat redemptio vestra.\f + \fr 21.28 \fk His autem fieri incipientibus. \ft Id est, cum plagæ crebrescunt, cum terror judicii commotis virtutibus ostenditur. \fk Levate capita. \ft Exhilarate corda vestra, quia, dum finitur mundus cui amici non estis, prope est redemptio quam quæritis. Quod vero mundus despici debeat, provida comparatione manifestatur.\f*

LUK 21:29 Removed trailing space in v~: Et dixit illis similitudinem: Videte ficulneam, et omnes arbores:\f + \fr 21.29 \fk Videte ficulneam. \ft Regnum Dei æstati comparat, quia tunc mœroris nostri nubila transibunt, et æterni dies vitæ sub claritate solis fulgebunt. Sicut enim ex fructu arborum vicina æstas cognoscitur, ita et ex ruina mundi prope esse cognoscitur regnum Dei. Ex his verbis ostenditur, quia fructus mundi ruina est. Ad hoc enim crescit ut cadat, ad hoc germinat ut quæcunque germinaverit, cladibus consumat.\f*

LUK 21:30 Removed trailing space in v~: cum producunt jam ex se fructum, scitis quoniam prope est æstas.

LUK 21:31 Removed trailing space in v~: Ita et vos cum videritis hæc fieri, scitote quoniam prope est regnum Dei.

LUK 21:32 Removed trailing space in v~: Amen dico vobis, quia non præteribit generatio hæc, donec omnia fiant.

LUK 21:33 Removed trailing space in v~: Cælum et terra transibunt: verba autem mea non transibunt.\f + \fr 21.33 \fk Cœlum et terra. \ft Nihil in corporum natura cœlo et terra durabilius est. Nihil transit velocius quam sermo. Verba quousque imperfecta sunt verba non sunt, si perfecta sint jam omnino non sunt: neque enim perfici nisi transeundo possunt. Ait ergo: \fk Cœlum et terra transibunt. \ft Quasi dicat: Omne quod apud vos durabile, et sine mutatione est, ad æternitatem durabile non est, et omne quod apud me transire cernitur, fixum et sine transitu tenetur, quia sermo meus, qui transit, sententias manentes exprimit. \fk Verba autem mea non transibunt. \ft Et cum verba mea ita absque dubio sint implenda, videte ne contra contestationem verborum meorum sitis dediti crapulæ, et ebrietati, et sæcularibus curis, sicut quidam erunt tempore imminentis judicii: De quibus dicitur: \fk Cum dixerint: Pax et securitas, superveniet repentinus interitus\ft I Thess. 5..\f*

LUK 21:34 Removed trailing space in v~: Attendite autem vobis, ne forte graventur corda vestra in crapula, et ebrietate, et curis hujus vitæ, et superveniat in vos repentina dies illa:

LUK 21:35 Removed trailing space in v~: tamquam laqueus enim superveniet in omnes qui sedent super faciem omnis terræ.

LUK 21:36 Removed trailing space in v~: Vigilate itaque, omni tempore orantes, ut digni habeamini fugere ista omnia quæ futura sunt, et stare ante Filium hominis.

LUK 21:37 Removed trailing space in v~: Erat autem diebus docens in templo: noctibus vero exiens, morabatur in monte qui vocatur Oliveti.\f + \fr 21.37 \fk Erat autem, \ft etc. Quod verbo docuit exemplo astruit. Qui ante universale judicium, et singulorum incertum exitum voluptatibus et curis sæculi renuntiare, et vigilare monuit et orare, ipse imminente sua passione, doctrinæ, vigiliis, precibusque instat, et eos pro quibus passurus erat, verbo provocat, et oratione Patri commendat. Sic et nos cum inter prospera juste et pie conversamur, inter adversa de divina misericordia non desperemus. Diebus docemus in templo, quia fidelibus boni operis formam præbemus; noctibus in monte Oliveti moramur, quia in tenebris angustiarum gaudii spiritualis consolatione respiramus.\f*

LUK 21:38 Removed trailing space in v~: Et omnis populus manicabat ad eum in templo audire eum.

LUK 22:0 Extra whitespace after chapter number

LUK 22:0 Removed trailing space in c: 22

LUK 22:1 Removed trailing space in v~: Appropinquabat autem dies festus azymorum, qui dicitur Pascha:\f + \fr 22.1 \fk Appropinquabat, \ft etc. \fk Qui dicitur Pascha, \ft etc. Pascha non a passione, sed a transitu nominatur, quod illa die transivit exterminator per Ægyptum, vel Dominus liberans populum suum, quo nomine significabatur Agnum in hac die de mundo ad Patrem transiturum. Inter Pascha vero et azyma hoc distat, quod Pascha vocatur solus dies, in quo agnus occidebatur ad vesperam, id est decima quarta luna primi mensis. Dies azymorum erant a quinta decima luna usque ad vigesimum primum diem ejusdem mensis. Sed evangelistæ indifferenter ponunt, et diem Azymorum pro Pascha, et Pascha pro diebus Azymorum, unde hic Lucas: \fk Dies festus Azymorum, qui dicitur Pascha\ft Luc. 12., quia et Paschæ dies in azymis panibus celebrari præcipiebantur. Et nos quasi perpetuum Pascha facientes, semper ex hoc mundo transire præcipimur: uno die immolato agno ad vesperam sequuntur septem dies Azymorum, quia Christus in plenitudine temporum semel pro nobis passus, toto tempore sæculi (quod septem diebus agitur) in azymis sinceritatis et veritatis præcepit esse vivendum.\f*

LUK 22:2 Removed trailing space in v~: et quærebant principes sacerdotum, et scribæ, quomodo Jesum interficerent: timebant vero plebem.\f + \fr 22.2 \fk Et quærebant, \ft etc. Hæc ante biduum Paschæ congregatis principibus sacerdotum et scribis in atrium Caiphæ Matthæus gesta testatur.\f*

LUK 22:3 Removed trailing space in v~: Intravit autem Satanas in Judam, qui cognominabatur Iscariotes, unum de duodecim:\f + \fr 22.3 \fk Intravit. \ft Dicit Joannes, quod post buccellam a Domino traditam intravit Satanas in Judam. Sed et ante buccellam invaserat eum Satanas, et quem prius intraverat ut deciperet, postmodum intravit, ut jam sibi traditum plenius possideret.\f*

LUK 22:4 Removed trailing space in v~: et abiit, et locutus est cum principibus sacerdotum, et magistratibus, quemadmodum illum traderet eis.

LUK 22:5 Removed trailing space in v~: Et gavisi sunt, et pacti sunt pecuniam illi dare.

LUK 22:6 Removed trailing space in v~: Et spopondit, et quærebat opportunitatem ut traderet illum sine turbis.

LUK 22:7 Removed trailing space in v~: Venit autem dies azymorum, in qua necesse erat occidi pascha.\f + \fr 22.7 \fk Venit autem dies. \ft Licet sequenti die, id est quintadecima luna sit crucifixus, hac tamen nocte qua Agnus immolabatur, et carnis sanguinisque suis discipulis sacramenta celebranda tradidit, et a Judæis tentus, ligatus, ipsius immolationis, id est passionis suæ, sacravit exordium.\f*

LUK 22:8 Removed trailing space in v~: Et misit Petrum et Joannem, dicens: Euntes parate nobis pascha, ut manducemus.

LUK 22:9 Removed trailing space in v~: At illi dixerunt: Ubi vis paremus?

LUK 22:10 Removed trailing space in v~: Et dixit ad eos: Ecce introëuntibus vobis in civitatem occurret vobis homo quidam amphoram aquæ portans: sequimini eum in domum, in quam intrat,\f + \fr 22.10 \fk Ecce intrœuntes. \ft Sicut Deus cunctorum præscius, cum discipulis loquitur de his quæ alibi geruntur. Et bene paraturis Pascha amphoram aquæ portans occurrit, ut ostendatur, quod hujus Paschæ mysterium pro ablutione mundi per aquam baptismi sit celebrandum ubi veri Paschæ cultoribus typicus de limine fervor aufertur, et ad tollenda peccata vivifici fontis baptisma consecratur. Amphora significat perfectam mensuram expleti temporis, quo dignum erat hæc geri. \fk Homo amphoram. \ft Sine nomine designatur, ut pauper et ignobilis æstimetur, qui a Domino eligitur. Cujus sanctitas in hoc apparet, quod in strato ejus Dominus cum discipulis, cum sublimium virtutum delectatione requiescit. \fk Sequimini. \ft Consulte prætermittuntur nomina, vel bajuli aquæ, vel Domini domus, ut omnibus volentibus imbui sacramentis Christi (quod est Pascha celebrare) Christum suæ mentis hospitio suscipere quærentibus, facultas danda signetur.\f*

LUK 22:11 Removed trailing space in v~: et dicetis patrifamilias domus: Dicit tibi Magister: Ubi est diversorium, ubi pascha cum discipulis meis manducem?

LUK 22:12 Removed trailing space in v~: Et ipse ostendet vobis cœnaculum magnum stratum, et ibi parate.\f + \fr 22.12 \fk Cœnaculum magnum. \ft Spiritualis est lex, quæ de angustiis terræ egrediens in sublimi loco recipit Salvatorem. Qui in littera remanet, intimis Pascha facit, sed qui aquæ bajulum, id est, gratiæ præconem in domum Ecclesiæ sequitur, transcendens litteræ superficiem, in mentis solio refectionem parat Christo, dum cuncta vel Paschæ sacramenta, vel cætera legis decreta de eo intelligit scripta.\f*

LUK 22:13 Removed trailing space in v~: Euntes autem invenerunt sicut dixit illis, et paraverunt pascha.

LUK 22:14 Removed trailing space in v~: Et cum facta esset hora, discubuit, et duodecim apostoli cum eo.

LUK 22:15 Removed trailing space in v~: Et ait illis: Desiderio desideravi hoc pascha manducare vobiscum, antequam patiar.\f + \fr 22.15 \fk Desiderio desideravi, \ft etc. Desiderat primo typicum Pascha manducare, et sic passionis suæ mysteria mundo declarare, ut et antiqui Paschæ probator exsistat, et hoc ad suæ dispensationis figuram pertinuisse demonstrans, jam adveniente veritate umbra cessare debeat. In cujus rei figura defecit manna, postquam comederunt filii Isræl de frugibus terræ, nec usi sunt ultra cibo illo.\f*

LUK 22:16 Removed trailing space in v~: Dico enim vobis, quia ex hoc non manducabo illud, donec impleatur in regno Dei.\f + \fr 22.16 \fk Non manducabo. \ft Non ultra Mosaicum Pascha celebrabo, donec in Ecclesia quod est regnum Dei spiritualiter intellectum compleatur. In hoc regno usque hodie manducat Christus, cum ea quæ Moyses rudi populo carnaliter observanda præcepit, in membris suis spiritualiter exercet.\f*

LUK 22:17 Removed trailing space in v~: Et accepto calice gratias egit, et dixit: Accipite, et dividite inter vos.\f + \fr 22.17 \fk Et accepto calice. \ft Hic calix ad vetus Pascha, cui finem imponebat, pertinet. Quo accepto gratias agit, ideo scilicet, quia vetera transierunt et nova omnia erant ventura. \fk Gratias egit. \ft Ostendit quid quisque facere debet in flagello culpæ propriæ, cum ipse æquanimiter flagella tulit alienæ.\f*

LUK 22:18 Removed trailing space in v~: Dico enim vobis quod non bibam de generatione vitis donec regnum Dei veniat.\f + \fr 22.18 \fk Dico enim vobis. \ft Sicut typicum esum agni, sic et typicum Paschæ potum negat se bibiturum, donec ostensa resurrectionis gloria, regnum Dei, id est fides mundi adveniat, ut per horum duorum immutationem sacramentorum, cætera legis sacramenta vel jussa ad spiritualem observantiam doceat transferenda. Potest tamen simpliciter accipi, quod ab hora cœnæ usque ad tempus resurrectionis quo in regno Dei erat venturus, vinum non erat bibiturus. Post resurrectionem enim cum discipulis manducavit et bibit.\f*

LUK 22:19 Removed trailing space in v~: Et accepto pane gratias egit, et fregit, et dedit eis, dicens: Hoc est corpus meum, quod pro vobis datur: hoc facite in meam commemorationem.\f + \fr 22.19 \fk Et accepto. \ft Finitis veteris Paschæ solemniis transit ad novum, quod in suæ redemptionis memoria in Ecclesiam frequentare desiderat, ut pro carne et sanguine agni, suæ carnis et sanguinis sacramentum in panis et vini figura substituat. Frangit et porrigit, ut ostendat sui corporis fractionem non sine sua sponte futuram. Agit gratias de veteribus terminatis, et novis incipiendis. \fk Pane, \ft etc. Quia panis corpus confirmat, vinum operatur sanguinem.\f*

LUK 22:20 Removed trailing space in v~: Similiter et calicem, postquam cœnavit, dicens: Hic est calix novum testamentum in sanguine meo, qui pro vobis fundetur.

LUK 22:21 Removed trailing space in v~: Verumtamen ecce manus tradentis me, mecum est in mensa.\f + \fr 22.21 \fk Verumtamen, \ft etc. Sicut de passione prædixit, sic prædixit et de proditore, ut videns se latere non posse, pœniteat facti. Nec designat ex nomine, ne manifeste correctus impudentior fiat. Mittit ergo culpam in numero, ut conscius pœnitentiam agat prædixit et pœnam, ut quem pudor non convicerat, denuntiata supplicia cœrceant. \fk Manus tradentis me. \ft Exemplo Judæ Filium hominis tradit, qui illud inviolabile Dominici corporis sacramentum violare præsumit. Vendit, qui ejus timore et amore neglecto caduca amare convincitur et criminosa\f*

LUK 22:22 Removed trailing space in v~: Et quidem Filius hominis, secundum quod definitum est, vadit: verumtamen væ homini illi per quem tradetur.

LUK 22:23 Removed trailing space in v~: Et ipsi cœperunt quærere inter se quis esset ex eis qui hoc facturus esset.

LUK 22:24 Removed trailing space in v~: Facta est autem et contentio inter eos, quis eorum videretur esse major.\f + \fr 22.24 \fk Facta est, \ft etc. BEDA. Causa contentionis nobis incognita, sed non est incredibile, etc., usque ad quid spiritualis magister jusserit videamus. AMBR. Caveamus ergo impendio, etc., usque ad ut non de prælatione jactantia sit, sed de humilitate contentio.\f*

LUK 22:25 Removed trailing space in v~: Dixit autem eis: Reges gentium dominantur eorum: et qui potestatem habent super eos, benefici vocantur.\f + \fr 22.25 \fk Dixit autem eis. \ft Pius magister non initæ contentionis arguit, sed formam humilitatis quam sequantur, describit; quasi dicat: Vos more sæcularium per prælationem pervenire vultis ad regni possessionem, sed ad summam virtutum non potentia venitur, sed humilitate. Necesse est autem ut correctionem subditus et matrem pietas, et patrem exhibeat disciplina, aut ne districtio rigida, aut pietas sit remissa.\f*

LUK 22:26 Removed trailing space in v~: Vos autem non sic: sed qui major est in vobis, fiat sicut minor: et qui præcessor est, sicut ministrator.

LUK 22:27 Removed trailing space in v~: Nam quis major est, qui recumbit, an qui ministrat? nonne qui recumbit? Ego autem in medio vestrum sum, sicut qui ministrat:\f + \fr 22.27 \fk Nam quis, \ft etc. Ad verba exhortationis explendæ exemplum de se exponit. Hinc Joannes scribit Joan. 13.: \fk Si ego lavi pedes vestros Dominus et magister, \ft etc. Possunt et in verbo ministrandi omnia quæ Dominus in carne gessit, non tantum prædicando vel miraculis admovendo, sed etiam animam quam pro nobis accepit, ponendo, ut et nos pro invicem ponere animas discamus.\f*

LUK 22:28 Removed trailing space in v~: vos autem estis, qui permansistis mecum in tentationibus meis.\f + \fr 22.28 \fk Permansistis mecum. \ft Infirmitas mea non conturbavit vos, sed in bono cœpto perseverastis. Sicut ergo mihi perseveranti usque ad mortem dedit Pater \fk nomen quod est super omne nomen\ft Phil. 3.: sic et ego perseverantes vos mecum ducam ad æternum regnum. Intelligendum est Judam jam recessisse, et multos alios jam retro abisse, auditis verbis incomprehensibilis sacramenti quando hæc loquebatur Dominus.\f*

LUK 22:29 Removed trailing space in v~: Et ego dispono vobis sicut disposuit mihi Pater meus regnum,

LUK 22:30 Removed trailing space in v~: ut edatis et bibatis super mensam meam in regno meo, et sedeatis super thronos judicantes duodecim tribus Israël.\f + \fr 22.30 \fk Et sedeatis super thronos. \ft Hæc mutatio dextræ Excelsi, ut qui humiles nunc gaudent ministrare conservis, tunc sublimes super mensam Domini perpetuis dapibus alantur, et qui in tentationibus injuste judicati cum Domino permanent, illic cum eo super tentatores suos justi judices veniant. Quanto enim hic despectiores, tanto illic majori culmine potestatis excrescent. \fk Judicantes duodecim. \ft Per duodecim, non duodecim personæ, sed multitudo judicantium significatur, propter duas partes septenarii, quo universitas significatur, id est tria et quatuor per quas duodecim multiplicantur.\f*

LUK 22:31 Removed trailing space in v~: Ait autem Dominus: Simon, Simon, ecce Satanas expetivit vos ut cribraret sicut triticum:\f + \fr 22.31 \fk Ait autem Dominus. \ft Ne glorientur duodecim quod soli de tot millibus cum Domino in tentationibus permansisse dicerentur, admonet eos eadem procella potuisse conteri, nisi divina gratia fuissent protecti. Cum vero Satanas expetit tentare, et velut qui triticum purgat ventilando concutere, docetur nullus a diabolo, nisi Deo permittente tentari. \fk Ecce Satanas, \ft etc. Satanas bonos ad cribrandum petit, cum ad eorum afflictionem æstibus anhelat malitiæ. Quo enim invidens eorum tentationem appetit, eo illorum quasi probationem deprecans petit.\f*

LUK 22:32 Removed trailing space in v~: ego autem rogavi pro te ut non deficiat fides tua: et tu aliquando conversus, confirma fratres tuos.\f + \fr 22.32 \fk Ego autem rogavi. \ft Non ut tenteris, sed ne deficiat fides tua, ut post lapsum negationis ad pristinum statum pœnitendo resurgas. Utile est enim sanctis et tentationibus examinari, ut vel tentati quam fortes fuerint appareat, vel cognita per tentationem sua infirmitate fortiores fieri discant, et sic cum probati fuerint accipiant coronam vitæ.\f*

LUK 22:33 Removed trailing space in v~: Qui dixit ei: Domine, tecum paratus sum et in carcerem et in mortem ire.\f + \fr 22.33 \fk Qui dixit ei, \ft etc. Quia Dominus dixerat se pro Petro orasse, conscius ille præsentis affectus et ferventis fidei, sed nescius casus futuri, non credit se ab eo posse deficere. Sed ille qui novit quid sit in homine, ne quis de suo statu incaute confidat, vel de casu incautius diffidat, sicut Deus modum, tempus, numerum negationis ejus prædicit, et sicut misericors auxilium suæ defensionis promittit.\f*

LUK 22:34 Removed trailing space in v~: At ille dixit: Dico tibi, Petre, non cantabit hodie gallus, donec ter abneges nosse me. Et dixit eis:

LUK 22:35 Removed trailing space in v~: Quando misi vos sine sacculo, et pera, et calceamentis, numquid aliquid defuit vobis?\f + \fr 22.35 \fk Quando misi vos. \ft Non eadem regula vivendi persecutionis tempore qua pacis discipulos informat. Missis siquidem discipulis ad prædicandum, ne quid tollerent in via præcepit; ordinans scilicet, ut qui \fk Evangelium nuntiat, de Evangelio vivat. \ft Instante vero mortis articulo, et tota illa gente pastorem simul et gregem persequente, congruam tempori regulam decernit, permittens necessaria victui, donec sopita persecutorum insania tempus evangelizandi redeat.\f*

LUK 22:36 Removed trailing space in v~: At illi dixerunt: Nihil. Dixit ergo eis: Sed nunc qui habet sacculum, tollat; similiter et peram: et qui non habet, vendat tunicam suam et emat gladium.\f + \fr 22.36 \fk Sed nunc, \ft etc. In hoc nobis quoque datur exemplum, ut nonnunquam causa instante, quædam de nostri propositi rigore sine culpa possimus intermittere. Verbi gratia: si per inhospitales regiones iter agimus, plura viatici causa licet portare quam domi habeamus. \fk Et qui non habet. \ft Gladium vel habitum sumere, vel non habitum jubet emere, ut sciant legentes non facultatem resistendi deesse discipulis, sed amorem magistro potius inesse patiendi, ubi etsi nulla alia causa esset evaginandi gladium, sufficere potest illa ut, amputata servi auricula, tactu Domini sanaretur. In quo admonemur, ne iram percussi sustineamus, sed fidem resurgentes suscipiamus.\f*

LUK 22:37 Removed trailing space in v~: Dico enim vobis, quoniam adhuc hoc quod scriptum est, oportet impleri in me: Et cum iniquis deputatus est. Etenim ea quæ sunt de me finem habent.

LUK 22:38 Removed trailing space in v~: At illi dixerunt: Domine, ecce duo gladii hic. At ille dixit eis: Satis est.\f + \fr 22.38 \fk Ecce gladii duo. \ft Duo gladii promuntur, unus Novi, alter Veteris Testamenti, quibus adversus diaboli munimur insidias. Et dicitur: \fk Satis est. \ft Duo gladii sufficiunt ad testimonium sponte passi Salvatoris. Unus qui et apostolis audaciam certandi pro Domino et evulsa ictu ensis auricula Domino etiam morituro pietatem virtutemque medicandi inesse doceret. Alter qui nequaquam exemptus vagina, ostenderet eos non totum quod potuere, pro ejus defensione facere permissos.\f*

LUK 22:39 Removed trailing space in v~: Et egressus ibat secundum consuetudinem in monte Olivarum. Secuti sunt autem illum et discipuli.\f + \fr 22.39 \fk Et egressus. \ft Tradendus a discipulo Dominus consuetum locum adit, ubi facile posset inveniri, ne mortem putaretur timuisse. Et bene discipulos sanguinis et corporis sui mysteriis imbutos, in montem Oliveti educit ut omnes in morte ipsius baptizatos designaret, altissimo sancti Spiritus charismate confirmandos.\f*

LUK 22:40 Removed trailing space in v~: Et cum pervenisset ad locum, dixit illis: Orate ne intretis in tentationem.\f + \fr 22.40 \fk Orate. \ft Impossibile est hominem non tentari, nec ait, ut non tentemini, sed, \fk ne intretis in tentationem. Orate, \ft id est, ne tentatio vos superet, et intra casses suos teneat.\f*

LUK 22:41 Removed trailing space in v~: Et ipse avulsus est ab eis quantum jactus est lapidis: et positis genibus orabat,\f + \fr 22.41 \fk Et ipse, \ft etc. Dato apostolis præcepto orandi, et ipse avulsus est ab eis. Solus orat pro omnibus qui solus pro omnibus passurus erat, innuens orationem suam, tantum quantum et passionem a nostra distare. \fk Jactus est lapidis, \ft etc. In hoc mystice innuit, ut in idipsum dirigant lapidem, id est usque ad ipsum perducant intentionem legis, quæ scripta erat lapide: usque ad illum enim potest pervenire ille lapis, quoniam \fk finis legis est Christus omni credenti ad justitiam\ft Rom. 10..\f*

LUK 22:42 Removed trailing space in v~: dicens: Pater, si vis, transfer calicem istum a me: verumtamen non mea voluntas, sed tua fiat.\f + \fr 22.42 \fk Orabat dicens. \ft Orat non tam timore patiendi, quam misericordia prioris populi, ne ab illo bibat calicem propinatum. Unde et signanter dicit: \fk Istum, \ft id est, populi Judæorum qui non habent excusationem ignorantiæ in meam mortem, quia quotidie annuntior illis in lege et prophetis. Si ergo fieri potest, ut sine interitu Judæorum credat multitudo gentium, recuso passionem. Si vero illi excæcandi sunt, ut alii videant, non mea, sed tua fiat voluntas. \fk Pater, si vis, \ft etc. AMBR. Pro me doluit cum pro se nihil habuit quod doleret. Suscepit enim tristitiam meam ut mihi largiretur suam lætitiam. Confidenter ergo tristitiam nomino, qui crucem prædico. \fk Verumtamen, \ft etc. Appropinquans Dominus passioni, infirmantium vocem et timorem ut abstraheret, in se suscepit: et rursus per obedientiam fortitudinem mentis ostendit, ut cum nobis imminet quod fieri nolumus, sic per infirmitatem petamus ne fiat, ut tamen per fortitudinem parati simus ad implendum conditoris voluntatem potius quam nostram.\f*

LUK 22:43 Removed trailing space in v~: Apparuit autem illi angelus de cælo, confortans eum. Et factus in agonia, prolixius orabat.

LUK 22:44 Removed trailing space in v~: Et factus est sudor ejus sicut guttæ sanguinis decurrentis in terram.\f + \fr 22.44 \fk Et factus est sudor. \ft Appropinquante morte certamen mentis nostræ in se expressit, qui merito quamdam vim terrori patimur, cum post pusillum sumus inventuri quod in æternum duret. \fk Sanguinis decurrentis in terram. \ft Per terram sanguine irrigatam declaratur, quod effectum suæ precis jam obtineret, ut fidem scilicet discipulorum quam terrena adhuc fragilitas arguebat, suo sanguine purgaret, et quidquid illa scandali de morte ejus pertulisset, hoc totum ipse moriendo deleret, sed et totum mundum peccatis mortuum ad vitam resuscitaret.\f*

LUK 22:45 Removed trailing space in v~: Et cum surrexisset ab oratione et venisset ad discipulos suos, invenit eos dormientes præ tristitia.

LUK 22:46 Removed trailing space in v~: Et ait illis: Quid dormitis? surgite, orate, ne intretis in tentationem.

LUK 22:47 Removed trailing space in v~: Adhuc eo loquente, ecce turba: et qui vocabatur Judas, unus de duodecim, antecedebat eos, et appropinquavit Jesu ut oscularetur eum.\f + \fr 22.47 \fk Ut oscularetur. \ft Suscipit Dominus osculum, non quod simulare nos doceat, sed ut nec proditorem refugere videretur, et plus afficeret proditorem, cui amoris officia non negaret. Unde dicitur: \fk Cum his qui oderunt pacem eram pacificus\ft Psal. 119..\f*

LUK 22:48 Removed trailing space in v~: Jesus autem dixit illi: Juda, osculo Filium hominis tradis?

LUK 22:49 Removed trailing space in v~: Videntes autem hi qui circa ipsum erant, quod futurum erat, dixerunt ei: Domine, si percutimus in gladio?\f + \fr 22.49 \fk Domine, si percutimus in gladio. \ft Ordo: Cum interrogassent dicentes: \fk Domine, si percutimus in gladio, \ft tunc respondit: \fk Sinite usque huc. \ft Id est, non vos moveat quod futurum est. Permittendi sunt hucusque progredi, ut me apprehendant, et impleantur quæ de me scripta sunt. Sed inter moras verborum interrogantium et respondentis, Petrus, aviditate defensionis majore commotus, pro Domino percussit. Sed non potuerunt simul dici, quæ potuerunt simul fieri. Non ergo dicitur: Sinite usque huc, quasi Domino placuerit factum Petri, cum apud Matthæum legatur dixisse: \fk Converte gladium tuum in locum suum, \ft quod post factum apparet dixisse Jesum.\f*

LUK 22:50 Removed trailing space in v~: Et percussit unus ex illis servum principis sacerdotum, et amputavit auriculam ejus dexteram.\f + \fr 22.50 \fk Servum, \ft etc. Mystice: Servus est populus Judæorum, principibus, scilicet indebite mancipatus, qui in passione Domini dexteram aurem, id est, spiritualem intelligentiam perdidit. Sinistra, id est, vilitate litteræ contentus, non Petro tollente, sed divino judicio ablatam pandente. Quæ auris in his qui credere maluerunt, pietate Domini restituitur.\f*

LUK 22:51 Removed trailing space in v~: Respondens autem Jesus, ait: Sinite usque huc. Et cum tetigisset auriculam ejus, sanavit eum.

LUK 22:52 Removed trailing space in v~: Dixit autem Jesus ad eos qui venerant ad se principes sacerdotum, et magistratus templi, et seniores: Quasi ad latronem existis cum gladiis et fustibus?\f + \fr 22.52 \fk Venerant ad se, \ft etc. Juxta alios evangelistas non venerant ad Jesum principes sacerdotum et magistratus, sed in atrio Caiphæ exspectaverant. Sed quia illi de nece Domini ita agebant, ut quasi innoxii viderentur, cum per discipulum traditus, a tribuno et turbis comprehensus, a præside damnatus, a Romanis crucifixus, a populis etiam Barabbas est electus, volens evangelista eos maxime esse reos, quorum consilio cuncta gerebantur, dicit eos venisse ad comprehendendum Salvatorem qui suæ jussionis potestate venerunt. \fk Quasi ad latronem, \ft etc. Stultum est cum gladiis et fustibus quærere, qui ultro se eorum offert manibus, et in nocte quasi latitantem et vestros oculos declinantem investigare per proditorem, qui quotidie in templo docet. Sed ideo adversum me in tenebris congregamini, quia potestas vestra qua contra lucem armamini, in tenebris est.\f*

LUK 22:53 Removed trailing space in v~: Cum quotidie vobiscum fuerim in templo, non extendistis manus in me: sed hæc est hora vestra, et potestas tenebrarum.

LUK 22:54 Removed trailing space in v~: Comprehendentes autem eum, duxerunt ad domum principis sacerdotum: Petrus vero sequebatur a longe.\f + \fr 22.54 \fk Principis sacerdotum. \ft Caiphæ, qui pontificatum unius anni pretio sibi emerat a Romano principe: prius tamen ad Annam, ut Joannes ait: \fk Sequebatur a longe. \ft Merito a longe qui in proximo fuerat negaturus. Significat Ecclesiam imitaturam Christi passionem longe differenter, quia Ecclesia patitur pro se, Christus pro Ecclesia.\f*

LUK 22:55 Removed trailing space in v~: Accenso autem igne in medio atrii et circumsedentibus illis, erat Petrus in medio eorum.\f + \fr 22.55 \fk Igne in medio. \ft Ignis cupiditatis instinctu maligni spiritus accensus, in atrio Caiphæ ad negandum et blasphemandum Deum linguas perfidorum armabat. Quod enim intus in domo principis sacerdotum maligna synodus gerebat, hoc ignis inter frigora noctis foris accensus typice demonstrabat. Hoc frigore ad horam torpens Petrus, quasi prunis ministrorum calefieri cupiebat, quia temporalis commodi solatium perfidorum societate quærebat. Sed hanc infidelitatem Domino respiciente reliquit et post resurrectionem in captura piscium, cum prunas positas, et piscem superpositum vidisset, cor suum prunis amoris inflammavit.\f*

LUK 22:56 Removed trailing space in v~: Quem cum vidisset ancilla quædam sedentem ad lumen, et eum fuisset intuita, dixit: Et hic cum illo erat.\f + \fr 22.56 \fk Ancilla quædam. \ft Cur prima ancilla prodit, cum viri magis poterant cognoscere? Nisi ut iste sexus ostendatur in nece Domini peccasse, per passionem redempturus. Et ideo mulier prima resurrectionis mysterium accepit, et mandata custodit, ut veterem prævaricationis errorem aboleret.\f*

LUK 22:57 Removed trailing space in v~: At ille negavit eum, dicens: Mulier, non novi illum.\f + \fr 22.57 \fk At ille negavit. \ft Non in monte, non in templo, non in domo sua Petrus negat, sed in prætorio Judæorum, in domo principis sacerdotum ubi non est veritas, ubi Christus captus et ligatus. Quid nisi erraret, quem intromisit ostiaria Judæorum? Eva male induxit Adam, Petrum male introduxit femina.\f*

LUK 22:58 Removed trailing space in v~: Et post pusillum alius videns eum, dixit: Et tu de illis es. Petrus vero ait: O homo, non sum.

LUK 22:59 Removed trailing space in v~: Et intervallo facto quasi horæ unius, alius quidam affirmabat, dicens: Vere et hic cum illo erat: nam et Galilæus est.\f + \fr 22.59 \fk Homo, nescio quid dicis. \ft Non solum negat Christum, qui dicit illum non esse Christum, sed etiam qui cum sit, negat se esse Christianum, et ita impletur quod dicit Dominus: \fk Tu me negabis. Galliæus est. \ft Hierosolymitæ et Galilæi æque sunt Hebræi et unius linguæ, sed unaquæque provincia habet suas proprietates, vernaculum loquendi sonum mutare non potest. \fk Et continuo. \ft Post tertiam negationem sequitur galli cantus. Sacramenta rerum per statum temporum designantur. Media nocte negat, galli cantu pœnitet. Post resurrectionem sub luce quem ter negaverat, ter se amare professus est, quia qui in tenebris oblivionis erravit speratæ jam lucis rememoratione correxit et ejusdem veræ lucis præsentia plene quidque putaverat erexit.\f*

LUK 22:60 Removed trailing space in v~: Et ait Petrus: Homo, nescio quid dicis. Et continuo, adhuc illo loquente, cantavit gallus.

LUK 22:61 Removed trailing space in v~: Et conversus Dominus respexit Petrum, et recordatus est Petrus verbi Domini, sicut dixerat: Quia priusquam gallus cantet, ter me negabis.\f + \fr 22.61 \fk Et conversus Dominus. \ft Intuitu provocavit ad lacrymas, quasi in mentem ei reducens quoties negaverat, quod ei prædixerat, nec potuit in tenebris remanere quem lux mundi respexit.\f*

LUK 22:62 Removed trailing space in v~: Et egressus foras Petrus flevit amare.\f + \fr 22.62 \fk Et egressus foras. \ft Ab impiorum concilio seclusus culpam lavat, quæ non intus ob hoc permissus est hæsitare ut in Ecclesiæ principe conderetur remedium pœnitentiæ, et nemo auderet de sua virtute confidere.\f*

LUK 22:63 Removed trailing space in v~: Et viri qui tenebant illum, illudebant ei, cædentes.\f + \fr 22.63 \fk Illudebant, \ft etc. Impleta est prophetia: \fk In virga percutietur maxilla judicis Isræl. \ft Et item: \fk Dedi maxillam meam alapis. \ft Sed qui tunc cædebatur colaphis Judæorum, nunc cæditur blasphemiis falsorum Christianorum. Velaverunt faciem, non ut eorum scelera non videret, sed ut a se (sicut quondam Moysi fecerunt) gratiam cognitionis ejus abscondant: \fk Si enim crederent Moysi, crederent et Domino\ft Joan. 8.. Hoc velamen usque hodie manet super corda eorum, sed credentibus est ablatum: cum illo moriente velum templi scissum est.\f*

LUK 22:64 Removed trailing space in v~: Et velaverunt eum, et percutiebant faciem ejus: et interrogabant eum, dicentes: Prophetiza, quis est, qui te percussit?\f + \fr 22.64 \fk Prophetiza. \ft Contumelia in eum qui se prophetam dicebat. Sed et hæretici et Judæi, qui usque hodie Christum negant, et mali Christiani qui reprobis actibus exacerbant, dum suas cogitationes et opera tenebrarum ab illo videri non putant, quasi illudentes aiunt: \fk Prophetiza: Quis est qui te percussit?\f*

LUK 22:65 Removed trailing space in v~: Et alia multa blasphemantes dicebant in eum.

LUK 22:66 Removed trailing space in v~: Et ut factus est dies, convenerunt seniores plebis, et principes sacerdotum, et scribæ, et duxerunt illum in concilium suum, dicentes: Si tu es Christus, dic nobis.\f + \fr 22.66 \fk Si tu es Christus. \ft Non veritatem desiderant, sed calumniam parant. Intelligebant Christum purum hominem de David nasciturum. Secundum hoc ergo quærunt, ut si diceret, Ego sum Christus, calumniarentur quod sibi arrogaret regiam potestatem.\f*

LUK 22:67 Removed trailing space in v~: Et ait illis: Si vobis dixero, non credetis mihi:\f + \fr 22.67 \fk Si vobis dixero. \ft Sæpe dixerat se esse Christum. Interrogaverat etiam eos quomodo dicerent Christum filium David cum eum David Dominum vocet, ut per hoc ad credendum Deum provocaret: sed illi nec dicenti credere, nec interroganti respondere, nec eum qui innoxius erat dimittere volebant.\f*

LUK 22:68 Removed trailing space in v~: si autem et interrogavero, non respondebitis mihi, neque dimittetis.

LUK 22:69 Removed trailing space in v~: Ex hoc autem erit Filius hominis sedens a dextris virtutis Dei.\f + \fr 22.69 \fk Ex hoc autem erit. \ft Qui semen David calumniari quærebant plus etiam audiunt, quod per contemptum sit venturus ad gloriam.\f*

LUK 22:70 Removed trailing space in v~: Dixerunt autem omnes: Tu ergo es Filius Dei? Qui ait: Vos dicitis, quia ego sum.\f + \fr 22.70 \fk Vos dicitis. \ft Ita temperat responsionem ut et verum dicat, et sermo calumniæ non pateat. Maluit se Christum Filium Dei probare, quam dicere, ut condemnandi causa tolleretur his qui fatentur quod objiciunt.\f*

LUK 22:71 Removed trailing space in v~: At illi dixerunt: Quid adhuc desideramus testimonium? ipsi enim audivimus de ore ejus.\f + \fr 22.71 \fk Ipsi enim audivimus. \ft Ubi dixit: \fk Erit Filius hominis sedens ad dexteram virtutis Dei. \ft Sua se sententia damnant qui eum morti tradunt quem oris et operis sui testimonio Deum esse cognoscunt.\f*

LUK 23:0 Extra whitespace after chapter number

LUK 23:0 Removed trailing space in c: 23

LUK 23:1 Removed trailing space in v~: Et surgens omnis multitudo eorum, duxerunt illum ad Pilatum.\f + \fr 23.1 \fk Duxerunt illum. \ft Tradiderunt Romanæ potestati, ut eo modo Judæi ab ejus interfectione alienos se esse ostenderent, in quo non eorum innocentia, sed insania monstratur.\f*

LUK 23:2 Removed trailing space in v~: Cœperunt autem illum accusare, dicentes: Hunc invenimus subvertentem gentem nostram, et prohibentem tributa dare Cæsari, et dicentem se Christum regem esse.

LUK 23:3 Removed trailing space in v~: Pilatus autem interrogavit eum, dicens: Tu es rex Judæorum? At ille respondens ait: Tu dicis.\f + \fr 23.3 \fk Pilatus autem. \ft etc. Cum duo objecta fuerint, scilicet quod attributa reddi prohiberet, et se Christum diceret, Pilatus potuit audire quod de tributis dixerat: \fk Reddite quæ sunt Cæsaris Cæsari, \ft et inde hoc quasi apertum mendacium nihilipendens, solum quæ nesciebat quæsivit. \fk Tu dicis. \ft Eodem verbo quo principibus sacerdotum, respondet et præsidi, ut propria sententia ambo condemnentur.\f*

LUK 23:4 Removed trailing space in v~: Ait autem Pilatus ad principes sacerdotum et turbas: Nihil invenio causæ in hoc homine.\f + \fr 23.4 \fk Nihil invenio. \ft Pridie quam pateretur Dominus, ait discipulis: \fk Venit princeps mundi hujus, et non habet in me quidquam\ft Luc. 20.. Sed quia princeps, id est Pilatus, eum absolvit, in quo nihil damnationis invenit, vide quid agant Judæi qui non æquitatis amore verum investigant, sed invidiæ stimulo justum damnare laborant.\f*

LUK 23:5 Removed trailing space in v~: At illi invalescebant, dicentes: Commovet populum docens per universam Judæam, incipiens a Galilæa usque huc.\f + \fr 23.5 \fk Commovet populum. \ft Non illum, sed se accusant. Docuisse enim populum, et a pristina corporis ignavia docendo commovisse, talique actu a Galilæa usque ad Judæam, id est totam promissionis terram, a fine usque ad finem pertransisse, non criminis, sed judicium est virtutis. Denique Pilatus nec interrogandum Salvatorem de hoc ratus, sed magis nacta occasione, liberum ab eo judicando cupit reddere.\f*

LUK 23:6 Removed trailing space in v~: Pilatus autem audiens Galilæam, interrogavit si homo Galilæus esset.

LUK 23:7 Removed trailing space in v~: Et ut cognovit quod de Herodis potestate esset, remisit eum ad Herodem, qui et ipse Jerosolymis erat illis diebus.\f + \fr 23.7 \fk Et ut cognovit. \ft Ne contra insontem, et quem traditum per invidiam noverat, sententiam dare cogeretur, Herodi mittit audiendum, ut a suo tetrarcha vel absolveretur vel damnaretur, sed ne qua Judæis excusatio remaneret, Herodes quoque qui natu et religione Judæus erat, quid de Christo senserit, ostendere permissus est, ut utraque regio, et Judæa in qua Christus natus, et Galilæa in qua nutritus erat, in ejus necem conspirasse monstrentur. \fk At ipse nihil respondit. \ft Tacuit et nihil fecit, quia et Herodis incredulitas non merebatur videre divina, et Dominus jactantiam declinabat. Significantur autem in Herode omnes impii, qui non credunt legi et prophetis, et in Evangelio Christi opera videre non possunt. Principibus ergo sacerdotum accusantibus, apud Pilatum pauca, apud Herodem nulla respondet, ne crimen diluens dimissus a principe crucis utilitatem differret.\f*

LUK 23:8 Removed trailing space in v~: Herodes autem viso Jesu, gavisus est valde. Erat enim cupiens ex multo tempore videre eum, eo quod audierat multa de eo, et sperabat signum aliquod videre ab eo fieri.

LUK 23:9 Removed trailing space in v~: Interrogabat autem eum multis sermonibus. At ipse nihil illi respondebat.

LUK 23:10 Removed trailing space in v~: Stabant autem principes sacerdotum et scribæ constanter accusantes eum.

LUK 23:11 Removed trailing space in v~: Sprevit autem illum Herodes cum exercitu suo: et illusit indutum veste alba, et remisit ad Pilatum.\f + \fr 23.11 \fk Et illusit. \ft Quod in alba veste spernitur et illuditur, significat quod pro totius mundi peccatis in carne casta immolatus agnus est passus et sepultus: quod hic alba, juxta alios Evangelistas purpurea vel coccinea veste illuditur, indutus, signat geminum martyrii genus, quo in passionibus Ecclesia adornatur, ut sit candidus actione, rubicundus sanguine. Ipse enim membrorum flosculis vernans, in pace lilia gignit, bello rosas. \fk Et remisit ad Pilatum. \ft Ad Herodem mittitur, ad Pilatum remittitur, et si uterque reum non pronuntiat, alienæ tamen iniquitatis stimulis obsequitur.\f*

LUK 23:12 Removed trailing space in v~: Et facti sunt amici Herodes et Pilatus in ipsa die: nam antea inimici erant ad invicem.\f + \fr 23.12 \fk Et facti sunt amici. \ft Nefandum fœdus, quod Herodes et Pilatus in occidendo Christum pepigerunt, successores eorum hæreditario jure custodiunt, dum Judæi et gentiles, sicut genere et religione, ita mente quoque dissidentes, in Christianis tamen persequendis, et fide Christi perimenda consentiunt. In typo Herodis et Pilati qui per Jesum amici facti sunt, Judæorum gentiumque figura servatur, ut per passionem Christi utriusque populi concordia facta sit ventura, ita tamen ut Gentilis prius capiat regnum Dei, et ad Judæum fidei suæ devotionem transmittat, ut illi quoque gloria majestatis suæ corpus vestiant Christi, quem antea despexerant.\f*

LUK 23:13 Removed trailing space in v~: Pilatus autem, convocatis principibus sacerdotum, et magistratibus, et plebe,

LUK 23:14 Removed trailing space in v~: dixit ad illos: Obtulistis mihi hunc hominem, quasi avertentem populum, et ecce ego coram vobis interrogans, nullam causam inveni in homine isto ex his in quibus eum accusatis.\f + \fr 23.14 \fk Obtulistis. \ft Quantum studium dimittendi Jesum Pilatus habeat, attende. Primo illis accusantibus dicit se nihil causæ in eo invenisse, deinde tamen in incœpto persistentibus mittit ad Herodem, ut exploret an ille aliquid sceleris in eo invenire possit, an dimittendum decernat. Denique Herodis agnita voluntate, nec invento in Jesu facinore, plebis sententiam quærit, cui unum in Pascha oportet dimitti. Iterum etiam tertio volens dimittere, interrogat. Sed quanto curiosius dimittere quærit, tanto criminosiores ad mortem ejus invenit.\f*

LUK 23:15 Removed trailing space in v~: Sed neque Herodes: nam remisi vos ad illum, et ecce nihil dignum morte actum est ei.\f + \fr 23.15 \fk Sed neque Herodes. \ft Ad exprobrandam duritiam Judæorum vel Gentilium fatetur Pilatus, nec se, nec Herodem aliquid in occidendo Christo et illudendo invenisse, sed alienæ crudelitatis clamoribus obtemperasse.\f*

LUK 23:16 Removed trailing space in v~: Emendatum ergo illum dimittam.\f + \fr 23.16 \fk Emendatum ergo, \ft etc. Pilatus absolvit Jesum quem probat insontem, sed ut implerentur Scripturæ, absolvit quidem judicio, quem tamen crucifigit mysterio.\f*

LUK 23:17 Removed trailing space in v~: Necesse autem habebat dimittere eis per diem festum unum.

LUK 23:18 Removed trailing space in v~: Exclamavit autem simul universa turba, dicens: Tolle hunc, et dimitte nobis Barabbam:\f + \fr 23.18 \fk Tolle hunc, \ft etc. Quia pro Jesu latronem, pro Salvatore interfectorem, pro datore vitæ ademptorem elegerunt, merito salutem perdiderunt et vitam, et latrociniis et seditionibus in tantum se subdiderunt, ut et patriam regnumque quod Christo prætulerant, perderent, et hactenus libertatem animæ vel corporis quam vendiderant, non reciperent. \fk Barabbam, \ft etc. Barabbas, qui filius magistri vel patris eorum interpretatur, ipse est Antichristus, quem illi Christo præferent, quibus dicitur: \fk Vos ex patre diabolo estis. \ft Pilatus os malleatoris interpretatur, diabolum significat, qui est malleus universæ materiæ, per quem Deus vasa probare permittit, et tandem conterit, cum in extrema damnatione confringit.\f*

LUK 23:19 Removed trailing space in v~: qui erat propter seditionem quamdam factam in civitate et homicidium missus in carcerem.

LUK 23:20 Removed trailing space in v~: Iterum autem Pilatus locutus est ad eos, volens dimittere Jesum.

LUK 23:21 Removed trailing space in v~: At illi succlamabant, dicentes: Crucifige, crucifige eum.\f + \fr 23.21 \fk Crucifige, crucifige eum. \ft Magna crudelitas: non solum occidere, sed crucifigere quærunt, ut manibus et pedibus ad lignum confixis producta morte necaretur, ne dolor citius finiretur, et ut in cruce diu videretur.\f*

LUK 23:22 Removed trailing space in v~: Ille autem tertio dixit ad illos: Quid enim mali fecit iste? nullam causam mortis invenio in eo: corripiam ergo illum et dimittam.\f + \fr 23.22 \fk Corripiam, \ft etc. Hanc correptionem deridendo et flagellando nefandorum desideriis exhibuit, ne usque ad crucifigendum sævirent. Quod et verba Joannis evangelistæ, et ipsa columna testatur ad quam ligatus fuit Dominus, quæ usque hodie Dominici sanguinis cernentibus certa signa demonstrat. Sed licet Pilatus hoc agat, insatiabilis tamen sacrilegorum furor non cessat, sed magis instat quia accusationem, quam contra Dominum detulerant, sollicita Pilati interrogatione viderant evacuatam. Tandem impudici ad solas preces se convertunt, ut quod criminando vel quasi ratiocinando nequiverant, jam postulando et vociferando et perficiendo perficiunt.\f*

LUK 23:23 Removed trailing space in v~: At illi instabant vocibus magnis postulantes ut crucifigeretur: et invalescebant voces eorum.

LUK 23:24 Removed trailing space in v~: Et Pilatus adjudicavit fieri petitionem eorum.

LUK 23:25 Removed trailing space in v~: Dimisit autem illis eum qui propter homicidium et seditionem missus fuerat in carcerem, quem petebant: Jesum vero tradidit voluntati eorum.\f + \fr 23.25 \fk Dimisit autem, \ft etc. Auctor seditionis et homicidiorum Judæis dimittitur, id est diabolus, qui ob culpam a lucis patria depulsus, et in tenebrarum carcerem fuerat missus, et ideo pacem habere non possunt, quia pacis auctorem non elegerunt.\f*

LUK 23:26 Removed trailing space in v~: Et cum ducerent eum, apprehenderunt Simonem quemdam Cyrenensem venientem de villa: et imposuerunt illi crucem portare post Jesum.\f + \fr 23.26 \fk Apprehenderunt quemdam, \ft etc. Primo Dominus crucem portavit, sed postea imposita est Simoni, quem exeuntes obviam habuerunt, et hoc congrue: \fk Christus enim passus est pro nobis ut sequamini vestigia ejus\ft I Petr. 2.. Qui vero eum vult sequi, tollat crucem suam et sequatur. Quia vero Simon non Isrælita, sed Cyrenæus erat, per eum Gentiles designantur, prius peregrini et hospites testamentorum, sed nunc in fide cives et domestici Dei et cohæredes Christi, unde Simon obediens Cyreneæ hæres interpretatur. Sed Simon venit de villa, id est de pago, a quo pagani, qui a civitate Dei alieni urbanæ sunt conversationis ignari. Sed Simon pago egrediens crucem portat post Jesum, cum populi gentium paganis ritibus derelictis obedienter amplectuntur vestigia Dominicæ passionis.\f*

LUK 23:27 Removed trailing space in v~: Sequebatur autem illum multa turba populi et mulierum, quæ plangebant et lamentabantur eum.\f + \fr 23.27 \fk Sequebatur, \ft etc. Sed non eadem mente crucem sequitur: Mali sequuntur ut morientem læti aspiciant. Mulieres, ut quem vivere desiderabant, moriturum, morientem, et mortuum plorarent. Nec ideo inducitur solus mulierum planctus, quando et multi viri dolerent, sed quia femineus sexus quasi contemptibilior, liberius poterat præsentibus principibus sacerdotum, quod contra eos senserit ostentare. Quia vero \fk novit Dominus qui sunt ejus\ft II Tim. 2., prætermissa furentis populi turba, ad amantes et plangentes se feminas oculos et ora convertit. \fk Quæ plangebant. \ft Tristabantur de vita mortali, quæ morte erat finienda, non de cæcis qui medicum occidebant.\f*

LUK 23:28 Removed trailing space in v~: Conversus autem ad illas Jesus, dixit: Filiæ Jerusalem, nolite flere super me, sed super vos ipsas flete et super filios vestros.\f + \fr 23.28 \fk Filiæ Hierusalem. \ft Nota cum filios Hierusalem vocat, quod non solæ quæ cum eo venerant a Galilæa, sed etiam ejusdem urbis cives ei multæ mulieres adhæserant. \fk Nolite flere. \ft Ne lamentemini me moriturum, cujus cito resurrectio mortem solvere potest, cujus mors mortem et ipsum mortis auctorem destruet. Vos potius vestramque progeniem dignis lacrymarum fontibus abluite, ne cum perfidis damnemini in ultionem meæ crucis.\f*

LUK 23:29 Removed trailing space in v~: Quoniam ecce venient dies in quibus dicent: Beatæ steriles, et ventres qui non genuerunt, et ubera quæ non lactaverunt.\f + \fr 23.29 \fk Ecce venient dies. \ft Dies Romanæ obsidionis et captivitatis. Naturale est imminente captivitate, hostilique per agros urbesque clade fervente, cunctos qui evadere queant, alta quæque vel abdita refugia quibus abscondantur, requirere.\f*

LUK 23:30 Removed trailing space in v~: Tunc incipient dicere montibus: Cadite super nos; et collibus: Operite nos.\f + \fr 23.30 \fk Cadite super nos. \ft Potest hoc ex superfluo intelligi de his qui utrolibet sexu seipsos castraverunt propter regnum cœlorum.\f*

LUK 23:31 Removed trailing space in v~: Quia si in viridi ligno hæc faciunt, in arido quid fiet?\f + \fr 23.31 \fk Quia si in viridi ligno. \ft Viride lignum Christus et sui electi, aridum impii et peccatores, unde ait: Si ergo ego qui peccatum non feci, qui lignum vitæ merito appellatus duodenos fructus gratiæ per singulos menses affero, sine igne passionis de hoc mundo non exeo, quæ tormenta manent illos qui fructibus sunt vacui, insuper et lignum vitæ flammis dare non timent? Et \fk si nunc est tempus, ut incipiat judicium de domo Dei, et omnes qui volunt pie vivere Christo persecutionem patiuntur, \ft qui finis eorum qui non credunt Evangelio? I Petr. IV; I Tim. 3..\f*

LUK 23:32 Removed trailing space in v~: Ducebantur autem et alii duo nequam cum eo, ut interficerentur.\f + \fr 23.32 \fk Ducebantur autem. \ft Impletur quod dictum est: \fk Et cum iniquis deputatus est\ft Isa. 53.. In morte deputatur cum iniquis, ut in resurrectione vivificet iniquos qui propter homines homo factus, hominibus dedit potestatem filios Dei fieri.\f*

LUK 23:33 Removed trailing space in v~: Et postquam venerunt in locum qui vocatur Calvariæ, ibi crucifixerunt eum: et latrones, unum a dextris, et alterum a sinistris.\f + \fr 23.33 \fk Calvariæ locum. \ft Extra portam Hierusalem erant loca in quibus truncabantur capita damnatorum, et dicebantur loca Calvariæ, id est decollatorum. Ibi crucifigitur, ut, ibi erat area damnatorum, erigantur vexilla martyrii. \fk Et latrones, \ft etc. Exsecrabilis in facto iniquitas Judæorum, quæ quasi latronem crucifigit omnium Redemptorem, bonus tamen in mysterio latro, qui insidiatus est diabolo, ut vasa ejus auferret. Per illum qui a dextris significatur mortificatio carnis pro cœlesti gloria, per illum qui a sinistris mortificatio carnis pro aliqua mundi causa.\f*

LUK 23:34 Removed trailing space in v~: Jesus autem dicebat: Pater, dimitte illis: non enim sciunt quid faciunt. Dividentes vero vestimenta ejus, miserunt sortes.\f + \fr 23.34 \fk Jesus autem, \ft etc. Quia Lucas Christi sacerdotium scribere disposuit, recte Dominus apud Deum pro persecutoribus jure sacerdotis intercedit, et latroni confitenti paradisum pandit, nec frustra orat, sed pro eis qui post passionem ejus crediderunt, impetrat. Non pro eis orat, qui per invidiam et superbiam Filium Dei intellexerunt, negant et crucifigunt, sed pro eis qui zelam Dei habentes, sed non secundum scientiam, nescierunt quid fecerunt. \fk Dividentes. \ft De his Joannes latius. Quadripartita vestis significat Ecclesiam toto orbe, quæ quatuor partibus constat, diffusam, omnibus partibus æqualiter, id est, concorditer distributam. Tunica sortita, omnium partium significat unitatem, quæ charitatis vinculo continetur. \fk Sortes. \ft In sorte Dei gratia commendata est. Sic quippe in uno ad omnes pervenit, cum sors omnibus placuit, quia et Dei gratia in unitate ad omnes pervenit, et cum sors mittitur, non personæ cujusquam vel meritis, sed occulto Dei judicio creditur.\f*

LUK 23:35 Removed trailing space in v~: Et stabat populus spectans, et deridebant eum principes cum eis, dicentes: Alios salvos fecit, se salvum faciat, si hic est Christus Dei electus.\f + \fr 23.35 \fk Alios salvos fecit. \ft Sua se sententia damnant, qui etiam nolentes quod alios salvos fecerit, confitentur. Poterat quidem se salvare, sed quia ipse Christus Dei electus, de cruce descendere noluit. Nam qui ideo venit, ut pro nobis crucifigeretur, ideo, se de cruce salvare neglexit, quia cum cæteris peccatoribus etiam crucifixores moriendo curavit salvare.\f*

LUK 23:36 Removed trailing space in v~: Illudebant autem ei et milites accedentes, et acetum offerentes ei,\f + \fr 23.36 \fk Illudebant autem ei, \ft etc. Nota quod Judæi vocabulum Christi et Filii Dei auctoritate Scripturæ sibi traditum irrident. Milites vero Scripturarum inscii non Christo Dei electo, sed regi Judæorum insultant. \fk Et acetum offerentes. \ft Acetum erant Judæi, a vino patriarcharum degenerantes. Hoc aceto milites potant Dominum, quem illorum suggestione morti tradunt.\f*

LUK 23:37 Removed trailing space in v~: et dicentes: Si tu es rex Judæorum, salvum te fac.

LUK 23:38 Removed trailing space in v~: Erat autem et superscriptio scripta super eum litteris græcis, et latinis, et hebraicis: Hic est rex Judæorum.\f + \fr 23.38 \fk Erat autem, \ft etc. Hæ tres linguæ præ cæteris eminebant. Hebræa, propter Judæos in lege gloriantes: Græca propter Gentilium sapientiam: Latina propter Romanos imperantes. Ergo velint nolint Judæi, omne regnum mundi, omnis mundana sapientia, omnia divina legis sacramenta testantur, quod Jesus est imperator credentium et confitentium. \fk Hic est rex Judæorum. \ft Titulus qui Christum regem testatur, non infra, sed supra crucem ponitur, quia licet in cruce hominis infirmitate dolebat, super crucem tamen regis majestate fulgebat, et ideo immolato titulus est supra positus, ut cunctis legere, id est, credere volentibus pateat, quia per crucem non perdidit, sed corroboravit imperium.\f*

LUK 23:39 Removed trailing space in v~: Unus autem de his, qui pendebant, latronibus, blasphemabat eum, dicens: Si tu es Christus, salvum fac temetipsum et nos.

LUK 23:40 Removed trailing space in v~: Respondens autem alter increpabat eum, dicens: Neque tu times Deum, quod in eadem damnatione es.\f + \fr 23.40 \fk Increpabat eum. \ft Ipsa increpatio futurum crucis scandalum etiam circa credentes revelat, quorum alii a dextris, alii a sinistris.\f*

LUK 23:41 Removed trailing space in v~: Et nos quidem juste, nam digna factis recipimus: hic vero nihil mali gessit.

LUK 23:42 Removed trailing space in v~: Et dicebat ad Jesum: Domine, memento mei cum veneris in regnum tuum.\f + \fr 23.42 \fk Domine, memento mei. \ft Magna gratia in hoc latrone eminet. Nullum membrum a supplicio liberum habet, præter cor et linguam, totum quod liberum habet, offert. Corde credit, ore confitetur. Fidem habuit qui regnaturum credidit quem secum morientem vidit. Spem habuit, qui aditum postulavit. Charitatem firmiter tenuit, qui latronem et de sua iniquitate arguit, et vitam quam cognoverat ei prædicavit. Magna virtus, confitetur quem videt humana infirmitate morientem, quem negabant apostoli, quem viderant miracula divina virtute facientem.\f*

LUK 23:43 Removed trailing space in v~: Et dixit illi Jesus: Amen dico tibi: hodie mecum eris in paradiso.\f + \fr 23.43 \fk Amen dico tibi. \ft Pulcherrimum affectandæ conversionis exemplum, quod tam cito latroni venia relaxatur, et uberior gratia quam precatio. Semper enim Dominus plus tribuit quam rogatur; Ille rogabat: \fk Memento mei, \ft etc. Dominus ait: \fk Hodie mecum eris, \ft etc. Cito ignoscit Dominus, quia ille cito convertitur.\f*

LUK 23:44 Removed trailing space in v~: Erat autem fere hora sexta, et tenebræ factæ sunt in universam terram usque ad horam nonam.\f + \fr 23.44 \fk Et tenebræ, \ft etc. Sol retraxit radios ne aut pendentem videret Dominum, aut ne impii blasphemantes sua luce fruerentur. Et nota quod sexta hora, id est sole recessuro a centro mundi, crucifigitur; diluculo, id est oriente sole, resurgit, quia \fk mortuus est propter peccata nostra, et resurrexit propter justificationem nostram\ft Rom. 18.. Adam peccante post meridiem, id est inclinata luce fidei, vox Domini auditur, eodem igitur temporis articulo, quo tunc peccanti Adæ obcluserat, nunc latroni pœnitenti Dominus paradisum reserat.\f*

LUK 23:45 Removed trailing space in v~: Et obscuratus est sol, et velum templi scissum est medium.\f + \fr 23.45 \fk Velum templi, \ft etc. Hoc exspirante Domino gestum est, sed Lucas præoccupat, volens miraculum solis conjungere miraculo veli. Scinditur autem velum, ut arca testamenti et omnia sacramenta legis quæ tegebantur appareant, et ad gentes transeant. Josephus ait: Virtutes angelicas præsides quondam templi tunc pariter conclamasse: \fk Fugiamus ab his sedibus. Pater, \ft etc. Patrem invocans, se Filium Dei declarat. Spiritum commendans, non defectum virtutis, sed confidentiam ejusdem cum parte potestatis insinuat. Amat enim dare gloriam Patri, in quo nos informat, ut gloriam demus Creatori.\f*

LUK 23:46 Removed trailing space in v~: Et clamans voce magna Jesus ait: Pater, in manus tuas commendo spiritum meum. Et hæc dicens, expiravit.

LUK 23:47 Removed trailing space in v~: Videns autem centurio quod factum fuerat, glorificavit Deum, dicens: Vere hic homo justus erat.\f + \fr 23.47 \fk Videns autem centurio. \ft Videns quod ita haberet potestatem mittendi spiritum, quod non habet nisi conditor animarum, ipse qui crucifixerat in ipso passionis scandalo, confitetur Dei Filium, quem Judæi post tot miracula credere renuerunt. Unde per centurionem fides Ecclesiæ designatur, quæ, velo mysteriorum cœlestium per mortem Domini reserato, mox justum et Dei Filium tacente Synagoga confirmat.\f*

LUK 23:48 Removed trailing space in v~: Et omnis turba eorum, qui simul aderant ad spectaculum istud, et videbant quæ fiebant, percutientes pectora sua revertebantur.\f + \fr 23.48 \fk Percutientes pectora. \ft Quod percutiunt pectora in signum pœnitentiæ et luctus dupliciter potest intelligi. Sive enim cujus vitam dilexerant, injuste occisum dolebant: sive cujus mortem se impetrasse meminerant, hunc in morte amplius glorificatum tremebant. Sed quæcunque causa pectus tundere cœgerit, videamus distantiam gentis et gentis. Gentiles, moriente Domino Deum timentes, apertæ confessionis voce glorificant: Judæi percutientes solum pectora, silentes domum redeunt.\f*

LUK 23:49 Removed trailing space in v~: Stabant autem omnes noti ejus a longe, et mulieres, quæ secutæ eum erant a Galilæa, hæc videntes.

LUK 23:50 Removed trailing space in v~: Et ecce vir nomine Joseph, qui erat decurio, vir bonus et justus:\f + \fr 23.50 \fk Nomine Joseph. \ft Joseph per nobilitatem potentiæ sæcularis corpus accipere, per justitiam meritorum dignus est sepelire.\f*

LUK 23:51 Removed trailing space in v~: hic non consenserat consilio, et actibus eorum: ab Arimathæa civitate Judææ, qui exspectabat et ipse regnum Dei:

LUK 23:52 Removed trailing space in v~: hic accessit ad Pilatum et petiit corpus Jesu:\f + \fr 23.52 \fk Hic accessit, \ft etc. Non apostoli, sed Joseph justus et constans, et Nicodemus, in quo non erat dolus, sepeliunt. Talis est etiam sepultura Christi, quæ fraudem iniquitatemque non habet, in quo obstruitur tergiversatio Judæorum. Nam si apostoli sepelissent, dicerent non sepultum quem dixerunt raptum.\f*

LUK 23:53 Removed trailing space in v~: et depositum involvit sindone, et posuit eum in monumento exciso, in quo nondum quisquam positus fuerat.\f + \fr 23.53 \fk Syndone. \ft Ex simplici sepultura Domini ambitio divitum condemnatur, qui nec mortui carere possunt divitiis. Mystice: In syndone munda Jesum involvit, qui pura mente eum suscipit. Hinc etiam mos Ecclesiæ habet, ut sacrificium altaris non serico, non panno tincto, sed puro lineo celebretur. \fk Et posuit eum. \ft Bene ergo Christus in monumento justi conditur, ut habeat Filius hominis ubi reclinet caput, et justitiæ habitatione quiescat. Bene novo, ut in novitate vitæ qui Christum suscipit ambulet. Non sepelit Christum, nisi qui credit in Christum. \fk In monumento exciso. \ft Solus Dominus tumulo includitur, ut sepultura illius et resurrectio a nostræ fragilitate naturæ dissimilis monstretur. Sepultus est, sed quandiu voluit: resurrexit, sed quando voluit. \fk In quo nondum. \ft Si in monumento ubi alius positus fuisset, poneretur, alius resurrexisse fingeretur. In petra exciso, ne si ex multis lapidibus ædificatum esset, fossis tumuli fundamentis, furto ablatus diceretur.\f*

LUK 23:54 Removed trailing space in v~: Et dies erat parasceves, et sabbatum illucescebat.\f + \fr 23.54 \fk Et dies erat, \ft etc. Sexta die factus homo, sabbato quievit Deus. Sexta ergo crucifixus præparationis implet arcanum. Sabbato sepulcro quiescens, resurrectionis exspectat eventum. Sic nos in sexta mundi ætate debemus pati pro Domino. In septima, id est, quando morimur, corpus in tumulo, anima cum Domino post opera manet in quiete, donec in octava resurgant corpora.\f*

LUK 23:55 Removed trailing space in v~: Subsecutæ autem mulieres, quæ cum eo venerant de Galilæa, viderunt monumentum, et quemadmodum positum erat corpus ejus.\f + \fr 23.55 \fk Mulieres. \ft Aliis notis Jesu post depositum corpus recedentibus, solæ mulieres, quæ arctius amabant, officium funeris inspiciebant, ut congruo tempore munus devotionis suæ offerrent, exspectantes quod Jesus promiserat, et ideo primæ viderunt.\f*

LUK 23:56 Removed trailing space in v~: Et revertentes paraverunt aromata, et unguenta: et sabbato quidem siluerunt secundum mandatum.\f + \fr 23.56 \fk Et revertentes. \ft Inspecta Domini sepultura revertentes parant aromata et unguenta, qui lecta, audita, recordata, passione Domini, ad opera virtutum quibus Christus delectetur se convertunt, et sabbato silent. Post sabbatum cum muneribus venturi ad Dominum, cum finita præsentis vitæ parasceve in beata quiete gaudentes exspectant tempus resurrectionis, quo Christo occurrunt cum redolentibus actionum aromatibus. \fk Et sabbato, \ft etc. Mandatum erat, ut sabbati silentium a vespera usque ad vesperam servaretur. Ideo mulieres sepulto Domino, quandiu licebat operari, in unguentis præparandis occupantur parasceve usque ad solis occasum, et transacto sabbato occidente sole, ut mane venientes ungerent eum, quia vespere sabbati, præoccupante jam noctis articulo, monumentum adire non poterant.\f*

LUK 24:0 Extra whitespace after chapter number

LUK 24:0 Removed trailing space in c: 24

LUK 24:1 Removed trailing space in v~: Una autem sabbati valde diluculo venerunt ad monumentum, portantes quæ paraverant aromata:\f + \fr 24.1 \fk Una autem sabbati, \ft etc. Una sabbati idem est quod prima sabbati, id est, una dies a die sabbati vel sabbatorum, quæ nunc Dominica dicitur. Quod valde mane mulieres ad monumentum venerunt, magnus fervor charitatis quærendi et inveniendi Dominum ostenditur. Mystice: Exemplum datur, ut, illuminata fide, decussisque vitiorum tenebris, ad sacrum corpus Domini accedamus. Nam sepulcrum figura est altaris, in quo celebratur mysterium corporis et sanguinis Domini. Aromata quæ deferunt odorem virtutum, et suavitatem orationum, cum quibus altari propinquare debemus, significat.\f*

LUK 24:2 Removed trailing space in v~: et invenerunt lapidem revolutum a monumento.\f + \fr 24.2 \fk Lapidem revolutum. \ft Revolutio lapidis significat reserationem sacramentorum Christi, quæ velo litteræ tegebantur. Lex in lapide scripta est, cujus ablato tegmine Domini corpus mortuum non invenitur, sed vivum evangelizatur: \fk quia etsi cognovimus Christum secundum carnem, sed jam non novimus\ft II Cor. 5.. Potuit autem clauso exire sepulcro, qui clauso exivit utero.\f*

LUK 24:3 Removed trailing space in v~: Et ingressæ non invenerunt corpus Domini Jesu.

LUK 24:4 Removed trailing space in v~: Et factum est, dum mente consternatæ essent de isto, ecce duo viri steterunt secus illas in veste fulgenti.\f + \fr 24.4 \fk Mente consternatæ. \ft Mente consternantur, quia et lapidem immensæ magnitudinis revolutum stupebant, et corpus tam venerabile non inventum dolebant. Sicut tentato in solitudine Domino, expleta victoria angeli ministrabant ei, ita modo post devictam mortem venerunt angeli, qui non solum verbo, sed etiam fulgenti habitu gloriam annuntiant triumphantis. Et sicut corpori in sepulcro astiterunt, sic etiam corpori consecrato in altari quotidie assistunt.\f*

LUK 24:5 Removed trailing space in v~: Cum timerent autem, et declinarent vultum in terram, dixerunt ad illas: Quid quæritis viventem cum mortuis?\f + \fr 24.5 \fk Declinarent vultum. \ft Nota quod nec sanctæ mulieres in terram cecidisse, nec aliquis sanctorum in resurrectione Domini prostratus in terram adorare legitur; unde mos cœpit in Ecclesia paschali tempore non flecti genua in oratione, sed vultu in terram declinato orare.\f*

LUK 24:6 Removed trailing space in v~: non est hic, sed surrexit: recordamini qualiter locutus est vobis, cum adhuc in Galilæa esset,\f + \fr 24.6 \fk Recordamini. \ft Die tertia, sicut ex hoc loco habemus, inter discipulos etiam feminis quæ eum sequebantur, Dominus resurrecturum se prædixit. Parasceve hora nona exspiravit, mane prima sabbati resurrexit. Merito autem una die et duabus noctibus in sepulcro jacuit, quia lucem suæ simplæ mortis (quæ tantum in carne erat) tenebris duplæ nostræ mortis quæ in corpore erat et anima, apposuit, et utramque nostram curavit. Si enim utramque suscepisset, nos a neutra liberasset.\f*

LUK 24:7 Removed trailing space in v~: dicens: Quia oportet Filium hominis tradi in manus hominum peccatorum, et crucifigi, et die tertia resurgere.

