Priority Errors

Trailing space at end of line in SNG -1:0

Showing 1 out of 260 priority errors

Fix Text Errors

SNG -1:0 Removed trailing space in id: SNG

SNG -1:1 Removed trailing space in h: CANTICUM CANTICORUM

SNG -1:2 Removed trailing space in toc1: INCIPIT LIBER CANTICUM CANTICORUM

SNG -1:3 Removed trailing space in toc2: CANTICUM CANTICORUM

SNG -1:4 Removed trailing space in mt1: INCIPIT LIBER CANTICUM CANTICORUM

SNG 1:0 Extra whitespace after chapter number

SNG 1:0 Removed trailing space in c: 1

SNG 1:1 Removed trailing space in v~: [\it Sponsa\it* Osculetur me osculo oris sui; quia meliora sunt ubera tua vino,\f + \fr 1.1 \fk Præfatio\ft Salomon filius David regis Isræl juxta numerum vocabulorum suorum tria volumina edidit. Quorum primus est \fk misle, \ft quem Græci, Latini proverbia nominant, eo quod in ipso sub comparativa similitudine figuras verborum et imagines veritatis ostendit: ipsam autem veritatem ad intelligendum ingenio legentium reservavit. Secundum librum \fk coheleth\ft vocavit, qui Græce vocatur, Latine \fk concionator: \ft eo quod conciones non solum spiritualiter ad unum, sicut in Proverbiis, sed ad universos generaliter dirigantur, docens, omnia quæ in mundo cernimus, vana esse et brevia: et ob hoc minime appetenda. Tertium librum \fk sir hassirim\ft prænotavit: qui in Latinam linguam vertitur in Cantica canticorum. Ubi per epithalamicum carmen conjunctionem Christi et Ecclesiæ mystice canit. Dicitur autem Canticum canticorum, eo quod omnibus canticis præferatur. Sicut in lege quædam dicuntur \fk sancta, \ft quibus majora sunt \fk sancta sanctorum. \ft In his quidem tribus libris trium generum disciplinas composuit, quibus ad rerum scientiam pervenitur. In primis namque ethicam, id est moralem, post hoc physicam, quæ qualitatem naturæ comprehendit, ad ultimum theoricam, id est contemplativam. In Proverbiis enim moralia docens, per communem quemdam loquendi usum altiorem intelligentiam edidit, conservationemque mandatorum, et doctrinæ cœlestis institutionem succinctis verbis, brevibus sententiis coaptat. Sunt autem Proverbia sub verbis aliis res alias explicantia, quæ aliter quam dicuntur, intelliguntur: plus in virtute sententiarum, quam in sono verborum habent; quæ Græci vocant. Ecclesiastes rerum naturas discutiens, cuncta in mundo vana et caduca esse deprehendit, rerumque omnium fragilitate conspecta, renuntiari mundo admonuit. In Canticis canticorum supergressus visibilia, atque contemplans ea quæ sunt cœlestia, vel divina, sub specie sponsi sponsæque, Christi Ecclesiæque unitatem declarat, atque animam ad amorem cœlestium excitans, perveniendum ad consortium Dei provocat. Illud vero non est putandum, quod ab auditoribus nostris traditur, apud Hebræos hanc fuisse conversationem, ne cuiquam hunc librum legere permitterent, nisi viro jam perfectæ scientiæ et roboratæ fidei in peritia: ne tam erudiret cognitio lubricas mentes, quam textus ad concupiscentias corporales converteret. Salomon, id est pacificus, quia in regno ejus pax per quam futura pax Ecclesiæ figurabatur, \fk Idida, \ft id est dilectus, et significat illum de quo dicitur: \fk Speciosus forma præ filiis hominum: propterea benedixit te Deus in æternum\ft Psal. 44.. Ecclesiastes, id est concionator, et significat illum, qui rationabiliter erat allocuturus, et congregaturus Ecclesiam. Juxta numerum vocabulorum, tres fecit libros: Proverbia, in quo libro docet parvulos non tam ætate quam sapientia, de æquanimi conversatione in mundo, scilicet qualiter licite possint uti temporalibus; Ecclesiasten, in quo instruit homines provectioris ætatis ad contemptum caducorum; Cantica canticorum, scilicet hoc opus, in quo virum consummatum docet de solo amore Dei, ut requiescat inter brachia sponsi. Unde et Canticum canticorum dicitur sua dignitate omnia alia excellens cantica. Per illa quippe vitantur vitia, cavetur hostis: per ista locupletamur virtutibus, Domino conjungimur. Simili ordine etiam philosophi institutiones suas ponunt. Primum ethicam docent, postea physicam, et quem in his profecisse vident, ad theoricam usque perducunt. Materia, sponsus et sponsa, id est caput et Ecclesia. Et modus, quali desiderio membra capiti cohæreant, et ei placere contendant, et quæ dona ab illo, vel in præsenti accipiant, vel in futuro exspectent, et quali affectione sponsus Ecclesiam diligat, eam laudans, et admonens, et confortans. Finis est dilectio Dei. Quatuor mihi in hoc opere invenisse videor personas, sponsum et sodales ipsius, sponsam et adolescentulas cum ea. Alia a sponso, alia dicuntur a sponsa: nonnulla a juvenculis, quædam a sodalibus sponsi. Congruum quippe est ut in initiis sit adolescentularum multitudo cum sponsa, juvenum turba cum sponso. Sponsum, Christum intellige, sponsam Ecclesiam sine macula et ruga. Angelos vero, et eos qui pervenerunt in virum perfectum, intellige amicos sponsi. Adolescentulæ, sunt sponsarum incipientium turbæ, juxta modum quemdam salutem adeptæ. Ex hoc autem libro Gentiles sibi epithalamium vindicarunt, et istius generis carmen assumptum est. Si vis ascendere ad Canticum canticorum, necesse est de Ægypto egredi, ut post transitum maris Rubri, submersis inimicis, primum possis canere canticum: \fk Cantemus Domino, gloriose enim, \ft etc. Exod. 15.. Sed quia adhuc longe es a Cantico canticorum, perambula terram deserti spiritualiter, et consequenter Jordanis ad ripam constitutus, secundum canticum canas, \fk Audite cœli quæ loquor, \ft etc. Deut. 31.. Et cum universa transieris, ad altiora conscende, ut possis anima decora cum sponso, et hoc canere Canticum canticorum. Notandum quod sponsa semper in domo, vel in lectulo, vel in aliquo interiori loco cum sponso manere concupiscit: quod mulieribus congruit. Ipse quod masculorum est, ad forinseca vinearum, vel ad hujusmodi opera amicam evocat: quia nimirum Ecclesia, si posset fieri in tranquillitate pacis Domino sobolem educare desiderat. At ipse in præsenti eam crebris persecutionibus exercet, quo mundior ad æterna perveniat, ne si prospera contingant, incolatu præsentis sæculi vel exsilii delectata, minus ad cœlestem suspiret patriam. Synagoga congregatio, quod et lapidum: Ecclesia convocatio, quod rationabilium. Utraque autem hæc portio justorum in eadem fide Christi et dilectione diversis temporibus, illa exspectando venturum, ista suscipiendo præsentem, consors effecta est. Omnes animæ motiones, universitatis conditor Deus creavit ad bonum: sed usu nostro sæpe fit, ut res quæ per naturam bonæ sunt, dum male his abutimur, nos ad peccatum deducant. Unus ex animæ motibus amor est, quo bene utimur si sapientiam amemus, et veritatem: Male autem si carnem aut sanguinem. Tu igitur ut spiritualis audi spiritualiter amatoria verba cantici cantari, et disce motum animæ tuæ et naturalis amoris incendium ad meliora transferre. \fk Osculetur me osculo oris sui. \ft Vox præcedentium adventum Christi qui orant ad patrem sponsi, id est Christi. In mediis precibus exauditur, et videns sponsum ad ipsum loquitur: Tangat me dulcedine præsentiæ suæ, quam a prophetis sæpius promissam audivi, et velut osculum afferens, etiam mei oris attactum suscipiat; id est, interrogantem me de via salutis audiat, et utraque unum faciens, osculum pacis afferat. Osculari pro pacificari ponitur, ad similitudinem illorum qui propter discordiam a dominis suis recesserunt, sed redeuntes se invicem osculantur, et perfecte pacificantur, sic Synagoga genus humanum a Deo per peccatum remotum, optat reconciliari per incarnationem Filii. Quot præcepta ex ejus prædicatione cognoscit, quasi tot oris ejus oscula suscipit. Loquitur more amantis, quæ præ fervore dilectionis ordinem loquendi non valet observare. Sicut enim in osculo duo corpora diversa junguntur, sic in incarnatione Filii duæ substantiæ divinitatis et humanitatis penitus diversæ inseparabili conjunctione uniuntur. \fk Meliora sunt. \ft Ubera sponsi Christi nominat, quod muliebre est, ut ipso carminis initio figurate se loqui manifestet. Ideo desidero osculum, quod est etiam redemptio mea; quia instructiones tuæ, quæ sunt lac et nutrimenta puerorum, sunt meliores aliis doctrinis, quæ non fovent, sed occidunt simplices: sicut vinum enecat parvulos. Unguentorum odoribus opinio solet signari virtutum.\f*

SNG 1:2 Removed trailing space in v~: fragrantia unguentis optimis. Oleum effusum nomen tuum; ideo adolescentulæ dilexerunt te.\f + \fr 1.2 \fk Oleum effusum nomen tuum. \ft Ideo etiam desidero osculum, quia nomen tuum est oleum, etc. Sponsus a patre ad sponsam venit unctus, ut et sponsam ungat. A chrisma Christus, id est, ab unctione unctus; quod nomen per gratiam Spiritus sancti in baptismate funditur in cunctos fideles. Nondum possum teipsum amplecti, nomen tuum interea ex desiderio tui mecum pernoctabit. Nomen Jesu venit in mundum, et statim prædicatur. \fk Oleum effusum, \ft id est, in universa terra Christi nomen prædicatur; nunc Moysi nomen auditur in gentibus, quod prius Judææ tantum claudebatur angustiis. \fk Ideo adolescentulæ dilexerunt te. \ft Hæc dicens, adolescentulas conspicit, quæ dum prius loqueretur, non aderant, sed in precibus mediis ingreditur adolescentularum chorus et sponsæ laudatur eloquiis. Universæ Ecclesiæ, quæ unam catholicam Ecclesiam faciunt, adolescentulæ sunt: non vetustæ per culpam, sed novellæ per gratiam, non senio steriles, sed ætate mentis ad spiritualem congruæ fecunditatem. Et quia oleo tuæ gratiæ omnes dolores criminum evacuasti, \fk Ideo adolescentulæ, \ft etc.\f*

SNG 1:3 Removed trailing space in v~: \it Chorus Adolescentularum\it* Trahe me, post te curremus in odorem unguentorum tuorum. Introduxit me rex in cellaria sua; exsultabimus et lætabimur in te, memores uberum tuorum super vinum. Recti diligunt te.\f + \fr 1.3 \fk Trahe me post te. \ft Respondent adolescentulæ: \fk Trahe me post te. \ft Sponsa non post tergum sequitur, sed sponsi juncta lateri, famulæ post eam ingrediuntur. \fk Trahe me post te. \ft Hucusque vox exspectantium incarnationem Salvatoris, et dona ipsius commendantium: hinc subinfertur vox illorum, qui post tempora incarnationis ad fidem venerunt. Illa ut veniret, et osculum offerret rogabat; hæc non ad se ultra eum descendere taliter flagitat, sed ipsa potius ad cœlos sequi desiderat: quod quia per se non posse fieri conspicit, ejus ducatum implorat, ad quem venire desiderat. \fk In odorem unguentorum. \ft In consideratione miraculorum. \fk Introduxit me rex, \ft etc. Sponsa in penetrale sponsi ingressa revertitur ad juvenculas, et nuntiat illis: \fk Introduxit me. \ft Vel, per spem in æternam beatitudinem induxit, pluraliter, pro omnimoda bonorum copia, quasi jam dulcedinem regni cœlestis prælibavi, quæ mihi in cœlis parata sunt, ipso revelante cognovi: moxque ad eum conversa, qui sibi hoc revelat, gratias agit pro beneficiis. Quatuor sunt in domo: porta, ascensus, triclinium, cubiculum. Per portam, fidem: per ascensum, spem: per triclinium charitatem: per cubiculum, ipsam beatitudinem intelligimus. \fk Exsultabimus et lætabimur. \ft Quasi diceret: Non de perceptis muneribus ipsi nos extollimus, sed te: memores per omnia quanta pietate austeritatem legis, gratia fidei evangelicæ mitigare dignatus es: ideo non in nobis, sed in te exsultabimus, quia recti omnes diligunt te, et super omnia diligendum didicerunt. Rursus in penetrale sponsa ingressa, adolescentulæ, dum illius præstolantur adventum, læte concinunt pro sponsæ perfectione. \fk Memores uberum. \ft Et \fk recti diligunt, \ft ad sponsæ commendationem refertur. \fk Memores uberum, \ft etc. Illa quæ major est jam tuorum lacte uberum perfruitur. Nos quoque non quidem diligimus, sed diligemus. Deinde loquuntur ad sponsum, \fk Recti diligunt te. \ft Recti, omnes qui sunt recti corde super omnia te diligunt, nec recti sunt qui tuo amori aliquid præponunt, a quo solo habent quidquid boni habent. \fk Recti diligunt. \ft Frustra se conditorem diligere credunt, qui ejus monita contemnunt. Vere justi, nec actu, nec cogitatu, nec dicto Deum violant.\f*

SNG 1:4 Removed trailing space in v~: \it Sponsa\it* Nigra sum, sed formosa, filiæ Jerusalem, sicut tabernacula Cedar, sicut pelles Salomonis.\f + \fr 1.4 \fk Nigra sum. \ft Postquam Ecclesia in cellaria est perducta, per cognitionem scilicet et per spem futurorum bonorum, postquam eum recto corde diligere, et in ejus gratia gaudere didicit, restat ostendere, quod pro amore illius et pro acquisitione bonorum, quæ gustavit, certamen subeat, et quid afflictionis toleret. \fk Nigra. \ft Quasi dicat: promittitis vos mecum ituras, et potest vos tribulatio deterrere quam patior: sed ne afflictio, nec infamia vos deterreant, quia hæc virtutum formositatem conferent, et post amorem restat patientia ad experimentum amoris. \fk Nigra. \ft Rursus adolescentulis sponsa respondet, et agitur de manifesta tentatione. \fk Nigra. \ft Vilis quidem in oculis persequentium appareo, sed ante Deum veritatis confessione gloriosa refulgeo. \fk Sicut tabernacula Cedar. \ft Hic \fk sicut\ft ponitur non pro veritate, sed pro æstimatione insipientium, qui eam putant vitiorum, vel dæmonum mansionem; \fk sicut pelles Salomonis\ft hic ponitur pro veritate. \fk Cedar\ft Ismælis filius fuit, cujus manus contra omnes, et manus omnium contra eum, nullum inter homines habens locum, sed in tabernaculis pro nequitia, et ira semper habitans. Sic et justi pro meritis suis creduntur expelli et affligi, et quasi hostes omnium judicantur: unde dicitur, \fk Eritis odio omnibus hominibus propter nomen meum\ft Matth. 10.. \fk Sicut pedes. \ft Ecclesia in se carnalia mortificans desideria, et decorata virtutibus, vero pacifico dignum fit habitaculum. Ideo caro Dominici hominis vocatur pellis, quia sicut tentorium super aliquem tenditur ne a sole uratur, ita caro Christi in cruce extensa fuit nobis obumbratio vitiorum.\f*

SNG 1:5 Removed trailing space in v~: Nolite me considerare quod fusca sim, quia decoloravit me sol. Filii matris meæ pugnaverunt contra me; posuerunt me custodem in vineis: vineam meam non custodivi.\f + \fr 1.5 \fk Decoloravit me sol. \ft Solis est urere et illuminare, sic verus sol exterius suos persecutionibus exurit, dando vires resistendi illuminat. \fk Filii matris. \ft Et quasi ad objectionem infirmorum dubitantium respondet: Ostendit unde primam persecutorum rabiem pertulerit, quæ gravior apparet, per hoc quod a contribulibus. \fk Filii, \ft id est, apostoli destruxerunt sectam nostram. Paulus Ecclesiæ persecutor filius fuit matris ejus secundum carnem et educationem: et pœnitentiam agens ad sororis signa conversus, prædicavit fidem quam ante destruebat. \fk Posuerunt me. \ft Una erat in Hierosolymis vinea Christi, scilicet primitiva Ecclesia, quæ in die Pentecostes adventu sancti Spiritus est constituta, cujus eo tempore apostoli custodes fuerunt: sed facta persecutione dispersi sunt in regionibus Judææ et Samariæ præter apostolos, et sic contigit ut plures essent vineæ, id est in pluribus locis. Et dum persecutores Judæi volebant Ecclesiam perturbare, seminarium verbi spargebant latius nolentes, et unam persequendo, multas constitui fecerunt. Cum ergo dixisset se afflictam parricidiali odio Synagogæ, mox subjicit, quantum per hanc afflictionem profecerit: addens ex persona illorum, quibus prædicandi cura commissa est: \fk Posuerunt me custodem in vineis. \ft GREG. \fk Vineæ\ft nostræ, actiones sunt, quas usu quotidiani laboris excolimus. Sed \fk custodes in vineis\ft positi, nostram vineam non custodimus: quia dum extraneis actionibus implicamur, ministerium actionis nostræ negligimus. Dum plures custodirem vineas, ut alios lucrifacerem, in quibusdam damna sustinui. Acerbitas persecutionis filiorum Synagogæ fecit me vineam meam non custodire, quia, relicta evangelica doctrina, ad legalium observationum differentias cogebant.\f*

SNG 1:6 Removed trailing space in v~: Indica mihi, quem diligit anima mea, ubi pascas, ubi cubes in meridie, ne vagari incipiam post greges sodalium tuorum.\f + \fr 1.6 \fk Indica mihi, \ft etc. Vox incipientis Ecclesiæ de gentibus ad sponsam, quia multi pseudoprophetæ exeunt in mundum, dicentes: Ecce hic Christus, ecce illic; exorat ut possit discernere, in quorum professione et opere possit inveniri. \fk Indica mihi, \ft pastorem meum, quem tota anima diligo, et in quibus requiem et pascua habeat, ne æstu turbata tentationum, per sodalium, id est hæreticorum conventicula eam quærere incipiam. Vel, in voce prædicatorum ad sponsum, ut discernere possint quibus vitæ verba ministrare debeant. Deinde conspicit sponsum, qui conspectus abscessit. Et frequenter hoc facit in toto carmine, quod expertus in se probavit, sæpe habitus sponsus, sæpe elabitur, donec vere tenebitur. \fk In meridie, \ft etc. Id est in splendore majestatis tuæ, quod perfectis convenit, non mane, vel vespere. Vel, \fk meridie, \ft id est in exustione tribulationum, quam immittit diabolus dolens mundum sibi subripi. Solet rerum qualitas ex tempore notari. Abraham meridie angelos suscepit. Joseph meridie cum fratribus epulatur. \fk Sodalium tuorum. \ft Hæretici sodales dicuntur, quia nominis ejus et confessionis mysteria circumferunt.\f*

SNG 1:7 Removed trailing space in v~: \it Sponsus\it* Si ignoras te, o pulcherrima inter mulieres, egredere, et abi post vestigia gregum, et pasce hædos tuos juxta tabernacula pastorum.\f + \fr 1.7 \fk Si ignoras. \ft Quia sponsa dum auxilia præsentiæ Dei requireret in tribulationibus, ex persona infirmantium subjunxerat, \fk Ne vagari incipiam: \ft statim eamdem trepidationem illius sponsus imploratus benigna increpatione redarguit, secundum illud Evangelii, \fk Modicæ fidei\ft Matth. 14., quasi dicat, tu times in tribulatione a me deleri, et in fervore denigratam te conquereris: sed ego per tribulationes te pulchriorem efficere constitui. Quod si forte hoc ignoras, nec reminisceris quod nemo coronatur, nisi qui legitime certaverit, egredere a meo consortio. GREG., lib. XVI Moral, c. 21. Semetipsam cognoscit, quando animo inter peccatores posita, ad auctoris sui imaginem se conditam meminit et juxta perceptæ similitudinis ordinem incedit; quod si non cognoscit, egreditur a secreto cordis in exteriores concupiscentias, et ad latam viam ducta, sequitur exempla populorum. Dominus objurgans Ecclesiam paventem, admonet datæ sibi gratiæ adversus hostium insidias. \fk Hædos tuos. \ft Quia non juxta mandatorum meorum regulam, sed juxta tuos errores instituuntur. \fk Juxta, \ft in vestigiis pastorum novissima fies, non inter oves, sed hædos. Vel \fk juxta, \ft id est ut sis similis veris pastoribus, quia hypocritæ sequi bonos videntur viros.\f*

SNG 1:8 Removed trailing space in v~: Equitatui meo in curribus Pharaonis assimilavi te, amica mea.\f + \fr 1.8 \fk Equitatui. \ft Sicut priorem populum de Ægyptiaca servitute liberavi, sic te de persequentium manibus liberabo, elidens Pharaonem, si te sponsam meam cognoveris, liberans a servitute diaboli, in fonte baptismatis passione rubricati, submerso ibidem auctore peccati. \fk Equitatui meo. \ft Quia Dominus non vult Ecclesiam ignorare seipsam, sed diligenter attendere quid donorum acceperit, quid pati debeat, consequenter post comminationem blanditur ei, quasi dicat: Si vis intelligere quomodo te scire debeas, intellige cui te comparaverim, et tunc cognosces te talem per beneficia mea tibi collata, quæ turbari non debeas. \fk Equitatui. \ft Eques, sponsus, dicente propheta: \fk Et salus ejus equitatio\ft Habac 3.. Quantum ergo differt meus equitatus ab equis Pharaonis, tantum melior es omnibus aliis filiabus. Sicut ille populus supervenientibus curribus Pharaonis perterritus est, sed cœlesti protectione salvatus, et per aquas submersis hostibus in terram promissionis introductus est: sic unda mortis, quæ cunctis occursura est mortalibus, pravos rapit in interitum, piis reserat iter ad salutem, et cætera omnia, quæ ibi corporaliter, hic complentur spiritualiter. Dubitantem benigne increpat, et ne desperet in sequenti fideli amore viriliter confortat, ubi Pharaonis curribus comparat. \fk In curribus Pharaonis. \ft Id est in tempore curruum. Et nota superbiam: Pharao, \fk elidens\ft vel \fk dissipans\ft interpretatur. Nec oportet ut vagari incipias, cum me consolatorem habeas, et prælatos quibus innitaris, per quos subsistas.\f*

SNG 1:9 Removed trailing space in v~: Pulchræ sunt genæ tuæ sicut turturis; collum tuum sicut monilia.\f + \fr 1.9 \fk Pulchræ. \ft Quoniam ostensum est quomodo Dominus Ecclesiam inter adversa protegat, restat ostendi quantum amorem ipsius Domini inter adversa servet Ecclesia. Unde sequitur, \fk Pulchræ sunt genæ. \ft Tanta te verecundiæ salutaris virtute decoravi, ut castitatem promissæ mihi fidei nulla pravorum doctorum doctrina vel suggestione corrumpas, a quibus timebas in errorem deduci. Pulchritudo mulieris in genis dicitur esse quamplurima.Allegorice.. In \fk genis\ft notatur signum pudoris, sicut in prædicatoribus mos recte vivendi. Ecclesia, etsi sponsi sui morte viduata, tanta tamen ejus memoria tenetur, ut nullatenus externorum possit recipere consortium: et pro suis et aliorum peccatis gemit. In \fk collo, \ft doctores, in \fk monilibus\ft opera illorum: quia ea quæ verbo docent, operantur. Quæ sit hujus sobrietatis custodiendæ gratia subdendo, demonstrat. \fk Collum tuum sicut monilia. \ft Per collum namque cibos trajicimus in corpus reficiendum, et verba proferimus, quibus secreta cordis proximis declaramus, id est, doctores qui et verbis instruunt, et cibum salutis in commissa sibi membra transfundunt. Qui monilibus comparantur, qui pulchri sunt moribus, et pectora virginum verbis et exemplis claudunt, ne adulter inserat manum.\f*

SNG 1:10 Removed trailing space in v~: Murenulas aureas faciemus tibi, vermiculatas argento.\f + \fr 1.10 \fk Murenulas. \ft Alia translatio. \fk Similitudines auri fabrefaciemus tibi cum distinctionibus argenti, quoadusque rex in accubitu suo est. \ft Quod est, aurum, id est, faciem meam in præsenti vita non poteris videre, sed similitudinem claritatis cœlestis, per illuminationem Scripturarum, videbis per speculum in ænigmate, donec omnibus appareat, quod nunc latet in Deitate. \fk Murenulas. \ft Pulchre describit sponsus ejus pulchritudinem: post hæc fit ei sponsus in recubitu. Interim, eo dormiente, ejus socii, id est, angeli consolantur eam; non habemus aurum, sed similitudinem auri fieri faciemus tibi, donec surgat cum stigmatibus argenti. \fk Murenulæ. \ft Quæcunque bonæ institutiones, quasi ornamenta aurium. In \fk murenulis\ft Scriptura sancta, quæ \fk auro\ft spiritualium sensuum fulget interius, et \fk argento\ft cœlestis eloquii splendet exterius; per doctorum ædificationem fit custodia sobrietatis, et per divinæ Scripturæ meditationem. Auro divinæ sapientiæ et argento divini eloquii intus et exterius renitentes. \fk Faciemus. \ft Ego et mei opifices, quos plurimos ad eroganda semina verbi constitui.\f*

SNG 1:11 Removed trailing space in v~: \it Sponsa\it* Dum esset rex in accubitu suo, nardus mea dedit odorem suum.\f + \fr 1.11 \fk Dum esset. \ft Acceptis Ecclesia tantis a conditore suo muneribus et promissis, qua hæc devotione operum susceperit, manifestat, dicens: \fk Dum esset rex, \ft quod est, cum Dei Filius in carne apparuit, Ecclesia per ipsum mysterium incarnationis in virtutum cœlestium fervorem excrevit. Vel, cum esset in humiliatione crucis humanum genus per crucem redemptum, exercitatio bonorum operum odorem suavitatis aspersit. Christo rege in beatitudine cœlestis secreti quiescente, sanctorum virtus in Ecclesia magna nobis gratiam suavitatis ministrat, qui quo eum, quem appetunt, non vident, tanto ardentius per desiderium flagrant. Vel, dum esset cum patre, \fk nardus, \ft id est dilectio, qua prior dilexit nos, \fk dedit odorem, \ft quia per dilectionem propter nos assumpsit carnem. Mirandus ordo verborum. Accubante rege nardus mea dedit odorem suum, dum propter nimiam charitatem, qua dilexit nos, filius factus est mulieris. \fk Nardus, \ft quæ dicitur expellere tumores, fugare frigus et afferre calorem; cui assimilatur homo Dominicus, qui carnem assumendo se humiliavit, et se humiliando omnem tumorem superbiæ abstulit, frigus infidelitatis removit, et fervorem charitatis intulit. Herba etiam hæc, quanto plus atteritur, tanto majorem reddit odorem, sic Christus.\f*

SNG 1:12 Removed trailing space in v~: Fasciculus myrrhæ dilectus meus mihi; inter ubera mea commorabitur.\f + \fr 1.12 \fk Fasciculus. \ft Mors dilecti mei, quam pro mea salute subiit, semper in mea memoria commorabitur. Item fasciculo myrrhæ comparatur, dum propter nos crucis injurias toleravit. Myrrha arbor est Arabiæ, altitudinis quinque cubitorum, similis spicæ quam acanthum dicunt, cujus gutta viridis atque amara, unde nomen accepit myrrha. Gutta ejus sponte manans, pretiosior est, corticis vulnere vilior, quæ medendis infirmitatibus est salubris: unde, et myrrhatum vinum a militibus accepit. \fk Ubera mea. \ft Castarum ubera non franguntur; sed meretricum, laxis pellibus irrugantur. Unde Ezechiel: \fk In Ægypto fractæ sunt mammæ tuæ\ft Ezech. 23..\f*

SNG 1:13 Removed trailing space in v~: Botrus cypri dilectus meus mihi in vineis Engaddi.\f + \fr 1.13 \fk Botrus cypri dilectus. \ft Botrus cypri cum resurrexit: \fk In vineis Engaddi\ft est, cum fidelibus spiritualia dona distribuit. Arbores balsami, quæ in Engaddi crescunt, quia in modum vinearum excoluntur, vineas appellat. Sponsus Christus igitur est in vineis Engaddi, quia in carne veniens Spiritu sancto plenus, credentibus ejusdem sancti Spiritus dona largitur per chrismatis unctionem, in cujus confectione oleum et balsamum commiscentur. Engaddi fons hædi propter charismata, quæ post resurrectionem largitus est in baptismo suis participibus. Engaddi, id est oculus meæ tentationis, et tentatio est vita hominis super terram. Quia morti Mediatoris mox resurrectionis gloria successit, recte subditur, \fk Botrus, \ft qui fuit fasciculus myrrhæ in amaritudine passionis, in dulcedine resurrectionis exstitit botrus cypri. Quod myrrha enim tristificat, vinum lætificat.\f*

SNG 1:14 Removed trailing space in v~: \it Sponsus\it* Ecce tu pulchra es, amica mea ! ecce tu pulchra es ! Oculi tui columbarum.\f + \fr 1.14 \fk Ecce tu pulchra. \ft Hactenus Ecclesia, quæ dilectionis pignora a sponso receperit, testatur, cui ipse mox remunerationis vice respondet: \fk Ecce tu pulchra; \ft quasi, ex hoc quod me diligis, pulchra efficieris. \fk Amica mea. \ft Alia translatio: \fk Proxima mea; \ft hoc est, in hoc quod proxima es speciosa es, et postquam cœperis esse speciosa, sine additamento pulchra es. \fk Oculi tui. \ft Alia laus sponsæ speciosæ, ut et nos laboremus speciosi fieri. \fk Oculi tui columbarum, \ft simpliciter Deum intueris quia nihil aliud nisi ipsum quæris. \fk Qui viderit mulierem ad concupiscendum eam\ft Matth. 5., non habet oculos columbæ; sed qui habet, castis intuetur oculis, et legem et Evangelium spiritualiter intelligit. In cujus columbæ specie Spiritus sanctus apparuit. Ideoque et spiritualis intelligentia, et omnia spiritualia dona nomine columbæ designantur. Columba felle caret, rostro non lædit, in cavernis petrarum nidificat, alienos pullos nutrit, juxta fluenta manet, meliora grana eligit, gemitum pro cantu reddit, gregatim volat, alis se defendit, visum recuperat. Ita sancti juxta fluenta doctrinæ sedentes meliores sententias eligunt, homines a Christo alienos nutriunt Deo, si quas bonas sententias in hæreticis inveniunt, non pervertunt, ira irrationabili carent, in fide plagarum Christi refugium habent, gemunt pro peccatis.\f*