LUK 24:8 Removed trailing space in v~: Et recordatæ sunt verborum ejus.\f + \fr 24.8 \fk Et recordatæ sunt. \ft Sicut mulieres in monumento Domini stantes, recordantur verborum quæ de sua dispensatione præfatus erat, sic nos inter Dominicæ passionis mysteria celebranda, non solum passionis, sed et resurrectionis debemus recordari.\f*

LUK 24:9 Removed trailing space in v~: Et regressæ a monumento nuntiaverunt hæc omnia illis undecim, et ceteris omnibus.\f + \fr 24.9 \fk Nuntiaverunt. \ft Sicut in principio mulier auctor culpæ viro fuit, vir exsecutor fuit erroris, ita nunc quæ mortem prior gustaverat, resurrectionem vidit, et ne perpetui reatus opprobrium apud viros sustineret, quæ culpam viro transfuderat, transfudit et gratiam. Et quia constantiam prædicandi non habet inferior sexus ad exsequendum infirmior, mandatur viris officium evangelizandi.\f*

LUK 24:10 Removed trailing space in v~: Erat autem Maria Magdalene, et Joanna, et Maria Jacobi, et ceteræ quæ cum eis erant, quæ dicebant ad apostolos hæc.

LUK 24:11 Removed trailing space in v~: Et visa sunt ante illos sicut deliramentum verba ista, et non crediderunt illis.\f + \fr 24.11 \fk Et non crediderunt. \ft Quod discipuli tarde credunt, non tam illorum infirmitas quam nostra futura firmitas fuit, nam illis dubitantibus resurrectio multis argumentis monstratur, quæ dum legentes agnoscimus, quid aliud quam de eorum dubitatione solidamur?\f*

LUK 24:12 Removed trailing space in v~: Petrus autem surgens cucurrit ad monumentum: et procumbens vidit linteamina sola posita, et abiit secum mirans quod factum fuerat.\f + \fr 24.12 \fk Petrus autem surgens. \ft Joannes commemorat, quod et ipse et Petrus simul cucurrerunt, et quod Petro intus intrœunte in monumentum, et vidente linteamina et sudarium, ipse Joannes inclinans se, vidit linteamina, nec introivit. Sed intelligendum est Petrum primo procumbentem vidisse quod Lucas commemorat, Joannes tacet: post vero ingressum, ut diligentius interiora dignosceret, ingressum tamen antequam Joannes intraret.\f*

LUK 24:13 Removed trailing space in v~: Et ecce duo ex illis ibant ipsa die in castellum, quod erat in spatio stadiorum sexaginta ab Jerusalem, nomine Emmaus.\f + \fr 24.13 \fk Nomine Emmaus. \ft Emmaus ipsa est metropolis civitas insignis Palæstinæ, quæ post expugnationem Judææ sub Marco Aurelio Antonio principe restaurata, cum statu mutavit et nomen.\f*

LUK 24:14 Removed trailing space in v~: Et ipsi loquebantur ad invicem de his omnibus quæ acciderant.

LUK 24:15 Removed trailing space in v~: Et factum est, dum fabularentur, et secum quærerent: et ipse Jesus appropinquans ibat cum illis:\f + \fr 24.15 \fk Dum fabularentur. \ft Loquentes de se Dominus appropinquans comitatur, ut et fidem resurrectionis eorum mentibus incendat, et quod se promiserat facturum, impleat: \fk Ubi sunt duo vel tres congregati in nomine meo, ibi sum in medio eorum\ft Matth. 28.. \fk Appropinquans, \ft etc. \fk Oculi, \ft etc. Apparuit quidem in specie propria, sed speciem quam recognoscerent, non ostendit. Sicut et ipsi et intus amabant, et tamen dubitabant, sic ipse foris et præsens adest, et quis sit, non ostendit. De se ergo loquentibus præsentiam exhibet, sed de se dubitantibus speciem cognitionis aufert.\f*

LUK 24:16 Removed trailing space in v~: oculi autem illorum tenebantur ne eum agnoscerent.

LUK 24:17 Removed trailing space in v~: Et ait ad illos: Qui sunt hi sermones, quos confertis ad invicem ambulantes, et estis tristes?

LUK 24:18 Removed trailing space in v~: Et respondens unus, cui nomen Cleophas, dixit ei: Tu solus peregrinus es in Jerusalem, et non cognovisti quæ facta sunt in illa his diebus?\f + \fr 24.18 \fk Peregrinus es, \ft etc. \fk Quibus, \ft etc. Peregrinum putant, quem non agnoscunt. Et vere peregrinus erat eis, a quorum fragilitate per gloriam resurrectionis jam longe stabat, a quorum fide resurrectionis nescia extraneus manebat. \fk Vir propheta, \ft etc. \fk Et quomodo tradiderunt, \ft etc. Prophetam et magnum fatentur, Filium Dei tacent, vel quia nondum perfecta credunt, vel si credunt timent tradi in manus Judæorum, nescientes cum quo loquuntur.\f*

LUK 24:19 Removed trailing space in v~: Quibus ille dixit: Quæ? Et dixerunt: De Jesu Nazareno, qui fuit vir propheta, potens in opere et sermone coram Deo et omni populo:

LUK 24:20 Removed trailing space in v~: et quomodo eum tradiderunt summi sacerdotes et principes nostri in damnationem mortis, et crucifixerunt eum:

LUK 24:21 Removed trailing space in v~: nos autem sperabamus quia ipse esset redempturus Israël: et nunc super hæc omnia, tertia dies est hodie quod hæc facta sunt.\f + \fr 24.21 \fk Nos autem, \ft etc. Quodammodo redarguunt seipsos, quod in illum redemptionem speraverint, quem mortuum viderant, nec resurrecturum credebant, et maxime dolent eum sine culpa occisum, quem innocentem noverant, et ex hoc tristes incedebant.\f*

LUK 24:22 Removed trailing space in v~: Sed et mulieres quædam ex nostris terruerunt nos, quæ ante lucem fuerunt ad monumentum,\f + \fr 24.22 \fk Terruerunt nos, \ft etc. Merito dicuntur teruisse eos quibus de non invento corpore plus mœstitiam addiderunt, quam de nuntiata resurrectione gaudium quo recrearentur, afferunt.\f*

LUK 24:23 Removed trailing space in v~: et non invento corpore ejus, venerunt, dicentes se etiam visionem angelorum vidisse, qui dicunt eum vivere.

LUK 24:24 Removed trailing space in v~: Et abierunt quidam ex nostris ad monumentum: et ita invenerunt sicut mulieres dixerunt, ipsum vero non invenerunt.\f + \fr 24.24 \fk Abierunt quidam, \ft etc. Cum supra dixerit Petrum cucurrisse ad monumentum, et modo dicat Cleophas: \fk Quidam ex nostris abierunt ad monumentum, \ft etc. Intelligendum est, quod duo simul ierunt. Sed Petrum solum primo commemoravit, quia primitus illi nuntiavit Maria.\f*

LUK 24:25 Removed trailing space in v~: Et ipse dixit ad eos: O stulti, et tardi corde ad credendum in omnibus quæ locuti sunt prophetæ !\f + \fr 24.25 \fk O stulti et tardi corde. \ft Hic gemina humiliandi necesitas incumbit, qui nec in Scripturis quantum oportet edocti, nec ad implenda quæ novimus quantum decet, sumus intenti. Nam si Moyses et prophetæ de Christo locuti sunt, et eum per passionem et gloriam intraturum prædixerant, quomodo gloriatur se esse Christianum, qui neque in Scripturis qualiter ad Christum pertinent investigat, neque ad gloriam quam cum Christo habere cupit, per passiones attingere desiderat?\f*

LUK 24:26 Removed trailing space in v~: Nonne hæc oportuit pati Christum, et ita intrare in gloriam suam?

LUK 24:27 Removed trailing space in v~: Et incipiens a Moyse, et omnibus prophetis, interpretabatur illis in omnibus scripturis quæ de ipso erant.

LUK 24:28 Removed trailing space in v~: Et appropinquaverunt castello quo ibant: et ipse se finxit longius ire.\f + \fr 24.28 \fk Et ipse, \ft etc. \fk Mane nobiscum, \ft etc. Talem se exhibuit in corpore, qualis apud illos erat in mente. Probandi erant, si hunc quem nondum ut Deum diligebant, saltem ut peregrinum diligerent. Sed quia extranei a claritate esse non possunt, cum quibus veritas gradiebatur, ad hospitium vocant, imo cogunt. Quo exemplo colligitur, quia peregrini non solum ad hospitium sunt vocandi, sed etiam trahendi.\f*

LUK 24:29 Removed trailing space in v~: Et coëgerunt illum, dicentes: Mane nobiscum, quoniam advesperascit, et inclinata est jam dies. Et intravit cum illis.

LUK 24:30 Removed trailing space in v~: Et factum est, dum recumberet cum eis, accepit panem, et benedixit, ac fregit, et porrigebat illis.\f + \fr 24.30 \fk Fregit, \ft etc. Quem in expositione Scripturæ non cognoverunt, in fractione panis noverunt, quia non auditores legis, sed factores justificabuntur, et veritas melius operando quam audiendo intelligitur.\f*

LUK 24:31 Removed trailing space in v~: Et aperti sunt oculi eorum, et cognoverunt eum: et ipse evanuit ex oculis eorum.\f + \fr 24.31 \fk Aperti sunt, \ft etc. Subtrahitur carnalibus oculis species infirmitatis, ut mentibus incipiat apparere gloria resurrectionis.\f*

LUK 24:32 Removed trailing space in v~: Et dixerunt ad invicem: Nonne cor nostrum ardens erat in nobis dum loqueretur in via, et aperiret nobis Scripturas?\f + \fr 24.32 \fk Et dixerunt, \ft etc. Mystice: Ideo in Christo illis ostensa est alia effigies, ne eum nisi in fractione panis cognoscerent, ut omnes intelligant se Christum non agnoscere, nisi fiant participes corporis ejus, id est Ecclesiæ, cujus unitatem commendat Apostolus in sacramento panis, dicens: \fk Unus panis, unum corpus multi sumus\ft I Cor. 10.. Cum ergo panem benedictum porrigit, aperiuntur oculi ut eum cognoscant, et removetur impedimentum quod a Satana in oculis erat, ne agnosceretur Jesus. Et hoc impedimentum permittit inesse Dominus donec ad sacramentum panis veniatur. Sed participata unitate corporis, aufertur impedimentum inimici, ut possit Christus agnosci. \fk Ardens. \ft GREG. Exaudito sermone, cor prius torpore incredulitatis et timoris frigidum igne sancti Spiritus est accensum, ut jam superno desiderio ardeat, et ad credendam veritatem se extendat. Quot præceptis instruitur homo, quasi tot facibus inflammatur.\f*

LUK 24:33 Removed trailing space in v~: Et surgentes eadem hora regressi sunt in Jerusalem: et invenerunt congregatos undecim, et eos qui cum illis erant,

LUK 24:34 Removed trailing space in v~: dicentes: Quod surrexit Dominus vere, et apparuit Simoni.\f + \fr 24.34 \fk Surrexit Dominus. \ft Jam fama erat quod resurrexerat Jesus ab illis mulieribus facta, et a Simone Petro cui apparuerat, hæc loquentes invenerant isti duo, sed et ipsi prius audierant quod resurrexerat, sed timuerunt dicere in via quando tantummodo angelos dixerunt visos mulieribus. Ignorantes enim eum cum quo loquebantur, poterant timere ne inciderent in manus Judæorum, si quid passim dicerent de Christi resurrectione.\f*

LUK 24:35 Removed trailing space in v~: Et ipsi narrabant quæ gesta erant in via, et quomodo cognoverunt eum in fractione panis.

LUK 24:36 Removed trailing space in v~: Dum autem hæc loquuntur, stetit Jesus in medio eorum, et dicit eis: Pax vobis: ego sum, nolite timere.\f + \fr 24.36 \fk Stetit Jesus, \ft etc. Hæc ostensio est illa, de qua Joannes ait Joan. 20.: \fk Cum sero esset die, \ft etc., \fk et dixit eis: Pax vobis. \ft Quod vero dicit Joannes Thomam non fuisse cum illis: cum Lucas dicat istos duos invenisse undecim congregatos, et eos qui cum eis erat, intelligendum est quod Thomas inde exisset antequam Dominus eis hoc loquentibus appareret.\f*

LUK 24:37 Removed trailing space in v~: Conturbati vero et conterriti, existimabant se spiritum videre.\f + \fr 24.37 \fk Spiritum videre. Et dixit eis. \ft Noverant discipuli fuisse verum hominem, sed postquam mortuus est, non credunt tertia die potuisse veram carnem de sepulcro resurgere. Putant ergo se videre spiritum quem emisit in passione, sed hunc errorem aufert Dominus. \fk Quid turbati estis. \ft AMBR. Credebant apostoli, sed tamen turbantur, etc., usque ad quod clausis januis, Dominus cum corpore suo se improvisus infuderit. \fk Cogitationes, \ft etc. Falsæ non desuper descendentes, sed sicut mala herba in corde ascendentes, fidem quam in vobis plantavi exigo, quod ex vobis ortum est condemno, si non est veritas resurrectionis, perditus est fructus passionis.\f*

LUK 24:38 Removed trailing space in v~: Et dixit eis: Quid turbati estis, et cogitationes ascendunt in corda vestra?

LUK 24:39 Removed trailing space in v~: videte manus meas, et pedes, quia ego ipse sum; palpate et videte, quia spiritus carnem et ossa non habet, sicut me videtis habere.\f + \fr 24.39 \fk Palpate et videte. \ft Multis documentis persuadet resurrectionem præbendo se, et oculis videndum, et manibus contrectandum, qui dum palpando ossa carnemque monstrat, statum suæ vel nostræ resurrectionis signat, in qua corpus nostrum, et subtile erit per effectum spiritualis potentiæ, et palpabile per veritatem naturæ. Post resurrectionem Dominus in corpore suo duo contraria ostendit, et palpabile ejusdem naturæ ut informet ad fidem, et incorruptibile alterius gloriæ, ut invitet ad præmium.\f*

LUK 24:40 Removed trailing space in v~: Et cum hoc dixisset, ostendit eis manus et pedes.\f + \fr 24.40 \fk Ostendit eis manus, \ft etc. Ut ostensa vulnerum cicatrice infidelitatis vulnus sanaret, quas cicatrices et tunc servavit, et in judicio servaturus est. Primo ad fidem resurrectionis astruendam: deinde ut Patri pro nobis supplicans, quale genus mortis pro homine pertulerit semper ostendat: tertio, ut sua morte redemptis quam misericorditer sint adjuti, propositis ejusdem mortis insinuat indiciis. Sed postremo, ut in judicio quam juste damnentur impii denuntiet, ostensa quam ab illis accepit cicatrice. Non ergo ex impotentia curandi cicatrices servavit, sed ut perpetuum victoriæ suæ circumferat triumphum.\f*

LUK 24:41 Removed trailing space in v~: Adhuc autem illis non credentibus, et mirantibus præ gaudio, dixit: Habetis hic aliquid quod manducetur?\f + \fr 24.41 \fk Habetis hic aliquid. \ft Ad insinuandam veritatem resurrectionis, non solum tangi, sed convesci voluit, non quod vel ipse vel nos post resurrectionem cibo debeamus indigere, sed ut corpus, non spiritum esse manifestaret, manducavit potestate, non necessitate. Aliter absorbet aquam terra sitiens aliter solis radius calens: illa indigentia, iste potentia.\f*

LUK 24:42 Removed trailing space in v~: At illi obtulerunt ei partem piscis assi et favum mellis.\f + \fr 24.42 \fk Piscis assi. \ft Piscis assus, ipse mediator passus, in aquis humani generis captus laqueo mortis, assatus tempore passionis. Ipse et favus mellis nobis est in resurrectione. Favus mellis in cera, id est Divinitas in humanitate. In hujus mellis comestione signatur, quia illos in corpore suo ad æternam quietem suscipit, qui cum tribulationes pro Deo sentiunt, ab amore internæ dulcedinis non recedunt. Qui hic assantur, illic vera dulcedine satiabuntur.\f*

LUK 24:43 Removed trailing space in v~: Et cum manducasset coram eis, sumens reliquias dedit eis.\f + \fr 24.43 \fk Et cum manducasset. \ft Omnes ambages aufert: visus est, tactus est, manducavit, et ne in aliquo sensus humanos ludificasse videretur, mittit manus ad Scripturas, ut etsi magicis artibus videatur potuisse quod voluit, sicut dicunt pagani, saltem videant prophetare non potuisse antequam natus fuit.\f*

LUK 24:44 Removed trailing space in v~: Et dixit ad eos: Hæc sunt verba quæ locutus sum ad vos cum adhuc essem vobiscum, quoniam necesse est impleri omnia quæ scripta sunt in lege Moysi, et prophetis, et Psalmis de me.

LUK 24:45 Removed trailing space in v~: Tunc aperuit illis sensum ut intelligerent Scripturas,\f + \fr 24.45 \fk Tunc aperuit. \ft Post visum, post contactum, post commemoratam legem aperuit sensum, ut quod vident et legunt, intelligant, deinde post sui corporis commendatam veritatem commendat Ecclesiæ unitatem: \fk Et prædicari in nomine ejus. \f*

LUK 24:45 Found footnote ending with space in \v~: Tunc aperuit illis sensum ut intelligerent Scripturas,\f + \fr 24.45 \fk Tunc aperuit. \ft Post visum, post contactum, post commemoratam legem aperuit sensum, ut quod vident et legunt, intelligant, deinde post sui corporis commendatam veritatem commendat Ecclesiæ unitatem: \fk Et prædicari in nomine ejus. \f*

LUK 24:46 Removed trailing space in v~: et dixit eis: Quoniam sic scriptum est, et sic oportebat Christum pati, et resurgere a mortuis tertia die:\f + \fr 24.46 \fk Oportebat, \ft etc. Oportebat ut ministri qui pœnitentiam et remissionem erant prædicaturi in omnes gentes, inciperent ab Hierosolymis. Non solum quia illis credita sunt eloquia Dei, et quia eorum est adoptio filiorum, et gloria testamenta, et legislatio; sed ideo etiam ut gentes variis erroribus et facinoribus implicitæ, hoc maxime indicio divinæ pietatis ad spem veniæ provocentur, quod eis qui Filium Dei crucifixerunt, veniam relaxat.\f*

LUK 24:47 Removed trailing space in v~: et prædicari in nomine ejus pœnitentiam, et remissionem peccatorum in omnes gentes, incipientibus ab Jerosolyma.

LUK 24:48 Removed trailing space in v~: Vos autem testes estis horum.

LUK 24:49 Removed trailing space in v~: Et ego mitto promissum Patris mei in vos; vos autem sedete in civitate, quoadusque induamini virtute ex alto.\f + \fr 24.49 \fk Vos autem sedete. \ft Postquam discipulos de virtute prædicationis perfecte instruxit, cum repente si vellet posset eos roborare, distulit, dicens: \fk Vos autem sedete. \ft Ut exemplum sequentibus daret, ne imperfecti prædicare ante tempus præsumant. In civitate sedet, qui intra mentis claustra se constringit, ne loquendo exterius evagetur, ut cum divina virtute perfecte fuerit indutus, tunc quasi a seipso foras exeat, alios instruendo.\f*

LUK 24:50 Removed trailing space in v~: Eduxit autem eos foras in Bethaniam, et elevatis manibus suis benedixit eis.\f + \fr 24.50 \fk Eduxit autem eos. \ft Prætermissis omnibus quæ per quadraginta dies gesta sunt, primo resurrectionis diei tacite conjungit novissimum quo ascendit in cœlum. Et pulchre benedicturus discipulos, educit in Bethaniam, quæ domus obedientiæ dicitur, quia qui propter inobedientiam perversorum descendit, propter obedientiam conversorum ascendit.\f*

LUK 24:51 Removed trailing space in v~: Et factum est, dum benediceret illis, recessit ab eis, et ferebatur in cælum.

LUK 24:52 Removed trailing space in v~: Et ipsi adorantes regressi sunt in Jerusalem cum gaudio magno:

LUK 24:53 Removed trailing space in v~: et erant semper in templo, laudantes et benedicentes Deum. Amen.\f + \fr 24.53 \fk In templo. \ft Ut in loco orationis inter laudum devotiones, promissum sancti Spiritus adventum, paratis per omnia cordibus exspectent. Sic nos post celebrata in Hierosolymis, id est visione pacis, passionis et resurrectionis solemnia, Domino duce petamus Bethaniam, ut mente quieta corporis et sanguinis ejus sacramentis imbuamur, et domus obedientiæ esse curemus. \fk Laudantes et benedicentes. \ft Lucas qui sacerdotium Christi cæteris amplius exponendum suscepit, et ideo Evangelium suum a ministerio templi per sacerdotium Zachariæ cœpit, pulchre hoc in templi devotione complevit, cum apostolis ibi ministros, scilicet, novi sacerdotii futuros, non in victimarum sanguine, sed in laude Dei et benedictione concludit.\f*

USFMs

Modified Marker List

All Newline Marker Counts

c: 24 h: 1 id: 1 mt1: 1 p: 24 toc1: 1 toc2: 1 Total: 1204 v: 1151

All Newline Marker Counts (sorted by count)

id: 1 h: 1 toc1: 1 toc2: 1 mt1: 1 c: 24 p: 24 v: 1151 Total: 1204

Functional Marker Counts

Book Header: 1 Book ID: 1 Chapters: 24 Paragraphs: 24 Verses: 1151

Functional Marker Counts (sorted by count)

Book ID: 1 Book Header: 1 Chapters: 24 Paragraphs: 24 Verses: 1151

Characters

Possible Character Errors

LUK 1:1 Multiple spaces in '1.1··Quoniam quidem,··etc. BEDA. Lucas de omnibus quæ fecit Jesus et docuit, etc., usque ad magis ordinarent narrationem quam historiæ texerent veritatem.'

LUK 1:3 Multiple spaces in '1.3··Omnia.··ID. Non omnia quæ assecutus, sed de omnibus quæ ad fidem legentium confirmandam credit idonea. Ex consulto enim multa præterit, quæ alii dicunt, ut diversa in Evangelio gratia refulgeret, et propriis quibusdam libri singuli mysteriorum gestorumque miracula eminerent. Theophile.··Theophilus, amans Deum, etc., usque ad fidem perpetuæ divinitatis et temporaneæ dispensationis illius debet ordinem nosse.'

LUK 1:5 Multiple spaces in '1.5··Fuit in diebus Herodis regis Judææ.··AMBR. Vitulus sacerdotalis hostia. Per vitulum ergo hoc Evangelium figuratur, in quo a sacerdotibus inchoatur, et in vitulo consummatur, id est in Christo, qui pro mundi vita immolatur. Sacerdos quidam.··Implevit ordinem, dixit regem, et regionem in qua fuit, sacerdotem et gentem ejus et uxorem illius indicat. Zacharias.··Zacharias, memor Domini: cui apparet Angelus a dextris altaris, quia ei qui memor Domini est demonstratur mysterium. De vice Abia.··BEDA. Abia, Pater Dominus, etc., usque ad sicut per septem Testamentum declaratur Vetus. Elizabeth.··Elizabeth, Dei mei saturitas, signat Mariam quæ plena Deo fuit.'

LUK 1:6 Multiple spaces in '1.6··Erant autem ambo.··BEDA, AMBR. Plena laudatio quæ genus in majoribus, mores in æquitate, officium in sacerdotio, factum in mandatis, judicium in justificationibus comprehendit. Justi ante Deum.··AMBR. Non enim omnis qui justus est ante homines justus est ante Deum; aliter enim vident homines, aliter Deus: homines in facie, Deus in corde. Ideoque fieri potest, ut aliquis affectata bonitate populari justus videatur mihi, justus tamen non sit ante Deum, si justitia non ex mentis simplicitate formetur, sed adulatione simuletur.'

LUK 1:7 Multiple spaces in '1.7··Et non erat illis.··BEDA. Divinitus procuratum fuit, ut de provectis diuque fructu conjugii privatis Joannes nasceretur, ut inopinato ortu prolis et ipsos donum Dei gratius afficeret, et cæteros stupor miraculi pararet auditui futuri prophetiæ. Unde postea subditur: Posuerunt omnes qui audierant in corde suo dicentes: Quis putas puer iste erit?'

LUK 1:8 Multiple spaces in '1.8··Factum est autem.··Cum ex præcepto Moysi uno sacerdote decedente, unus succedere jubeatur, tempore David statutum est ut vicissim ministrantes per octonos dies a sabbato usque ad sabbatum tempore vicis suæ, singuli castimoniæ studerent, nec interea domum tangerent.'

LUK 1:9 Multiple spaces in '1.9··Sorte.··BEDA. Non nova tunc sorte electus, quando incensum erat adolendum, etc., usque ad prædicitur dum ille promittitur præcursurus.'

LUK 1:12 Multiple spaces in '1.12··Et Zacharias turbatus est videns, et timor irruit super eum,··etc. AMBR. Solemus turbari et a nostro affectu alienari quando perstringimur superioris potestatis occursu. Sed sicut humani defectus est terreri, ita angelicæ benignitatis est paventem suo aspectu blandiendo solari; contra, dæmones, si quos sua præsentia territos senserint, ampliore horrore concutiunt.'

LUK 1:13 Multiple spaces in '1.13··Quoniam exaudita est deprecatio tua: et uxor tua Elizabeth pariet tibi filium, et vocabis nomen ejus.··Exaudita est magis quam petisti. Rogasti pro liberatione plebis, et donatus est tibi præcursor. AMBR. Multa divina beneficia hic sunt congesta. Primum, deprecationis fructus, deinde sterilis partus. Tum lætitia plurimorum, et magnitudo virtutis, Altissimi etiam prophetia promittitur. Quinetiam ne qua esset dubitatio, futuri nomen designatur. Tantis igitur supra votum fluentibus, non immerito diffidentia pœna plectitur silentii.'

LUK 1:14 Multiple spaces in '1.14··Et erit gaudium,··etc. BEDA. Singularis meriti est indicium quoties hominibus a Deo vel imponitur nomen, vel mutatur, etc., usque ad quia hic salutem multis prædicat, ille vero omnibus dat. AMBR. Gaudium et exsultatio.··Monentur parentes non minus gratias agere, etc., usque ad matres quia honorantur præmiis conjugii.'

LUK 1:15 Multiple spaces in '1.15··Vinum et siceram,··etc. BEDA. Magnæ coram Deo virtutis est prædicare in deserto gaudia cœlestia, etc., usque ad et jam erat spiritus gratiæ.'

LUK 1:16 Multiple spaces in '1.16··Et multos filiorum Isræl convertet.··ID. Cum Joannes Christo testimonium perhibens, in fide Christi baptizans, dicatur filios Isræl ad Deum convertisse, patet Christum esse Dominum Deum Isræl.'

LUK 1:17 Multiple spaces in '1.17··Præcedet ante.··ID. Sicut Elias præco judicis, etc., usque ad ille cum eo manifestatur in gloria. In spiritu et virtute.··AMBR. Bene junguntur spiritu et virtute. Non enim sine virtute spiritus, nec sine spiritu virtus est. Elias virtutem habuit abstinentiæ, et patientiæ, et convertendi animos populorum a perfidia ad fidem, spiritum autem prophetandi habuit. Convertat,··etc., BEDA. Corda patrum in filios convertit, etc., usque ad fere eadem verba quæ angelus de Joanne, Malach, prædixit de Elia.'

LUK 1:18 Multiple spaces in '1.18··Unde,··etc. ID. Si homo esset qui promittebat, impune liceret quærere signum, etc., usque ad et infidelitatis esset pœna quam meruit.'

LUK 1:19 Multiple spaces in '1.19··Ante Deum.··ID. Cum ad nos veniunt angeli, sic exterius implent ministerium, ut tamen ante Deum interius per contemplationem assistant. Quia etsi angelus est spiritus circonscriptus, summus spiritus qui Deus est, incirconscriptus est, intra quem currit angelus quocunque moveatur vel mittatur.'

LUK 1:22 Multiple spaces in '1.22··Et ipse erat innuens illis, et permansit mutus,··etc. Sine voce corporales actus indicare moliens, nec exprimens voluntatem. Cui similis populus Judæorum, actuum suorum impotens reddere rationem.'

LUK 1:23 Multiple spaces in '1.23··Ut impleti sunt,··etc. Quia vicis suæ tempore, pontifices templi tantum officiis mancipati, non solum a complexu uxorum, sed etiam a domorum ingressu abstinebant. Nostris autem sacerdotibus quibus non carnalis successio, sed spiritualis perfectio quæritur, qui quotidie præsto debent esse altari, perpetua castitas indicitur.'

LUK 1:24 Multiple spaces in '1.24··Occultabat.··AMBR. Occultat quia partus sui erubescit ætatem, etc., usque ad neque enim ea quæ senilem non erubesceret coitum, erubesceret partum.'

LUK 1:25 Multiple spaces in '1.25··Quia sic fecit.··BEDA. Gesta sunt hæc, inquit Joannes Chrysostomus, etc., usque ad quia per ipsum afflictio pœnitentiæ erat prædicanda.'

LUK 1:26 Multiple spaces in '1.26··In mense autem sexto.··HIER. Sicut sexto mense missus est Gabriel angelus a Deo in civitatem Galilææ, ita sexto millenario missus est Christus, Gabriel.··BEDA. Ideo angeli ex nomine aliquando signantur, ut ex ipso nomine quid ministraturi veniant, demonstretur. Gabriel fortitudo Dei, quia illum nuntiat qui ad debellandum diabolum veniebat.'

LUK 1:27 Multiple spaces in '1.27··Ad virginem.··Mulier a diabolo seducta mortem intulit: contra mulier ab angelo edocta salutem edidit.'

LUK 1:28 Multiple spaces in '1.28··Dominus tecum.··Quam novo castitatis amore ad cœlestia sustulit, et post mediante humana natura, omni plenitudine divinitatis consecravit. Benedicta tu in mulieribus.··Quæ, sine exemplo muliebris conditionis, et virgo et mater est, et Deum genuit.'

LUK 1:29 Multiple spaces in '1.29··Turbata est,··etc. Quia nesciebat si præteritum an futurum esset, quod angelus dixit.'

LUK 1:30 Multiple spaces in '1.30··Et ait angelus ei: Ne timeas, Maria.··Turbatam insolita salutatione quasi familiarius notam vocat ex nomine. Ne timeat jubet, et quare gratia plenam vocaverit, plenius explicat.'

LUK 1:31 Multiple spaces in '1.31··Jesum.··Jesus salvator, sive salutaris dicitur. Ipse enim salvum faciet, non populum Isræl, sed suum populum, sive ex præputio, sive ex circumcisione, in unum ovile sub uno pastore congregatum.'

LUK 1:32 Multiple spaces in '1.32··Sedem David patris ejus.··BEDA. Id est Isræliticam plebem, etc., usque ad in his qui de oleastro incisi in olivam bonam sunt inserti.'

LUK 1:35 Multiple spaces in '1.35··Sanctum vocabitur Filius Dei.··Jesus nascitur sanctus, qui conditionem naturæ corruptibilis vinceret, et commistione copulæ carnalis conceptus non est. Nos conditione corruptibilis naturæ constricti, per gratiam possumus sanctificari. Et congruit, ut quæ contra morem virgo concepit, supra morem humanæ consuetudinis Dei Filium generet.'

LUK 1:36 Multiple spaces in '1.36··Et ecce,··etc. BEDA. Ne virgo desperet de partu, etc., usque ad præcursorem quoque de anu sterili nasciturum cognosceret. Cognata tua.··Quia de tribu Levi, id est de tribu Dei. BEDA. Legimus, quod Aaron qui de tribu Levi erat, etc., usque ad quæ secundum Deum spiritualis cognationis consortio non carebant.'

LUK 1:38 Multiple spaces in '1.38··Ecce ancilla Domini.··Non de singularitate meriti se extollit, sed suæ conditionis et divinæ cognationis per omnia memor, se ancillam illius esse fatetur, cujus mater eligitur, et cum magna devotione promissionem angeli optat impleri.'

LUK 1:39 Multiple spaces in '1.39··Exsurgens autem Maria in diebus illis, abiit in montana cum festinatione in civitatem Juda.··AMBR. Non incredula de oraculo, etc., usque ad dum subditur: Et factum est ut audivit.'

LUK 1:40 Multiple spaces in '1.40··Et intravit in domum Zachariæ.··Hinc discant sanctæ mulieres, quam sedulitatem prægnantibus debeant exhibere cognatis. Et salutavit Elizabeth.··BEDA. Prior salutat, quia decet ut quanto castior, tanto humilior sit.'

LUK 1:41 Multiple spaces in '1.41··Exsultavit,··etc. Quia lingua non poterat, animo exsultante salutat, et suæ præcursionis officium inchoat. Ecce apparet quod angelus dixerat: Spiritu sancto replebitur adhuc ex utero matris suæ.'

LUK 1:42 Multiple spaces in '1.42··Benedicta tu.··BEDA, AMBR. Conveniunt verba Evangelii cum verbis psalmi in quo promittitur David: De fructu ventris tui ponam super sedem tuam Psal. 131.. Et eadem voce Maria benedicitur ab Elizabeth qua a Gabriele, ut et angelis et hominibus veneranda, et nostris feminis præferenda monstretur.'

LUK 1:43 Multiple spaces in '1.43··Mater Domini.··Sentio miraculum, mysterium cognosco, mater Domini verbo feta, Deo plena.'

LUK 1:44 Multiple spaces in '1.44··Ut facta.··Ipso momento quo vox intrat ad aures corporis, virtus spiritualis cor intrat audientis, et non solum matrem, sed etiam sobolem amore advenientis accendit. Exsultavit.··BEDA. Revelante Spiritu quo impleta erat, etc., usque ad credidit virgo, ubi sacerdos negavit.'

LUK 1:46 Multiple spaces in '1.46··Magnificat anima mea Dominum.··ID. Primo dona sibi spiritualiter concessa profitetur, etc., usque ad in ejus præceptis observandis impendo.'

LUK 1:47 Multiple spaces in '1.47··Et exsultavit.··ID. ID. Quia terrena non curo, prosperitas non emollit me, adversitas non frangit, sed sola illius memoria delectat, a quo salus speratur æterna, illius divinitate lætor cujus temporali conceptione mea caro fetatur.'

LUK 1:48 Multiple spaces in '1.48··Quia respexit.··ID. Ecce quam vilia de se sentit, etc., usque ad et de parvis et infirmis magnos facit et fortes. Quia fecit mihi magna.··Quia in me carnem sumpsit, et me a peccatis mundavit, et dona Spiritus sancti mihi contulit. Et misericordia.··BEDA. A specialibus donis ad generalia Dei judicia se convertit, etc., usque ad subdit quid contemptores mereantur.'

LUK 1:53 Multiple spaces in '1.53··Esurientes implevit bonis.··ID. Qui æterna toto studio desiderant; saturabuntur, cum Christus apparuerit in gloria. Sed qui terrenis gaudent, in ultimo inanes totius beatitudinis dimittuntur. In præsenti etiam videmus humiles divina gratia impleri, superbos lumine veritatis privari.'

LUK 1:55 Multiple spaces in '1.55··Sicut locutus est ad patres nostros.··Memoriam patrum quibus hæc salus revelata est faciens, Abraham nominatim exprimit, cui primo ipsa incarnatio manifestata est. Et semini ejus in sæcula.··Non tam carne genitis, quam fidei vestigia secutis, quibus adventus Salvatoris in sæcula est promissus, quia ipsa promissio hæreditatis nullo fine claudetur. Nam et usque in finem sæculi credentes non deerunt, et beatitudinis erit gloria perennis.'

LUK 1:56 Multiple spaces in '1.56··Mansit autem Maria.··BEDA. Tandiu mansit, donec videret præcursoris nativitatem, propter quam maxime venerat. Nec causa sola familiaritatis tandiu mansit, sed ut tanto tempore et Elizabeth et Joannis cresceret profectus. Nam si in primo adventu Mariæ, Spiritu sancto sunt repleti, multum est illis superadditum tanta mora mansionis.'

LUK 1:59 Multiple spaces in '1.59··Die octavo.··Per circumcisionem resurrectio Domini figuratur, quia et octava die, id est post sabbatum, facta est. Et sicut illa a reatu mortis absolvere solebat, sic ista immortalis vitæ nativitatem, et in auctore nostro exhibuit, et in nobis monstravit sperandam. Et vocabant eum.··BEDA. Joannis celebrata nativitas, est Novi Testamenti inchoata gratia, etc., usque ad gratiam Evangelii si recte intelligatur exprimit.'

LUK 1:62 Multiple spaces in '1.62··Innuebant autem patri ejus,··etc. Qui innuunt patri de nomine pueri, significant illos qui testimonio legis intendunt astruere gratiam fidei.'

LUK 1:67 Multiple spaces in '1.67··Et prophetavit dicens.··BEDA. Magna largitas divinæ pietatis. Ecce loquela quæ sola ablata est diffidenti, cum spiritu prophetiæ restituta est credenti.'

LUK 1:68 Multiple spaces in '1.68··Benedictus.··Qui dum bonitatem Dei rogavit, pro liberatione præcursor donatus est. Visitavit.··Quod proxime faciendum cognoverat, prophetico more quasi jam factum narrat.'

LUK 1:69 Multiple spaces in '1.69··Cornu salutis nobis.··BEDA. Per cornu quod carnem excedit, cum omnia ossa carne tegantur, regnum Christi significatur, quo mundus et gaudia carnis superantur. In cujus figuram David et Salomon cornu olei, sunt in regni gloriam consecrati, ut prius Saul lenticula.'

LUK 1:71 Multiple spaces in '1.71··Salutem ex inimicis nostris, et de manu,··etc. Erexit nobis salutem ex inimicis, et est explanatio superioris versiculi, in quo breviter idem præmiserat: Et erexit cornu salutis nobis.'

LUK 1:72 Multiple spaces in '1.72··Ad faciendam misericordiam cum patribus nostris, et memorari testamenti,··etc. Locutus est, et erexit nobis salutem ad faciendam misericordiam, ut misericordiam quam patribus promisit impleat in nobis, et juramentum quod fecit patribus de liberatione nostra, in nobis per Christum compleatur.'

LUK 1:76 Multiple spaces in '1.76··Et tu, puer, propheta Altissimi vocaberis: præibis enim ante faciem Domini parare,··etc. BEDA. Non mirum si alloquitur infantem octo dierum, etc., usque ad quæ agnoscebat se in filios suscepisse.'

LUK 1:79 Multiple spaces in '1.79··Ad dirigendos pedes nostros in viam pacis. Puer autem crescebat,··etc. Ut per omnia gressus nostrorum operum illuminatoris nostri gratiæ concordent, donec ad mansionem perpetuæ pacis intremus.'

LUK 2:1 Multiple spaces in '2.1··Exiit edictum a Cæsare.··AUG., BED. Augustus duodecim annis circa nativitatem Christi in pace regnavit, etc., usque ad hic primum Judæa facta est stipendiaria Romanis.'

LUK 2:2 Multiple spaces in '2.2··Prima.··BEDA. Jam diversis temporibus, pleræque partes terrarum leguntur descriptæ, sed hæc est prima earum quæ totum orbem concluserunt, quæ professio est mentium, quia nullus excluditur. Vel certe tunc primum cœpit, quando Cyrinus a Cæsare in Syriam missus est, censor patrimoniorum futurus.'

LUK 2:4 Multiple spaces in '2.4··Nazareth.··ID. Quotidie Dominus in Nazareth concipitur, etc., usque ad quod instantia loquentis magistri nihil valet nisi augmentum superni juvaminis ut audiatur acceperit.'

LUK 2:6 Multiple spaces in '2.6··Factum est autem.··Alibi concipi, alibi nasci Dominus voluit, ut insidiantis Herodis furorem facilius evaderet. Humilitas Christi commendatur, quia non solum incarnari, sed etiam illo tempore nasci voluit, quo mox natus censui Cæsaris propter nostram liberationem subderetur.'

LUK 2:7 Multiple spaces in '2.7··Pannis eum involvit.··Vilibus induitur pannis, ut stolam immortalitatis reciperemus. Manus et pedes stringuntur; ut manus nostræ ad bene operandum, pedes in viam pacis dirigantur; parvulus factus, ut nos perfecti simus.'

LUK 2:8 Multiple spaces in '2.8··Et pastores.··BEDA. Nato summo pastore, pastores ab insidiis noctis, etc., usque ad super quos divina gratia largius coruscat.'

LUK 2:9 Multiple spaces in '2.9··Et ecce angelus Domini.··ID. Et concipiendum, et conceptum, et natum Dominum, cœli cives testantur, ut et mortales sufficienter imbuant, et suum auctori servitium impendant.'

LUK 2:12 Multiple spaces in '2.12··Infantem pannis involutum.··ID. Crebris infantia Salvatoris et angelorum testimoniis, et evangelistarum est inculcata, ut mentibus nostris altius infigatur quid pro nobis sit factus: In quo humilitas commendatur: Quia cum esset dives, pauper pro nobis factus est, ut inopia sua nos ditaret II Cor. 8..'

LUK 2:14 Multiple spaces in '2.14··Et in terra pax.··Quando peccando eramus a Deo extranei, extraneos nos angeli deputabant; sed quia cognovimus regem nostrum, recognoverunt nos angeli cives suos. Et timet angelus adorari ab humana natura quam in suo rege considerat. Hominibus bonæ voluntatis.··BEDA. Qui suscipiunt natum Christum, non his qui audita ejus nativitate sunt turbati et eum persecuti. Non est pax impiis, dicit Dominus Isa. 48..'

LUK 2:16 Multiple spaces in '2.16··Et venerunt festinantes.··BEDA. Non cum desidia Christi quærenda est præsentia, etc., usque ad quasi in præsepio invenient.'

LUK 2:17 Multiple spaces in '2.17··Videntes autem.··Visio vel cognitio Dei est, et hæc est sola vita hominum ut cognoscant verum Patrem, et quem misit Jesum Christum esse unum Deum.'

LUK 2:18 Multiple spaces in '2.18··Mirati sunt.··Mirantur et de mysterio incarnationis et de tanta pastorum attestatione, qui fingere audita nescirent, sed simplici facundia vera prædicarent. Sed Dominus non rethores, sed piscatores ad evangelizandum destinavit. Sic et in Vetere Testamento suæ dispensationis nuntios pastores ordinavit. Ideo non est parvipendenda pastorum attestatio.'

LUK 2:20 Multiple spaces in '2.20··Et reversi,··etc. BEDA. Sic spirituales pastores modo dormientibus aliis contemplando cœlestia subvehuntur, etc., usque ad dum dicunt: Gloria in altissimis Deo, et in terra pax hominibus bonæ voluntatis.'

LUK 2:22 Multiple spaces in '2.22··Tulerunt illum.··Parvuli qui de toto regno Judæorum ad templum portabantur, si erant de tribu Levi, in ministerium domus perpetuo detinebantur. Si de alia tribu, pretio dato a parentibus primogeniti redimebantur ad propria referendi.'

LUK 2:23 Multiple spaces in '2.23··Sicut scriptum.··BEDA. Scriptum est in lege: Mulier quæ suscepto,··etc., usque ad cum bonorum operum fructibus supernæ beatitudinis gaudia subit.'

LUK 2:24 Multiple spaces in '2.24··Par turturum.··ID. Hæc oblatio pauperum erat, qui non sufficerent offerre agnum, ut per omnia humilitas Domini pateat.'

LUK 2:25 Multiple spaces in '2.25··Et ecce homo.··Non solum angeli, sed omnis ætas et sexus testimonium nato reddunt puero. Et sicut ab omnium sæculorum fidelibus præsagiebatur, ita veniens omnium sanctorum laude prædicatur.'

LUK 2:27 Multiple spaces in '2.27··Puerum.··Cum pueritia post septem annos infantiæ incipiat, Jesus frequenter puer dicitur, non tam ætate quam pro servitio, unde Propheta: Ecce puer meus,··quia Filius hominis non venit ministrari, sed ministrare Isa. 42.'

LUK 2:29 Multiple spaces in '2.29··Nunc dimittis servum tuum.··AMBR. Qui vult dimitti, veniat in Hierusalem, etc., usque ad tunc dimittetur ut non videat mortem, quia viderat vitam.'

LUK 2:34 Multiple spaces in '2.34··Ecce positus est hic.··In ruinam illorum qui steterant, et resurrectionem illorum qui ceciderant; vel in ruinam vitiorum, et in resurrectionem virtutum. Non in se tantum, sed in suis quoque prædicatoribus positus est in ruinam et resurrectionem, unde Apostolus: Christi bonus odor sumus Deo, in his qui salvi fiunt, et in his qui pereunt.··Bono enim odore, alii salvantur, alii pereunt II Cor. 2..'

LUK 2:35 Multiple spaces in '2.35··Gladius.··BEDA. Dolor Dominicæ passionis, etc., usque ad zizania germinare conspicit. Ut revelentur.··Ante erat incertum qui Judæorum Christi gratiam reciperent, qui conspuerent: sed audita nativitate revelantur cogitationes, et Herodes et alii turbantur, quidam ad Christi magisterium accedunt.'

LUK 2:36 Multiple spaces in '2.36··Et erat Anna,··etc. Quia per virum et mulierem vita totius mundi perdita est, in testimonio vitæ per Christum redeuntis Anna conjungitur Simeoni. Convenit mysteriis Ecclesiæ, quod Anna gratia interpretatur, quæ est filia Phanuel, qui facies Dei dicitur, unde supra: Signatum est super nos lumen vultus tui, Domine Psal. 4.. De tribu Aser.··Id est beati, descendit, qui inter duodecim patriarchas ordine nascendi octavus est, propter mysterium resurrectionis. Quinque sunt Annæ. Prima mater Samuel, secunda uxor Raguel, tertia mater Tobiæ, quarta filia Phanuel, quinta mater Mariæ. Processerat in diebus.··BEDA. Juxta historiam, Anna, et devotæ conversationis, etc., usque ad multiplicantur propter apostolicam doctrinam.'

LUK 2:38 Multiple spaces in '2.38··Omnibus qui,··etc. Omnibus fidelibus qui jugo Herodis alienigenæ gravati, liberationem civitatis et populi exspectabant, promittebat per adventum Christi in proximo redemptionem a tyrannide alieni.'

LUK 2:40 Multiple spaces in '2.40··Puer autem.··BEDA. In eo quod puer erat, etc., usque ad homo fieri cœpisset, perfectus esset ut Deus.'

LUK 2:41 Multiple spaces in '2.41··Et ibant parentes,··etc. ID. Merito Lucas inter quatuor animalia vitulo comparatur, etc., usque ad discipulos Domini in templo laudantes in fine Evangelii sui concludit.'

LUK 2:45 Multiple spaces in '2.45··Et non invenientes.··ID. Si quæritur quomodo potuit a parentibus obliviscendo relinqui, etc., usque ad cum altero parente reversum.'

LUK 2:46 Multiple spaces in '2.46··In medio.··ID. Quasi fons, medius doctorum sedet, sed quasi exemplar humilitatis, prius interrogat et audit quam instruat, ne parvuli a senioribus doceri erubescant, ne infirmus docere audeat.'

LUK 2:49 Multiple spaces in '2.49··Quid est quod me quærebatis?··ID. Non quod eum quasi filium quærunt vituperat, sed quis sit sibi verus Pater insinuat, et quid potius debeat ei cui est æternus Filius, mentis oculos attollere cogit. Quia enim Deus et homo est, nunc excelsa Deitatis, nunc infirma præfert humanitatis. Quasi Filius Dei in templo commoratur, quasi Filius hominis cum parentibus quo jubent regreditur.'

LUK 2:51 Multiple spaces in '2.51··Et mater ejus conservabat omnia verba hæc in corde suo.··Omnia quæ de Domino, vel a Domino facta cognovit, sive quæ intellexit, sive quæ nondum intelligere potuit, omnia in memoria recondebat, ut, quando tempus prædicandæ seu scribendæ incarnationis ejus adveniret, sufficienter universa prout essent gesta posset explicare quærentibus. Sic nos crebra factorum et dictorum Domini meditatione importunos cogitatus repellamus, et alios instruere laboremus.'

LUK 2:52 Multiple spaces in '2.52··Proficiebat sapientia.··BEDA. Sicut est carnis ætate proficere, etc., usque ad utraque pariter salvaretur.'

LUK 3:2 Multiple spaces in '3.2··Factum est verbum,··etc. BEDA. Congregaturus Ecclesiam, Dei Filius primum operatur in servulo, etc., usque ad unum itaque dixit, et omnia declaravit.'

LUK 3:3 Multiple spaces in '3.3··Prædicans baptismum pœnitentiæ,··etc. ID. Joannes baptismum pœnitentiæ prædicavit, et quibusdam etiam dedit, etc., usque ad præcurretur suo baptismate quo peccata solvi non possunt.'

LUK 3:4 Multiple spaces in '3.4··Vox clamantis.··Vox, quia prænuntius verbi. In deserto.··Quia desertæ et destitutæ Judææ solatium redemptionis annuntiat. Nullum verbum sine voce auditur, nec vox sine verbi intelligentia valet. Parate viam Domini,··etc. Qui fidem et bona opera prædicat, quid aliud quam venienti Domino? ad corda audientium viam parat, ut hæc vis gratiæ illustret, ut rectas Deo semitas faciat, dum mundas cogitationes in animo per sermonem prædicationis format.'

LUK 3:5 Multiple spaces in '3.5··Et erunt prava.··BEDA. Prava, id est, malorum corda per injustitiam distorta ad regulam justitiæ dirigentur.'

LUK 3:6 Multiple spaces in '3.6··Et videbit.··ID. In hac vita omnis homo Christum videre non potuit, sed in die judicii, in sede majestatis et electi et reprobi pariter videbunt, ut justi remunerentur, et mali in æternum gemant. Unde et subditur:'

LUK 3:7 Multiple spaces in '3.7··Quis ostendit,··etc.? AMBR. Quis ostendit in prudentia miseratione Dei infusa, etc.? usque ad quam ad gentes transferendam prophetat.'

LUK 3:8 Multiple spaces in '3.8··Dico enim vobis.··ID. Qui amisso sensu rationis, etc., usque ad replentur fructibus, vestiuntur frondibus.'

LUK 3:11 Multiple spaces in '3.11··Qui habet duas.··BEDA. Tunica plus sui necessaria quam pallium, etc., usque ad sed quod habet cum paupere partiat.'

LUK 3:12 Multiple spaces in '3.12··Publicani.··ID. Qui vectigalia publica exigunt, etc., usque ad tandem ad propria cum proximis communicanda pertingerent.'

LUK 3:15 Multiple spaces in '3.15··Existimante autem.··ID. Non solum cogitabant, etc., usque ad per virginem venisse non credunt.'

LUK 3:16 Multiple spaces in '3.16··Veniet autem.··Ideo baptizo aqua, quia ille venit qui baptizabit spiritu, et oportet, ut illi via præparetur. Cujus non sum dignus.··BEDA. Non sum dignus mysterium incarnationis investigare, etc., usque ad evangelica prædicatio, qua calceati sunt apostoli.'

LUK 3:19 Multiple spaces in '3.19··Herodes.··Antequam Lucas aliquid narrat de actibus Jesu, dicit Joannem ab Herode captum, ut ostendat se solummodo ea facta descripturum, quæ eo anno gesta sunt, quo Joannes vel captus est, vel punitus.'

LUK 3:21 Multiple spaces in '3.21··Et Jesu baptizato.··BEDA. Baptizatur Dominus, non mundari indigens, etc., usque ad jam edoctus Dei Filium aperte prædicat.'

LUK 3:22 Multiple spaces in '3.22··In te complacui.··Non aliena in filio, sed sua laudatur, quasi dicat: Quæcunque habes tu, mea sunt.'

LUK 3:23 Multiple spaces in '3.23··Annorum triginta.··BEDA. Quod tricennalis baptizatur, etc., usque ad ut in Jeremia et Daniele.'

LUK 3:26 Multiple spaces in '3.26··Qui fuit Mathathiæ, qui fuit Amos, qui fuit Nahum, qui fuit Hesli.··BEDA. Mathath qui per Salomonem descendit, etc., usque ad qui per carnalem generationem ostenditur factus Filius hominis.'

LUK 3:29 Multiple spaces in '3.29··Qui fuit Levi.··Non autem hi quatuor qui hoc loco inferuntur Jacob filii fuerunt, sed quod eorum nominibus participabant. BEDA. Quasi nominibus alludens quod in illis figuratum est, etc., usque ad genera virtutum diversa præcederent.'

LUK 3:31 Multiple spaces in '3.31··Nathan.··ID. Quod Matthæus per Salomonem, etc., usque ad cui judicium a Deo rege defertur: Sacerdos est in æternum secundum ordinem Melchisedech.'

LUK 3:37 Multiple spaces in '3.37··Mathusale.··AMBR. Anni Mathusale ultra diluvium numerantur, significat Christum, cujus vita ætatem nescit. Qui fuit Enoch.··BEDA. A baptizato Dei Filio usque ad Deum Patrem ascendens, septuagesimo gradu Enoch ponit, etc., usque ad quos in resurrectione immutabili Dei sapientiæ contemplandæ per sæcula monstrat esse jungendos.'

LUK 3:38 Multiple spaces in '3.38··Seth.··Seth posterior Adæ filius, non siletur, ut cum duæ populi sint generationes, significet Christum in posteriore potius quam in priore generatione numerandum. Qui fuit Dei.··A Filio Dei generatio incipit, terminatur in Filium Dei, præcedit creatus in figura, ut sequatur natus in veritate; præit factus ad imaginem, ut propter eum imago descendat.'

LUK 4:1 Multiple spaces in '4.1··Et agebatur.··AMBR. Agebatur in desertum, hoc consilio, ut diabolum provocaret; nam nisi ille certasset, iste mihi non vicisset; mysterio, ut Adam de exsilio liberaret; exemplo, ut ostenderet nobis diabolum ad meliora tendentibus invidere. In desertum.··Historialiter: in illo deserto quod est inter Hierusalem et Hiericho, ubi figuraliter dixerat Adam a diabolo victum fuisse.'

LUK 4:2 Multiple spaces in '4.2··Esuriit.··BEDA. Non est scriptum de Moyse vel Elia, etc., usque ad esurit autem non tam cibum corporis quam salutem animæ.'

LUK 4:3 Multiple spaces in '4.3··Si Filius Dei es.··AMBR. Noverat Dei Filium venturum, sed venisse per infirmitatem corporis non putabat, etc., usque ad qui hoc verbo non vescitur, non vivit.'

LUK 4:4 Multiple spaces in '4.4··Scriptum est.··Docet magis doctrina quam miraculis pugnare, humilitati quam potentia, nihil pro diaboli arbitrio, nec declarandæ virtutis consideratione faciendum.'

LUK 4:5 Multiple spaces in '4.5··Et duxit.··Lucas sicut res gesta est exsequitur, mediam ponens avaritiam, ultimam superbiam, secundum mores præsentis temporis, quia superbia post omnes virtutes sævit. Matthæus non sequitur ordinem historiæ, sed tentationum Adæ.'

LUK 4:6 Multiple spaces in '4.6··Tibi dabo.··Hæc de arrogantia dicit, non quod totus mundus sit suus, sunt enim aliqui boni. Mihi traditur.··Non a diabolo est potestas, sed obnoxia tamen insidiis diaboli. Nec ideo mala ordinatio potestatum, quia malo sunt obnoxiæ potestates.'

LUK 4:7 Multiple spaces in '4.7··Tu ergo.··BEDA. Dicens diabolus Salvatori: Si procidens adoraveris me,··econtrario audit, quod ipse magis adorare eum debeat, Dominum et Deum suum.'

LUK 4:8 Multiple spaces in '4.8··Si Filius Dei.··In omnibus tentationibus hoc agit, ut intelligat si Filius Dei sit. Sed Christus sic responsum temperat, ut ambiguum relinquat: Mitte te deorsum.··Quem nec gula nec avaritia vicit, tentat vana gloria, si forte illum vel ipsa victoriæ suæ jactantia valeat dejicere. Mitte.··Hæc vox ei convenit qui omnes præcipitare satagit. In quo infirmus ostenditur qui nulli possit nocere, nisi prius ille se deorsum miserit.'

LUK 4:9 Multiple spaces in '4.9··Scriptum est.··Quia Scripturarum exemplum prætulerat, Scripturarum vincitur exemplis. Utitur autem diabolus per hæreticos testimoniis Scripturarum, non ut doceat, sed ut fallat.'

LUK 4:10 Multiple spaces in '4.10··Angelis.··BEDA. Hæc prophetia non de Christo est, sed de sancto viro. Quæ etiamsi de Christo esset, etiam quod sequitur debuerat meminisse: Super aspidem et basiliscum ambulabis, et conculcabis leonem et draconem Psal. 90.. Sed de angelorum auxilio quasi ad infirmum loquitur, de sua conculcatione quasi tergiversator tacet.'

LUK 4:13 Multiple spaces in '4.13··Et consummata.··ID. Tribus tentationibus victis, omnem tentationem dicit consummatam, etc., usque ad tamen formidat instare, ne frequentius triumphetur.'

LUK 4:14 Multiple spaces in '4.14··Et fama exiit.··Non tantum a præsentibus propter visa miracula honoratur, sed apud absentes fama divulgabatur.'

LUK 4:15 Multiple spaces in '4.15··Docebat.··Post miracula ecce sapientia, qua docet, qua doctrina per miracula præcedentia magnificat.'

LUK 4:16 Multiple spaces in '4.16··Et surrexit legere.··BEDA. Qui non venerat ministrari, sed ministrare, etc., usque ad vel prophetiæ lectionis attestatione corrigeret.'

LUK 4:18 Multiple spaces in '4.18··Spiritus.··ID. In superioribus prophetiæ Salvator de gentium vocatione et Ecclesiæ confirmatione loquens, etc., usque ad quia Spiritus Domini est super eum. Evangelizare pauperibus,··etc. Gentes intelligit quæ erant vere pauperes. Neque enim Dei cognitionem, neque legem, neque prophetas, neque aliud quidquam in bonis habebant, et cæteris omnibus spiritualibus opibus erant destitutæ.'

LUK 4:20 Multiple spaces in '4.20··Et cum plicuisset.··BEDA. Audientibus illis qui aderant legit, etc., usque ad sed pro capacitate audientium committit doctori dispensandum verbum.'

LUK 4:23 Multiple spaces in '4.23··Medice.··Sicut fabri filium, ita eadem erroris dementia; medicum vocant, sed in errore illorum veritas latet. Vere enim erat filius fabri, qui per ipsum in principio omnia fecit, qui operatur in Spiritu sancto et igni, qui in magna domo hujus mundi facit vasa diversi generis. Est et medicus, quia per ipsum omnia quæ in cœlis et quæ in terra sunt restaurata. Qui de se dicit: Non est opus valentibus medicus, sed male habentibus Matth. 9..'

LUK 4:24 Multiple spaces in '4.24··Amen dico vobis.··BEDA. Non solum Dominus et caput prophetarum, etc., usque ad miracula suæ virtutis avertit.'

LUK 4:25 Multiple spaces in '4.25··In diebus Eliæ.··ID. Quasi dicat: Non est contrarium exemplo prophetarum, etc., usque ad quia nulla erat cognoscendæ divinitatis ubertas.'

LUK 4:26 Multiple spaces in '4.26··Viduam.··ID. Vidua ad quam Elias mittitur, gentium figurat Ecclesiam, etc., usque ad in qua nobis vitæ æternæ præparatur panis.'

LUK 4:27 Multiple spaces in '4.27··Naaman Syrus.··ID. Naaman, qui decor interpretatur, populum significat nationum, etc., usque ad quia oportet baptizatos Dominici corporis participatione confirmari.'

LUK 4:29 Multiple spaces in '4.29··Et duxerunt.··ID. Pejores Judæi discipuli, diabolo magistro, etc., usque ad veluti divini Sculptoris expressa manu servantur.'

LUK 4:31 Multiple spaces in '4.31··Et descendit,··etc. ID. Nec indignatione commotus, nec scelere offensus, etc., usque ad nec solvitur lex, si sit renovatio hominis jam labentis.'

LUK 4:33 Multiple spaces in '4.33··Et in Synagoga.··ID. In Synagoga est homo habens spiritum immundum, quia Spiritum sanctum amiserat. Introierat enim diabolus, unde Christus spiritualiter exierat.'

LUK 4:34 Multiple spaces in '4.34··Scio te.··Per opera potuit probari Filius Dei. Sed nonne dixit Apostolis: Majora facietis?··Solutio, per opera, id est modum operationis. Alii dicebant: In nomine Jesu,··etc. Ipse dicebat: Tibi dixi,··etc.'

LUK 4:35 Multiple spaces in '4.35··Et cum projecisset.··BEDA. Curandus permittitur a dæmone in medium projici, ut virtus patefacta plures ad salutem invitet.'

LUK 4:36 Multiple spaces in '4.36··Et virtute.··Non ut homines qui in verbo Dei dæmonia ejiciunt, sed propria potestate virtutes operatur.'

LUK 4:38 Multiple spaces in '4.38··In domum Simonis.··Domus Petri, circumcisio est ejus apostolatui commissa. Socrus, est Synagoga quæ quodammodo mater est Ecclesiæ Petro commissæ. Hæc febricitat, quia invidiæ æstibus laborabat, persequens Ecclesiam. Sed Jesus stans super eam sanat, quia ubi timor Dei incipit esse, talis æstuatio solet recedere.'

LUK 4:40 Multiple spaces in '4.40··Cum sol autem occidisset.··BEDA. Solis occubitus, passio Christi, per quam plures sanantur dæmoniaci, quam ante vivens in carne ægrotos sanaverat, quia in carne vivens paucos Judæorum docuit, post resurrectionem gentibus apparuit.'

LUK 4:41 Multiple spaces in '4.41··Tu es Filius Dei.··ID. Cum jejunio fatigatum diabolus videret, etc., usque ad quia, si cognovissent Dominum gloriæ, nunquam crucifixissent Matth. 1..'

LUK 4:42 Multiple spaces in '4.42··Facta autem die.··Mystice: manifesta luce resurrectionis a credentium turmis requiritur: et in gentium deserto inventus, ne abeat, retinetur.'

LUK 5:1 Multiple spaces in '5.1··Factum est autem.··Nec tempore, nec loco turba a studio sanandi cohibetur; vesper incumbit, et tamen sequitur; stagnum occurrit, et turba urget, et ideo ascendit in navim Petri. Secus stabat.··BEDA. Stagnum, præsens sæculum designat. Dominus autem jam non in stagno quasi jam non in carne passibili, sed secus stagnum, quia in ea carne in qua passus est stabilitatem perpetuæ quietis adiit.'

LUK 5:2 Multiple spaces in '5.2··Vidit duas naves.··ID. Duæ naves, mystice, circumcisionem et præputium significant quas vidit, quia in utroque populo novit qui sunt ejus,··quorum corda a fluctibus sæculi ad futuræ vitæ tranquillitatem, quasi ad littus misericorditer vivendo, provenit.'

LUK 5:3 Multiple spaces in '5.3··Rogavit eum.··ID. Quod primo rogat navim a terra reduci pusillum, etc., usque ad ad remotiores gentes quibus postea prædicatum est pertinet.'

LUK 5:4 Multiple spaces in '5.4··Duc in altum.··AMBR. Etsi aliis imperatur ut laxent retia, etc., usque ad vel de Spiritu sancti profluentibus donis instruitur Ecclesia, et armatur.'

LUK 5:5 Multiple spaces in '5.5··In verbo,··etc. BEDA. Nisi verbo gratiæ laxata fuerint instrumenta disputationum, etc., usque ad etiam inter persequentium scandala.'

LUK 5:7 Multiple spaces in '5.7··Et impleverunt.··ID. Hæc impletio usque in finem sæculi crescit, etc., usque ad et talis humilitas meretur piam Domini consolationem.'

LUK 5:10 Multiple spaces in '5.10··Ex hoc jam.··ID. Hoc ad ipsum Petrum specialiter pertinet, cui exponitur quid captura significet piscium. Sed sicut tunc per retia pisces, sic per verba aliquando capiet homines, in quo Petro est typus totius Ecclesiæ.'

LUK 5:12 Multiple spaces in '5.12··In una civitatum.··Hic duo adventus in Capharnaum notantur. Primus, incarcerato Joanne, quando fecit continue illa tria miracula; secundus, quando descendit de monte electis apostolis, quando fit istud miraculum de leproso.'

LUK 5:13 Multiple spaces in '5.13··Tetigit.··Propter humilitatem, ut nos doceret nullum spernere pro aliqua corporis maculatione. Tangit non dedignatus, imperat non diffisus, adhibet operis testimonium. Volo.··Dicit propter Fotinum, imperat propter Arium, tangit propter Manichæum.'

LUK 5:14 Multiple spaces in '5.14··Præcepit illi.··BEDA. Taceri jubet, nec taceri potest. Non quod aliquid voluerit et non potuerit, sed dat exemplum ut sui in magnis quæ faciunt latere velint, sed ut prosint aliis, prodantur inviti.'

LUK 5:15 Multiple spaces in '5.15··Et conveniebant turbæ,··etc. BEDA. Sanatio hujus multas ad Dominum cogit turbas. Ut enim ipse interius et exterius se sanatum doceret: perceptum beneficium etiam jussus non tacet. Sed et Marcus ait, evangelico functus officio: Mox egressus, cœpit prædicare et diffamare sermonem Marc. 1..'

LUK 5:16 Multiple spaces in '5.16··Et orabat.··Quando orat, theoricam vitam, quando sanat activam informat. BEDA. Sanat ut Deus, orat ut homo. In urbe, etc., usque ad per interna desideria silenter loquatur.'

LUK 5:17 Multiple spaces in '5.17··Et factum est.··etc., ID. Ubi sedens docuerit Lucas breviandi gratia præteriit, etc., usque ad quam non nascendo, sed virtutibus illustrando suam fecerat. Et erant.··AMBR. Inter cæterorum remedia debilium, convenientibus, etc., usque ad actuumque nostrorum clauda vestigia verbi cœlestis remedio reformentur.'

LUK 5:18 Multiple spaces in '5.18··Viri portantes.··Allegorice: id est, erigentes ad superiora animum hominum, quamvis exterioris hominis debilitate torpentem; quorum rursus adminiculis, et attollere et humiliare se facilius ante Jesum docetur, Dominico dignus videri aspectu. Humilitatem enim respicit Deus. Et quærebant,··etc. BEDA. Desiderant offerre, sed turba interposita recluduntur, quia sæpe anima, etc., usque ad quia ad Christi humilitatem fidei pietate descenditur, et ad Christi notitiam venitur.'

LUK 5:19 Multiple spaces in '5.19··Et per tegulas.··ID. Domus Jesu tegulis tecta describitur, quia sub contemptibili litterarum velamine, si adsit doctor, qui reseret divina, spiritualis gratiæ virtus invenitur. Quod cum lecto deponitur, significat ab homine adhuc in ista carne constituto Christum debere cognosci.'

LUK 5:20 Multiple spaces in '5.20··Quorum fidem.··BEDA. Multum valet fides propria cujusque, cum per alienam fidem homo interius et exterius sit salvatus. ID. Hæc curatio paralytici significat salvationem animæ suspirantis ad Deum, etc., usque ad quæ sunt prudentia, fortitudo, temperantia, justitia. Homo, remittuntur,··etc. Tu homo peccator, ego Deus qui peccata remitto, qui aliorum merito tibi peccata relaxo. Qui ergo peccatis gravatur, adhibeat Ecclesiam quæ pro eo precetur. Quia pro culpa animæ etiam corpus infirmabatur, ideo sanaturus corpus, prius sanat animam.'

LUK 5:21 Multiple spaces in '5.21··Quis potest dimittere?··Nemo dimittit peccata nisi Deus, qui per eos quoque dimittit quibus potestatem dimittendi dedit. Cum ergo Christus dimittat, vere Deus probatur. Verum testimonium Deo reddunt, sed personam Christi negando falluntur. Perfidia enim confiteri potest, credere non potest. Itaque testimonium non deest Divinitati, fides deest saluti. Deus autem volens salvos facere peccatores, et occultorum cognitione se Deum esse demonstrat, et admiratione factorum illis respondens: Quid cogitatis mala in cordibus vestris?··Eadem majestate et potentia qua cogitationes vestras intueor, possum hominibus delicta dimittere. Ex vobis intelligite quid paralyticus consequatur. Sed quia spiritualem gratiam non cognoscitis, nec creditis quod interius factum est, probetur signo visibili quod non minoris constet esse potentiæ, ut in Filio hominis latentem cognoscatis potentiam majestatis qua potest peccata dimittere ut Deus.'

LUK 5:22 Multiple spaces in '5.22··Ut autem cognovit,··etc. AMBR. Magnus sacerdos lepram videbat in cordibus Judæorum, et pejores ostendit illo leproso cui purgato jussit se offerre sacerdoti. Sed hos summus sacerdos repudiat ne alios quoque eorum lepra contaminet.'

LUK 5:24 Multiple spaces in '5.24··Tibi dico, surge.··BEDA. Surgere, est animam a carnalibus desideriis abstrahere. Lectum tollere, etc., usque ad per missionem pœnæ, remissionem culpæ intellige.'

LUK 5:26 Multiple spaces in '5.26··Et stupor.··AMBR. Spectant surgentem increduli, mirantur abeuntem, et divini operis miracula malunt timere quam credere; nam si crederent, non timerent, sed diligerent. Perfecta enim dilectio foras mittit timorem I Joan., 4..'

LUK 5:27 Multiple spaces in '5.27··Levi.··BEDA. Idem Levi qui et Matthæus. Sed Lucas, etc., usque ad de telonario in evangelistam sit mutatus. BEDA, AMBR. Reliquit propria, qui rapiebat aliena. Nec solum lucra reliquit vectigalium, sed et periculum contemnit, quod poterat venire a principibus sæculi, quia rationes vectigalium incompositas reliquerit. Et quia in nullo prorsus hujus vitæ respectum vel cogitationem sibi reservavit, dominicorum talentorum fidelis dispensator esse meruit. BEDA. Per Matthæi electionem, fides gentium, quæ prius mundanis inhiabant, sed nunc corpus Christi sedula devotione reficiunt, exprimitur. Per superbiam Pharisæorum insinuatur Judæorum invidia, quæ de gentium salute torquetur.'

LUK 5:30 Multiple spaces in '5.30··Quare,··etc. AMBR. Omnis quæstio ex lege quæ tenax justitiæ, non habet, etc., usque ad et ambulatio et omnia quæ gessit, saluti serviunt. AMBR., BEDA. Qui domicilio Christum recipit interno, maximis exuberantium pascitur delectationibus voluptatum. Itaque Dominus ingreditur, et in ejus qui credidit recumbit affectu. Sed rursus accenditur invidia perfidorum, futuræ pœnæ species præfiguratur. Epulantibus enim fidelibus et in regno cœlorum recumbentibus, perfidia jejuna torquebitur. Ostenditur etiam quantum intersit inter æmulos legis et gratiæ, quia qui legem sequuntur, mentis famem patientur æternam. Qui vero in interioribus verbum receperint, alimenti cœlestis et fontis ubertate recreati, esurire et sitire non possunt, et ideo qui animo jejunant murmurant, dicentes: Quare cum publicanis,··etc.? Filii diaboli, venenum serpentis diffundunt. Serpens primam vocem emisit, dicens Evæ: Quid utique Deus dixit: Nolite manducare ex omni ligno?··Gen. 3. Hunc imitantur isti.'

LUK 5:31 Multiple spaces in '5.31··Medico.··Christus medicus qui, miro medicandi genere, vulneratus est propter iniquitates nostras.··Hoc medicamine serpentis venenum excluditur. Qui hoc medicamento utitur, non remanet ejunus.'

LUK 5:32 Multiple spaces in '5.32··Vocare justos.··BEDA. Justos vocat eos qui, Dei justitiam ignorantes et suam volentes constituere, justitiæ Dei non sunt subjecti;··et de lege præsumentes, gratiam Evangelii non quærunt; peccatores qui sua mala attendentes, nec per legem se posse justificari putantes, Christi se gratiæ pœnitendo submittunt.'