SNG 1:15 Removed trailing space in v~: \it Sponsa\it* Ecce tu pulcher es, dilecte mi, et decorus ! Lectulus noster floridus.\f + \fr 1.15 \fk Ecce tu pulcher es, dilecte mi et decorus. \ft Audiens sponsa se per dilectionem sponsi meruisse, ut ab ipso sponso laudaretur, sponso vicem in laudibus tribuit: non quod ei, quod non habet, suo præconio largiatur, sed intelligens decorem ejus, per quem et ipsa decora facta est, ait: \fk Ecce tu pulcher es, \ft etc. \fk Lectulus noster floridus. \ft Aliquando Ecclesia quasi in lectulo cum sponso quiescit, tempore scilicet pacis, ubi Dei pulchritudinem liquidius aspicit, et prolem fidelium flore fidei redolentem, ex aqua et Spiritu sancto gignit. Aliquando cum sponso insurgente tentatione in acie consistit. Vel, \fk lectulus, \ft pusilli fideles, qui Deo sunt quies et magistris suis, per hoc, saltem, quod peccare mortaliter nolunt, qui florent initiis bonorum operum, per quod dant spem fructus, id est majorum operum. Quietam in sponso vitam agere volens quales domus sint, in quibus eum suscipere velit insinuat. Pax Ecclesiæ, virtutibus floret et spirituali prole multiplicatur.\f*

SNG 1:16 Removed trailing space in v~: Tigna domorum nostrarum cedrina, laquearia nostra cypressina.]\f + \fr 1.16 \fk Tigna domorum nostrarum cedrina. \ft Domus variæ per mundum de gentibus Ecclesiæ; \fk Tigna, \ft quæ ad munitionem domus solent fieri, prædicatores, quorum verbo et exemplo structura Ecclesiæ, ne corruat, continetur. \fk Laquearia, \ft quæ ad decorem domus solent fieri, simpliciores famuli Christi, qui tignis adhærent et sustentantur, qui non doctrina, sed virtutibus ornant. \fk Cypressina. \ft Cypressus Græce dicitur, quod caput ejus a rotunditate in acumen erigitur: unde et turben dicitur, id est alta rotunditas, hinc et fructus cum conus dicitur: unde, \fk Coniferæ cypressi. \f*

SNG 1:16 Found footnote ending with space in \v~: Tigna domorum nostrarum cedrina, laquearia nostra cypressina.]\f + \fr 1.16 \fk Tigna domorum nostrarum cedrina. \ft Domus variæ per mundum de gentibus Ecclesiæ; \fk Tigna, \ft quæ ad munitionem domus solent fieri, prædicatores, quorum verbo et exemplo structura Ecclesiæ, ne corruat, continetur. \fk Laquearia, \ft quæ ad decorem domus solent fieri, simpliciores famuli Christi, qui tignis adhærent et sustentantur, qui non doctrina, sed virtutibus ornant. \fk Cypressina. \ft Cypressus Græce dicitur, quod caput ejus a rotunditate in acumen erigitur: unde et turben dicitur, id est alta rotunditas, hinc et fructus cum conus dicitur: unde, \fk Coniferæ cypressi. \f*

SNG 2:0 Extra whitespace after chapter number

SNG 2:0 Removed trailing space in c: 2

SNG 2:1 Removed trailing space in v~: [Ego flos campi, et lilium convallium.\f + \fr 2.1 \fk Ego flos. \ft Quia præsentis temporis statu labor magis quam requies convenit: recte sponsam otio delectatam ad laborum exercitia provocat. Quasi diceret: Tu quidem volens pulchritudinem tuam mihi commendabilem reddere, delectaris in quiete secretis florere virtutibus: sed scias quod ego alterius modi pulchritudinem requiro in præsenti, quia sum flos virtutum, a quo omnis fructus campi egreditur; quia odorem meum toti mundo innotescere cupio, quod non potest impleri, nisi intermissa quiete, qua delectaris, ad officium prædicationis accingaris. Et \fk lilium convallium\ft magis quam montium, quia claritatem meæ humanitatis, vel splendorem æternæ lucis, vel Deitatis magis revelo humilibus et paratis ad patiendum. Quasi: Memento quod qui de virgine nasci potui, qui Deus sum, humiliter in mundo apparui, hominibus me socium esse exhibui, humiliter usque ad mortem veni. Ideo desiste quietis securitatem quærere, unde subdit, \fk Sicut lilium. \ft Sicut campus floribus ornatur, ita mundus mea notitia et fide decoratur.\f*

SNG 2:2 Removed trailing space in v~: \it Sponsus\it* Sicut lilium inter spinas, sic amica mea inter filias.\f + \fr 2.2 \fk Sicut lilium. \ft Laudato se, laudat sponsam, ita: \fk Sicut lilium\ft non potest \fk spinis\ft comparari, inter quas sæpe exoritur: eodem modo proxima mea super omnes \fk filias lilium\ft est. \fk Sicut lilium. \ft Tu requiem quæris et laudes \fk lectuli: \ft sed scito quia candidior tribulationum aculeis efficieris, et major est fructus prædicationis quam quietis. \fk Sic amica mea. \ft GREG. In Ecclesia nec mali sine bonis, nec boni sine malis esse possunt: bonus non fuit, qui malos tolerare non potuit. Adversarum hæresum dogmatibus ejus integritas tanquam spinis pungitur, ut contra hostes suos vigilans exerceatur, donec eminens, tanquam lilium, in capite sponsi sui, candore ipso decoretur.\f*

SNG 2:3 Removed trailing space in v~: \it Sponsa\it* Sicut malus inter ligna silvarum, sic dilectus meus inter filios. Sub umbra illius quem desideraveram sedi, et fructus ejus dulcis gutturi meo.\f + \fr 2.3 \fk Sicut malus, \ft etc. Sponsa laudata et exemplo sponsi ad patiendum admonita, reciproca laude sponsum attollit, quod inter bonorum opera [singulariter] similiter sanctus emineat, et se passuram promittit quod patitur, eo præsidente, qui est refrigerium et refectio. \fk Sicut malus. \ft Unguentorum odor, quamvis suaviter redolet, non est tamen ad edendum suave. Malum autem optimi saporis et odoris tale est, ut fauces dulcore delectet, et spiritum mulceat odoratus. \fk Sub umbra. \ft Ideo dilectum omnibus propono, quia in sola pietatis ejus protectione, cujus desiderio ardebam, refrigerium tribulationum me invenisse conspicio, et suavissimum donorum ejus fructum sentio, quo me perpetuo reficiendam confido. Desideraverat autem \fk sub umbra\ft auctoris respirare, cum se sole persecutionem fuscatam querebatur, cum Dei auxilium implorans clamabat: \fk Indica mihi quem diligit anima mea: ubi pascas, ubi cubes in meridie; \ft cum non solum pressurarum tædio fatigata, sed recordatione pulchritudinis et decoris ejus illecta dicebat: \fk Lectulus noster floridus; \ft cujus desiderii se compotem factam ostendit, dicens: \fk Sub umbra. \ft Et notandum quod superius \fk tigna cedrina et laquearia cypressina\ft prædicabat, non tamen horum sibi protectionem sufficere memorabat; sed solam vitæ arborem, in cujus umbra quiesceret, et fructu reficeretur quærebat, quia sancti exemplis, doctrina, et intercessione, suffragia ferunt: soli tamen Salvatori dicere habemus, \fk Filii autem hominum in protectione alarum tuarum sperabunt\ft Psal. 35.. \fk Sedi et fructus, \ft etc. Non dicit sedeo, sed \fk sedi. \ft Hujusmodi profectus sunt Ecclesiarum, ut in exordio desideret quispiam in virtutum umbra consedere ut ad eum veniat corpus ejus, ex quo umbra nascitur: ideo et nativitas Jesu ab umbra cœpit, et in veritate finitur. Sicut dicitur: \fk Spiritus sanctus superveniet in te, et virtus Altissimi obumbrabit tibi\ft Luc. 1.. Sic postea ad meliora fit transitus. \fk Dulcis. \ft Quia in eo intelligit anima causam vitæ, dum et corporaliter percipit.\f*

SNG 2:4 Removed trailing space in v~: Introduxit me in cellam vinariam; ordinavit in me caritatem.\f + \fr 2.4 \fk Introduxit me. \ft Hæc refectio quantæ dulcedinis, quantæ sit virtutis, ostenditur, cum subdit, \fk Introduxit me. \ft Id est, spe futuræ gloriæ adeo lætificavit, ut jam sæculi non sentiam labores. \fk Introduxit. \ft AMBR. Quam cito guttur meum dulcedinem gratiæ ejus attigit, ita me recreatam spiritu et ab amore terrenorum in superna translatam sentio, ac si in cellam vinariam introducta, novi sim meri odore et poculo refecta. Typice per \fk vinum\ft gratia Spiritus sancti notatur; \fk Cella\ft vinaria est Ecclesia, in cujus unitate tantum dari solet et accipi Spiritus sanctus; quam Ecclesiam de toto orbe collectam, Deus in unam sibi domum fabricavit, quam Spiritus sanctus suis charismatibus consecravit. Quæ fabrica, quia in charitatis maximæ fundamento ipso operante consistit, recte subditur: \fk Ordinavit in me charitatem. \ft Multorum charitas inordinata est, quod in primo est, ponunt tertium, vel quartum. Primo, Deus diligendus est; secundo, parentes; inde filii, post domestici, qui etiam, si boni sunt, malis filiis præponendi sunt. Secundum hoc in Evangelio ad cujuscunque dilectionem, proprium ponit. \fk Diliges Dominum Deum tuum ex toto corde tuo, et ex tota mente tua, et proximum tuum sicut teipsum\ft Marc. 12.. Inimicos non ex tota virtute, non sicut teipsum, sed simpliciter: sufficit enim quod diligimus, et non odio habemus. Vel, ipse prior dilexit me, et diligendo, ut eum amare nossem, donavit. Vel, ordinavit, id est, ordinata charitate, mea singula membra, id est, electos omnes, sibi copulavit; eminentiora ampliori affectu complectitur. Quantum charitas mentem quam perfecte absorbuerit ab amore infirmorum sustollat ostendit, cum subditur:\f*

SNG 2:5 Removed trailing space in v~: Fulcite me floribus, stipate me malis, quia amore langueo.\f + \fr 2.5 \fk Fulcite. \ft Jam supradictis confortata, ita in amorem Dei ardet, ut præ nimio amore vel pœnis illatis languor carnis immineat. Vel, \fk fulcite, \ft id est, vos alii, vel perfectiores, vel incipientes bene operando, sitis mihi recreatio, ut in bonis operibus vestris quiescam, quæ adhuc non possum quiescere contemplando vultum Dei. Ideo \fk fulcite, \ft ut et præsens et futurum subsidium habeatis, sicut ego in languore meo habeo. Quanto se ad amorem sponsi accendit, tanto ab amore temporalium languescit: unde subdit: \fk Langueo. \f*

SNG 2:5 Found footnote ending with space in \v~: Fulcite me floribus, stipate me malis, quia amore langueo.\f + \fr 2.5 \fk Fulcite. \ft Jam supradictis confortata, ita in amorem Dei ardet, ut præ nimio amore vel pœnis illatis languor carnis immineat. Vel, \fk fulcite, \ft id est, vos alii, vel perfectiores, vel incipientes bene operando, sitis mihi recreatio, ut in bonis operibus vestris quiescam, quæ adhuc non possum quiescere contemplando vultum Dei. Ideo \fk fulcite, \ft ut et præsens et futurum subsidium habeatis, sicut ego in languore meo habeo. Quanto se ad amorem sponsi accendit, tanto ab amore temporalium languescit: unde subdit: \fk Langueo. \f*

SNG 2:6 Removed trailing space in v~: Læva ejus sub capite meo, et dextera illius amplexabitur me.\f + \fr 2.6 \fk Læva ejus. \ft Noli aliunde capiti requiem quærere; si enim lævam ejus habueris, omnia tibi, quæ mea sunt tribuentur. \fk Læva ejus sub capite meo. \ft Cum corda fidelium in hac vita, per sacramentorum participationem, per pignus Spiritus, per Scripturarum solatia confortantur: quæ et ad subsidium peregrinationis dat Deus: \fk dextera amplexabitur, \ft cum post hanc vitam cœlestia præmia accipiemus. \fk Læva\ft id est, præsens vita, et temporalia Dei dona, dum per spem mentem roborat, est \fk sub capite\ft ad consolationem data: et \fk dextera, \ft id est æterna vita \fk amplexabitur, \ft sicut protegens, quando per remunerationem nos glorificabit. Quasi: Temporalia Dei beneficia quo a mundi cupiditatibus et perturbationibus aliquantulum quiescere queam adjuvant in hoc loco peregrinationis, et æternorum promissio amplius delectat.\f*

SNG 2:7 Removed trailing space in v~: \it Sponsus\it* Adjuro vos, filiæ Jerusalem, per capreas cervosque camporum, ne suscitetis, neque evigilare faciatis dilectam, quoadusque ipsa velit.\f + \fr 2.7 \fk Adjuro. \ft Primitiva Ecclesia ad gentes conversa, et quasi in persona eorum hucusque locuta, cum ex amore interiori corporis defectum jam patiatur; monet sponsus novellam Ecclesiam, ne peccando inquietet eam. Quam amabilis sit Deo hujus Ecclesiæ et cujuslibet fidelis animæ pausatio, ex responsione sponsi declaratur. \fk Per capreas. \ft Id est, si velitis esse comparabiles \fk capreis, \ft vel \fk cervis\ft in virtutum altitudine et pretiosioribus cibis, et in agnitione, quæ medela sit congrua vestris vulneribus, si vulnera habetis. Capreæ et cervi, munda animalia, venenorum inimica, ruminantia, opera spiritualium virtutum figurant, contra virulenti hostis insidias. Cervi tempore amoris discedentes a patria, alter clunibus alterius capite imposito se sustentant, ordinatim incedentes, primus fert, ultimus tantum fertur, primo fatigato, ultimus succedit, canibus insequentibus per dumeta cornibus dorso impositis illæsi evadunt. Caligantibus oculis serpentem comedunt, et hausto fonte visum recuperant, et deponunt superflua. Sic sancti amore Dei renuntiant terrenis: alter alterius onera supportant, minus enim onerati peccatis allevant oneratos, condonando, pro eis orando; robur datum per Spiritum sanctum menti suæ supponunt, dum urgentur ab impiis, et sic transeunt illæsi; diabolum comedunt, id est, annihilant in se, et potato fonte, id est, Christo, visum interiorem recuperant, et pellem ponunt, id est, immunes fiunt a peccatis. \fk Ne suscitetis. \ft GREG. Si subditi aliquid peccant, propter quod doctores a quiete surgere cogantur, non tantum pœnam illius peccati incurrunt, sed etiam puniuntur pro inquietatione doctorum, quia qui doctores cœlestibus intentos inquietare præsumit, etiam virtutes quas habere se credebat, perdit. Ad juramentum sponsi, sponsa libenter suscipit, et audiens determinationem istam appositam, scilicet donec ipsa velit, animadvertit sibi latenter præcipi, ut ipsa sponte surgere velit, promittit ergo se surrecturam et proponit talem sponsum, pro quo velit, et tempus congruum. Postquam enim apostoli in primitiva Ecclesia gentium positi, in tantam perfectionem se et alios induxerant, ut jam contemplationi vacarent, iterum intelligit sibi impositam necessitatem discurrendi per totum mundum et construendi novas Ecclesias.\f*

SNG 2:8 Removed trailing space in v~: \it Sponsa\it* Vox dilecti mei; ecce iste venit, saliens in montibus, transiliens colles.\f + \fr 2.8 \fk Vox dilecti mei. \ft Hac est quam audivi adjurantem filias Jerusalem ne me suscitarent: gaudeo consolatoriam ejus vocem audiens, cum ejus faciem nondum video; tamen sublevato ad cœlum animo, aliquam suavitatem futuræ beatitudinis prægusto, etiam in hoc præsenti. \fk Saliens in montibus. \ft Salit in montibus, et quasi pedes ponit, quo signo ibi fuisse dignoscitur, quia eum per passionem et vitæ conversationem imitatur. Saltum fecit de cœlo in uterum, de utero in præsepe, de præsepi in crucem, de cruce in sepulcrum, de sepulcro rediit in cœlum. Ipse est qui elevatus est super omnes montes et colles, id est, sanctorum tam majorum quam minorum altitudines. \fk Transiliens colles. \ft In \fk collibus\ft non apparent signa pedum, sed umbram supervolantis susceperunt: quia etsi non ut illi majores, tamen aliquatenus imitantur et ab eo visitantur, \fk Montes\ft et \fk colles\ft sunt, qui generalem Ecclesiæ conversationem quasi floridam camporum planitiem, singulari mentis puritate transcendunt, et ab infimis recedentes vicinius superna contemplantur. In quibus \fk salit, \ft quia corda sublimium crebra visitatione illustrat; et non manet, sed \fk salit\ft et \fk transilit: \ft quia hæc dulcedo contemplationis brevis est et rara, propter gravedinem carnis, quia terrena inhabitatio aggravat sensum multa cogitantem.\f*

SNG 2:9 Removed trailing space in v~: Similis est dilectus meus capreæ, hinnuloque cervorum. En ipse stat post parietem nostrum, respiciens per fenestras, prospiciens per cancellos.\f + \fr 2.9 \fk Similis. \ft Quia acute videt, et in altis montium habitat, velociter saltat. Unde et rarius a nobis videtur: semper ascendit a nativitate usque ad sinum patris. \fk Similis. \ft Et quamvis divinitate sua ita omnes transcendat, tamen factus est homo, pro me natus est de gentili et patriarcharum semine. In assumptione carnis et humanitate comparatur \fk capreæ; \ft in varietate virtutum et miraculorum \fk hinnulo. \ft Cervus flatu narium serpentem de cavernis extrahit, et superata pernicie veneni pabulo delectatur. Quoniam istis versiculis speculativæ vitæ sublimitas est expressa, restat activæ vitæ, quæ omni Ecclesiæ communis est, perfectionem ostendere. Unde sequitur. \fk En ipse stat, \ft etc. \fk Post parietem. \ft Paries, qui ab ejus aspectu nos seducit, mortalitatis conditio est, quam peccando meruimus, qui ita conditi sumus, ut si non peccaremus, omnes electi divinum lumen indefessi cerneremus: ad quod intuendum perpauci perfectiores, cum labore, fide purificati nunc pertingunt: sed in hoc pariete misericordia Dei fenestras et cancellos unde nos prospicere fecit, quia mentibus, quanquam oppressit, gratiam suæ cognitionis aperuit, et crebra nos suæ inspirationis luce respicit. Per cujus inspirationis prospectum, quia hoc maxime Deus agit, ut nos a temporalibus ad promerenda cœlestia provocet, recte subjungitur: \fk En dilectus meus loquitur mihi, \ft qui supra monuit filias Jerusalem ad custodiam meæ quietis: me ad colendas vineas mittit ostendens opportunitatem. \fk Post parietem. \ft Moraliter si feceris ædificationem tuam, Deus veniet \fk post parietem\ft tuum, \fk prospiciens per fenestras, \ft id est, per quinque sensus sollicite contuetur; ubi enim non prospicit sponsus, mors ascendit: unde Jeremias: \fk Ecce mors ascendit per fenestras nostras\ft Jer. 9.; \fk per retia. \ft Omnia retibus diaboli plena sunt, quibus capereris, nisi quia sponsus subjecit se retibus mundi qui eminenter, et conscindens viam faceret, ut dicas: \fk Anima nostra sicut passer erepta est de laqueo venantium\ft Psal. 123.. \fk Per fenestras. \ft Sicut sol intrans per fenestras illuminat domum, ita Christus exemplo et admonitione apostolorum nos illuminavit. Sicut per \fk cancellos, \ft id est, per parva foramina parva lux intrat, sic obscura cognitio per prophetas.\f*

SNG 2:10 Removed trailing space in v~: En dilectus meus loquitur mihi. \it Sponsus\it* Surge, propera, amica mea, columba mea, formosa mea, et veni:\f + \fr 2.10 \fk Surge propera. \ft Id est, interrumpe contemplationem, et labora in acquisitionem aliorum; vel surge ab amore terrenorum. Surge, omnia tempus habent; qui modo adjurabat filias Jerusalem, ne inquietarent dilectam: ecce eam ad laborem invitat. \fk Surge propera. \ft GREG. Cum jam de corruptionis corpore educitur, ei imber transiit, quia præsentis vitæ torpor abscessit, et ad contemplandum Deum in substantia educitur, nec jam verborum guttæ sunt necessariæ, ut pluvia prædicationis debeat infundi. Nam quod minus audire potuit amplius videbit. Tunc enim \fk apparent flores in terra, \ft quando de æterna beatitudinis vita quædam suavitatis primordia prægustare anima cœperit quæ jam in floribus odoratur exiens, quæ postquam egressa fuerit, in fructu uberius habebit. \fk Tempus amputationis advenit. \ft Nostra amputatio tunc evenit, quando infructuosam ac noxiam corruptionem carnis deserimus, ut ad fructum animæ pervenire valeamus, qui fructus nobis est uberrimus. In amputatione quippe sarmenta sterilia rescinduntur, ut ea quæ valent, uberius fructum ferant. Ideo \fk surge, \ft quia ego patiens pro te fluctus sedavi. \fk Veni. \ft Ad impendendam etiam curam salutis proximis per studium sedulæ prædicationis, ut cum magno comitatu ad nuptias merearis recipi. Quasi: credis te venturam, si vacaveris contemplationi: sed venies melius per laborem hujusmodi. Oportet ut prædices, quia cum jam scientia est in te, est etiam in illis, ad quos te mitto, opportunitas recipiendi.\f*

SNG 2:11 Removed trailing space in v~: jam enim hiems transiit; imber abiit, et recessit.\f + \fr 2.11 \fk Imber abiit. \ft Ego a mortuis resurgens, tempestate compressa tranquillitatem reddidi. Modo facilius est prædicare, cum quidam jam conversi sint, quam prius, cum nullus adhuc crediderat.\f*

SNG 2:12 Removed trailing space in v~: Flores apparuerunt in terra nostra; tempus putationis advenit: vox turturis audita est in terra nostra;\f + \fr 2.12 \fk Flores. Quasi: \ft Istos, qui jam credunt, et jam bona operantur, potes dare in exemplum aliis: istos potes proponere aliis in exemplum qui jam patiuntur falcem vitia resecantem. Pro quiete tua non debes dimittere prædicationem, quia Christus, qui in magna quiete erat cum Patre, quietem quodammodo pro prædicatione intermisit. \fk Tempus putationis. \ft Jam inutilibus vanæ religionis amputatis sarmentis, futuro fidei fructu præparantur corda hominum, jam et vitia amputantur, quia venit tempus remissionis peccatorum. \fk Vox turturis audita est. \ft Spiritus sanctus, quando de occultioribus loquitur sacramentis, et quæ multi non capiunt, turturis appellatione signatur. Unde et Moysi apparet et uni: quando de humilibus quæ ad omnes usque perveniunt, per columbam assumitur, unde et circa Jordanem astantibus multis non in turture apparuit, sed in columba. \fk Vox turturis, \ft vox apostolorum, vel quorumlibet prædicatorum, qui suo cantu abscessum hiemis et veris adventum nuntiant, qui pro cantu humilem gemitum reddunt, qui pudicitiæ amatores sunt, qui semper in jugis montium, vel in verticibus arborum morantur, et conversationem fugiunt hominum, dum in mundo corpore positi, conversationem habent in cœlis, incolatus sui et patriæ sibi promissæ memores.\f*

SNG 2:13 Removed trailing space in v~: ficus protulit grossos suos; vineæ florentes dederunt odorem suum. Surge, amica mea, speciosa mea, et veni:\f + \fr 2.13 \fk Ficus. \ft Grossos vocat primitivas et immaturas ficus, quæ non sunt habiles esui, quæ etiam si concussæ fuerint, leni tactu cadunt: ergo sonante turture, id est, prædicantibus apostolis, Synagoga protulit grossos, id est, immaturam legalis observantiæ intelligentiam abjecit. Vel ita: Synagoga procreavit apostolos, qui dulcem cibum suis credentibus ministrarent. Et quia proferente Synagoga apostolos, totius orbis fides salusque secuta est, recte subditur. \fk Vineæ florentes. \ft Per floritionem initia multiplicium Ecclesiarum, de ea quæ Jerosolymis primo plantata est, de cujus flore succus expressus poculi genus conficit, saluti et voluptati accommodum, quod lætificat cor hominis.\f*

SNG 2:14 Removed trailing space in v~: columba mea, in foraminibus petræ, in caverna maceriæ, ostende mihi faciem tuam, sonet vox tua in auribus meis: vox enim tua dulcis, et facies tua decora.\f + \fr 2.14 \fk In foraminibus. \ft In vulneribus Christi Ecclesia sedet et nidificat: cum in passione Domini spem suæ salutis ponit, et per hoc ab insidiis accipitris, id est, diaboli se tutandam confidit, et in eodem alios gignit. \fk In foraminibus. \ft In fide, vel in capacitate, in qua fideles locati ab hostibus sunt tuti. \fk Maceries\ft est congeries lapidum, sine cæmento in unum compactorum, sic apostoli eadem fide et eisdem sacramentis sunt uniti. \fk Ostende mihi. \ft Necdum habebat fiduciam, ut revelata facie gloriam Dei contemplaretur; sed quia jam ornata est, dicitur: \fk Ostende mihi faciem tuam; sonet vox tua in auribus meis. \ft Ostenditur Domino \fk facies, \ft recte operando: ostenditur \fk sonus vocis, \ft salubriter prædicando. Ne erubescas prædicare crucem Christi, quamvis stultitia videatur incredulis, quam prædicaverunt Christi apostoli, qui sunt \fk maceries\ft et munimentum Ecclesiæ. Vel, \fk maceries\ft sunt prophetæ et patriarchæ, in quibus apostoli habent refugium. Quod intus pulchritudinis habes, et in secreto quietis didicisti, in publica actione ad utilitatem aliorum demonstra: nam mihi qui intima prospicio, tunc \fk faciem tuam\ft ostendi æstimo, cum utilitati proximorum bonam actionem ostendi considero. \fk Auribus meis. \ft Non alienis, id est, meæ dilectioni, non alicui terreno, et opus et vocem expende. \fk Vox enim tua. \ft Non aliena, sed ea, quam in die desponsationis te mihi servire promisisti.\f*

SNG 2:15 Removed trailing space in v~: \it Sponsa\it* Capite nobis vulpes parvulas quæ demoliuntur vineas: nam vinea nostra floruit.\f + \fr 2.15 \fk Capite nobis. \ft Quoniam non sufficit nobis vitam nostram aliis in exemplum proponere, et bonam prædicationem facere, nisi etiam errantes corrigamus, et infirmos ab insidiis aliorum defendamus, recte dicitur \fk capite\ft non vobis, sed nobis; in hoc mihi enim servitis, in hoc vos remunerabo. Vulpes in foveis abduntur, et cum apparuerint, nunquam directis itineribus currunt, sic hæretici. \fk Nam vinea nostra. \ft Pulchre, cum supra \fk vineas\ft plurali numero, hic singulariter \fk vinea, \ft quia multæ vineæ per fidem et charitatem unam: et ideo sunt expellendi, qui eam volunt per hæreses scindere.\f*

SNG 2:16 Removed trailing space in v~: Dilectus meus mihi, et ego illi, qui pascitur inter lilia,\f + \fr 2.16 \fk Dilectus meus mihi. \ft Tali affatui dilecti, mox amica columbini cordis simplicitate respondet, et injuncto officio se obedituram promittit; quasi dicat, non solum hortatur, sed etiam adjuvat. \fk Dilectus meus mihi. \ft Sincero amore mihi copulatur, et \fk ego illi. \ft Vel, \fk dilectus\ft talem exhortationem \fk mihi\ft facit, et \fk ego illi\ft faciem et vocem ostendo. Vel, \fk dilectus meus mihi, \ft non alteri cuilibet, scilicet, gratiam præstabit et fructum rependet; et \fk ego ei, \ft non alteri cuiquam, non in alia turba hominum, sed integra obedientia et devotione conglutinabor. Cunctis his sensibus apte convenit quod sequitur: \fk Qui pascitur inter lilia. \ft Pascitur in nobis, quia corpus illius sumus et membra de membro; pascit nos ipse, qui caput est. \fk Pascitur inter lilia, \ft cum fideles, qui sunt membra ejus, exemplis priorum fidelium in supernorum amore perficiuntur. \fk Lilia. \ft Adustis membris mederi solent: sic sancti, si forte vident corda proximorum aduri flamma vitiorum, refrigerium consolationis et exhortationis adhibent. Quia hæc Domini pastio, quæ in sanctorum ejus profectibus agitur, usque ad finem sæculi pertingit. Nam ubi ad visionem pervenerint, in quo ultra proficiunt non habebunt, recte subditur: \fk Donec aspiret dies. \f*

SNG 2:16 Found footnote ending with space in \v~: Dilectus meus mihi, et ego illi, qui pascitur inter lilia,\f + \fr 2.16 \fk Dilectus meus mihi. \ft Tali affatui dilecti, mox amica columbini cordis simplicitate respondet, et injuncto officio se obedituram promittit; quasi dicat, non solum hortatur, sed etiam adjuvat. \fk Dilectus meus mihi. \ft Sincero amore mihi copulatur, et \fk ego illi. \ft Vel, \fk dilectus\ft talem exhortationem \fk mihi\ft facit, et \fk ego illi\ft faciem et vocem ostendo. Vel, \fk dilectus meus mihi, \ft non alteri cuilibet, scilicet, gratiam præstabit et fructum rependet; et \fk ego ei, \ft non alteri cuiquam, non in alia turba hominum, sed integra obedientia et devotione conglutinabor. Cunctis his sensibus apte convenit quod sequitur: \fk Qui pascitur inter lilia. \ft Pascitur in nobis, quia corpus illius sumus et membra de membro; pascit nos ipse, qui caput est. \fk Pascitur inter lilia, \ft cum fideles, qui sunt membra ejus, exemplis priorum fidelium in supernorum amore perficiuntur. \fk Lilia. \ft Adustis membris mederi solent: sic sancti, si forte vident corda proximorum aduri flamma vitiorum, refrigerium consolationis et exhortationis adhibent. Quia hæc Domini pastio, quæ in sanctorum ejus profectibus agitur, usque ad finem sæculi pertingit. Nam ubi ad visionem pervenerint, in quo ultra proficiunt non habebunt, recte subditur: \fk Donec aspiret dies. \f*