LUK 5:33 Multiple spaces in '5.33··Quare discipuli.··BEDA. Matthæus dicit ipsos discipulos hoc quæsisse. Sed sciendum, quia utrique quæsierunt. ID. Spiritualiter: discipuli Joannis et Pharisæorum jejunant, quia qui opera legis, etc., usque ad manducat cum peccatoribus, ut gratiam et potestatem intelligas.'

LUK 5:34 Multiple spaces in '5.34··Nunquid enim potestis.··ID. Quandiu sponsus nobiscum est et in lætitia sumus, nec jejumare possumus, etc., usque ad tunc filii sponsi jejunabunt, desiderantes Judicis adventum.'

LUK 5:35 Multiple spaces in '5.35··Venient autem.··ID. Quasi dicat: Facturi estis, ut lugentes jejunent, quia estis, etc., usque ad quandiu cum discipulis Dominus in carne conversatus est. Tunc jejunabunt,··etc. De utroque jejunio quod est in tribulatione vel gaudio respondet: Cum ablatus fuerit sponsus,··tunc erunt in mœrore et luctu, donec per Spiritum sanctum consolatio tribuatur; quo dono percepto, jejunium quod fit per lætitiam, jam renovati in vitam spiritualem celebrabunt. Et hic prius agit de jejunio quod pertinet ad humilitatem tribulationis. Illud autem quod ad gaudium mentis pertinet (quando mens ad spiritualia suspenditur, et ideo a cibis corporeis alienatur) sequentibus similitudinibus significat, ostendens quod carnalibus et ob hoc adhuc veterem sensum trahentibus, hoc genus jejunii non congruit.'

LUK 5:36 Multiple spaces in '5.36··A vestimento novo.··BEDA. Veteri vestimento comparantur discipuli, qui adhuc sunt vetus homo. Quibus novus pannus, etc., usque ad unde Apostolus: Exuite veterem hominem cum actibus suis, et induite novum Ephes. 4..'

LUK 5:37 Multiple spaces in '5.37··Vinum.··Vino intus reficimur, veste foris tegimur. Vestis ergo sunt bona opera quæ foris agimus, quibus coram hominibus lucemus. Vinum, fervor fidei, spei et charitatis, quo in conspectu Dei in novitate sensus intus reformamur. In utres.··BEDA. Veteribus etiam utribus comparantur, qui novo vino, id est, spiritualibus præceptis, facilius dirumpuntur quam contineant. Erunt autem novi utres, cum post ascensionem, accepto Spiritu, desiderio consolationis ejus orando innovabuntur. Aliter: animæ nondum innovatæ, sed in vetustate malitiæ perseveranti novorum mysteriorum sacramenta non debent committi. Aliter: veteres utres sunt scribæ et Pharisæi; novus pannus et novum vinum, præcepta Evangelii, quæ non possunt sustinere Judæi, ne major scissura fiat, cum quibus Galatæ præcepta legis miscebant in utres veteres vinum novum. Conveniunt autem apostolis non his qui traditionibus majorum depravati, sinceritatem præceptorum Christi nequeunt custodire; unde subditur: Et nemo,··quia Judæis veteris vitæ salivis imbutis novæ gratiæ præcepta sordebant, quia majorum traditionibus accumulati, dulcedinem spiritualium verborum percipere non valebant.'

LUK 5:38 Multiple spaces in '5.38··Sed vinum.··Fragilitas humanæ conditionis aperitur, cum corpora nostra exuviis defunctorum animalium comparantur. Sed renovatis utribus, nova vina conducuntur, cum sacramenta quæ accepimus inviolata servamus. Hos utres, si pleni sunt, gratia servat, si vacui, tinea et ærugo consumit: semper ergo sint pleni.'

LUK 6:1 Multiple spaces in '6.1··Factum est autem,··etc. BEDA. Dicit quod sabbati littera solvi cœperat, etc., usque ad post secundum, ab eo quo præcedentia sunt dicta vel facta. Per sata,··etc. Mystice: ager mundus; agri seges, humani generis fecunditas; spicæ, fructus Ecclesiæ, quibus saturantur apostoli nostro se alentes profectu. Vellebant discipuli,··etc. Non habentes discipuli spatium manducandi, propter importunitatem turbarum, esuriebant ut homines, sed vellentes spicas inediam consolantur, quod est indicium austerioris vitæ, non præparatas escas, sed cibos simplices quærere. Et nota quod apostoli litteram sabbati jam destruunt adversus Ebionitas, qui alios apostolos recipiunt, Paulum quasi legis transgressorem repudiant. BEDA. Mystice: discipuli esurientes salutem hominum transeunt per sata, id est per regiones quæ, etc., usque ad arguens doctores legis nescire legem.'

LUK 6:2 Multiple spaces in '6.2··Dicebant illis,··etc. Alii dicunt ipsi Domino hæc fuisse objecta. Sed a diversis et ipsi Domino, et discipulis potuerunt objici, et cuicunque objectum sit ad ipsum maxime respicit. In sabbatis.··Sabbata significant feriationes; vel quæ in hoc sæculo aguntur a vacantibus superstitionibus Judæorum; vel quæ in futuro agentur, quando in perpetua solemnitate manducabimus bona terræ.'

LUK 6:3 Multiple spaces in '6.3··Nec hoc legistis,··etc. BEDA. Quomodo Domino ad crimen objicitur, quod in servo pro crimine non tenetur? Verus rex, etc., usque ad omnes filii Ecclesiæ sunt sacerdotes, uncti Spiritu sancto ut seipsos offerant.'

LUK 6:4 Multiple spaces in '6.4··Intravit in domum Dei.··Magna hospitalitatis gratia, proposito mortis periculo, non declinat hospitem animus sacerdotis. Et sic nos debemus aliena pericula in nos transferre. Sed et verum David hospitio mentis nec pro periculo mortis veri excludunt sacerdotes.'

LUK 6:6 Multiple spaces in '6.6··Homo.··BEDA. Mystice homo iste humanum genus significat in fecunditate boni operis arefactum, per manum in primo parente ad lignum extensam, quam sanat manus innocens in cruce extensa. Et bene manus in Synagoga erat arida, quia ubi majus donum scientiæ, ibi majori transgressor subjacet culpæ.'

LUK 6:7 Multiple spaces in '6.7··Observabant.··ID. Quia destructione sabbati, quam in discipulis arguebant, probabili magistri excusavit exemplo, nunc ipsum observando magistrum, calumniari volunt, ut si non curet, crudelitatis vel imbecillitatis, si curet, transgressionis arguant.'

LUK 6:9 Multiple spaces in '6.9··Interrogo vos.··BEDA. Præveniens calumniam quam sibi parabant, arguit eos, etc., usque ad non est auctor mali Deus, sed quos non salvat, perdere dicitur.'

LUK 6:10 Multiple spaces in '6.10··Extende.··ID. Infructuosæ debilitas animæ nullo melius ordine curatur, quam eleemosynarum largitate; unde dicitur: Non sit manus tua ad accipiendum porrecta, et ad dandum collecta Eccles., 4.. Quia frustra pro peccatis rogaturus, manus ad Deum extendit, qui has ad pauperes pro posse non extendit.'

LUK 6:11 Multiple spaces in '6.11··Insipientia.··Quia solo livore permoti sunt, non enim in culpa fuit vel hominis manum extendere, vel Jesum sanare. Magna insipientia erat de nece ejus tractare cujus beneficiis plurimum indigebant.'

LUK 6:12 Multiple spaces in '6.12··Exiit in montem orare.··Mons in quo apostolos eligit et docet, altitudinem significat justitiæ, quia instituendi erant et prædicaturi, ne infirmis remaneant, sed ad superna erigantur. Sic et lex in monte data fuit. Apostolos præeminentius adducit, ut a monte prius montes suscipiant pacem populo annuntiandam. Sic et Moyses, solus legem spiritualiter intelligens, montis verticem in quo Deus erat ascendit.'

LUK 6:13 Multiple spaces in '6.13··Discipulos.··De quibus elegit duodecim quos apostolos, id est suo loco missos, nominavit; unde: Sicut misit me Pater, et ego mitto vos Joan. 20.. In montem ascendens ad se vocat, elegit quos vult, quia non illorum est studii sed divinæ gratiæ, ut in apostolatum vocarentur; unde: Non vos me elegistis, sed ego elegi vos Ibid., 15.. Non sapientes, non divites, non nobiles elegit, ne duxisse pro prudentia, ne redemisse divitiis, ne potentiæ nobilitatisque auctoritate aliquos ad gratiam traxisse videretur.'

LUK 6:14 Multiple spaces in '6.14··Cognominavit.··Non modo primum, sed longe prius cum ab Andræa adductus dicitur: Tu vocaberis Cephas, quod interpretatur Petrus.··Sed volens Lucas nomina duodecim apostolorum nominare, cum necesse haberet Petrum dicere, breviter voluit innuere, quod non antea vocaretur; sed ita Dominus cognominavit, ut non casu factum putetur, sed ex commutatione sacramentum petræ audientibus commendaretur.'

LUK 6:15 Multiple spaces in '6.15··Matthæum.··Matthæus compari suo Thomæ, in ordine causa humilitatis se supponit, cum a cæteris evangelistis prælatus sit.'

LUK 6:17 Multiple spaces in '6.17··Et descendens,··etc. Electurus apostolos Dominus in montana subiit; turbas docturus ad campestria redit, quia non nisi in humili turbæ Christum videre sufficiunt, et raro invenitur quod vel turba Dominum ad altiora sequatur, vel quispiam debilis in monte curetur, sed exstincta febre libidinum et succensa luce scientiæ, pedetentim quisque subiit culmen virtutum. Maritima.··Non a proximo mari Galilææ, quia hoc non miraculi loco ponunt, sed a mari magno cognominatur. In quo etiam Tyrus et Sidon comprehendi poterant. Sed quia sunt civitates gentium, consulte nominatim ponuntur, ut quanta sit virtus Christi intimetur, quæ etiam exteras civitates excitat.'

LUK 6:18 Multiple spaces in '6.18··Ut audirent.··Si dicamus duos esse sermones, ascendit in montem, et habuit ibi discipulos; et post, descendit et fecit istum ad turbam. Si dicimus unum fuisse, ita intelligendum est, quod ascendit in montem, et post aliquantulum descendit, et ibi fecit sermonem, ubi erat planities.'

LUK 6:19 Multiple spaces in '6.19··Eum tangere.··Tangit Christum qui fideliter credit in eum. Tangitur a Christo qui firmatur in illo. Qui sic tangit et tangitur, spiritus ipsius virtute sanatur.'

LUK 6:20 Multiple spaces in '6.20··Et ipse elevatis,··etc. Etsi generaliter omnibus loquitur, specialiter in discipulos oculos levat, ut qui intenta cordis aure verbum Dei percipiunt, latius saporis intimi lumen accipiant, quibus os in monte sedens aperit, ut magna proferret in eos, stans in campo oculos dirigit, ut audita patienter intelligant. Beati pauperes,··etc. Qui nondum consummatæ virtutis arcem conscendere possunt, generalis interim perfectionis sunt beatitudine perfovendi, ut paulatim ad meliora progressi, dum Domino in planitie stante libenter auscultant, ad hunc quandoque in monte sedentem sublimiter ascendant. Nam quorum cordibus adhuc edomandis insistit, hos quasi stans affatur. Quos longo studio exercitatos et jam dociles invenit, his quasi quietus residens mystica intimat. BEDA. Quod apud Matthæum plenarie per octo beatitudines dicitur in sermone perfectionis ad apostolos in summo montis, hoc apud Lucam, etc., usque ad sed quia fide præstitit, fide præ cæteris meruit principatum.'

LUK 6:21 Multiple spaces in '6.21··Qui nunc esuritis.··Qui esurit esurienti compatitur: compatiendo largitur, largiendo fit justus; æqualem se inferioribus præstat, dolum excludit, veritatem requirit. Qui nunc fletis.··Qui propter divitias hæreditatis Christi, propter panem vitæ æternæ, propter spem cœlestium gaudiorum fletus, esuriem, paupertatemque desiderat, beatus est; multo beatior, qui has virtutes inter adversa servare non trepidat.'

LUK 6:23 Multiple spaces in '6.23··Gaudete et exsultate.··Inter odia cordium, inter probra linguarum, inter manus persequentium, lætiori corde versamini, intuitu supernæ mercedis. Secundum hæc.··Exemplo prophetarum confortat illos, quia vera dicentes persecutionem solent pati.'

LUK 6:24 Multiple spaces in '6.24··Verumtamen væ,··etc. Matthæus in monte, beatitudines solummodo proborum; Lucas vero in campo, etiam væ describit improborum, quia rudes adhuc auditores minis et terroribus ad bona sunt compellendi, perfectos satis est præmiis invitari. Verumtamen væ.··Cum supra regnum cœlorum pauperum esse dicatur: ex opposito apparet, quod ab hoc regno se alienat qui consolationem quærit in temporalibus. Nec tam divitiæ quam amor divitiarum in culpa est. Mystice: dives populus Judaicus, vel hæreticus, vel philosophus mundi, qui, ubertate verborum et facundiæ patrocinio delectati, simplicitatem veræ fidei supergressi thesauros inutiles condiderunt, secundum usum sæculi de generatione Christi disputantes, qui in futuro egestatem fidei suæ recognoscent, cibumque perfidiæ quæ in præsenti eructant, æterno macerati jejunio causam tanti supplicii esse scient. Eritque tempus cum risus suos lugeant. Quibus bene dicitur: Væ, cum benedixerint vobis homines;··quia dum hic placent potentibus, maledicto perpetuo se subdunt, quia sicut pauperes esurientes, flentes, improbitate malorum probantur, sic divitiis, epulis, risuique vacantes, mala obsequentium clientela, majorem foventur ad pœnam.'

LUK 6:25 Multiple spaces in '6.25··Qui saturati estis,··etc. Qui inter divites amplius abundatis, sicut dives qui induebatur purpura, et bysso, et epulis, qui de digito Lazari quærit guttam aquæ. Væ vobis, qui nunc ridetis,··etc. Salomon: Cor sapientis ubi est tristitia, cor stultorum ubi est lætitia Eccl. 7.; docens stultitiam ridentibus, prudentiam flentibus ascribendam.'

LUK 6:26 Multiple spaces in '6.26··Benedixerint vobis,··etc. Magna pars pœnæ est peccatorum sua scelera non modo non argui, sed insuper quasi bene gesta laudari.'

LUK 6:27 Multiple spaces in '6.27··Diligite inimicos.··Dicto quid ab inimicis possint pati, supponit qualiter ad ipsos se debeant habere inimicos. Et hic Ecclesia non lacte imbuitur, sed validiore charitatis cibo roboratur. Non sufficit non odisse, sed quod ultra humanam naturam est, præcipitur diligere. Et cum lex vicissitudinem imperet ultionis, Evangelium inimicitiis charitatem, odiis benignitatem, maledictis vota, persequentibus patientiam, esurientibus etiam gratiam remunerationis impertit.'

LUK 6:28 Multiple spaces in '6.28··Orate pro calumniantibus vos.··Quod prophetæ videntur imprecari, non vota sunt optantium sed prænuntiationes futurorum: ipsi enim pro inimicis orabant.'

LUK 6:29 Multiple spaces in '6.29··Et qui te percutit.··Cum charitas patiens sit, debet patientiam verberantis sustinere, cum benigna sit, non debet respondere maledictis. Si non quærit quæ sua sunt,··non debet resistere rapienti, si non æmulatur I Cor. 13., non debet odisse inimicum. Præbe illis,··etc. Medicus animarum quos ad curandos proximos instruit, omnia quæ ad salutem proximorum valere possunt tolerare præcipit. Et pertinet ad misericordiam, ut tanquam a filiis ægrotantibus et phreneticis, si salus illorum hoc exigat, multa patiantur, donec infirmitas transeat. Quid tam mirum quam percutienti maxillam præbere? Imo omnis indignantis impetus frangitur, ira sedatur; et per patientiam ille invitatur ad pœnitentiam. Vestimentum.··Quod de vestimento et tunica dicitur et in aliis est faciendum, quæ aliquo jure temporaliter nostra esse dicimus. Si enim de necessariis hoc imperatur, multo magis superflua contemnere præcipitur.'

LUK 6:30 Multiple spaces in '6.30··Ne repetas.··Quia charitas est patiens, benigna est I Cor. 3.; non tantum injurias inimici fortiter sustinet, sed etiam amici quoque gratiam benigne prævenit, ut beneficiis aliis trahantur.'

LUK 6:31 Multiple spaces in '6.31··Et prout vultis.··Ne videatur legem dissolvere, in beneficiis vicem servat, quam negligit in injuriis. Nec ait prout faciunt, sed prout vultis ut faciant vobis homines, et vos faciatis illis,··ut vicissitudo sit cumulatior, cum votis actus æquatur. Et non tantum jam ad amicos opera charitatis extendite, sed etiam ad inimicos, ut amici esse incipiant, et prius affectum dilectionis, et postmodum opera extendite charitatis.'

LUK 6:32 Multiple spaces in '6.32··Et si diligitis.··Quantum vobis gradus professionis eximior, ita necesse est ut cura virtutis sit uberior, ut etiam non amantes charitatis sinu amplectamini. Duo sunt genera beneficii: vel cum benevole donamus quod damus, vel cum reddituro commodamus.'

LUK 6:35 Multiple spaces in '6.35··Verumtamen,··etc. Postquam dilectionem et mutuum beneficium peccatorum quasi infructuosa redarguit, nunc qualiter hæc a fidelibus fructuose fieri debeant ostendit, quasi dicat: Quamvis peccatoribus non prosit talis dilectio et mutuum beneficium, tamen vos diligite, non tantum ductu naturæ, sicut illi amicos, sed altiori gradu virtutis inimicos. Philosophi in tres partes dividunt justitiam: unam in Deum, quæ pietas dicitur; alteram in parentes, vel reliquum humanum genus; tertiam in mortuos, ut his exsequiarum justa solvantur. Sed Dominus legis oraculum et prophetiæ fastigium supergressus, in eos quoque qui læserint pietatis porrexit officium. Nihil inde sperantes: et erit.··Non in hominem spem mercedis figentes. Qui sive reddat quod commodastis, reddet tamen et Deus quo jubente fecistis, sive non reddat, hæreditas vestra in æternum erit.'

LUK 6:36 Multiple spaces in '6.36··Estote ergo misericordes,··etc. Pluit super malos, proventus terra non negat, idem sol bonos et malos illuminat. Mystice: populum Judæorum propheticis pluviis irrigat, et non merentibus radius æterni solis refulsit. Si ergo illi crediderint, estote eis misericordes, docendo, et extollendo, et nolite temere judicare, ne quis sui conscius delicti, in alterum cogatur ferre sententiam.'

LUK 6:37 Multiple spaces in '6.37··Nolite judicare.··Sunt quædam media et incerta quo animo fiant, quia bene et male possunt fieri. Nescimus etiam qualis futurus est, qui nunc apparet malus, de cujus correctione desperare, eumque quasi abjectum reprehendere temerarium est. De apertis quæ bono animo fieri non possunt, permittitur nobis judicare.'

LUK 6:38 Multiple spaces in '6.38··Eadem quippe mensura.··Generaliter de omnibus potest accipi, quæ mente, manu, lingua, aguntur, quia secundum opera singulorum reddet Deus. Eadem quippe,··AMBR. Non iniqua mensura rependet Deus, sed est ac si dicat: Ipsa temeritas judicandi et iniqua mensura tibi nocet, te punit, et sæpe non illum de quo hoc agis. Vel si recte judicas et metiris, tibi prodest, te salvat, etsi aliquando non illum cui hæc impendis.'

LUK 6:39 Multiple spaces in '6.39··Dicebat.··Per quam invitat ad eleemosynam dandam et ad dimittendam injuriam. Nunquid potest.··Si contra violentum ira te cæcaverit: si contra petentem avarus eris, nunquid vitiata mente tua, vitium ejus curare poteris? Nec solum qui tibi injuriam fecit, sed etiam tu qui ferre nescis, reus eris. Sed si improbitas illius te tranquillum invenit, et ille pœnitebit, et tu de patientia coronaberis, quia cæcum vidente oculo, id est, sereno corde ad lumen ducere curasti.'

LUK 6:40 Multiple spaces in '6.40··Sicut magister.··Deus non suas ulciscitur injurias, sed tolerando persecutores mitiores reddere voluit; discipuli, qui homines sunt, hanc regulam perfectionis debent imitari.'

LUK 6:41 Multiple spaces in '6.41··Quid autem vides,··etc. Vere peccans peccantem castigare non valet, quia qui superbia, vel odio, vel alio vitio præventi, levia hæc vel nulla judicantes, graviter increpant illos quos a statu mentis vident, vel ira vel aliquo levi peccato perturbatos, hi tales amant magis vituperare et condemnare, quam corrigere et emendare. Non consideras.··Apertus oculus male videt, scilicet jactantiam sui, dum aliis vult mederi, sed cæcus se non valet intueri dum in hoc deterius cadit.'

LUK 6:42 Multiple spaces in '6.42··Hypocrita.··Si quem vis reprehendere, primum vide si similis ei sis. Quod si es, pariter ingemisce et noli eum tibi obtemperare, sed pariter conari mone. Quod si non es similis, tamen quia olim fuisti, vel esse potuisti, condescende, et non ex odio sed misericordia argue. Raro ergo non sine magna necessitate sunt objurgationes adhibenda, et nonnisi respectu Dei, remota ab oculo trabe. Hi enim odio vel livore omnia accusare suscipiunt et volunt videri consultores, sine exemplo suæ emendationis. Sed prius debent auferre trabem invidiæ, vel malitiæ, vel simulationis de occulto sui cordis, ut valeant ejicere festucam iræ vel alicujus livoris culpæ de oculo fratris.'

LUK 6:43 Multiple spaces in '6.43··Non est arbor,··etc. Arbor bona vel mala, non natura, quæ a Deo in omnibus bona creata est, sed bona vel mala voluntas. Fructus, opera, quæ nec bona malæ voluntatis possunt esse, nec mala bonæ voluntatis. Neque arbor.··Si veram vis habere justitiam et non fictam, quæ verbis ostendis, factis imple, ut sis bona arbor, et bonis fructibus orneris. Quia etsi fingat hypocrita, non est bonus qui facit opera mala, et si reprehendit insontem, non ideo malus est qui facit opera bona. Et nota quod de manifestis hic agitur.'

LUK 6:44 Multiple spaces in '6.44··Unaquæque enim arbor.··Mali suo fructu noscuntur, dum bonos opprimunt, et Deum si non verbis, blasphemant factis: et maxime per impatientiam dignoscuntur in tempore adversitatis. Jejunia enim et oratio, et hujusmodi sunt simulatis ut et bonis: sed non debent oves pelles suas deponere, etiam si aliquando lupi eis se contegant. Cognoscitur.··Non a veste, sed ab operibus quæ fiunt ab eis, cognoscuntur. Quia ut spina non facit uvam, sic bona arbor bonum, mala malum, et non e converso. Neque enim de spinis.··Non de spinis, id est sollicitudinibus mundi, ficus, id est dulcedo resurrectionis, neque de rubo, id est punctione vitiorum, uva, id est fructus animæ. Quæ sicut uva proxima terrenis, corrumpitur, in superioribus maturatur. Vel de carne quæ generat spinas et tribulos, non vindemiamus Christum, qui sicut uva pependit in ligno. Spina et rubus, hæreticis, a quibus nullus sapientium sanctitatem vel virtutem poterit invenire, sed conscindunt et cruentant approximantes. Vel spinæ et rubi, curæ sæculi et punctiones vitiorum. Uva et ficus, dulcedo novæ conversationis quam Christus in nobis esurit, et fervor dilectionis qui lætificat cor hominis. Non de spinis et rubis uva vel ficus, quia mens adhuc hominis veteris pressa consuetudine, potest quidem simulare, sed non ferre fructum novi hominis. Quod si quando facta vel dicta malorum prosunt bonis, non hoc faciunt mali, sed fit de illis consilio Dei.'

LUK 6:45 Multiple spaces in '6.45··Profert bonum.··Diligit inimicum. Omni petenti tribuit, et hujusmodi. Profert malum,··etc. Odit amicum, aufert aliena, non dat sua, et hujusmodi, quæ Deus judicat secundum intentionem cordis. Et vere, quia de bono vel malo corde procedit, bonus vel malus debet judicari fructus, quia ex abundantia cordis quod interius latet loquitur os, id est procedit exterius effectus, tam in verbis quam in factis. Hoc est quantum ad divinum examen cui loquitur os cordis, quia ex qua intentione verba procedunt, non ignorat. Quia etiam verba quæ exterius bona videntur, quia ex mala radice procedunt, non bona esse judicat; unde subdit: Quid autem vocatis me Domine?··Quasi dicat: Quid folia rectæ confessionis vos germinare jactatis, qui nullos boni operis fructus ostenditis? Ex abundantia.··Per oris locutionem, universa quæ actu vel cogitatu de corde proferuntur, Dominus significat. Nam et verbum pro facto solet poni; unde: Non fuit verbum, quod non ostenderet eis Isa. 39..'

LUK 6:46 Multiple spaces in '6.46··Quid autem,··etc. Hæc vocatio videtur fructus bonæ arboris, sed quia non procedit de pinguedine charitatis, Deus non bonum judicat. Quæ autem bonorum malorumve fructuum vera discretio sit, sub alia figura supponit:'

LUK 6:47 Multiple spaces in '6.47··Omnis qui venit,··etc. Postquam de aperte malis, de vere et simulatis bonis diu disputavit, bonos auditores verbi sibi ipsis, malos diabolo assimilat. Quia sicut Christus variis hominum personis unam Ecclesiam construit, erudit, gubernat, in vitam æternam perducturus; sic bonus auditor variis virtutibus supernam sibi mansionem ædificat in futuro cum Christo de dedicatione lætaturus. Et sicut diabolus obedientes sibi de cœlis ad terrena et ad peccata trahit, ubi non est fundamentum, quia malum est sine substantia, et semper in deteriora præcipitat: sic malus auditor, sive sit initiatus mysteriis Christi, sive ex toto alienus, quasi in puteum sine fundo præcipitatus, non invenit ubi se retineat, sed cum venerit in profundum malorum, contemnit.'

LUK 6:48 Multiple spaces in '6.48··Fodit in altum.··Fodit in altum qui præceptis humilitatis terrena omnia de suorum cordibus funditus eruit, ne propter aliquod fluxibile Deo serviat, ut inconcussam in eis habeat mansionem. Posuit fundamentum.··Fundamenta pluraliter, doctores; singulariter fundamentum, doctor doctorum Christus. Moraliter. Fundamenta domus, intentiones bonæ conversationis, quas per humilitatem Christianam exhaustis supervacuarum cogitationum ruderibus perfectus auditor in se inserit, hoc in se spiritualiter agens, quod Christus in universa Ecclesia generaliter agit. Inundatione.··Hanc inundationem alibi portas inferi appellat. Et portæ inferi non prævalebunt adversus eam Matth. 16.. Hæc inundatio tribus modis fit, quia tentatur quisque a propria concupiscentia, vel falsorum fratrum improbitate, vel aperta exteriorum impugnatione. Illisum.··Potest per impetum fluminis, extremi judicii discrimen intelligi, quando Ecclesia utraque est consummata. Omnis qui se exaltat humiliabitur, et qui se humiliat exaltabitur Luc. 14.. Domui illi.··Singulæ nostræ domus, quotidie, vel immundorum spirituum, vel improborum hominum, vel suæ ipsius mentis, vel carnis inquietudine pulsantur. Et quantum propriis viribus fidunt, inclinantur: quantum invictissimæ petræ adhærent, labefactari nequeunt.'

LUK 6:49 Multiple spaces in '6.49··Supra terram,··etc. Diabolus mundum qui in maligno positus est super terram ædificat, quia ad terrenorum amorem trahit. Sine fundamento ædificat, quia peccatum in propria natura non subsistit, quia malum substantia non est, quod tamen ubicunque fit in bona natura coalescit vel sine fundamento, id est sine fundo. Sicut ergo qui in puteo mergitur, putei in fundo retinetur, sic anima lapsa quasi in quodam loco fundi consistit, si in aliqua peccati mensura se retinet. Sed cum peccato in quo labitur non potest esse contenta, dum ad deteriora quotidie ducitur, quasi in puteo quo concidit fundum quo figatur non invenit. Concidit et facta est ruina,··etc. Omnis conscientia, quæ spe fixa in Deum non permanet, in tentationibus non valet persistere, et tanto plus agitur, quanto plus in illis quæ mundi sunt a superioribus disjungitur. Et vere omnes mali vel ficte boni ingruente qualibet tentatione, pejores fiunt.'

LUK 7:1 Multiple spaces in '7.1··Cum autem implesset.··Pulchre ubi præcepta complevit, formam docet suorum exsequendi præceptorum. Nam statim gentilis centurionis servus Domino sanandus offertur, in quo gentiles qui mundana servitute ægri tenebantur, beneficio Dei salvandi exprimuntur. Intravit Capharnaum. Centurionis,··etc. Non ante intravit quam verba terminasset, etsi statim post hæc verba non intravit. Priusquam enim intraret, in ipso intervallo mundatus est leprosus, ut Matthæus ponit.'

LUK 7:3 Multiple spaces in '7.3··Misit ad eum seniores,··etc. Divina providentia seniores Judæorum mittuntur, et eis præsentibus languidus sanatur, ut inexcusabiles sint si credere noluerint. Centurio amicos mittit, ne præsentia sua verecundiam Domini gravare videretur, et officium officio provocasse. Significat autem, quia nos qui de gentibus credimus ad Dominum, non ipsi venire possumus quem in carne videre non possumus, sed ad residentem in dextera Patris. Gentilis populus quasi centurio stipatur milite virtutum et spiritualium perfectione, quæ in centum significatur. Sublimis, nihil terrenum a Domino sibi suisque requirens, sed sola æternæ salutis gaudia: et hi pro servis, id est, pro his qui adhuc spiritu servitutis in timore premuntur, Domino supplicant, ut eis paulatim ad superiora provectis, perfecta dilectio foras mittat timorem I Joan. 4.. Matthæus dicit centurionem accessisse, quod per fidem intelligendum est. Per fidem enim vere ad Deum acceditur, quæ in centurione a Domino commendatur: Non inveni tantam fidem in Isræl.··Porro Lucas ordine quo gestum est exsequitur, ut intelligere cogeremur, quomodo eum accessisse dicit Matthæus.'

LUK 7:5 Multiple spaces in '7.5··Gentem nostram.··Mystice. Gentilis populus (cujus figuram gestat centurio) non longe habet a domo Jesum, tametsi sub tecto invitare non audet, quia, prope timentes eum salutare ipsius.··Qui naturali lege recte utitur, ut bona quæ novit operatur, eo illi qui vere bonus est appropiat. At illis quos errore gentilitatis crimina vinxerant, aptari potest, quod alibi dicitur: Quidam enim ex his de longe venerunt Marc. 8..'

LUK 7:6 Multiple spaces in '7.6··Jesus autem ibat.··Solo verbo potenter curaturus, ad humilitatis commendationem visitare dignatur languentem; et qui ad sanandum reguli filium ire noluit, ne divitias honorasse videretur, ad servum vadit, ne servilem conditionem sprevisse putaretur. Elucet fides in operibus dum sanat, sed plus operatur humilitas in affectibus dum vadit. Non sum dignus.··Propter vitæ gentilis conscientiam, gravari se magis dignatione putavit Domini quam juvari, nec posse habere hospitem Christum, cujus etsi fide præditus, nondum tamen sacramentis imbutus. Sed quia quod infirmitas humana non præsumit, divina gratia dare novit in figuram gentilis populi, et suam fidem nondum catechizatus a Domino laudari et famulum sanari promeruit.'

LUK 7:8 Multiple spaces in '7.8··Nam et ego,··etc. Si ego homo sub alio possum imperare minoribus, quanto magis tu, qui super omnia habens famulantes angelos, potes per eorum ministeria sine corporis præsentia dicere infirmitati ut recedat, et recedet, et sanitati ut veniat, et veniet.'

LUK 7:9 Multiple spaces in '7.9··Nec in Isræl.··Fides istius etiam electioribus et Deum videntibus antefertur. Etiam in isto uno fides gentium præfertur Isræli.'

LUK 7:10 Multiple spaces in '7.10··Et reversi sunt.··Matthæus planius explicat, quod dicente Domino: Sicut credidisti fiat tibi, sanatus sit puer Matth. 8.. Sed mos est beato Lucæ ab aliis plane exposita breviare, vel etiam de industria præterire quæ breviter dicta ab aliis, vel omissa solertius dilucidare. Invenerunt servum.··Credente Domino sanatur servus, quia potest meritum Domini etiam servis suffragari, non tantum fidei merito, sed etiam studio disciplinæ.'

LUK 7:11 Multiple spaces in '7.11··Et factum est,··etc. Post sanatum infirmum suscitat mortuum, quia infirmitas præcedit mortem. Quæ vocatur Naim.··Naim est civitas Galilææ in secundo milliario a Thabor contra meridiem juxta Endor, qui est vicus grandis. Naim autem interpretatur fluctus vel commotio.'

LUK 7:12 Multiple spaces in '7.12··Cum autem appropinquaret,··etc. BEDA. Cum Verbum caro factum, gentilem populum per portas fidei, etc., usque ad quod et interim in paucis Judæorum conversis, et tandem in plenitudine imperat. Ecce defunctus efferebatur,··etc. Defunctus, qui coram multis extra portam effertur, significat criminaliter peccantem, et peccatum non cordis cubili tegentem, sed indicio operis vel locutionis, quasi per ostia suæ civitatis aliis propalantem. Quem sicut unicum deflet mater Ecclesia, quæ licet ex multis collecta personis, una est tamen virgo mater Ecclesia, singuli autem filii. Porta qua effertur, aliquis est de sensibus quo aliquis in peccatum corruit. Ut qui videt ad concupiscendum, qui autem otiosis vel turpibus audiendis, qui linguam commodat litigiis. Filius unicus matri suæ.··AMBR. Adam de terra portatur a quatuor elementis, unde homo constat. Tangitur loculus, etc., usque ad quando avaritiam cogitat, vel quando pro nimia febre tangi non potest.'

LUK 7:13 Multiple spaces in '7.13··Et turba.··Multi cum Domino, multi cum vidua, ut viso miraculo multi Dei laudatores et testes fiant.'

LUK 7:15 Multiple spaces in '7.15··Et resedit.··Tres mortuos suscitavit Dominus: filiam archisynagogi in domo, id est, cogitatione; filium unicum matris in porta, id est in verbo; Lazarum in monumento, id est in opere.'

LUK 7:16 Multiple spaces in '7.16··Visitavit.··Dum et Verbum semel incorporari constituit, et quotidie Spiritum sanctum in corda hominum, ut suscitentur mittit.'

LUK 7:18 Multiple spaces in '7.18··Et nuntiaverunt.··AMBR. Non simplici corde, sed invidia stimulante, etc., usque ad et correcti credant in Jesum et magistro interrogante sibi dicant: Tu es qui venturus es.··BED., GREG. Non ait, qui venisti, etc., usque ad quia lapsus amoris fidem non impedit, talis enim lapsus est religiosus.'

LUK 7:22 Multiple spaces in '7.22··Et respondens dixit illis: Euntes renuntiate Joanni quæ vidistis,··etc. Sciens Jesus neminem sine Evangelio plene posse credere, quia sicut fides a Veteri incipit Testamento, ita impletur in Novo. Interrogatus de se, non verbo aliquo, sed factis se esse signavit, non respondens ad ea quæ interrogabantur, sed ad scandalum nuntiorum.'

LUK 7:23 Multiple spaces in '7.23··Beatus.··Quasi dicat: Mira quidem facio, sed abjecta pati non dedignor, et cavendum est hominibus ne in me despiciant mortem, qui signa venerantur. Qui non.··GREG. Qui de potentia divinitatis non dubitaverit. Hoc non contra Joannem, quem mox adeo commendat, sed non credentes a perfidia revocat, et Joanni exponit quod quærebat, quia Deus salvos faciendi, et Domini Domini exitus mortis Psal. 67.. Visis tot signis et virtutibus, fidelis non potuit de morte ejus dubitare, sed admirari, sed infidelium mens scandalum in illo pertulit, cum et post miracula morientem vidit.'

LUK 7:24 Multiple spaces in '7.24··Quid.··Ubi monuit discipulos Joannis in crucem Dominicam esse credendum: conversus ad turbas, ad virtutem pauperes provocat, ne exaltati corde, mente instabiles, consilio infirmi, speciosa utilibus æternis caduca præferrent, sed crucem potius quam mundi phaleras tollant. Et ideo laudat personam Joannis, qui posthabito amore vitæ etiam justitiæ formam nec mortis timore mutavit. Deserto mundus comparatur, quia adhuc incultus et sterilis in quem non est ita prodeundum, ut homines mente carnis inflatos et virtutis vacuos, et de fragilis mundi gloria jactantes, putemus esse imitandos. Arundinem vento.··BED. Per arundinem carnalis animus, qui cum favore vel detractione tangitur, in quamlibet partem inclinatur. Sed Joannes non est arundo vento agitata, quia illum nec gratia blandum nec cujuslibet ira faciebat asperum, nec prospera erigebant, nec adversa inclinabant.'

LUK 7:25 Multiple spaces in '7.25··Mollibus vestimentis indutum.··Per vestem, corpus humanum intelligitur. Prophetico ergo exemplo ad virtutem subeundæ virtutis hortatur. Ecce quæ in veste pretiosa. Quibus fluida divitiis membra solvuntur, exteros cœlestis regni, sub jure dæmonum (qui sunt reges tenebrarum) intra habitacula hujus mundi consenescunt.'

LUK 7:26 Multiple spaces in '7.26··Plusquam prophetam.··Quia angelus: non natura, sed officio, qui supernum judicem nuntiare mittitur.'

LUK 7:28 Multiple spaces in '7.28··Dico autem.··In hoc non præfertur patriarchis et cunctis hominibus, sed æqualis cæteris sanctis ostenditur. Qui autem.··Omnis sanctus qui jam est cum Deo, major est eo qui adhuc est mundo. Vel, ego quem minorem facit multorum opinio, in Ecclesia sanctorum illi prælatus sum. Vel novissimus angelus cœli melior est quovis homine.'

LUK 7:29 Multiple spaces in '7.29··Et omnis populus.··Si hoc a Domino dictum esse intelligitur: audiens Joannem, populus intelligitur esse designatus. Si ab evangelista dicitur interpositum: audiens ipsum Dominum, de Joannis magnitudine disputantem, restat intelligi.'

LUK 7:31 Multiple spaces in '7.31··Cui ergo,··etc. Laudato Joanne, transit ad increpandum illos qui nec prædicatione Joannis moti sunt, vel ipsius Christi prædicationem despiciunt.'

LUK 7:32 Multiple spaces in '7.32··Similes sunt pueris.··Pueri, doctores sunt spiritu humiles. Forum, synagoga, vel ipsa Jerusalem, in qua jura præceptorum Dei condebantur, quia contribulibus solebant exprobrare quod nec psalmis allecti ad laudes Dei assurrexerunt corde devoto, membrorum agilitate (quod notat saltus) nec threnis (id est lamentationibus prophetarum pro excidiis jam factis vel faciendis) ad pœnitentiam sunt conversi.'

LUK 7:34 Multiple spaces in '7.34··Venit Filius hominis manducans et bibens.··Venit sicut tunc, ita et nunc, utramque viam salutis respuitis. Lamentavimus ad Joannem, cantavimus ad Christum.'

LUK 7:35 Multiple spaces in '7.35··Justificata est sapientia.··Ostendit filios sapientiæ intelligere, nec in abstinendo, nec in manducando esse justitiam, sed in æquanimitate tolerandi inopiam et temperantiam, non se corrumpendi per abundantiam. Non est regnum Dei esca et potus Rom. 14.. Quorum non usus, sed concupiscentia reprehenditur. Justificata,··etc. Quidquid me putetis, ego tamen Dei virtus et Dei sapientia juste facere intelligor ab apostolis, quibus Pater revelavit quæ prudentibus abscondit.'

LUK 7:36 Multiple spaces in '7.36··Rogabat.··Sicut proposuerat verbis, ita factis etiam astruit justificatam sapientiam ab omnibus filiis, quia etiam a Maria pœnitente post culpam.'

LUK 7:37 Multiple spaces in '7.37··In domo.··In cujuscunque domo interiore cognoveris sapientiam et justitiam recumbentem, recurre ad pedes, id est, ad extremam sapientiæ partem, inquire lacrymis, confitere peccata, expande capillos, id est, sterne ante eum cunctas corporis tui dignitates, osculare, id est, nihil nisi sapientiam loqueris. Attulit.··Quot habuit in se oblectamenta, tot de se invenit holocausta. HIER. Alabastrum unguenti, id est, corpus cum fide, etc., usque ad id est, peccata Judæorum.'

LUK 7:38 Multiple spaces in '7.38··Cœpit rigare.··Maria soror Lazari bis eodem functa est officio: semel in Galilæa cum primo accedit cum humilitate et lacrymis, ubi remissionem peccatorum accepit. Secundo, in Bethania, non jam peccatrix nominata, sed casta, et ideo devota: ibi pedes, hic caput inungit.'

LUK 7:43 Multiple spaces in '7.43··Is cui plus.··Secundum homines plus fortasse offendit, cui plus debuerit. Sed per misericordiam Domini causa mutatur, ut amplius diligat qui amplius debuit, tamen gratiam consequatur. Recte judicasti.··Sua sententia Pharisæus convincitur, quia sicut phreneticus funem portat ex quo ligetur.'

LUK 7:44 Multiple spaces in '7.44··Intravi in domum.··Intravi carne assumpta in populum Judæorum.'

LUK 7:46 Multiple spaces in '7.46··Oleo caput meum non unxisti.··Et si populus ille in Deum se credere et non in hominem fatebatur, tamen ipsam potentiam divinitatis quæ per miracula apparebat, digna laude prædicare neglexit. Sed gentilitas dum mysterium incarnationis credit, summa laude etiam infirma ejus prædicat.'

LUK 7:47 Multiple spaces in '7.47··Remittuntur ei peccata.··In domo Pharisæi, id est, in custodia legis et prophetarum, non Pharisæus incredulus, sed peccatrix pœnitens glorificatur, quia ardor charitatis in ea rubiginem delictorum combussit.'

LUK 7:49 Multiple spaces in '7.49··Et cœperunt qui simul.··Sanata ægra, de salute ejus aliis ægrotant.'

LUK 7:50 Multiple spaces in '7.50··Fides tua te salvam fecit.··Fides salvam fecit, quia quod petiit, posse accipere non dubitavit, quia jam spem ab illo acceperat, a quo salutem quærebat.'

LUK 8:1 Multiple spaces in '8.1··Et factum est.··More aquilæ provocantis ad volandum pullos suos, paulatim Dominus discipulos suos in nido fidei plumis virtutum induit, quibus postea sublimius volare, et alios instruere valeant. Prius docet in synagogis, miracula facit, famam ubique dispergit, turbas suscipit, curat, instruit, hic discipulos facit, ex quibus duodecim elegit, quos primo præsente turba docet, et miseris solita præstat beneficia, jam vero solos ipsos secum retinet, ut eum familiarius audiant solis illis occultiora exponit mysteria, et sic demum virtutum suarum ostensione quasi alarum protectione firmatis, dat ipsis potestatem curandi, et mittit prædicare regnum Dei.'

LUK 8:2 Multiple spaces in '8.2··Maria quæ vocatur Magdalene.··Cum Maria iter faceret cum Domino, et ei ministrare commemoratur, celebri eam vocabulo Magdalenam vocat: ubi eamdem peccatricem describit, reverenter eam generali nomine mulierem dicit, ne nomen tantæ famæ quod hodie veneramur, prisci erroris nota fuscaret. Maria,··amarum mare, propter insitum pœnitentiæ rugitum, quo ipsa vel nos singula mala deflemus. Dæmonia septem.··Eamdem Ecclesiam de gentibus a sordibus vitiorum mundatam, quam Maria significat, significat et Joanna prius cultibus idolorum deditam, sed jam Christi pietate redemptam, et gratia impletam, quæ quasi uxor erat prius diaboli.'

LUK 8:3 Multiple spaces in '8.3··Et Joanna,··etc. Joanna, Dominus gratia ejus, vel Dominus misericors. cujus est omne quod vivimus. Procuratoris Herodis.··Cum quilibet malignus spiritus pro regno diaboli ad decipiendum laborat, quasi Herodis impiissimi procurator existit. De facultatibus,··etc. Antiquus mos erat Judæorum, nec ducebatur in culpam, ut mulieres sua substantia pascerent et vestirent doctores. Hic quia hoc in gentibus scandalum poterat facere, Paulus se memorat abstinuisse. Ministrabant ergo Domino carnalia, cujus metebant spiritualia, ut formam daret prædicatoribus quod victu et vestitu deberent esse contenti accipiendo a plebibus.'

LUK 8:4 Multiple spaces in '8.4··Cum autem turba,··etc. Quotiens in Evangelio turbæ vocabulum interseritur, sicut diversitas hominum, ita etiam diversitas intimatur voluntatum. Non enim omnes eadem voluntate, sed diversis ex causis Christum sequebantur: quidam pro bono, quidam pro malo, omnibus tamen Dominus beneficia præstat, docendo, alendo, sanando. Exiit qui seminat,··etc. Exiit Filius Dei de sinu Patris, quo creaturæ non erat accessus, ut seminaret semen suum, venit in mundum, ut testimonium perhiberet veritati. Unde secundum alios evangelistas hanc parabolam dicturus de domo exiisse, mare adiisse, navem conscendisse memoratur, id ipsum situ corporis quod processu sermonis insinuans.'

LUK 8:5 Multiple spaces in '8.5··Secus viam.··Via, est cor sedulo malarum cogitationum transitu attritum et arefactum, ne semen verbi possit accipere vel germinare, sed a pessimis cogitationibus conculcatur, et a dæmonibus rapitur. Qui ideo volucres cœli dicuntur, quia cœlestis et spiritualis sunt naturæ, vel quia per ærem discurrunt.'

LUK 8:6 Multiple spaces in '8.6··Supra petram.··Petra indomitum cor nullo veræ fidei vomere penetratum, in quo non est verus amor et perseverantiæ virtus.'

LUK 8:8 Multiple spaces in '8.8··Centuplum,··etc. Cum denarius pro perfectione soleat accipi (quia in decem legis præceptis custodia continetur), centenarius qui per multiplicatum denarium surgit, pro magna perfectione ponitur: cor igitur centuplum facit fructum quod per amorem proximi activam, et per amorem Dei contemplativam adipiscitur vitam, et spiritualium ornatur perfectione virtutum.'

LUK 8:9 Multiple spaces in '8.9··Hæc parabola.··Nota hanc esse primam parabolam quæ cum interpretatione sua posita sit. Et cavendum est ubicunque Dominus rogatus a discipulis intrinsecus sermones suos disserit, ne vel aliud vel plus vel minus intelligere velimus, quam ab eo expositum est. Ideo autem hanc parabolam per seipsum dignatur ostendere, ut se figurate loqui innotesceret, et rerum significationes etiam in his quæ exponere noluit, quærendas esse doceret.'

LUK 8:10 Multiple spaces in '8.10··Videntes.··Doctores Judæorum qui cum merito perversitatis suæ excæcati sunt, mendaciter se videntes putant.'

LUK 8:12 Multiple spaces in '8.12··Quod autem secus viam.··Secus viam seminantur, qui nulla fide, nullo intellectu, nulla saltem tentante utilitatis occasione, percipere dignantur. Porro super petram et in spinis seminantur, qui audiunt quidem et utilitatem verbi probant et desiderium gustant, sed ne perveniant ad id quod gestiunt: vel per adversa terrendo, vel prospera blandiendo retardant. His tribus generibus quicunque verbum auditum non faciunt designantur.'

LUK 8:13 Multiple spaces in '8.13··Ad tempus credunt.··Multi audientes disputationem contra avaritiam vel luxuriam, dicunt contemptores sæculi et castos homines esse beatos: sed ubi species concupiscibiles eorum obtutibus præsentantur, mox recedunt ab eis quidquid recte cogitaverant.'

LUK 8:14 Multiple spaces in '8.14··Suffocantur.··Quia voluptates et divitiæ suis importunis cogitationibus guttur mentis, ne bonum desiderium ad cor possit intrare quasi aditum vitalis strangulant flatus.'

LUK 8:15 Multiple spaces in '8.15··In terram bonam,··etc. In bonos auditores qui verbum audire satagunt, et in ventrem memoriæ recondunt, et sic opportuno tempore fructum operationis proferunt, inter prospera et adversa sæculi patientes. Et bona terra cum patientia fructum reddit, quia bona agit, et mala proximorum æquanimiter tolerat, et dum humiliter flagella suspiciunt, post flagella in requiem suscipiuntur.'

LUK 8:16 Multiple spaces in '8.16··Nemo autem.··Hæc verba ponuntur secundum similitudinem humanæ consuetudinis.'

LUK 8:17 Multiple spaces in '8.17··Non enim,··etc. Quasi dicat. Timor carnalium non vos retardet, sed nec mala opinio, quæ de vobis modo habetur apud incredulos quia etsi viles apparetis, quandoque claritas vestra apparebit, cum Dominus illuminabit abscondita tenebrarum,··tunc et vos coronabimini, et punientur vestri adversarii.'

LUK 8:18 Multiple spaces in '8.18··Qui enim habet,··etc. Hæc specialiter apostolis, quibus ex charitate nosse mysteria datur, et perfidis Judæis (qui per parabolas quod non intelligunt audiunt) dicta videntur. Potest et generaliter accipi, quia et ingeniosus, negligendo, sapientia vera se privat et simplex studiosus laborando degustat. Quia qui amorem verbi habet, dabitur et sensus intelligendi quod amat. Sed qui non habet amorem audiendi, etiamsi naturali ingenio vel labore studioso se intelligere putat, nullam tamen veræ scientiæ dulcedinem gustabit. Et quicunque non.··Ideo desidiosus ingenium accipit sæpe, ut de negligentia jutius puniatur, qui scire contempsit quod sine labore assequi potuit, et aliquando studiosus tarditate intelligentiæ premitur, ut eo majora præmia inveniat, quo studiosius elaborat.'

LUK 8:24 Multiple spaces in '8.24··Et cessavit, et facta est tranquillitas.··Nota quod omnis creatura sentit Creatorem. Imperat, increpat, sentiunt imperantem, non quod secundum hæresim quorumdam sint animantia, sed majestati conditoris sunt sensibilia, quæ apud nos sunt insensibilia.'

LUK 8:25 Multiple spaces in '8.25··Mirati sunt ad invicem.··Non discipuli, sed nautæ et alii qui in navi erant mirantur. Unde Matthæus: Porro homines illi mirati sunt, dicentes: Qualis est hic?··Matth. 8. Quod si discipulos dicimus miratos fuisse, merito et ipsi homines sunt appellati. Ad regionem Gerasenorum.··Gerasa civitas Arabiæ juxta montem Galaad in tribu Manasse, non longe a stagno Tiberiadis, significat gentes quas post passionem et resurrectionem Dominus per prædicatores visitavit, unde Gerasa sive Gergesi colonum ejiciens, id est diabolum a quo prius incolebatur vel advena propinquans, qui longe erat in tempore.'

LUK 8:27 Multiple spaces in '8.27··In monumentis.··Quid aliud sunt perfidorum corpora, nisi quædam defunctorum sepulcra, in quibus non habitant Dei verba?'

LUK 8:28 Multiple spaces in '8.28··Jesu Fili Dei.··Arius contendit esse creaturam, quem dæmon confitetur esse Filium Dei. Judæi dicunt: In principe dæmoniorum ejicit dæmonia,··quem dæmonia negant aliquid secum commune habere. Tormentum est diaboli ab hominis læsione cessare, et quantum diutius possederat, tantum difficilius dimittit. Caveat ergo aliquis læsus a diabolo, ut cito ejus jugum dirumpat, quia tanto facilius quanto citius ejus dominium evitatur.'

LUK 8:29 Multiple spaces in '8.29··Vinciebatur catenis.··Catenæ et compedes, duræ et graves sunt gentium leges, quibus, et in eorum republica cohibebantur peccata. His tamen legibus ruptis, ad ea scelera cupiditate ducebantur, quæ vulgarem consuetudinem excedebant.'

LUK 8:30 Multiple spaces in '8.30··Quia intraverunt dæmonia multa,··etc. Multa dæmonia quæ unum premunt, signant multos cultus idololatriæ in uno gentium populo. E contra dicitur: Multitudinis credentium erat cor unum et anima una Act. 4.. Unde bene in Babylone unitas linguarum scissa, in Jerusalem est adunata.'

LUK 8:31 Multiple spaces in '8.31··Et rogabant.··Sciebant dæmones per adventum Domini se aliquando in abyssum mergendos: non ipsi futura prædivinantes, sed prophetarum de se dicta recolentes.'

LUK 8:32 Multiple spaces in '8.32··Grex porcorum.··Porci sunt homines vocis et rationis expertes, lutulentis actibus dediti, in monte superbiæ pascentes. Et nisi quis more porci vixerit, diabolus in eo potestatem non accipit, vel ad probandum tantum, non autem ad perdendum accipit.'

LUK 8:34 Multiple spaces in '8.34··Fugerunt et nuntiaverunt in civitatem, et in villas.··Pastores fugerunt, quia nec philosophi gentium, nec principes Synagogæ pereuntibus possunt conferre medicinam, et licet Christianam fugiant legem, potentiam tamen ejus stupendo et mirando prædicant.'

LUK 8:35 Multiple spaces in '8.35··Exierunt autem videre quod factum est, et venerunt ad Jesum, et invenerunt hominem,··etc. Significat multitudinem sua venusta vita delectatam, honorare quidem, sed nolle pati religionem Christianam, dum dicunt quod eam implere non possunt. Mirantur et fidelem populum a pristina conversatione sanatum, et sedere ad pedes Domini, id est, sano mentis examine vestigia Salvatoris quæ sequatur intueri, et vestitum studiis virtutum, quæ deceptus amiserat.'

LUK 8:37 Multiple spaces in '8.37··Et rogaverunt.··Conscii fragilitatis, præsentia Domini se indignos judicant, non capientes verbum Dei, et in firma mente pondus sapientiæ non sustinentes, et ideo diutius molestus non fuit, sed regreditur quia non dignatur curare invitos, sed cito deserit infirmos, quibus oneri videt esse suam præsentiam.'

LUK 8:39 Multiple spaces in '8.39··Redi in domum,··etc. Allegorice. Post remissionem peccatorum redeundum est in bonam conscientiam, et serviendum Evangelio, propter aliorum etiam salutem, ut deinde cum Christo requiescat, ne cum jam prope vult esse cum Christo, negligat mysterium prædicationis accommodatum fraternæ liberationi, unde Apostolus: Cupio dissolvi, et esse cum Christo Philip. 1., multo melius, manere autem in carne necessarium propter vos.'

LUK 8:43 Multiple spaces in '8.43··In medicos.··Medici, dæmones, qui quasi consulentes hominibus, pro Deo se coli exigunt, quibus servierat gentilitas.'

LUK 8:44 Multiple spaces in '8.44··Tetigit fimbriam.··Fimbriam tangit, qui Incarnationis mysteria perfecte amat et credit, donec ad majora capienda perveniat. Si consideremus quanta sit fides nostra, et intelligamus quantus sit Filius Dei, videmus quia, comparatione ejus, fimbriam tantummodo tangimus, superiorem vestimenti ejus partem nequimus attingere. Et confestim,··etc. Suscitaturus mortuam rediit ad fidem faciendam, prius curat hemorroidam. Sic Elisabeth sterilis paritura indicatur ut conceptura virgo credatur.'

LUK 8:45 Multiple spaces in '8.45··Quis est.··Non quærit ut doceatur quæ nesciat, sed ut fides mulieris appareat.'

LUK 8:46 Multiple spaces in '8.46··Nam et ego novi.··Non latet quicunque tangit: Deus non indiget oculis ut videat, nec corporaliter sentit, sed in se habet cognitionem omnium. Etiam virtus quæ propitiatur omnibus iniquitatibus nostris, et sanat omnes infirmitates nostras, non ex nobis, sed ex Deo exit.'

LUK 8:47 Multiple spaces in '8.47··Videns autem mulier.··Hæc mulier verecunda fimbriam tangit, fidelis accessit, religiosa credidit: sapiens se esse sanatam cognoscit: sic plebs gentium quæ Deo credidit, peccatum erubuit ut desereret, fidem detulit ut crederet, devotionem exhibuit ut rogaret, sapientiam induit ut sanitatem suam et ipsa sentiret, fiduciam sumpsit ut fateretur quod præripiebat alienum.'

LUK 8:51 Multiple spaces in '8.51··Patrem puellæ.··Pater puellæ, cœtus doctorum legis, scilicet Scribæ et Pharisæi, qui si credere voluerint etiam subjecta Synagoga salva erit.'

LUK 8:52 Multiple spaces in '8.52··Flebant autem.··Flent qui Synagogam a Deo, qui vita est, vident alienam et dolent, nec amplius posse vivificari putant, et illa quæ sponsi præsentiam qua vivere debet, amisit, quasi inter plangentes mortua jacens, nec hoc ipsum quidem quare plangatur, intelligit. Nolite flere.··Fleant mortuos suos, qui putant mortuos, ubi est fides resurrectionis non est mors, sed spes quietis. Non est mortua,··etc. Mortua est puella hominibus qui suscitare non possunt: non Deo, cui anima vivit, et caro suscitando quiescit.'

LUK 8:53 Multiple spaces in '8.53··Deridebant,··etc. Merito exclusi sunt, qui deridere quam credere malebant, indigni videre resurrectionis miraculum.'

LUK 8:54 Multiple spaces in '8.54··Tenens manum.··Tenet manum, quia nisi manus Judæorum (quæ sanguine plenæ) prius fuerint mundatæ, Synagoga non surget. Puella, surge.··Quisquis a morte animæ, a Christo manum sibi confortante resipiscit, a sordibus vitiorum debet exsurgere, et (sicut Marcus ait) in bonis operibus ambulare, et cœlesti pane necesse est ut mox satietur, id est, verbi Dei et altaris.'

LUK 8:56 Multiple spaces in '8.56··Quibus præcepit.··Sicut publica noxa publico eget remedio, ita levia peccata leviori et secreta queunt deleri pœnitentia. Unde puella in domo jacens, paucis arbitris exsurgit, eisdemque ne miraculum vulgarent interdicitur.'

LUK 9:1 Multiple spaces in '9.1··Convocatis autem Jesus.··Concessa primum potestate signorum mittuntur prædicare regnum Dei, ut magnitudini promissorum attestetur etiam magnitudo factorum, et fidem verbis daret virtus ostensa, et nova facerent qui nova prædicarent.'

LUK 9:3 Multiple spaces in '9.3··Nihil tuleritis.··In Marco legitur, ut nihil tollerent in via nisi virgam tantum Marc. 6.. Sed sciendum est, quia utrumque præceptum est a Domino, ut nihil nisi virgam ferrent, et ut nec virgam ferrent. Non ferre virgam, est non esse sollicitum de his quæ necessaria sunt humanæ sustentationi, quia hæc debentur prædicatoribus ab his quibus prædicant, quando sine scandalo possunt accipi. Nihil ferre nisi virgam, est uti illa potestate accipiendi necessaria quæ data est prædicatoribus. Duas tunicas.··Simplex vestimentum est quidquid est necessarium alicui secundum qualitatem loci vel temporis. Duplex est, quod ultra necessitatem est. Allegorice, in duabus tunicis, duplicitatem prohibet.'

LUK 9:4 Multiple spaces in '9.4··Ibi manete.··Ne excursetis per domos et inviolabilis hospitii jura mutetis. Unde secundum Matthæum, domus in qua manere debeant prius eligenda est, ut mutandi hospitii necessitas auferatur.'

LUK 9:5 Multiple spaces in '9.5··Pulverem pedum vestrorum.··Pulvis excutitur in testimonium laboris sui quod ingressi sunt in civitatem, et usque ad illos prædicatio pervenit. Vel, excutitur, ut nihil ab eis accipiant qui Evangelium spreverunt, nec etiam necessaria vitæ.'

LUK 9:8 Multiple spaces in '9.8··Joannes surrexit.··Qui Joannem, cujus nullum signum viderant, resurrexisse dicebant, per summam malitiam Jesum resurrexisse negabant, multa mirabilia opera viderant, in cujus passione multa miranda contigerant.'

LUK 9:10 Multiple spaces in '9.10··Narraverunt.··Narrant apostoli Domino quæ fecerint, et quomodo docuerint, quomodo Joannes dum ipsi docerent passus sit. Unde sequitur: Et assumptis.··Non otiosis, non in civitate Synagogæ, id est, sæcularis dignitatis residentibus, sed inter deserta Christum quærentibus cœlestis gratiæ alimonia impertitur. Qui enim non fastidiunt, a Christo suscipiuntur, et spiritualiter et corporaliter, etiam si indigent curantur. Et nota, quia postquam perfecta est mentio passionis Joannis, Christus reficit, quia post defectum legis, evangelicus cibus incipit. Denique postquam curata est mulier quæ gestat figuram Ecclesiæ, et postquam apostoli ad prædicandum sunt missi, fit mentio refectionis, quia per apostolos in Ecclesia vera refectio fit.'

LUK 9:11 Multiple spaces in '9.11··Secutæ sunt illum.··Non jumentis, non vehiculis, sed proprio labore pedum, ut ardorem mentis ostenderent. Sanabat.··Nemo cibum Christi accipit nisi antea sanatus fuerit, quia post remissionem peccatorum tribuitur alimonia cœlestis.'

LUK 9:12 Multiple spaces in '9.12··Dies autem cœperat.··Declinata die reficit, quia vel fine sæculorum propinquante, vel cum sol justitiæ occubuit, a spirituali fame sumus salvati. Et nota ordinem mysterii: prius per remissionem peccatorum vulneribus medicina tribuitur, postea alimonia mensæ cœlestis expenditur.'

LUK 9:13 Multiple spaces in '9.13··Nisi forte.··Nondum intellexerant apostoli fidem populi credentis non esse venalem, sed noverant nos potius esse redimendos per suas escas gratuitas.'

LUK 9:14 Multiple spaces in '9.14··Quinque millia.··Per quinque millia significantur, qui in sæculari adhuc habitu per quinque sensus corporis exterioribus quæ possident, bene uti noverunt. Qui quinque panibus aluntur, quia tales necesse est legalibus adhuc præceptis institui, et legali timore comprimi. Nam qui mundo integre renuntiant et quatuor sunt millia propter evangelicam doctrinam, et septem panibus, id est, septiformis spiritus reficiuntur gratia.'

LUK 9:15 Multiple spaces in '9.15··Et discumbere omnes.··Secundum alium evangelistam quinque millia super fenum discumbunt, quia illi quibus adhuc sunt corporales sensus, melioribus delectantur. Omnis enim caro fenum.··Quatuor millia super terram recumbunt, plus est enim terra premere quam super feno jacere.'

LUK 9:16 Multiple spaces in '9.16··Distribuit discipulis suis.··Provocat apostolos ad fractionem panis, ut illis non habere testantibus magnitudo signi notior fiat. Insinuat quod per eorum doctrinam, jejuna corda quotidie sunt pascenda.'

LUK 9:17 Multiple spaces in '9.17··Et saturati sunt.··Quod manducans populus satiatur, significat famem in perpetuum ab electis repellendam, quia non esuriet qui acceperit Christi cibum. Quod apostoli ministrant, futuram divisionem Dominici corporis et sanguinis pronuntiat. Cophini duodecim.··Cur quinque millibus hominum plus redundat, quatuor millibus minus? Quia quatuor millia triduo cum Christo fuerunt, et ideo amplius cœlestis pabuli receperunt.'

LUK 9:18 Multiple spaces in '9.18··Et factum est.··Post miraculum cum turbæ vellent eum facere regem, dimissa turba, fugit et ascendit in montem solus orare, et antequam discipuli ascenderent in naviculam, aderant cum ipso. Ipse autem solus orat Patrem. Possunt enim sancti fide et amore Domino conjungi, et eum hominibus excellentiorem intueri, et conversationem ejus in carne passibus humilitatis subsequi, sed incomprehensibilia paternæ positionis arcana solus penetrat, et solus quod orandum novit, orat. Cum discipulis autem non reperitur orasse, sed solus obsecrat, quia Dei consilium humana corda non capiunt, nec quisquam potest interiorum particeps esse cum Christo. Quem me dicunt esse turbæ?··Exploraturus fidem discipulorum, prius vulgi sententiam inquirit, ne apostolorum fides firmata videatur vulgari opinione, sed veritatis agnitione. Merito turbæ nominantur quæ diversas de Domino ferunt sententias, quorum sermo et sensus instabilis est et vagus, a quibus suos distinguens ait. Vos autem quem me esse dicitis?'

LUK 9:19 Multiple spaces in '9.19··Joannem Baptistam.··Opinio de Joanne ideo forte erat, quia in utero matris positus, Domini præsentiam sentiebat. De Elia, quia raptus est in cœlum, et venturus creditur. De Jeremia, quia in matris utero sanctificatus est.'

LUK 9:20 Multiple spaces in '9.20··Vos autem.··Qui tractat debet audientium considerare personas, ne prius irrideatur quam audiatur. Christum Dei.··Complexus est omnia, qui et naturam et nomen expressit. In nomine enim Christi et divinitatis et incarnationis est expressio et fides passionis. Hæreticus etsi nomen Christi non negat Christum tamen negat, qui non omnia quæ Christi sunt confitetur.'

LUK 9:21 Multiple spaces in '9.21··Præcepit ne,··etc. Jubet tacere discipulos ut fallat principem mundi, et ut declinet jactantiam, doceat humilitatem. Simul ne adhuc rudes et imperfecti discipuli majoris prædicationis mole opprimerentur.'

LUK 9:23 Multiple spaces in '9.23··Dicebat autem.··Quæ ad fidem Dominicæ nativitatis vel passionis pertinent, solis seorsum discipulis aperuit, sed hæc ad omnes. Abneget semetipsum.··Nisi quis a seipso deficiat, ad eum qui super se est non appropinquat: et novitatem ad quam vocatur, non apprehendit, nisi mactet vetustatem, in qua natus fuit; et cum cessat a vitiis exquirat etiam virtutes, unde subjungitur:'

LUK 9:24 Multiple spaces in '9.24··Nam qui.··GREG. Sicut persecutionis tempore ponenda est anima, ita in pace frangenda sunt desideria terrena, ut quanto videtur homo securior, tanto sit ad sui custodiam sollicitior.'

LUK 9:26 Multiple spaces in '9.26··Hunc filius hominis.··Non sufficit ad probationem fidei vox professionis, quam defendit a verecundia professio generalitatis.'

LUK 9:27 Multiple spaces in '9.27··Aliqui hic stantes.··Qui stat cum Christo non gustat mortem, quia nec tenuem mortis æternæ sensum habebit, qui Christi consortia meruerit, cui nec in morte interrumpitur ordo vivendi. Donec videant regnum.··Quia arduum erat animam periculis, corpus morti offerre, sustentat infirmitatem humanæ mentis remuneratione præsentium, ne frangatur desperatione vel tædio. Visa enim æterna gloria, etsi transitu et ad breve momentum, fortiores tamen contra mundi adversa redduntur. Promittit itaque futuram gloriam in transitu videndam in terra, ut certius in cœlo speretur æterna. Vel promittit aliquos de discipulis visuros dilationem Ecclesiæ antequam per mortem recedant de mundo, ut in præsenti contra mundi gloriam erecti, certius credantur in cœlo regnaturi.'

LUK 9:28 Multiple spaces in '9.28··Post hæc verba.··Alii qui sex dies tantum numerant post sex ætates sæculi sanctis a labore quiescendum signant. Lucas qui et primum quo promittitur, et ultimum quo promissio impletur connumerat, octava innuit resurgendum. Nam sicut Christus post sextam sabbati qua crucem ascendit, et post septimam sabbati, qua in sepulcro quievit, octava die resurrexit: sic nos post sex sæculi ætates quibus pro Domino patimur et laboramus, et post septimam quietis animarum quæ interim in alia vita geritur, octava ætate resurgemus. Assumpsit Petrum.··Tres tantum dicit, quia multi vocati, pauci electi Matth. 20., et qui fidem Trinitatis inviolatam servant, æterna merentur visione lætari. Scit meritorum cognitor perfectiores fuisse cæteris tres apostolos. Signant illos qui habent fidem, spem, charitatem. Vel per Petrum, præpositi sive conjugati, per Jacobum pœnitentes vel actuales, per Joannem, virgines vel theorici.'

LUK 9:29 Multiple spaces in '9.29··Et factus est.··Transfiguratus non substantiam veræ carnis amisit, sed gloriam, vel suæ vel nostræ resurrectionis ostendit, qui qualis tunc apostolis, talis post judicium cunctis apparebit electis. Nam in ipso judicio et bonis et malis in forma servi apparebit ut videant in quem pupugerunt. Et vestitus ejus.··Vestes Domini sancti sunt qui Christum induerunt. Quæ vestis Domino in terris consistente despicabilis, et aliorum similis visa est, sed Domino montem ascendente fulget, quia nondum apparuit quid erimus, sed tandem similes ei erimus, quando videbimus eum sicuti est.··Vel vestimenta verbi sermones sunt Scripturarum, et quædam indumenta divini intellectus. Quia sicut illis apostolis in altera specie apparuit ipse et vestis ejus refulsit, ita et oculis mentis tuæ jam divinarum sensus albescit lectionem.'

LUK 9:30 Multiple spaces in '9.30··Ecce duo viri.··Notandum est, non corpora vel animas Eliæ vel Moysi apparuisse, sed ex aliqua subjecta creatura illa corpora formata fuisse: potest etiam credi angelico ministerio illud factum esse, ut angeli eorum personas assumerent. Mortuus et vivus apparent, ut significent Christum moriturum et post victurum, et ut vivamus Christo, et moriamur mundo. Etiam apostolis dat signum de cœlo, ut fides eorum augeatur. Sed scribis tentantibus dare noluit, ut indurarentur. Erant autem Moyses, et Elias visi.··Per Moysen, infernales; per Eliam, cœlestes; per apostolos, terrestres ad judicium venturi significantur.'

LUK 9:31 Multiple spaces in '9.31··Dicebant excessum.··Moyses, id est legislator, et Elias prophetarum eximius apparent cum verbo, ut ostendant ipsum esse qui locutus est in lege et prophetis, et quem lex et prophetæ promiserunt. Qui non in infimis, sed in monte visi sunt, quia soli mente excelsi majestatem Scripturæ, quæ in Domino impleta est, perspiciunt.'

LUK 9:32 Multiple spaces in '9.32··Gravati erant somno.··Somno gravantur, quia splendore incomprehensibilis deitatis premitur sensus humani corporis. Vel somno gravantur, ut resurrectionis gloriam post corporis quietem viderent, et sancti eo verius majestatem Domini videbunt, quo carnis suæ in qua mortem vicerant immortalitate gaudebunt. Tunc Moysen et Eliam speculabuntur in gloria, quia melius intelligent quomodo unum iota aut unus apex non præteribit a lege Matth. 5., et quomodo Dominus legem et prophetas non solverit, sed adimpleverit.'

LUK 9:33 Multiple spaces in '9.33··Bonum est nos hic esse.··Qui ad montana conscenderat non vult ad terrena descendere, sed semper in sublimi perseverare, et est Petrus in persona ingredientium regnum Dei. Bonum est nos hic esse.··Bonum est in regno Dei esse. Quasi dicat: Nos soli hac luce fruemur, non Judæi invidi. Tria tabernacula.··Id est, verba, cogitationes, opera. Unum Moysi.··Quomodo noscunt quos antea non viderunt? Per majestatem super eos venientem, sicut in futura resurrectione unusquisque alterum cognoscet, et desiderata in altero alter per charitatem intelliget.'