SNG 2:17 Removed trailing space in v~: donec aspiret dies, et inclinentur umbræ. Revertere; similis esto, dilecte mi, capreæ, hinnuloque cervorum super montes Bether.]\f + \fr 2.17 \fk Revertere, similis. \ft In excelsis mentibus vestigia pone, et ab illis aliquando etiam condescendendo inferioribus appare, qui in valle sunt. \fk Revertere, similis. \ft Et quia ad ecclesias constituendas, et excolendas, et ad versutias vulpecularum abigendas provocas, et ut faciem meam tibi ostenderem, cum tuam faciem adhuc clare non videam, et per me non sufficiam, obsecro, illustra perfectius cor meum et corda illorum quibus prædicatura sum.\f*

SNG 3:0 Extra whitespace after chapter number

SNG 3:0 Removed trailing space in c: 3

SNG 3:1 Removed trailing space in v~: [In lectulo meo, per noctes, quæsivi quem diligit anima mea: quæsivi illum, et non inveni.\f + \fr 3.1 \fk In lectulo. \ft Orantibus prædicatoribus de Judæa, ecce gentilitas Spiritu divino afflata ad agnitionem suæ salutis advenit, et inventam firmo amore tenet. Unde sequitur: Vox ejus plene intrantis. \fk In lectulo. \ft GREG. Moraliter lectulum sibi sancta anima in nocte facit, dum omnes mundi perturbationes fugiens, secretum, in quo requiescit, comparat. In hoc lecto dilectum quærit: quia dum a sollicitudinibus vacat, in ejus inquisitione quomodo ad illum perveniat requiescit: sed dum in mundo vivit, tenebras mundi a se perfecte non excutit et quanto gravius patitur, eo frequentius quærit, et ferventius eum, quo invento tenebras amplius non patiatur. Sed quia in hoc mundo non invenit, ideo subditur: \fk Quæsivi eum, et non inveni. \ft Quia vero maximo desiderio æstuat, et quidquid tenet, ei non sufficit, donec delictum inveniat: ideo perseverantiam inquisitionis subjungit, \fk Surgam, et circuibo civitatem. In lectulo. \ft Ex quo Adam peccavit, cœpit homo in terrenis quiescere, et tamen duce ratione quasi per somnium veram beatitudinem intelligens, ipsam in terrenis putabat consistere. HIERON. Moraliter. In lectulo anima Deum quærit, quando in suo otio quidem appetit Deum videre, et ad eum de carcere carnis exire desiderat, sed non conceditur: et abscondit se sponsus, ut non inventus, ardentius quæratur. \fk Et non inveni. \ft GREG. Quia mihi gentilitati non angelus, non propheta, non quilibet doctor in dubiis lumen divinæ cognitionis ostendit, ideo non inveni, quod ubi comperi, quod in lecto non posset inveniri, proposui in animo meo de lecto carnalium voluptatum exsurgere, et ad laborem salutiferæ inquisitionis accingi, et terra et mari publice et privatim universorum, quos sapientes audirem, magisteria adire. \fk Vici, \ft sunt spirituales viri, qui dum ad cœlestia gradiuntur, angustam viam tenent. \fk Plateæ, \ft id est, sæculares, qui multas voluptates sequuntur, et alta via incedunt. Omnes ergo circumit, quia omnes sanctos, qui sunt vel fuerunt, mente conspicit et imitatur: etiam in sæcularibus aliquando invenit, quod valeat ad inquisitionem sponsi: sed postquam laborem geminatum inquisitionis ostendit, iterum difficultatem inventionis subdit: \fk Quæsivi, et non inveni: \ft sed dum quærit et non invenit, ipsa et quæritur et invenitur: Unde dicitur: \fk Invenerunt me vigiles. Quæsivi. \ft Plurimo labore mundo peragrato, sapientium verbis discussis, nil certum de via veritatis addiscere potui.\f*

SNG 3:2 Removed trailing space in v~: Surgam, et circuibo civitatem: per vicos et plateas quæram quem diligit anima mea: quæsivi illum, et non inveni.

SNG 3:3 Removed trailing space in v~: Invenerunt me vigiles qui custodiunt civitatem: Num quem diligit anima mea vidistis?\f + \fr 3.3 \fk Invenerunt me. \ft Cum sic inquirerem, Dominus hanc instantiam inquisitionis videns, tandem se manifestare dignatus est et cui inspiraverat, ut quæreret, quærenti donavit ut inveniret. \fk Num quem diligit. \ft GREG. Illis volentibus docere, ista flagrans nimio amore prior alloquitur, \fk Num quem diligit. \ft Ecclesia interrogat vigiles, cum prædicationem intente suscipit, et in ea bonorum operum exhibitione fructificat.\f*

SNG 3:4 Removed trailing space in v~: Paululum cum pertransissem eos, inveni quem diligit anima mea: tenui eum, nec dimittam, donec introducam illum in domum matris meæ, et in cubiculum genetricis meæ.\f + \fr 3.4 \fk Cum pertransissem. \ft ID. eos transit, quia in ipsis videt formam ejus, quem quærit; et tamen \fk transit, \ft quia Deum, qui est ultra, incipit imitari et intueri. Transit Petrus vigiles, dum contemnit prophetas, et Domino prophetarum dicit: \fk Tu es Christus, Filius Dei vivi\ft Matth. 16.. \fk Donec introducam illum, \ft etc. Donec in fine mundi Synagogam, per quam auditum fide suscepi, et mysterium regenerationis ad fidem ejus revocare satagam. Ecclesia gentilis in fine revocabit Synagogam, quæ prius vocaverat illam per apostolos.\f*

SNG 3:5 Removed trailing space in v~: \it Sponsus\it* Adjuro vos, filiæ Jerusalem, per capreas cervosque camporum, ne suscitetis, neque evigilare faciatis dilectam, donec ipsa velit.\f + \fr 3.5 \fk Adjuro vos. \ft Christus audiens se per hos introducendum, adjurat ne ei parent impedimentum. \fk Adjuro vos. \ft Ideo repetitur hic versiculus in cantico amoris, ut non minorem se Dominus Ecclesiæ de gentibus, quam de Judæis collectæ curam habere: sed æqualem pro utriusque pace sollicitudinem gerere designet. Non minus enim hæc regina austri capitur amore sponsi, quam prima amica de Judæis. \fk Cervosque. \ft Cervi est in senectute serpentem comedere, et pro siti a veneno concepta, ad fontem properare, et inde potando juvenescere, cadentibus pilis et cornibus: quod cuique fideli competit per lavationem baptismi.\f*

SNG 3:6 Removed trailing space in v~: \it Chorus\it* Quæ est ista quæ ascendit per desertum sicut virgula fumi ex aromatibus myrrhæ, et thuris, et universi pulveris pigmentarii?\f + \fr 3.6 \fk Quæ est ista. \ft Ulterius agit de Ecclesia de gentibus conversa, quomodo apostolis fundamento accepto, deinde per successus temporum et graduum promotiones sit multiplicata. \fk Quæ est ista? \ft Judæi conversi, videntes etiam gentes converti et in amorem sponsi pariter recipi; non ex invidia, sed quasi admirantes, et de societate fratrum congaudentes, inquirunt si salus sit promissa gentibus: quod multum fuerat dubium. \fk Quæ ascendit. \ft Eodem tempore, et dormit, cum a carnalibus desideriis se alienat Ecclesiæ, et bonis operibus ad visionem sui conditoris appropiat. \fk Per desertum. \ft Id est per medium gentium, quæ nulla erant virtutum fruge fecundæ, quas nullus propheta, vel angelus ad cultum Dei instituerat, vel: \fk Per desertum sicut virgula fumi, \ft quia a mundi illecebris separata, cœlestibus præceptis est dedita. Fumus eodem tempore partim oritur, partim, qui prius ortus fuerat, solet in sublimioribus disparere: sic Ecclesia, in quibusdam suis membris semper gignitur nova, in quibusdam, qui prius nati fuerunt, semper colligitur ad cœlestia. Fumus ex igne natus ad alta conscendens paulatim se humanis subtrahit aspectibus: sic Ecclesia igne sancti solius Spiritus in amorem Dei accensa ascendere non desinit, donec a terrenis abstracta ad invisibilia cœli rapiatur. \fk Ex aromatibus. \ft Nota quod aromata commemorans, primo \fk myrrham, \ft deinde \fk thus, \ft et postea \fk universi pulveris pigmentarii\ft ponit, quia prius est mortificare concupiscentiam carnis, postea offere Deo placabilia vota cordis, et sic cum humilitate crescere in omni virtutum genere. \fk Pigmenta. \ft In pulverem redacta valent ad confectionem: sic virtutes cum non extollunt animum, sed quasi in pulverem, reputatione agentis, rediguntur, ad perfectionem perducunt. \fk Pigmentarius, \ft vel homo qui operam dat virtutibus: vel Deus, qui virtutes largitur.\f*

SNG 3:7 Removed trailing space in v~: En lectulum Salomonis sexaginta fortes ambiunt ex fortissimis Israël,\f + \fr 3.7 \fk En lectulum. \ft Priori amice miranti respondet gentilitas determinans, quo ascendat, quia scilicet ad \fk lectulum, \ft et per quid ascendat, quia scilicet media \fk fercula\ft sunt charitate constrata, et probat se in eamdem sponsi dilectionem accessisse, in qua prior est: quia similiter habet nuptialem apparatum, et prædicatores habet, quos Deus ad nos non misisset, nisi eos præelegisset. \fk En lectulum. \ft Lectulus veri pacifici, æterna beatitudo, in qua rex cum sanctis quiescit, ad quem Ecclesia per desertum partim quotidie pervenit, tandem perfecte perveniet. Vel etiam lectulus Dei est in præsenti quieta conversatio sanctorum. Utrumque lectum \fk ambiunt fortissimi: \ft quia et præsentem quietem, et pacem Ecclesiæ prædicatores contra incursus tuentur, et internam patriæ cœlestis quietem quique perfectiores fixa intentione speculantur. \fk Isræl. \ft Id est vir videns Deum, quo nomine juste vocantur omnes, qui ad divinæ visionis gaudia tendunt. Inter quos fortissimi sunt, qui vel cœlestis dono speculationis sublimantur, vel prædicationis ministerium suscipiunt.\f*

SNG 3:8 Removed trailing space in v~: omnes tenentes gladios, et ad bella doctissimi: uniuscujusque ensis super femur suum propter timores nocturnos.\f + \fr 3.8 \fk Omnes tenentes gladios. \ft Qui indesinenter habent verbum Dei in promptu, et ad resecanda superflua et in se et in subditis, et ad repellendos hostes et conculcandos. \fk Omnes tenentes gladios. \ft Verbum Dei tenent, et periti sunt qualiter utantur illo, tam alios quam se quantum ad vitia expugnando. \fk Ad bella doctissimi. \ft Quia tot millibus annorum contra diabolum in carnis fragilitate pugnaverunt, ex assiduo usu docti sunt. \fk Propter timores. \ft Ne insidiæ tentatoris; si eos securos inermesque repererint sternant: et ne eis expugnatis lectulus quem custodire debuerunt, fœdetur, scilicet, ne præsens pax Ecclesiæ violetur, et sic futura beatitudo amittatur.\f*

SNG 3:9 Removed trailing space in v~: Ferculum fecit sibi rex Salomon de lignis Libani;\f + \fr 3.9 \fk Ferculum. \ft Non solum per hoc, quod et in præsenti in lectulo Salomonis quiesco, et ad futurum lectulum festino, et fortissimos custodes habeo, apparet quod salus sit promissa gentibus: sed etiam per hoc, quod de nobis fecit quoddam ferculum, id est quod de loco ad locum ferret sui verbi dispensatores, vel in quibus ipse per mundum feratur. Vel ita: Pacificus, ad cujus lectulum propero, ita munivit me: et hoc fecit per ferculum, id est per apostolos, per quos, sicut in cathedra fertur, quos ad meam salutem vel nostram misit.\f*

SNG 3:10 Removed trailing space in v~: columnas ejus fecit argenteas, reclinatorium aureum, ascensum purpureum; media caritate constravit, propter filias Jerusalem.\f + \fr 3.10 \fk Reclinatorium aureum. \ft Id est, sui speculatores plenos divina sapientia, vel \fk reclinatorium\ft facit in ferculo, cum spem perpetuæ quietis fidelibus promittit. \fk Aureum, \ft quia requiem suæ visionis gloria coruscam præparat. \fk Ascensum purpureum. \ft Ascensus sunt illi, per quos aliquis potest scandere primum ad virtutes, postea ad sancta sanctorum: qui sunt \fk purpurei, \ft id est ad martyrium prompti. Vel, ipsæ virtutes, sunt \fk ascensus, \ft quæ sunt vera \fk purpura: \ft quibus decorantur animæ fideles. Vel, ipse Christus \fk ascensus, \ft per quem et in Ecclesiam et in cœlum intratur. \fk Purpureus, \ft quia lavit nos in sanguine suo: et nullus ingreditur Ecclesiam, nisi sacramentis Dominicæ passionis imbutus. \fk Media charitate constravit. \ft Vel charitate, qua pro nobis passus est. \fk Media, \ft id est, Ecclesiæ corda, instar strati paravit, ubi fideles animæ molliter quiescant: quia totam eam intrinsecus supernorum amore replevit: unde addit: \fk Propter filias Jerusalem. \ft Propter animas cœlestium desiderio æstuantes quia quanto magis nos dilexit, tanto magis ad patiendum pro eo nos accendit. \fk Media\ft GREG. Ecce consolatio. Qui non potest sanguinem pro Domino fundere, diligat proximum \fk propter filias Jerusalem, \ft quia non sunt dicendi filii, id est firmi, sed filiæ, quæ per charitatem a Dei ædificio non alienæ sunt.\f*

SNG 3:11 Removed trailing space in v~: Egredimini et videte, filiæ Sion, regem Salomonem in diademate quo coronavit illum mater sua in die desponsationis illius, et in die lætitiæ cordis ejus.]\f + \fr 3.11 \fk Egredimini et videte, \ft etc. Pulchro ordine post enarrata regis dona, ipsam quoque speciem et ornatum ejus prædicare incipit, et ad videndum eum invitat. Et attendendus est ordo, et successus hujus Ecclesiæ, quæ de Judæorum primitiis instituta, prælatis, judicibus, aliisque gradibus illam primam, jam post apostolos tepidam admonet, ut successoribus et contribulibus eorum a quibus prædicata fuit, vicem mater reddat. \fk In diademate. \ft Quasi latentem in humanitate, qua vicit diabolum: et caro fuit causa hujus victoriæ nisi Deus carne obumbraretur, diabolus eum non aggrederetur. \fk In diademate, \ft id est, in illa spinea corona, qua coronavit eum Judæa sua. \fk Qui coronavit eum. \ft Qua humanitate honestavit eum mater: in hoc quod virgo est, non deturpans ut aliæ mulieres, sorde originalis peccati: et mittit nos ad historiam. Quasi: Credite nativitatem, passionem, resurrectionem. Hæc descriptio pro Ecclesiæ multiplicitate extenditur. \fk Desponsationis illius. \ft Si \fk illius\ft referimus ad matrem, dicimus in tempore annuntiationis: si ad fidelium, resurrectionis, quæ præcipua lætitia fuit, quia tunc solutum est genus humanum.\f*