LUK 9:34 Multiple spaces in '9.34··Facta est nubes, et obumbravit eos.··Etsi Petrus ex infirmitate ignorat, placet tamen obsequii devotio. Unde et nubes obumbrat, divini Spiritus est ista obumbratio quæ non caligat affectibus hominum, sed revelat occulta, cujus perfectus ostenditur audita voce dicentis: Hic est Filius meus.··Quia materiale quæsivit tabernaculum, nubis accepit obumbraculum, ut discat in resurrectione, non regimine domorum, sed Spiritus sancti gloria sanctos esse protegendos. Et timuerunt.··Timent, quia humana fragilitas conspectum majoris gloriæ ferre non sustinet, et quanto quis ampliora quæsierit, tanto magis ad inferiora collabitur, si mensuram suam ignoraverit.'

LUK 9:36 Multiple spaces in '9.36··Et vox.··Vox Patris Petrum sublato terrore docet veritatem. Et nota quod, sicut Domino baptizato, sic et transfigurato mysterium Trinitatis declaratur, quia gloriam quam in baptismate confitemur, in resurrectione videbimus. Spiritus in columba, hic in nube lucida, quia qui nunc simplici corde fidem servat, tunc aperta luce visionis contemplabitur quod credidit, ipsaque qua illustrabitur gratia, protegetur. Inventus est Jesus solus.··Non Elias, non Moyses, sed quem solum videtis, huic figendum est tabernaculum in corde. Recedunt ergo illi ubi Dominus cœpit designari, ne ad servos vox Patris missa putetur.'

LUK 9:37 Multiple spaces in '9.37··Factum est autem in sequenti die, descendentibus illis de monte.··Pro qualitate meritorum, quotidie Dominus aliis ascendit, dum perfectos, quorum conversatio in cœlis est, sublimius extollendo glorificat, et de æternis instruit et docet quæ a turba non audiri valeant. Aliis descendit, dum terrenos et incipientes confortat et docet et castigat. Occurrit illis turba.··In monte orat, docet, majestatem suam demonstrat, Patris vocem apostolis aperit, descendens a turba excipitur, miserorum fletu pulsatur, infidelitatis peccata exprobrat, malos spiritus expellit.'

LUK 9:39 Multiple spaces in '9.39··Et ecce spiritus apprehendit.··Matthæus lunaticum, Marcus surdum et mutum describit. Significat autem illos qui ut luna mutantur, nunquam in eodem statu manentes, sed per diversa vitia crescunt et decrescunt, qui nec fidem confitentur, nec ipsius fidei audire volunt sermonem.'

LUK 9:42 Multiple spaces in '9.42··Et cum accederet.··Dum puer ad Dominum accedit, eliditur, quia conversi ad Dominum plerumque a dæmonio gravius pulsantur, ut vel ad vitia reducantur, vel de sua expulsione diabolus se vindicet. Sicut in principio nascentis Ecclesiæ multa et gravia opposuit certamina illis quos suo regno subtrahi videbat.'

LUK 9:43 Multiple spaces in '9.43··Et increpavit.··Non puer vim patiens, sed diabolus vim inferens increpatur, quia qui peccantem vult sanare, vitium debet arguere et depellere, sed hominem amando refovere donec sanatum spiritualibus reddat patribus Ecclesiæ.'

LUK 9:44 Multiple spaces in '9.44··Ponite vos.··Vos qui meo discipulatui adhæretis, quibus arcana mea manifestius aperui, pretiosi sanguinis quo mundus redimendus est, eventum mente recondite, dum cæteri mirantur tanta facta divinæ altitudinis. Futurum est ut tradatur.··Inter magnalia potentiæ divinæ sæpius replicat abjecta passionis humanæ, ne subito veniens terreat, sed levius feratur præcogitata.'

LUK 9:45 Multiple spaces in '9.45··At illi ignorabant.··Hæc ignorantia non tam de tarditate, quam de amore nascitur, quia adhuc carnales, et mysterii crucis ignari, quem Deum cognoverunt, moriturum credere nequeunt, sed sicut per figuras loquentem audire solebant, sic etiam quod de sua traditione loquebatur, figuraliter aliud significare putabant.'

LUK 9:46 Multiple spaces in '9.46··Intravit autem cogitatio.··Quia viderant Petrum et Jacobum et Joannem in montem seorsum ductos, secretumque aliquod eis esse traditum. Sed et Petro superius claves regni cœlorum esse promissas, Ecclesiamque super eum esse ædificandam rati sunt; vel, istos tres cæteris, vel, omnibus apostolis Petrum esse prælatum: vel quia in tributi solutione Petrum ipsi Domino parificatum viderant, ipsum cæteris præferendum arbitrabantur. Sed sciendum est istam quæstionem et ante tributum et post tributum solutum esse factam.'

LUK 9:48 Multiple spaces in '9.48··Quicunque susceperit puerum.··Vel simpliciter: pauperes Christi ab his qui volunt esse majores, pro ejus docet esse honore suscipiendos. Vel parvulos malitia docet esse, ut puerilis innocentiæ simplicitatem conservent, ut formam virtutis quam natura duce puer observat, ipsi pro nomine Christi sequantur ex industria. Me recipit.··Qui imitatorem Christi recipit, Christum recipit, et qui imaginem Dei recipit, Deum recipit.'

LUK 9:49 Multiple spaces in '9.49··Joannes dixit.··Joannes diligens Deum et a Domino dilectus, excludendum putat a beneficio qui non utatur obsequio, ideo docetur neminem a bono quod ex parte habet, esse arcendum, sed ad hoc potius quod nondum habet esse provocandum. Tales etiam ob aliorum salutem admittendi censentur. Igitur in hæreticis vel in malis catholicis, non sacramenta communia in quibus nobiscum sunt, et adversum nos non sunt, sed divisionem paci veritatique contrariam, qua adversum nos sunt, et Dominum non sequuntur nobiscum, detestari et prohibere debemus.'

LUK 9:50 Multiple spaces in '9.50··Nolite prohibere. Qui enim.··Non reprehenditur Joannes quia amore faciebat, sed docetur ut noverit infirmorum esse firmorumque distantiam, quia Dominus, etsi remunerat fortiores, non excludit infirmos.'

LUK 9:54 Multiple spaces in '9.54··Domine, vis.··BED. Apostoli adhuc rudes et modum vindicandi ignorantes, etc., usque ad talis potestas sanctis viris a Deo collata est. Dicimus ut ignis descendat de cœlo.··Ad sermonem istorum ignis de cœlo descenderet, quia sunt filii tonitrui. Et consumat illos? Et conversus increpavit illos et dixit.··In similitudine Eliæ, qui et propria manu et igne divinitus impetrato, presbyteros Baal morte affecit. Et in hoc quod apostoli potestatem talis prophetæ sibi præsumunt, ostenditur in ipsis fuisse meritum prophetarum. AMBR. Non peccant apostoli, qui legem sequuntur, etc., usque ad vindictam non quærit qui non timet.'

LUK 9:55 Multiple spaces in '9.55··Nescitis cujus spiritus estis.··Cujus spiritu signati estis, cujus acta imitamini, nunc pie consulentes, sed in futuro juste judicantes.'

LUK 9:56 Multiple spaces in '9.56··Filius hominis non venit animas perdere, sed salvare,··etc. Perfecta virtus non habet studium ultionis, nec ulla est iracundia, ubi est charitatis plenitudo. BED. Non semper in eos qui peccant est vindicandum, etc., usque ad a quibus hoc loco ignis arcetur.'

LUK 9:57 Multiple spaces in '9.57··Dixit quidam.··ID. Iste signorum magnitudine motus vult sequi, etc., usque ad et finxit obsequium discipuli, quæ fictio per vulpem figuratur.'

LUK 9:58 Multiple spaces in '9.58··Vulpes foveas habent.··ID. Vulpes animal fallax, insidiis intentum, rapinas fraudis exercens, etiam inter ipsa hominum hospitia habitans in foveis: ita hæreticus domum fidei non habens alios in suam fraudem trahit et a fide seducit.'

LUK 9:59 Multiple spaces in '9.59··Ait autem ad alterum.··Attende Dominum non culpas aspernatum, sed fraudes, quia qui repudiavit fraudulentum, elegit innocentem, sed eum cujus patrem sciebat mortuum, illum patrem de quo dicitur: Obliviscere domum patris tui Psal. 44., etc.'

LUK 9:60 Multiple spaces in '9.60··Sine ut mortui.··BED. Mystice. Non revocatur ab officio patris filius, etc., usque ad diaboli perfidias in se sepelire non debet.'

LUK 9:61 Multiple spaces in '9.61··Renuntiare his.··Si discipulus Deum secuturus arguitur, quod renuntiare domui velit, quid fiet illis qui nulla utilitate sæpe visitat domos suorum quas dereliquerunt.'

LUK 10:1 Multiple spaces in '10.1··Post hæc autem,··etc. BED. Sicut in apostolis est, forma episcoporum, etc., usque ad sicut sol triduanum suæ lucis ambitum per septuaginta duas horas efficere solet. Misit illos binos.··Per hoc quod binos mittit, innuitur quod nemo prædicationis officium debet suscipere, qui erga alium charitatem non habet. Vel bini mittuntur, secundum quod bina animalia missa sunt in arcam, id est masculus et femina, immunda prius in carnali generatione, sed mundata Ecclesiæ sacramento per spiritualem gratiam in discipulorum prædicatione.'

LUK 10:2 Multiple spaces in '10.2··Messis quidem multa, operarii autem pauci.··Messis, turba credentium, operarii apostoli et sequaces eorum. Et licet messis verbo Dei sit sata, tamen culturæ laborem et sollicitum munus operarii requirit, ne aves cœli sparsa semina dissipent.'

LUK 10:3 Multiple spaces in '10.3··Sicut agnos inter lupos.··Sicut lupus ovibus, sic hæreticus insidiatur fidelibus. Et sicut lupus ovile circumit nocte, non audens intrare, canis somnum pastoris absentiam vel desidiam explorans, sic hæreticus nocte suæ interpretationis fideles decipere conatur Ecclesiam non intrans, pastores Ecclesiæ vel vitare, vel necare, vel in exsilium mittere contendit. Lupus natura corporis rigidus, se inflectere facile non potest, sic hæreticus intentionem duri cordis non solet ab errore revocare.'

LUK 10:4 Multiple spaces in '10.4··Nolite ergo portare sacculum neque peram.··Tanta prædicatori debet esse fiducia in Deo, ut præsentis vitæ sumptus etsi non prævideat, tamen sibi non defecturos certissime sciat, ne dum occupatur mens ad temporalia, minus prædicet æterna. Neminem per viam salutaveritis.··Festinare jubet contendere, ne alicujus obvii confabulatione reflectantur ab injuncto itinere. Nec simpliciter ait: Neminem salutaveritis cum sit usus humanitatis alios salutare, sed addidit, in via,··quia non salutationis sedulitas aufertur, sed obstaculum impediendæ devotionis aboletur, ut quando divina mandantur, paulisper sequestrentur humana.'

LUK 10:7 Multiple spaces in '10.7··In eadem autem domo.··Si pax vestra recipitur, dignum est ut in ea maneatis, carnalia stipendia ab eis accipientes, quibus cœlestia offertis. Ecce qui saccum et peram prohibuit, sumptus ex prædicatione concedit, sic tamen ut oblato cibo et potu sint contenti. Manete.··Non est de domo in domum vaga facilitate demigrandum, ut in hospitali amore servetur constantia, ne coalita amicitiæ necessitudo facile resolvatur. Dignus est enim.··Nota quod uni operi prædicatorum duæ mercedes debentur: una in via, quæ nos in labore sustentat; alia in patria, quæ nos in resurrectione remunerat.'

LUK 10:8 Multiple spaces in '10.8··Et in quamcunque civitatem.··Descripto diverso domus hospitio, quid etiam in civitatibus agere debeant docet, piis scilicet, in omnibus communicare, ab impiorum per omnia societate secerni.'

LUK 10:11 Multiple spaces in '10.11··Etiam pulverem.··Pulverem excutere jubet: vel ad contestationem terreni laboris, quem pro illis inaniter susceperunt; vel ut ostendant usque adeo se ab ipsis nihil terrenum quærere, ut etiam pulvere de terra eorum non sibi patiantur adhærere.'

LUK 10:12 Multiple spaces in '10.12··Quia Sodomis in die illa.··Sodomitæ, etsi in vitiis exardebant, et inhospitales erant, tamen apud illos nulli hospites tales quales apud Judæos prophetæ, quales apostoli reperti sunt. Loth inter eos etsi justus, non tamen aliquid docuit, nulla signa fecit. Et ideo cui multum donatum est, multum ab eo quæritur, et potentes potenter tormenta patientur Sap. 6..'

LUK 10:13 Multiple spaces in '10.13··Væ tibi, Corozaim.··Corozaim, Bethsaida, Capharnaum, et Tyberias civitates sunt Galileæ, in littore laci Genesareth. Has plangit Dominus, quia post tanta miracula et virtutes non pœnituerunt: et sunt pejores gentilibus, naturale solummodo jus dissipantibus, quia post descriptæ legis contemptum, Filium quoque Dei conculcare, gratiamque ingrati spernere non timuerunt. Et cinere sedentes.··Impleta videmus verba Salvatoris, quia cum illæ civitates prædictæ, Domino præsente credere noluerunt, Tyrus et Sidon olim fuerunt amicæ David et Salomoni, et postea evangelizantibus Christi discipulis, devote fidem susceperunt. Quare autem sit prædicatum non credituris, et non prædicatum credituris, novit ille qui omnia novit.'

LUK 10:16 Multiple spaces in '10.16··Qui vos audit me audit.··In audiendo vel spernendo Evangelii prædicatorem, quisque sciat se non viles personas, sed ipsum Salvatorem spernere vel audire, quia in discipulo magister auditur, et in Filio Pater honoratur.'

LUK 10:17 Multiple spaces in '10.17··Domine, etiam.··Bene confitentur deferentes honorem nomini Christi: sed quia infirma adhuc fide, gaudent in virtutibus, et de signorum operatione efferuntur, exemplo terrentur, et ad humilitatem revocantur. Quia si diabolus propter superbiam de cœlo est præcipitatus, multo magis isti de terra editi, si superbierunt, humiliabuntur.'

LUK 10:19 Multiple spaces in '10.19··Supra serpentes et scorpiones.··Serpentes sunt mali homines vel dæmones qui inchoandis virtutibus venena pravæ persuasionis objiciunt. Scorpiones, qui consummandas virtutes ad finem vitiare contendunt.'

LUK 10:20 Multiple spaces in '10.20··Nolite gaudere, quia spiritus vobis,··etc. Malos spiritus ejicere et alias virtutes facere, aliquando non est meritum illius qui illa operatur, sed invocatio nominis Christi hoc agit ad condemnationem eorum qui invocant, vel ad utilitatem eorum qui vident et audiunt: ubi licet homines despiciant signa facientes, Deum tamen honorant, ad cujus invocationem miracula fiunt. Prohibet gaudere de humiliatione diaboli, qui propter superbiam cecidit, sed gaudeant de sua sublimatione: ut unde illi ceciderunt sublevati, isti ascendant humiliati. Gaudete autem.··Si quis cœlestia sive terrestria opera gesserit, per hæc quasi litteris adornatus apud Dei memoriam æternaliter est affixus.'

LUK 10:21 Multiple spaces in '10.21··In ipsa hora.··Cum de subjectione immundorum spirituum, de nominibus scriptis in cœlo loqueretur, ostendit per quid hæc tanta celsitudo data sit hominibus, scilicet per humilitatem fidei Christianæ. Confiteor tibi, Domine.··Gratias ago, quia apostolis adventus mei aperuisti sacramenta, quæ ignorant scribæ et Pharisæi, qui sibi sapientes videntur. Revelasti ea.··Non ait, insipientibus et hebetibus, sed parvulis, id est humilibus, ut probet se tumorem damnasse, non acumen. Quia sic.··Non rationem reddit cur hos elegit, illos reprobaverit, sed sic Deo placitum dicit. In quo accipimus exemplum humilitatis, ne temere discutiamus de supernis consiliis. Omnia mihi,··etc. Commendata humilitate, per quam ad fidem venitur, pulchre de ipsa fide locus connectitur, cum omnia sibi tradita dicit, non elementa quæ ipse creavit, sed illos parvulos, quibus Pater sacramenta Filii revelavit. Cum audis omnia, agnoscis omnipotentem, non decolorem, non degenerem Patris. Cum audis tradita, confiteris Filium cui per naturam unius substantiæ omnia jure sunt propria, non dono collata per gratiam.'

LUK 10:24 Multiple spaces in '10.24··Quod multi prophetæ.··Prophetæ et justi a longe Domini gloriam viderunt per speculum et in ænigmate; sed apostoli præsentem Dominum habentes, et ab ipso quæ volebant interrogantes, non per angelos vel varias visionum species docebantur.'

LUK 10:25 Multiple spaces in '10.25··Legisperitus surrexit.··Legis doctor qui sine fide in lege jacebat, surgit ut stet: stat dum magistrum vocat, sed et stando tentat Deum tacendo quod erat.'

LUK 10:27 Multiple spaces in '10.27··Ille respondens dixit.··Dixit quod legerat, sed non implevit quod scriptum erat, quia in præsentia habebat Dominum quem diligere debebat, sed hunc magistrum, non Deum, vocat.'

LUK 10:29 Multiple spaces in '10.29··Ille autem volens.··Legisperitus ut sapienter respondisse dicatur, primum se legis fatetur ignorare mandatum, quia humiliari recusans, et seipsum justificare volens, arcana non potest videre quæ revelantur parvulis Christi; cui Christus ita responsum temperat, ut et omnis qui misericordiam facit proximus intelligatur, et specialiter ipse Dei Filius qui nobis per humanitatem proximus factus est designetur. Quis est meus.··Nemo proximior homini quam Deus, qui intrinsecus et extrinsecus novit, et omnia curare potest, sed omnis incredulus vel tentator nec Deum nec hominem proximum habet. Homo quidam,··etc. AUG. Homo iste Adam intelligitur in genere humano, etc., usque ad proximior fuit quam sacerdos vel Levita ejusdem gentis.'

LUK 10:31 Multiple spaces in '10.31··Accidit autem,··etc. Sacerdos Dei legem annuntiat: descendit quidem lex per Moysen in mundum, et nullam sanitatem contulit hujusmodi. Descendit Levita, qui typum ostendit prophetarum, sed et hic nullum sanat, quia lex peccata arguit, sed pertransit, quia indulgentiam non largitur.'

LUK 10:33 Multiple spaces in '10.33··Misericordia motus.··Hoc de sacerdote et Levita non est dictum, quia lex non habet misericordiam, sed judicium et vindictam.'

LUK 10:34 Multiple spaces in '10.34··Duxit in stabulum.··Non domum, sed stabulum vocat, quo nomine miserias, et fetores hujus vitæ signat, ne homo in hoc exsilio tanquam in patria gaudeat.'

LUK 10:37 Multiple spaces in '10.37··Qui fecit.··Cognatio non facit proximum, sed misericordia, quæ misericordia est secundum naturam. Nihil enim tam secundum naturam quam naturæ juvare consortem.'

LUK 10:38 Multiple spaces in '10.38··Factum est, dum,··etc. Habito sermone de dilectione Dei et proximi, supponitur exemplum utriusque dilectionis, non tam in solo verbo, quam in operis exhibitione. Per istas enim duas sorores, duæ significantur vitæ spirituales. Per Martham, operibus actuosa devotio, qua proximo in charitate sociamur. Per Mariam religiosa mentis intentio in Dei verbo, qua in Dei amore suspiramus. Activa panem vel corporalem esurienti, vel doctrinæ ignoranti tribuit, errantem corrigit, superbum ad humilitatem revocat, quæ singulis expediant dispensat: contemplativa, charitatem Dei et proximi retinet, sed ab exteriori actione quiescit, soli conditoris desiderio inhæret, et calcatis omnibus curis ad videndum faciem Creatoris inardescit, et desiderat misceri supernis civibus, de æterna in conspectu Domini incorruptione gaudentibus. In domum suam.··Intrante Jesu in domum, vita iniqua, etsi aliquando fuerat, aufugit, remanent duæ vitæ innocentes, laboriosa et otiosa, inter eas medius est ipse fons vitæ.'

LUK 10:39 Multiple spaces in '10.39··Sedens secus.··Quanto humilius sedet, tanto amplius cadit. Aqua confluit ad convallem de tumoribus collis. Maria sedet, quia contemplativa pacatis vitiorum tumultibus, optata jam in Christo mentis quiete fruitur. Martha stat, quia activa laboriosa desudat in certamine.'

LUK 10:40 Multiple spaces in '10.40··Martha autem.··Intenta erat Maria quomodo pasceretur a Domino, intenta erat Martha: quomodo pasceret Dominum: hæc convivium parat Domino, in convivio Domini illa jam jucundatur.'

LUK 10:41 Multiple spaces in '10.41··Et respondens.··Maria non respondet, sed causam suam tanquam otiosa committit judici. Si enim pararet respondendi sermonem remitteret audiendi intentionem. Martha, Martha.··Repetitio indicium est dilectionis, vel forte monendæ intentionis, ut audiret attentius.'

LUK 10:42 Multiple spaces in '10.42··Porro unum est.··Præponitur unum multis. Non enim a multis unum, sed multa ab uno, et tamen multa sunt necessaria tendentibus ad unum. Maria optimam.··Non reprehenditur pars Marthæ, quia et ipsa bona, sed laudatur pars Mariæ, quæ quare sit optima, subinfertur.'

LUK 11:1 Multiple spaces in '11.1··Et factum est.··Post historiam sororum (quæ duas vitas significant) inducit Dominum orasse, et discipulos ad orandum informasse, quia et oratio quam docuit utriusque vitæ in se continet mysterium, et ipsarum perfectio vitarum non nostris viribus, sed precibus est obtinenda. Ut cessavit.··Ideo sæpe Salvator orans inducitur, ut discipulos ad orationis studium inducat. Unde finita oratione, a discipulis sciscitatur, ut doceat qualiter debeant orare.'

LUK 11:5 Multiple spaces in '11.5··Quis vestrum habet amicum.··Postquam formam orationis rogantibus proposuit, instantiam etiam et frequentiam orandi illis injungit, ut non solum diebus, sed etiam noctibus oratio deferatur, qui enim media nocte panes ab amico petit, et in petendi intentione persistit, non fraudatur orans.'

LUK 11:7 Multiple spaces in '11.7··Noli mihi.··Non aufert spem impetrandi, sed vehementius accendit desiderium orandi, ostensa difficultate consequendi. Jam ostium.··Ostium quod Paulus sibi aperiri petit ad loquendum mysterium Christi, et quod Joannes sibi apertum vidit, intelligentia est divini sermonis, quod est clausum tempore famis verbi Dei, cum intelligentia non datur. Et pueri, id est, illi qui evangelicam sapientiam tanquam panem erogantes per orbem terrarum prædicaverunt, jam cum Domino sunt in æterna quiete, et tamen orando efficitur, ut orans accipiat intellectum ab ipso Domino, etiamsi homo desit per quem sapientia prædicetur. Non possum surgere.··AMBR. Nemo timet ne excitet dormientem, quem scit semper orare vigilantem.'

LUK 11:8 Multiple spaces in '11.8··Propter improbitatem tamen ejus,··etc. Multæ sunt insidiæ, et gravis corporis somnus, quia si dormire mens incipit, vigorem suæ virtutis amittit. Excita ergo somnum tuum, ut pulses Christi ostium, ut cum intraveris aperiantur tibi thesauri absconditi, et tenebrosi in Christo Jesu.'

LUK 11:9 Multiple spaces in '11.9··Petite et dabitur vobis.··Si amicus homo surgit, et dat non amicitia, sed tædio compulsus, quanto magis dat Deus qui sine tædio largissime donat quod petitur. Ne ergo animus ab erroris vanitate conversus spirituali inopia diutius tabescat, petamus epulas verbi, quæramus amicum qui det, pulsemus ostium ubi servantur abscondita. Magnam enim spem tribuit, qui promittendo non decipit. Omnis enim qui petit accipit.··Opus est perseverantia, ut consequamur. Quod si petenti datur, et quærens invenit, et pulsanti aperitur, cui ergo non datur, et qui non invenit, et cui non aperitur, apparet quod non bene quæsierit, petierit et pulsaverit.'

LUK 11:10 Multiple spaces in '11.10·· Quærite et invenietis'

LUK 11:11 Multiple spaces in '11.11··Quis autem ex vobis patrem petit panem, nunquid lapidem,··etc. BED. Mystice. Panis signat charitatem propter majorem appetitum et necessarium usum, etc., usque ad in ea quæ ante sunt se extendat.'

LUK 11:13 Multiple spaces in '11.13··Quanto magis.··Aperta comparatio. Si enim homo peccator adhuc fragili carne gravatus, petentibus filiis temporalia dare non abnegat, multo magis Pater cœlestis filiis suo timore et amore præditis, non deficientia bona largitur in cœlis.'

LUK 11:14 Multiple spaces in '11.14··Et erat ejiciens.··Post prædicationis verba quæ humilibus proposuit etiam miracula operatur, ut qui prædicanti non credunt, visis miraculis credant. Matthæus hunc dæmoniacum etiam cæcum fuisse dicit. In quo tria miracula a Domino fiunt: videt, loquitur, a dæmone liberatur. Quod autem tunc in uno carnaliter factum est, quotidie fit in conversione gentium, ut primum expulso dæmone, et omni spurcitia idololatriæ, fidei lumen videant, deinde tacentia prius ora ad laudem Dei laxarentur.'

LUK 11:15 Multiple spaces in '11.15··In Beelzebub.··Ninus rex, conditor Ninive, Belo patri suo statuam consecravit, eique divinos honores instituit, cujus simulacri similitudinem suscipientes Chaldæi Bel vocabant. Palæstini suscipientes, Baal dicebant, Moabitæ Beelphegor. Judæi autem unius Dei cultores propter derisionem gentilium Beelzebub appellabant. Baal enim vir dicitur, Zebub musca, inde Beelzebub, id est, vir muscarum, sive habens muscas, propter sordes cruoris, qui in templo ejus immolabatur. Asserebant etiam Judæi in hoc simulacro principem dæmoniorum habitare, per cujus potestatem dicebant Jesum dæmonia pellere.'

LUK 11:18 Multiple spaces in '11.18··Ipse autem ut vidit cogitationes eorum.··Hoc sibi proprium Dominus reservavit, ut cogitationes intueatur et judicet. Proprium est Judæorum quærere signa, unde Paulus: Judæi signa petunt, gentes sapientiam I Cor. 1.. Ipse autem ut vidit.··Non ad verba, sed ad cogitata respondet: in quo dat certum potentiæ suæ signum qua secreta cordium rimatur. Juxta litteram patet, quod omne regnum solidum, et firmum si per partes dividitur, in solitudinem redigitur, vacuatum ab habitatoribus, et domus supra domum cadet cum habitatoribus unius domus ab alterius domus familia vel opprimuntur vel puniuntur. Quo autem hæc spiritualiter tendant, exponit cum adjungit: Si autem et Satanas in seipsum divisus est.··Si ego, ut vos dicitis, in principe dæmoniorum ejicio dæmonia, ergo regnum diaboli est divisum contra se, et ita potestas malitiæ ejus stare non potest. Si autem dæmon dæmonem non potest expellere, falso dicitis me in principe dæmoniorum dæmonia ejicere. Si vero potest sicut dicitis, prospicite vobis, ut de regno ejus quod divisum est exeatis, ne in ruina ejus pariter involvamini. In quo autem Dominus ejiciat dæmones, ne dæmoniorum principem existiment, attendant quod sequitur.'

LUK 11:19 Multiple spaces in '11.19··Si autem ego in Beelzebub ejicio dæmonia, filii.··Filios Judæorum apostolos vocat, qui inter alia miracula quæ a Domino acceperant, etiam dæmones pellebant. Quam expulsionem non diabolo, sed Deo assignabant, qui sibi conscii erant nihil malarum artium a Domino didicisse. Ideo ipsi ignobilia et contemptibilia mundi eligentes, in quibus nulla malitia artificiosa fuit, sedebunt super sedes duodecim judicantes duodecim tribus Isræl.··Vel, filii,··id est, exorcistæ illius gentis, qui invocato nomine Domini dæmones expellebant. Quasi dicat: Si expulsio dæmonum in illis, non diabolo sed Deo deputatur, cur idem opus in me non habeat eamdem causam? Ideo ipsi judices vestri erunt.··Non potestate, sed comparatione, dum illi expulsionem, non diabolo sed Deo assignant. Si autem.··Quasi dicat: Regnum divisum stare non potest, sed regnum Satanæ est divisum, ut vos dicitis, quod Satanas Satan expellat, ergo, etc.'

LUK 11:20 Multiple spaces in '11.20··Porro, si in digito.··Filius dicitur manus vel brachium Patris: Spiritus sanctus dicitur digitus propter differentiam variorum donorum, quæ per Spiritum sanctum hominibus dantur, sicut digiti inter se discreti sunt: nec nocet inæqualitas membrorum. Licet enim brachium majus sit digito, tamen brachium cum digito unum est corpus. Hoc digito scripta est lex in tabulis. Hunc digitum magi confessi sunt in Ægyto. Profecto pervenit,··etc., regnum.··Id est, judiciaria potestas Dei:··qua bonos a malis secernet in die judicii. Vel, Regnum,··id est, superna beatitudo. Quasi dicat: Si in Spiritu Dei ejicio dæmonia, sine dubio sciatis aditum regni cœlestis patefactum credentibus.'

LUK 11:21 Multiple spaces in '11.21··Cum fortis atrium.··Quasi dicat: Si ego in Beelzebub, sicut dicitis, ejicerem dæmonia, tunc in aliquo operibus diaboli consentirem, sed nullo modo cum illo consentio, sed potius illum superare et ejicere a meis fidelibus festino. Cum diabolus, fortis.··Ad nocendum, armatus,··multis spiritualibus nequitiis: custodit,··in sua servitute, atrium suum,··id est mundum, qui in maligno positus est, in quo usque ad adventum Filii Dei diabolus sine contradictione principabatur, et male pacato utebatur imperio in cordibus infidelium.'

LUK 11:22 Multiple spaces in '11.22··Si autem fortior.··Fortiorem se vocat, qui non concordi pace et operatione, sicut calumniabantur, sed fortiori potentia ipsum stravit, mundumque ab ipsius dominatione liberavit. Arma diaboli quæ abstulit, calidissimæ sunt versutiæ spiritualis nequitiæ. Spolia, sunt animæ ab eo deceptæ, quæ victor Christus distribuit, quod est insignium triumphantis, quia captivam ducens captivitatem, dedit dona hominibus, quosdam quidem apostolos, alios evangelistas Ephes, 4., etc.'

LUK 11:23 Multiple spaces in '11.23··Qui non est,··etc. Et vere opera mea non conveniunt cum operibus Satanæ, quia ego ipse in nullo convenio cum illo, sed omnino contrarii sumus, quia ego humilis, benignus, animas volens salvare: ille superbus, invidus cupit perdere. Ego prædicatione mea virtutes congrego; ille spargit et separat ab unitate Ecclesiæ. Et qui non colligit.··Hæc de omnibus hæreticis vel schismaticis ex superfluo possunt intelligi, qui omnes excluduntur a regno Dei.'

LUK 11:24 Multiple spaces in '11.24··Cum immundus spiritus.··Quia subtrahitis vos a meo regno, attribuentes opera mea diabolo, ideo diabolus habitat in vobis, sicut in suo regno gravius quam in principio. Exierit.··Exivit diabolus a Judæis, quando legem et cultum unius Dei populus iste suscepit, et transivit ad gentes quæ erant a pinguedine Spiritus sancti et dilectione proximi aridæ et steriles. In quibus jam non invenit requiem, quia jam a cordibus gentium suscepta fide Christi expellitur, quando dicit: Repetam Judæos quos ante dimisi. Et invenit scopis mundatam illam plebem, id est superfluis observationibus Pharisæorum et cæremoniis legis, quæ jam nihil valent post adventum Christi. Et ut firmius possideat, assumit universitatem dæmonum. Et modo deteriores Isrælitæ sunt, blasphemantes Christum in suis conventiculis, quam olim fuissent in Ægypto ante perceptam legem, quia major infidelitas est venientem non suscipere, quam venturum non credere. Quærens requiem et non invenit.··Quia qui in pravis cogitationibus et actibus pascitur, in mentibus fidelium omnia sua tentamenta cessare perpendit. Tunc dicit: Revertar in domum meam unde exivi.··Revertar ad illius conscientiam, unde in baptismo ejectus fueram, et pristinam possessionem consueto dominio mihi subjiciam.'

LUK 11:25 Multiple spaces in '11.25··Et cum venerit invenit eam scopis mundatam.··Quia cum hujusmodi reprobum delictis cogentibus repetierit, invenit conscientiam peccatoris a vitiis in baptismo mundatam, sed nullo bono opere cumulatam.'

LUK 11:26 Multiple spaces in '11.26··Tunc assumit septem.··Plenitudinem omnium vitiorum. Qui scilicet tales spiritus, nequiores,··diabolo dicuntur, quia cum diabolus malus sit, illi tamen qui suis meritis impellentibus, vitiis mancipantur, non solum mali sunt, sed etiam speciem bonitatis affectatis virtutibus per hypocrisim ostentare nituntur. Et fiunt novissima hominis.··Melius erat viam veritatis ignorare, quam post agnitionem converti retrorsum.'

LUK 11:27 Multiple spaces in '11.27··Beatus.··Hic Maria laudatur quæ Dominum portavit. Et pravitas tam præsentium Judæorum quam futurorum hæreticorum qui veram Christi humanitatem negant, confutatur, quia verum Dei Filium adversus blasphemos Judæos confitetur, et verum hominis filium testatur, matri consubstantialem. Nisi enim esset una caro cum matre, frustra venter ille virginis et ubera beatificarentur. Et ubera.··Secundum physicos ex eodem fonte et lacte nutriendis et semen procreandis pueris emanat, ergo de semine virginis potuit concipi, qui ejus lacte potuit nutriri.'

LUK 11:28 Multiple spaces in '11.28··Quinimo.··Quasi dicat: Non solum laudanda Maria, quia Verbum Dei portavit in utero, sed maxime beata est, quia præcepta Dei servavit in opere. Sic etiam omnes beati sunt qui verbum Dei auditu fidei concipiunt, et boni operis custodiam in suo vel proximorum corde pariunt et nutriunt. Qui audiunt.··In laude Ecclesiæ. E contrario damnantur Pharisæi, qui verbum Dei nec audire nec implere, sed blasphemare quærebant.'

LUK 11:29 Multiple spaces in '11.29··Cœpit dicere.··Quidam calumniabantur opera ejus, quibus hucusque respondit. Alii tentantes, signum quærebant de cœlo, et illis hic respondet. Signum quærit et signum non dabitur illi,··etc. Discipulis signum dedit divinitatis, et prius transfiguratus in monte, et postea ipsis videntibus sublevatus in cœlum. Sed incredulis de inferiori humanitatis passione.'

LUK 11:31 Multiple spaces in '11.31··Regina austri surget.··Hic condemnata plebe Judæorum, Ecclesiæ mysterium exprimitur, quæ in Ninivitis per pœnitentiam (quæ peccatum abolet) in regina austri studium percipiendæ sapientiæ (quæ peccatum cavet) de totis finibus orbis congregatur, ut veri Pacifici verba cognoscat. Ex duobus enim constat Ecclesia, ut aut peccare desistas, aut peccare nescias. In judicio.··Non mille annis ante judicium sicut Judæi fingunt, sed in ipso judicio surget. Cum viris.··BED. Ecce communis ostenditur resurrectio, tam bonorum quam malorum. Condemnabit.··Non potestate judicii sed comparatione melioris facti, quia, relicto imperio, venit in Judæam audire hominem sapientia famosum, sed Judæi veram Dei sapientiam cum ipsis conversantem, non audiunt sed blasphemant. In prædicatione.··Jonas paucis diebus, Christus longo tempore prædicavit. Ille peregrinis, Christus suis civibus. Ille signum non fecit, Christus multa fecit.'

LUK 11:33 Multiple spaces in '11.33··Nemo.··BED. Qui in figura reginæ et Ninivitarum Ecclesiam prætulit Synagogæ, etc., usque ad apertam lucis januam nolunt ingredi credendo.'

LUK 11:35 Multiple spaces in '11.35··Vide ergo ne,··etc. Post institutionem rectæ fidei etiam de bonis operibus et bona intentione instruit, ut non tantum opera, sed etiam cogitationes et cordis intentiones mundentur, quasi dicat: Ego lucernam fidei in vestris sensibus accendo, et in Ecclesiam pono. Vos autem, quantum ex vobis est, lucernas vestras accendite, id est intentiones cordis vestri mundate, ut ex intentione munda placeant etiam opera. Hæc contra hypocrisim Pharisæorum subdole signa quærentium specialiter dicta, nos juxta moralem sensum generaliter instruunt.'

LUK 11:37 Multiple spaces in '11.37··Et cum loqueretur.··Non ait, cum loqueretur hæc, sed cum loqueretur.··In quo innuitur, non statim finitis his verbis, sed aliis interpositis ad Pharisæum divertisse, quia finito hoc sermone adhuc eo loquente, ecce mater et fratres quærebant loqui ei. De quibus postquam nuntianti sibi respondit: Qui facit voluntatem Patris mei, hic frater meus et soror et mater est,··postea intravit ad convivium Pharisæi. Quare non baptizatus.··Judæi frequenter lavant manus antequam manducent, tenentes traditionem seniorum, et a foro revertentes nisi baptizentur non comedunt.'

LUK 11:39 Multiple spaces in '11.39··Calicis.··Marcus refert, Judæos baptismata calicis et urceorum lectorumque et æramentorum solitos observare. Calix, vas vitreum; catinus, fictile de terra. Per hoc figuratur fragilitas humani corporis, in quo exterius prætendunt sanctitatem et simulant justitiam, quod foris erat lavabant, intus nequissimi. Quod autem intus est vestrum.··Nemo putet fornicationem et hujusmodi corporalia vitia solummodo gravia esse, et spiritualia vitia esse levia, sicut avaritiam, iram, superbiam, etc., sicut Pharisæi putabant.'

LUK 11:41 Multiple spaces in '11.41··Verumtamen quod superest.··Jam bonus doctor, quomodo contagium corporis mundari debeat, docet. Et hic latius explicatur quod supra breviter dixerat de mundando cordis oculo. Totus enim hic locus ad hoc dirigitur, ut nos ad studium simplicitatis invitet, et superflua Judæorum et terrena condemnet, qui secundum corpus intelligendo legem vitro et catino propter fragilitatem comparantur. In quo etsi graviter peccant, ipsis tamen absolutio peccati promittitur, si misericordiam facere nitantur. Quod necessario victui et vestimento superest, date pauperibus. Vel do consilium, quod restat solummodo post tanta scelera, date eleemosynam. Prima eleemosyna est mederi animabus vestris credendo in me qui corda mundo, et per fidem mundatis cordibus omnia etiam exteriora erunt munda. Qui ordinate vult dare eleemosynam, a semetipso incipit, et eam sibi primum dat. Est enim eleemosyna opus misericordiæ, unde dicitur: Miserere animæ tuæ placens Deo.'

LUK 11:42 Multiple spaces in '11.42··Præteritis judicium.··Breviter multa eorum vitia perstrinxit, qui ad vilia decimanda intendentes, futuri judicii metum, et Dei charitatem non habent. Prætereunt judicium, quia non omnia quæ agunt in judicium referunt. Charitatem prætereunt, quia non ex affectu Deum diligunt. Sed rursus, ne fidei vos studiosos faciat operum negligentes, perfectionem fidelis viri supponit, ut post fidem operetur.'

LUK 11:44 Multiple spaces in '11.44··Qui estis ut monumenta.··Hic superstitionem ipsorum doctorum redarguit, qui foris speciem rectæ doctrinæ prætendunt, fœditatem vero quam intus gerunt, occultant.'

LUK 11:45 Multiple spaces in '11.45··Repondens autem.··Audito verbo Dei Pharisæus ex mala conscientia sibi contumeliam fieri putat, et commemorata pœna perfidorum, intelligit se dammandum.'

LUK 11:47 Multiple spaces in '11.47··Væ vobis.··Non arguuntur quod exornant monumenta prophetarum, sed quia interfectores prophetarum imitantur, ædificando sepulcra, accusant paterna facinora. Sed persequendo Christum et apostolos imitantur scelera patrum, et sententiam damnationis quam in patres proferebant, in seipsos retorquent.'

LUK 11:48 Multiple spaces in '11.48··Profecto.··Propter vulgi favorem captandum ædificatis, quasi exhorreatis scelera eorum, sed ipso opere ostenditis, quod perfidiæ eorum, consentitis, quia hoc bonum non bene facitis sed pro vana gloria. Vos autem.··Propterea quia estis imitatores illorum, ut impleatis quod patribus defuit, scilicet ut me et meos persequamini, quem illi persecuti sunt in prophetis.'

LUK 11:49 Multiple spaces in '11.49··Prophetas et apostolos, et ex illis occident, et persequentur.··Mentiuntur hæretici, qui alium Veteris, alium Novi Testamenti dicunt institutorem.'

LUK 11:50 Multiple spaces in '11.50··A generatione.··Omnes mali una generatio sunt, una civitas, unum corpus diaboli, sicut omnes boni una generatio, et unum corpus sunt dicti.'

LUK 11:51 Multiple spaces in '11.51··Usque ad sanguinem Zachariæ.··Cur usque ad hunc, cum post hunc multi occisi ante natale Christi, et nato Christo mox pueri ab hac generatione sunt perempti? Sed quia Abel pastor ovium fuit, necatusque in agro, Zacharias sacerdos necatus in atrio templi, duos ordines martyrum signant, laicos, et eos qui altaris officio mancipantur.'

LUK 11:52 Multiple spaces in '11.52··Quia tulistis clavem.··Clavis, humilitas Christi, quam qui habent, Scripturas intelligunt. Hanc legisperiti, nec ipsi lege et prophetis intelligunt, nec ab aliis intelligi volunt. Intrare clavem, est non esse contentum superficie litteræ sed usque ad arcana intelligenda penetrare. Vel doctor si illos quos verbo ædificat exemplo scandalizat, nec ipse regnum Dei intrat et illos qui intrare poterant excludit.'

LUK 11:53 Multiple spaces in '11.53··Cum autem hæc ad illos diceret, cœperunt Pharisæi, et legisperiti.··Quam vera perfidiæ simulationis et impietatis suæ crimina audierint, ipsi testantur qui tanto intonante turbine non resipiscunt, sed doctorem veritatis aggrediuntur.'

LUK 12:1 Multiple spaces in '12.1··Attendite.··Ad hoc fermentum pertinent omnia quæ superius in domo Pharisæi disputavit, unde et Apostolus: Non in fermento veteri neque in fermento malitiæ I Cor. 5., etc. Attendite a fermento.··Pulcher locus tenendæ simplicitatis et æmulandæ fidei, ne more Judæorum aliud promamus affectu, aliud voce simulemus, cum sciamus in die judicii non posse esse latebram fraudis.'

LUK 12:2 Multiple spaces in '12.2··Neque absconditum quod non sciatur.··Ideo ne æmulemini simulatores, quia profecto veniet tempus in die judicii in quo et vestra virtus et illorum hypocrisis omnibus revelabitur, unde sequitur. Quoniam quæ in tenebris dixistis, in lumine dicentur.··Non solum in futuro omnia patebunt, sed etiam in præsenti tempore in tota Ecclesia per orbem terræ publice prædicabuntur, quæ in tenebris, id est, in umbra pressurarum et carcerum locuti estis, quando actus vestri legentur in excelsis. Quoniam quæ in tenebris dixistis, in lumine dicentur.··AMBR. Quod in tenebris, id est in timore dixistis, dicetur in lumine, id est in fiducia veritatis accepto Spiritu sancto. Et quod in aure, id est secreto locuti, super tecta, id est calcato carnis domicilio prædicabitur.'

LUK 12:4 Multiple spaces in '12.4··Dico autem vobis.··ID. Cum gemina sit causa perfidiæ, etc., usque ad ita fidei fundamentum est fortitudo.'

LUK 12:5 Multiple spaces in '12.5··Ostendam autem vobis.··Quia duo sunt genera persecutorum, unum aperte persequentium, alterum fraudulenter blandientium. Sicut supra contra hypocrisim, ita hic armat contra carnifices. Totus hic locus ad subeundam pro confessione Domini passionem vel contemptu mortis, vel spe præmii, vel mansuros in denuntiatione supplicii instruit.'

LUK 12:6 Multiple spaces in '12.6··Nonne quinque.··AMBR. Quinque passeres, quinque corporis sensus; vel duo secundum Matthæum, corpus et anima, etc., usque ad non dubium fidelium contemplationem apud illum valituram. Veneunt dipondio.··Dipondius est pondus ex duobus assibus compositum. Quod autem in numeris est unum, hoc in ponderibus as: quod duo, hoc dipondius est. Et unus ex,··etc. Simplicitatis affectum inspiraverat, virtutem mentis erexerat, sola fides nutabat, hanc de vilioribus roborat. Quomodo dicit Apostolus: Nunquid de bobus cura est Deo?··I Cor. 9. Sed aliud est cura, aliud est scientia.'

LUK 12:7 Multiple spaces in '12.7··Sed et capilli.··Non actu computationis, sed facultate cognitionis, a similitudine pecuniæ quæ numeratur ut servetur. Ubi magna providentia Dei, quod nec parva nec otiosa dicta eum lateant.'

LUK 12:8 Multiple spaces in '12.8··Omnis quicunque.··Ne quis tempore persecutionis sufficere sibi putaret fidem cordis, dicit: Omnis quicunque confessus fuerit.··Confitetur quis Jesum ea charitate quæ per dilectionem operatur, negat qui præceptis non obedit. Filius hominis.··Confitetur Filius apud Patrem illum, qui per Filium habet accessum ad Patrem. Negatur a Filio apud Patrem, cui non manifestatur in divinitatis potentia Filius et Pater. Et ne putetur una conditio omnium et eorum qui studio et eorum qui infirmitate vel ignorantia negant, subdit: Et omnis qui dicit verbum in Filio hominis remittetur.'

LUK 12:10 Multiple spaces in '12.10··Ei autem.··Ei etiam qui scandalizatus in infirmitate carnis me purum hominem vel voratorem suspicatus fuerit, remissibile erit, sed qui gratiam Spiritus sancti (qua pœnitentia inspiratur, et ad congregationem reditur) non cognoscens impœnitenti corde permanserit, cum hoc jam non sit humanum sed diabolicum, irremissibile erit.'

LUK 12:11 Multiple spaces in '12.11··Cum autem inducent vos in synagogas, et ad magistratus, et potestates.··Terror talium conventuum solet auferre libertatem loquendi. Nolite solliciti esse.··Voluntatem vestram pro Christo offerte. Christus vero loquetur pro se.'

LUK 12:13 Multiple spaces in '12.13··Magister.··Commendanti gratiam supernæ pacis et unitatis, vult iste ingerere molestiam terrenæ divisionis, unde et homo dicitur, id est terrenus. Inter quos enim hujusmodi zelus et contentio est, homines sunt et secundum hominem ambulant. Inter fratres, patrimonium, non judex medius, sed pietas debet sequestra dividere, quamvis immortalitatis patrimonium non sit pecunia hominibus petendum.'

LUK 12:14 Multiple spaces in '12.14··Quis me constituit.··Non sum dissensionis Deus, sed pacis et unitatis, qui veni homines pacificare cum angelis, ut multi unum cor et unam animam habeant. Non ut dividantur, sed ut habeant omnia communia, nec sit aliquis egens inter eos. Ille qui non colligit mecum, est divisor fraternitatis et dissensionis auctor.'

LUK 12:15 Multiple spaces in '12.15··Ab omni avaritia.··Nemo putaret crimen esse, hæreditatem dividere, fructus in horrea congregare, sed et hoc avaritiam indicat supernus judex, unde et subjungit: hominis cujusdam divitis.··Sicut supra contra Pharisæos et hypocritas, ita hic occasione stultæ petitionis contra avaritiam disputat. Non in abundantia. Non in solo pane vivit homo, sed in verbo Dei Deut. 8., nec temporalis vita multitudine divitiarum protenditur.'

LUK 12:16 Multiple spaces in '12.16··Dixit autem,··etc. Post præceptum subdit exemplum ad declinandam avaritiam temporalium. Hominis cujusdam divitis uberes fructus.··Non reprehenditur dives quod terram coluerit, vel fructus condiderit in horrea, sed quod fiduciam vitæ posuerit in illis, nec pauperibus erogaverit, ut ab eis reciperetur in æternis tabernaculis.'

LUK 12:17 Multiple spaces in '12.17··Quid faciam,··etc. Fructus suos, et sua bona esse computans non erogat pauperibus quæ supersunt, sed suæ luxuriæ reservare in futurum studet, et ignarus quis congregatis sit usurus.'

LUK 12:19 Multiple spaces in '12.19··Bona mea et dicam.··AMBR. Non sunt hominis bona, quæ secum auferre non potest. Sola enim misericordia comes est defunctorum. Requiesce.··Ecce cum pesti avaritiæ jungitur pestis desidiæ, ut nec pro temporalibus Deum interpellaret.'

LUK 12:20 Multiple spaces in '12.20··Dixit autem.··Dicere Dei, est ad hominem pravas ejus machinationes subita animadversione compescere. Stulte.··Quia longa tibi tempora divitiarum promittebas, hac nocte præreptus aliis congregata relinques. Repetunt,··etc. In nocte aufertur anima, quæ in obscuritate cordis quod poterat pati, prævidere noluit.'

LUK 12:21 Multiple spaces in '12.21··Et non est in Deum dives.··In Deum dives est qui transitoria contemnens pauperibus distribuit, cujus exspectatio Dominus est, cujus substantia, id est conscientiæ possessio qua sustentatur et pascitur, est apud Deum, non in sacculis terræ.'

LUK 12:22 Multiple spaces in '12.22··Dixitque ad discipulos suos.··Apostolos per fidem in spe æternorum confirmat, quia plures sunt quos torpentes facit amor præsentium et desperatio futurorum. Nolite solliciti.··Perfectius esset pauperibus omnia dare, et de mammona iniquitatis amicos facere; sed quia plerumque devotio fidei infirmitate revocatur, non prohibet providentiam, per quam in sudore vultus panis præparatur, sed vetat sollicitudinem quæ mentem perturbat et ab æternis revocat.'

LUK 12:24 Multiple spaces in '12.24··Considerate.··Sancti merito avibus comparantur, qui nihil in mundo habentes, nec laborantes, sola contemplatione æterna petunt, jam similes angelis. Quanto magis.··Si volatilibus non laborantibus, nec communes fructus aliquo sibi dominatu specialius vindicantibus providentia Dei necessaria largitur, verum est causam inopiæ nostræ avaritiam indicare, qui communia quasi propria vindicamus et aliis invidemus.'

LUK 12:26 Multiple spaces in '12.26··Si ergo neque.··Si nec in augmentatione corporis vestri operari potestis, quæ operatio est Deo minima ad comparationem spiritualis creaturæ, quid solliciti estis de cæteris majoribus, id est de animæ conservatione.'

LUK 12:27 Multiple spaces in '12.27··Considerate lilia.··Aperta comparatio. Lilia non sicut cæteri fructus aliquem agricolarum cultum requirunt. Solet etiam per lilium cœlestis beatitudo significari, ad quam nos invitat Dominus. Lilia non silvis sed in hortis nascuntur, sic et nos in hortis virtutum nasci debemus. Nec Salomon.··AMBR. Salomon et hic vestitus, et alibi coopertus gloria dicitur, qui infirmitatem corporeæ naturæ veluti quadam virtute mentis adopertam, operum gloria vestiebat. Vestiebat sicut unum.··Quæ purpura regum, quæ pictura textricum potest floribus comparari? Ipse color dicitur vestimentum floris, sicut dicitur: Operuit istum rubor.'

LUK 12:28 Multiple spaces in '12.28··Cras in clibanum.··Cras in Scripturis pro futuro ponitur, dicente Jacob: Exaudiet me cras justitia mea Gen. 30..'

LUK 12:29 Multiple spaces in '12.29··Nolite quærere quid manducetis, aut quid bibatis.··Non ait: Nolite quærere vel solliciti esse de cibo vel vestimento, sed expressius quid manducetis aut quid bibatis.··In quo videntur argui hi qui, spreto victu vel vestitu communi, lautiora vel austeriora præ his cum quibus vivunt, alimenta vel indumenta requirunt. Nolite in sublime.··Prohibita sollicitudine victus vel vestitus, quæ sunt ad necessitatem, prohibet etiam superbiam quæ solet de istis superabundantibus consequi: ideo hæc ne requiratis, quia talis sollicitudo facit infidelibus similes.'

LUK 12:30 Multiple spaces in '12.30··Et hæc omnia.··Quia omnia sunt filiorum, ideo hæc omnia adjicientur vobis, etiam non quærentibus, ut nec in præsenti nec in futuro desit aliqua gratia fidelibus, quibus si hæc subtrahuntur, ad probationem est, si dantur ad gratiarum actionem, quia omnia cooperantur in bonum bonis.'

LUK 12:32 Multiple spaces in '12.32··Nolite timere.··Regnum quærite, et de regno ne diffidatis; quia Pater complacita bonitate dabit vobis regnum, non vestris meritis. Pusillus.··Vel ob comparationem majoris numeri reproborum, vel potius ob humilitatis devotionem, per quam humilitatem crescit Ecclesia, per quam pervenitur ad regnum.'

LUK 12:33 Multiple spaces in '12.33··Vendite.··Non tantum non timeatis ne propter regnum militantibus vitæ necessaria desint, sed etiam possessa vendite propter eleemosynam, quæ est via ad regnum, dum per eam peccata redimuntur. Non tantum cibos vestros communicate pauperibus, sed etiam vendite vestras possessiones, ut omnibus vestris semel pro Domino spretis postea labore manuum vestrarum operemini, unde vivatis vel eleemosynam faciatis. Date eleemosynam.··Qui pro cœlo omnia mundana spernit vendat quæ habet et distribuat: qui non est tantæ virtutis, de his quæ habet eleemosynam det. Non deficientem.··Temporalia, vel ex sua fragilitate deficiunt, vel si quid solidum superest, ut lapides pretiosi, a furibus possunt tolli. Sed data pro Christo æternum fructum conferunt in cœlis.'

LUK 12:34 Multiple spaces in '12.34··Ubi enim thesaurus.··Universaliter, et de pecunia et de omnibus voluptatibus. Gulosi thesaurus est venter, ubi habet cor, sic et de aliis. Nam si in terra, cor est deorsum; si in cœlestibus, est in Christo fixum. Necesse est enim, ut quo præcesserit dilectionis thesaurus, illic et cogitationis sequatur affectus.'

LUK 12:35 Multiple spaces in '12.35··Sint lumbi,··etc., et lucernæ.··Deo non placet unum sine altero cum quis vel bona agit nondum refrenata luxuria, vel caste vivit, non exercens se per bona opera. Et ut ab amore temporalium possitis removeri, et bona quæ agitis, simplici intentione æternorum agatis, cingite lumbos, id est motus carnalium desideriorum refrenate, et habete lucernas ardentes, ut in operatione vestra solo Dei amore ardeatis et aliis exemplum præbeatis.'

LUK 12:36 Multiple spaces in '12.36··Exspectantibus.··Sive vitatis mala sive facitis bona, nihil mundamini, sed solum adventum Redemptoris exspectetis. Quando revertatur.··Ad nuptias Dominus ivit, cum post resurrectionem novus homo angelorum multitudinem sibi copulavit: a quibus revertitur, cum nobis per judicium manifestatur. Unde et bene de exspectantibus subdit: Ut cum venerit, confestim aperiant ei.··Non vult aperire judici pulsanti, qui timens videre iratum quem contempsit, de corpore exire metuit. Aperit qui judicem lætus et securus sustinet, et de propinqua morte gaudet, unde subditur: Beati servi illi, quos cum venerit,··etc.'

LUK 12:37 Multiple spaces in '12.37··Vigilantes.··Vigilat qui oculos apertos in vero lumine tenet, ut tenebras negligentiæ evitet; qui etiam quod credidit operatur, qui sollicitus est in cura gregis sibi commissi. Quid vero vigilantibus debeatur subdit: Amen dico vobis.'

LUK 12:38 Multiple spaces in '12.38··Et si venerit in secunda,··etc. Vigilias vocat a similitudine excubantium. In nocte hujus mundi semper debemus esse contra hostem solliciti, et exspectare lucem venturam, id est adventum judicis. Prima ergo vigilia custodia pueritiæ est, secunda juventutis, tertia senectutis. Si quis vero in pueritia vigilare neglexerit, non tamen desperet, sed etiam in juventute vel saltem tandem in senectute resipiscat, quia pius judex moras nostras patienter exspectat. Qui ad excutiendam mentis desidiam exteriorum damnatorum similitudinem inducit, ut per hoc animus ad custodiam sui suscitetur. Unde, Hoc autem scitote quoniam si sciret paterfamilias.··Nesciente patrefamilias fur domum perfodit, quia dum a sui custodia spiritus dormit, improvisa mors carnis habitaculum irrumpit, et ad supplicia trahit. Furi autem resisteret si vigilaret, quia adventum judicis occulte venientem præcavens, pœnitendo occurreret.'

LUK 12:40 Multiple spaces in '12.40··Qua hora non putatis Filius hominis veniet?··Ultimam horam semper ignorari voluit Dominus, ut semper sit suspecta, et ad eam semper præparetur.'

LUK 12:41 Multiple spaces in '12.41··Ait autem ei Petrus.··Cum Dominus duo proposuerit, scilicet et se subito venturum, et illos exspectando paratos esse debere, quærit Petrus si illa sublimia instituta cœlestis vitæ, quæ sunt necessaria se præparantibus, ad apostolos solum et similes eorum, an ad omnes salvandos pertineant.'

LUK 12:42 Multiple spaces in '12.42··Dixit autem Dominus.··Respondens ad interrogata Dominus, primum et secundum judicium cunctis affuturum, et singulos pro meritis vel remunerandos vel damnandos dicit. Deinde, quod maxime quæsierat, supponit scilicet gratiam virtutum quam mundo attulerat, a singulis quantum potest esse sectandam, quod est ibi: Ignem veni mittere in terram. Quis putas esse fidelis dispensator?··Quasi dicat: Vobis, qui dispensatores estis instituti, hoc specialius convenit de custodia et præparatione, ut et vos et alios præparetis in adventum judicis, quia pauci sunt qui commissam sibi bene administrant dispensationem. Et prudens quem constituit Dominus super familiam suam, ut,··etc. Quam rarus est Domino propter Dominum serviens, oves Christi non ad lucrum, sed amore Christi pascens, prudens in futuro, sibi providens quem constituit; id est, quam rarus qui sit vocatus a Deo tanquam Aaron, et non magis se ingesserit, et qui non magis se pascat quam oves!'

LUK 12:43 Multiple spaces in '12.43··Beatus.··Quasi dicat: Pauci sunt fideles. Iste autem qui repertus fuerit fideliter annonam verbi ministrat, et in curam gregis vigilans, æterna beatitudine glorificabitur.'

LUK 12:44 Multiple spaces in '12.44··Super omnia quæ possidet.··Quanta inter bonos auditores et bonos doctores est distantia meritorum, tanta et præmiorum. Auditores bonos facit discumbere et transiens ministrat, dispensatores constituit super omnia quæ possidet, non ut soli, sed ut præ cæteris habeant æterna, tum pro sua vita, tum pro gregis custodia.'

LUK 12:45 Multiple spaces in '12.45··Quod si dixerit servus.··Nota inter vitia servi ascriptum, quod tardum putat domini reditum. In virtutibus boni non annumerantur, quod hunc cito speraverit, sed tantum quod fideliter ministravit. Nihil ergo est melius, quam ut patienter sustineamus ignorare quod sciri non potest, sed tamen laboremus ut idonei inveniamur. Et edere.··Id est, cunctis sceleribus et illecebris sæculi, quæ mentem errare faciunt, occupari, vel ad litteram, si sit deditus gulæ et ebrietati.'

LUK 12:46 Multiple spaces in '12.46··Partemque.··Mali cum infidelibus punientur, sed differenter. Illi enim qui scienter peccant, gravius punientur. Minus graviter, qui peccant ex ignorantia. Et inter injustos tanto quisque tolerabiliorem habebit damnationem, quanto minorem habuit iniquitatem.'

LUK 12:48 Multiple spaces in '12.48··Paucis.··Mitissima omnium pœna est eorum qui præter originale nullum insuper addiderunt delictum. AMBR. Multi existimantes se minus vapulaturos, si nesciant, etc., usque ad sed contemptores judicantur. Omni autem.··Merito malus cognoscens plus, et non cognoscens minus vapulabit quia illi plus, isti minus, commissum est: et ab omni cui plus committitur, plus exigitur.'

LUK 12:49 Multiple spaces in '12.49··Ignem,··etc. Quasi dicat: Tu quærebas, an omnes moneam accinctis lumbis, ardentibus lucernis adventum Domini præstolari? Sed ego qui tantum ob hoc veni in mundum ut a cupiditatibus mundi ad cœlestia homines accenderem, nil aliud volo, nisi ut incendii hujus jubar usque ad finem sæculi cunctas mundi partes illustret, et ut in cordibus fidelium ita ignescat, ne aliquo impetu fluctuum vel flatuum exstinguatur. Baptismo autem habeo,··etc. Et ut ignis iste in fidelium cordibus queat accendi, ita ut omnia temporalia perfecte et seipsos possint despicere, prius habeo baptismo baptizari, hoc est unctione proprii sanguinis perfundi: non enim daretur spiritus, nisi Jesus primum glorificaretur. Et quomodo.··Tanta est dignatio Domini, ut infundendæ nobis devotionis et consummandæ perfectionis in nobis, et maturandæ pro nobis studium passionis sibi inesse testetur, qui cum in se nil haberet unde doleret, nostris tamen angebatur ærumnis, et tempore mortis mœstitiam prætendebat, quam non ex metu mortis suæ, sed mora redemptionis nostræ assumpserat. Usque dum perficiatur.··Qui usque ad perfectionem angitur de perfectione est securus, nec de ipsa angitur, sed potius mors corporis absolutio est anxietatis, non coacervatio doloris.'

LUK 12:51 Multiple spaces in '12.51··Putatis.··Quomodo post baptisma passionis, et post adventum ignis terra sit arsura, dicit: Quia ad fidem Christi totus orbis contra se est divisus, unaquæque domus habuit fideles et infideles, his contra fidem, illis pro fide pugnantibus.'

LUK 12:52 Multiple spaces in '12.52··In domo una.··Unusquisque homo, domus una est, vel Dei, vel diaboli. Itaque homo spiritualis domus spiritualis est. Divisi.··Prima causa est religionis ad Deum, secunda pietatis ad proximum. Oportet enim ut divinis humana posthabeas. Non est ergo pignoribus renuntiandum, sed Deus omnibus præferendus. Etenim naturæ pignora sunt Dei beneficia, nec debet plus amari beneficium quod accipitur, quam Deus a quo beneficium acceptum servatur. Tres in duos.··Id est, filius et filia et nurus, in patrem et matrem, et duo in tres, id est, pater et mater, ubi etiam socrus intelligitur, in filium et filiam et nurum.'

LUK 12:54 Multiple spaces in '12.54··Dicebat autem.··Cum apostolos etiam de suo primo adventu informasset, insinuans quid in eo factum sit, et de futuro, qualiter eum exspectare debeant, admonuisset, vertit sermonem ad turbas, in quibus Pharisæi erant, ut Matthæus indicat: Quia nec primum adventum factum credentes, nec secundum recte exspectantes, signum de cœlo quærebant tentantes. Hos ergo arguit, quia si vellent attendere, possent ex verbis prophetarum certum utriusque adventus habere indicium. Cum videritis.··Mystice. Nubes ab occasu oriens, carnem Christi a morte resurgentem significat, ex quo tempore imber Evangelicæ prædicationis omnibus terris est infusus. Auster flans ante æstum, leviores tribulationes ante judicium significat. Nimbus venit.··Ad litteram manifestus est sensus: Qui ex elementorum immutatione aurarum statum possunt prænoscere, possent etiam tempus utriusque adventus scire, tum ex dictis prophetarum, tum ex magnificentia operum.'

LUK 12:56 Multiple spaces in '12.56··Hypocritæ,··etc. Et ne aliqui rudes in turba de imperitia sua sibi blandientes se excusarent, dicentes se legem et prophetas ignorare, supponit eos per naturalem rationem posse discernere, vel eum qui opera facit quæ nullus alius fecerat, supra hominem et Deum esse: vel post tot sæculi injustitias, justum Creatoris judicium esse venturum.'

LUK 12:58 Multiple spaces in '12.58··Cum autem vadis.··Cum in hac vita præparas te ad placatam faciem judicis videndam, quamvis sermo Dei sit contrarius tuæ carni, tamen eo utere sicut custodia data tibi in hoc itinere, ne contemptus te accuset. Cum adversario.··Adversarius noster in via est sermo Dei, contrarius nostris carnalibus desideriis in præsenti vita, a quo liberatur qui præceptis ejus humiliter subditur: alioquin ex sermonis contemptu reus, in examine judicis tenebitur peccator, quem judex exactori, id est diabolo, tradet; quia permittet ut diabolus animam ejus ad pœnam trahat, et ipse exactor qui pœnam exigit pro reatu quem suggessit, eam retrudet in gehennam. Da operam,··etc. Hæc etiam ad calcandas mundi illecebras et ad judicis adventum præstolandum pertinent. Quasi dicat: Quandoquidem constat districtum judicem esse venturum, ergo hic ita vivite, ne in illo judicio damnemini.'

LUK 12:59 Multiple spaces in '12.59··Reddas.··Reddit semper pœnas pro peccatis patiendo, sed nunquam veniam consequendo.'

LUK 13:1 Multiple spaces in '13.1··Aderant autem.··Dum magister veritatis præsentes instrueret qualiter se præparare deberent ad adventum judicis, et qualiter qui se non præparant sunt damnandi, nuntiatur ei de Galilæis, quod quasi juste ideo petierunt, quod non bene se præparaverunt: et respondet Dominus, et illos vere fuisse peccatores et juste periisse, et similiter alios peccatores perituros, si se peccatores non attendunt. Nuntiantes.··Quasi dicant: Apparet istos fuisse peccatores et damnandos in æternum, qui tam scelerata morte ab impio præside inter sua sacrificia occisi sunt. De Galilæis.··Galilæi impias scelerata morte scelerum suorum pœnas solvunt, quibus tamen non ipsa mors obfuit, ut in secundam mortem mitterentur, sed improba vita. Puniti sunt autem ad correctionem viventium, ut flagellato pestilente stultus sapientior fiat, vel ad exemplar corrigi nolentium, ideoque pessime periturorum.'

LUK 13:3 Multiple spaces in '13.3··Omnes,··etc. Hoc impletum est post passionem Domini quando Romani impœnitentes Judæos incipiendo a Galilæa adeo devastaverunt, ut non solum atria templi, sed etiam interiora domus, quo Galilæorum accessus non erat, humano sanguine fœdarentur.'

LUK 13:4 Multiple spaces in '13.4··Sicut illi decem.··Isti Hierosolymitæ sicut et Galilæi non soli peccatores fuerunt, sed in terrorem reliquorum puniti sunt; qui ruina turris pressi significant Judæos qui pœnitere noluerunt, cum suis mœnibus esse perituros. Nec frustra decem et octo, qui numerus apud Græcos ex iota et ita exprimitur, hoc est ex eisdem litteris quibus nomen Jesus incipit. Significat autem Judæos hinc maxime perituros, qui nomen Salvatoris recipere noluerint. Illa turris significat illum qui est turris fortitudinis, quæ merito in Siloa, quia Siloa, quod interpretatur missus,··significat eum qui missus a Patre venit in mundum, qui omnes super quos ceciderit conteret.'

LUK 13:6 Multiple spaces in '13.6··Arborem fici.··In origine humani generis Adam et Eva cum peccassent de foliis ficulneæ succinctoria sibi fecerunt. Per folia ergo ficulneæ intelliguntur peccata. Erant autem sub arbore fici, tanquam sub umbra mortis, de quibus dictum est: Qui sedebant sub umbra mortis lumen ortum est eis Isa. 9..'

LUK 13:7 Multiple spaces in '13.7··Quærens fructum. Vinea Domini sabaoh, domus Isræl est,··in qua domo Synagoga condita est sicut ficus in vinea. Sed qui in vinea peccantem a viatoribus permisit diripi, hanc etiam ficum jussit excidi. In qua quærit fructum, non qui adesse nesciret, sed ostendit in figura, quia in Synagoga jam fructum habere deberet. Nec ante tempus quærit qui per triennium venit. Qui per Moysen Synagogam instituit, ipse in carne apparens in Synagoga crebris docet, fructum fidei quærit, sed in Pharisæis non reperit. Dixit autem ad cultorem vineæ.··Cultor vineæ, doctores sunt et apostoli quorum precibus et monitis assidua Dei cura suggeritur, quibus Dominus sæpe de infructuosa gente Judæorum conqueritur, quod per tres annos suæ visitationis, id est, in legalibus edictis, propheticis contestationibus, Evangelii gratia, negligens exstiterit. Ut quid etiam terram,··etc. Potest per terram sterili ficu occupatam Judaica plebs signari, quæ noxia præpositorum umbra premitur, ne lumen veritatis videat et exemplis eorum impeditur, ne sole dilectionis calescat; unde Matth. 23.: Væ vobis, Scribæ et Pharisæi,··etc. Terram occupat, qui locum quem tenet bonis operibus non exercet, qui exemplo pravitatis impedimentum præstat cæteris.'

LUK 13:8 Multiple spaces in '13.8··Usquedum fodiam,··etc. Donec radicem infructuosæ mentis humilem, et præsentium pressurarum, et æternæ damnationis incutiendo metum. Fossa quippe in imo est, et increpatio, dum mentem sibi demonstrat, humiliat. Novit cultor terram excolere, qui novit vitia reprehendere. Intellexit duritiam et superbiam Judæorum causam esse sterilitatis. Pollicetur itaque dura corda apostolicis ligonibus esse fodienda, et superbientia ad humilitatem revocanda. Mittam stercora.··Id est, malorum quæ fecit abominationem ad animum reducam, et compunctionis gratiam cum fructibus boni operis quasi de pinguedine stercoris exsuscitem. Peccata enim carnis stercora dicuntur, quæ immittuntur ad radicem arboris, quando pravitatis conscientiæ tangitur cogitationis memoria, et dum inde pœnitet quasi per tactum stercoris redit ad fecunditatem operis.'

LUK 13:9 Multiple spaces in '13.9··Et si quidem.··Cum pœnitentiæ ordo exigeret, ut apponeret, reservabitur vel aliquid tale, nihil tamen subjunxit, sed suspendit sententiam. Sin autem.··Scilicet, non fecerit fructum, continue judicium venturæ damnationis annexuit, quia procliviores ad negandum quam ad credendum videbat.'

LUK 13:10 Multiple spaces in '13.10··Erat autem docens.··Hanc similitudinem de ficulnea dicitur Dominus docuisse in Synagoga, ut intimetur ad ipsam Synagogam pertinuisse parabolam. Quod enim fructum quærit in ficulnea nec invenit, significat quod verbum commodat Synagogæ, nec illa recipit, quam tamen non ex toto exstirpandam, sed reliquias per fidem salvandas intelligens, mox ibidem primitivæ Ecclesiæ sanatio sub specie incurvæ mulieris subsequitur. Idem enim significat ficulnea reservata quod mulier erecta. Sabbatis.··Sabbatis docet et curvam erigit, quia per verbum prædicationis a temporalibus ad æterna erectos ad quietem resurrectionis perducit.'