SNG 4:0 Extra whitespace after chapter number

SNG 4:0 Removed trailing space in c: 4

SNG 4:1 Removed trailing space in v~: [\it Sponsus\it* Quam pulchra es, amica mea ! quam pulchra es ! Oculi tui columbarum, absque eo quod intrinsecus latet. Capilli tui sicut greges caprarum quæ ascenderunt de monte Galaad.\f + \fr 4.1 \fk Quam pulchra es. \ft Cum sponsa de gentibus conversa jam tantæ sit perfectionis, ut Judæis versa vice prædicet et sponsum laudet: ipsa quoque dignam laudis recompensationem a sponso recipit. Hæc descriptio pro Ecclesiæ multiplicitate extenditur. \fk Pulchra\ft actione, quia sicut virgula fumi per desertum ascendit, pulchra prædicatione, quia ad suum consortium proximas attrahit. \fk Oculi. \ft Id est, sensus tui contemplatione spiritualium rerum sunt excellentes et reverendi. Per partes intendit laudare. \fk Absque. \ft Magna est gloria aperti operis, sed longe incomparabiliter æterna retributio, quæ videri non potest. \fk Capilli tui. \ft Ut facilius cuncta liquescant, breviter singula percurramus. \fk Capilli, \ft sunt spontanei pauperes. \fk Genæ, \ft summi prælati. \fk Dentes\ft vero genarum, alii inferiores prælati. \fk Labia, \ft sermocinatores. \fk Capilli tui. \ft Si in \fk oculis\ft acumen spiritualium sensuum accipitur, in \fk capillis\ft potest notari pluralitas cogitationum, quæ omnes ad unum finem cœlestis boni tendunt. Unde capreis æquantur, quæ animalia munda sunt, et ardua rupium quærunt gratia pastus. \fk Quæ ascenderunt. \ft Unam de naturis capreæ ponit, ut sic de aliis intelligatur, et illam magis virtutem prædicat qua auditores magis indigere perspicit. \fk Quæ ascenderunt. \ft De illo, qui est testimonium se imitantibus, sicut ipse promisit: Qui \fk me confessus fuerit coram hominibus, \ft etc. Luc. 12.\f*

SNG 4:2 Removed trailing space in v~: Dentes tui sicut greges tonsarum quæ ascenderunt de lavacro; omnes gemellis fœtibus, et sterilis non est inter eas.\f + \fr 4.2 \fk Dentes tui sicut greges tonsarum. \ft Sicut in capillis, fragiliores Ecclesiæ populi, qui numerositatem præstant, signantur: sic in dentibus fortiores quique et ad regendam Ecclesiam apti, qui firmitate prævalent. \fk De lavacro, omnes. \ft Omnium est, baptismo purificari: perfectorum est, et maxime eorum, quibus cura ovium est commissa, renuntiare omnibus quæ possident. \fk Gemellis fetibus. \ft Id est consimilibus fetibus, quia tales alios reddunt quales ipsi sunt. Vel, duplices fetus, opera geminæ charitatis, ut fideles conversi de utroque populo. Vel, fides et opus. \fk Et sterilis non est. \ft Nec illi inter steriles deputantur, qui abluti statim ex hac vita rapiuntur. Habuerunt enim sobolem fidei quam vel ipsi pro se, vel alii pro ipsis confessi sunt. Habuerunt etiam votum bonæ operationis, quod inter oves Christi, si exspectati fuissent, socialiter exercerent, unde dicitur: \fk Consummatus in brevi explevit tempora multa\ft Sap. 4..\f*

SNG 4:3 Removed trailing space in v~: Sicut vitta coccinea labia tua, et eloquium tuum dulce. Sicut fragmen mali punici, ita genæ tuæ, absque eo quod intrinsecus latet.\f + \fr 4.3 \fk Sicut vitta. \ft Prædicatores \fk vitta\ft dicuntur, quia fluxas cogitationes in cordibus hominum suis prædicationibus restringunt, ne diffluant et cordis oculos premant. \fk Coccinea. \ft Quia Dominici sanguinis, quo redempta est Ecclesia, pretium prædicare non cessat: vel quia prædicatio sancta charitatis ardore flammescit. \fk Labia tua. \ft Dentes qui terunt: labia quæ trita aperiunt. \fk Eloquium tuum dulce. \ft Dum, quæ dicunt faciunt suas prædicationes hominibus quasi sapidas escas apponunt. \fk Sicut fragmen mali punici, ita genæ. \ft In colore exterius \fk puniceo, \ft voluntas martyrii: in albis granis quæ cortice fracto videntur, candor virtutum: qui augetur, dum caro colliditur: candor etiam, cum impleta passione miraculis nitent. In \fk genis\ft verecundia, in malo \fk punico\ft passio Christi. Habet ergo ruborem Ecclesia in genis, cum sacramentum Dominicæ passionis fatetur verbis, et ostendit candorem cum pulsata pressuris, castitatem puri cordis probat, et factis, quid gratiæ salutaris crux habeat, pandit. \fk Absque eo. \ft Licet sint magna, quæ exterius apparent: majora tamen in occulto retinent, quæ divini oculi soli vident. \fk Latet. \ft Confessionem vivificæ crucis possunt omnes in Ecclesia audire, pressuras Ecclesiæ videre, vel etiam miracula quæ ipsi Ecclesiæ sunt divinitus collata, possunt infideles cum fidelibus intueri: ipsa autem sola anima novit quanto teneatur amore vitæ invisibilis, quanto amore erga Deum et proximum flammescat.\f*

SNG 4:4 Removed trailing space in v~: Sicut turris David collum tuum, quæ ædificata est cum propugnaculis; mille clypei pendent ex ea, omnis armatura fortium.\f + \fr 4.4 \fk Sicut turris David. \ft Turris est expugnabilis prædicatorum constantia, quæ ad defendenda fidei ædificia, et ad repellenda hostium tela, forti manu Dei, et desiderabili rege constructa est \fk cum propugnaculis: \ft id est, cum divinarum Scripturarum notitia, quando aperit sensum, ut intelligant Scripturas, et dictis præcedentium suam confirmant prædicationem, \fk propugnacula\ft etiam, miraculorum dona, quibus prædicatio astruitur. Nam sanatis morbis corporalibus, ad salutem animæ facilius pervenitur. \fk Collum tuum. \ft Collum extendimus, quando longius prospicimus: Sic prædicatores, collum, propter hostium de longe speculationem: \fk Turris, \ft propter fortitudinem et propter excelsam cœlestium gaudiorum contemplationem. Vel, \fk collum, \ft quia cibos in corpus demittunt, vel quia corpus capiti jungunt: unde, Dominus dat panes, discipuli autem turbis apponunt. Propter aliud prædicatores, \fk oculi; \ft propter aliud, \fk dentes: \ft propter aliud, \fk genæ: \ft propter aliud \fk collum\ft vocantur. \fk Propugnacula\ft sunt in divinis Scripturis infringibiles sententiæ, in quibus tuti sunt, qui de longe ab incursantibus se defendunt. \fk Mille clypei. \ft Clypeus, ista firmissima ratio est, qua freti sponte contra hæreticos prodeunt, et se muniunt, dum illos percutiunt. \fk Omnis armatura. \ft Id est, omnis instructio, vel operationis, vel doctrinæ cœlestis, per quam sancti non solum evadunt, sed etiam acies superant malignorum: dum quosdam et ab errore vel vitiis retrahunt: quæ omnia a prælatis dependent, quia ab eis resistendi exemplum et vincendi accipimus.\f*

SNG 4:5 Removed trailing space in v~: Duo ubera tua sicut duo hinnuli, capreæ gemelli, qui pascuntur in liliis.\f + \fr 4.5 \fk Duo ubera. \ft Multis figuris eadem Ecclesiæ mysteria repetuntur; sed repetita novi semper aliquid afferunt, et per ipsam novitatem animos audientium amplius delectant. \fk Duo\ft igitur \fk ubera, \ft prædicatores de duobus populis, qui \fk oculi\ft dicuntur quia occulta proficiunt. \fk Dentes, \ft quia improbos corrigunt, et in corpus Ecclesiæ trajiciunt: \fk Collum, \ft quia vitalem flatum, æterna gaudia prædicando, ministrant, et cibos doctrinæ. \fk Ubera, \ft quia lac parvulis in Christo infundunt, qui sunt \fk hinnuli capreæ, \ft quia acute, quæ sunt agenda, discernunt, veloci cursu operationis de valle lacrymarum avolant. \fk Gemelli, \ft quia eamdem fidem, eadem sacramenta prædicant: qui ne lac quod erogant in eis deficiat, pascuntur floribus Scripturarum et exemplis sanctorum ea semper recolendo. \fk Duo hinnuli\ft Duo populi, qui per humilitatem parvos se et peccatores intelligunt, sed charitate currentes, omnia obstacula mundi transeunt, et saltibus contemplationis ad superna conscendunt. \fk Qui pascuntur. \ft Quia in his refectionem habent, qui florent virtutibus et splendent, dum ipsum Deum, quem desiderant, adhuc de vicino videre non possunt.\f*

SNG 4:6 Removed trailing space in v~: Donec aspiret dies, et inclinentur umbræ, vadam ad montem myrrhæ, et ad collem thuris.\f + \fr 4.6 \fk Donec aspiret dies illa. \ft Postquam, nec docendi ultra nec discendi tempus erit, sed consummatis omnibus hujus mundi tenebris, omnes fulgebunt sicut sol. \fk Vadam ad montem. \ft Et quia Ecclesia per singula talis est. \fk Vadam, \ft id est, addam gratiam, tam inferioribus quam majoribus. \fk Vadam. \ft Quia novos populos quotidie congregabo. Et quia sermo est ad Ecclesiam de gentibus, potest non incongrue videri promissa vocatio Synagogæ, quæ in fine mundi est futura: seu vocatio quarumcunque gentium. Unde mox de amplissima pulchritudine unius ejusdemque Ecclesiæ, quæ vel de Judæis vel quibuscunque gentibus per totum orbem est congreganda, subditur, \fk Tota pulchra es. \f*

SNG 4:6 Found footnote ending with space in \v~: Donec aspiret dies, et inclinentur umbræ, vadam ad montem myrrhæ, et ad collem thuris.\f + \fr 4.6 \fk Donec aspiret dies illa. \ft Postquam, nec docendi ultra nec discendi tempus erit, sed consummatis omnibus hujus mundi tenebris, omnes fulgebunt sicut sol. \fk Vadam ad montem. \ft Et quia Ecclesia per singula talis est. \fk Vadam, \ft id est, addam gratiam, tam inferioribus quam majoribus. \fk Vadam. \ft Quia novos populos quotidie congregabo. Et quia sermo est ad Ecclesiam de gentibus, potest non incongrue videri promissa vocatio Synagogæ, quæ in fine mundi est futura: seu vocatio quarumcunque gentium. Unde mox de amplissima pulchritudine unius ejusdemque Ecclesiæ, quæ vel de Judæis vel quibuscunque gentibus per totum orbem est congreganda, subditur, \fk Tota pulchra es. \f*

SNG 4:7 Removed trailing space in v~: Tota pulchra es, amica mea, et macula non est in te.\f + \fr 4.7 \fk Tota pulchra es. \ft Non solum in electioribus membris, quæ enumeravi, sed etiam in illis qui pusilli et fragiles videntur.\f*

SNG 4:8 Removed trailing space in v~: Veni de Libano, sponsa mea: veni de Libano, veni, coronaberis: de capite Amana, de vertice Sanir et Hermon, de cubilibus leonum, de montibus pardorum.\f + \fr 4.8 \fk Veni de Libano. \ft GREG. Et quia vado ad te, tu debes venire ad me, cogitatione, locutione, opere. Vel, primus gradus est in carne pro bono opere: secundus in absolutione carnis ad percipiendam beatitudinem in anima: tertius recepto corpore quando in resurrectione duplices recipient stolas. \fk Veni\ft fide, \fk veni\ft opere, \fk veni\ft alios adducendo: vel ter veni propter fidem Trinitatis. \fk Libanus\ft mons Phœnicis, Hebraïce interpretatur \fk candidatio, \ft Græce \fk thus: \ft unde supra, \fk Vadam ad montem myrrhæ et ad collem thuris. \ft Dum prædicatores convertunt tales ad salutem, crescit corona de principibus victis certamine eorum. \fk Veni. \ft Quasi: ne timeas, ne sola venias: quia multos tibi addam. \fk De capite Amana. \ft Amana mons est Ciliciæ, Sanir et Hermon montes Judææ, in quibus leones habitant, per quos dæmones notantur, qui contra nos sæviunt: et quia illi convertuntur, quorum corda fuerunt cubilia leonum, dum vicissim eorum confessione Dominus creditur, quasi de leonum cubilibus coronantur, de quibus leo pellitur. Per Amana habemus illos, quos ipse, et per quos alios diabolus per magni studii vigilantiam decipit et conterit. Per Sanir, eos ad quos ignorantia talis deceptionis volat. Per Hermon, tales qui quasi in natura prompti sunt ad nequitiam, non quod diabolus designat. Per \fk cubile leonum, \ft illos quibus, et per quos aliis persecutoria dominatur sævitia. Per \fk pardos\ft hæreticos, quorum distinctis dolis decipit, de quorum singulorum principalibus Deus suis victoriæ confert coronam. \fk De cubilibus leonum. Leones, \ft propter superbiam, vel violentiam. \fk Pardi\ft propter crudelitatem vel variationem malignarum artium. \fk Montium\ft nomine superba infidelium corda designantur.\f*

SNG 4:9 Removed trailing space in v~: Vulnerasti cor meum, soror mea, sponsa; vulnerasti cor meum in uno oculorum tuorum, et in uno crine colli tui.\f + \fr 4.9 \fk Vulnerasti cor. \ft Ideo debes venire, et de acquisitione aliorum laborare, quia diligo te. Vel, ideo dabo tibi coronam de hominibus illis, quia præparasti mihi in te locum dilectionis. Omnis tua pulchritudo mihi placet, sed maxime placet unitas catholica, quam et in prælatis et in subditis video.\f*

SNG 4:10 Removed trailing space in v~: Quam pulchræ sunt mammæ tuæ, soror mea sponsa ! pulchriora sunt ubera tua vino, et odor unguentorum tuorum super omnia aromata.\f + \fr 4.10 \fk Quam pulchræ, \ft etc. Supra sponsa in dilecto ubera laudabat, hic dilectus ubera commendat: in quo notatur unitas Christi et Ecclesiæ, quia sunt duo, ut ait Apostolus, in carne una: ideo simili laude alter alterum laudat. Doctrina est Christi, quia data est Ecclesiæ, quia ministrat. Et merito amo te, quia doctrina tua, quæ continetur in superioribus uberibus, est pulchra ad consolationem infirmorum et sustentationem parvulorum. \fk Mammæ, \ft dilectio Dei et proximi: per quas mens sancta sensus suos nutrit, dum Deo charitate conglutinatur, et proximis, quod potest, impendit. Quas mammas quantum sponsus diligat, in repetitione laudis manifestat dicens: \fk Pulchriora sunt ubera, \ft etc. \fk Odor. \ft Id est suavissima fama fidei dispersæ per totum orbem, latior est quam lex patrum, quæ in sola Judæa coangustaretur. \fk Super omnia aromata. \ft Id est, super omnia bona opera, quæ faciunt improbi, quæ etsi aliquando hominibus placent, tamen Deo nunquam, quia ex charitate non procedunt. Vel, super institutiones Veteris Testamenti, quæ fuerunt figura horum.\f*

SNG 4:11 Removed trailing space in v~: Favus distillans labia tua, sponsa; mel et lac sub lingua tua: et odor vestimentorum tuorum sicut odor thuris.\f + \fr 4.11 \fk Favus distillans. \ft Superius per \fk labia, \ft doctores, hic per labia ipsa vox doctorum. Unde et melli congrue comparantur. \fk Favus, \ft mel in cera. Mel in cera est spiritualis eloquiorum sensus divinorum in littera distillans, quia pene singulæ sententiæ multos habent sensus. Vel aliter: In favo mel latet, cera videtur: labia ergo favus vocantur, quia dum in carnis fragilitate sapientia magna habetur, quasi mel in cera absconditur. \fk Mel et lac sub lingua. \fk GREG. \ft Tanta est spiritualis dulcedo in verbis, quanta corporalis est in \fk melle et lacte: \ft et hoc \fk sub lingua, \ft id est, non cuilibet patens, sed tantum bonis. Qui peccantem aspere corripit et inter aspera dulcedinis quiddam admiscet, habet mel, non in lingua, sed sub lingua. \fk Odor vestimentorum. \ft Id est fama bonorum operum, quibus vestiuntur, ne nudi inveniantur, et quibus turpitudo præcedentium delictorum operitur, est sicut thus, quia in omnibus operibus suis orat, cum bene operatur, cum intentione perveniendi ad Deum, unde: \fk Sine intermissione orate\ft I Thess. 5.. Supra nomine \fk unguentorum, \ft infusio sancti Spiritus ostenditur, quibus corda fidelium illustrantur et ad spirituale certamen præparantur: Vocabulo \fk vestimentorum, \ft facta justorum notantur, quæ foris sunt. Unde et pulchra distinctione, quæ per homines fiunt opera, \fk thuri\ft comparantur; quæ vero divina largitione fiunt dona, modum comparationis excedunt. Consulte postquam singula Ecclesiæ membra Dominus sigillatim prædicavit, etiam \fk unguenta\ft quibus tota esset delibuta, digna laude commendat. Nulla sunt quippe membra, vel magna vel parva quæ non hujus unctionis spiritualis sint infusione consecrata. Laudavit et \fk vestimenta, \ft id est opera justitiæ, quia et hic omne corpus ejus ornatur. Nemo quippe in ea vitam meretur, nisi operibus justis indutus, quæ vel ipse fecit, vel si infans erat, alii pro eo fecerunt, et in illo.\f*

SNG 4:12 Removed trailing space in v~: Hortus conclusus soror mea, sponsa, hortus conclusus, fons signatus.\f + \fr 4.12 \fk Hortus. \ft Assimilaverat eam mulieri pro perfectione, pro speciositate, pro singulorum dispositione graduum, pro decentis unitatis compositione. Sed quia parum videtur amanti singulas partes sponsæ singulis rebus pretiosis coæquare, totum pariter plurimis et maximis speciebus comparat. Comparat igitur horto, pro copiosis operum fructibus in quo fieri quatuor contingit: in primis fons baptismi, sine quo nullus sequitur fructus; deinde unguenta, id est dona Spiritus sancti, qui sunt prima fomenta, ut etiam arbores crescant et fructus ferant, scilicet illa in cordibus rudium adhuc et tenerorum proposita, quando deliberant per Spiritum sanctum, quia mundo renuntiabunt et adversa sustinebunt, et similia; postea arbores, illi eisdem, vel alii jam crescentes, jam florentes; tandem fructus maturi, quorum operum perfectione jam reficitur Christus. Sed hic non ordinat, secundum quod alterum sequitur post alterum, sed a digniori incipit, ut istius sponsæ commendatio sit captabilior illi alii sponsæ, cui istam intendit commendare. Duos hortos ponit, in quo status duo contemplativorum et activorum signantur, quorum uterque conclusus; quia ab adversario colligi non possunt, vel fructu privari. Multi inter fideles conversantur in quibus hostis habet locum, sed hi in horto fructifero non sunt computandi, sed ut palea ejiciendi. \fk Fons signatus. \ft Quia Ecclesia, quæ fontis nomine designatur, primum parva in Judæa, postea dilatata est per orbem terrarum, recte subditur. \fk Emissiones tuæ: \ft quia illa parva Ecclesia de Judæis adjuta fonte paradisum emisit ex se. \fk Ecclesia fons, \ft quia doctrina salutari redundat, unde proximos irrigat. \fk Signatus, \ft quia spiritualis sensus indignis absconditur, nulla incursatione turbatur.\f*

SNG 4:13 Removed trailing space in v~: Emissiones tuæ paradisus malorum punicorum, cum pomorum fructibus, cypri cum nardo.\f + \fr 4.13 \fk Emissiones. \ft Id est fructus horti, scilicet opera quæ post plantationem et irrigationem baptismi prodeunt, sunt mihi \fk mala punica, \ft id est matura refectio, ita me delectans ut paradisus. \fk Cypri. \ft Id est directi, et in altum crescentes, in humanitate graciles et attenuati, quorum operibus juncta charitate inungitur princeps. \fk Cyprus\ft divinam gratiam, \fk nardus\ft Dominicam passionem, \fk crocus\ft charitatem exprimit. Cyprus est in Ægypto aromatica arbor, semine candido et odorifero, quod coquitur in oleo et exprimitur, inde unguentum regale quod cyprus dicitur paratur. Sic in tenebris hujus mundi divinæ gratiæ benedictio in pinguedine charitatis suscipitur et flammis tentationum probatur, quibus sociatur nardus herba humilis, id est fides Dominicæ passionis et imitatio. Conjungitur ergo \fk cyprus nardo, \ft cum divina gratia confortat nos compati Christo. Item nardus croco jungitur: cum in charitate Christi mortem libenter accipimus. \fk Nardus\ft est redolens et calens, et significat charitatem. \fk Crocus\ft est aurei coloris et significat divina sapientia imbutos.\f*

SNG 4:14 Removed trailing space in v~: Nardus et crocus, fistula et cinnamomum, cum universis lignis Libani; myrrha et aloë, cum omnibus primis unguentis.\f + \fr 4.14 \fk Fistula et cinnamomum. \ft Fistula quæ et \fk casia, \ft arbor aromatica, sed parva: est autem robusti corticis et purpurei, quæ ad curandas viscerum molestias valet, quæ pro sui brevitate a quibusdam inter herbas odoriferas reputatur, quæ humiles spiritu significat, quæ Dominicæ passionis memores, ad patiendum pro Domino sunt parati. \fk Cinnamomum\ft est brevis arbor, sed odorifera et dulcis, cinerei coloris ad medicinæ usum fistulæ duplo præstans. Et significat illos qui se infirmos reputant, quorum humilitas apud Deum dulcedinem habet et laudem. Et bene post fistulam purpuream ponitur cinnamomum cinerei coloris; quia per recordationem Dominicæ passionis oritur nobis despectus nostræ virtutis. Fistula et cinnamomum in horto cum lignis Libani prodeunt: quia in Ecclesia, qui humiles et patientes sunt, cum illis, qui Ecclesiam prædicando vel virtutes faciendo muniunt, palmam retributionis exspectant. \fk Cum universis lignis. \ft Sicut fistula et cinnamomum, humiles sanctorum cogitationes: sic et ligna Libani, quæ alta et robusta sunt, demonstrant sublimes sanctorum actiones et orationes. Myrrha imputribile reddit corpus, et significat illos qui amaritudine et patientia corpus suum reddunt securum a motibus carnalibus et ab omni adversa parte. Alœ non tantam vim habet, quantam myrrha, sed tamen valet contra putredinem. \fk Primis. \ft Id est, cum charismatibus virtutum excellentioribus. Et pulchra conjunctio herbarum et arborum cum unguentis: quia dum carnem a lascivia refrenamus, consequens est ut majora dona spiritus suscipiamus. In horto Domini concluso, inter alia nascitur.\f*

SNG 4:15 Removed trailing space in v~: Fons hortorum, puteus aquarum viventium, quæ fluunt impetu de Libano.\f + \fr 4.15 \fk Fons hortorum. \ft Qui de primitiva Ecclesia processit in mundum doctrina cœlestis, quæ plures ecclesias, scilicet hortos procrearet. De quo fonte bene subinfertur: \fk Puteus aquarum viventium, \ft quia eadem doctrina Ecclesiæ, et \fk fons hortorum\ft est, quia spirituales fructus gignit, in his quos instruit: et \fk puteus\ft est propter occulta mysteria quæ solis sanctis per revelationem sancti Spiritus panduntur. \fk Aquarum viventium, \ft propter divina eloquia, quæ de invisibilibus divinæ gratiæ thesauris procedunt, atque in vitam æternam ducunt. \fk De Libano, \ft id est, de ipsa Ecclesia, quæ et candida est per munditiam fidei, et alta per virtutum gratiam.\f*

SNG 4:16 Removed trailing space in v~: \it Sponsa\it* Surge, aquilo, et veni, auster: perfla hortum meum, et fluant aromata illius.]\f + \fr 4.16 \fk Surge. \ft Et cum talis sit hortus, \fk surge, \ft id est, discede vel impugna. \fk Surge. \ft Horto consito et irrigato, restabat ut omnibus firmiter et ordinate compositis, nequaquam adversariis illius, tentandi negaretur accessus, sed potius monstraretur, quia quo amplius flagellantur, eo amplius interna fluctuum illius suavitas panditur. In \fk aquilone, \ft mundi adversa; in \fk austro, \ft blandimenta intellige, quia gemina expugnatione probatur Ecclesia. \fk Surge, \ft permittentis est, non imperantis. \fk Perfla. \ft Alter vexando, alter recreando. \fk Perfla, \ft id est, infer tribulationem, vel persequendo, ut Ecclesia in utroque pulsata et probata mirum odorem constantiæ suæ et abundantioris virtutis ubique diffundat, et in fine mundi positos inenarrabili fragrantia suæ suavitatis satiabit.\f*

SNG 5:0 Extra whitespace after chapter number

SNG 5:0 Removed trailing space in c: 5

SNG 5:1 Removed trailing space in v~: [Veniat dilectus meus in hortum suum, et comedat fructum pomorum suorum. \it Sponsus\it* Veni in hortum meum, soror mea, sponsa; messui myrrham meam cum aromatibus meis; comedi favum cum melle meo; bibi vinum meum cum lacte meo; comedite, amici, et bibite, et inebriamini, carissimi.\f + \fr 5.1 \fk Veniat dilectus. \ft Qui promisit se futurum \fk mecum usque ad consummationem sæculi, \ft modo cum magis indigeo majori gratia, me visitet. \fk Veniat dilectus. \ft Audiens Ecclesia se tentationibus probandam, provisioni dilecti non contradicit: sed ne superetur, auxilium illius quærit, qui \fk non patitur nos tentari supra id quod possumus. \ft I Cor. 10. Vel, potest ex voce perfectorum sic intelligi. \fk Veniat dilectus. \ft Quasi: Sicut eum semper diligimus, ei et servire curamus: sic ipse in tentationibus non sinat nos usque ad defectum concuti, sed jam reddet nobis mercedem piæ devotionis. \fk Veni in hortum. \ft Sponsus desiderio Ecclesiæ respondens, eadem quæ petebantur, se jam fecisse testatur: unde extranei multum in amorem ipsius possunt accendi. \fk Veni, \ft errantes corrigendo, infirmos sublevando, bona agentes confirmando, maturos mecum in requie collocando. \fk Messui. \ft Quadam falce mortis ab hac vita præcidi, et in cellaria beatitudinis perduxi. \fk Comedi favum. \ft Per \fk favum, \ft qui in Scripturis dulcedinem spiritualis intelligentiæ quærunt, et aliis dilucidant; per \fk mel, \ft qui epulas divini verbi sibi appositas libenter gustant, et his insatiabiliter vesci desiderant; per \fk vinum, \ft fortes cœlestium prædicatores; per \fk lac, \ft infirmi adhuc auditores, qui licet diversis studiorum modis discrepent, una tamen supernæ retributionis spe communes, supernus arbiter approbat. \fk Comedite, amici. \ft Non solum ipse piis electorum actibus delectatur: sed etiam hortatur fideles ad congaudendum super tali convivio, ut amplius inter se mutuam dilectionis curam exhibeant, et minores quod in majoribus viderint, memoriter imitari satagant. \fk Inebriamini, charissimi. \ft GREG. Post potum gaudii, ipsas virtutes bonorum retractando, torporem mentis discutite, et ad amorem æternorum accensi, temporales pœnas non sentiatis; sicut ebrius, qui obliviscitur omnium temporalium; comedit, nec satiatur: qui epulas Scripturarum didicit, justorum exempla novit, nec tamen vitam correxit; bibit, et non inebriatur, qui præcepta vitæ lætabundus audit, sed ad implenda piger remanet.\f*

SNG 5:2 Removed trailing space in v~: \it Sponsa\it* Ego dormio, et cor meum vigilat. Vox dilecti mei pulsantis: \it Sponsus\it* Aperi mihi, soror mea, amica mea, columba mea, immaculata mea, quia caput meum plenum est rore, et cincinni mei guttis noctium.\f + \fr 5.2 \fk Ego dormio. \ft Ecclesia gentilium multipliciter commendata ne secura prædicationem dimittat, et soli contemplationi intendat, injungitur ei de aliorum confirmatione. Et hic agit de illa successione Ecclesiæ, quæ est in hoc præsenti sæculo, ab illo scilicet tempore, quo plenitudo gentium intraverat usque ad finem mundi, quando Judæi intrabunt; et hic non, videtur mitti ad omnimodos infideles, sed potius ad eos exhortandos, qui sunt tepidi in Ecclesia, et dicit itaque ipsa Ecclesia: \fk Ego dormio. Aperi mihi, soror mea, \ft etc. Surge ab otio et quiete contemplationis, et aperi corda, ut remotis vitiorum obstaculis lucem veritatis perspicue admittant. De sanguine meo, \fk soror mea; \ft accessu meo, \fk proxima mea; \ft de spiritu meo, \fk columba mea; \ft de sermone meo quam plenius ex otio didicisti, \fk perfecta mea. Caput meum. \ft Id est fides mea, et amor mei in cordibus eorum excæcatis amore terrenorum refrixit, et quasi prorsus defecit. \fk Cincinni mei. \ft Id est amor proximorum, qui sunt mei capilli capiti adhærentes: \fk sunt pleni guttis noctium, \ft id est, patiuntur grave frigus persecutionis tenebrosorum, id est eorum qui et erga me sunt infideles, et proximos persequuntur; et causa horum corrigendorum oportet te dulcedinem contemplationis interpolare interponere.\f*

SNG 5:3 Removed trailing space in v~: \it Sponsa\it* Expoliavi me tunica mea: quomodo induar illa? lavi pedes meos: quomodo inquinabo illos?\f + \fr 5.3 \fk Exspoliavi me. \ft Ecclesia non inobediens de injuncto officio, sed metuens in assumenda fratrum cura, ne corruat in peccata, sine quibus non transigitur hæc vita, respondet: \fk Exspoliavi me. \ft Quomodo fieri potest ut de culmine contemplationis egrediens, rursus mundi sordibus polluar, quia recepta sollicitudine temporalium subsidiorum, quamlibet eximius doctor, difficile vitat peccatum. GREG. Qui ad sollicitudinem regendarum animarum se accingit, restat ut quibus æterna prædicat, ad providenda quoque eis temporalium necessitatum subsidia invigilet.\f*