LUK 13:11 Multiple spaces in '13.11··Ecce mulier,··etc. Hæc mulier non nisi post decem et octo annos erigi potuit, quia humana natura hanc corruptionem deponere et ad induendam incorruptionem æternæ beatitudinis erigi non poterit, nisi prius impleverit legem quæ in decem præceptis continetur, et gratiam in qua Christi resurrectio facta est et nostra exspectatur. Annis,··etc. Senarius in quo mundi creatura perfecta est, operum perfectionem signat, qui per tres multiplicatos decem et octo reddit, et signat eos qui in tribus temporibus Dominicæ visitationis, scilicet ante legem et sub lege et sub gratia, perfectionem operum habent. Hoc ergo tempore Judæa a suæ mentis rectitudine curvata fuit, quæ magis terrena quam cœlestia noverat, operatur.'

LUK 13:14 Multiple spaces in '13.14··Quia Sabbato.··Deus ab operibus mundi Sabbato requievit. Unde et Moyses Sabbato a servili et noxia actione feriandum præcepit, præfigurans tempus quo nostra sæcularia opera, non vero religiosa, id est laudandi Deum cessabunt. In signum hujus rei etiam Sabbato Dominus curat. Hoc autem non intelligens archisynagogus fallitur et fallit, quia lex in Sabbato non hominem curare, sed servilia opera facere, id est peccatis gravari prohibuit.'

LUK 13:15 Multiple spaces in '13.15··Hypocritæ.··Merito hypocritas, id est simulatores vocat, qui cum magistri plebium videri appetant, sanationem hominis non reverentur postponere curæ pecoris. Non solvit bovem.··Mystice. Bos qui cognovit possessorem suum et asinus qui novit præsepe domini sui, Judaicum et Gentilem populum significant, qui uterque peccati vinculis absolutus, sitim æstumque hujus mundi per haustum Dominici fontis deposuit. In his ergo duobus animalibus vocationem duorum populorum, adversantibus Judæis, prænuntiat Dominus.'

LUK 13:16 Multiple spaces in '13.16··Hanc autem,··etc. Filia Abrahæ, quæque fidelis anima filia Abrahæ, Ecclesia de utroque populo ad fidem collecta, quæ tempore legis et Dominicæ resurrectionis impleto, per septiformem gratiam Spiritus sancti vincula longæ captivitatis erupit: et sic idem est bovem vel asinum a præsepio solutos ad potum agi, quod est filiam Abrahæ a vinculo noxiæ inclinationis erigi'

LUK 13:17 Multiple spaces in '13.17··Erubescebant omnes.··Qui de dictis Salvatoris erubescunt, ficulneæ sterili se similes ostendunt. Qui ergo gaudent de miraculis, pertinent ad filiam Abrahæ, id est Ecclesiam, Deum de sua erectione glorificantem. Adversarii.··Scribæ et Pharisæi, qui nec aperte veritati contradicere possunt, nec propter invidiam credere volunt. Omnis populus gaudebat.··Simplices, humiles verba veritatis et miracula amantes, et isti sunt figura gentium, quæ excæcatis Judæis congregandæ sunt ad fidem per humilitatem. Unde et Salvator fidem eorum commendat sub comparatione grani sinapis.'

LUK 13:18 Multiple spaces in '13.18··Dicebat ergo.··Quandoquidem aderant gaudentes et glorificantes, dicebat ad commendationem et instructionem illorum qui per humilitatem et fidei fervorem exaltandi sunt in Ecclesia.'

LUK 13:19 Multiple spaces in '13.19··Simile est,··etc. Granum sinapis, res vilis et simplex, sed, si teritur, vim suam fundit. Regnum ergo cœlorum, id est fides per quam venitur ad regnum, comparatur grano sinapis: quia primo humilis et quasi abjecta et amari saporis propter infirmitatem Christi et scandalum crucis; sed trita adversis, gratiam suæ virtutis effundit et odore suo circumstantes adimplet, dum gloriam resurrectionis et ascensionis etiam post mortem prædicavit toto orbe terrarum. Vel corpus Christi granum sinapis, quod accipiens Joseph in horto sepelivit, quod postea in resurrectione et ascensione crevit. Expandit ramos, prædicatores per totum mundum mittens, in quorum dictis et consolationibus fideles a fatigatione mundi respirant.'

LUK 13:21 Multiple spaces in '13.21··Quod acceptum,··etc. Mulier Ecclesia, cujus farina sumus, quotquot timoris et spei exercitio quasi mola superiore et inferiore conterimur, ut unus panis multi simus in Christo. Abscondit ergo Ecclesia fermentum dilectionis in farinæ sata tria, quia præcipit ut diligamus Deum toto corde, tota anima, tota virtute.'

LUK 13:22 Multiple spaces in '13.22··Et ibat,··etc. Ubique indifferenter prædicabat, non personas discernens, sed salutem credentibus quærens.'

LUK 13:24 Multiple spaces in '13.24··Contendite intrare,··etc. Quasi diceret: Vere pauci, et illi cum magnis laboribus, quia nisi mentis intentio ferveat, unda mundi non vincitur, per quam anima ad ima semper revocatur.'

LUK 13:25 Multiple spaces in '13.25··Cum autem,··etc. Paterfamilias Christus, cum ubique ex Divinitate sit, illis jam intus esse dicitur, quos in cœlo præsens sua visione lætificat, sed quasi foris est his quos in hac peregrinatione certantes occultus adjuvat. Intrabit ergo cum totam Ecclesiam ad sui contemplationem perducet. Claudet ostium, cum reprobis locum pœnitentiæ tollet, qui foris stantes pulsabunt, id est a justis segregati, misericordiam quam contempserunt frustra implorabunt. Incipietis foris stare.··Modo tempore misericordiæ contendite, quia tempore judicii reprobis tollitur locus pœnitentiæ, qui nunc aperitur cunctis pie quærentibus. Nescio vos.··Non novit lux tenebras, id est non aspicit, quia, si aspiceret, tenebræ non essent.'

LUK 13:26 Multiple spaces in '13.26··Manducavimus,··etc. Non festivitatum epulatio juvat, quæ fidei pietas non commendat. Non scientia Scripturarum notum Deo facit, quem operum iniquitas indignum ostendit. Vel de Judæis simpliciter intelligendum est, qui respuentes mysteria fidei, gratos se Deo arbitrantur, quod in templo victimis oblatis coram Domino epulantur, et lectionem prophetarum auscultant. Vel mystice: Manducat coram Domino et bibit, qui verbi pabulum avide suscipit. In plateis,··etc. Scriptura in obscurioribus cibus est, quia quasi exponendo frangitur, et manducando glutitur. Potus enim in apertioribus, ubi ita absorbetur sicut invenitur. Et occulta ergo et aperta se intellexisse testantur, qui, reprobante judice, quod manducaverunt conqueruntur.'

LUK 13:28 Multiple spaces in '13.28··Ibi erit fletus,··etc. Fletus de ardore, stridor dentium de frigore solet excitari, quia ibi transibunt ab aquis nivium ad calorem nimium. Vel stridor prodit indignantis affectum, quod sero pœnitet, quod deliquit pertinaciter. Vel stridebunt dentibus, qui hic de edacitate gaudebunt. Flebunt oculi qui hic per concupiscentias vagabuntur. Et nota per fletum qui est oculorum, et stridorem dentium, veram impiorum resurrectionem.'

LUK 13:29 Multiple spaces in '13.29··Et venient.··Multi prius ferventes postea torpent. Multi prius frigidi, subito ardescunt. Multi in sæculo despecti, in futuro sunt glorificandi. Alii apud homines gloriosi, in futuro sunt damnandi. Vel gentiles, qui diu sine fide vixerant, ad fidem sunt vocandi, Judæi exsecrandi.'

LUK 13:32 Multiple spaces in '13.32··Dicite vulpi,··etc. Vulpis animal dolosum, in fovea ad insidias latens, odore fetens, nunquam rectis itineribus incedens. Hæc omnia hæreticis (quorum typum tenet Herodes) congruunt, qui Christum, id est humilitatem Christianæ fidei, in credentibus conantur exstinguere. Ecce ejicio dæmonia,··etc. Quasi diceret: Nec Herodes, nec hæretici quorum ipse figura est, poterunt perturbare quod intendo facere. Intendo autem ejicere dæmonia de cordibus hominum, ut relictis vanitatibus in me credant; et perficere sanitates, ut secundum mea præcepta vivant; postea consummor in meo corpore, quod est Ecclesia, quam in die resurrectionis glorificatam ad consortium angelorum perducam.'

LUK 13:33 Multiple spaces in '13.33··Verumtamen oportet.··Non poterit perturbare Herodes quin ita agam et ita consummar, sed nec mortem corporis mei poterit operari, quam in Jerusalem oportet fieri, ubi non ipse sed Pilatus dominatur. Hodie et cras,··etc. Prima dies, est per Dei gratiam abrenuntiare vanitatibus. Secunda, concordare veritati moribus et vita. Tertia, est ultima glorificatio.'

LUK 13:34 Multiple spaces in '13.34··Jerusalem,··etc. Ubi prophetæ mei, ibi ego caput prophetarum debeo immolari, pro quo peccato juste ipsa destruetur, cui destructioni eorum sicut pius pater condoleo. Quoties volui congregare.··Ac si dicat: Ego volui et tu noluisti: et quotquot congregavi mea voluntate semper efficaci, te nolente feci, quia ingrata semper fuisti. Filios tuos.··In hoc quod dicit: Quoties volui congregare filios tuos,··etc., omnes retro prophetas a se missos testatur. Quemadmodum avis,··etc. Pulchre qui Herodem de sua nece tractantem vulpem vocaverat, se avi comparat, quia fraudulenta vulpes semper avibus insidias tendit.'

LUK 13:35 Multiple spaces in '13.35··Domus vestra.··Templum vel civitas, quia, occiso Domino, Romani quasi vacuum nidum diripientes, tulerunt locum et gentem. Non videbitis me,··etc. Nisi pœnitentiam egeritis et confessi fueritis me Filium omnipotentis Patris, in secundo adventu faciem meam non videbitis. Cum dicetis,··etc. Hoc quidem turbæ dixerunt Domino veniente in Jerusalem. Sed quia Lucas non dicit Dominum ad Galilæos postea reversum, ut ab illis hoc ei decantaretur, cogit mystice hoc de adventu claritatis intelligi.'

LUK 14:1 Multiple spaces in '14.1··Et factum est,··etc., aqua, inde hydropis, morbus aquosus subcutaneus, de vitio vesicæ natus cum inflatione turgente et anhelitu fetido. Et est proprium hydropici, quanto plus bibit, tanto plus sitit, et ideo comparatur ei quem fluxus carnalium voluptatum exuberans aggravat, comparaturque diviti avaro.'

LUK 14:3 Multiple spaces in '14.3··Si licet,··etc. Sabbatis præcipue docet et operatur Jesus, non solum propter spirituale sabbatum, sed et propter populi celebriorem conventum, quærens salutem omnium.'

LUK 14:4 Multiple spaces in '14.4··At illi tacuerunt.··Merito tacent, qui contra se dicturum quidquid dixerat vident. Si enim licet, cur observant? Si non licet, cur pecora curant? Ipse vero.··Ideo ante Pharisæos hydropicum sanat, et mox contra avaritiam disputat, ut ipsos avaritiæ arguat per quam sabbatum violant, et legem male interpretantur. In sabbato enim non a bonis, sed a malis operibus feriandum est, unde dicitur: Omne opus servile non facietis in eo Lev. 23., id est peccatum. Sic in æterna requie a malis tantum feriabitur, non a bonis.'

LUK 14:5 Multiple spaces in '14.5··Cujus vestrum.··Competenti exemplo solvit quæstionem, ut ostendat eos sabbatum violare in opere cupiditatis, qui eum violare arguunt in opere charitatis. Bos in puteum.··Congrue animali quod decidit in puteum hydropicum comparat, quia noxio humore peribat. Et bene bovem et asinum nominat, ut vel sapientes vel hebetes, vel utrumque populum signat, scilicet Judæum pressum jugo legis, et gentilem nulla ratione domitum, sed stolidum et brutum, quos omnes a puteo concupiscentiæ demersos extrahit: Omnes enim peccaverunt, et egent gratia Dei Rom. 35..'

LUK 14:7 Multiple spaces in '14.7··Dicebat autem.··Postquam convicerat illos de avaritia et violatione sabbati, incipit docere de Evangelica gratia illos qui aderant idonei, invitans illos ad humilitatem contra tumorem quem habebant in lege Pharisæi, vel intendens in doctrina sua quomodo debeant accubitus in Ecclesia eligere.'

LUK 14:8 Multiple spaces in '14.8··Cum invitatus fueris:··Cum per gratiam fidei vocatus a prædicatore, membris Ecclesiæ te junxeris, non te de meritis gloriando, quasi cæteris sublimior extollas. Ne forte honoratior.··Honoratiori post invitato locum dat, qui de suæ conversationis confidentia securior factus, cito illorum qui se in Christo secuti sunt agilitate præitur. Et cum rubore novissimum locum tenet, etc., cum de aliis meliora cognoscens, quidquid de sua operatione altum senserat, humiliat, dicens cum Propheta: Exaltatus autem humiliatus sum et confusus Psal. 87..'

LUK 14:9 Multiple spaces in '14.9··Et tunc incipias,··etc. Et tunc, erubescens quod de te aliquando majora præsumpsisti, incipies ad pœnitentiam humiliari, et te minoris cognoscere meriti, ne nunc incipias quærere quod tibi servatur in fine, quia hæreditas ad quam festinatur in principio, in novissima benedictione deficiet.'

LUK 14:10 Multiple spaces in '14.10··Tunc erit tibi gloria,··etc. Quotidie Dominus, dum convivas suos visitat et dijudicat, tanta spiritus sui humilibus dona præstat, ut eos cœtus fidelium cum admiratione glorificet; stupensque in auctoris sui laudem prosiliat, dicens: Mihi autem nimis honorificati sunt amici tui, Deus Psal. 138..'

LUK 14:12 Multiple spaces in '14.12··Dicebat autem.··Secundum ordinem litteræ. Postquam monuit invitatos qualiter debeant accumbere, monet et invitatorem quos debeat invitare, ne temporalis expensio bonorum quam facit cedat in vacuum, vel forsitan augmentet peccatum: sed ita expendat temporalia, ut per hæc pateat via ad æterna. Et ei qui se invitaverat.··Principi Pharisæorum loquitur, qui forsitan superbire poterat, quia tot ad convivium quasi ex misericordia vocaverat; vel sicut ex verbis Domini potest concipi, ideo potius invitaverat, ut ab illis iterum invitaretur, et sic nulla specialis retributio sequeretur. Noli vocare amicos.··Fratres, amicos, et divites alterutrum convivia celebrare, non quasi scelus interdicit, sed ostendit non valere ad præmia vitæ. Sunt autem et quædam talium divitum convivia, quæ non solum in præsenti retributiones, sed etiam damnationem percipiunt futuro; unde Apostolus: Non in comessationibus et ebrietatibus Rom. 8., id est in luxuriosis conviviis, quæ aut collatione omnium celebrantur, aut vicibus contubernalibus solent exhiberi, ubi neminem pudeat aliquid inhonestum facere vel dicere. Ne forte.··Quasi dicat: Si intendis invitare, ut inviteris, ibi potes falli; sed si distribueris pauperibus, de mercede non falleris.'

LUK 14:13 Multiple spaces in '14.13··Voca pauperes.··Qui pauperes vocat in futuro præmium percipiet. Qui amicos et fratres et divites vocat, recepit mercedem suam. Sed si hoc propter Deum facit, in exemplum filiorum Job, sicut cætera fraternæ dilectionis officia, ipse qui jussit remunerat. Qui luxuriosos propter lasciviam vocat, pœna non carebit.'

LUK 14:14 Multiple spaces in '14.14··In resurrectione.··Cum omnes resurrecturi sint, tamen singulariter et quasi propria dicitur resurrectio justorum, qui in ea sunt immutandi.'

LUK 14:15 Multiple spaces in '14.15··Hæc cum audisset,··etc. Illectus dulcedine auditæ resurrectionis in laudem ejus prorumpit, et in ea vere beatos fore asserit, etsi non bene intelligat quibus meritis ad illam beatitudinem possit attingi. Beatus,··etc. Si quis manducaverit ex hoc pane, vivet in æternum Joan. 6.. Si quis incarnationis sacramento perfecte incorporatus, divinæ majestatis visione frui meruerit, hic æterna beatitudine gaudebit. Sed quia multi fide tenus quasi orando percipiunt, dulcedinem vero ejus veraciter attingere fastidiunt, torpor eorum redarguitur.'

LUK 14:16 Multiple spaces in '14.16··Homo quidam,··etc. Verbum incarnatum satietatem internæ dulcedinis multis præparavit, sed pauci veniunt, quia multi qui per fidem ei subjiciuntur male vivendo ei continuo contradicunt. Cœnam magnam.··Hoc convivium, non prandium sed cœna dicitur, quia post prandium de quo Matthæus agit, cœna restat, post cœnam nullum convivium restat: de prandio multi, et de cœna nullus ejicitur.'

LUK 14:17 Multiple spaces in '14.17··Et misit servum.··Hora cœnæ finis sæculi; unde Apostolus: Nos scimus in quos fines sæculorum devenerunt I Cor. 10.. In hoc fine mittitur servus, id est ordo prædicatorum ad invitatos per legem et prophetas, ut repulso fastidio ad gustandam cœnam se præpararent, quia omnia jam sunt parata. Christo enim immolato, introitus regni patet.'

LUK 14:18 Multiple spaces in '14.18··Et cœperunt,··etc. Ideo excusant, quia nemini intercluditur regnum, nisi quem suæ vocis professio excluserit. Excusat autem se omnis qui plus terrena quam cœlestia diligit, etiamsi ad cœlestia se tendere dicat. Villam emi.··Villa, id est terrena substantia. Exit ergo videre villam, qui sola exteriora cogitat propter substantiam, et hoc est quod ab amatoribus mundi prius quæritur, scilicet substantia corporis. AUG. In empta villa, dominatio notatur et superbia. Habere enim villam, etc., usque ad amor rerum terrenarum viscus est spiritualium pennarum. Rogo te.··Dum dicit: Rogo te, habe me excusatum,··humilitas sonat in voce dum venire contemnit, superbia in actione.'

LUK 14:19 Multiple spaces in '14.19··Juga boum.··Quinque juga boum, quinque corporis sensus, qui recte juga dicuntur, qui in utroque sexu geminantur; qui quoniam non interna, sed sola exteriora cognoscunt et tangunt, recte per eos curiositas designatur, quæ dum exterius investigat vitam proximi, sua intima nescit. Et curiosi animus quanto est peritus alieni, tanto ignarus sui. Nec discrepant verba excusantis a significatione sui vitii, dum dicit: Eo probare illa.··Quia probatio ad curiositatem solet pertinere.'

LUK 14:20 Multiple spaces in '14.20··Uxorem duxi.··Quia multi non propter fecunditatem, sed propter desideria carnis uxores ducunt, ideo per rem istam carnis voluptas designatur, propter quam ad cœnam Dei fastidiosus venire recusat.'

LUK 14:22 Multiple spaces in '14.22··Factum est,··etc. Multos tales ex Judæis ad cœnam tuam collegimus, sed isti locum convivii tui non implent, superest locus ubi gentium numerositas suscipiatur.'

LUK 14:23 Multiple spaces in '14.23··Exi in vias et sepes,··etc. Nota quod in hac tertia invitatione non dicitur: Invita, sed Compelle intrare. Qui enim hujus mundi adversitatibus fracti ad Dei amorem redeunt, atque a præsentis vitæ desideriis corriguntur, illi non nisi compulsi intrant. Quidam autem vocantur et contemnunt, qui domum intellectus accipiunt, sed opere non implent. Quidam vocantur et veniunt, qui acceptam intelligentiam opere adimplent.'

LUK 14:25 Multiple spaces in '14.25··Ibant autem turbæ,··etc. Turbæ quæ sequuntur Jesum iter facientem in Jerusalem, signant eos qui ad cœnam invitati vel compulsi veniunt, et tota intentione Jesum imitantur, præcedentem ad æternæ pacis visionem. Hos ergo instruit qui sincero amore patriam illam debeant appetere, et pro ea carnalis pietatis affectibus renuntiare.'

LUK 14:26 Multiple spaces in '14.26··Si quis venit.··Simul et odisse et diligere possumus: ut et cognitione conjunctos, et divino præcepto diligamus, et quos adversarios in via Dei patimur, odiendo et fugiendo nesciamus. Adhuc.··Tunc bene animam odimus, cum ejus carnalibus desideriis non acquiescimus, sed reluctamur et frangimus.'

LUK 14:27 Multiple spaces in '14.27··Et qui non bajulat.··Crux duobus modis bajulatur: cum vel per abstinentiam caro afficitur, vel per compassionem proximi affligitur animus. Et venit post me.··Aliquis enim carnem lacerat pro inani gloria, vel proximo carnaliter compatitur ut culpæ faveat, hic crucem ferre videtur, sed Deum non sequitur.'

LUK 14:28 Multiple spaces in '14.28··Quis enim ex vobis.··Postquam Dominus sequentibus se in Jerusalem dedit sublimia præcepta de contemptu mundi, et de abjectione corporis, supponit præceptum de perseverantia, ad quam necessaria est cum humilitate patientia. Et hoc per simile ædificantis. Turrim ædificare.··Quia sublimia præcepta dedit, ædificandæ sublimitatis comparationem subjungit. Computat sumptus.··Ille computat sumptus, qui discernit esse erogandam temporalem pecuniam, et cor avertendum a cupiditatibus mundi, et animam præparandam contra adversa mundi.'

LUK 14:29 Multiple spaces in '14.29··Omnes qui vident.··Sicut ait Apostolus: Facti sumus spectaculum mundo, angelis et hominibus II Cor. 4.. Et in omni quod agimus, considerare occultos adversarios debemus, qui nostris operibus insidiantur, et nisi contra eos vigilemus, patimur irrisores quos habemus ad malum suasores.'

LUK 14:31 Multiple spaces in '14.31··Aut quis,··etc. Post similitudinem de turre ædificanda, supponit similitudinem majoris rei, de rege pugnaturo. In quo ostenditur per impletionem præcedentium mandatorum nullum ad gloriam posse pertingere, nisi severi judicis sententia temperetur per misericordiam. In conspectu enim Dei omnis homo imperfectus. Si possit.··Quasi cum decem millibus occurrit Deo, qui offert opera decem mandatorum quæ exterius gessit. Sed Deus quasi cum duplicato numero contravenit, cum vix illum præparatum in solo opere, discutit simul de opere et cogitatione. Et ideo, dum adhuc longe est per dilationem judicii, nos fragilitatis nostræ insufficientiam attendentes, ad impetrandam severi judicis pacem debemus præmittere legationem lacrymarum, bonorum operum, piorum affectum.'

LUK 14:33 Multiple spaces in '14.33··Sic ergo,··etc. Infert a præmissis similitudinibus. Quandoquidem non bene potest ædificare qui non computat sumptus, nec secure potest occurrere qui non præmittit legationem, ergo nec meus potest esse discipulus qui non renuntiat omnibus.'

LUK 14:34 Multiple spaces in '14.34··Bonum.··Vere qui vult meus esse discipulus oportet ut renuntiet omnibus, quia ita erit bonum sal, id est dignus constitui in numero apostolorum, ad condienda corda auditorum spiritualia sapientia.'

LUK 14:35 Multiple spaces in '14.35··Neque in sterquilinium.··Sal sterilem facit terram. Unde ira victorum destructas urbes sale seminabat, ne in eis germen oriretur. Ita apostoli, destructo peccati regno, germen vitiorum compescunt. Sal cibos condit, carnes siccat. Prædicatio a vermibus et putredine vitiorum illæsam servat suo Creatori humanam naturam.'

LUK 15:4 Multiple spaces in '15.4··Qui ex vobis,··etc. Didiceras in superioribus abnegare negligentiam, vitare arrogantiam, devotionem sumere, sæcularibus occupationibus non teneri, caduca non præferre perpetuis. Sed quia fragilitas humana firmum nequit in tanto sæculi lubrico tenere vestigium, etiam adversus errorem remedium ibi medicus demonstrat, scilicet, judex spem veniæ non negat. Centum oves.··Quia centenarius numerus perfectus est. Deus centum oves, id est perfectum numerum habuit, cum angelorum et hominum substantiam creavit; sed una periit, quando homo pascua vitæ peccando dereliquit: ergo quia rationalis creaturæ numerus pereunte homine erat diminutus, quærit in terra hominem ut summa integretur. Nonne dimittit.··Quasi dicat: Murmuratis, quia peccatores recipio, sed ego non veni nisi ut aberrantes colligam, sicut unusquisque vestrum aberrantem ovem reducere laborat.'

LUK 15:5 Multiple spaces in '15.5··Imponit in humerum.··Ovem in humeris posuit, qui, humanam naturam suscipiens, peccata nostra ipse portavit: unde humeri Christi crucis brachia sunt, illic peccata nostra deposuit, in illa nobilis patibuli cervice requievit.'

LUK 15:6 Multiple spaces in '15.6··Et veniens.··Reparato homine ad cœlum redit pastor, ibi angelorum choros invenit. Qui amici, quia in stabilitate sua voluntatem ejus continue custodiunt; qui et vicini, quia claritate visionis ejus fruuntur. Et nota, quod non dicit: Congratulamini ovi inventæ, sed mihi,··quia gaudium ejus est vita nostra.'

LUK 15:7 Multiple spaces in '15.7··Dico vobis.··In nonaginta novem, justorum numerus intelligitur; in una ove, peccatorum. Gaudium.··Angeli, quia rationales, gaudent de reconciliato sibi homine, quod incendit nos ad probitatem: agamus quod illis gratum sit, quorum et affectare patrocinium, et offensam timere debemus. Quam super.··Si in nonaginta novem justis qui non erraverunt nec indigent pœnitentia, angeli intelliguntur, majus videtur impios justificare quam justos creare et conservare, quia etsi utrumque æqualis potentiæ, hic majoris misericordiæ et majoris gaudii.'

LUK 15:8 Multiple spaces in '15.8··Aut quæ mulier.··Mulier, id est Dei sapientia, decem drachmas habuit, cum homines et angelos ad imaginem suam creavit. Sed unam perdidit, cum homo a similitudine Creatoris recessit. Sed Dei sapientia lucernam ad quærendum accendit, cum in carne apparuit, quia lucerna est lux in testa, id est verbum in carne. Quod ubi inter homines claruit, domum evertit, quia conscientias hominum de reatu suo perturbavit, et sic drachma reperitur, dum in homine similitudo Conditoris reparatur. Habens drachmas decem.··Angelorum et hominum naturam, quam ad æternitatem Dominus consistere voluit, ad suam similitudinem creavit. Decem ergo drachmas mulier habuit, cum novem ordinibus angelorum additus est homo, ut compleretur decimus electorum numerus. Qui nec post culpam a Creatore periit, quia eum sapientia Dei per carnem miraculis coruscans, ex lumine testæ reparavit. Convocat.··Amicæ et vicinæ supernæ potestates, quæ tanto Deo juxta sunt, quanto eum vicinius contemplantur. Quas vocat, dum per exhibitionem gratiæ hominibus impensæ ad amorem sui vehementius accendit.'

LUK 15:11 Multiple spaces in '15.11··Homo quidam.··Duabus præmissis parabolis, quantum ipse cum angelis gaudeat de pœnitentium salute insinuat. In hac tertia non solum gaudium ostendit, sed etiam murmur invidentium reprehendit.'

LUK 15:12 Multiple spaces in '15.12··Et dixit,··etc. Sicut Deus non habet alium a quo formetur, a quo negatur, sic iste vult sua potestate uti, ut nullo formante, nullo regente vivat. Pater, da.··Dimidium patrimonium petentibus datur, nec est culpa patris qui dat adolescentiori. Nulla in regno Dei infirma ætas, nec fides gravatur annis, nisi ipse certe se judicaverit inidoneum qui poscit. Si iste non recessisset a patre, impedimentum nescisset ætatis, sed perægre profectus merito patrimonium vastat. Et divisit.··Fidelibus suæ gratiæ protectionem, quam desiderabant, impertiendo: infidelibus vero naturalibus solum ingenii quo contenti erant, beneficium concedendo.'

LUK 15:13 Multiple spaces in '15.13··Non post multos.··Non multo post institutionem humani generis, placuit animæ liberum arbitrium ferre secum, quasi quamdam potentiam naturæ suæ, et deserere eum a quo condita est, confidens viribus suis. Et has vires tanto citius consumat quanto datorem deserit. Hæc est prodiga vita, quæ amat fundere et spatiari in pompis exterioribus, relinquens eum qui sibi est interior'

LUK 15:14 Multiple spaces in '15.14··Et ipse cœpit.··Quia nihil satis est prodigæ voluptati, quia voluptas semper habet famem sui; merito ergo eget, qui thesauros sapientiæ, divitiarumque cœlestium altitudinem reliquit.'

LUK 15:15 Multiple spaces in '15.15··Uni civium.··Unus civium ille est qui concupiscentiis terrenis merito pravitatis suæ præpositus princeps mundi vocatur. Qui in villam mittit, quia cupiditati mundialis substantiæ subjugat. Porcos pascit, cum ea quibus immundi spiritus gaudent, operatur. Ut pasceret porcos.··Porcus immundum animal, quod sordibus delectatur; sic diabolus, qui in idolis cruore pecudum pascitur, et morte ipsius hominis. Misit ergo in villam, id est suum fecit famulum, ut pasceret porcos, immolans ei animam suam.'

LUK 15:16 Multiple spaces in '15.16··Et cupiebat.··Cibus dæmonum est ebrietas, fornicatio et hujusmodi, quæ blanda sunt et ad sui usum provocant. Neque alia cura est luxuriosis nisi ut ventrem suum impleant, quorum deus venter est Philip. 3.. Sed eis non potest saturari, quia voluptas semper habet famem sui. Nemo illi dabat.··Quia diabolus cum aliquem suum facit, ultra ad vitiorum abundantiam non procurat, sciens esse jam mortuum.'

LUK 15:17 Multiple spaces in '15.17··Quanti mercenarii.··Qui futuræ mercedis intuitu digna operari satagunt, quotidianis supernæ gratiæ reficiuntur alimentis. Sed fame perit, qui extra domum patris, id est sine fide vivens, vitam beatam in inani philosophia inquirit.'

LUK 15:18 Multiple spaces in '15.18··Pater, peccavi.··Etsi Deus omnia novit, vocem tamen exspectat confessionis. Sine periculo prodas quod scis jam esse cognitum: habes causam ut pro te interveniat Christus, nec pro te gratis mortuus sit; habet et causam ignoscendi Pater, quia quod vult Filius vult et Pater.'

LUK 15:19 Multiple spaces in '15.19··Fac me,··etc. Ad Filii affectum, qui omnia quæ Patris sunt sua esse non ambigit, aspirare non præsumit, sed mercenarii statum jam pro mercede serviturus desiderat, sed nec hunc etiam nisi paterna dignatione se promereri posse testatur. AMBR. Distat inter servum, mercenarium et filium. Servus, etc., usque ad quod post osculum patris generosissime dedignatur.'

LUK 15:20 Multiple spaces in '15.20··Cum autem adhuc longe esset,··etc. Antequam intelligeret Deum, sed tamen cum jam pie eum quæreret, tamen nondum dignus operibus rediret, per Verbum incarnatum anticipat filii reditum. Ante ad terras venit quam ille ad domum confessionis, ipsum verbum non deserens, sed in verbo usque ad peregrinationem nostram condescendens. Brachium, id est filium in amplexum revertentis humiliavit. Pater super filii collum cecidit, dum leve jugum suæ dilectionis sibi imposuit, et osculatus est eum, ut ostenderetur quod alibi dicitur: Osculetur me osculo oris sui Cant. 1.. Rediens, osculum charitatis a patre accipit, dum per gratiam certificatur de indulgentia.'

LUK 15:22 Multiple spaces in '15.22··Cito proferte,··etc. Stola prima, vestis innocentiæ, in qua primus homo conditus, sed post culpam se nudum novit, et pellicium, id est mortale sumpsit indumentum. Annulum.··Id est signaculum fidei, quo signantur promissa in cordibus credentium. In manu.··Id est operatione: ut per opera fides clarescat, et per fidem opera firmentur. Et calceamenta.··Id est exempla priorum munite in officio prædicandi, ut et opus ornetur bene vivendo, et cursus ad æterna præparando.'

LUK 15:23 Multiple spaces in '15.23··Adducite vitulum.··Prædicate Christum et mortem ejus insinuate, ut et corde credat, occisum imitando, et ore percipiat passionis sacramentum ad emendationem.'

LUK 15:24 Multiple spaces in '15.24··Et cœperunt epulari.··Non solum filius pro quo vitulus occisus est, reficitur, sed et pater et servi ejus, quia refectio Dei et sanctorum est salus peccatorum. Et nota, quod post datam stolam, annulum, calceamentum, vitulus immolatur, quia nisi quis spem primæ immortalitatis induerit, nisi annulo fidei opera præmunierit, nisi ipsam fidem confitendo prædicaverit, cœlestibus non potest interesse sacramentis.'

LUK 15:25 Multiple spaces in '15.25··Erat autem filius,··etc. Filius, id est populus Isræl, qui nec ad colenda idola elongaverat. Neque in domo erat, quia interiora legis non penetrabat: litterali sensu, contentus, terrena operans, terrena exspectans. Hic est qui agrum emit, et quinque juga boum, legis onere pressus, terrenis sensibus fruitur, et uxorem duxit in affectu carnis. Et cum veniret.··Appropinquat filius domum cum aliquis in populo illo spiritualiter legem intelligens, labores servilis operis improbat, et Ecclesiæ libertatem considerat. Audit symphoniam et chorum, id est spiritu plenos vocibus consonis Evangelium prædicare. Vocat unum de servis, cum sumit ad legendum aliquem de prophetis. Et eum interrogat, dum in eo scrutatur quæ sint hæc festa Ecclesiæ in quibus se esse non videt.'

LUK 15:26 Multiple spaces in '15.26··Interrogavit.··Et nunc quærit Isræl cur Deus lætetur in assumptione gentium, et propter invidiam nescit patris voluntatem, et foris stat, quamvis per præcones rogetur.'

LUK 15:28 Multiple spaces in '15.28··Indignatus.··Indignabantur Judæi et conquerebantur, quia Jesus cum gentibus epularetur. Et adhuc de gentium salute indignantur nec volunt introire. Sed cum plenitudo gentium introierit, egredietur pater ad rogandum Isræl, quando manifesta erit vocatio Judæorum.'

LUK 15:29 Multiple spaces in '15.29··Ecce tot annis.··HIER. Justitiam legis secutus, justitiæ Dei non est subjectus. Quæ enim major est justitia Dei quam ignoscere pœnitentibus? Mandatum tuum,··etc. Quasi non sit præterire, saluti alterius invidere, vel de justitia se jactare.'

LUK 15:30 Multiple spaces in '15.30··Occidisti illi vitulum.··Confitentur venisse Christum, sed invidia non vult salvari. Sic de Judæo et gentili. Generaliter autem de justo et peccatore potest accipi. Devoravit substantiam,··etc. Meretrices sunt superstitiones gentilium, cum quibus substantiam dissipat, qui, relicto connubio verbi Dei, cum dæmone feda cupiditate fornicatur. Filii, tu semper,··etc. Non quasi mentientem redarguit, sed secum perseverantiam ejus approbans, et ad perfruitionem potioris exsultationis invitans. Omnia mea,··etc. In æterna beatitudine, et omnium singula, et singulorum omnia.'

LUK 16:1 Multiple spaces in '16.1··Ad discipulos.··Quia Pharisæi superbi et avari sicut petentibus veniam, ita egentibus pecuniam negabant; ideo Salvator nunc ad illos, nunc illis audientibus, ad discipulos de pietate verba facit. Homo quidam.··Villicus proprie, villæ custos, sed ponitur hic pro œconomo, id est dispensatore, qui universam substantiam domus dispensat. In hoc quippe dispensatore non omnia ad imitandum debemus sumere, scilicet ut fraudulenter erga Deum agamus. Sed econtrario istæ similitudines dantur, ut intelligamus si laudari potuit a Domino qui fraudem faciebat, quanto magis placet Deo qui secundum ejus præceptum opera illa facit.'

LUK 16:6 Multiple spaces in '16.6··Centum cados.··Cadus Græce, amphora dicitur Latine, continens tres urnas. Chorus modiis triginta impletur. Simpliciter sic potest accipi; quisquis indigentiam pauperis, vel ex dimidia, vel ex quinta parte alleviat misericordiæ suæ mercede donandus est.'

LUK 16:8 Multiple spaces in '16.8··Et laudavit Dominus.··Si dispensator iniqui mammonæ Domini voce laudatur quod de re iniqua sibi justitiam præparavit, et passus dispendium, tamen laudat prudentiam ejus, non quod adversum Dominum fraudulenter egerit, sed quod pro se prudenter fecerit: quanto magis Christus qui nullum damnum sustinere potest, et pronus est ad clementiam, laudabit discipulos, si in sibi creditos misericordes fuerint. Filii hujus sæculi.··Cujus quisque opera agit, ejus et filius dicitur; unde: Filii hujus sæculi,··id est tenebrarum; et filii lucis, æternæ vitæ.'

LUK 16:9 Multiple spaces in '16.9··Facite vobis.··Mammona lingua Syrorum divitiæ iniquitatis, quia de iniquitate collectæ sunt. Si ergo iniquitas bene dispensata vertitur in justitiam, quanto magis epulæ divini sermonis, in quo nulla est iniquitas, bonum dispensatorem levant in cœlum.'

LUK 16:10 Multiple spaces in '16.10··Qui fidelis.··In pecunia cum paupere participanda. Et in majori.··Adhærens Creatori, et cum eo spiritus unus effectus. Sed qui temporalia quæ possidet non bene dispensat, æternorum sibi gloriam de qua tumet evacuat.'

LUK 16:11 Multiple spaces in '16.11··Si ergo,··etc. Qui non dat fratribus ad utendum quod a Deo pro omnibus est creatum, iniquus erit in spirituali pecunia dividenda, ut non pro necessitate, sed pro personis doctrinam Domini dividat.'

LUK 16:12 Multiple spaces in '16.12··Et si in alieno.··Si carnales divitias quæ labuntur non bene dispensatis, veras et æternas divitias quis dabit vobis?'

LUK 16:13 Multiple spaces in '16.13··Nemo servus.··Corripiens avaritiam dicit amatores pecuniæ Deum amore non posse; qui ergo Deum amat pecuniam contemnit: non valet enim simul transitoria et æterna diligere. Aut uni adhærebit.··AUG. Non quidem diliget. Nemo enim diligit, etc., usque ad et de bonitate ejus et impunitate sibi blanditur. Non potestis,··etc. Non ait habere divitias, sed servire. Servit qui custodit ut servus; sed qui servitutis excussit jugum, distribuit ut Dominus. Qui servit mammonæ, illi utique servit qui merito suæ perversitatis rebus istis præpositus princeps mundi a Domino dicitur.'

LUK 16:14 Multiple spaces in '16.14··Audiebant autem.··Monebat Dominus scribas et Pharisæos non superbe sapere, non de sua justitia præsumere, sed peccatores pœnitentes suscipere: et sua quæ forte inciderent peccata, eleemosynis redimere. Sed illi præceptorem misericordiæ, humilitatis, et parcimoniæ, derident, quasi minus utilia et nunquam facienda noxius imperaret, vel certe utilia, sed a se jam perfecta superfluus ingereret.'

LUK 16:15 Multiple spaces in '16.15··Et ait,··etc. Dum peccatores quasi infirmos et desperatores contemnitis, et vos perfectos in omnibus cunctæque fragilitatis expertes, eleemosynarum remedio non egere creditis. Sed hæc tumoris altitudo quam juste damnanda sit, videt ille qui illuminat abscondita tenebrarum, et manifestat consilia cordium.'

LUK 16:16 Multiple spaces in '16.16··Lex et prophetæ.··Disputantem contra philargyriam deridebant, quasi contrarium legi et prophetis: cum in lege multi divites Deo placuerunt, et cum lex suis observatoribus bona terræ promittat, quibus occurrit docens distantiam esse inter legem et Evangelium: quia in lege carnalibus propter terram præcipiuntur minora, et in Evangelio spiritualibus propter cœlum præcipiuntur majora. Et omnis.··Magna vis est cum de terra genitu cœlum quærit possidere per virtutem, quod non potuit tenere per naturam, cum linguas etiam deridentium contemnit, sicut Dominus irritus est a Pharisæis. Omnis qui vim facit, vehementi studio properat, non torpenti lentescit affectu. Est ergo fidei religiosa violentia, segnities criminosa. Faciamus ergo vim naturæ, ut non ad terrena demergat, sed ad superna se erigat.'

LUK 16:17 Multiple spaces in '16.17··Facilius est.··Quamvis dicam, Lex et prophetæ usque ad Joannem,··tamen non prædico legis destructionem: quia facilius est maxima mundi elementa quam minima legis præcepta transire, quia etiam illa quæ levia vel superstitiosa videntur, non vacant a sacramentis spiritualibus quando omnia et in Evangelio recapitulatur.'

LUK 16:18 Multiple spaces in '16.18··Omnis etc. AMBR. Non omne conjugium est a Deo. Non enim gentilibus Christianæ copulantur, cum lex prohibeat. Ubi est impar conjugium, lex Dei non est.'

LUK 16:19 Multiple spaces in '16.19··Homo quidam.··Contra derisores avaros quod proposuit exemplo astruit, scilicet quod dives apud inferos torquetur, qui Lazarum non fecit sibi amicum, a quo posset recipi in æterna tabernacula, et magis videtur narratio quam parabola. Qui induebatur purpura,··etc. GREG. Purpura color regii habitus est, conchis marinis, etc., usque ad quia viscera pietatis ignoravit, quia præcepta pretio redimere noluit.'

LUK 16:20 Multiple spaces in '16.20··Et erat quidam.··Si qua reprehensibilia in pauperibus videmus, despicere non debemus, quia fortasse quos morum infirmitas vulnerat, medicina paupertatis curat. Ulceribus plenus.··Hujus ulcera dives fastidiosus exhorret, ne inter pretiosas epulas, unguentatosque convivas, fetorem ulcerum lambentibus canibus sustineat.'

LUK 16:21 Multiple spaces in '16.21··Cupiens.··In una re duo judicia Dei explentur: ex visione pauperis diviti non miserenti cumulus damnationis infertur; et rursum ex visione divitis, tentatus quotidie pauper probatur, quem ad majorem ipsius probationem paupertas simul et ægritudo, et visa divitis copia, et nulla sibi adhibita consolatio, afficiunt. Canes.··Potest in lingua canum lingua significari adulantium qui vulnera lingunt, dum mala quæ in nobis reprehendimus improbo favore laudant.'

LUK 16:22 Multiple spaces in '16.22··In sinum Abrahæ.··Sinus Abrahæ est requies beatorum pauperum, quorum est regnum cœlorum, in quo post hanc vitam recipiuntur. Sepultura inferni pœnarum profunditas est, quæ superbos et immisericordes post hanc vitam vorat. Et sepultus est.··In lege non tenacia, sed rapina damnatur; in Evangelio dives quod sua non dedit torquetur.'

LUK 16:23 Multiple spaces in '16.23··Elevans autem.··A longe vident infideles, dum in imo positi ante diem judicii fideles super se in requie attendunt, quorum gaudia post contemplari non possunt. Longe est quod conspiciunt, quia illuc per meritum non attingunt. Vidit Abraham.··GREG. Credendum est, quod ante retributionem extremi judicii injusti in requie, etc., usque ad et de illorum pœna torquentur quos inutiliter amaverunt.'

LUK 16:24 Multiple spaces in '16.24··Ut intingat.··Qui micas cadentes de mensa Lazaro non dedit, de extremo ejus digito aquam distillari in ore suo cupit, et qui minima in vita non dedit, in inferno minima quærit.'

LUK 16:25 Multiple spaces in '16.25··Quia recepisti.··AUG. Nota quod dives iste aliquid boni habuit, ex quo bonum transitorium in hac vita recepit, et Lazarus aliquid mali habuit, sed ignis inopia purgavit.'

LUK 16:26 Multiple spaces in '16.26··Et in his omnibus.··Sicut reprobi a pœnis ad gloriam sanctorum transire volunt, ita justi per misericordiam mente ire volunt ad positos in tormentis, ut eos liberent; sed non possunt, quia justorum animæ etsi in naturæ suæ bonitate misericordiam habent, jam tamen auctoris sui justitiæ conjunctæ, tanta rectitudine constringuntur, ut nulla ad reprobos compassione moveantur.'

LUK 16:27 Multiple spaces in '16.27··Rogo ergo.··Postquam ardenti de se spes tollitur, animus ad propinquos recurrit, quia reproborum mentem pœna sua quandoque inutiliter erudit ad charitatem, ut jam tunc etiam suos spiritualiter diligant, qui hic dum peccata diligerent, nec se amabant. Servatur ergo diviti ad pœnam, et cognitio pauperis quem despexit, et memoria fratrum quos reliquit, ut de visa despecti gloria, et de pœna inutiliter amatorum amplius torqueatur. Ut mittas.··Serius dives iste magister incipit esse, cum jam nec discendi tempus habeat, nec docendi.'

LUK 16:31 Multiple spaces in '16.31··Si Moysen.··Qui verba legis despiciunt, Redemptoris præcepta qui ex mortuis surrexit, quanto subtiliora sunt, tanto hæc difficilius implebunt, et cujus dicta implere renuunt, ei procul dubio credere recusant.'

LUK 17:1 Multiple spaces in '17.1··Et ait ad discipulos.··Sciendum cum Dominus de misericordia loqueretur, Pharisæi avari in irrisione perseverabant, in quo infirmis auditoribus scandalum, ne attenderent, faciebant. Hos ergo increpat loquens apostolis, scilicet quod illi suo vitio faciebant, ut evenirent scandala per se quæ non poterant non evenire in mundo ærumnis et erroribus plenissimo.'

LUK 17:2 Multiple spaces in '17.2··Si lapis molaris,··etc. Secundum ritum provinciæ ubi erat ista criminum pœna, ut alligato saxo in profundum demergerentur. Et vere utilius innoxium pœna gravissima vitam finire, quam lædendo fratrem mortem mœreri perpetuam. De pusillis.··Non ætate, sed fide et animo, qui occasiones quærunt quomodo scandalizentur, ideo consulere oportet vos his ne occasione vestri recedant a fide et a salute.'

LUK 17:3 Multiple spaces in '17.3··Attendite vobis.··Quo ordine, scandala declinare et væ perpetuum evitare possimus, insinuat. Sed si nos attendimus ne quem lædamus, si pœnitentem zelo justitiæ corripimus, si ex corde pœnitenti dimittimus, nec jubemur passim peccanti, sed pœnitentiam agenti dimittere. Primum ergo est peccantem increpare, ut postea pœnitenti possimus dimittere. Ita enim peccat qui peccantem videns tacet, sicut qui pœnitenti non indulget. Et si pœnitentiam.··Aliter fratri pœnitenti, aliter inimico persequenti veniam dare præcipimur. Fratri concessa remissione socia charitate communicamus, persecutori malum nobis volenti, vel si potest facienti, bona volumus et facimus quod possumus.'

LUK 17:4 Multiple spaces in '17.4··Septies.··Solet universitas septenario designari. Præcipitur ergo ut omnia peccata dimittantur, vel semper pœnitenti dimittatur.'

LUK 17:5 Multiple spaces in '17.5··Adauge.··Cum supra dixisset Luc. 16.: Qui fidelis est in minimo,··etc. Apostoli qui in alieno et in minimo, id est in terrenorum contemptu fuerant fideles, in suo et majori fidem postulant augeri, ut qui ex fide jam habent exordia virtutis, in eadem proficiant, donec ad perfectionem veniant.'

LUK 17:6 Multiple spaces in '17.6··Arbori moro.··Per morum colore sanguineo cujus fructus et virgulta rubent, Evangelium crucis exprimitur, quæ per fidem apostolorum de gente Judæorum (in qua velut in stirpe generis tenebatur verbum prædicationis) est eradicata et in mare gentium transplantata, cui etiam convenit subjecta parabola de ministris verbi. Folia mori serpenti subjecta necem inferunt, et verbum crucis ut cuncta salutaria confert, cuncta noxia tollit. Fructus mori in flore albet, formatus irrutilat, maturitate nigrescit: sic diabolus, flore angelicæ naturæ et potestate rutilantis prævaricando terror inhorruit odore, qui per fidem excluditur.'

LUK 17:7 Multiple spaces in '17.7··Quis autem,··etc. Servus arans aut pascens doctor est Ecclesiæ, de quo dicitur: Nemo mittens manum ad aratrum et aspiciens retro, aptus est regno Luc. 9. Dei. Et Dominus Petro dicit: Pasce oves meas Joan. 21.. Qui servus de agro regreditur, cum intermisso opere prædicandi, quasi ad curiam conscientiæ rediens sua dicta vel facta pertractat, cui Dominus non statim jubet ab hac vita transire, et æterna quiete refoveri, sed domi parare quod cœnet, id est post laborem apertæ locutionis, humilitatem propriæ conversationis exhibere, in tali enim conscientia Deus cœnat.'

LUK 17:8 Multiple spaces in '17.8··Et ministra mihi.··Ministrat conditori qui ejus naturam considerans, et ejus judicia pertimescens, de suis se virtutibus humiliat. Minister enim a minori statu dicitur.'

LUK 17:10 Multiple spaces in '17.10··Sic et vos.··Postquam ad perfectionem fidei exhortatus est, per quam fiunt mirabilia opera, etiam contra rerum naturam monet, ne quis de suis operibus glorietur, sed quanto fides est foris virtutibus excellentior, tanto conscientia intus sit humilior, quia Domino jure debemus obsequium. Servi inutiles.··Si homo ab homine servo non uniforme, sed multiplex ministerium exigit, nec gratiam habet, quanto magis vos qui sine me nihil potestis, non unius usum operis vel laboris exercere debetis, sed semper novis studiis augere priora, nec vos jactetis, quia bene servitis. Quod debuimus facere.··Qui venit ministrare non ministrari, nos debitores sibi fecit, ne nostris operibus confidentes, sed ejus examen paventes, omnibus impletis quæ præcepta sunt, nos imperfectos esse recognoscamus, quandiu peregrinamur a Deo.'

LUK 17:11 Multiple spaces in '17.11··Et factum est.··Post parabolam qua invitat ad humanitatem et perseverantiam in diversis officiis Dei, reprehenduntur ingrati de impensis beneficiis.'

LUK 17:12 Multiple spaces in '17.12··Occurrerunt,··etc. Leprosi sunt hæretici, qui quasi varios colores habentes in eodem corpore, varias sectas, nunc falsitatis, nunc veritatis, permiscent in eadem prædicatione. Hi autem quia vitantur et ab Ecclesia removentur longe, necesse habent ut magno clamore interpellent. Qui steterunt,··etc. Qui contra Decalogum peccaverunt, nec amando Deum (de quo male sentiunt), nec proximum, a quo dividuntur, sub denario ad Deum clamant et sanantur, dum in Ecclesiæ societate doctrinam integram veramque assequuntur, et omnia secundum Catholicæ fidei regulam disserunt, et varietate mendaciorum quasi lepra carent. Sed unus gratias agit, id est qui in unitate Ecclesiæ per humilitatem remanent; qui vero per superbiam elati mundatori sunt ingrati, novem sunt, quia per unitatem a perfectione denarii deficiunt.'

LUK 17:13 Multiple spaces in '17.13··Et levaverunt vocem.··Quia in verbis Salvatoris se errasse cognoscunt, salvandi præceptorem vocant, et per cognitionem præceptoris redeunt ad formam salutis.'

LUK 17:14 Multiple spaces in '17.14··Ite,··etc. Quisquis hæretica pravitate, vel gentili superstitione, vel Judaica perfidia, vel fraterno schismate per Dei gratiam mundatus caruerit, necesse est ut ad Ecclesiam veniat, coloremque fidei verum aliis similem ostendat.'

LUK 17:15 Multiple spaces in '17.15··Unus autem.··Unus autem regressus significat unius Ecclesiæ devotam in Christo humilitatem, qui cadens ad pedes ejus gratias agens, quia repressis præsumptionis cogitationibus, quam sit infirmus videt, nihil virtutis sibi tribuit; bona quæ agit de misericordia intelligit.'

LUK 17:16 Multiple spaces in '17.16··Et cecidit in faciem.··Cadit in faciem, qui de perpetratis malis erubescit. Ibi enim cadit homo, ubi confunditur. Qui in faciem cadit, videt quo cadat; qui retro cadit, non videt. Boni ergo in faciem cadunt, quia humiliant se in his visibilibus, ut ad invisibilia erigantur; mali retro cadunt, quia cadunt in invisibilibus, ubi non vident quid eos sequatur.'

LUK 17:19 Multiple spaces in '17.19··Surge.··Qui infirmitatem suam agnoscens humiliter ante Deum jacuit, divina consolatione surgere ad fortiora opera, et ire crescendo usque ad perfectiora jubetur. Fides tua.··Fides quæ ad agendas gratias inclinavit, econtra perfidia illos damnat qui de acceptis beneficiis sunt ingrati. Te salvum fecit.··In superiori parabola decernitur fidem per humilitatem debere augeri. In ista rebus ipsis manifeste ostenditur, non fidei tantum agnitam rationem, sed fidei exsecutam operationem esse, quæ salvum faciat credentem.'

LUK 17:20 Multiple spaces in '17.20··Interrogatus.··Ideo interrogant, quia, sicut Lucas inferius aperuit, existimabant quod, veniente Domino Hierosolymam, confestim regnum ejus manifestaretur. Non venit regnum Dei,··etc. Quia, quando veniet, neque ab angelis, neque ab hominibus potest observari, sicut Dominicæ incarnationis tempus, et prophetarum vaticiniis præfixum, et angelorum est præconiis manifestatum, adeo ut conceptus est, natus, baptizatus, prædicans, moriens, resurgens, ad cœlos ascendens, comitantibus indesinenter, vel angelorum, vel hominum, vel certe miraculorum sit declaratus indiciis.'

LUK 17:21 Multiple spaces in '17.21··Ecce enim regnum.··Non poterit observari, quia regnum meum non est corporale, ut putatis, sed spirituale, quod fide jam incepit. Regnum Dei.··Vel sic potest accipi responsio Domini: Regnum Dei intra vos est,··qui quandoque venturus Judex omnium, nunc etiam regnat in cordibus fidelium. Sed cum hæretici turbant Ecclesiam pravis dogmatibus, desiderant fideles ut Dominus, una die ad terras rediens, si fieri posset, veritatem fidei intimaret. Sed non videbunt, quia quod semel Evangelico fulgore est exhibitum, non est opus corporali visione Domini firmari.'

LUK 17:22 Multiple spaces in '17.22··Venient dies.··Noluit dicere quando veniret, sed venturum dixit, ut incuteret omnibus terrorem imminentis judicii, nec securitatem afferret dilationis. Desideretis.··Post meam ascensionem, quando vos in hoc exsilio mundi ingemiscentes desiderabitis me videre in gloria mea, quæ voluntas laudanda, non tamen in hoc mundo implenda. Unum diem.··Bene unum dicit, quia in illa gloria, de qua propheta ait: Melior est dies una in atriis tuis super millia Psal. 83., nulla est tenebrarum interruptio, nulla saltem memoria miseriæ vel doloris. Hujus diei præsentiam bonum est desiderare, non tamen magnitudine desiderii nobis fingere somnia, quasi instet dies Domini, quod ab aliquibus faciendum prædicit.'

LUK 17:23 Multiple spaces in '17.23··Et dicent,··etc. Fuere quidam qui computantes curricula ætatum, consummationis sæculi, certum annum, diem et horam se dicerent invenisse.'

LUK 17:24 Multiple spaces in '17.24··Nam sicut,··etc. Nolite illis credere, quia secundus adventus repentinus erit, et ita manifestus, quod nullus poterit ignorare de sub cœlo, quia discrimen judicii sub cœlo, hoc est, in æris medio geritur.'

LUK 17:25 Multiple spaces in '17.25··Primum autem,··etc. Loquens de gloria adventus, inserit etiam de passione, ut cum morientem viderent quem regnaturum audierant, dolorem passionis, spe promissæ claritatis mitigarent.'

LUK 17:26 Multiple spaces in '17.26··Et sicut factum est.··Subitum adventus sui diem pluribus astruit exemplis, et quem fulguri (cito omnia transvolanti) comparaverat, diebus Nœ, vel Loth æquiparat, quando repentinus mortalibus supervenit interitus.'

LUK 17:27 Multiple spaces in '17.27··Edebant,··etc. Non connubia vel alimenta damnantur, cum in his successionis, in illis naturæ posita sint subsidia, sed immoderatus licitorum usus arguitur. Quia enim his se totos dando, Dei judicia contemnebant, igne vel aqua perierunt. Usque in diem.··Allegorice: Nœ arcam ædificat, cum Dominus fideres in Ecclesia congregat. Quam et consummatam ingreditur cum hanc in die judicii præsentia sua illustrat. Sed dum arca ædificatur, iniqui luxuriantur, et dum intratur, æterna damnatione plectuntur.'

LUK 17:28 Multiple spaces in '17.28··Similiter,··etc. Prætermisso maximo Sodomitarum scelere, sola ea commemorat quæ vel levia, vel nulla esse putarentur, ut intelligas quali pœna feriantur illicita, si licita et ea sine quibus vita non ducitur, immoderatius acta, igne et sulphure punientur. Loth.··Allegorice: Loth, qui interpretatur declinans,··est populus electorum, qui dum in Sodomis, id est inter reprobos ut advena moratur, quantum valet scelera eorum declinat. Exeunte Loth, Sodoma perit, quia in consummatione sæculi exibunt angeli, et separabunt malos de medio justorum, et mittent eos in caminum ignis Matth. 13..'

LUK 17:30 Multiple spaces in '17.30··Filius hominis.··Qui interim apparens omnia videt, tunc apparens omnia judicabit, quando cunctos judiciorum suorum oblitos huic sæculo conspexerit mancipatos, ut merito debeant cum ipso quem inhabitant orbe deleri.'

LUK 17:31 Multiple spaces in '17.31··In illa die.··Hucusque de hoc quod regnum, id est Christus, non cum observatione, sed insperatus adveniat: nunc a qualibus ipse adventus exspectari debeat. In tecto est, qui carnalia excedens velut in aura libera spiritualiter vivit. Vasa ejus in domo, sunt concupiscentiæ carnales, quas prius amaverat, sed superna petens in mundo reliquerat, quas imminente judicio necesse est ne repetat. Et qui in agro.··Quod dixerat: Eum qui in agro est retro non debere redire, ne de his tantum dictum videretur, qui aperte de agro redituri sunt, id est Dominum palam negaturi; ostendit multos qui cum faciem in anteriora videntur tenere, animo tamen retro respiciunt.'

LUK 17:32 Multiple spaces in '17.32··Memores estote.··Uxor Loth significat illos qui in tribulatione retro respiciunt, et se a spe divinæ promissionis avertunt, et ideo statua salis facta est, quia admonendo homines ne similia faciant, corda eorum condit ne sint fatui.'

LUK 17:33 Multiple spaces in '17.33··Quicunque.··Qui vitam carnalem (negando Christum) in mundo salvare voluerit, in futuro perdet eam; vel qui æternam salutem animæ quærit, non dubitet eam dare ad mortem hujus temporis.'

LUK 17:34 Multiple spaces in '17.34··In illa nocte.··Id est in illa tam tenebrosa tribulatione ut in errorem inducantur, si fieri potest, etiam electi Matth. 24.. Duo in lecto.··Illi scilicet qui otium eligunt, neque sæcularibus, neque ecclesiasticis negotiis occupati.'

LUK 17:35 Multiple spaces in '17.35··Altera relinquetur.··Qui vel humana laude, vel qualibet corruptione statum vitæ qua imbutus est, deserit. De quo Jeremias: Viderunt eam hostes, et deriserunt sabbata ejus Thren. 1.. Duæ erunt,··etc. Duæ differentiæ, sequentium orbem rerum mobilium. Quæ femineo genere designantur, quia majorum consilio reguntur, ut feminæ a viris, quæ tamen in unum molunt inquantum de suis negotiis Ecclesiæ usibus deserviunt. Sed quidam tantum propter æterna, qui habent tanquam non habentes,··quidam propter temporalia, qui in incerto divitiarum sperant I Tim 6..'

LUK 17:37 Multiple spaces in '17.37··Qui dixit illis.··Duo quærentibus unum respondet, sanctos scilicet secum assumendos, aliud subjiciendo innuit, malos scilicet a se repulsos cum diabolo damnandos. Ubicunque,··etc. Ubicunque fuerit Dominus corporaliter, illo congregabuntur electi, qui ejus passionem humiliter imitando tanquam de carne ejus saturantur, quorum per resurrectionem renovabitur ut aquilæ juventus.'

LUK 18:2 Multiple spaces in '18.2··Judex quidam.··Hæc parabola ad orandum et credendum, et non de nobis, sed de Deo præsumendum hortatur.'

LUK 18:3 Multiple spaces in '18.3··Vidua autem.··Hæc vidua potest habere similitudinem Ecclesiæ, quæ desolata videtur donec veniat Dominus, qui tamen in secreto etiam nunc curam ejus gerit. Vindica me.··Cum justi pro persecutoribus orare moneantur, tamen de malis salva justitia hanc vindictam expetunt: ut pereant omnes mali, vel conversi ad justitiam, vel amissa per supplicium potestate quam nunc contra bonos quandiu hoc ipsum bonis expedit vel temporaliter aliquid possunt. Quem finem cum justi venire desiderant, quamvis pro inimicis orent, tamen non absurde vindictam desiderare dicuntur.'

LUK 18:8 Multiple spaces in '18.8··Verumtamen.··Dico me facturum vindictam justorum, sed illi erunt valde pauci, quia cum in die judicii in forma Filii hominis apparuero, tanta erit raritas justorum, ut non tam ob clamorem fidelium injuste damnatorum, quam ob eorum torporem juste damnandorum totius jam mundi sit acceleranda ruina. Putas.··In verbo increpatur dubitationis infidelitas, non opinatur Divinitas. Scit enim omnia per quem sunt omnia, sed dubitando increpat infidelium corda.'

LUK 18:10 Multiple spaces in '18.10··Duo homines.··Quia parabola qua ad orandum invitavit, ita conclusit, ut diceret, veniente Judice, difficile fidem in terra reperiendam. Ne quis sibi de supervacua fidei cognitione, vel etiam confessione blandiretur, in hac parabola, diligentius ostendit a Deo non fidei verba, sed opera examinanda, inter quæ maxime regnat humilitas, quam quia non habent superbi de sua justitia præsumentes, et infirmos despicientes, quasi vacui fide, cum orant non exaudiuntur.'

LUK 18:11 Multiple spaces in '18.11··Deus, gratias,··etc. Quatuor sunt species tumoris: cum vel quis bonum quod habet, a se habere æstimat: aut si datum a Deo credit, pro meritis datum putat; aut cum jactat se habere quod non habet; aut cum despectis cæteris appetit singulariter videri habere quæ habet. Hac Pharisæus peste laborabat, qui ideo non justificatus descendit, quia merita bonorum operum sibi singulariter tribuens, publicano se prætulit.'

LUK 18:12 Multiple spaces in '18.12··Jejuno bis.··Ecce Pharisæus ad exhibendam abstinentiam, ad impetrandam misericordiam, ad referendas Deo gratias oculum habet, ad humilitatis custodiam non habet. Et quid prodest si tota civitas custodiatur, et unum foramen per quos hostes intrent relinquatur?'

LUK 18:13 Multiple spaces in '18.13··Et publicanus.··Sicut humilis, non audet appropinquare, ut ad eum Deus appropinquet: non aspicit ut aspiciatur; premit conscientiam, sed spem sublevat; percutit pectus, pœnas de se exigit ut Deus parcat; confitetur ut Deus ignoscat; ignoscit Deus quod ille agnoscit. Deus, propitius.··Publicanus humiliter orans ad illos pertinet de quibus dicitur: Deus non faciet vindictam electorum ad se clamantium. Pharisæus merita jactans, ad illos de quibus subditur: Filius hominis veniens, putas inveniet fidem in terra?'

LUK 18:14 Multiple spaces in '18.14··Quia omnis,··etc. Posita Pharisæi et publicani controversia, ponitur judicis sententia, ut caveatur superbia.'

LUK 18:15 Multiple spaces in '18.15··Afferebant autem.··Post dictam controversiam, post datam sententiam humili magistro, offeruntur infantes, ut ostendatur quod innocens et simplex ætas ad gratiam pertineat. Increpant apostoli, non quod nollent infantes manu et voce Salvatoris benedici, sed quia nondum perfecti in fide, putabant eum in similitudinem hominum lassari importunitate offerentium. Increpabant.··Hoc fortasse ideo, quia prius populum Judæorum ex quo secundum carnem erant, salvari volebant, sed et pro Chananæa muliere supplicaverunt. Sciebant ergo mysterium, quod utriusque populi vocatio deberetur, sed fortasse adhuc nesciebant ordinem.'

LUK 18:16 Multiple spaces in '18.16··Sinite pueros.··Nemo prohibeat languidos venire ad medicum. Isti in ramo nihil adhuc commiserunt, sed in radice perierunt. Qui pro se agere non possunt, causam suam majoribus commiserunt. Tangat medicus, et benedicat pusillis cum majoribus Psal. 113.. Talium est enim.··Non ait istorum, sed qui habent ex studio innocentiam et simplicitatem quam isti habent per naturam, quia non ætas regnat, sed mores. Non enim est virtus non posse peccare, sed nolle. Sicut puer non perseverat in ira, læsus non meminit, non concupiscit mulierem, non cogitat vel loquitur malum, sic vos nisi talem innocentiam et animi puritatem habueritis, non intrabitis in regnum cœlorum.'

LUK 18:17 Multiple spaces in '18.17··Regnum Dei.··Id est doctrinam Evangelii sicut puer jubemur accipere. Puer in discendo non contradicit doctoribus. Non rationes et verba componit ad resistendum, sed fideliter suscipit, obtemperat et quiescit.'

LUK 18:18 Multiple spaces in '18.18··Et interrogavit eum.··BEDA. Audierat hic princeps similes puerorum dignos esse, etc., usque ad his qui perfecti esse volunt, adjungit: Omnia vende et da pauperibus Marc. 10.. Magister bone.··Quia bonum magistrum dixit, et non Deum vel Dei Filium confessus est dicit quamvis sanctum hominem comparatione Dei bonum non esse. Christus autem non renuit testimonium bonitatis, sed magistri absque Deo excludit bonitatem.'

LUK 18:19 Multiple spaces in '18.19··Dixit autem.··AMBR. Versuta interrogatio, et ideo arguta responsio. Tentator enim, etc., usque ad cum his verbis definiatur contra naturam esse dives misericors. Mandata nosti.··Hæc est puerilis innocentiæ castitas, quæ nobis imitanda proponitur, si regnum Dei ingredi volumus.'

LUK 18:23 Multiple spaces in '18.23··Dives erat.··Nullus dives, id est confidens divitiis suis, intrabit, ut Jesus secundum Matthæum exponit. Non ergo divites manentes, sed qui esse desierunt intrabunt.'

LUK 18:25 Multiple spaces in '18.25··Facilius est enim.··Mystice. Facilius est Christum pati pro dilectoribus sæculi, quam dilectores sæculi ad Christum converti. Camelus dicitur Christus, quia sponte humiliatus, infirmitatis nostræ onera sustulit. Acus punctio, per quam angustias passionis significat, qua passione velut acu, naturæ nostræ quasi scissa vestimenta resarcire dignatus est, id est reparare post lapsum. Aliter: facilius est gentilem populum gibbo peccatorum deformem per angustam vitæ viam ingredi, quam Judæum de meritis gloriantem, et ad subeundum leve onus Christi se humiliare nolentem.'

LUK 18:26 Multiple spaces in '18.26··Quis potest?··Intelligunt in numero divitum deputandos omnes qui amant divitias, etsi non habent: aliter enim, cum sit turba major pauperum, non dicerent: Quis potest salvus fieri?'

LUK 18:29 Multiple spaces in '18.29··Nemo.··Qui carnalia pro Domino dimiserit, spiritualia accipiet. Marcus ait: Centies tantum nunc,··etc. Marc. 10., id est, in hac vita persecutionibus plena gaudium regni degustant, et omnium electorum sincera dilectione fruuntur.'

LUK 18:30 Multiple spaces in '18.30··Recipiat,··etc. Qui pro Domino omnes divitias dimiserit, et carnis affectus contempserit, multo plura recipiet in præsenti, et a fratribus et sororibus propositi sui glutino spirituali colligatis, multo gratiosiorem in hac vita recipiet charitatem.'

LUK 18:31 Multiple spaces in '18.31··Assumpsit.··Prævidens ex passione sua discipulos perturbandos, prædicit et passionis pœnam, et resurrectionis gloriam, ut cum morientem cernerent, resurrecturum non dubitarent. Et consummabuntur.··In hoc ostendit quidquid prophetæ prædixerunt ad suæ dispensationis mysterium intendisse. In quo percutit hæreticos, qui dicunt Christum legi et prophetis contrarium prædicasse, et alium Veteris, alium Novi esse Deum Testatamenti. Confutat etiam paganorum dementiam, quia ejus crucem derident cum proximæ suæ passionis, et tempus quasi futurorum præscius ostendit, et locum quasi mortem non timens adiit.'

LUK 18:34 Multiple spaces in '18.34··Et ipsi,··etc. Discipuli sermonem Dominicæ passionis toties replicatum ideo intelligere non valent, quia quem maxime videre desiderant, ejus mortem audire non possunt, et quem non solum hominem innocentem, sed etiam verum Deum esse sciunt, mori posse non putant.'

LUK 18:35 Multiple spaces in '18.35··Cæcus.··Cæcus significat humanum genus, quod a superna claritate exclusum damnationis suæ patitur tenebras, sed a Domino appropinquante Jericho curatur. Jericho luna interpretatur, per quam defectus mortalitatis intelligitur. Dum ergo Verbum Dei infirmitatem nostræ carnis suscipit, homo ad cognoscenda redit. Cæcus sedet juxta viam dum incipit credere in ipsum, qui dicit: Ego sum via Joan. 14.. Mendicat, dum rogat.'

LUK 18:39 Multiple spaces in '18.39··Et qui præibant,··etc. Qui Jesum præeunt venientem, significant cæcum carnalium vitiorum, quæ dissipant cogitationem hominis et perturbant vocem orationis, ne Jesus ad illuminandum venire possit cor hominis, sed jam sentiens se gravari phantasmate priorum vitiorum, et vocem orationis suæ impediri, ne pro se exorari possit, ardentius clamat.'

LUK 18:40 Multiple spaces in '18.40··Stans autem,··etc. Transiens, cæcum audit, stans illuminat, quia per humanitatem suam nostræ cæcitatis vocibus compatitur, sed per potentiam Divinitatis lumen nobis gratiæ infundit. Adduci ad se.··Qui prætereuntem aliquatenus sentiebat, dum in oratione patitur phantasmatum turbas, vehementius insistens orationi ducitur ad stantem, et recipit lumen, quia Deus in corde firmo figitur, et sic lux amissa reparatur.'

LUK 18:41 Multiple spaces in '18.41··Quid tibi,··etc. Non ex ignorantia quærit, sed ideo ut rogetur, ut mentem ad orationem excitet. Quod intelligens, cæcus subjungit: Domine, ut videam.··Non petit cæcus aurum vel aliquid temporale, sed tantum lumen. Imitemur ergo eum, quem mente et corpore audivimus sanatum; petamus a Domino lucem æternæ visionis, et dicet nobis: Respice, fides tua salvum te fecit.'

LUK 18:43 Multiple spaces in '18.43··Et confestim vidit.··Videt et sequitur, qui bonum quod intelligit operatur, et Jesum præsentem vel prætereuntem imitatur. Et hic talis non solum pro impetrato in Deum proficit, sed etiam alios ad laudem Dei accendit. Et omnis plebs.··Laudat plebs Deum non solum pro impetrato munere lucis, sed et pro merito fidei impetrantis, quia non solum laudat quod potenter et misericorditer illuminat, sed quia clamorem fidei firmiter clamantis exaudit.'

LUK 19:1 Multiple spaces in '19.1··Et ingressus,··etc. Ecce camelus deposita sarcina gibbi per foramen acus transit, dum contempto censu fraudium, angustam portam quæ ducit ad vitam ascendit. Et quia devotione fidei ad videndum Salvatorem, quod natura minus habebat, ascensu arboris supplet, juste quod rogare non audebat, Dominicæ susceptionis benedictionem accipit quam desiderabat. Mystice, Zachæus, qui interpretatur justificatus,··significat credentes ex gentibus qui per occupationem temporalium depressi erant, et minimi, sed a Domino sanctificati. Et ipse dives.··Quis de se desperet, cum venit iste ad Deum cui census ex fraude? Per hunc apparet, quia non omnis dives avarus.'

LUK 19:3 Multiple spaces in '19.3··Præ turba.··Quæ turba, nisi imperitæ confusio multitudinis, quæ verticem sapientiæ videre nequit? Zachæus ergo non in turba, sed plebem transgressus Messiam quem desiderat aspicit.'

LUK 19:4 Multiple spaces in '19.4··Sycomorum.··Sycomorus arbor est, moro foliis similis, sed altitudine præstans, et interpretatur ficus fatua,··id est crux. Quæ credentes ut ficus pascit, ab infidelibus irridetur ut fatua. Quam pusillus ascendit, dum quilibet humilis et propriæ infirmitatis conscius, in virtute crucis gloriatur, et per hanc laudabilem fatuitatem transeuntem prope Dominum cernit, quia si nondum ita solide ut est jam, tamen raptim, et quasi in transitu luci sapientiæ cœlestis intendit. Quia inde erat transiturus.··ISID. Illa parte ubi sycomorus, vel ubi crediturus, etc., usque ad velut in fecunda altitudine operis eminebat.'

LUK 19:5 Multiple spaces in '19.5··Et cum venisset.··Per præmissos præcones verbi sui, in quibus erat Jesus et loquebatur, venit ad populum nationum, qui passionis ejus fide jam sublimis, etiam divinitatem ejus agnoscere ardet, suspiciens videt, quia per fidem a terrenis elevatum elegit eligentem se, et amat amantem se. Descende.··Quod descendere de sycomoro, et sic in domo parare mansionem jubetur, hoc est quod Apostolus ait: Etsi cognovimus secundum carnem Christum, sed jam non novimus. Si enim mortuus est ex infirmitate, sed jam vivit ex virtute Dei II Cor. 5, 13.. Manere.··Manebat aliquando Dominus in domo principis Pharisæorum, id est id est in Judæorum Synagoga docebat.'

LUK 19:7 Multiple spaces in '19.7··Murmurabant.··Manifestum est Judæos semper gentium odisse, vel non intellexisse salutem. Unde et adversus Petrum dicitur: Quare introisti ad gentes præputium habentes Act. 9.?'

LUK 19:8 Multiple spaces in '19.8··Stans autem,··etc. Aliis calumniantibus hominem peccatorem, ipse et Zachæus stans, id est in ea quam cœperat fidei veritate persistens, non solum se ex peccatore conversum, sed etiam inter innocentes probat conversatum, cum etiam ante conversionem innocenter vixit, et qui ante conversionem dimidium, post conversionem potest dare et totum. Si quid,··etc. Primum est secundum legem reddere, deinde quod remanet pauperibus erogare. Hunc fructum vitæ publicanus de sycomoro per sapientem stultitiam legit quod rapta reddit, propinqua relinquit, visibilia contemnit, ejus quem nondum videt sequi vestigia concupiscit.'

LUK 19:9 Multiple spaces in '19.9··Filius sit.··Non carne, sed fide, quia sicut Abraham jussu Dei patriam ob spem futuræ hæreditatis deseruit, sic et iste qui thesaurum in cœlis acquirit spe.'

LUK 19:10 Multiple spaces in '19.10··Venit,··etc. Etiam murmurantibus sua mysteria non dedignatur exponere, quod propter pœnitentiam peccatorum suspiciendam maxime ipse in terram venerit, ubi et se appellat Filium hominis, ut insinuet nobis dispensationem suæ pietatis.'

LUK 19:11 Multiple spaces in '19.11··Hæc illis,··etc. Suscepta et commendata pœnitentia publicani divitis, per parabolam docet sibi magis pœnitentiam peccatorum, quam justitiam placere superborum, latiusque in gentibus de ignorantia legis humilibus, quam in Judæis de justitia legis superbientibus se esse regnaturum. Eo quod.··Non solum qui justi perseverant, sed etiam qui de injustitia convertuntur ad filios promissionis pertinent.'

LUK 19:12 Multiple spaces in '19.12··Nobilis abiit.··Hic est nobilis cui cæcus clamabat: Miserere mei, fili David,··et cui tubæ clamabant: Hosanna filio David: benedictus qui venit in nomine Domini rex Isræl,··qui constitutus est a Patre rex, cui datæ sunt gentes in hæreditatem. Longinquam.··Excæcatos Judæos relinquens, transit ad illuminandas gentes, quæ longe (quia a finibus terræ) clamant ad Dominum, vel quia longe a peccatoribus salus Psal. 118.: Deus, qui ubique præsens, longe ab his qui idola colunt, sed et ipsi prope facti sunt in sanguine.'

LUK 19:13 Multiple spaces in '19.13··Vocatis autem decem.··Vocat decem servos, dum elegit discipulos littera Decalogi imbutos. Dat decem mnas, dum post resurrectionem surgit, et aperit sensum, ut spiritualiter intelligat legis dicta Mna decem drachmas appendit. Et omnis Scripturæ sermo, quia vitæ cœlestis perfectionem suggerit, quasi centenarii numeri pondere fulget. Negotiamini.··Verba legis mystica interpretatione discussa populis offerte, et ab eis confessionem fidei, morumque probitatem recipite.'

LUK 19:15 Multiple spaces in '19.15··Et factum est.··Quotidie Christus accepto regno a Patre redit, quia peregrinantis in terra Ecclesiæ semper statum conspicit. Huic servo pecuniam negotiaturo commodat, in altero modum consummati operis examinat. Hunc prudenter laborantem ampliori gratia donat, illum luxuriosa sectantem, etiam quod dederat privat. In judicio vero multi qui ad docendum idonei videbantur, ob negligentiam suam inter indoctos reputabuntur. Quidam simplicioris observationis devotionem inter apostolicos summa præmia percipient. Qui enim recipit prophetam in nomine prophetæ, mercedem prophetæ accipiet Matth. 10..'

LUK 19:16 Multiple spaces in '19.16··Venit autem.··Primus servus, ordo doctorum in circumcisione missus, qui unam mnam negotiaturus accepit, quia unum Deum, unam fidem, unum baptisma missus est prædicare. Sed decem acquirit dum populum sub lege constitutum docendo sibimet associat.'

LUK 19:17 Multiple spaces in '19.17··In modico fuisti fidelis.··Modicum est quidquid in præsenti percipimus donorum ad comparationem futurorum. Ex parte enim cognoscimus, et ex parte prophetamus I Cor. 13.. Decem civitates.··Decem civitates sunt animæ, per legis verba ad gratiam Evangelii pervenientes, quibus tunc glorificandus præponitur, qui eis pecuniam verbi digne Deo commendaverit; unde Apostolus: Quæ est spes nostra, aut gaudium, aut corona gloriæ? Nonne vos ante Dominum Jesum I Thes. 2.?'

LUK 19:18 Multiple spaces in '19.18··Et alter,··Bonus ordo, vocaturus gentes, et Judæos missurus interfici, qui noluerunt super se Christum regnare, hanc præmisit comparationem, ne diceretur: Nihil dederat populo Judæorum unde melior possit fieri, ut quod exigeretur ab eo qui nihil recipit? Ex una mna quinque facit, qui moralia habet propter quinque sensus.'

LUK 19:20 Multiple spaces in '19.20··Et alter,··etc. Qui ad præputium missus est, cui Dominus mnam unam eamdemque fidem, quæ circumcisioni credita est, ad prædicandum commisit. Quæ quinque mnas facit, quia gentes quinque sensibus corporis mancipatas, ad gratiam fidei evangelicæ convertit. In sudario,··etc. In sudario pecuniam reponit, qui ad prædicandum idoneus, officium prædicandi vel suscipere renuit, vel susceptum non bene gerit, sed percepta dona sub otio temporis abscondit secum, dicens: Sufficit mihi ut de me rationem reddam, cur aliis prædicem, vel de aliis cogar reddere rationem? cum etiam apud Deum illi sunt inexcusabiles quibus lex data non est, neque audito Evangelio dormierunt, quia per creaturam poterant Creatorem cognoscere.'

LUK 19:21 Multiple spaces in '19.21··Metis quod.··Metit enim Deus ubi non seminavit, id est etiam eos impietatis reos tenet quibus legis verbum vel Evangelii non ministravit. Timens ergo periculum judicii, requiescam ab administratione verbi.'

LUK 19:22 Multiple spaces in '19.22··Sciebas,··etc. Quod putaverat pro excusatione dixisse vertitur in culpam. Si me ita durum et crudelem noveras, quare ista cogitatio non incussit tibi timorem, ut scires me mea diligentius quæsiturum?'

LUK 19:23 Multiple spaces in '19.23··Pecuniam.··Id est evangelicam prædicationem paratisque fidelium cordibus non intimasti. Meam ad mensam.··Non tuam. Unde Apostolus: Si quis loquitur, quasi sermones Dei I Petr. 4.. Cum usuris.··Qui verbi pecuniam a doctore emit credendo, necesse est ut cum usuris solvat operando. Vel, de accepto verbi fenore usuras solvit, qui ex eo quod audit, etiam alia studet intelligere.'

LUK 19:24 Multiple spaces in '19.24··Auferte,··etc. Collatam gratiam amittit, qui prædicando aliis communicare neglexit. Augetur vero illi qui in ea laboravit. Sicut regium chrisma quod superbiendo Saul amisit, David obediendo promeruit. Spiritus enim Domini qui a Saul recessit, directus est a die illa et deinceps in David.'

LUK 19:26 Multiple spaces in '19.26··Et abundabit.··Mystice: cum omnis Isræl salvus erit, tunc plenitudo spiritualis gratiæ quam modo torpenter exercemus, doctoribus illius temporis abundanter conferetur.'

LUK 19:28 Multiple spaces in '19.28··Et his dictis.··Finita parabola, vadit Hierosolymam, ut ostenderet de ejusdem maximæ civitatis eventu parabolam fuisse præmissam, quæ non longe post, et ipsum occisura ob odium regni ejus hostili clade sit peritura.'

LUK 19:29 Multiple spaces in '19.29··Ad Bethphage.··Bethphage, viculus sacerdotum in monte Oliveti, et interpretatur domus buccæ.··Bethania villa vel civitas in latere ejusdem montis, et dicitur domus obedientiæ.··Has Dominus Hierosolymam venturus præsentia sua sublimavit, quia multos ante passionem suam docendo piæ confessionis donis et obedientiæ spiritualis implevit. Quæ bene in monte Oliveti sunt positæ, id est in ipso Domino qui nos unctione spiritualium chrismatum, et conscientiæ pietatisque luce refovet. Et quia non vult abscondi civitatem supra se positam, mittit discipulos in castellum, quod est contra eos, ut per eos totius contra positi orbis munitiones penetret.'

LUK 19:30 Multiple spaces in '19.30··Intrœuntes invenietis.··Intrœuntes in mundum prædicatores inveniunt populum nationum, perfidiæ vinculis irretitum, liberum et lascivum. Cui nemo,··etc., id est, nullus rationalis doctor frænum correctionis posuit, qui vel linguam a malo prohiberet, vel in arctam viam vitæ ire cogeret. Nemo indumenta salutis quibus calefieret,··utilia suadendo contulit. Nemo sedit,··quia nullus stultitiam ejus deprimendo correxit. Alligatum.··Alligatus vinculis perfidiæ, in quo addictus vel astrictus Domino errore famulabatur, sed dominatum sibi vindicare non poterat, quem Dominum fecerat non natura, sed culpa. Et ideo cum Dominus dicitur, unus agnoscitur. Nam, etsi multi dii et domini, generaliter tamen unus Deus et unus Dominus.'

LUK 19:33 Multiple spaces in '19.33··Solventibus autem,··etc. Non despicias hunc asellum, quia sicut in vestitu ovium sunt lupi rapaces, ita sub exuviis corporis (quod nobis est commune cum belluis) mens Deo plena vegetatur. Dixerunt.··Multos habebat dominos qui non uni superstitioni deditus, sed pro libitu immundorum spirituum raptabatur ad varios errores. Quid solvitis.··Qui solvendo pullo contradixerant, audito nomine quiescunt, quia magistri errorum qui doctoribus ad salutem gentium venientibus obsistunt, suas tenebras defendunt, donec miraculis attestantibus veri possessoris virtus emineat. Sed postquam Dominicæ fidei potestas apparet, cedentibus adversariorum querelis, cœtus qui Deum corde portet adducitur.'

LUK 19:35 Multiple spaces in '19.35··Vestimenta.··Vestimenta apostolorum doctrina virtutum, vel discretio Scripturarum, et gratia spiritualiter, quibus illi corda hominum prius nuda et frigida contegunt, ut mereantur habere sessorem Christum. Imposuerunt.··Dum populus gentium portat Christum, discipuli in via vestimenta sternunt, quia corporis sui exuentes amictum simplicibus sanguine suo viam parant, ut inoffenso gressu mentis, Hierosolymam, quo Christus ducit, tendant, id est ad veram pacis visionem.'

LUK 19:37 Multiple spaces in '19.37··Ad descensum.··Descendente Domino de monte Oliveti, id est, humiliante se ad infirmitatem nostræ carnis illo qui erat in forma Dei, cum eo descendunt turbæ, id est, humiliatur qui ejus misericordia indigent, ut ab eo exaltentur. Gaudentes.··Frequenter ingressus est civitatem Hierusalem, sed non rex vocatus, quod semper fugerat, nisi modo cum ascendit passurus. Quod ideo factum est, ut amplius eorum adversum se excitaret invidiam, quia jam tempus passionis instabat. Super.··Maxime de resurrectione Lazari, quæ nuper facta erat. Nam et propterea obviam venit ei turba, quia hoc signum factum audierant ab eo. Laudant etiam de signis et doctrina, quæ fecit cum ascendit ad diem scenopegiæ, quod Joannes narrat.'

LUK 19:38 Multiple spaces in '19.38··Benedictus.··Turba post modicum crucifixura, regem appellat, exspectatum secundum carnem David filium venisse declarat, ut adversum se testimonium extorqueatur invitis. Pax.··Sicut nascente Domino hominum et angelorum agmina cœlestia decantabant: Gloria in excelsis Deo. Et in terra pax hominibus,··etc. Sic eidem mox triumphaturo homines concinunt: Pax in cœlo, et gloria in excelsis.'

LUK 19:39 Multiple spaces in '19.39··Magister.··Mira invidentium dementia, quem vera docentem noverant, cum magistrum appellari audiunt, discipulos ejus quasi melius edocti redarguendos æstimant, quos ille instituerat, quem Deum apparet esse per miracula.'

LUK 19:40 Multiple spaces in '19.40··Lapides.··Crucifixo Domino apostolis præ timore tacentibus, petræ quæ scissæ sunt, apertis monumentis Deum et mundi Dominum aperte clamabant. Mystice: si cæcitas contigerit in Isræl, ut a laude Dei conticeat, populus gentium mollito corde lapideo Creatorem suum credet et annuntiabit.'

LUK 19:44 Multiple spaces in '19.44··Et non relinquent.··Perversus enim cum perversionem adjicit, quasi lapidem super lapidem struit. Sed cum anima ad ultionem rapitur, talis cogitationum constructio dissipatur, et hoc ideo, quia non cognoveris tempus.··Perversam enim animam Deus visitat, aliquando præcepto, aliquando miraculo. Sed quia superbiens contemnit, nec de malis suis erubescit, in extremo inimicis tradetur, cum quibus in æterno judicio damnationis societate colligitur. Ad pacem,··etc. Dum carnem das voluptatibus mala ventura non prospiciens, habes bona præsentia quæ ad pacem possunt esse temporalem. Et cur hoc, subdit, scilicet, quia non prævidet mala quæ ei eventura sunt. Si enim prævideret, in præsentibus prosperis lætata non fuisset.'

LUK 19:45 Multiple spaces in '19.45··Et ingressus.··Post enumerata mala, ingressus templum ejecit vendentes et ementes, per hoc innuens, quod ruina populi, maxime ex sacerdotum culpa fuit; dum enim vendentes et ementes percutit, ostendit unde radix perditionis processit.'

LUK 19:47 Multiple spaces in '19.47··Et erat docens.··Domus Dei est conscientia fidelium, quam facit speluncam latronum qui, relicta simplicitate sanctitatis, illud meditatur agere, unde proximum innocentem possit lædere. Sed econtra Dominus mentes fidelium ad cavenda mala erudit. Quærebant illum perdere.··Ideo non poterant illum perdere, quia timebant tumultum populi, vel ideo volebant perdere, quia, neglecto, suo magisterio, totum populum videbant ad ejus doctrinam confluere.'

LUK 20:2 Multiple spaces in '20.2··In qua potestate.··De Dei potestate dubitant, et subintelligi volunt diaboli esse quod facit. Unde addunt: Aut quis est,··etc. In quo plane negant Dei Filium, quem non suis viribus, sed alienis signa facere credunt.'

LUK 20:3 Multiple spaces in '20.3··Interrogabo vos,··etc. Poterat aperta responsione tentatorum calumniam confutare, sed prudenter interrogat, ut vel suo silentio vel sua sententia condemnentur.'

LUK 20:4 Multiple spaces in '20.4··Baptismus Joannis,··etc. Quem confitemini de cœlo habuisse prophetiam mihi perhibuit testimonium, et ab illo audistis in qua potestate ego faciam. Quod illi intelligentes, dubitant quid debeant respondere. Neque ego,··etc. Propter duas causas veritas quærentibus est abscondenda. Vel, quia minus capaces sunt ad audiendum; unde dicitur: Multa habeo vobis dicere, sed non potestis portare modo Joan. 16.. Vel quia ex odio et contemptu quærunt; unde dicitur: Nolite sanctum dare canibus Matth. 7..'

LUK 20:9 Multiple spaces in '20.9··Cœpit autem.··Principibus sacerdotum et scribis de sua interrogatione confutatis, Dominus quod cœperat, exsequitur, et illis audientibus plebem, quod sua verba libentius audiat alloquitur, inferens parabolam qua et illos impietatis arguat, et regnum Dei ad gentes transferendum ostendat. Vineam.··Moraliter: Vinea Domini sabaoth, domus Isræl Isa. 5.: coloni, operarii, qui ad excolendum prima hora, tertia, sexta et nona sunt conducti. Et ipse peregre,··etc. Qui ubique est, diligentibus se præsentior est, negligentibus abest, et longo tempore abfuit, ne perperam videretur exactio. Nam quo indulgentior liberalitas eo inexcusabilior pervicacia.'

LUK 20:10 Multiple spaces in '20.10··Et in tempore.··Primus servus qui mittitur, Moyses legislator. Qui per quadraginta annos fructum legis quam dederat, a cultoribus inquirebat, sed cæsum dimittunt inanem.'

LUK 20:11 Multiple spaces in '20.11··Et addidit,··etc. Alter servus David propheta, qui post Moysem colonos vineæ psalmodiæ modulamine et citharæ dulcedine ad exercitium boni operis invitavit, sed et hunc contumelia affectum, dimittunt inanem, dicentes: Quæ nobis pars in David, aut quæ hæreditas in filio Isai Reg. 12.? Qui tamen pro hac vinea, ne penitus exstirpetur exorat: Domine Deus virtutum, converte et respice de cœlo, et vide et visita vineam istam Psal. 77.. Tertius servus chorus prophetarum. Qui populum corripiebant, et mala quæ vineæ imminerent prædicabant, sed et illos persecuti sunt et occiderunt.'

LUK 20:14 Multiple spaces in '20.14··Quem cum vidissent.··Aperte probat Judæos, non per ignorantiam crucifixisse Filium Dei, sed per invidiam. Intellexerunt enim hunc esse cui dictum est: Postula a me, et dabo tibi gentes hæreditatem tuam, et possessionem tuam terminos terræ Psal. 117.. Et ideo consulentes sibi dicunt: Ecce mundus totus post eum abiit Joan. 12., etc. Hæreditatem ergo Ecclesiæ quam non moriens Pater reliquit, sed ipse sua morte emptam resurgendo possedit, hanc Judæi eripere volunt, dum fidem, quæ per eum est, exstinguere conantur, justitiæ Dei non subjecti, sed suam constituere volentes. Hic est hæres:··Christus hæres, quia morti propriæ supervixit, et testamentorum quæ ipse condidit, quasi hæreditaria in nostris profectibus emolumenta consequitur.'

LUK 20:15 Multiple spaces in '20.15··Et ejectum illum.··Marcus ordinem mutat: Occiderunt et ejecerunt extra vineam Marc. 12.. In quo pertinacia eorum notatur, qui post resurrectionem prædicantibus apostolis credere noluerant, sed quasi utile cadaver projicientes, gentibus suscipiendum dederunt.'

LUK 20:16 Multiple spaces in '20.16··Absit.··Contradicunt sententiæ quam contra perfidiam suam dictam esse cognoscunt. Quod enim in mente gerebant, in parabola contineri intelligunt. Negantibus ergo Judæis justum fore, divinæ scientiæ legis (quam ipsi spernebant) ad gentes transferri, quid Salvator respondeat attende.'

LUK 20:17 Multiple spaces in '20.17··Quid est,··etc. Quomodo implebitur hæc prophetia? Nisi quia Christus a vobis reprobatus, credituris gentibus est prædicandus, ut in se uno angulari lapide duos condat parietes. Ædificantes.··Qui supra coloni, hic ædificantes dicuntur, quia qui plebem ad ferendos fructus excolere, hanc ipsi Domino inhabitatore dignam quasi domum constituere jubebantur.'

LUK 20:18 Multiple spaces in '20.18··Omnis qui ceciderit.··Qui credit et tamen peccat, cadit super lapidem, et non conteritur, sed confringitur, quia per patientiam ad salutem reservatur. Sed cui lapis irruit, id est, qui negat penitus, conteritur, ut nec testa remaneat. Vel cadit super eum, qui modo contemnit, et injuriis afficit, necdum penitus interit, sed quassatur, ut non ambulet rectus. Cadit super eum lapis, quem veniens in judicio opprimit.'

LUK 20:19 Multiple spaces in '20.19··Et quærebant,··etc. Quasi mentientem quærunt interficere in quo vera probantur quæ dixerat. Ipse est enim hæres, illi pravi coloni qui solo humano terrore retardantur donec veniret hora ejus.'

LUK 20:20 Multiple spaces in '20.20··Et observantes.··Quod præ timore populi, per se non possunt, inanibus præsidiis efficere volunt, velut immunes a morte ipsius videantur.'

LUK 20:22 Multiple spaces in '20.22··Licet nobis,··etc. Cum nuper sub Augusto Judæa Romanis stipendiaria facta esset, Pharisæi qui de justitia sibi applaudebant, qui decimas et primitiva Deo dabant, tributa homini solvenda negabant, pro qua seditione postea regnum et tota patria destructa sunt.'

LUK 20:24 Multiple spaces in '20.24··Cujus habet,··etc. Alia imago Dei, alia mundi. Si ergo Christus non habuit imaginem Cæsaris, cur censum dedit? Non de suo dedit, sed mundo reddidit quæ erant mundi. Et tu si non vis esse obnoxius Cæsari, noli habere quæ sunt mundi. Si habes divitias, obnoxius es Cæsari. Si vis terreno regi nihil debere, omnia tua relinque et Christum sequere. Et bene prius quæ Cæsaris sunt reddenda decernit. Non enim potest quis esse Domini, nisi prius mundo renuntiaverit.'

LUK 20:25 Multiple spaces in '20.25··Reddite ergo.··Sicut Cæsar exigit impressionem suæ imaginis, sic et Deus animam lumine vultus sui signatam.'

LUK 20:27 Multiple spaces in '20.27··Accesserunt autem,··etc. Duæ hæreses erant in Judæis: Pharisæorum, qui præferebant justitiam traditionum et observationum, unde et divisi vocabantur a populo, et Saducæorum, qui et ipsi vindicabant sibi quod non erant, id est justi.'

LUK 20:28 Multiple spaces in '20.28··Magister.··Qui resurrectionem corporum non credunt, et animas putant interire cum corporibus, turpitudinem fabulæ fingunt, quæ deliramenti arguit eos qui resurrectionem asserunt. Potest autem fieri, ut in gente eorum hoc aliquando acciderit. Ut accipiat,··etc. In lege litteræ cogebatur nubere in vita. Sed in lege spiritus commendatur castitas.'

LUK 20:35 Multiple spaces in '20.35··Illi vero,··etc. Cum omnes boni et mali sint resurrecturi et absque nuptiis mansuri, Dominus tamen ut ad gloriam resurrectionis incitet, de solis electis disserit. Si autem in resurrectione neque ducent uxores, resurgent ergo corpora quæ possunt nubere et ducere. Quod dicitur de his qui habent membra genitalia, sed nulla voluptate vel necessitate nubendi mancipabuntur. Et nota quod cum insidiatoribus et conculcatoribus secreta mysteria loquatur, non tamen sanctum dat canibus, sed aderant multi idonei quos propter aliorum immunditiam non oportebat negligi. Neque nubent,··etc. Cum connubia propter filios, filii propter successionem, successio propter mortem, ubi ergo non est mors, neque connubia.'

LUK 20:37 Multiple spaces in '20.37··Quia vero resurgent mortui.··Postquam propositæ quæstioni de resurrectionis conditionibus satisfecit, de ipsa resurrectione contra eorum infidelitatem agit.'

LUK 20:40 Multiple spaces in '20.40··Et amplius,··etc. Confutati in sermonibus non amplius interrogant, sed aperte comprehensum Romanæ potestati tradunt, ex quo intelligimus venena invidiæ posse quidem superari, sed difficile conquiescere.'

LUK 20:41 Multiple spaces in '20.41··Quomodo dicunt,··etc. Consummaturus præcepta Dominus, in fine testamenti sui fidem concludit ut Dominum Jesum verum Deum et verum hominem ad dexteram Patris sedere credamus.'

LUK 20:43 Multiple spaces in '20.43··Donec ponam.··Quod a Patre subjiciuntur inimici, non infirmitatem Filii, sed unitatem naturæ, qua in altero aliter operatur, significat. Nam et Filius subjicit inimicos Patri, quia Patrem clarificat super terram.'

LUK 20:46 Multiple spaces in '20.46··Attendite a scribis.··Duplici ratione jubemur attendere a vanæ gloriæ cupidis, ne vel eorum simulatione decipiamur, vel eorum exemplo ad amorem temporalium inflammemur. Et amant salutationes in foro.··Non salutari in foro, nec primas sedes vetat eis quibus debentur ex ordine officii, sed eis qui indebite amant. Animum enim, non gradum redarguit. Nec vero caret culpa, si is fori litibus interesse velit, qui desiderat sedere in cathedra Moysi. Qui devorant,··etc. Marcus: Sub obtentu prolixæ orationis,··qui ut religiosiores appareant, prolixius orant, ubi ab infirmis quibuslibet, et peccatorum suorum conscientia turbatis, quasi patroni laudes et pecunias accipiant, quorum oratio fit in peccatum, ut non solum pro aliis non possint intercedere, sed nec sibi ad salutem proficere, imo pro ipsis orationibus magis damnabuntur. Hi accipient damnationem.··In hoc insinuat illos etiam, qui in angulis stantes orant, ut videantur ab hominibus, damnationem quidem mereri, sed istos majorem.'

LUK 21:1 Multiple spaces in '21.1··Respiciens autem,··etc. Qui appetitores primatus, et vanæ gloriæ cavendos esse monuerat, etiam dona ferentes in domum Domini certo examine discernit, ut retribuat singulis secundum intentionem cordis.'

LUK 21:4 Multiple spaces in '21.4··Ex abundanti.··Judæus ex abundantia mittit, qui de justitia præsumens, ita orat apud se Luc. 18.: Deus, gratias ago tibi, quia non sum sicut cæteri hominum.··Omnem victum Ecclesia in munera Dei mittit, quæ omne quod innuit, non sui meriti, sed divini muneris intelligit, dicens: Deus, propitius esto mihi peccatori.'

LUK 21:5 Multiple spaces in '21.5··Et quibusdam.··Post oblationem viduæ in qua Ecclesia de gentibus signatur, destructio templi supponitur, ut velamento litteræ occultantis, recondita sacramenta Ecclesiæ incipiant patescere. Curavit enim Deus civitatem et templum et omnia figuralia subvertere, ne quis post adventum Christi ad illa recurreret.'

LUK 21:7 Multiple spaces in '21.7··Interrogaverunt.··Quia laudantibus ædificationes templi prædixerat omnia destruenda, discipuli (sicut Marcus ait) Petrus, Jacobus, et Joannes et Andræas separatim quærunt tempus, et signa prædictæ destructionis.'

LUK 21:8 Multiple spaces in '21.8··Multi enim.··Imminente Hierosolymorum excidio, multi fuere principes qui se Christos esse, et tempus libertatis appropinquare dicerent. Temporibus quoque apostolorum hæresiarchæ multi prodierunt, qui inter cæteras falsitates diem Domini instare prædicabant, quos et Apostolus redarguit.'

LUK 21:9 Multiple spaces in '21.9··Prælia et seditiones.··Hæc a passione Domini in Judæa abundaverunt, quibus ne territi apostoli Jerusalem et Judæam deserant, admonentur, quia non statim finis,··sed post quadragesimum secundum annum.'

LUK 21:10 Multiple spaces in '21.10··Tunc dicebat.··Horum alia a cœlo, alia e terra, alia ab elementis, alia ab hominibus. Mystice. Regnum adversus regnum, et pestilentia eorum quorum sermo, ut cancer serpit, et fames, audiendi verbum Dei, commotio terræ, a vera fide separatio in hæreticis intelligi debet, qui contra se invicem dimicantes, Ecclesiæ victoriam faciunt. Et signa magna.··Hæc etiam eo tempore impleta apud Josephum inveniuntur, qui narrat stellam gladio similem per annum supra Hierosolymam pependisse, et currus equitesque armatos quadraginta diebus in ære debellasse, et vitulam inter manus immolantium agnam peperisse.'

LUK 21:13 Multiple spaces in '21.13··Continget autem,··etc. Eorum qui vel persequuntur, vel vivendo non mutantur. Mors enim justorum bonis est in adjutorium, malis in testimonium damnationis ut inde perversi sine excusatione pereant, unde electi exemplum capiunt, ut vivant.'

LUK 21:16 Multiple spaces in '21.16··A parentibus,··etc. Majus tormentum, cum aliquis ab illis patitur, de quibus præsumebat, quia cum damno corporis mala cruciant amissæ charitatis. Et quia dura sunt quæ prædicuntur de afflictione mortis, subditur consolatio de gaudio resurrectionis.'

LUK 21:18 Multiple spaces in '21.18··Et capillus.··Quasi dicat: Cur timetis ne pereat, quod incisum dolet, quandoquidem nec illuc potest perire in vobis, quod incisum non dolet? Caro enim incisa dolet, capillus non dolet.'

LUK 21:19 Multiple spaces in '21.19··In patientia vestra.··Patientia radix et custos est omnium virtutum. In hac ergo animas, quæ corpus possident, possidemus, cum ipsas animas ad patiendum ratione regimus. Vera autem patientia est aliena mala æquanimiter perpeti; contra eum qui mala irrogat, nullo dolore moveri.'

LUK 21:21 Multiple spaces in '21.21··Et qui in regionibus.··Ecclesiastica historia narrat Christianos qui in Judæa erant, imminente excidio ab angelo monitos fuisse, et trans Jordanem in civitate Pella, donec desolatio Judææ impleretur, habitasse.'

LUK 21:23 Multiple spaces in '21.23··Erit enim pressura,··etc. Hæc pressura et ira usque hodie populo illi per omnes gentes disperso durat. Non tamen in æternum durabit.'

LUK 21:24 Multiple spaces in '21.24··Donec impleantur,··etc. Id est, Donec plenitudo gentium intraverit, et sic omnis Isræl salvus Rom. 11., et quasi ad solium propriæ nativitatis gavisurus redeat. Quid enim impletis temporibus nationum, et omni Isræl salvato sequatur, Dominus ex ordine ponit. Nam et hæc secundum Matthæum apostoli quæsierunt, non solum tempus evertendi templi, sed et signum adventus ejus, et consummationis sæculi.'

LUK 21:25 Multiple spaces in '21.25··Et erunt signa.··Hæc de ipso adventu, cum omnes virgines prudentes et fatuæ, insolito clamore suscitatæ, lampades ornant, id est, opera secum numerant, pro quibus maximo cum timore jam instantem æterni discriminis exspectant eventum. Appropinquante extremo judicio, sonitus maris et fluctuum confunditur, terrarumque orbis prementibus undique colonis inficitur: maxima cœli luminaria novo horrore percussis radiis, turbatam faciem velant, quia, appropinquante termino suo, elementa quasi paventia nutant et fremunt.'

LUK 21:27 Multiple spaces in '21.27··Et tunc videbunt.··Quem in humilitate positum audire noluerunt, ut virtutem ejus tanto tunc districtius sentiant, quanto nunc corda ad ejus patientiam non inclinant. Quia vero contra reprobos hæc dicta sunt, mox ad consolationem electorum supponit.'

LUK 21:28 Multiple spaces in '21.28··His autem fieri incipientibus.··Id est, cum plagæ crebrescunt, cum terror judicii commotis virtutibus ostenditur. Levate capita.··Exhilarate corda vestra, quia, dum finitur mundus cui amici non estis, prope est redemptio quam quæritis. Quod vero mundus despici debeat, provida comparatione manifestatur.'

LUK 21:29 Multiple spaces in '21.29··Videte ficulneam.··Regnum Dei æstati comparat, quia tunc mœroris nostri nubila transibunt, et æterni dies vitæ sub claritate solis fulgebunt. Sicut enim ex fructu arborum vicina æstas cognoscitur, ita et ex ruina mundi prope esse cognoscitur regnum Dei. Ex his verbis ostenditur, quia fructus mundi ruina est. Ad hoc enim crescit ut cadat, ad hoc germinat ut quæcunque germinaverit, cladibus consumat.'

LUK 21:33 Multiple spaces in '21.33··Cœlum et terra.··Nihil in corporum natura cœlo et terra durabilius est. Nihil transit velocius quam sermo. Verba quousque imperfecta sunt verba non sunt, si perfecta sint jam omnino non sunt: neque enim perfici nisi transeundo possunt. Ait ergo: Cœlum et terra transibunt.··Quasi dicat: Omne quod apud vos durabile, et sine mutatione est, ad æternitatem durabile non est, et omne quod apud me transire cernitur, fixum et sine transitu tenetur, quia sermo meus, qui transit, sententias manentes exprimit. Verba autem mea non transibunt.··Et cum verba mea ita absque dubio sint implenda, videte ne contra contestationem verborum meorum sitis dediti crapulæ, et ebrietati, et sæcularibus curis, sicut quidam erunt tempore imminentis judicii: De quibus dicitur: Cum dixerint: Pax et securitas, superveniet repentinus interitus I Thess. 5..'

LUK 21:37 Multiple spaces in '21.37··Erat autem,··etc. Quod verbo docuit exemplo astruit. Qui ante universale judicium, et singulorum incertum exitum voluptatibus et curis sæculi renuntiare, et vigilare monuit et orare, ipse imminente sua passione, doctrinæ, vigiliis, precibusque instat, et eos pro quibus passurus erat, verbo provocat, et oratione Patri commendat. Sic et nos cum inter prospera juste et pie conversamur, inter adversa de divina misericordia non desperemus. Diebus docemus in templo, quia fidelibus boni operis formam præbemus; noctibus in monte Oliveti moramur, quia in tenebris angustiarum gaudii spiritualis consolatione respiramus.'

LUK 22:1 Multiple spaces in '22.1··Appropinquabat,··etc. Qui dicitur Pascha,··etc. Pascha non a passione, sed a transitu nominatur, quod illa die transivit exterminator per Ægyptum, vel Dominus liberans populum suum, quo nomine significabatur Agnum in hac die de mundo ad Patrem transiturum. Inter Pascha vero et azyma hoc distat, quod Pascha vocatur solus dies, in quo agnus occidebatur ad vesperam, id est decima quarta luna primi mensis. Dies azymorum erant a quinta decima luna usque ad vigesimum primum diem ejusdem mensis. Sed evangelistæ indifferenter ponunt, et diem Azymorum pro Pascha, et Pascha pro diebus Azymorum, unde hic Lucas: Dies festus Azymorum, qui dicitur Pascha Luc. 12., quia et Paschæ dies in azymis panibus celebrari præcipiebantur. Et nos quasi perpetuum Pascha facientes, semper ex hoc mundo transire præcipimur: uno die immolato agno ad vesperam sequuntur septem dies Azymorum, quia Christus in plenitudine temporum semel pro nobis passus, toto tempore sæculi (quod septem diebus agitur) in azymis sinceritatis et veritatis præcepit esse vivendum.'

LUK 22:2 Multiple spaces in '22.2··Et quærebant,··etc. Hæc ante biduum Paschæ congregatis principibus sacerdotum et scribis in atrium Caiphæ Matthæus gesta testatur.'

LUK 22:3 Multiple spaces in '22.3··Intravit.··Dicit Joannes, quod post buccellam a Domino traditam intravit Satanas in Judam. Sed et ante buccellam invaserat eum Satanas, et quem prius intraverat ut deciperet, postmodum intravit, ut jam sibi traditum plenius possideret.'

LUK 22:7 Multiple spaces in '22.7··Venit autem dies.··Licet sequenti die, id est quintadecima luna sit crucifixus, hac tamen nocte qua Agnus immolabatur, et carnis sanguinisque suis discipulis sacramenta celebranda tradidit, et a Judæis tentus, ligatus, ipsius immolationis, id est passionis suæ, sacravit exordium.'

LUK 22:10 Multiple spaces in '22.10··Ecce intrœuntes.··Sicut Deus cunctorum præscius, cum discipulis loquitur de his quæ alibi geruntur. Et bene paraturis Pascha amphoram aquæ portans occurrit, ut ostendatur, quod hujus Paschæ mysterium pro ablutione mundi per aquam baptismi sit celebrandum ubi veri Paschæ cultoribus typicus de limine fervor aufertur, et ad tollenda peccata vivifici fontis baptisma consecratur. Amphora significat perfectam mensuram expleti temporis, quo dignum erat hæc geri. Homo amphoram.··Sine nomine designatur, ut pauper et ignobilis æstimetur, qui a Domino eligitur. Cujus sanctitas in hoc apparet, quod in strato ejus Dominus cum discipulis, cum sublimium virtutum delectatione requiescit. Sequimini.··Consulte prætermittuntur nomina, vel bajuli aquæ, vel Domini domus, ut omnibus volentibus imbui sacramentis Christi (quod est Pascha celebrare) Christum suæ mentis hospitio suscipere quærentibus, facultas danda signetur.'

LUK 22:12 Multiple spaces in '22.12··Cœnaculum magnum.··Spiritualis est lex, quæ de angustiis terræ egrediens in sublimi loco recipit Salvatorem. Qui in littera remanet, intimis Pascha facit, sed qui aquæ bajulum, id est, gratiæ præconem in domum Ecclesiæ sequitur, transcendens litteræ superficiem, in mentis solio refectionem parat Christo, dum cuncta vel Paschæ sacramenta, vel cætera legis decreta de eo intelligit scripta.'

LUK 22:15 Multiple spaces in '22.15··Desiderio desideravi,··etc. Desiderat primo typicum Pascha manducare, et sic passionis suæ mysteria mundo declarare, ut et antiqui Paschæ probator exsistat, et hoc ad suæ dispensationis figuram pertinuisse demonstrans, jam adveniente veritate umbra cessare debeat. In cujus rei figura defecit manna, postquam comederunt filii Isræl de frugibus terræ, nec usi sunt ultra cibo illo.'

LUK 22:16 Multiple spaces in '22.16··Non manducabo.··Non ultra Mosaicum Pascha celebrabo, donec in Ecclesia quod est regnum Dei spiritualiter intellectum compleatur. In hoc regno usque hodie manducat Christus, cum ea quæ Moyses rudi populo carnaliter observanda præcepit, in membris suis spiritualiter exercet.'

LUK 22:17 Multiple spaces in '22.17··Et accepto calice.··Hic calix ad vetus Pascha, cui finem imponebat, pertinet. Quo accepto gratias agit, ideo scilicet, quia vetera transierunt et nova omnia erant ventura. Gratias egit.··Ostendit quid quisque facere debet in flagello culpæ propriæ, cum ipse æquanimiter flagella tulit alienæ.'

LUK 22:18 Multiple spaces in '22.18··Dico enim vobis.··Sicut typicum esum agni, sic et typicum Paschæ potum negat se bibiturum, donec ostensa resurrectionis gloria, regnum Dei, id est fides mundi adveniat, ut per horum duorum immutationem sacramentorum, cætera legis sacramenta vel jussa ad spiritualem observantiam doceat transferenda. Potest tamen simpliciter accipi, quod ab hora cœnæ usque ad tempus resurrectionis quo in regno Dei erat venturus, vinum non erat bibiturus. Post resurrectionem enim cum discipulis manducavit et bibit.'

LUK 22:19 Multiple spaces in '22.19··Et accepto.··Finitis veteris Paschæ solemniis transit ad novum, quod in suæ redemptionis memoria in Ecclesiam frequentare desiderat, ut pro carne et sanguine agni, suæ carnis et sanguinis sacramentum in panis et vini figura substituat. Frangit et porrigit, ut ostendat sui corporis fractionem non sine sua sponte futuram. Agit gratias de veteribus terminatis, et novis incipiendis. Pane,··etc. Quia panis corpus confirmat, vinum operatur sanguinem.'

LUK 22:21 Multiple spaces in '22.21··Verumtamen,··etc. Sicut de passione prædixit, sic prædixit et de proditore, ut videns se latere non posse, pœniteat facti. Nec designat ex nomine, ne manifeste correctus impudentior fiat. Mittit ergo culpam in numero, ut conscius pœnitentiam agat prædixit et pœnam, ut quem pudor non convicerat, denuntiata supplicia cœrceant. Manus tradentis me.··Exemplo Judæ Filium hominis tradit, qui illud inviolabile Dominici corporis sacramentum violare præsumit. Vendit, qui ejus timore et amore neglecto caduca amare convincitur et criminosa'

LUK 22:24 Multiple spaces in '22.24··Facta est,··etc. BEDA. Causa contentionis nobis incognita, sed non est incredibile, etc., usque ad quid spiritualis magister jusserit videamus. AMBR. Caveamus ergo impendio, etc., usque ad ut non de prælatione jactantia sit, sed de humilitate contentio.'

LUK 22:25 Multiple spaces in '22.25··Dixit autem eis.··Pius magister non initæ contentionis arguit, sed formam humilitatis quam sequantur, describit; quasi dicat: Vos more sæcularium per prælationem pervenire vultis ad regni possessionem, sed ad summam virtutum non potentia venitur, sed humilitate. Necesse est autem ut correctionem subditus et matrem pietas, et patrem exhibeat disciplina, aut ne districtio rigida, aut pietas sit remissa.'

LUK 22:27 Multiple spaces in '22.27··Nam quis,··etc. Ad verba exhortationis explendæ exemplum de se exponit. Hinc Joannes scribit Joan. 13.: Si ego lavi pedes vestros Dominus et magister,··etc. Possunt et in verbo ministrandi omnia quæ Dominus in carne gessit, non tantum prædicando vel miraculis admovendo, sed etiam animam quam pro nobis accepit, ponendo, ut et nos pro invicem ponere animas discamus.'

LUK 22:28 Multiple spaces in '22.28··Permansistis mecum.··Infirmitas mea non conturbavit vos, sed in bono cœpto perseverastis. Sicut ergo mihi perseveranti usque ad mortem dedit Pater nomen quod est super omne nomen Phil. 3.: sic et ego perseverantes vos mecum ducam ad æternum regnum. Intelligendum est Judam jam recessisse, et multos alios jam retro abisse, auditis verbis incomprehensibilis sacramenti quando hæc loquebatur Dominus.'

LUK 22:30 Multiple spaces in '22.30··Et sedeatis super thronos.··Hæc mutatio dextræ Excelsi, ut qui humiles nunc gaudent ministrare conservis, tunc sublimes super mensam Domini perpetuis dapibus alantur, et qui in tentationibus injuste judicati cum Domino permanent, illic cum eo super tentatores suos justi judices veniant. Quanto enim hic despectiores, tanto illic majori culmine potestatis excrescent. Judicantes duodecim.··Per duodecim, non duodecim personæ, sed multitudo judicantium significatur, propter duas partes septenarii, quo universitas significatur, id est tria et quatuor per quas duodecim multiplicantur.'

LUK 22:31 Multiple spaces in '22.31··Ait autem Dominus.··Ne glorientur duodecim quod soli de tot millibus cum Domino in tentationibus permansisse dicerentur, admonet eos eadem procella potuisse conteri, nisi divina gratia fuissent protecti. Cum vero Satanas expetit tentare, et velut qui triticum purgat ventilando concutere, docetur nullus a diabolo, nisi Deo permittente tentari. Ecce Satanas,··etc. Satanas bonos ad cribrandum petit, cum ad eorum afflictionem æstibus anhelat malitiæ. Quo enim invidens eorum tentationem appetit, eo illorum quasi probationem deprecans petit.'

LUK 22:32 Multiple spaces in '22.32··Ego autem rogavi.··Non ut tenteris, sed ne deficiat fides tua, ut post lapsum negationis ad pristinum statum pœnitendo resurgas. Utile est enim sanctis et tentationibus examinari, ut vel tentati quam fortes fuerint appareat, vel cognita per tentationem sua infirmitate fortiores fieri discant, et sic cum probati fuerint accipiant coronam vitæ.'

LUK 22:33 Multiple spaces in '22.33··Qui dixit ei,··etc. Quia Dominus dixerat se pro Petro orasse, conscius ille præsentis affectus et ferventis fidei, sed nescius casus futuri, non credit se ab eo posse deficere. Sed ille qui novit quid sit in homine, ne quis de suo statu incaute confidat, vel de casu incautius diffidat, sicut Deus modum, tempus, numerum negationis ejus prædicit, et sicut misericors auxilium suæ defensionis promittit.'

LUK 22:35 Multiple spaces in '22.35··Quando misi vos.··Non eadem regula vivendi persecutionis tempore qua pacis discipulos informat. Missis siquidem discipulis ad prædicandum, ne quid tollerent in via præcepit; ordinans scilicet, ut qui Evangelium nuntiat, de Evangelio vivat.··Instante vero mortis articulo, et tota illa gente pastorem simul et gregem persequente, congruam tempori regulam decernit, permittens necessaria victui, donec sopita persecutorum insania tempus evangelizandi redeat.'

LUK 22:36 Multiple spaces in '22.36··Sed nunc,··etc. In hoc nobis quoque datur exemplum, ut nonnunquam causa instante, quædam de nostri propositi rigore sine culpa possimus intermittere. Verbi gratia: si per inhospitales regiones iter agimus, plura viatici causa licet portare quam domi habeamus. Et qui non habet.··Gladium vel habitum sumere, vel non habitum jubet emere, ut sciant legentes non facultatem resistendi deesse discipulis, sed amorem magistro potius inesse patiendi, ubi etsi nulla alia causa esset evaginandi gladium, sufficere potest illa ut, amputata servi auricula, tactu Domini sanaretur. In quo admonemur, ne iram percussi sustineamus, sed fidem resurgentes suscipiamus.'

LUK 22:38 Multiple spaces in '22.38··Ecce gladii duo.··Duo gladii promuntur, unus Novi, alter Veteris Testamenti, quibus adversus diaboli munimur insidias. Et dicitur: Satis est.··Duo gladii sufficiunt ad testimonium sponte passi Salvatoris. Unus qui et apostolis audaciam certandi pro Domino et evulsa ictu ensis auricula Domino etiam morituro pietatem virtutemque medicandi inesse doceret. Alter qui nequaquam exemptus vagina, ostenderet eos non totum quod potuere, pro ejus defensione facere permissos.'

LUK 22:39 Multiple spaces in '22.39··Et egressus.··Tradendus a discipulo Dominus consuetum locum adit, ubi facile posset inveniri, ne mortem putaretur timuisse. Et bene discipulos sanguinis et corporis sui mysteriis imbutos, in montem Oliveti educit ut omnes in morte ipsius baptizatos designaret, altissimo sancti Spiritus charismate confirmandos.'

LUK 22:40 Multiple spaces in '22.40··Orate.··Impossibile est hominem non tentari, nec ait, ut non tentemini, sed, ne intretis in tentationem. Orate,··id est, ne tentatio vos superet, et intra casses suos teneat.'

LUK 22:41 Multiple spaces in '22.41··Et ipse,··etc. Dato apostolis præcepto orandi, et ipse avulsus est ab eis. Solus orat pro omnibus qui solus pro omnibus passurus erat, innuens orationem suam, tantum quantum et passionem a nostra distare. Jactus est lapidis,··etc. In hoc mystice innuit, ut in idipsum dirigant lapidem, id est usque ad ipsum perducant intentionem legis, quæ scripta erat lapide: usque ad illum enim potest pervenire ille lapis, quoniam finis legis est Christus omni credenti ad justitiam Rom. 10..'

LUK 22:42 Multiple spaces in '22.42··Orabat dicens.··Orat non tam timore patiendi, quam misericordia prioris populi, ne ab illo bibat calicem propinatum. Unde et signanter dicit: Istum,··id est, populi Judæorum qui non habent excusationem ignorantiæ in meam mortem, quia quotidie annuntior illis in lege et prophetis. Si ergo fieri potest, ut sine interitu Judæorum credat multitudo gentium, recuso passionem. Si vero illi excæcandi sunt, ut alii videant, non mea, sed tua fiat voluntas. Pater, si vis,··etc. AMBR. Pro me doluit cum pro se nihil habuit quod doleret. Suscepit enim tristitiam meam ut mihi largiretur suam lætitiam. Confidenter ergo tristitiam nomino, qui crucem prædico. Verumtamen,··etc. Appropinquans Dominus passioni, infirmantium vocem et timorem ut abstraheret, in se suscepit: et rursus per obedientiam fortitudinem mentis ostendit, ut cum nobis imminet quod fieri nolumus, sic per infirmitatem petamus ne fiat, ut tamen per fortitudinem parati simus ad implendum conditoris voluntatem potius quam nostram.'

LUK 22:44 Multiple spaces in '22.44··Et factus est sudor.··Appropinquante morte certamen mentis nostræ in se expressit, qui merito quamdam vim terrori patimur, cum post pusillum sumus inventuri quod in æternum duret. Sanguinis decurrentis in terram.··Per terram sanguine irrigatam declaratur, quod effectum suæ precis jam obtineret, ut fidem scilicet discipulorum quam terrena adhuc fragilitas arguebat, suo sanguine purgaret, et quidquid illa scandali de morte ejus pertulisset, hoc totum ipse moriendo deleret, sed et totum mundum peccatis mortuum ad vitam resuscitaret.'

LUK 22:47 Multiple spaces in '22.47··Ut oscularetur.··Suscipit Dominus osculum, non quod simulare nos doceat, sed ut nec proditorem refugere videretur, et plus afficeret proditorem, cui amoris officia non negaret. Unde dicitur: Cum his qui oderunt pacem eram pacificus Psal. 119..'

LUK 22:49 Multiple spaces in '22.49··Domine, si percutimus in gladio.··Ordo: Cum interrogassent dicentes: Domine, si percutimus in gladio,··tunc respondit: Sinite usque huc.··Id est, non vos moveat quod futurum est. Permittendi sunt hucusque progredi, ut me apprehendant, et impleantur quæ de me scripta sunt. Sed inter moras verborum interrogantium et respondentis, Petrus, aviditate defensionis majore commotus, pro Domino percussit. Sed non potuerunt simul dici, quæ potuerunt simul fieri. Non ergo dicitur: Sinite usque huc, quasi Domino placuerit factum Petri, cum apud Matthæum legatur dixisse: Converte gladium tuum in locum suum,··quod post factum apparet dixisse Jesum.'

LUK 22:50 Multiple spaces in '22.50··Servum,··etc. Mystice: Servus est populus Judæorum, principibus, scilicet indebite mancipatus, qui in passione Domini dexteram aurem, id est, spiritualem intelligentiam perdidit. Sinistra, id est, vilitate litteræ contentus, non Petro tollente, sed divino judicio ablatam pandente. Quæ auris in his qui credere maluerunt, pietate Domini restituitur.'

LUK 22:52 Multiple spaces in '22.52··Venerant ad se,··etc. Juxta alios evangelistas non venerant ad Jesum principes sacerdotum et magistratus, sed in atrio Caiphæ exspectaverant. Sed quia illi de nece Domini ita agebant, ut quasi innoxii viderentur, cum per discipulum traditus, a tribuno et turbis comprehensus, a præside damnatus, a Romanis crucifixus, a populis etiam Barabbas est electus, volens evangelista eos maxime esse reos, quorum consilio cuncta gerebantur, dicit eos venisse ad comprehendendum Salvatorem qui suæ jussionis potestate venerunt. Quasi ad latronem,··etc. Stultum est cum gladiis et fustibus quærere, qui ultro se eorum offert manibus, et in nocte quasi latitantem et vestros oculos declinantem investigare per proditorem, qui quotidie in templo docet. Sed ideo adversum me in tenebris congregamini, quia potestas vestra qua contra lucem armamini, in tenebris est.'

LUK 22:54 Multiple spaces in '22.54··Principis sacerdotum.··Caiphæ, qui pontificatum unius anni pretio sibi emerat a Romano principe: prius tamen ad Annam, ut Joannes ait: Sequebatur a longe.··Merito a longe qui in proximo fuerat negaturus. Significat Ecclesiam imitaturam Christi passionem longe differenter, quia Ecclesia patitur pro se, Christus pro Ecclesia.'

LUK 22:55 Multiple spaces in '22.55··Igne in medio.··Ignis cupiditatis instinctu maligni spiritus accensus, in atrio Caiphæ ad negandum et blasphemandum Deum linguas perfidorum armabat. Quod enim intus in domo principis sacerdotum maligna synodus gerebat, hoc ignis inter frigora noctis foris accensus typice demonstrabat. Hoc frigore ad horam torpens Petrus, quasi prunis ministrorum calefieri cupiebat, quia temporalis commodi solatium perfidorum societate quærebat. Sed hanc infidelitatem Domino respiciente reliquit et post resurrectionem in captura piscium, cum prunas positas, et piscem superpositum vidisset, cor suum prunis amoris inflammavit.'

LUK 22:56 Multiple spaces in '22.56··Ancilla quædam.··Cur prima ancilla prodit, cum viri magis poterant cognoscere? Nisi ut iste sexus ostendatur in nece Domini peccasse, per passionem redempturus. Et ideo mulier prima resurrectionis mysterium accepit, et mandata custodit, ut veterem prævaricationis errorem aboleret.'

LUK 22:57 Multiple spaces in '22.57··At ille negavit.··Non in monte, non in templo, non in domo sua Petrus negat, sed in prætorio Judæorum, in domo principis sacerdotum ubi non est veritas, ubi Christus captus et ligatus. Quid nisi erraret, quem intromisit ostiaria Judæorum? Eva male induxit Adam, Petrum male introduxit femina.'

LUK 22:59 Multiple spaces in '22.59··Homo, nescio quid dicis.··Non solum negat Christum, qui dicit illum non esse Christum, sed etiam qui cum sit, negat se esse Christianum, et ita impletur quod dicit Dominus: Tu me negabis. Galliæus est.··Hierosolymitæ et Galilæi æque sunt Hebræi et unius linguæ, sed unaquæque provincia habet suas proprietates, vernaculum loquendi sonum mutare non potest. Et continuo.··Post tertiam negationem sequitur galli cantus. Sacramenta rerum per statum temporum designantur. Media nocte negat, galli cantu pœnitet. Post resurrectionem sub luce quem ter negaverat, ter se amare professus est, quia qui in tenebris oblivionis erravit speratæ jam lucis rememoratione correxit et ejusdem veræ lucis præsentia plene quidque putaverat erexit.'

LUK 22:61 Multiple spaces in '22.61··Et conversus Dominus.··Intuitu provocavit ad lacrymas, quasi in mentem ei reducens quoties negaverat, quod ei prædixerat, nec potuit in tenebris remanere quem lux mundi respexit.'

LUK 22:62 Multiple spaces in '22.62··Et egressus foras.··Ab impiorum concilio seclusus culpam lavat, quæ non intus ob hoc permissus est hæsitare ut in Ecclesiæ principe conderetur remedium pœnitentiæ, et nemo auderet de sua virtute confidere.'

LUK 22:63 Multiple spaces in '22.63··Illudebant,··etc. Impleta est prophetia: In virga percutietur maxilla judicis Isræl.··Et item: Dedi maxillam meam alapis.··Sed qui tunc cædebatur colaphis Judæorum, nunc cæditur blasphemiis falsorum Christianorum. Velaverunt faciem, non ut eorum scelera non videret, sed ut a se (sicut quondam Moysi fecerunt) gratiam cognitionis ejus abscondant: Si enim crederent Moysi, crederent et Domino Joan. 8.. Hoc velamen usque hodie manet super corda eorum, sed credentibus est ablatum: cum illo moriente velum templi scissum est.'

LUK 22:64 Multiple spaces in '22.64··Prophetiza.··Contumelia in eum qui se prophetam dicebat. Sed et hæretici et Judæi, qui usque hodie Christum negant, et mali Christiani qui reprobis actibus exacerbant, dum suas cogitationes et opera tenebrarum ab illo videri non putant, quasi illudentes aiunt: Prophetiza: Quis est qui te percussit?'

LUK 22:66 Multiple spaces in '22.66··Si tu es Christus.··Non veritatem desiderant, sed calumniam parant. Intelligebant Christum purum hominem de David nasciturum. Secundum hoc ergo quærunt, ut si diceret, Ego sum Christus, calumniarentur quod sibi arrogaret regiam potestatem.'

LUK 22:67 Multiple spaces in '22.67··Si vobis dixero.··Sæpe dixerat se esse Christum. Interrogaverat etiam eos quomodo dicerent Christum filium David cum eum David Dominum vocet, ut per hoc ad credendum Deum provocaret: sed illi nec dicenti credere, nec interroganti respondere, nec eum qui innoxius erat dimittere volebant.'

LUK 22:69 Multiple spaces in '22.69··Ex hoc autem erit.··Qui semen David calumniari quærebant plus etiam audiunt, quod per contemptum sit venturus ad gloriam.'

LUK 22:70 Multiple spaces in '22.70··Vos dicitis.··Ita temperat responsionem ut et verum dicat, et sermo calumniæ non pateat. Maluit se Christum Filium Dei probare, quam dicere, ut condemnandi causa tolleretur his qui fatentur quod objiciunt.'

LUK 22:71 Multiple spaces in '22.71··Ipsi enim audivimus.··Ubi dixit: Erit Filius hominis sedens ad dexteram virtutis Dei.··Sua se sententia damnant qui eum morti tradunt quem oris et operis sui testimonio Deum esse cognoscunt.'

LUK 23:1 Multiple spaces in '23.1··Duxerunt illum.··Tradiderunt Romanæ potestati, ut eo modo Judæi ab ejus interfectione alienos se esse ostenderent, in quo non eorum innocentia, sed insania monstratur.'

LUK 23:3 Multiple spaces in '23.3··Pilatus autem.··etc. Cum duo objecta fuerint, scilicet quod attributa reddi prohiberet, et se Christum diceret, Pilatus potuit audire quod de tributis dixerat: Reddite quæ sunt Cæsaris Cæsari,··et inde hoc quasi apertum mendacium nihilipendens, solum quæ nesciebat quæsivit. Tu dicis.··Eodem verbo quo principibus sacerdotum, respondet et præsidi, ut propria sententia ambo condemnentur.'

LUK 23:4 Multiple spaces in '23.4··Nihil invenio.··Pridie quam pateretur Dominus, ait discipulis: Venit princeps mundi hujus, et non habet in me quidquam Luc. 20.. Sed quia princeps, id est Pilatus, eum absolvit, in quo nihil damnationis invenit, vide quid agant Judæi qui non æquitatis amore verum investigant, sed invidiæ stimulo justum damnare laborant.'

LUK 23:5 Multiple spaces in '23.5··Commovet populum.··Non illum, sed se accusant. Docuisse enim populum, et a pristina corporis ignavia docendo commovisse, talique actu a Galilæa usque ad Judæam, id est totam promissionis terram, a fine usque ad finem pertransisse, non criminis, sed judicium est virtutis. Denique Pilatus nec interrogandum Salvatorem de hoc ratus, sed magis nacta occasione, liberum ab eo judicando cupit reddere.'

LUK 23:7 Multiple spaces in '23.7··Et ut cognovit.··Ne contra insontem, et quem traditum per invidiam noverat, sententiam dare cogeretur, Herodi mittit audiendum, ut a suo tetrarcha vel absolveretur vel damnaretur, sed ne qua Judæis excusatio remaneret, Herodes quoque qui natu et religione Judæus erat, quid de Christo senserit, ostendere permissus est, ut utraque regio, et Judæa in qua Christus natus, et Galilæa in qua nutritus erat, in ejus necem conspirasse monstrentur. At ipse nihil respondit.··Tacuit et nihil fecit, quia et Herodis incredulitas non merebatur videre divina, et Dominus jactantiam declinabat. Significantur autem in Herode omnes impii, qui non credunt legi et prophetis, et in Evangelio Christi opera videre non possunt. Principibus ergo sacerdotum accusantibus, apud Pilatum pauca, apud Herodem nulla respondet, ne crimen diluens dimissus a principe crucis utilitatem differret.'

LUK 23:11 Multiple spaces in '23.11··Et illusit.··Quod in alba veste spernitur et illuditur, significat quod pro totius mundi peccatis in carne casta immolatus agnus est passus et sepultus: quod hic alba, juxta alios Evangelistas purpurea vel coccinea veste illuditur, indutus, signat geminum martyrii genus, quo in passionibus Ecclesia adornatur, ut sit candidus actione, rubicundus sanguine. Ipse enim membrorum flosculis vernans, in pace lilia gignit, bello rosas. Et remisit ad Pilatum.··Ad Herodem mittitur, ad Pilatum remittitur, et si uterque reum non pronuntiat, alienæ tamen iniquitatis stimulis obsequitur.'

LUK 23:12 Multiple spaces in '23.12··Et facti sunt amici.··Nefandum fœdus, quod Herodes et Pilatus in occidendo Christum pepigerunt, successores eorum hæreditario jure custodiunt, dum Judæi et gentiles, sicut genere et religione, ita mente quoque dissidentes, in Christianis tamen persequendis, et fide Christi perimenda consentiunt. In typo Herodis et Pilati qui per Jesum amici facti sunt, Judæorum gentiumque figura servatur, ut per passionem Christi utriusque populi concordia facta sit ventura, ita tamen ut Gentilis prius capiat regnum Dei, et ad Judæum fidei suæ devotionem transmittat, ut illi quoque gloria majestatis suæ corpus vestiant Christi, quem antea despexerant.'

LUK 23:14 Multiple spaces in '23.14··Obtulistis.··Quantum studium dimittendi Jesum Pilatus habeat, attende. Primo illis accusantibus dicit se nihil causæ in eo invenisse, deinde tamen in incœpto persistentibus mittit ad Herodem, ut exploret an ille aliquid sceleris in eo invenire possit, an dimittendum decernat. Denique Herodis agnita voluntate, nec invento in Jesu facinore, plebis sententiam quærit, cui unum in Pascha oportet dimitti. Iterum etiam tertio volens dimittere, interrogat. Sed quanto curiosius dimittere quærit, tanto criminosiores ad mortem ejus invenit.'

LUK 23:15 Multiple spaces in '23.15··Sed neque Herodes.··Ad exprobrandam duritiam Judæorum vel Gentilium fatetur Pilatus, nec se, nec Herodem aliquid in occidendo Christo et illudendo invenisse, sed alienæ crudelitatis clamoribus obtemperasse.'

LUK 23:16 Multiple spaces in '23.16··Emendatum ergo,··etc. Pilatus absolvit Jesum quem probat insontem, sed ut implerentur Scripturæ, absolvit quidem judicio, quem tamen crucifigit mysterio.'

LUK 23:18 Multiple spaces in '23.18··Tolle hunc,··etc. Quia pro Jesu latronem, pro Salvatore interfectorem, pro datore vitæ ademptorem elegerunt, merito salutem perdiderunt et vitam, et latrociniis et seditionibus in tantum se subdiderunt, ut et patriam regnumque quod Christo prætulerant, perderent, et hactenus libertatem animæ vel corporis quam vendiderant, non reciperent. Barabbam,··etc. Barabbas, qui filius magistri vel patris eorum interpretatur, ipse est Antichristus, quem illi Christo præferent, quibus dicitur: Vos ex patre diabolo estis.··Pilatus os malleatoris interpretatur, diabolum significat, qui est malleus universæ materiæ, per quem Deus vasa probare permittit, et tandem conterit, cum in extrema damnatione confringit.'

LUK 23:21 Multiple spaces in '23.21··Crucifige, crucifige eum.··Magna crudelitas: non solum occidere, sed crucifigere quærunt, ut manibus et pedibus ad lignum confixis producta morte necaretur, ne dolor citius finiretur, et ut in cruce diu videretur.'

LUK 23:22 Multiple spaces in '23.22··Corripiam,··etc. Hanc correptionem deridendo et flagellando nefandorum desideriis exhibuit, ne usque ad crucifigendum sævirent. Quod et verba Joannis evangelistæ, et ipsa columna testatur ad quam ligatus fuit Dominus, quæ usque hodie Dominici sanguinis cernentibus certa signa demonstrat. Sed licet Pilatus hoc agat, insatiabilis tamen sacrilegorum furor non cessat, sed magis instat quia accusationem, quam contra Dominum detulerant, sollicita Pilati interrogatione viderant evacuatam. Tandem impudici ad solas preces se convertunt, ut quod criminando vel quasi ratiocinando nequiverant, jam postulando et vociferando et perficiendo perficiunt.'

LUK 23:25 Multiple spaces in '23.25··Dimisit autem,··etc. Auctor seditionis et homicidiorum Judæis dimittitur, id est diabolus, qui ob culpam a lucis patria depulsus, et in tenebrarum carcerem fuerat missus, et ideo pacem habere non possunt, quia pacis auctorem non elegerunt.'

LUK 23:26 Multiple spaces in '23.26··Apprehenderunt quemdam,··etc. Primo Dominus crucem portavit, sed postea imposita est Simoni, quem exeuntes obviam habuerunt, et hoc congrue: Christus enim passus est pro nobis ut sequamini vestigia ejus I Petr. 2.. Qui vero eum vult sequi, tollat crucem suam et sequatur. Quia vero Simon non Isrælita, sed Cyrenæus erat, per eum Gentiles designantur, prius peregrini et hospites testamentorum, sed nunc in fide cives et domestici Dei et cohæredes Christi, unde Simon obediens Cyreneæ hæres interpretatur. Sed Simon venit de villa, id est de pago, a quo pagani, qui a civitate Dei alieni urbanæ sunt conversationis ignari. Sed Simon pago egrediens crucem portat post Jesum, cum populi gentium paganis ritibus derelictis obedienter amplectuntur vestigia Dominicæ passionis.'

LUK 23:27 Multiple spaces in '23.27··Sequebatur,··etc. Sed non eadem mente crucem sequitur: Mali sequuntur ut morientem læti aspiciant. Mulieres, ut quem vivere desiderabant, moriturum, morientem, et mortuum plorarent. Nec ideo inducitur solus mulierum planctus, quando et multi viri dolerent, sed quia femineus sexus quasi contemptibilior, liberius poterat præsentibus principibus sacerdotum, quod contra eos senserit ostentare. Quia vero novit Dominus qui sunt ejus II Tim. 2., prætermissa furentis populi turba, ad amantes et plangentes se feminas oculos et ora convertit. Quæ plangebant.··Tristabantur de vita mortali, quæ morte erat finienda, non de cæcis qui medicum occidebant.'

LUK 23:28 Multiple spaces in '23.28··Filiæ Hierusalem.··Nota cum filios Hierusalem vocat, quod non solæ quæ cum eo venerant a Galilæa, sed etiam ejusdem urbis cives ei multæ mulieres adhæserant. Nolite flere.··Ne lamentemini me moriturum, cujus cito resurrectio mortem solvere potest, cujus mors mortem et ipsum mortis auctorem destruet. Vos potius vestramque progeniem dignis lacrymarum fontibus abluite, ne cum perfidis damnemini in ultionem meæ crucis.'

LUK 23:29 Multiple spaces in '23.29··Ecce venient dies.··Dies Romanæ obsidionis et captivitatis. Naturale est imminente captivitate, hostilique per agros urbesque clade fervente, cunctos qui evadere queant, alta quæque vel abdita refugia quibus abscondantur, requirere.'

LUK 23:30 Multiple spaces in '23.30··Cadite super nos.··Potest hoc ex superfluo intelligi de his qui utrolibet sexu seipsos castraverunt propter regnum cœlorum.'

LUK 23:31 Multiple spaces in '23.31··Quia si in viridi ligno.··Viride lignum Christus et sui electi, aridum impii et peccatores, unde ait: Si ergo ego qui peccatum non feci, qui lignum vitæ merito appellatus duodenos fructus gratiæ per singulos menses affero, sine igne passionis de hoc mundo non exeo, quæ tormenta manent illos qui fructibus sunt vacui, insuper et lignum vitæ flammis dare non timent? Et si nunc est tempus, ut incipiat judicium de domo Dei, et omnes qui volunt pie vivere Christo persecutionem patiuntur,··qui finis eorum qui non credunt Evangelio? I Petr. IV; I Tim. 3..'

LUK 23:32 Multiple spaces in '23.32··Ducebantur autem.··Impletur quod dictum est: Et cum iniquis deputatus est Isa. 53.. In morte deputatur cum iniquis, ut in resurrectione vivificet iniquos qui propter homines homo factus, hominibus dedit potestatem filios Dei fieri.'

LUK 23:33 Multiple spaces in '23.33··Calvariæ locum.··Extra portam Hierusalem erant loca in quibus truncabantur capita damnatorum, et dicebantur loca Calvariæ, id est decollatorum. Ibi crucifigitur, ut, ibi erat area damnatorum, erigantur vexilla martyrii. Et latrones,··etc. Exsecrabilis in facto iniquitas Judæorum, quæ quasi latronem crucifigit omnium Redemptorem, bonus tamen in mysterio latro, qui insidiatus est diabolo, ut vasa ejus auferret. Per illum qui a dextris significatur mortificatio carnis pro cœlesti gloria, per illum qui a sinistris mortificatio carnis pro aliqua mundi causa.'

LUK 23:34 Multiple spaces in '23.34··Jesus autem,··etc. Quia Lucas Christi sacerdotium scribere disposuit, recte Dominus apud Deum pro persecutoribus jure sacerdotis intercedit, et latroni confitenti paradisum pandit, nec frustra orat, sed pro eis qui post passionem ejus crediderunt, impetrat. Non pro eis orat, qui per invidiam et superbiam Filium Dei intellexerunt, negant et crucifigunt, sed pro eis qui zelam Dei habentes, sed non secundum scientiam, nescierunt quid fecerunt. Dividentes.··De his Joannes latius. Quadripartita vestis significat Ecclesiam toto orbe, quæ quatuor partibus constat, diffusam, omnibus partibus æqualiter, id est, concorditer distributam. Tunica sortita, omnium partium significat unitatem, quæ charitatis vinculo continetur. Sortes.··In sorte Dei gratia commendata est. Sic quippe in uno ad omnes pervenit, cum sors omnibus placuit, quia et Dei gratia in unitate ad omnes pervenit, et cum sors mittitur, non personæ cujusquam vel meritis, sed occulto Dei judicio creditur.'

LUK 23:35 Multiple spaces in '23.35··Alios salvos fecit.··Sua se sententia damnant, qui etiam nolentes quod alios salvos fecerit, confitentur. Poterat quidem se salvare, sed quia ipse Christus Dei electus, de cruce descendere noluit. Nam qui ideo venit, ut pro nobis crucifigeretur, ideo, se de cruce salvare neglexit, quia cum cæteris peccatoribus etiam crucifixores moriendo curavit salvare.'

LUK 23:36 Multiple spaces in '23.36··Illudebant autem ei,··etc. Nota quod Judæi vocabulum Christi et Filii Dei auctoritate Scripturæ sibi traditum irrident. Milites vero Scripturarum inscii non Christo Dei electo, sed regi Judæorum insultant. Et acetum offerentes.··Acetum erant Judæi, a vino patriarcharum degenerantes. Hoc aceto milites potant Dominum, quem illorum suggestione morti tradunt.'

LUK 23:38 Multiple spaces in '23.38··Erat autem,··etc. Hæ tres linguæ præ cæteris eminebant. Hebræa, propter Judæos in lege gloriantes: Græca propter Gentilium sapientiam: Latina propter Romanos imperantes. Ergo velint nolint Judæi, omne regnum mundi, omnis mundana sapientia, omnia divina legis sacramenta testantur, quod Jesus est imperator credentium et confitentium. Hic est rex Judæorum.··Titulus qui Christum regem testatur, non infra, sed supra crucem ponitur, quia licet in cruce hominis infirmitate dolebat, super crucem tamen regis majestate fulgebat, et ideo immolato titulus est supra positus, ut cunctis legere, id est, credere volentibus pateat, quia per crucem non perdidit, sed corroboravit imperium.'

LUK 23:40 Multiple spaces in '23.40··Increpabat eum.··Ipsa increpatio futurum crucis scandalum etiam circa credentes revelat, quorum alii a dextris, alii a sinistris.'

LUK 23:42 Multiple spaces in '23.42··Domine, memento mei.··Magna gratia in hoc latrone eminet. Nullum membrum a supplicio liberum habet, præter cor et linguam, totum quod liberum habet, offert. Corde credit, ore confitetur. Fidem habuit qui regnaturum credidit quem secum morientem vidit. Spem habuit, qui aditum postulavit. Charitatem firmiter tenuit, qui latronem et de sua iniquitate arguit, et vitam quam cognoverat ei prædicavit. Magna virtus, confitetur quem videt humana infirmitate morientem, quem negabant apostoli, quem viderant miracula divina virtute facientem.'

LUK 23:43 Multiple spaces in '23.43··Amen dico tibi.··Pulcherrimum affectandæ conversionis exemplum, quod tam cito latroni venia relaxatur, et uberior gratia quam precatio. Semper enim Dominus plus tribuit quam rogatur; Ille rogabat: Memento mei,··etc. Dominus ait: Hodie mecum eris,··etc. Cito ignoscit Dominus, quia ille cito convertitur.'

LUK 23:44 Multiple spaces in '23.44··Et tenebræ,··etc. Sol retraxit radios ne aut pendentem videret Dominum, aut ne impii blasphemantes sua luce fruerentur. Et nota quod sexta hora, id est sole recessuro a centro mundi, crucifigitur; diluculo, id est oriente sole, resurgit, quia mortuus est propter peccata nostra, et resurrexit propter justificationem nostram Rom. 18.. Adam peccante post meridiem, id est inclinata luce fidei, vox Domini auditur, eodem igitur temporis articulo, quo tunc peccanti Adæ obcluserat, nunc latroni pœnitenti Dominus paradisum reserat.'

LUK 23:45 Multiple spaces in '23.45··Velum templi,··etc. Hoc exspirante Domino gestum est, sed Lucas præoccupat, volens miraculum solis conjungere miraculo veli. Scinditur autem velum, ut arca testamenti et omnia sacramenta legis quæ tegebantur appareant, et ad gentes transeant. Josephus ait: Virtutes angelicas præsides quondam templi tunc pariter conclamasse: Fugiamus ab his sedibus. Pater,··etc. Patrem invocans, se Filium Dei declarat. Spiritum commendans, non defectum virtutis, sed confidentiam ejusdem cum parte potestatis insinuat. Amat enim dare gloriam Patri, in quo nos informat, ut gloriam demus Creatori.'

LUK 23:47 Multiple spaces in '23.47··Videns autem centurio.··Videns quod ita haberet potestatem mittendi spiritum, quod non habet nisi conditor animarum, ipse qui crucifixerat in ipso passionis scandalo, confitetur Dei Filium, quem Judæi post tot miracula credere renuerunt. Unde per centurionem fides Ecclesiæ designatur, quæ, velo mysteriorum cœlestium per mortem Domini reserato, mox justum et Dei Filium tacente Synagoga confirmat.'

LUK 23:48 Multiple spaces in '23.48··Percutientes pectora.··Quod percutiunt pectora in signum pœnitentiæ et luctus dupliciter potest intelligi. Sive enim cujus vitam dilexerant, injuste occisum dolebant: sive cujus mortem se impetrasse meminerant, hunc in morte amplius glorificatum tremebant. Sed quæcunque causa pectus tundere cœgerit, videamus distantiam gentis et gentis. Gentiles, moriente Domino Deum timentes, apertæ confessionis voce glorificant: Judæi percutientes solum pectora, silentes domum redeunt.'

LUK 23:50 Multiple spaces in '23.50··Nomine Joseph.··Joseph per nobilitatem potentiæ sæcularis corpus accipere, per justitiam meritorum dignus est sepelire.'

LUK 23:52 Multiple spaces in '23.52··Hic accessit,··etc. Non apostoli, sed Joseph justus et constans, et Nicodemus, in quo non erat dolus, sepeliunt. Talis est etiam sepultura Christi, quæ fraudem iniquitatemque non habet, in quo obstruitur tergiversatio Judæorum. Nam si apostoli sepelissent, dicerent non sepultum quem dixerunt raptum.'

LUK 23:53 Multiple spaces in '23.53··Syndone.··Ex simplici sepultura Domini ambitio divitum condemnatur, qui nec mortui carere possunt divitiis. Mystice: In syndone munda Jesum involvit, qui pura mente eum suscipit. Hinc etiam mos Ecclesiæ habet, ut sacrificium altaris non serico, non panno tincto, sed puro lineo celebretur. Et posuit eum.··Bene ergo Christus in monumento justi conditur, ut habeat Filius hominis ubi reclinet caput, et justitiæ habitatione quiescat. Bene novo, ut in novitate vitæ qui Christum suscipit ambulet. Non sepelit Christum, nisi qui credit in Christum. In monumento exciso.··Solus Dominus tumulo includitur, ut sepultura illius et resurrectio a nostræ fragilitate naturæ dissimilis monstretur. Sepultus est, sed quandiu voluit: resurrexit, sed quando voluit. In quo nondum.··Si in monumento ubi alius positus fuisset, poneretur, alius resurrexisse fingeretur. In petra exciso, ne si ex multis lapidibus ædificatum esset, fossis tumuli fundamentis, furto ablatus diceretur.'

LUK 23:54 Multiple spaces in '23.54··Et dies erat,··etc. Sexta die factus homo, sabbato quievit Deus. Sexta ergo crucifixus præparationis implet arcanum. Sabbato sepulcro quiescens, resurrectionis exspectat eventum. Sic nos in sexta mundi ætate debemus pati pro Domino. In septima, id est, quando morimur, corpus in tumulo, anima cum Domino post opera manet in quiete, donec in octava resurgant corpora.'

LUK 23:55 Multiple spaces in '23.55··Mulieres.··Aliis notis Jesu post depositum corpus recedentibus, solæ mulieres, quæ arctius amabant, officium funeris inspiciebant, ut congruo tempore munus devotionis suæ offerrent, exspectantes quod Jesus promiserat, et ideo primæ viderunt.'

LUK 23:56 Multiple spaces in '23.56··Et revertentes.··Inspecta Domini sepultura revertentes parant aromata et unguenta, qui lecta, audita, recordata, passione Domini, ad opera virtutum quibus Christus delectetur se convertunt, et sabbato silent. Post sabbatum cum muneribus venturi ad Dominum, cum finita præsentis vitæ parasceve in beata quiete gaudentes exspectant tempus resurrectionis, quo Christo occurrunt cum redolentibus actionum aromatibus. Et sabbato,··etc. Mandatum erat, ut sabbati silentium a vespera usque ad vesperam servaretur. Ideo mulieres sepulto Domino, quandiu licebat operari, in unguentis præparandis occupantur parasceve usque ad solis occasum, et transacto sabbato occidente sole, ut mane venientes ungerent eum, quia vespere sabbati, præoccupante jam noctis articulo, monumentum adire non poterant.'

LUK 24:1 Multiple spaces in '24.1··Una autem sabbati,··etc. Una sabbati idem est quod prima sabbati, id est, una dies a die sabbati vel sabbatorum, quæ nunc Dominica dicitur. Quod valde mane mulieres ad monumentum venerunt, magnus fervor charitatis quærendi et inveniendi Dominum ostenditur. Mystice: Exemplum datur, ut, illuminata fide, decussisque vitiorum tenebris, ad sacrum corpus Domini accedamus. Nam sepulcrum figura est altaris, in quo celebratur mysterium corporis et sanguinis Domini. Aromata quæ deferunt odorem virtutum, et suavitatem orationum, cum quibus altari propinquare debemus, significat.'

LUK 24:2 Multiple spaces in '24.2··Lapidem revolutum.··Revolutio lapidis significat reserationem sacramentorum Christi, quæ velo litteræ tegebantur. Lex in lapide scripta est, cujus ablato tegmine Domini corpus mortuum non invenitur, sed vivum evangelizatur: quia etsi cognovimus Christum secundum carnem, sed jam non novimus II Cor. 5.. Potuit autem clauso exire sepulcro, qui clauso exivit utero.'

LUK 24:4 Multiple spaces in '24.4··Mente consternatæ.··Mente consternantur, quia et lapidem immensæ magnitudinis revolutum stupebant, et corpus tam venerabile non inventum dolebant. Sicut tentato in solitudine Domino, expleta victoria angeli ministrabant ei, ita modo post devictam mortem venerunt angeli, qui non solum verbo, sed etiam fulgenti habitu gloriam annuntiant triumphantis. Et sicut corpori in sepulcro astiterunt, sic etiam corpori consecrato in altari quotidie assistunt.'

LUK 24:5 Multiple spaces in '24.5··Declinarent vultum.··Nota quod nec sanctæ mulieres in terram cecidisse, nec aliquis sanctorum in resurrectione Domini prostratus in terram adorare legitur; unde mos cœpit in Ecclesia paschali tempore non flecti genua in oratione, sed vultu in terram declinato orare.'

LUK 24:6 Multiple spaces in '24.6··Recordamini.··Die tertia, sicut ex hoc loco habemus, inter discipulos etiam feminis quæ eum sequebantur, Dominus resurrecturum se prædixit. Parasceve hora nona exspiravit, mane prima sabbati resurrexit. Merito autem una die et duabus noctibus in sepulcro jacuit, quia lucem suæ simplæ mortis (quæ tantum in carne erat) tenebris duplæ nostræ mortis quæ in corpore erat et anima, apposuit, et utramque nostram curavit. Si enim utramque suscepisset, nos a neutra liberasset.'

LUK 24:8 Multiple spaces in '24.8··Et recordatæ sunt.··Sicut mulieres in monumento Domini stantes, recordantur verborum quæ de sua dispensatione præfatus erat, sic nos inter Dominicæ passionis mysteria celebranda, non solum passionis, sed et resurrectionis debemus recordari.'

LUK 24:9 Multiple spaces in '24.9··Nuntiaverunt.··Sicut in principio mulier auctor culpæ viro fuit, vir exsecutor fuit erroris, ita nunc quæ mortem prior gustaverat, resurrectionem vidit, et ne perpetui reatus opprobrium apud viros sustineret, quæ culpam viro transfuderat, transfudit et gratiam. Et quia constantiam prædicandi non habet inferior sexus ad exsequendum infirmior, mandatur viris officium evangelizandi.'

LUK 24:11 Multiple spaces in '24.11··Et non crediderunt.··Quod discipuli tarde credunt, non tam illorum infirmitas quam nostra futura firmitas fuit, nam illis dubitantibus resurrectio multis argumentis monstratur, quæ dum legentes agnoscimus, quid aliud quam de eorum dubitatione solidamur?'

LUK 24:12 Multiple spaces in '24.12··Petrus autem surgens.··Joannes commemorat, quod et ipse et Petrus simul cucurrerunt, et quod Petro intus intrœunte in monumentum, et vidente linteamina et sudarium, ipse Joannes inclinans se, vidit linteamina, nec introivit. Sed intelligendum est Petrum primo procumbentem vidisse quod Lucas commemorat, Joannes tacet: post vero ingressum, ut diligentius interiora dignosceret, ingressum tamen antequam Joannes intraret.'

LUK 24:13 Multiple spaces in '24.13··Nomine Emmaus.··Emmaus ipsa est metropolis civitas insignis Palæstinæ, quæ post expugnationem Judææ sub Marco Aurelio Antonio principe restaurata, cum statu mutavit et nomen.'

LUK 24:15 Multiple spaces in '24.15··Dum fabularentur.··Loquentes de se Dominus appropinquans comitatur, ut et fidem resurrectionis eorum mentibus incendat, et quod se promiserat facturum, impleat: Ubi sunt duo vel tres congregati in nomine meo, ibi sum in medio eorum Matth. 28.. Appropinquans,··etc. Oculi,··etc. Apparuit quidem in specie propria, sed speciem quam recognoscerent, non ostendit. Sicut et ipsi et intus amabant, et tamen dubitabant, sic ipse foris et præsens adest, et quis sit, non ostendit. De se ergo loquentibus præsentiam exhibet, sed de se dubitantibus speciem cognitionis aufert.'

LUK 24:18 Multiple spaces in '24.18··Peregrinus es,··etc. Quibus,··etc. Peregrinum putant, quem non agnoscunt. Et vere peregrinus erat eis, a quorum fragilitate per gloriam resurrectionis jam longe stabat, a quorum fide resurrectionis nescia extraneus manebat. Vir propheta,··etc. Et quomodo tradiderunt,··etc. Prophetam et magnum fatentur, Filium Dei tacent, vel quia nondum perfecta credunt, vel si credunt timent tradi in manus Judæorum, nescientes cum quo loquuntur.'

LUK 24:21 Multiple spaces in '24.21··Nos autem,··etc. Quodammodo redarguunt seipsos, quod in illum redemptionem speraverint, quem mortuum viderant, nec resurrecturum credebant, et maxime dolent eum sine culpa occisum, quem innocentem noverant, et ex hoc tristes incedebant.'

LUK 24:22 Multiple spaces in '24.22··Terruerunt nos,··etc. Merito dicuntur teruisse eos quibus de non invento corpore plus mœstitiam addiderunt, quam de nuntiata resurrectione gaudium quo recrearentur, afferunt.'

LUK 24:24 Multiple spaces in '24.24··Abierunt quidam,··etc. Cum supra dixerit Petrum cucurrisse ad monumentum, et modo dicat Cleophas: Quidam ex nostris abierunt ad monumentum,··etc. Intelligendum est, quod duo simul ierunt. Sed Petrum solum primo commemoravit, quia primitus illi nuntiavit Maria.'

LUK 24:25 Multiple spaces in '24.25··O stulti et tardi corde.··Hic gemina humiliandi necesitas incumbit, qui nec in Scripturis quantum oportet edocti, nec ad implenda quæ novimus quantum decet, sumus intenti. Nam si Moyses et prophetæ de Christo locuti sunt, et eum per passionem et gloriam intraturum prædixerant, quomodo gloriatur se esse Christianum, qui neque in Scripturis qualiter ad Christum pertinent investigat, neque ad gloriam quam cum Christo habere cupit, per passiones attingere desiderat?'

LUK 24:28 Multiple spaces in '24.28··Et ipse,··etc. Mane nobiscum,··etc. Talem se exhibuit in corpore, qualis apud illos erat in mente. Probandi erant, si hunc quem nondum ut Deum diligebant, saltem ut peregrinum diligerent. Sed quia extranei a claritate esse non possunt, cum quibus veritas gradiebatur, ad hospitium vocant, imo cogunt. Quo exemplo colligitur, quia peregrini non solum ad hospitium sunt vocandi, sed etiam trahendi.'

LUK 24:30 Multiple spaces in '24.30··Fregit,··etc. Quem in expositione Scripturæ non cognoverunt, in fractione panis noverunt, quia non auditores legis, sed factores justificabuntur, et veritas melius operando quam audiendo intelligitur.'

LUK 24:31 Multiple spaces in '24.31··Aperti sunt,··etc. Subtrahitur carnalibus oculis species infirmitatis, ut mentibus incipiat apparere gloria resurrectionis.'

LUK 24:32 Multiple spaces in '24.32··Et dixerunt,··etc. Mystice: Ideo in Christo illis ostensa est alia effigies, ne eum nisi in fractione panis cognoscerent, ut omnes intelligant se Christum non agnoscere, nisi fiant participes corporis ejus, id est Ecclesiæ, cujus unitatem commendat Apostolus in sacramento panis, dicens: Unus panis, unum corpus multi sumus I Cor. 10.. Cum ergo panem benedictum porrigit, aperiuntur oculi ut eum cognoscant, et removetur impedimentum quod a Satana in oculis erat, ne agnosceretur Jesus. Et hoc impedimentum permittit inesse Dominus donec ad sacramentum panis veniatur. Sed participata unitate corporis, aufertur impedimentum inimici, ut possit Christus agnosci. Ardens.··GREG. Exaudito sermone, cor prius torpore incredulitatis et timoris frigidum igne sancti Spiritus est accensum, ut jam superno desiderio ardeat, et ad credendam veritatem se extendat. Quot præceptis instruitur homo, quasi tot facibus inflammatur.'

LUK 24:34 Multiple spaces in '24.34··Surrexit Dominus.··Jam fama erat quod resurrexerat Jesus ab illis mulieribus facta, et a Simone Petro cui apparuerat, hæc loquentes invenerant isti duo, sed et ipsi prius audierant quod resurrexerat, sed timuerunt dicere in via quando tantummodo angelos dixerunt visos mulieribus. Ignorantes enim eum cum quo loquebantur, poterant timere ne inciderent in manus Judæorum, si quid passim dicerent de Christi resurrectione.'

LUK 24:36 Multiple spaces in '24.36··Stetit Jesus,··etc. Hæc ostensio est illa, de qua Joannes ait Joan. 20.: Cum sero esset die,··etc., et dixit eis: Pax vobis.··Quod vero dicit Joannes Thomam non fuisse cum illis: cum Lucas dicat istos duos invenisse undecim congregatos, et eos qui cum eis erat, intelligendum est quod Thomas inde exisset antequam Dominus eis hoc loquentibus appareret.'

LUK 24:37 Multiple spaces in '24.37··Spiritum videre. Et dixit eis.··Noverant discipuli fuisse verum hominem, sed postquam mortuus est, non credunt tertia die potuisse veram carnem de sepulcro resurgere. Putant ergo se videre spiritum quem emisit in passione, sed hunc errorem aufert Dominus. Quid turbati estis.··AMBR. Credebant apostoli, sed tamen turbantur, etc., usque ad quod clausis januis, Dominus cum corpore suo se improvisus infuderit. Cogitationes,··etc. Falsæ non desuper descendentes, sed sicut mala herba in corde ascendentes, fidem quam in vobis plantavi exigo, quod ex vobis ortum est condemno, si non est veritas resurrectionis, perditus est fructus passionis.'

LUK 24:39 Multiple spaces in '24.39··Palpate et videte.··Multis documentis persuadet resurrectionem præbendo se, et oculis videndum, et manibus contrectandum, qui dum palpando ossa carnemque monstrat, statum suæ vel nostræ resurrectionis signat, in qua corpus nostrum, et subtile erit per effectum spiritualis potentiæ, et palpabile per veritatem naturæ. Post resurrectionem Dominus in corpore suo duo contraria ostendit, et palpabile ejusdem naturæ ut informet ad fidem, et incorruptibile alterius gloriæ, ut invitet ad præmium.'

LUK 24:40 Multiple spaces in '24.40··Ostendit eis manus,··etc. Ut ostensa vulnerum cicatrice infidelitatis vulnus sanaret, quas cicatrices et tunc servavit, et in judicio servaturus est. Primo ad fidem resurrectionis astruendam: deinde ut Patri pro nobis supplicans, quale genus mortis pro homine pertulerit semper ostendat: tertio, ut sua morte redemptis quam misericorditer sint adjuti, propositis ejusdem mortis insinuat indiciis. Sed postremo, ut in judicio quam juste damnentur impii denuntiet, ostensa quam ab illis accepit cicatrice. Non ergo ex impotentia curandi cicatrices servavit, sed ut perpetuum victoriæ suæ circumferat triumphum.'

LUK 24:41 Multiple spaces in '24.41··Habetis hic aliquid.··Ad insinuandam veritatem resurrectionis, non solum tangi, sed convesci voluit, non quod vel ipse vel nos post resurrectionem cibo debeamus indigere, sed ut corpus, non spiritum esse manifestaret, manducavit potestate, non necessitate. Aliter absorbet aquam terra sitiens aliter solis radius calens: illa indigentia, iste potentia.'

LUK 24:42 Multiple spaces in '24.42··Piscis assi.··Piscis assus, ipse mediator passus, in aquis humani generis captus laqueo mortis, assatus tempore passionis. Ipse et favus mellis nobis est in resurrectione. Favus mellis in cera, id est Divinitas in humanitate. In hujus mellis comestione signatur, quia illos in corpore suo ad æternam quietem suscipit, qui cum tribulationes pro Deo sentiunt, ab amore internæ dulcedinis non recedunt. Qui hic assantur, illic vera dulcedine satiabuntur.'

LUK 24:43 Multiple spaces in '24.43··Et cum manducasset.··Omnes ambages aufert: visus est, tactus est, manducavit, et ne in aliquo sensus humanos ludificasse videretur, mittit manus ad Scripturas, ut etsi magicis artibus videatur potuisse quod voluit, sicut dicunt pagani, saltem videant prophetare non potuisse antequam natus fuit.'

LUK 24:45 Multiple spaces in '24.45··Tunc aperuit.··Post visum, post contactum, post commemoratam legem aperuit sensum, ut quod vident et legunt, intelligant, deinde post sui corporis commendatam veritatem commendat Ecclesiæ unitatem: Et prædicari in nomine ejus.'

LUK 24:46 Multiple spaces in '24.46··Oportebat,··etc. Oportebat ut ministri qui pœnitentiam et remissionem erant prædicaturi in omnes gentes, inciperent ab Hierosolymis. Non solum quia illis credita sunt eloquia Dei, et quia eorum est adoptio filiorum, et gloria testamenta, et legislatio; sed ideo etiam ut gentes variis erroribus et facinoribus implicitæ, hoc maxime indicio divinæ pietatis ad spem veniæ provocentur, quod eis qui Filium Dei crucifixerunt, veniam relaxat.'

LUK 24:49 Multiple spaces in '24.49··Vos autem sedete.··Postquam discipulos de virtute prædicationis perfecte instruxit, cum repente si vellet posset eos roborare, distulit, dicens: Vos autem sedete.··Ut exemplum sequentibus daret, ne imperfecti prædicare ante tempus præsumant. In civitate sedet, qui intra mentis claustra se constringit, ne loquendo exterius evagetur, ut cum divina virtute perfecte fuerit indutus, tunc quasi a seipso foras exeat, alios instruendo.'

LUK 24:50 Multiple spaces in '24.50··Eduxit autem eos.··Prætermissis omnibus quæ per quadraginta dies gesta sunt, primo resurrectionis diei tacite conjungit novissimum quo ascendit in cœlum. Et pulchre benedicturus discipulos, educit in Bethaniam, quæ domus obedientiæ dicitur, quia qui propter inobedientiam perversorum descendit, propter obedientiam conversorum ascendit.'

LUK 24:53 Multiple spaces in '24.53··In templo.··Ut in loco orationis inter laudum devotiones, promissum sancti Spiritus adventum, paratis per omnia cordibus exspectent. Sic nos post celebrata in Hierosolymis, id est visione pacis, passionis et resurrectionis solemnia, Domino duce petamus Bethaniam, ut mente quieta corporis et sanguinis ejus sacramentis imbuamur, et domus obedientiæ esse curemus. Laudantes et benedicentes.··Lucas qui sacerdotium Christi cæteris amplius exponendum suscepit, et ideo Evangelium suum a ministerio templi per sacerdotium Zachariæ cœpit, pulchre hoc in templi devotione complevit, cum apostolis ibi ministros, scilicet, novi sacerdotii futuros, non in victimarum sanguine, sed in laude Dei et benedictione concludit.'

All Character Counts

0: 106 1: 379 2: 372 3: 336 4: 260 5: 185 6: 139 7: 126 8: 113 9: 109 A: 4 C: 8 D: 2 E: 2 I: 6 L: 4 M: 6 N: 4 P: 2 S: 2 Space: 4 T: 2 Total: 2179 U: 8

All Character Counts (sorted by count)

P: 2 T: 2 S: 2 E: 2 D: 2 L: 4 A: 4 N: 4 Space: 4 M: 6 I: 6 U: 8 C: 8 0: 106 9: 109 8: 113 7: 126 6: 139 5: 185 4: 260 3: 336 2: 372 1: 379 Total: 2179

Letter Counts

A: 4 C: 8 D: 2 E: 2 I: 6 L: 4 M: 6 N: 4 P: 2 S: 2 Space: 4 T: 2 Total: 54 U: 8

Letter Counts (sorted by count)

P: 2 T: 2 S: 2 E: 2 D: 2 L: 4 A: 4 N: 4 Space: 4 M: 6 I: 6 U: 8 C: 8 Total: 54

Words

All Word Counts

All Word Counts (sorted by count)

Case Insensitive Word Counts

Case Insensitive Word Counts (sorted by count)

Headings

Title Lines

LUK -1:4 Main Title 1:

INCIPIT SECUNDUM LUCAM

Notes

Footnote Errors

LUK 1:9 Consecutive fk fields in footnote: '+ \\fr 1.9 \\fk Sorte. \\ft BEDA. Non nova tunc sorte electus, quando incensum erat adolendum, etc., \\fk usque \\fk ad\\ft prædicitur dum ille promittitur præcursurus.'

LUK 1:72 Consecutive fk fields in footnote: '+ \\fr 1.72 \\fk Ad faciendam misericordiam cum \\fk patribus nostris, et memorari testamenti, \\ft etc. Locutus est, et erexit nobis salutem ad faciendam misericordiam, ut misericordiam quam patribus promisit impleat in nobis, et juramentum quod fecit patribus de liberatione nostra, in nobis per Christum compleatur.'

LUK 3:6 Footnote seems to be missing closing punctuation (period): '+ \\fr 3.6 \\fk Et videbit. \\ft ID. In hac vita omnis homo Christum videre non potuit, sed in die judicii, in sede majestatis et electi et reprobi pariter videbunt, ut justi remunerentur, et mali in æternum gemant. Unde et subditur:'

LUK 5:26 Consecutive fk fields in footnote: '+ \\fr 5.26 \\fk Et stupor. \\ft AMBR. Spectant surgentem increduli, mirantur abeuntem, et divini operis miracula malunt timere quam credere; nam si crederent, non timerent, sed diligerent. \\fk Perfecta enim \\fk dilectio foras mittit timorem\\ft I Joan., 4..'

LUK 6:46 Footnote seems to be missing closing punctuation (period): '+ \\fr 6.46 \\fk Quid autem, \\ft etc. Hæc vocatio videtur fructus bonæ arboris, sed quia non procedit de pinguedine charitatis, Deus non bonum judicat. Quæ autem bonorum malorumve fructuum vera discretio sit, sub alia figura supponit:'

LUK 6:48 Consecutive fk fields in footnote: '+ \\fr 6.48 \\fk Fodit in altum. \\ft Fodit in altum qui præceptis humilitatis terrena omnia de suorum cordibus funditus eruit, ne propter aliquod fluxibile Deo serviat, ut inconcussam in eis habeat mansionem. \\fk Posuit fundamentum. \\ft Fundamenta pluraliter, doctores; singulariter fundamentum, doctor doctorum Christus. Moraliter. Fundamenta domus, intentiones bonæ conversationis, quas per humilitatem Christianam exhaustis supervacuarum cogitationum ruderibus perfectus auditor in se inserit, hoc in se spiritualiter agens, quod Christus in universa Ecclesia generaliter agit. \\fk Inundatione. \\ft Hanc inundationem alibi portas inferi appellat. \\fk Et portæ inferi non prævalebunt adversus eam\\ft Matth. 16.. Hæc inundatio tribus modis fit, quia tentatur quisque a propria concupiscentia, vel falsorum fratrum improbitate, vel aperta exteriorum impugnatione. \\fk Illisum. \\ft Potest per impetum fluminis, extremi judicii discrimen intelligi, quando Ecclesia utraque est consummata. \\fk Omnis qui se exaltat \\fk humiliabitur, et qui se humiliat exaltabitur\\ft Luc. 14.. \\fk Domui illi. \\ft Singulæ nostræ domus, quotidie, vel immundorum spirituum, vel improborum hominum, vel suæ ipsius mentis, vel carnis inquietudine pulsantur. Et quantum propriis viribus fidunt, inclinantur: quantum invictissimæ petræ adhærent, labefactari nequeunt.'

LUK 9:23 Footnote seems to be missing closing punctuation (period): '+ \\fr 9.23 \\fk Dicebat autem. \\ft Quæ ad fidem Dominicæ nativitatis vel passionis pertinent, solis seorsum discipulis aperuit, sed hæc ad omnes. \\fk Abneget semetipsum. \\ft Nisi quis a seipso deficiat, ad eum qui super se est non appropinquat: et novitatem ad quam vocatur, non apprehendit, nisi mactet vetustatem, in qua natus fuit; et cum cessat a vitiis exquirat etiam virtutes, unde subjungitur:'

LUK 9:37 Consecutive fk fields in footnote: '+ \\fr 9.37 \\fk Factum est autem in sequenti die, descendentibus illis de monte. \\ft Pro qualitate meritorum, quotidie Dominus aliis ascendit, dum perfectos, quorum conversatio in cœlis est, sublimius extollendo glorificat, et de æternis instruit et docet quæ a turba non audiri valeant. Aliis descendit, dum terrenos et incipientes confortat et docet et castigat. \\fk Occurrit \\fk illis turba. \\ft In monte orat, docet, majestatem suam demonstrat, Patris vocem apostolis aperit, descendens a turba excipitur, miserorum fletu pulsatur, infidelitatis peccata exprobrat, malos spiritus expellit.'

LUK 10:12 Consecutive fk fields in footnote: '+ \\fr 10.12 \\fk Quia Sodomis in die illa. \\ft Sodomitæ, etsi in vitiis exardebant, et inhospitales erant, tamen apud illos nulli hospites tales quales apud Judæos prophetæ, quales apostoli reperti sunt. Loth inter eos etsi justus, non tamen aliquid docuit, nulla signa fecit. Et ideo \\fk cui multum donatum est, multum ab eo quæritur, et potentes potenter tormenta \\fk patientur\\ft Sap. 6..'

LUK 11:10 Footnote seems to be missing closing punctuation (period): '+ \\fr 11.10 \\ft Quærite et invenietis'

LUK 11:22 Consecutive fk fields in footnote: '+ \\fr 11.22 \\fk Si autem fortior. \\ft Fortiorem se vocat, qui non concordi pace et operatione, sicut calumniabantur, sed fortiori potentia ipsum stravit, mundumque ab ipsius dominatione liberavit. Arma diaboli quæ abstulit, calidissimæ sunt versutiæ spiritualis nequitiæ. Spolia, sunt animæ ab eo deceptæ, quæ victor Christus distribuit, quod est insignium triumphantis, quia \\fk captivam ducens captivitatem, dedit dona hominibus, \\fk quosdam quidem apostolos, alios evangelistas\\ft Ephes, 4., etc.'

LUK 11:49 Consecutive fk fields in footnote: '+ \\fr 11.49 \\fk Prophetas et apostolos, et ex illis occident, \\fk et persequentur. \\ft Mentiuntur hæretici, qui alium Veteris, alium Novi Testamenti dicunt institutorem.'

LUK 12:36 Consecutive fk fields in footnote: '+ \\fr 12.36 \\fk Exspectantibus. \\ft Sive vitatis mala sive facitis bona, nihil mundamini, sed solum adventum Redemptoris exspectetis. \\fk Quando revertatur. \\ft Ad nuptias Dominus ivit, cum post resurrectionem novus homo angelorum multitudinem sibi copulavit: a quibus revertitur, cum nobis per judicium manifestatur. Unde et bene de exspectantibus subdit: \\fk Ut cum venerit, confestim aperiant ei. \\ft Non vult aperire judici pulsanti, qui timens videre iratum quem contempsit, de corpore exire metuit. Aperit qui judicem lætus et securus sustinet, et de propinqua morte gaudet, unde subditur: \\fk Beati servi illi, quos cum \\fk venerit, \\ft etc.'

LUK 13:16 Footnote seems to be missing closing punctuation (period): '+ \\fr 13.16 \\fk Hanc autem, \\ft etc. Filia Abrahæ, quæque fidelis anima filia Abrahæ, Ecclesia de utroque populo ad fidem collecta, quæ tempore legis et Dominicæ resurrectionis impleto, per septiformem gratiam Spiritus sancti vincula longæ captivitatis erupit: et sic idem est bovem vel asinum a præsepio solutos ad potum agi, quod est filiam Abrahæ a vinculo noxiæ inclinationis erigi'

LUK 14:12 Consecutive fk fields in footnote: '+ \\fr 14.12 \\fk Dicebat autem. \\ft Secundum ordinem litteræ. Postquam monuit invitatos qualiter debeant accumbere, monet et invitatorem quos debeat invitare, ne temporalis expensio bonorum quam facit cedat in vacuum, vel forsitan augmentet peccatum: sed ita expendat temporalia, ut per hæc pateat via ad æterna. \\fk Et ei qui se invitaverat. \\ft Principi Pharisæorum loquitur, qui forsitan superbire poterat, quia tot ad convivium quasi ex misericordia vocaverat; vel sicut ex verbis Domini potest concipi, ideo potius invitaverat, ut ab illis iterum invitaretur, et sic nulla specialis retributio sequeretur. \\fk Noli vocare amicos. \\ft Fratres, amicos, et divites alterutrum convivia celebrare, non quasi scelus interdicit, sed ostendit non valere ad præmia vitæ. Sunt autem et quædam talium divitum convivia, quæ non solum in præsenti retributiones, sed etiam damnationem percipiunt futuro; unde Apostolus: \\fk Non in comessationibus \\fk et ebrietatibus\\ft Rom. 8., id est in luxuriosis conviviis, quæ aut collatione omnium celebrantur, aut vicibus contubernalibus solent exhiberi, ubi neminem pudeat aliquid inhonestum facere vel dicere. \\fk Ne forte. \\ft Quasi dicat: Si intendis invitare, ut inviteris, ibi potes falli; sed si distribueris pauperibus, de mercede non falleris.'

LUK 15:13 Footnote seems to be missing closing punctuation (period): '+ \\fr 15.13 \\fk Non post multos. \\ft Non multo post institutionem humani generis, placuit animæ liberum arbitrium ferre secum, quasi quamdam potentiam naturæ suæ, et deserere eum a quo condita est, confidens viribus suis. Et has vires tanto citius consumat quanto datorem deserit. Hæc est prodiga vita, quæ amat fundere et spatiari in pompis exterioribus, relinquens eum qui sibi est interior'

LUK 17:7 Consecutive fk fields in footnote: '+ \\fr 17.7 \\fk Quis autem, \\ft etc. Servus arans aut pascens doctor est Ecclesiæ, de quo dicitur: \\fk Nemo \\fk mittens manum ad aratrum et aspiciens retro, aptus est regno\\ft Luc. 9. Dei. Et Dominus Petro dicit: \\fk Pasce oves meas\\ft Joan. 21.. Qui servus de agro regreditur, cum intermisso opere prædicandi, quasi ad curiam conscientiæ rediens sua dicta vel facta pertractat, cui Dominus non statim jubet ab hac vita transire, et æterna quiete refoveri, sed domi parare quod cœnet, id est post laborem apertæ locutionis, humilitatem propriæ conversationis exhibere, in tali enim conscientia Deus cœnat.'

LUK 18:29 Consecutive fk fields in footnote: '+ \\fr 18.29 \\fk Nemo. \\ft Qui carnalia pro Domino dimiserit, spiritualia accipiet. Marcus ait: \\fk Centies tantum \\fk nunc, \\ft etc. Marc. 10., id est, in hac vita persecutionibus plena gaudium regni degustant, et omnium electorum sincera dilectione fruuntur.'

LUK 19:17 Consecutive fk fields in footnote: '+ \\fr 19.17 \\fk In modico fuisti fidelis. \\ft Modicum est quidquid in præsenti percipimus donorum ad comparationem futurorum. \\fk Ex parte enim cognoscimus, et ex parte prophetamus\\ft I Cor. 13.. \\fk Decem \\fk civitates. \\ft Decem civitates sunt animæ, per legis verba ad gratiam Evangelii pervenientes, quibus tunc glorificandus præponitur, qui eis pecuniam verbi digne Deo commendaverit; unde Apostolus: \\fk Quæ est spes nostra, aut gaudium, aut corona gloriæ? Nonne vos ante Dominum Jesum\\ft I Thes. 2.?'

LUK 20:14 Consecutive fk fields in footnote: '+ \\fr 20.14 \\fk Quem cum vidissent. \\ft Aperte probat Judæos, non per ignorantiam crucifixisse Filium Dei, sed per invidiam. Intellexerunt enim hunc esse cui dictum est: \\fk Postula a me, et dabo tibi gentes hæreditatem \\fk tuam, et possessionem tuam terminos terræ\\ft Psal. 117.. Et ideo consulentes sibi dicunt: \\fk Ecce mundus totus post eum abiit\\ft Joan. 12., etc. Hæreditatem ergo Ecclesiæ quam non moriens Pater reliquit, sed ipse sua morte emptam resurgendo possedit, hanc Judæi eripere volunt, dum fidem, quæ per eum est, exstinguere conantur, justitiæ Dei non subjecti, sed suam constituere volentes. \\fk Hic est hæres: \\ft Christus hæres, quia morti propriæ supervixit, et testamentorum quæ ipse condidit, quasi hæreditaria in nostris profectibus emolumenta consequitur.'

LUK 20:46 Consecutive fk fields in footnote: '+ \\fr 20.46 \\fk Attendite a scribis. \\ft Duplici ratione jubemur attendere a vanæ gloriæ cupidis, ne vel eorum simulatione decipiamur, vel eorum exemplo ad amorem temporalium inflammemur. \\fk Et amant salutationes \\fk in foro. \\ft Non salutari in foro, nec primas sedes vetat eis quibus debentur ex ordine officii, sed eis qui indebite amant. Animum enim, non gradum redarguit. Nec vero caret culpa, si is fori litibus interesse velit, qui desiderat sedere in cathedra Moysi. \\fk Qui devorant, \\ft etc. Marcus: \\fk Sub obtentu prolixæ orationis, \\ft qui ut religiosiores appareant, prolixius orant, ubi ab infirmis quibuslibet, et peccatorum suorum conscientia turbatis, quasi patroni laudes et pecunias accipiant, quorum oratio fit in peccatum, ut non solum pro aliis non possint intercedere, sed nec sibi ad salutem proficere, imo pro ipsis orationibus magis damnabuntur. \\fk Hi accipient damnationem. \\ft In hoc insinuat illos etiam, qui in angulis stantes orant, ut videantur ab hominibus, damnationem quidem mereri, sed istos majorem.'

LUK 21:4 Consecutive fk fields in footnote: '+ \\fr 21.4 \\fk Ex abundanti. \\ft Judæus ex abundantia mittit, qui de justitia præsumens, ita orat apud se Luc. 18.: \\fk Deus, gratias ago tibi, quia non sum sicut cæteri hominum. \\ft Omnem victum Ecclesia in munera Dei mittit, quæ omne quod innuit, non sui meriti, sed divini muneris intelligit, dicens: \\fk Deus, \\fk propitius esto mihi peccatori.'

LUK 22:21 Footnote seems to be missing closing punctuation (period): '+ \\fr 22.21 \\fk Verumtamen, \\ft etc. Sicut de passione prædixit, sic prædixit et de proditore, ut videns se latere non posse, pœniteat facti. Nec designat ex nomine, ne manifeste correctus impudentior fiat. Mittit ergo culpam in numero, ut conscius pœnitentiam agat prædixit et pœnam, ut quem pudor non convicerat, denuntiata supplicia cœrceant. \\fk Manus tradentis me. \\ft Exemplo Judæ Filium hominis tradit, qui illud inviolabile Dominici corporis sacramentum violare præsumit. Vendit, qui ejus timore et amore neglecto caduca amare convincitur et criminosa'

Footnote Lines

LUK 1:1	+ \fr 1.1 \fk Quoniam quidem, \ft etc. BEDA. Lucas de omnibus quæ fe…atem.
LUK 1:3	+ \fr 1.3 \fk Omnia. \ft ID. Non omnia quæ assecutus, sed de omnibus…osse.
LUK 1:5	+ \fr 1.5 \fk Fuit in diebus Herodis regis Judææ. \ft AMBR. Vitulus …fuit.
LUK 1:6	+ \fr 1.6 \fk Erant autem ambo. \ft BEDA, AMBR. Plena laudatio quæ g…etur.
LUK 1:7	+ \fr 1.7 \fk Et non erat illis. \ft BEDA. Divinitus procuratum fuit…erit?
LUK 1:8	+ \fr 1.8 \fk Factum est autem. \ft Cum ex præcepto Moysi uno sacerd…rent.
LUK 1:9	+ \fr 1.9 \fk Sorte. \ft BEDA. Non nova tunc sorte electus, quando i…urus.
LUK 1:12	+ \fr 1.12 \fk Et Zacharias turbatus est videns, et timor irruit supe…iunt.
LUK 1:13	+ \fr 1.13 \fk Quoniam exaudita est deprecatio tua: et uxor tua Eliza…ntii.
LUK 1:14	+ \fr 1.14 \fk Et erit gaudium, \ft etc. BEDA. Singularis meriti est…ugii.
LUK 1:15	+ \fr 1.15 \fk Vinum et siceram, \ft etc. BEDA. Magnæ coram Deo virt…atiæ.
LUK 1:16	+ \fr 1.16 \fk Et multos filiorum Isræl convertet. \ft ID. Cum Joann…sræl.
LUK 1:17	+ \fr 1.17 \fk Præcedet ante. \ft ID. Sicut Elias præco judicis, etc…Elia.
LUK 1:18	+ \fr 1.18 \fk Unde, \ft etc. ID. Si homo esset qui promittebat, imp…ruit.
LUK 1:19	+ \fr 1.19 \fk Ante Deum. \ft ID. Cum ad nos veniunt angeli, sic ext…atur.
LUK 1:22	+ \fr 1.22 \fk Et ipse erat innuens illis, et permansit mutus, \ft e…onem.
LUK 1:23	+ \fr 1.23 \fk Ut impleti sunt, \ft etc. Quia vicis suæ tempore, pon…itur.
LUK 1:24	+ \fr 1.24 \fk Occultabat. \ft AMBR. Occultat quia partus sui erubes…rtum.
LUK 1:25	+ \fr 1.25 \fk Quia sic fecit. \ft BEDA. Gesta sunt hæc, inquit Joan…anda.
LUK 1:26	+ \fr 1.26 \fk In mense autem sexto. \ft HIER. Sicut sexto mense mis…ebat.
LUK 1:27	+ \fr 1.27 \fk Ad virginem. \ft Mulier a diabolo seducta mortem intu…idit.
LUK 1:28	+ \fr 1.28 \fk Dominus tecum. \ft Quam novo castitatis amore ad cœle…nuit.
LUK 1:29	+ \fr 1.29 \fk Turbata est, \ft etc. Quia nesciebat si præteritum an…ixit.
LUK 1:30	+ \fr 1.30 \fk Et ait angelus ei: Ne timeas, Maria. \ft Turbatam ins…icat.
LUK 1:31	+ \fr 1.31 \fk Jesum. \ft Jesus salvator, sive salutaris dicitur. Ip…atum.
LUK 1:32	+ \fr 1.32 \fk Sedem David patris ejus. \ft BEDA. Id est Isræliticam…erti.
LUK 1:35	+ \fr 1.35 \fk Sanctum vocabitur Filius Dei. \ft Jesus nascitur sanc…eret.
LUK 1:36	+ \fr 1.36 \fk Et ecce, \ft etc. BEDA. Ne virgo desperet de partu, e…bant.
LUK 1:38	+ \fr 1.38 \fk Ecce ancilla Domini. \ft Non de singularitate meriti …leri.
LUK 1:39	+ \fr 1.39 \fk Exsurgens autem Maria in diebus illis, abiit in montan…ivit.
LUK 1:40	+ \fr 1.40 \fk Et intravit in domum Zachariæ. \ft Hinc discant sanct… sit.
LUK 1:41	+ \fr 1.41 \fk Exsultavit, \ft etc. Quia lingua non poterat, animo e… suæ.
LUK 1:42	+ \fr 1.42 \fk Benedicta tu. \ft BEDA, AMBR. Conveniunt verba Evange…etur.
LUK 1:43	+ \fr 1.43 \fk Mater Domini. \ft Sentio miraculum, mysterium cognosc…lena.
LUK 1:44	+ \fr 1.44 \fk Ut facta. \ft Ipso momento quo vox intrat ad aures co…avit.
LUK 1:46	+ \fr 1.46 \fk Magnificat anima mea Dominum. \ft ID. Primo dona sibi…endo.
LUK 1:47	+ \fr 1.47 \fk Et exsultavit. \ft ID. ID. Quia terrena non curo, pro…atur.
LUK 1:48	+ \fr 1.48 \fk Quia respexit. \ft ID. Ecce quam vilia de se sentit, …ntur.
LUK 1:53	+ \fr 1.53 \fk Esurientes implevit bonis. \ft ID. Qui æterna toto st…vari.
LUK 1:55	+ \fr 1.55 \fk Sicut locutus est ad patres nostros. \ft Memoriam pat…nnis.
LUK 1:56	+ \fr 1.56 \fk Mansit autem Maria. \ft BEDA. Tandiu mansit, donec vi…onis.
LUK 1:59	+ \fr 1.59 \fk Die octavo. \ft Per circumcisionem resurrectio Domini…imit.
LUK 1:62	+ \fr 1.62 \fk Innuebant autem patri ejus, \ft etc. Qui innuunt patr…idei.
LUK 1:67	+ \fr 1.67 \fk Et prophetavit dicens. \ft BEDA. Magna largitas divin…enti.
LUK 1:68	+ \fr 1.68 \fk Benedictus. \ft Qui dum bonitatem Dei rogavit, pro li…rrat.
LUK 1:69	+ \fr 1.69 \fk Cornu salutis nobis. \ft BEDA. Per cornu quod carnem …cula.
LUK 1:71	+ \fr 1.71 \fk Salutem ex inimicis nostris, et de manu, \ft etc. Ere…obis.
LUK 1:72	+ \fr 1.72 \fk Ad faciendam misericordiam cum \fk patribus nostris, e…atur.
LUK 1:76	+ \fr 1.76 \fk Et tu, puer, propheta Altissimi vocaberis: præibis eni…isse.
LUK 1:79	+ \fr 1.79 \fk Ad dirigendos pedes nostros in viam pacis. Puer autem …emus.
LUK 2:1	+ \fr 2.1 \fk Exiit edictum a Cæsare. \ft AUG., BED. Augustus duodec…anis.
LUK 2:2	+ \fr 2.2 \fk Prima. \ft BEDA. Jam diversis temporibus, pleræque par…urus.
LUK 2:4	+ \fr 2.4 \fk Nazareth. \ft ID. Quotidie Dominus in Nazareth concipi…erit.
LUK 2:6	+ \fr 2.6 \fk Factum est autem. \ft Alibi concipi, alibi nasci Domin…etur.
LUK 2:7	+ \fr 2.7 \fk Pannis eum involvit. \ft Vilibus induitur pannis, ut s…imus.
LUK 2:8	+ \fr 2.8 \fk Et pastores. \ft BEDA. Nato summo pastore, pastores ab…scat.
LUK 2:9	+ \fr 2.9 \fk Et ecce angelus Domini. \ft ID. Et concipiendum, et co…dant.
LUK 2:12	+ \fr 2.12 \fk Infantem pannis involutum. \ft ID. Crebris infantia S…. 8..
LUK 2:14	+ \fr 2.14 \fk Et in terra pax. \ft Quando peccando eramus a Deo ext… 48..
LUK 2:16	+ \fr 2.16 \fk Et venerunt festinantes. \ft BEDA. Non cum desidia Ch…ient.
LUK 2:17	+ \fr 2.17 \fk Videntes autem. \ft Visio vel cognitio Dei est, et hæ…Deum.
LUK 2:18	+ \fr 2.18 \fk Mirati sunt. \ft Mirantur et de mysterio incarnationi…atio.
LUK 2:20	+ \fr 2.20 \fk Et reversi, \ft etc. BEDA. Sic spirituales pastores m…atis.
LUK 2:22	+ \fr 2.22 \fk Tulerunt illum. \ft Parvuli qui de toto regno Judæoru…endi.
LUK 2:23	+ \fr 2.23 \fk Sicut scriptum. \ft BEDA. Scriptum est in lege: \fk M…ubit.
LUK 2:24	+ \fr 2.24 \fk Par turturum. \ft ID. Hæc oblatio pauperum erat, qui …teat.
LUK 2:25	+ \fr 2.25 \fk Et ecce homo. \ft Non solum angeli, sed omnis ætas et…atur.
LUK 2:27	+ \fr 2.27 \fk Puerum. \ft Cum pueritia post septem annos infantiæ i…. 42.
LUK 2:29	+ \fr 2.29 \fk Nunc dimittis servum tuum. \ft AMBR. Qui vult dimitti…itam.
LUK 2:34	+ \fr 2.34 \fk Ecce positus est hic. \ft In ruinam illorum qui stete…. 2..
LUK 2:35	+ \fr 2.35 \fk Gladius. \ft BEDA. Dolor Dominicæ passionis, etc., us…dunt.
LUK 2:36	+ \fr 2.36 \fk Et erat Anna, \ft etc. Quia per virum et mulierem vit…inam.
LUK 2:38	+ \fr 2.38 \fk Omnibus qui, \ft etc. Omnibus fidelibus qui jugo Hero…ieni.
LUK 2:40	+ \fr 2.40 \fk Puer autem. \ft BEDA. In eo quod puer erat, etc., usq…Deus.
LUK 2:41	+ \fr 2.41 \fk Et ibant parentes, \ft etc. ID. Merito Lucas inter qu…udit.
LUK 2:45	+ \fr 2.45 \fk Et non invenientes. \ft ID. Si quæritur quomodo potui…rsum.
LUK 2:46	+ \fr 2.46 \fk In medio. \ft ID. Quasi fons, medius doctorum sedet, …deat.
LUK 2:49	+ \fr 2.49 \fk Quid est quod me quærebatis? \ft ID. Non quod eum qua…itur.
LUK 2:51	+ \fr 2.51 \fk Et mater ejus conservabat omnia verba hæc in corde suo…emus.
LUK 2:52	+ \fr 2.52 \fk Proficiebat sapientia. \ft BEDA. Sicut est carnis æta…etur.
LUK 3:2	+ \fr 3.2 \fk Factum est verbum, \ft etc. BEDA. Congregaturus Eccles…avit.
LUK 3:3	+ \fr 3.3 \fk Prædicans baptismum pœnitentiæ, \ft etc. ID. Joannes b…sunt.
LUK 3:4	+ \fr 3.4 \fk Vox clamantis. \ft Vox, quia prænuntius verbi. \fk In …rmat.
LUK 3:5	+ \fr 3.5 \fk Et erunt prava. \ft BEDA. Prava, id est, malorum corda…ntur.
LUK 3:6	+ \fr 3.6 \fk Et videbit. \ft ID. In hac vita omnis homo Christum vi…itur:
LUK 3:7	+ \fr 3.7 \fk Quis ostendit, \ft etc.? AMBR. Quis ostendit in pruden…etat.
LUK 3:8	+ \fr 3.8 \fk Dico enim vobis. \ft ID. Qui amisso sensu rationis, et…ibus.
LUK 3:11	+ \fr 3.11 \fk Qui habet duas. \ft BEDA. Tunica plus sui necessaria …tiat.
LUK 3:12	+ \fr 3.12 \fk Publicani. \ft ID. Qui vectigalia publica exigunt, et…rent.
LUK 3:15	+ \fr 3.15 \fk Existimante autem. \ft ID. Non solum cogitabant, etc.…dunt.
LUK 3:16	+ \fr 3.16 \fk Veniet autem. \ft Ideo baptizo aqua, quia ille venit …toli.
LUK 3:19	+ \fr 3.19 \fk Herodes. \ft Antequam Lucas aliquid narrat de actibus…itus.
LUK 3:21	+ \fr 3.21 \fk Et Jesu baptizato. \ft BEDA. Baptizatur Dominus, non …icat.
LUK 3:22	+ \fr 3.22 \fk In te complacui. \ft Non aliena in filio, sed sua lau…sunt.
LUK 3:23	+ \fr 3.23 \fk Annorum triginta. \ft BEDA. Quod tricennalis baptizat…iele.
LUK 3:26	+ \fr 3.26 \fk Qui fuit Mathathiæ, qui fuit Amos, qui fuit Nahum, qui…inis.
LUK 3:29	+ \fr 3.29 \fk Qui fuit Levi. \ft Non autem hi quatuor qui hoc loco …rent.
LUK 3:31	+ \fr 3.31 \fk Nathan. \ft ID. Quod Matthæus per Salomonem, etc., us…dech.
LUK 3:37	+ \fr 3.37 \fk Mathusale. \ft AMBR. Anni Mathusale ultra diluvium nu…ndos.
LUK 3:38	+ \fr 3.38 \fk Seth. \ft Seth posterior Adæ filius, non siletur, ut …ndat.
LUK 4:1	+ \fr 4.1 \fk Et agebatur. \ft AMBR. Agebatur in desertum, hoc consi…isse.
LUK 4:2	+ \fr 4.2 \fk Esuriit. \ft BEDA. Non est scriptum de Moyse vel Elia,…nimæ.
LUK 4:3	+ \fr 4.3 \fk Si Filius Dei es. \ft AMBR. Noverat Dei Filium venturu…ivit.
LUK 4:4	+ \fr 4.4 \fk Scriptum est. \ft Docet magis doctrina quam miraculis …ndum.
LUK 4:5	+ \fr 4.5 \fk Et duxit. \ft Lucas sicut res gesta est exsequitur, me… Adæ.
LUK 4:6	+ \fr 4.6 \fk Tibi dabo. \ft Hæc de arrogantia dicit, non quod totus…ates.
LUK 4:7	+ \fr 4.7 \fk Tu ergo. \ft BEDA. Dicens diabolus Salvatori: \fk Si p…suum.
LUK 4:8	+ \fr 4.8 \fk Si Filius Dei. \ft In omnibus tentationibus hoc agit, …erit.
LUK 4:9	+ \fr 4.9 \fk Scriptum est. \ft Quia Scripturarum exemplum prætulera…llat.
LUK 4:10	+ \fr 4.10 \fk Angelis. \ft BEDA. Hæc prophetia non de Christo est, …acet.
LUK 4:13	+ \fr 4.13 \fk Et consummata. \ft ID. Tribus tentationibus victis, o…etur.
LUK 4:14	+ \fr 4.14 \fk Et fama exiit. \ft Non tantum a præsentibus propter v…atur.
LUK 4:15	+ \fr 4.15 \fk Docebat. \ft Post miracula ecce sapientia, qua docet,…icat.
LUK 4:16	+ \fr 4.16 \fk Et surrexit legere. \ft BEDA. Qui non venerat ministr…eret.
LUK 4:18	+ \fr 4.18 \fk Spiritus. \ft ID. In superioribus prophetiæ Salvator …tutæ.
LUK 4:20	+ \fr 4.20 \fk Et cum plicuisset. \ft BEDA. Audientibus illis qui ad…rbum.
LUK 4:23	+ \fr 4.23 \fk Medice. \ft Sicut fabri filium, ita eadem erroris dem…. 9..
LUK 4:24	+ \fr 4.24 \fk Amen dico vobis. \ft BEDA. Non solum Dominus et caput…rtit.
LUK 4:25	+ \fr 4.25 \fk In diebus Eliæ. \ft ID. Quasi dicat: Non est contrari…rtas.
LUK 4:26	+ \fr 4.26 \fk Viduam. \ft ID. Vidua ad quam Elias mittitur, gentium…anis.
LUK 4:27	+ \fr 4.27 \fk Naaman Syrus. \ft ID. Naaman, qui decor interpretatur…mari.
LUK 4:29	+ \fr 4.29 \fk Et duxerunt. \ft ID. Pejores Judæi discipuli, diabolo…ntur.
LUK 4:31	+ \fr 4.31 \fk Et descendit, \ft etc. ID. Nec indignatione commotus,…ntis.
LUK 4:33	+ \fr 4.33 \fk Et in Synagoga. \ft ID. In Synagoga est homo habens s…erat.
LUK 4:34	+ \fr 4.34 \fk Scio te. \ft Per opera potuit probari Filius Dei. Sed… etc.
LUK 4:35	+ \fr 4.35 \fk Et cum projecisset. \ft BEDA. Curandus permittitur a …itet.
LUK 4:36	+ \fr 4.36 \fk Et virtute. \ft Non ut homines qui in verbo Dei dæmon…atur.
LUK 4:38	+ \fr 4.38 \fk In domum Simonis. \ft Domus Petri, circumcisio est ej…dere.
LUK 4:40	+ \fr 4.40 \fk Cum sol autem occidisset. \ft BEDA. Solis occubitus, …ruit.
LUK 4:41	+ \fr 4.41 \fk Tu es Filius Dei. \ft ID. Cum jejunio fatigatum diabo…. 1..
LUK 4:42	+ \fr 4.42 \fk Facta autem die. \ft Mystice: manifesta luce resurrec…etur.
LUK 5:1	+ \fr 5.1 \fk Factum est autem. \ft Nec tempore, nec loco turba a st…diit.
LUK 5:2	+ \fr 5.2 \fk Vidit duas naves. \ft ID. Duæ naves, mystice, circumci…enit.
LUK 5:3	+ \fr 5.3 \fk Rogavit eum. \ft ID. Quod primo rogat navim a terra re…inet.
LUK 5:4	+ \fr 5.4 \fk Duc in altum. \ft AMBR. Etsi aliis imperatur ut laxent…atur.
LUK 5:5	+ \fr 5.5 \fk In verbo, \ft etc. BEDA. Nisi verbo gratiæ laxata fuer…dala.
LUK 5:7	+ \fr 5.7 \fk Et impleverunt. \ft ID. Hæc impletio usque in finem sæ…onem.
LUK 5:10	+ \fr 5.10 \fk Ex hoc jam. \ft ID. Hoc ad ipsum Petrum specialiter p…esiæ.
LUK 5:12	+ \fr 5.12 \fk In una civitatum. \ft Hic duo adventus in Capharnaum …roso.
LUK 5:13	+ \fr 5.13 \fk Tetigit. \ft Propter humilitatem, ut nos doceret null…hæum.
LUK 5:14	+ \fr 5.14 \fk Præcepit illi. \ft BEDA. Taceri jubet, nec taceri pot…viti.
LUK 5:15	+ \fr 5.15 \fk Et conveniebant turbæ, \ft etc. BEDA. Sanatio hujus m…. 1..
LUK 5:16	+ \fr 5.16 \fk Et orabat. \ft Quando orat, theoricam vitam, quando s…atur.
LUK 5:17	+ \fr 5.17 \fk Et factum est. \ft etc., ID. Ubi sedens docuerit Luca…ntur.
LUK 5:18	+ \fr 5.18 \fk Viri portantes. \ft Allegorice: id est, erigentes ad …itur.
LUK 5:19	+ \fr 5.19 \fk Et per tegulas. \ft ID. Domus Jesu tegulis tecta desc…osci.
LUK 5:20	+ \fr 5.20 \fk Quorum fidem. \ft BEDA. Multum valet fides propria cu…imam.
LUK 5:21	+ \fr 5.21 \fk Quis potest dimittere? \ft Nemo dimittit peccata nisi…Deus.
LUK 5:22	+ \fr 5.22 \fk Ut autem cognovit, \ft etc. AMBR. Magnus sacerdos lep…inet.
LUK 5:24	+ \fr 5.24 \fk Tibi dico, surge. \ft BEDA. Surgere, est animam a car…lige.
LUK 5:26	+ \fr 5.26 \fk Et stupor. \ft AMBR. Spectant surgentem increduli, mi…, 4..
LUK 5:27	+ \fr 5.27 \fk Levi. \ft BEDA. Idem Levi qui et Matthæus. Sed Lucas,…etur.
LUK 5:30	+ \fr 5.30 \fk Quare, \ft etc. AMBR. Omnis quæstio ex lege quæ tenax…isti.
LUK 5:31	+ \fr 5.31 \fk Medico. \ft Christus medicus qui, miro medicandi gene…unus.
LUK 5:32	+ \fr 5.32 \fk Vocare justos. \ft BEDA. Justos vocat eos qui, \fk De…tunt.
LUK 5:33	+ \fr 5.33 \fk Quare discipuli. \ft BEDA. Matthæus dicit ipsos disci…igas.
LUK 5:34	+ \fr 5.34 \fk Nunquid enim potestis. \ft ID. Quandiu sponsus nobisc…ntum.
LUK 5:35	+ \fr 5.35 \fk Venient autem. \ft ID. Quasi dicat: Facturi estis, ut…ruit.
LUK 5:36	+ \fr 5.36 \fk A vestimento novo. \ft BEDA. Veteri vestimento compar…. 4..
LUK 5:37	+ \fr 5.37 \fk Vinum. \ft Vino intus reficimur, veste foris tegimur.…bant.
LUK 5:38	+ \fr 5.38 \fk Sed vinum. \ft Fragilitas humanæ conditionis aperitur…leni.
LUK 6:1	+ \fr 6.1 \fk Factum est autem, \ft etc. BEDA. Dicit quod sabbati li…egem.
LUK 6:2	+ \fr 6.2 \fk Dicebant illis, \ft etc. Alii dicunt ipsi Domino hæc f…erræ.
LUK 6:3	+ \fr 6.3 \fk Nec hoc legistis, \ft etc. BEDA. Quomodo Domino ad cri…rant.
LUK 6:4	+ \fr 6.4 \fk Intravit in domum Dei. \ft Magna hospitalitatis gratia…otes.
LUK 6:6	+ \fr 6.6 \fk Homo. \ft BEDA. Mystice homo iste humanum genus signif…ulpæ.
LUK 6:7	+ \fr 6.7 \fk Observabant. \ft ID. Quia destructione sabbati, quam i…uant.
LUK 6:9	+ \fr 6.9 \fk Interrogo vos. \ft BEDA. Præveniens calumniam quam sib…itur.
LUK 6:10	+ \fr 6.10 \fk Extende. \ft ID. Infructuosæ debilitas animæ nullo me…ndit.
LUK 6:11	+ \fr 6.11 \fk Insipientia. \ft Quia solo livore permoti sunt, non e…bant.
LUK 6:12	+ \fr 6.12 \fk Exiit in montem orare. \ft Mons in quo apostolos elig…ndit.
LUK 6:13	+ \fr 6.13 \fk Discipulos. \ft De quibus elegit duodecim quos aposto…etur.
LUK 6:14	+ \fr 6.14 \fk Cognominavit. \ft Non modo primum, sed longe prius cu…etur.
LUK 6:15	+ \fr 6.15 \fk Matthæum. \ft Matthæus compari suo Thomæ, in ordine c… sit.
LUK 6:17	+ \fr 6.17 \fk Et descendens, \ft etc. Electurus apostolos Dominus i…itat.
LUK 6:18	+ \fr 6.18 \fk Ut audirent. \ft Si dicamus duos esse sermones, ascen…ties.
LUK 6:19	+ \fr 6.19 \fk Eum tangere. \ft Tangit Christum qui fideliter credit…atur.
LUK 6:20	+ \fr 6.20 \fk Et ipse elevatis, \ft etc. Etsi generaliter omnibus l…atum.
LUK 6:21	+ \fr 6.21 \fk Qui nunc esuritis. \ft Qui esurit esurienti compatitu…idat.
LUK 6:23	+ \fr 6.23 \fk Gaudete et exsultate. \ft Inter odia cordium, inter p…pati.
LUK 6:24	+ \fr 6.24 \fk Verumtamen væ, \ft etc. Matthæus in monte, beatitudin…œnam.
LUK 6:25	+ \fr 6.25 \fk Qui saturati estis, \ft etc. Qui inter divites ampliu…ndam.
LUK 6:26	+ \fr 6.26 \fk Benedixerint vobis, \ft etc. Magna pars pœnæ est pecc…dari.
LUK 6:27	+ \fr 6.27 \fk Diligite inimicos. \ft Dicto quid ab inimicis possint…rtit.
LUK 6:28	+ \fr 6.28 \fk Orate pro calumniantibus vos. \ft Quod prophetæ viden…bant.
LUK 6:29	+ \fr 6.29 \fk Et qui te percutit. \ft Cum charitas patiens sit, deb…itur.
LUK 6:30	+ \fr 6.30 \fk Ne repetas. \ft Quia \fk charitas est patiens, benign…ntur.
LUK 6:31	+ \fr 6.31 \fk Et prout vultis. \ft Ne videatur legem dissolvere, in…atis.
LUK 6:32	+ \fr 6.32 \fk Et si diligitis. \ft Quantum vobis gradus professioni…amus.
LUK 6:35	+ \fr 6.35 \fk Verumtamen, \ft etc. Postquam dilectionem et mutuum b…erit.
LUK 6:36	+ \fr 6.36 \fk Estote ergo misericordes, \ft etc. Pluit super malos,…tiam.
LUK 6:37	+ \fr 6.37 \fk Nolite judicare. \ft Sunt quædam media et incerta quo…care.
LUK 6:38	+ \fr 6.38 \fk Eadem quippe mensura. \ft Generaliter de omnibus pote…ndis.
LUK 6:39	+ \fr 6.39 \fk Dicebat. \ft Per quam invitat ad eleemosynam dandam e…asti.
LUK 6:40	+ \fr 6.40 \fk Sicut magister. \ft Deus non suas ulciscitur injurias…tari.
LUK 6:41	+ \fr 6.41 \fk Quid autem vides, \ft etc. Vere peccans peccantem cas…adit.
LUK 6:42	+ \fr 6.42 \fk Hypocrita. \ft Si quem vis reprehendere, primum vide …tris.
LUK 6:43	+ \fr 6.43 \fk Non est arbor, \ft etc. Arbor bona vel mala, non natu…itur.
LUK 6:44	+ \fr 6.44 \fk Unaquæque enim arbor. \ft Mali suo fructu noscuntur, … Dei.
LUK 6:45	+ \fr 6.45 \fk Profert bonum. \ft Diligit inimicum. Omni petenti tri… 39..
LUK 6:46	+ \fr 6.46 \fk Quid autem, \ft etc. Hæc vocatio videtur fructus bonæ…onit:
LUK 6:47	+ \fr 6.47 \fk Omnis qui venit, \ft etc. Postquam de aperte malis, d…mnit.
LUK 6:48	+ \fr 6.48 \fk Fodit in altum. \ft Fodit in altum qui præceptis humi…eunt.
LUK 6:49	+ \fr 6.49 \fk Supra terram, \ft etc. Diabolus mundum qui in maligno…iunt.
LUK 7:1	+ \fr 7.1 \fk Cum autem implesset. \ft Pulchre ubi præcepta complevi…onit.
LUK 7:3	+ \fr 7.3 \fk Misit ad eum seniores, \ft etc. Divina providentia sen…hæus.
LUK 7:5	+ \fr 7.5 \fk Gentem nostram. \ft Mystice. Gentilis populus (cujus f…. 8..
LUK 7:6	+ \fr 7.6 \fk Jesus autem ibat. \ft Solo verbo potenter curaturus, a…ruit.
LUK 7:8	+ \fr 7.8 \fk Nam et ego, \ft etc. Si ego homo sub alio possum imper…niet.
LUK 7:9	+ \fr 7.9 \fk Nec in Isræl. \ft Fides istius etiam electioribus et D…ræli.
LUK 7:10	+ \fr 7.10 \fk Et reversi sunt. \ft Matthæus planius explicat, quod …linæ.
LUK 7:11	+ \fr 7.11 \fk Et factum est, \ft etc. Post sanatum infirmum suscita…otio.
LUK 7:12	+ \fr 7.12 \fk Cum autem appropinquaret, \ft etc. BEDA. Cum Verbum c…test.
LUK 7:13	+ \fr 7.13 \fk Et turba. \ft Multi cum Domino, multi cum vidua, ut v…iant.
LUK 7:15	+ \fr 7.15 \fk Et resedit. \ft Tres mortuos suscitavit Dominus: fili…pere.
LUK 7:16	+ \fr 7.16 \fk Visitavit. \ft Dum et Verbum semel incorporari consti…ttit.
LUK 7:18	+ \fr 7.18 \fk Et nuntiaverunt. \ft AMBR. Non simplici corde, sed in…osus.
LUK 7:22	+ \fr 7.22 \fk Et respondens dixit illis: Euntes renuntiate Joanni qu…orum.
LUK 7:23	+ \fr 7.23 \fk Beatus. \ft Quasi dicat: Mira quidem facio, sed abjec…idit.
LUK 7:24	+ \fr 7.24 \fk Quid. \ft Ubi monuit discipulos Joannis in crucem Dom…bant.
LUK 7:25	+ \fr 7.25 \fk Mollibus vestimentis indutum. \ft Per vestem, corpus …cunt.
LUK 7:26	+ \fr 7.26 \fk Plusquam prophetam. \ft Quia angelus: non natura, sed…itur.
LUK 7:28	+ \fr 7.28 \fk Dico autem. \ft In hoc non præfertur patriarchis et c…mine.
LUK 7:29	+ \fr 7.29 \fk Et omnis populus. \ft Si hoc a Domino dictum esse int…ligi.
LUK 7:31	+ \fr 7.31 \fk Cui ergo, \ft etc. Laudato Joanne, transit ad increpa…iunt.
LUK 7:32	+ \fr 7.32 \fk Similes sunt pueris. \ft Pueri, doctores sunt spiritu…ersi.
LUK 7:34	+ \fr 7.34 \fk Venit Filius hominis manducans et bibens. \ft Venit s…stum.
LUK 7:35	+ \fr 7.35 \fk Justificata est sapientia. \ft Ostendit filios sapien…ndit.
LUK 7:36	+ \fr 7.36 \fk Rogabat. \ft Sicut proposuerat verbis, ita factis eti…lpam.
LUK 7:37	+ \fr 7.37 \fk In domo. \ft In cujuscunque domo interiore cognoveris…orum.
LUK 7:38	+ \fr 7.38 \fk Cœpit rigare. \ft Maria soror Lazari bis eodem functa…ngit.
LUK 7:43	+ \fr 7.43 \fk Is cui plus. \ft Secundum homines plus fortasse offen…etur.
LUK 7:44	+ \fr 7.44 \fk Intravi in domum. \ft Intravi carne assumpta in popul…orum.
LUK 7:46	+ \fr 7.46 \fk Oleo caput meum non unxisti. \ft Et si populus ille i…icat.
LUK 7:47	+ \fr 7.47 \fk Remittuntur ei peccata. \ft In domo Pharisæi, id est,…ssit.
LUK 7:49	+ \fr 7.49 \fk Et cœperunt qui simul. \ft Sanata ægra, de salute eju…tant.
LUK 7:50	+ \fr 7.50 \fk Fides tua te salvam fecit. \ft Fides salvam fecit, qu…ebat.
LUK 8:1	+ \fr 8.1 \fk Et factum est. \ft More aquilæ provocantis ad volandum… Dei.
LUK 8:2	+ \fr 8.2 \fk Maria quæ vocatur Magdalene. \ft Cum Maria iter facere…boli.
LUK 8:3	+ \fr 8.3 \fk Et Joanna, \ft etc. Joanna, Dominus gratia ejus, vel D…ibus.
LUK 8:4	+ \fr 8.4 \fk Cum autem turba, \ft etc. Quotiens in Evangelio turbæ …uans.
LUK 8:5	+ \fr 8.5 \fk Secus viam. \ft Via, est cor sedulo malarum cogitation…runt.
LUK 8:6	+ \fr 8.6 \fk Supra petram. \ft Petra indomitum cor nullo veræ fidei…rtus.
LUK 8:8	+ \fr 8.8 \fk Centuplum, \ft etc. Cum denarius pro perfectione solea…utum.
LUK 8:9	+ \fr 8.9 \fk Hæc parabola. \ft Nota hanc esse primam parabolam quæ …eret.
LUK 8:10	+ \fr 8.10 \fk Videntes. \ft Doctores Judæorum qui cum merito perver…tant.
LUK 8:12	+ \fr 8.12 \fk Quod autem secus viam. \ft Secus viam seminantur, qui…ntur.
LUK 8:13	+ \fr 8.13 \fk Ad tempus credunt. \ft Multi audientes disputationem …rant.
LUK 8:14	+ \fr 8.14 \fk Suffocantur. \ft Quia voluptates et divitiæ suis impo…atus.
LUK 8:15	+ \fr 8.15 \fk In terram bonam, \ft etc. In bonos auditores qui verb…ntur.
LUK 8:16	+ \fr 8.16 \fk Nemo autem. \ft Hæc verba ponuntur secundum similitud…inis.
LUK 8:17	+ \fr 8.17 \fk Non enim, \ft etc. Quasi dicat. Timor carnalium non v…arii.
LUK 8:18	+ \fr 8.18 \fk Qui enim habet, \ft etc. Hæc specialiter apostolis, q…orat.
LUK 8:24	+ \fr 8.24 \fk Et cessavit, et facta est tranquillitas. \ft Nota quo…ilia.
LUK 8:25	+ \fr 8.25 \fk Mirati sunt ad invicem. \ft Non discipuli, sed nautæ …pore.
LUK 8:27	+ \fr 8.27 \fk In monumentis. \ft Quid aliud sunt perfidorum corpora…erba?
LUK 8:28	+ \fr 8.28 \fk Jesu Fili Dei. \ft Arius contendit esse creaturam, qu…atur.
LUK 8:29	+ \fr 8.29 \fk Vinciebatur catenis. \ft Catenæ et compedes, duræ et …bant.
LUK 8:30	+ \fr 8.30 \fk Quia intraverunt dæmonia multa, \ft etc. Multa dæmoni…nata.
LUK 8:31	+ \fr 8.31 \fk Et rogabant. \ft Sciebant dæmones per adventum Domini…ntes.
LUK 8:32	+ \fr 8.32 \fk Grex porcorum. \ft Porci sunt homines vocis et ration…ipit.
LUK 8:34	+ \fr 8.34 \fk Fugerunt et nuntiaverunt in civitatem, et in villas. \…cant.
LUK 8:35	+ \fr 8.35 \fk Exierunt autem videre quod factum est, et venerunt ad …erat.
LUK 8:37	+ \fr 8.37 \fk Et rogaverunt. \ft Conscii fragilitatis, præsentia Do…tiam.
LUK 8:39	+ \fr 8.39 \fk Redi in domum, \ft etc. Allegorice. Post remissionem … vos.
LUK 8:43	+ \fr 8.43 \fk In medicos. \ft Medici, dæmones, qui quasi consulente…itas.
LUK 8:44	+ \fr 8.44 \fk Tetigit fimbriam. \ft Fimbriam tangit, qui Incarnatio…atur.
LUK 8:45	+ \fr 8.45 \fk Quis est. \ft Non quærit ut doceatur quæ nesciat, sed…reat.
LUK 8:46	+ \fr 8.46 \fk Nam et ego novi. \ft Non latet quicunque tangit: Deus…exit.
LUK 8:47	+ \fr 8.47 \fk Videns autem mulier. \ft Hæc mulier verecunda fimbria…enum.
LUK 8:51	+ \fr 8.51 \fk Patrem puellæ. \ft Pater puellæ, cœtus doctorum legis…erit.
LUK 8:52	+ \fr 8.52 \fk Flebant autem. \ft Flent qui Synagogam a Deo, qui vit…scit.
LUK 8:53	+ \fr 8.53 \fk Deridebant, \ft etc. Merito exclusi sunt, qui derider…ulum.
LUK 8:54	+ \fr 8.54 \fk Tenens manum. \ft Tenet manum, quia nisi manus Judæor…aris.
LUK 8:56	+ \fr 8.56 \fk Quibus præcepit. \ft Sicut publica noxa publico eget …itur.
LUK 9:1	+ \fr 9.1 \fk Convocatis autem Jesus. \ft Concessa primum potestate …rent.
LUK 9:3	+ \fr 9.3 \fk Nihil tuleritis. \ft In Marco legitur, \fk ut nihil to…ibet.
LUK 9:4	+ \fr 9.4 \fk Ibi manete. \ft Ne excursetis per domos et inviolabili…atur.
LUK 9:5	+ \fr 9.5 \fk Pulverem pedum vestrorum. \ft Pulvis excutitur in test…vitæ.
LUK 9:8	+ \fr 9.8 \fk Joannes surrexit. \ft Qui Joannem, cujus nullum signum…rant.
LUK 9:10	+ \fr 9.10 \fk Narraverunt. \ft Narrant apostoli Domino quæ fecerint… fit.
LUK 9:11	+ \fr 9.11 \fk Secutæ sunt illum. \ft Non jumentis, non vehiculis, s…stis.
LUK 9:12	+ \fr 9.12 \fk Dies autem cœperat. \ft Declinata die reficit, quia v…itur.
LUK 9:13	+ \fr 9.13 \fk Nisi forte. \ft Nondum intellexerant apostoli fidem p…itas.
LUK 9:14	+ \fr 9.14 \fk Quinque millia. \ft Per quinque millia significantur,…atia.
LUK 9:15	+ \fr 9.15 \fk Et discumbere omnes. \ft Secundum alium evangelistam …cere.
LUK 9:16	+ \fr 9.16 \fk Distribuit discipulis suis. \ft Provocat apostolos ad…enda.
LUK 9:17	+ \fr 9.17 \fk Et saturati sunt. \ft Quod manducans populus satiatur…runt.
LUK 9:18	+ \fr 9.18 \fk Et factum est. \ft Post miraculum cum turbæ vellent e…itis?
LUK 9:19	+ \fr 9.19 \fk Joannem Baptistam. \ft Opinio de Joanne ideo forte er… est.
LUK 9:20	+ \fr 9.20 \fk Vos autem. \ft Qui tractat debet audientium considera…etur.
LUK 9:21	+ \fr 9.21 \fk Præcepit ne, \ft etc. Jubet tacere discipulos ut fall…ntur.
LUK 9:23	+ \fr 9.23 \fk Dicebat autem. \ft Quæ ad fidem Dominicæ nativitatis …itur:
LUK 9:24	+ \fr 9.24 \fk Nam qui. \ft GREG. Sicut persecutionis tempore ponend…tior.
LUK 9:26	+ \fr 9.26 \fk Hunc filius hominis. \ft Non sufficit ad probationem …atis.
LUK 9:27	+ \fr 9.27 \fk Aliqui hic stantes. \ft Qui stat cum Christo non gust…turi.
LUK 9:28	+ \fr 9.28 \fk Post hæc verba. \ft Alii qui sex dies tantum numerant…rici.
LUK 9:29	+ \fr 9.29 \fk Et factus est. \ft Transfiguratus non substantiam ver…onem.
LUK 9:30	+ \fr 9.30 \fk Ecce duo viri. \ft Notandum est, non corpora vel anim…ntur.
LUK 9:31	+ \fr 9.31 \fk Dicebant excessum. \ft Moyses, id est legislator, et …iunt.
LUK 9:32	+ \fr 9.32 \fk Gravati erant somno. \ft Somno gravantur, quia splend…erit.
LUK 9:33	+ \fr 9.33 \fk Bonum est nos hic esse. \ft Qui ad montana conscender…iget.
LUK 9:34	+ \fr 9.34 \fk Facta est nubes, et obumbravit eos. \ft Etsi Petrus e…erit.
LUK 9:36	+ \fr 9.36 \fk Et vox. \ft Vox Patris Petrum sublato terrore docet v…etur.
LUK 9:37	+ \fr 9.37 \fk Factum est autem in sequenti die, descendentibus illis…llit.
LUK 9:39	+ \fr 9.39 \fk Et ecce spiritus apprehendit. \ft Matthæus lunaticum,…onem.
LUK 9:42	+ \fr 9.42 \fk Et cum accederet. \ft Dum puer ad Dominum accedit, el…ebat.
LUK 9:43	+ \fr 9.43 \fk Et increpavit. \ft Non puer vim patiens, sed diabolus…esiæ.
LUK 9:44	+ \fr 9.44 \fk Ponite vos. \ft Vos qui meo discipulatui adhæretis, q…tata.
LUK 9:45	+ \fr 9.45 \fk At illi ignorabant. \ft Hæc ignorantia non tam de tar…bant.
LUK 9:46	+ \fr 9.46 \fk Intravit autem cogitatio. \ft Quia viderant Petrum et…ctam.
LUK 9:48	+ \fr 9.48 \fk Quicunque susceperit puerum. \ft Vel simpliciter: pau…ipit.
LUK 9:49	+ \fr 9.49 \fk Joannes dixit. \ft Joannes diligens Deum et a Domino …emus.
LUK 9:50	+ \fr 9.50 \fk Nolite prohibere. Qui enim. \ft Non reprehenditur Joa…rmos.
LUK 9:54	+ \fr 9.54 \fk Domine, vis. \ft BED. Apostoli adhuc rudes et modum v…imet.
LUK 9:55	+ \fr 9.55 \fk Nescitis cujus spiritus estis. \ft Cujus spiritu sign…ntes.
LUK 9:56	+ \fr 9.56 \fk Filius hominis non venit animas perdere, sed salvare, …etur.
LUK 9:57	+ \fr 9.57 \fk Dixit quidam. \ft ID. Iste signorum magnitudine motus…atur.
LUK 9:58	+ \fr 9.58 \fk Vulpes foveas habent. \ft ID. Vulpes animal fallax, i…ucit.
LUK 9:59	+ \fr 9.59 \fk Ait autem ad alterum. \ft Attende Dominum non culpas … etc.
LUK 9:60	+ \fr 9.60 \fk Sine ut mortui. \ft BED. Mystice. Non revocatur ab of…ebet.
LUK 9:61	+ \fr 9.61 \fk Renuntiare his. \ft Si discipulus Deum secuturus argu…runt.
LUK 10:1	+ \fr 10.1 \fk Post hæc autem, \ft etc. BED. Sicut in apostolis est,…ione.
LUK 10:2	+ \fr 10.2 \fk Messis quidem multa, operarii autem pauci. \ft Messis…pent.
LUK 10:3	+ \fr 10.3 \fk Sicut agnos inter lupos. \ft Sicut lupus ovibus, sic …care.
LUK 10:4	+ \fr 10.4 \fk Nolite ergo portare sacculum neque peram. \ft Tanta p…mana.
LUK 10:7	+ \fr 10.7 \fk In eadem autem domo. \ft Si pax vestra recipitur, dig…erat.
LUK 10:8	+ \fr 10.8 \fk Et in quamcunque civitatem. \ft Descripto diverso dom…erni.
LUK 10:11	+ \fr 10.11 \fk Etiam pulverem. \ft Pulverem excutere jubet: vel ad …rere.
LUK 10:12	+ \fr 10.12 \fk Quia Sodomis in die illa. \ft Sodomitæ, etsi in viti…. 6..
LUK 10:13	+ \fr 10.13 \fk Væ tibi, Corozaim. \ft Corozaim, Bethsaida, Capharna…ovit.
LUK 10:16	+ \fr 10.16 \fk Qui vos audit me audit. \ft In audiendo vel spernend…atur.
LUK 10:17	+ \fr 10.17 \fk Domine, etiam. \ft Bene confitentur deferentes honor…ntur.
LUK 10:19	+ \fr 10.19 \fk Supra serpentes et scorpiones. \ft Serpentes sunt ma…dunt.
LUK 10:20	+ \fr 10.20 \fk Nolite gaudere, quia spiritus vobis, \ft etc. Malos …ixus.
LUK 10:21	+ \fr 10.21 \fk In ipsa hora. \ft Cum de subjectione immundorum spir…tiam.
LUK 10:24	+ \fr 10.24 \fk Quod multi prophetæ. \ft Prophetæ et justi a longe D…ntur.
LUK 10:25	+ \fr 10.25 \fk Legisperitus surrexit. \ft Legis doctor qui sine fid…erat.
LUK 10:27	+ \fr 10.27 \fk Ille respondens dixit. \ft Dixit quod legerat, sed n…ocat.
LUK 10:29	+ \fr 10.29 \fk Ille autem volens. \ft Legisperitus ut sapienter res…ntis.
LUK 10:31	+ \fr 10.31 \fk Accidit autem, \ft etc. Sacerdos Dei legem annuntiat…itur.
LUK 10:33	+ \fr 10.33 \fk Misericordia motus. \ft Hoc de sacerdote et Levita n…ctam.
LUK 10:34	+ \fr 10.34 \fk Duxit in stabulum. \ft Non domum, sed stabulum vocat…deat.
LUK 10:37	+ \fr 10.37 \fk Qui fecit. \ft Cognatio non facit proximum, sed mise…rtem.
LUK 10:38	+ \fr 10.38 \fk Factum est, dum, \ft etc. Habito sermone de dilectio…vitæ.
LUK 10:39	+ \fr 10.39 \fk Sedens secus. \ft Quanto humilius sedet, tanto ampli…mine.
LUK 10:40	+ \fr 10.40 \fk Martha autem. \ft Intenta erat Maria quomodo pascere…atur.
LUK 10:41	+ \fr 10.41 \fk Et respondens. \ft Maria non respondet, sed causam s…tius.
LUK 10:42	+ \fr 10.42 \fk Porro unum est. \ft Præponitur unum multis. Non enim…rtur.
LUK 11:1	+ \fr 11.1 \fk Et factum est. \ft Post historiam sororum (quæ duas v…rare.
LUK 11:5	+ \fr 11.5 \fk Quis vestrum habet amicum. \ft Postquam formam oratio…rans.
LUK 11:7	+ \fr 11.7 \fk Noli mihi. \ft Non aufert spem impetrandi, sed veheme…ntem.
LUK 11:8	+ \fr 11.8 \fk Propter improbitatem tamen ejus, \ft etc. Multæ sunt …Jesu.
LUK 11:9	+ \fr 11.9 \fk Petite et dabitur vobis. \ft Si amicus homo surgit, e…erit.
LUK 11:10	+ \fr 11.10 \ft Quærite et invenietis
LUK 11:11	+ \fr 11.11 \fk Quis autem ex vobis patrem petit panem, nunquid lapid…ndat.
LUK 11:13	+ \fr 11.13 \fk Quanto magis. \ft Aperta comparatio. Si enim homo pe…œlis.
LUK 11:14	+ \fr 11.14 \fk Et erat ejiciens. \ft Post prædicationis verba quæ h…ntur.
LUK 11:15	+ \fr 11.15 \fk In Beelzebub. \ft Ninus rex, conditor Ninive, Belo p…lere.
LUK 11:18	+ \fr 11.18 \fk Ipse autem ut vidit cogitationes eorum. \ft Hoc sibi…itur.
LUK 11:19	+ \fr 11.19 \fk Si autem ego in Beelzebub ejicio dæmonia, filii. \ft … etc.
LUK 11:20	+ \fr 11.20 \fk Porro, si in digito. \ft Filius dicitur manus vel br…ibus.
LUK 11:21	+ \fr 11.21 \fk Cum fortis atrium. \ft Quasi dicat: Si ego in Beelze…lium.
LUK 11:22	+ \fr 11.22 \fk Si autem fortior. \ft Fortiorem se vocat, qui non co… etc.
LUK 11:23	+ \fr 11.23 \fk Qui non est, \ft etc. Et vere opera mea non conveniu… Dei.
LUK 11:24	+ \fr 11.24 \fk Cum immundus spiritus. \ft Quia subtrahitis vos a me…ciam.
LUK 11:25	+ \fr 11.25 \fk Et cum venerit invenit eam scopis mundatam. \ft Quia…atam.
LUK 11:26	+ \fr 11.26 \fk Tunc assumit septem. \ft Plenitudinem omnium vitioru…rsum.
LUK 11:27	+ \fr 11.27 \fk Beatus. \ft Hic Maria laudatur quæ Dominum portavit.…riri.
LUK 11:28	+ \fr 11.28 \fk Quinimo. \ft Quasi dicat: Non solum laudanda Maria, …bant.
LUK 11:29	+ \fr 11.29 \fk Cœpit dicere. \ft Quidam calumniabantur opera ejus, …ione.
LUK 11:31	+ \fr 11.31 \fk Regina austri surget. \ft Hic condemnata plebe Judæo…ecit.
LUK 11:33	+ \fr 11.33 \fk Nemo. \ft BED. Qui in figura reginæ et Ninivitarum E…endo.
LUK 11:35	+ \fr 11.35 \fk Vide ergo ne, \ft etc. Post institutionem rectæ fide…uunt.
LUK 11:37	+ \fr 11.37 \fk Et cum loqueretur. \ft Non ait, cum loqueretur hæc, …dunt.
LUK 11:39	+ \fr 11.39 \fk Calicis. \ft Marcus refert, Judæos baptismata calici…bant.
LUK 11:41	+ \fr 11.41 \fk Verumtamen quod superest. \ft Jam bonus doctor, quom… Deo.
LUK 11:42	+ \fr 11.42 \fk Præteritis judicium. \ft Breviter multa eorum vitia …etur.
LUK 11:44	+ \fr 11.44 \fk Qui estis ut monumenta. \ft Hic superstitionem ipsor…tant.
LUK 11:45	+ \fr 11.45 \fk Repondens autem. \ft Audito verbo Dei Pharisæus ex m…ndum.
LUK 11:47	+ \fr 11.47 \fk Væ vobis. \ft Non arguuntur quod exornant monumenta …uent.
LUK 11:48	+ \fr 11.48 \fk Profecto. \ft Propter vulgi favorem captandum ædific…etis.
LUK 11:49	+ \fr 11.49 \fk Prophetas et apostolos, et ex illis occident, \fk et …orem.
LUK 11:50	+ \fr 11.50 \fk A generatione. \ft Omnes mali una generatio sunt, un…icti.
LUK 11:51	+ \fr 11.51 \fk Usque ad sanguinem Zachariæ. \ft Cur usque ad hunc, …ntur.
LUK 11:52	+ \fr 11.52 \fk Quia tulistis clavem. \ft Clavis, humilitas Christi,…udit.
LUK 11:53	+ \fr 11.53 \fk Cum autem hæc ad illos diceret, cœperunt Pharisæi, et…ntur.
LUK 12:1	+ \fr 12.1 \fk Attendite. \ft Ad hoc fermentum pertinent omnia quæ s…udis.
LUK 12:2	+ \fr 12.2 \fk Neque absconditum quod non sciatur. \ft Ideo ne æmule…itur.
LUK 12:4	+ \fr 12.4 \fk Dico autem vobis. \ft ID. Cum gemina sit causa perfid…tudo.
LUK 12:5	+ \fr 12.5 \fk Ostendam autem vobis. \ft Quia duo sunt genera persec…ruit.
LUK 12:6	+ \fr 12.6 \fk Nonne quinque. \ft AMBR. Quinque passeres, quinque co…ntia.
LUK 12:7	+ \fr 12.7 \fk Sed et capilli. \ft Non actu computationis, sed facul…eant.
LUK 12:8	+ \fr 12.8 \fk Omnis quicunque. \ft Ne quis tempore persecutionis su…etur.
LUK 12:10	+ \fr 12.10 \fk Ei autem. \ft Ei etiam qui scandalizatus in infirmit…erit.
LUK 12:11	+ \fr 12.11 \fk Cum autem inducent vos in synagogas, et ad magistratu…o se.
LUK 12:13	+ \fr 12.13 \fk Magister. \ft Commendanti gratiam supernæ pacis et u…ndum.
LUK 12:14	+ \fr 12.14 \fk Quis me constituit. \ft Non sum dissensionis Deus, s…ctor.
LUK 12:15	+ \fr 12.15 \fk Ab omni avaritia. \ft Nemo putaret crimen esse, hære…itur.
LUK 12:16	+ \fr 12.16 \fk Dixit autem, \ft etc. Post præceptum subdit exemplum…ulis.
LUK 12:17	+ \fr 12.17 \fk Quid faciam, \ft etc. Fructus suos, et sua bona esse…urus.
LUK 12:19	+ \fr 12.19 \fk Bona mea et dicam. \ft AMBR. Non sunt hominis bona, …aret.
LUK 12:20	+ \fr 12.20 \fk Dixit autem. \ft Dicere Dei, est ad hominem pravas e…luit.
LUK 12:21	+ \fr 12.21 \fk Et non est in Deum dives. \ft In Deum dives est qui …erræ.
LUK 12:22	+ \fr 12.22 \fk Dixitque ad discipulos suos. \ft Apostolos per fidem…ocat.
LUK 12:24	+ \fr 12.24 \fk Considerate. \ft Sancti merito avibus comparantur, q…emus.
LUK 12:26	+ \fr 12.26 \fk Si ergo neque. \ft Si nec in augmentatione corporis …ione.
LUK 12:27	+ \fr 12.27 \fk Considerate lilia. \ft Aperta comparatio. Lilia non …ubor.
LUK 12:28	+ \fr 12.28 \fk Cras in clibanum. \ft Cras in Scripturis pro futuro … 30..
LUK 12:29	+ \fr 12.29 \fk Nolite quærere quid manducetis, aut quid bibatis. \ft…iles.
LUK 12:30	+ \fr 12.30 \fk Et hæc omnia. \ft Quia omnia sunt filiorum, ideo hæc…onis.
LUK 12:32	+ \fr 12.32 \fk Nolite timere. \ft Regnum quærite, et de regno ne di…gnum.
LUK 12:33	+ \fr 12.33 \fk Vendite. \ft Non tantum non timeatis ne propter regn…œlis.
LUK 12:34	+ \fr 12.34 \fk Ubi enim thesaurus. \ft Universaliter, et de pecunia…ctus.
LUK 12:35	+ \fr 12.35 \fk Sint lumbi, \ft etc., \fk et lucernæ. \ft Deo non p…atis.
LUK 12:36	+ \fr 12.36 \fk Exspectantibus. \ft Sive vitatis mala sive facitis b… etc.
LUK 12:37	+ \fr 12.37 \fk Vigilantes. \ft Vigilat qui oculos apertos in vero l…obis.
LUK 12:38	+ \fr 12.38 \fk Et si venerit in secunda, \ft etc. Vigilias vocat a …eret.
LUK 12:40	+ \fr 12.40 \fk Qua hora non putatis Filius hominis veniet? \ft Ulti…etur.
LUK 12:41	+ \fr 12.41 \fk Ait autem ei Petrus. \ft Cum Dominus duo proposuerit…eant.
LUK 12:42	+ \fr 12.42 \fk Dixit autem Dominus. \ft Respondens ad interrogata D…oves!
LUK 12:43	+ \fr 12.43 \fk Beatus. \ft Quasi dicat: Pauci sunt fideles. Iste au…itur.
LUK 12:44	+ \fr 12.44 \fk Super omnia quæ possidet. \ft Quanta inter bonos aud…odia.
LUK 12:45	+ \fr 12.45 \fk Quod si dixerit servus. \ft Nota inter vitia servi a…tati.
LUK 12:46	+ \fr 12.46 \fk Partemque. \ft Mali cum infidelibus punientur, sed d…atem.
LUK 12:48	+ \fr 12.48 \fk Paucis. \ft Mitissima omnium pœna est eorum qui præt…itur.
LUK 12:49	+ \fr 12.49 \fk Ignem, \ft etc. Quasi dicat: Tu quærebas, an omnes m…oris.
LUK 12:51	+ \fr 12.51 \fk Putatis. \ft Quomodo post baptisma passionis, et pos…ibus.
LUK 12:52	+ \fr 12.52 \fk In domo una. \ft Unusquisque homo, domus una est, ve…urum.
LUK 12:54	+ \fr 12.54 \fk Dicebat autem. \ft Cum apostolos etiam de suo primo …erum.
LUK 12:56	+ \fr 12.56 \fk Hypocritæ, \ft etc. Et ne aliqui rudes in turba de i…urum.
LUK 12:58	+ \fr 12.58 \fk Cum autem vadis. \ft Cum in hac vita præparas te ad …mini.
LUK 12:59	+ \fr 12.59 \fk Reddas. \ft Reddit semper pœnas pro peccatis patiend…endo.
LUK 13:1	+ \fr 13.1 \fk Aderant autem. \ft Dum magister veritatis præsentes i…orum.
LUK 13:3	+ \fr 13.3 \fk Omnes, \ft etc. Hoc impletum est post passionem Domin…ntur.
LUK 13:4	+ \fr 13.4 \fk Sicut illi decem. \ft Isti Hierosolymitæ sicut et Gal…eret.
LUK 13:6	+ \fr 13.6 \fk Arborem fici. \ft In origine humani generis Adam et E…. 9..
LUK 13:7	+ \fr 13.7 \fk Quærens fructum. Vinea Domini sabaoh, domus Isræl est,…eris.
LUK 13:8	+ \fr 13.8 \fk Usquedum fodiam, \ft etc. Donec radicem infructuosæ m…eris.
LUK 13:9	+ \fr 13.9 \fk Et si quidem. \ft Cum pœnitentiæ ordo exigeret, ut ap…ebat.
LUK 13:10	+ \fr 13.10 \fk Erat autem docens. \ft Hanc similitudinem de ficulne…ucit.
LUK 13:11	+ \fr 13.11 \fk Ecce mulier, \ft etc. Hæc mulier non nisi post decem…atur.
LUK 13:14	+ \fr 13.14 \fk Quia Sabbato. \ft Deus ab operibus mundi Sabbato req…buit.
LUK 13:15	+ \fr 13.15 \fk Hypocritæ. \ft Merito hypocritas, id est simulatores…inus.
LUK 13:16	+ \fr 13.16 \fk Hanc autem, \ft etc. Filia Abrahæ, quæque fidelis an…erigi
LUK 13:17	+ \fr 13.17 \fk Erubescebant omnes. \ft Qui de dictis Salvatoris eru…apis.
LUK 13:18	+ \fr 13.18 \fk Dicebat ergo. \ft Quandoquidem aderant gaudentes et …esia.
LUK 13:19	+ \fr 13.19 \fk Simile est, \ft etc. Granum sinapis, res vilis et si…rant.
LUK 13:21	+ \fr 13.21 \fk Quod acceptum, \ft etc. Mulier Ecclesia, cujus farin…tute.
LUK 13:22	+ \fr 13.22 \fk Et ibat, \ft etc. Ubique indifferenter prædicabat, n…rens.
LUK 13:24	+ \fr 13.24 \fk Contendite intrare, \ft etc. Quasi diceret: Vere pau…atur.
LUK 13:25	+ \fr 13.25 \fk Cum autem, \ft etc. Paterfamilias Christus, cum ubiq…sent.
LUK 13:26	+ \fr 13.26 \fk Manducavimus, \ft etc. Non festivitatum epulatio juv…ntur.
LUK 13:28	+ \fr 13.28 \fk Ibi erit fletus, \ft etc. Fletus de ardore, stridor …onem.
LUK 13:29	+ \fr 13.29 \fk Et venient. \ft Multi prius ferventes postea torpent…andi.
LUK 13:32	+ \fr 13.32 \fk Dicite vulpi, \ft etc. Vulpis animal dolosum, in fov…ucam.
LUK 13:33	+ \fr 13.33 \fk Verumtamen oportet. \ft Non poterit perturbare Herod…atio.
LUK 13:34	+ \fr 13.34 \fk Jerusalem, \ft etc. Ubi prophetæ mei, ibi ego caput …ndit.
LUK 13:35	+ \fr 13.35 \fk Domus vestra. \ft Templum vel civitas, quia, occiso …ligi.
LUK 14:1	+ \fr 14.1 \fk Et factum est, \ft etc., aqua, inde hydropis, morbus …varo.
LUK 14:3	+ \fr 14.3 \fk Si licet, \ft etc. Sabbatis præcipue docet et operatu…nium.
LUK 14:4	+ \fr 14.4 \fk At illi tacuerunt. \ft Merito tacent, qui contra se d…onis.
LUK 14:5	+ \fr 14.5 \fk Cujus vestrum. \ft Competenti exemplo solvit quæstion… 35..
LUK 14:7	+ \fr 14.7 \fk Dicebat autem. \ft Postquam convicerat illos de avari…gere.
LUK 14:8	+ \fr 14.8 \fk Cum invitatus fueris: \ft Cum per gratiam fidei vocat… 87..
LUK 14:9	+ \fr 14.9 \fk Et tunc incipias, \ft etc. Et tunc, erubescens quod d…ciet.
LUK 14:10	+ \fr 14.10 \fk Tunc erit tibi gloria, \ft etc. Quotidie Dominus, du…138..
LUK 14:12	+ \fr 14.12 \fk Dicebat autem. \ft Secundum ordinem litteræ. Postqua…eris.
LUK 14:13	+ \fr 14.13 \fk Voca pauperes. \ft Qui pauperes vocat in futuro præm…ebit.
LUK 14:14	+ \fr 14.14 \fk In resurrectione. \ft Cum omnes resurrecturi sint, t…andi.
LUK 14:15	+ \fr 14.15 \fk Hæc cum audisset, \ft etc. Illectus dulcedine auditæ…itur.
LUK 14:16	+ \fr 14.16 \fk Homo quidam, \ft etc. Verbum incarnatum satietatem i…itur.
LUK 14:17	+ \fr 14.17 \fk Et misit servum. \ft Hora cœnæ finis sæculi; unde Ap…atet.
LUK 14:18	+ \fr 14.18 \fk Et cœperunt, \ft etc. Ideo excusant, quia nemini int…ione.
LUK 14:19	+ \fr 14.19 \fk Juga boum. \ft Quinque juga boum, quinque corporis s…nere.
LUK 14:20	+ \fr 14.20 \fk Uxorem duxi. \ft Quia multi non propter fecunditatem…usat.
LUK 14:22	+ \fr 14.22 \fk Factum est, \ft etc. Multos tales ex Judæis ad cœnam…atur.
LUK 14:23	+ \fr 14.23 \fk Exi in vias et sepes, \ft etc. Nota quod in hac tert…lent.
LUK 14:25	+ \fr 14.25 \fk Ibant autem turbæ, \ft etc. Turbæ quæ sequuntur Jesu…iare.
LUK 14:26	+ \fr 14.26 \fk Si quis venit. \ft Simul et odisse et diligere possu…imus.
LUK 14:27	+ \fr 14.27 \fk Et qui non bajulat. \ft Crux duobus modis bajulatur:…itur.
LUK 14:28	+ \fr 14.28 \fk Quis enim ex vobis. \ft Postquam Dominus sequentibus…undi.
LUK 14:29	+ \fr 14.29 \fk Omnes qui vident. \ft Sicut ait Apostolus: \fk Facti…ores.
LUK 14:31	+ \fr 14.31 \fk Aut quis, \ft etc. Post similitudinem de turre ædifi…ctum.
LUK 14:33	+ \fr 14.33 \fk Sic ergo, \ft etc. Infert a præmissis similitudinibu…ibus.
LUK 14:34	+ \fr 14.34 \fk Bonum. \ft Vere qui vult meus esse discipulus oporte…ntia.
LUK 14:35	+ \fr 14.35 \fk Neque in sterquilinium. \ft Sal sterilem facit terra…uram.
LUK 15:4	+ \fr 15.4 \fk Qui ex vobis, \ft etc. Didiceras in superioribus abne…orat.
LUK 15:5	+ \fr 15.5 \fk Imponit in humerum. \ft Ovem in humeris posuit, qui, …evit.
LUK 15:6	+ \fr 15.6 \fk Et veniens. \ft Reparato homine ad cœlum redit pastor…stra.
LUK 15:7	+ \fr 15.7 \fk Dico vobis. \ft In nonaginta novem, justorum numerus …udii.
LUK 15:8	+ \fr 15.8 \fk Aut quæ mulier. \ft Mulier, id est Dei sapientia, dec…ndit.
LUK 15:11	+ \fr 15.11 \fk Homo quidam. \ft Duabus præmissis parabolis, quantum…ndit.
LUK 15:12	+ \fr 15.12 \fk Et dixit, \ft etc. Sicut Deus non habet alium a quo …endo.
LUK 15:13	+ \fr 15.13 \fk Non post multos. \ft Non multo post institutionem hu…erior
LUK 15:14	+ \fr 15.14 \fk Et ipse cœpit. \ft Quia nihil satis est prodigæ volu…quit.
LUK 15:15	+ \fr 15.15 \fk Uni civium. \ft Unus civium ille est qui concupiscen…suam.
LUK 15:16	+ \fr 15.16 \fk Et cupiebat. \ft Cibus dæmonum est ebrietas, fornica…tuum.
LUK 15:17	+ \fr 15.17 \fk Quanti mercenarii. \ft Qui futuræ mercedis intuitu d…irit.
LUK 15:18	+ \fr 15.18 \fk Pater, peccavi. \ft Etsi Deus omnia novit, vocem tam…ater.
LUK 15:19	+ \fr 15.19 \fk Fac me, \ft etc. Ad Filii affectum, qui omnia quæ Pa…atur.
LUK 15:20	+ \fr 15.20 \fk Cum autem adhuc longe esset, \ft etc. Antequam intel…ntia.
LUK 15:22	+ \fr 15.22 \fk Cito proferte, \ft etc. Stola prima, vestis innocent…ando.
LUK 15:23	+ \fr 15.23 \fk Adducite vitulum. \ft Prædicate Christum et mortem e…onem.
LUK 15:24	+ \fr 15.24 \fk Et cœperunt epulari. \ft Non solum filius pro quo vi…ntis.
LUK 15:25	+ \fr 15.25 \fk Erat autem filius, \ft etc. Filius, id est populus I…idet.
LUK 15:26	+ \fr 15.26 \fk Interrogavit. \ft Et nunc quærit Isræl cur Deus læte…etur.
LUK 15:28	+ \fr 15.28 \fk Indignatus. \ft Indignabantur Judæi et conquerebantu…orum.
LUK 15:29	+ \fr 15.29 \fk Ecce tot annis. \ft HIER. Justitiam legis secutus, j…tare.
LUK 15:30	+ \fr 15.30 \fk Occidisti illi vitulum. \ft Confitentur venisse Chri…mnia.
LUK 16:1	+ \fr 16.1 \fk Ad discipulos. \ft Quia Pharisæi superbi et avari sic…acit.
LUK 16:6	+ \fr 16.6 \fk Centum cados. \ft Cadus Græce, amphora dicitur Latine… est.
LUK 16:8	+ \fr 16.8 \fk Et laudavit Dominus. \ft Si dispensator iniqui mammon…vitæ.
LUK 16:9	+ \fr 16.9 \fk Facite vobis. \ft Mammona lingua Syrorum divitiæ iniq…œlum.
LUK 16:10	+ \fr 16.10 \fk Qui fidelis. \ft In pecunia cum paupere participanda…cuat.
LUK 16:11	+ \fr 16.11 \fk Si ergo, \ft etc. Qui non dat fratribus ad utendum q…idat.
LUK 16:12	+ \fr 16.12 \fk Et si in alieno. \ft Si carnales divitias quæ labunt…obis?
LUK 16:13	+ \fr 16.13 \fk Nemo servus. \ft Corripiens avaritiam dicit amatores…itur.
LUK 16:14	+ \fr 16.14 \fk Audiebant autem. \ft Monebat Dominus scribas et Phar…eret.
LUK 16:15	+ \fr 16.15 \fk Et ait, \ft etc. Dum peccatores quasi infirmos et de…dium.
LUK 16:16	+ \fr 16.16 \fk Lex et prophetæ. \ft Disputantem contra philargyriam…igat.
LUK 16:17	+ \fr 16.17 \fk Facilius est. \ft Quamvis dicam, \fk Lex et prophetæ…atur.
LUK 16:18	+ \fr 16.18 \fk Omnis\ft etc. AMBR. Non omne conjugium est a Deo. No… est.
LUK 16:19	+ \fr 16.19 \fk Homo quidam. \ft Contra derisores avaros quod propos…luit.
LUK 16:20	+ \fr 16.20 \fk Et erat quidam. \ft Si qua reprehensibilia in pauper…neat.
LUK 16:21	+ \fr 16.21 \fk Cupiens. \ft In una re duo judicia Dei explentur: ex…dant.
LUK 16:22	+ \fr 16.22 \fk In sinum Abrahæ. \ft Sinus Abrahæ est requies beator…etur.
LUK 16:23	+ \fr 16.23 \fk Elevans autem. \ft A longe vident infideles, dum in …runt.
LUK 16:24	+ \fr 16.24 \fk Ut intingat. \ft Qui micas cadentes de mensa Lazaro …ærit.
LUK 16:25	+ \fr 16.25 \fk Quia recepisti. \ft AUG. Nota quod dives iste aliqui…avit.
LUK 16:26	+ \fr 16.26 \fk Et in his omnibus. \ft Sicut reprobi a pœnis ad glor…ntur.
LUK 16:27	+ \fr 16.27 \fk Rogo ergo. \ft Postquam ardenti de se spes tollitur,…endi.
LUK 16:31	+ \fr 16.31 \fk Si Moysen. \ft Qui verba legis despiciunt, Redemptor…sant.
LUK 17:1	+ \fr 17.1 \fk Et ait ad discipulos. \ft Sciendum cum Dominus de mis…simo.
LUK 17:2	+ \fr 17.2 \fk Si lapis molaris, \ft etc. Secundum ritum provinciæ u…lute.
LUK 17:3	+ \fr 17.3 \fk Attendite vobis. \ft Quo ordine, scandala declinare e…umus.
LUK 17:4	+ \fr 17.4 \fk Septies. \ft Solet universitas septenario designari. …atur.
LUK 17:5	+ \fr 17.5 \fk Adauge. \ft Cum supra dixisset Luc. 16.: \fk Qui fide…iant.
LUK 17:6	+ \fr 17.6 \fk Arbori moro. \ft Per morum colore sanguineo cujus fru…itur.
LUK 17:7	+ \fr 17.7 \fk Quis autem, \ft etc. Servus arans aut pascens doctor …œnat.
LUK 17:8	+ \fr 17.8 \fk Et ministra mihi. \ft Ministrat conditori qui ejus na…itur.
LUK 17:10	+ \fr 17.10 \fk Sic et vos. \ft Postquam ad perfectionem fidei exhor… Deo.
LUK 17:11	+ \fr 17.11 \fk Et factum est. \ft Post parabolam qua invitat ad hum…ciis.
LUK 17:12	+ \fr 17.12 \fk Occurrerunt, \ft etc. Leprosi sunt hæretici, qui qua…iunt.
LUK 17:13	+ \fr 17.13 \fk Et levaverunt vocem. \ft Quia in verbis Salvatoris s…utis.
LUK 17:14	+ \fr 17.14 \fk Ite, \ft etc. Quisquis hæretica pravitate, vel genti…ndat.
LUK 17:15	+ \fr 17.15 \fk Unus autem. \ft Unus autem regressus significat uniu…igit.
LUK 17:16	+ \fr 17.16 \fk Et cecidit in faciem. \ft Cadit in faciem, qui de pe…atur.
LUK 17:19	+ \fr 17.19 \fk Surge. \ft Qui infirmitatem suam agnoscens humiliter…ntem.
LUK 17:20	+ \fr 17.20 \fk Interrogatus. \ft Ideo interrogant, quia, sicut Luca…ciis.
LUK 17:21	+ \fr 17.21 \fk Ecce enim regnum. \ft Non poterit observari, quia re…mari.
LUK 17:22	+ \fr 17.22 \fk Venient dies. \ft Noluit dicere quando veniret, sed …icit.
LUK 17:23	+ \fr 17.23 \fk Et dicent, \ft etc. Fuere quidam qui computantes cur…isse.
LUK 17:24	+ \fr 17.24 \fk Nam sicut, \ft etc. Nolite illis credere, quia secun…itur.
LUK 17:25	+ \fr 17.25 \fk Primum autem, \ft etc. Loquens de gloria adventus, i…rent.
LUK 17:26	+ \fr 17.26 \fk Et sicut factum est. \ft Subitum adventus sui diem p…itus.
LUK 17:27	+ \fr 17.27 \fk Edebant, \ft etc. Non connubia vel alimenta damnantu…ntur.
LUK 17:28	+ \fr 17.28 \fk Similiter, \ft etc. Prætermisso maximo Sodomitarum s… 13..
LUK 17:30	+ \fr 17.30 \fk Filius hominis. \ft Qui interim apparens omnia videt…leri.
LUK 17:31	+ \fr 17.31 \fk In illa die. \ft Hucusque de hoc quod regnum, id est…iunt.
LUK 17:32	+ \fr 17.32 \fk Memores estote. \ft Uxor Loth significat illos qui i…atui.
LUK 17:33	+ \fr 17.33 \fk Quicunque. \ft Qui vitam carnalem (negando Christum)…oris.
LUK 17:34	+ \fr 17.34 \fk In illa nocte. \ft Id est in illa tam tenebrosa trib…pati.
LUK 17:35	+ \fr 17.35 \fk Altera relinquetur. \ft Qui vel humana laude, vel qu…m 6..
LUK 17:37	+ \fr 17.37 \fk Qui dixit illis. \ft Duo quærentibus unum respondet,…ntus.
LUK 18:2	+ \fr 18.2 \fk Judex quidam. \ft Hæc parabola ad orandum et credendu…atur.
LUK 18:3	+ \fr 18.3 \fk Vidua autem. \ft Hæc vidua potest habere similitudine…ntur.
LUK 18:8	+ \fr 18.8 \fk Verumtamen. \ft Dico me facturum vindictam justorum, …orda.
LUK 18:10	+ \fr 18.10 \fk Duo homines. \ft Quia parabola qua ad orandum invita…ntur.
LUK 18:11	+ \fr 18.11 \fk Deus, gratias, \ft etc. Quatuor sunt species tumoris…ulit.
LUK 18:12	+ \fr 18.12 \fk Jejuno bis. \ft Ecce Pharisæus ad exhibendam abstine…atur?
LUK 18:13	+ \fr 18.13 \fk Et publicanus. \ft Sicut humilis, non audet appropin…erra?
LUK 18:14	+ \fr 18.14 \fk Quia omnis, \ft etc. Posita Pharisæi et publicani co…rbia.
LUK 18:15	+ \fr 18.15 \fk Afferebant autem. \ft Post dictam controversiam, pos…inem.
LUK 18:16	+ \fr 18.16 \fk Sinite pueros. \ft Nemo prohibeat languidos venire a…orum.
LUK 18:17	+ \fr 18.17 \fk Regnum Dei. \ft Id est doctrinam Evangelii sicut pue…scit.
LUK 18:18	+ \fr 18.18 \fk Et interrogavit eum. \ft BEDA. Audierat hic princeps…atem.
LUK 18:19	+ \fr 18.19 \fk Dixit autem. \ft AMBR. Versuta interrogatio, et ideo…umus.
LUK 18:23	+ \fr 18.23 \fk Dives erat. \ft Nullus dives, id est confidens divit…bunt.
LUK 18:25	+ \fr 18.25 \fk Facilius est enim. \ft Mystice. Facilius est Christu…ntem.
LUK 18:26	+ \fr 18.26 \fk Quis potest? \ft Intelligunt in numero divitum deput…ieri?
LUK 18:29	+ \fr 18.29 \fk Nemo. \ft Qui carnalia pro Domino dimiserit, spiritu…ntur.
LUK 18:30	+ \fr 18.30 \fk Recipiat, \ft etc. Qui pro Domino omnes divitias dim…atem.
LUK 18:31	+ \fr 18.31 \fk Assumpsit. \ft Prævidens ex passione sua discipulos …diit.
LUK 18:34	+ \fr 18.34 \fk Et ipsi, \ft etc. Discipuli sermonem Dominicæ passio…tant.
LUK 18:35	+ \fr 18.35 \fk Cæcus. \ft Cæcus significat humanum genus, quod a su…ogat.
LUK 18:39	+ \fr 18.39 \fk Et qui præibant, \ft etc. Qui Jesum præeunt veniente…amat.
LUK 18:40	+ \fr 18.40 \fk Stans autem, \ft etc. Transiens, cæcum audit, stans …atur.
LUK 18:41	+ \fr 18.41 \fk Quid tibi, \ft etc. Non ex ignorantia quærit, sed id…ecit.
LUK 18:43	+ \fr 18.43 \fk Et confestim vidit. \ft Videt et sequitur, qui bonum…udit.
LUK 19:1	+ \fr 19.1 \fk Et ingressus, \ft etc. Ecce camelus deposita sarcina …arus.
LUK 19:3	+ \fr 19.3 \fk Præ turba. \ft Quæ turba, nisi imperitæ confusio mult…icit.
LUK 19:4	+ \fr 19.4 \fk Sycomorum. \ft Sycomorus arbor est, moro foliis simil…ebat.
LUK 19:5	+ \fr 19.5 \fk Et cum venisset. \ft Per præmissos præcones verbi sui…ebat.
LUK 19:7	+ \fr 19.7 \fk Murmurabant. \ft Manifestum est Judæos semper gentium…. 9.?
LUK 19:8	+ \fr 19.8 \fk Stans autem, \ft etc. Aliis calumniantibus hominem pe…scit.
LUK 19:9	+ \fr 19.9 \fk Filius sit. \ft Non carne, sed fide, quia sicut Abrah… spe.
LUK 19:10	+ \fr 19.10 \fk Venit, \ft etc. Etiam murmurantibus sua mysteria non…atis.
LUK 19:11	+ \fr 19.11 \fk Hæc illis, \ft etc. Suscepta et commendata pœnitenti…nent.
LUK 19:12	+ \fr 19.12 \fk Nobilis abiit. \ft Hic est nobilis cui cæcus clamaba…uine.
LUK 19:13	+ \fr 19.13 \fk Vocatis autem decem. \ft Vocat decem servos, dum ele…pite.
LUK 19:15	+ \fr 19.15 \fk Et factum est. \ft Quotidie Christus accepto regno a… 10..
LUK 19:16	+ \fr 19.16 \fk Venit autem. \ft Primus servus, ordo doctorum in cir…ciat.
LUK 19:17	+ \fr 19.17 \fk In modico fuisti fidelis. \ft Modicum est quidquid i…. 2.?
LUK 19:18	+ \fr 19.18 \fk Et alter, \ft Bonus ordo, vocaturus gentes, et Judæo…nsus.
LUK 19:20	+ \fr 19.20 \fk Et alter, \ft etc. Qui ad præputium missus est, cui …cere.
LUK 19:21	+ \fr 19.21 \fk Metis quod. \ft Metit enim Deus ubi non seminavit, i…erbi.
LUK 19:22	+ \fr 19.22 \fk Sciebas, \ft etc. Quod putaverat pro excusatione dix…urum?
LUK 19:23	+ \fr 19.23 \fk Pecuniam. \ft Id est evangelicam prædicationem parat…gere.
LUK 19:24	+ \fr 19.24 \fk Auferte, \ft etc. Collatam gratiam amittit, qui præd…avid.
LUK 19:26	+ \fr 19.26 \fk Et abundabit. \ft Mystice: cum omnis Isræl salvus er…etur.
LUK 19:28	+ \fr 19.28 \fk Et his dictis. \ft Finita parabola, vadit Hierosolym…tura.
LUK 19:29	+ \fr 19.29 \fk Ad Bethphage. \ft Bethphage, viculus sacerdotum in m…tret.
LUK 19:30	+ \fr 19.30 \fk Intrœuntes invenietis. \ft Intrœuntes in mundum præd…inus.
LUK 19:33	+ \fr 19.33 \fk Solventibus autem, \ft etc. Non despicias hunc asell…itur.
LUK 19:35	+ \fr 19.35 \fk Vestimenta. \ft Vestimenta apostolorum doctrina virt…onem.
LUK 19:37	+ \fr 19.37 \fk Ad descensum. \ft Descendente Domino de monte Olivet…rrat.
LUK 19:38	+ \fr 19.38 \fk Benedictus. \ft Turba post modicum crucifixura, rege…lsis.
LUK 19:39	+ \fr 19.39 \fk Magister. \ft Mira invidentium dementia, quem vera d…cula.
LUK 19:40	+ \fr 19.40 \fk Lapides. \ft Crucifixo Domino apostolis præ timore t…abit.
LUK 19:44	+ \fr 19.44 \fk Et non relinquent. \ft Perversus enim cum perversion…sset.
LUK 19:45	+ \fr 19.45 \fk Et ingressus. \ft Post enumerata mala, ingressus tem…ssit.
LUK 19:47	+ \fr 19.47 \fk Et erat docens. \ft Domus Dei est conscientia fideli…uere.
LUK 20:2	+ \fr 20.2 \fk In qua potestate. \ft De Dei potestate dubitant, et s…dunt.
LUK 20:3	+ \fr 20.3 \fk Interrogabo vos, \ft etc. Poterat aperta responsione …ntur.
LUK 20:4	+ \fr 20.4 \fk Baptismus Joannis, \ft etc. Quem confitemini de cœlo …. 7..
LUK 20:9	+ \fr 20.9 \fk Cœpit autem. \ft Principibus sacerdotum et scribis de…acia.
LUK 20:10	+ \fr 20.10 \fk Et in tempore. \ft Primus servus qui mittitur, Moyse…anem.
LUK 20:11	+ \fr 20.11 \fk Et addidit, \ft etc. Alter servus David propheta, qu…runt.
LUK 20:14	+ \fr 20.14 \fk Quem cum vidissent. \ft Aperte probat Judæos, non pe…itur.
LUK 20:15	+ \fr 20.15 \fk Et ejectum illum. \ft Marcus ordinem mutat: \fk Occi…runt.
LUK 20:16	+ \fr 20.16 \fk Absit. \ft Contradicunt sententiæ quam contra perfid…ende.
LUK 20:17	+ \fr 20.17 \fk Quid est, \ft etc. Quomodo implebitur hæc prophetia?…ntur.
LUK 20:18	+ \fr 20.18 \fk Omnis qui ceciderit. \ft Qui credit et tamen peccat,…imit.
LUK 20:19	+ \fr 20.19 \fk Et quærebant, \ft etc. Quasi mentientem quærunt inte…ejus.
LUK 20:20	+ \fr 20.20 \fk Et observantes. \ft Quod præ timore populi, per se n…ntur.
LUK 20:22	+ \fr 20.22 \fk Licet nobis, \ft etc. Cum nuper sub Augusto Judæa Ro…sunt.
LUK 20:24	+ \fr 20.24 \fk Cujus habet, \ft etc. Alia imago Dei, alia mundi. Si…erit.
LUK 20:25	+ \fr 20.25 \fk Reddite ergo. \ft Sicut Cæsar exigit impressionem su…atam.
LUK 20:27	+ \fr 20.27 \fk Accesserunt autem, \ft etc. Duæ hæreses erant in Jud…usti.
LUK 20:28	+ \fr 20.28 \fk Magister. \ft Qui resurrectionem corporum non credun…itas.
LUK 20:35	+ \fr 20.35 \fk Illi vero, \ft etc. Cum omnes boni et mali sint resu…ubia.
LUK 20:37	+ \fr 20.37 \fk Quia vero resurgent mortui. \ft Postquam propositæ q…agit.
LUK 20:40	+ \fr 20.40 \fk Et amplius, \ft etc. Confutati in sermonibus non amp…cere.
LUK 20:41	+ \fr 20.41 \fk Quomodo dicunt, \ft etc. Consummaturus præcepta Domi…amus.
LUK 20:43	+ \fr 20.43 \fk Donec ponam. \ft Quod a Patre subjiciuntur inimici, …rram.
LUK 20:46	+ \fr 20.46 \fk Attendite a scribis. \ft Duplici ratione jubemur att…orem.
LUK 21:1	+ \fr 21.1 \fk Respiciens autem, \ft etc. Qui appetitores primatus, …rdis.
LUK 21:4	+ \fr 21.4 \fk Ex abundanti. \ft Judæus ex abundantia mittit, qui de…tori.
LUK 21:5	+ \fr 21.5 \fk Et quibusdam. \ft Post oblationem viduæ in qua Eccles…eret.
LUK 21:7	+ \fr 21.7 \fk Interrogaverunt. \ft Quia laudantibus ædificationes t…onis.
LUK 21:8	+ \fr 21.8 \fk Multi enim. \ft Imminente Hierosolymorum excidio, mul…guit.
LUK 21:9	+ \fr 21.9 \fk Prælia et seditiones. \ft Hæc a passione Domini in Ju…nnum.
LUK 21:10	+ \fr 21.10 \fk Tunc dicebat. \ft Horum alia a cœlo, alia e terra, a…isse.
LUK 21:13	+ \fr 21.13 \fk Continget autem, \ft etc. Eorum qui vel persequuntur…vant.
LUK 21:16	+ \fr 21.16 \fk A parentibus, \ft etc. Majus tormentum, cum aliquis …onis.
LUK 21:18	+ \fr 21.18 \fk Et capillus. \ft Quasi dicat: Cur timetis ne pereat,…olet.
LUK 21:19	+ \fr 21.19 \fk In patientia vestra. \ft Patientia radix et custos e…veri.
LUK 21:21	+ \fr 21.21 \fk Et qui in regionibus. \ft Ecclesiastica historia nar…asse.
LUK 21:23	+ \fr 21.23 \fk Erit enim pressura, \ft etc. Hæc pressura et ira usq…abit.
LUK 21:24	+ \fr 21.24 \fk Donec impleantur, \ft etc. Id est, \fk Donec plenitu…culi.
LUK 21:25	+ \fr 21.25 \fk Et erunt signa. \ft Hæc de ipso adventu, cum omnes v…munt.
LUK 21:27	+ \fr 21.27 \fk Et tunc videbunt. \ft Quem in humilitate positum aud…onit.
LUK 21:28	+ \fr 21.28 \fk His autem fieri incipientibus. \ft Id est, cum plagæ…atur.
LUK 21:29	+ \fr 21.29 \fk Videte ficulneam. \ft Regnum Dei æstati comparat, qu…umat.
LUK 21:33	+ \fr 21.33 \fk Cœlum et terra. \ft Nihil in corporum natura cœlo et…. 5..
LUK 21:37	+ \fr 21.37 \fk Erat autem, \ft etc. Quod verbo docuit exemplo astru…amus.
LUK 22:1	+ \fr 22.1 \fk Appropinquabat, \ft etc. \fk Qui dicitur Pascha, \ft …ndum.
LUK 22:2	+ \fr 22.2 \fk Et quærebant, \ft etc. Hæc ante biduum Paschæ congreg…atur.
LUK 22:3	+ \fr 22.3 \fk Intravit. \ft Dicit Joannes, quod post buccellam a Do…eret.
LUK 22:7	+ \fr 22.7 \fk Venit autem dies. \ft Licet sequenti die, id est quin…dium.
LUK 22:10	+ \fr 22.10 \fk Ecce intrœuntes. \ft Sicut Deus cunctorum præscius, …etur.
LUK 22:12	+ \fr 22.12 \fk Cœnaculum magnum. \ft Spiritualis est lex, quæ de an…ipta.
LUK 22:15	+ \fr 22.15 \fk Desiderio desideravi, \ft etc. Desiderat primo typic…illo.
LUK 22:16	+ \fr 22.16 \fk Non manducabo. \ft Non ultra Mosaicum Pascha celebra…rcet.
LUK 22:17	+ \fr 22.17 \fk Et accepto calice. \ft Hic calix ad vetus Pascha, cu…ienæ.
LUK 22:18	+ \fr 22.18 \fk Dico enim vobis. \ft Sicut typicum esum agni, sic et…ibit.
LUK 22:19	+ \fr 22.19 \fk Et accepto. \ft Finitis veteris Paschæ solemniis tra…inem.
LUK 22:21	+ \fr 22.21 \fk Verumtamen, \ft etc. Sicut de passione prædixit, sic…inosa
LUK 22:24	+ \fr 22.24 \fk Facta est, \ft etc. BEDA. Causa contentionis nobis i…ntio.
LUK 22:25	+ \fr 22.25 \fk Dixit autem eis. \ft Pius magister non initæ content…issa.
LUK 22:27	+ \fr 22.27 \fk Nam quis, \ft etc. Ad verba exhortationis explendæ e…amus.
LUK 22:28	+ \fr 22.28 \fk Permansistis mecum. \ft Infirmitas mea non conturbav…inus.
LUK 22:30	+ \fr 22.30 \fk Et sedeatis super thronos. \ft Hæc mutatio dextræ Ex…ntur.
LUK 22:31	+ \fr 22.31 \fk Ait autem Dominus. \ft Ne glorientur duodecim quod s…etit.
LUK 22:32	+ \fr 22.32 \fk Ego autem rogavi. \ft Non ut tenteris, sed ne defici…vitæ.
LUK 22:33	+ \fr 22.33 \fk Qui dixit ei, \ft etc. Quia Dominus dixerat se pro P…ttit.
LUK 22:35	+ \fr 22.35 \fk Quando misi vos. \ft Non eadem regula vivendi persec…deat.
LUK 22:36	+ \fr 22.36 \fk Sed nunc, \ft etc. In hoc nobis quoque datur exemplu…amus.
LUK 22:38	+ \fr 22.38 \fk Ecce gladii duo. \ft Duo gladii promuntur, unus Novi…ssos.
LUK 22:39	+ \fr 22.39 \fk Et egressus. \ft Tradendus a discipulo Dominus consu…ndos.
LUK 22:40	+ \fr 22.40 \fk Orate. \ft Impossibile est hominem non tentari, nec …neat.
LUK 22:41	+ \fr 22.41 \fk Et ipse, \ft etc. Dato apostolis præcepto orandi, et… 10..
LUK 22:42	+ \fr 22.42 \fk Orabat dicens. \ft Orat non tam timore patiendi, qua…tram.
LUK 22:44	+ \fr 22.44 \fk Et factus est sudor. \ft Appropinquante morte certam…aret.
LUK 22:47	+ \fr 22.47 \fk Ut oscularetur. \ft Suscipit Dominus osculum, non qu…119..
LUK 22:49	+ \fr 22.49 \fk Domine, si percutimus in gladio. \ft Ordo: Cum inter…esum.
LUK 22:50	+ \fr 22.50 \fk Servum, \ft etc. Mystice: Servus est populus Judæoru…itur.
LUK 22:52	+ \fr 22.52 \fk Venerant ad se, \ft etc. Juxta alios evangelistas no… est.
LUK 22:54	+ \fr 22.54 \fk Principis sacerdotum. \ft Caiphæ, qui pontificatum u…esia.
LUK 22:55	+ \fr 22.55 \fk Igne in medio. \ft Ignis cupiditatis instinctu malig…avit.
LUK 22:56	+ \fr 22.56 \fk Ancilla quædam. \ft Cur prima ancilla prodit, cum vi…eret.
LUK 22:57	+ \fr 22.57 \fk At ille negavit. \ft Non in monte, non in templo, no…mina.
LUK 22:59	+ \fr 22.59 \fk Homo, nescio quid dicis. \ft Non solum negat Christu…exit.
LUK 22:61	+ \fr 22.61 \fk Et conversus Dominus. \ft Intuitu provocavit ad lacr…exit.
LUK 22:62	+ \fr 22.62 \fk Et egressus foras. \ft Ab impiorum concilio seclusus…dere.
LUK 22:63	+ \fr 22.63 \fk Illudebant, \ft etc. Impleta est prophetia: \fk In v… est.
LUK 22:64	+ \fr 22.64 \fk Prophetiza. \ft Contumelia in eum qui se prophetam d…ssit?
LUK 22:66	+ \fr 22.66 \fk Si tu es Christus. \ft Non veritatem desiderant, sed…atem.
LUK 22:67	+ \fr 22.67 \fk Si vobis dixero. \ft Sæpe dixerat se esse Christum. …bant.
LUK 22:69	+ \fr 22.69 \fk Ex hoc autem erit. \ft Qui semen David calumniari qu…riam.
LUK 22:70	+ \fr 22.70 \fk Vos dicitis. \ft Ita temperat responsionem ut et ver…iunt.
LUK 22:71	+ \fr 22.71 \fk Ipsi enim audivimus. \ft Ubi dixit: \fk Erit Filius …cunt.
LUK 23:1	+ \fr 23.1 \fk Duxerunt illum. \ft Tradiderunt Romanæ potestati, ut …atur.
LUK 23:3	+ \fr 23.3 \fk Pilatus autem. \ft etc. Cum duo objecta fuerint, scil…ntur.
LUK 23:4	+ \fr 23.4 \fk Nihil invenio. \ft Pridie quam pateretur Dominus, ait…rant.
LUK 23:5	+ \fr 23.5 \fk Commovet populum. \ft Non illum, sed se accusant. Doc…dere.
LUK 23:7	+ \fr 23.7 \fk Et ut cognovit. \ft Ne contra insontem, et quem tradi…rret.
LUK 23:11	+ \fr 23.11 \fk Et illusit. \ft Quod in alba veste spernitur et illu…itur.
LUK 23:12	+ \fr 23.12 \fk Et facti sunt amici. \ft Nefandum fœdus, quod Herode…rant.
LUK 23:14	+ \fr 23.14 \fk Obtulistis. \ft Quantum studium dimittendi Jesum Pil…enit.
LUK 23:15	+ \fr 23.15 \fk Sed neque Herodes. \ft Ad exprobrandam duritiam Judæ…asse.
LUK 23:16	+ \fr 23.16 \fk Emendatum ergo, \ft etc. Pilatus absolvit Jesum quem…erio.
LUK 23:18	+ \fr 23.18 \fk Tolle hunc, \ft etc. Quia pro Jesu latronem, pro Sal…ngit.
LUK 23:21	+ \fr 23.21 \fk Crucifige, crucifige eum. \ft Magna crudelitas: non …etur.
LUK 23:22	+ \fr 23.22 \fk Corripiam, \ft etc. Hanc correptionem deridendo et f…iunt.
LUK 23:25	+ \fr 23.25 \fk Dimisit autem, \ft etc. Auctor seditionis et homicid…runt.
LUK 23:26	+ \fr 23.26 \fk Apprehenderunt quemdam, \ft etc. Primo Dominus cruce…onis.
LUK 23:27	+ \fr 23.27 \fk Sequebatur, \ft etc. Sed non eadem mente crucem sequ…bant.
LUK 23:28	+ \fr 23.28 \fk Filiæ Hierusalem. \ft Nota cum filios Hierusalem voc…ucis.
LUK 23:29	+ \fr 23.29 \fk Ecce venient dies. \ft Dies Romanæ obsidionis et cap…rere.
LUK 23:30	+ \fr 23.30 \fk Cadite super nos. \ft Potest hoc ex superfluo intell…orum.
LUK 23:31	+ \fr 23.31 \fk Quia si in viridi ligno. \ft Viride lignum Christus …. 3..
LUK 23:32	+ \fr 23.32 \fk Ducebantur autem. \ft Impletur quod dictum est: \fk …ieri.
LUK 23:33	+ \fr 23.33 \fk Calvariæ locum. \ft Extra portam Hierusalem erant lo…ausa.
LUK 23:34	+ \fr 23.34 \fk Jesus autem, \ft etc. Quia Lucas Christi sacerdotium…itur.
LUK 23:35	+ \fr 23.35 \fk Alios salvos fecit. \ft Sua se sententia damnant, qu…vare.
LUK 23:36	+ \fr 23.36 \fk Illudebant autem ei, \ft etc. Nota quod Judæi vocabu…dunt.
LUK 23:38	+ \fr 23.38 \fk Erat autem, \ft etc. Hæ tres linguæ præ cæteris emin…rium.
LUK 23:40	+ \fr 23.40 \fk Increpabat eum. \ft Ipsa increpatio futurum crucis s…tris.
LUK 23:42	+ \fr 23.42 \fk Domine, memento mei. \ft Magna gratia in hoc latrone…ntem.
LUK 23:43	+ \fr 23.43 \fk Amen dico tibi. \ft Pulcherrimum affectandæ conversi…itur.
LUK 23:44	+ \fr 23.44 \fk Et tenebræ, \ft etc. Sol retraxit radios ne aut pend…erat.
LUK 23:45	+ \fr 23.45 \fk Velum templi, \ft etc. Hoc exspirante Domino gestum …tori.
LUK 23:47	+ \fr 23.47 \fk Videns autem centurio. \ft Videns quod ita haberet p…rmat.
LUK 23:48	+ \fr 23.48 \fk Percutientes pectora. \ft Quod percutiunt pectora in…eunt.
LUK 23:50	+ \fr 23.50 \fk Nomine Joseph. \ft Joseph per nobilitatem potentiæ s…lire.
LUK 23:52	+ \fr 23.52 \fk Hic accessit, \ft etc. Non apostoli, sed Joseph just…ptum.
LUK 23:53	+ \fr 23.53 \fk Syndone. \ft Ex simplici sepultura Domini ambitio di…etur.
LUK 23:54	+ \fr 23.54 \fk Et dies erat, \ft etc. Sexta die factus homo, sabbat…pora.
LUK 23:55	+ \fr 23.55 \fk Mulieres. \ft Aliis notis Jesu post depositum corpus…runt.
LUK 23:56	+ \fr 23.56 \fk Et revertentes. \ft Inspecta Domini sepultura revert…rant.
LUK 24:1	+ \fr 24.1 \fk Una autem sabbati, \ft etc. Una sabbati idem est quod…icat.
LUK 24:2	+ \fr 24.2 \fk Lapidem revolutum. \ft Revolutio lapidis significat r…tero.
LUK 24:4	+ \fr 24.4 \fk Mente consternatæ. \ft Mente consternantur, quia et l…tunt.
LUK 24:5	+ \fr 24.5 \fk Declinarent vultum. \ft Nota quod nec sanctæ mulieres…rare.
LUK 24:6	+ \fr 24.6 \fk Recordamini. \ft Die tertia, sicut ex hoc loco habemu…sset.
LUK 24:8	+ \fr 24.8 \fk Et recordatæ sunt. \ft Sicut mulieres in monumento Do…dari.
LUK 24:9	+ \fr 24.9 \fk Nuntiaverunt. \ft Sicut in principio mulier auctor cu…andi.
LUK 24:11	+ \fr 24.11 \fk Et non crediderunt. \ft Quod discipuli tarde credunt…amur?
LUK 24:12	+ \fr 24.12 \fk Petrus autem surgens. \ft Joannes commemorat, quod e…aret.
LUK 24:13	+ \fr 24.13 \fk Nomine Emmaus. \ft Emmaus ipsa est metropolis civita…omen.
LUK 24:15	+ \fr 24.15 \fk Dum fabularentur. \ft Loquentes de se Dominus approp…fert.
LUK 24:18	+ \fr 24.18 \fk Peregrinus es, \ft etc. \fk Quibus, \ft etc. Peregr…ntur.
LUK 24:21	+ \fr 24.21 \fk Nos autem, \ft etc. Quodammodo redarguunt seipsos, q…bant.
LUK 24:22	+ \fr 24.22 \fk Terruerunt nos, \ft etc. Merito dicuntur teruisse eo…runt.
LUK 24:24	+ \fr 24.24 \fk Abierunt quidam, \ft etc. Cum supra dixerit Petrum c…aria.
LUK 24:25	+ \fr 24.25 \fk O stulti et tardi corde. \ft Hic gemina humiliandi n…erat?
LUK 24:28	+ \fr 24.28 \fk Et ipse, \ft etc. \fk Mane nobiscum, \ft etc. Talem…endi.
LUK 24:30	+ \fr 24.30 \fk Fregit, \ft etc. Quem in expositione Scripturæ non c…itur.
LUK 24:31	+ \fr 24.31 \fk Aperti sunt, \ft etc. Subtrahitur carnalibus oculis …onis.
LUK 24:32	+ \fr 24.32 \fk Et dixerunt, \ft etc. Mystice: Ideo in Christo illis…atur.
LUK 24:34	+ \fr 24.34 \fk Surrexit Dominus. \ft Jam fama erat quod resurrexera…ione.
LUK 24:36	+ \fr 24.36 \fk Stetit Jesus, \ft etc. Hæc ostensio est illa, de qua…eret.
LUK 24:37	+ \fr 24.37 \fk Spiritum videre. Et dixit eis. \ft Noverant discipul…onis.
LUK 24:39	+ \fr 24.39 \fk Palpate et videte. \ft Multis documentis persuadet r…mium.
LUK 24:40	+ \fr 24.40 \fk Ostendit eis manus, \ft etc. Ut ostensa vulnerum cic…phum.
LUK 24:41	+ \fr 24.41 \fk Habetis hic aliquid. \ft Ad insinuandam veritatem re…ntia.
LUK 24:42	+ \fr 24.42 \fk Piscis assi. \ft Piscis assus, ipse mediator passus,…ntur.
LUK 24:43	+ \fr 24.43 \fk Et cum manducasset. \ft Omnes ambages aufert: visus …fuit.
LUK 24:45	+ \fr 24.45 \fk Tunc aperuit. \ft Post visum, post contactum, post c…ejus.
LUK 24:46	+ \fr 24.46 \fk Oportebat, \ft etc. Oportebat ut ministri qui pœnite…axat.
LUK 24:49	+ \fr 24.49 \fk Vos autem sedete. \ft Postquam discipulos de virtute…endo.
LUK 24:50	+ \fr 24.50 \fk Eduxit autem eos. \ft Prætermissis omnibus quæ per q…ndit.
LUK 24:53	+ \fr 24.53 \fk In templo. \ft Ut in loco orationis inter laudum dev…udit.

Leader Counts

Footnote leader '+': 785 Footnotes: 785

Leader Counts (sorted by count)

Footnotes: 785 Footnote leader '+': 785

Freely-Given.org Bible LUK Checks