SNG 5:4 Removed trailing space in v~: Dilectus meus misit manum suam per foramen, et venter meus intremuit ad tactum ejus.\f + \fr 5.4 \fk Dilectus meus. \ft Ecclesia timente casum, quia Dominus amorem erga se nostrum, in proximorum maximo amore vult cognosci, apte subditur: \fk Dilectus meus, \ft quasi: Pertimesco quidem sæculi conversationem; sed intelligo, quod charitas operit multitudinem peccatorum; et confido in dilecti mei auxilio, a quo jam sunt compuncta corda eorum. \fk Manum suam. \ft Operantem compunctionem, vel, ad memoriam nostram reduxit operationem, quam operatus est in nobis, quia nullius egens, de sinu patris egrediens, in terra pro nobis conversari voluit. \fk Manum suam\ft mittit, cum virtute sua animum per subtilem intellectum pulsat. \fk Et venter. \ft Potest per ventrem intelligi mollities et fragilitas illorum qui prædicationis officium suscipiunt, quia se minus idoneos recognoscunt, et timent. \fk Venter. \ft Id est molles et fluxa pars inter nos; vel, ventris nomine cor designatur, qui sicut cibi in ventre, ita cogitationes in corde excoquuntur. Cor contremiscit, si facere recusat pro proximis, quod Deus fecit pro inimicis. Et venter intremiscit, quia infirmitas gaudens de cœlesti intellectu in sua exsultatione turbatur, et timet ne perdat, quod tenere nescit.\f*

SNG 5:5 Removed trailing space in v~: Surrexi ut aperirem dilecto meo; manus meæ stillaverunt myrrham, et digiti mei pleni myrrha probatissima.\f + \fr 5.5 \fk Surrexi, ut aperirem. \ft Surrexi a dormitione ad laborem; quia necesse est ut qui veritatem prædicare disponit, prius ad agenda ea quæ prædicat assurgat, ne aliis prædicans ipse reprobus efficiatur; cui subjuncta verba conveniunt, \fk Manus meæ distillaverunt, \ft etc. \fk Et digiti mei pleni sunt myrrha. \ft Digiti, id est discretio, ut solo contuitu supernæ retributionis, non pro humano commodo ostendantur operari. Sicut enim in manu sunt discreti digiti: sic in operibus oportet discretionem adhiberi, alioquin non valent.\f*

SNG 5:6 Removed trailing space in v~: Pessulum ostii mei aperui dilecto meo, at ille declinaverat, atque transierat. Anima mea liquefacta est, ut locutus est; quæsivi, et non inveni illum; vocavi, et non respondit mihi.\f + \fr 5.6 \fk Pessulum ostii. \ft Causam peccati, id est incredulitatem, et quamlibet aliam: quia ut pessulum, ostium; sic causa detinet peccatum, qua remota removetur, et sublato peccato patet via Christo. Dixerat, quia dilectus manu missa per foramen se tetigerit ac tremore concusserit: cujus tactu vehementer inflammata, cupit jam non per angustiam foraminis ejus manu contingi, sed patefacta cordis janua felicissimo ejus amplexu perfrui, id est suavitate divinæ illustrationis, quam raptim senserat, plenius satiari, sed quia nulli electorum in hac vita conceditur perfecta visio æternorum, quæ in alia vita reservatur, subditur recte: \fk At ille declinaverat. Anima mea, \ft etc. Ecce jam tertius gradus: primitiva fuit ex Judæis conversa; per quam, et postquam hæc gentilis, de qua hactenus actum est; quæ Gentilis ut diximus, hanc tertiam instituit, de qua modo exsequitur: quæ usque ad novissimam intrationem reliquiarum Isræl durabit successu prælatorum et subditorum. Transi quidem, sed tamen locutus est mihi mandata sua relinquens, ut patienter eum exspectarem: et postquam locutus est, \fk Anima mea liquefacta est. Quæsivi et non inveni illum: vocavi, \ft etc. Vox ejusdem Ecclesiæ, quæ aperuit, secundum illos quos aperuit: quæ prius erat venter vel vox ipsorum.\f*

SNG 5:7 Removed trailing space in v~: Invenerunt me custodes qui circumeunt civitatem; percusserunt me, et vulneraverunt me. Tulerunt pallium meum mihi custodes murorum.\f + \fr 5.7 \fk Tulerunt pallium. \ft GREG. Pallium tollunt prædicatores, quando, si quid pompæ sæcularis residuum erat, ab anima auferunt, vel, si quod peccatum per ignorantiam inerat, detegunt.\f*

SNG 5:8 Removed trailing space in v~: Adjuro vos, filiæ Jerusalem, si inveneritis dilectum meum, ut nuntietis ei quia amore langueo.\f + \fr 5.8 \fk Adjuro vos, filiæ Jerusalem, si inveneritis, \ft etc. Adolescentulæ jam ad aliquam cognitionem promotæ, ad famulos Dei, quos angelicam in terris vitam agere credunt, devote veniunt et eos exorant, ut in tempore suæ orationis Domino se commendent. Vos filiæ Jerusalem supernorum spirituum, qui jam cum Deo regnant. Vel, per filias Jerusalem possumus accipere etiam inferiores in Ecclesia, quos etiam admonent superiores, ut secum quærant: quia quod a pluribus quæritur, quandoque citius reperitur, et, ut ubique charitas dilectionis ostendatur.\f*

SNG 5:9 Removed trailing space in v~: \it Chorus\it* Qualis est dilectus tuus ex dilecto, o pulcherrima mulierum? qualis est dilectus tuus ex dilecto, quia sic adjurasti nos?\f + \fr 5.9 \fk Qualis est dilectus. \ft Hæc sponsa recolens intima conscientiæ, expavescit, et pigritiam suam accusans ex humilitate ad laborem festinat, dicens: Obsecro, quia sic adjurasti nos fervore divinæ charitatis, quam habes, me quoque fac ardere, et salutari admonitione in ejus amore me confirmes. Apta et præconia virtutum ac potentiæ ejus congrua laude decantans, denuo interrogatur, in qualium mentibus ejus soleant vestigia reperiri.\f*

SNG 5:10 Removed trailing space in v~: \it Sponsa\it* Dilectus meus candidus et rubicundus; electus ex millibus.\f + \fr 5.10 \fk Dilectus meus candidus et rubicundus. \ft Condigna quærentibus a parte sponsæ responsio. \fk Dilectus meus. \ft Primo, mundus et sanctus venit in mundum, postmodum passione cruentus exivit de mundo. Per \fk candidum, \ft amorem Divinitatis; per \fk rubicundum, \ft carnem passam accipe, ut Deum et hominem notet, et in utroque \fk electus. Electus ex millibus. \ft Quia unus Mediator de omni numero angelorum, vel hominum acceptus; unde dicitur: \fk Hic est Filius meus dilectus, \ft etc. Matth. 3. Quia non est \fk inventus alius, neque in cœlo, neque in terra qui acciperet librum\ft Apoc. 5..\f*

SNG 5:11 Removed trailing space in v~: Caput ejus aurum optimum; comæ ejus sicut elatæ palmarum, nigræ quasi corvus.\f + \fr 5.11 \fk Caput ejus aurum optimum. \ft Alia translatio: \fk Crines ejus abietes. \ft Abies, Græce vocatur. Ude hic elate, non Latinum, sed Græcum videtur. Vel caput, id est Divinitas, quia \fk caput Christi Deus\ft Cor. 2.. \fk Comæ ejus, \ft id est, cogitationes ejus sanctæ et rectæ, et tamen stultis despicabiles. \fk Nigræ quasi corvus. \ft Despicabiles mundo, quasi illa clamosa et improba avis. Vel, \fk quasi corvus, \ft ut nulli sacramenta Ecclesiæ committant, donec sibi, vel matri similari videant, vel, quia cum pulchri sunt, se fuisse nigros intelligunt ex natura sua.\f*

SNG 5:12 Removed trailing space in v~: Oculi ejus sicut columbæ super rivulos aquarum, quæ lacte sunt lotæ, et resident juxta fluenta plenissima.\f + \fr 5.12 \fk Oculi ejus sicut columbæ. \ft GREG. Solent columbæ juxta fluenta aquarum residere, ut volantium avium in aqua umbram videant, et sic ungues vitent: sic sancti in Scripturis fraudes dæmonum prospiciunt, et ex deceptione, quam attendunt, quasi ex umbra hostem cognoscunt, et fugiunt, quæ fluenta plenissima dicuntur, quia de quibuscunque in Scriptura consilium quæritur, per illam ad plenum invenitur. Potest in rivulis, veteris legis eruditio; in fluentis, evangelica perfectio intelligi: quia prædicatores et nova et vetera proferunt. \fk Oculi ejus. \ft Id est, dona sancti Spiritus, quæ ipse dat, quæ amatores suos, non in cœno more porcorum volvi permittunt, sed in similitudine aquarum claros et perspicuos reddunt, nil tenebrosum habentes. Unde et rivulis et mundis aquis, non stagnis turbulentis comparantur, quia Deum vident, et divinorum charismatum luce replentur. Quæ charismata, quia sola gratia dantur, subditur: \fk Quæ lacte sunt lotæ. \ft Quia sicut mater sola naturali dilectione lac filiis ministrat, sic Deus sola gratia dona charismatum filiis donat. Quæ resident juxta fluenta plenissima aquarum: quia quanto de Deo clarius vident, tanto magis ad altiora cognoscenda intendunt.\f*

SNG 5:13 Removed trailing space in v~: Genæ illius sicut areolæ aromatum, consitæ a pigmentariis. Labia ejus lilia, distillantia myrrham primam.\f + \fr 5.13 \fk Genæ. \ft Id est, modestia et pietas Salvatoris, quæ in illo singulariter refulsit. \fk Sicut areolæ. \ft Quemadmodum ordinatæ sunt areolæ ab hominibus exspectantibus odoris suavitatem et aspectus gratiam, ita Mediator in carne apparens, doctrinæ modestia et dulcedine delectabat præsentes, attrahebat absentes: \fk consite a pigmentariis; \ft hoc est, apostolis et prophetis, qui concordi voce, non solum ejus sermones, sed etiam mores sacris paginis descripsere, in futura ejus arcana incarnatione, ex modestia Lazarum flevit, sicut agnus obmutuit, et talia. \fk Labia ejus lilia distillantia myrrham. \ft Verba doctrinæ ejus \fk lilia\ft quæ claritatem regni cœlestis promittunt, gravia patientibus, \fk primam myrrham, \ft quia contemptum voluptatum prædicant.\f*

SNG 5:14 Removed trailing space in v~: Manus illius tornatiles, aureæ, plenæ hyacinthis. Venter ejus eburneus, distinctus sapphiris.\f + \fr 5.14 \fk Manus illius. \ft Id est, opera Christi: quæ enim verbo docuit, opere complevit, ut de doctrina sua mirantes, operibus confirmaret. \fk Tornatiles, \ft quia in promptu habet facere quod vult, sicut tornatura cæteris est promptior artibus: et quia in se omnem justitiæ regulam tenet, unde dicitur: \fk Oportet in me impleri omnem justitiam\ft Matth. 3.. \fk Aureæ, plenæ hiacynthis. \ft Quia virtutes quas in homine gessit, divinitatis gratia perfecit: quæ nos ad spem et ad amorem cœlestium excitant. Hiacynthus enim ærei coloris est. \fk Venter ejus eburneus, \ft id est, fragilitas humanitatis: \fk eburneus\ft pro decore castitatis, quia ab omni peccato immunis. \fk Distinctus, \ft scilicet, non totus eburneus, nec totus sapphirinus. Sapphirus sublimitatem cœlestium significat. \fk Distinctus\ft ergo, quia partim humana fragilitas esurie, tentatione, fatigatione, morte, partim divina celsitudo, miraculis, resurrectione et ascensione intelligitur. Sapphirus habet speciem sereni cœli.\f*

SNG 5:15 Removed trailing space in v~: Crura illius columnæ marmoreæ quæ fundatæ sunt super bases aureas. Species ejus ut Libani, electus ut cedri.\f + \fr 5.15 \fk Crura illius columnæ, \ft id est, itinera passionis, incarnationis, quæ \fk columnæ\ft dicuntur propter rectitudinem et firmitatem, quia quidquid per eum gestum est, ante tempora a Deo dispositum est. \fk Fundatæ super bases. \ft Id est super prophetas, quia talis apparuit, qualis prædictus ab illis in divina dispositione legentibus. Vel \fk bases\ft ipsa dispositio Dei, quæ ordinavit. \fk Species ejus ut Libani. \ft Quid per singula ipsius Redemptoris membra laudo, totum brevi comprehendam: quomodo \fk Libanus\ft altitudine et amplitudine est insignis; ita Dominus inter omnes qui de terra orti sunt, antecellit. Et sicut ille mons nobilium ferax est arborum, ita ille omnes sanctos in se radicatos extollit et conservat; et sicut \fk cedrus\ft pulchritudine, fortitudine, sublimitate, odore, omne decus silvarum antecedit: sic dilectus \fk speciosus forma præ filiis hominum\ft Psal. 44., quia ipse non accepit ad mensuram, et de \fk plenitudine ejus omnes accepimus\ft Joan..\f*

SNG 5:16 Removed trailing space in v~: Guttur illius suavissimum, et totus desiderabilis. Talis est dilectus meus, et ipse est amicus meus, filiæ Jerusalem.\f + \fr 5.16 \fk Guttur illius suavissimum, \ft etc. Id est, internus sapor et dulcedo verborum Christi, quam pauci gustant: qui autem gustant, amplius esuriunt, Aliter: Sicut per guttur ad labia vitalis flatus, ut loqui valeant, procedit, sic in labiis Domini verba quæ dicebat. In gutture vero potest occulta dispositio bonitatis ejus intelligi, qua factum est, ut nobis foras loqueretur. \fk Totus, \ft id est Deus et homo; \fk desideralibis, \ft non solum secundum divinitatem, sed etiam secundum humanitatem ab ipso initio conceptionis, usque ad triumphum passionis, resurrectionis, ascensionis. \fk Talis est dilectus. \ft Quasi: Et necesse est si amas eum, et vis ab eo amari, ut eum intelligas talem, et tali affectione ei cohæreas. \fk Filiæ Jerusalem. \ft Pro decore carminis variantur personæ colloquentium: sed eadem Christi Ecclesia notatur et nomine sponsæ, et nomine filiarum. Cum ad patriam cœlestem suspirat, filia: cum nihil nisi Deum curat audire vel loqui, sponsa dicitur.\f*

SNG 5:17 Removed trailing space in v~: \it Chorus\it* Quo abiit dilectus tuus, o pulcherrima mulierum? quo declinavit dilectus tuus? et quæremus eum tecum.]\f + \fr 5.17 \fk Quo abiit dilectus. \ft Audita qualitate dilecti, de qua quæsierant filiæ Jerusalem, addunt aliam quæstionem: quia enumeratis tot laudibus, quis audiens non concupiscat? et hoc in unitate sanctæ Ecclesiæ inquiri oportet, in qualium corde potissimum, et in quo genere conversationis Dominus soleat inveniri. \fk Quo abiit, \ft non relinquendo eos in quibus erat, sed ubi alios associet, et post alios etiam alios invitet, et sic abire, et declinare dicitur, ad modum candelæ, quæ cum accensa sit, multas alias circumquaque accendit, ipsa tamen nihil patiens detrimenti. \fk Quo abiit. \ft GREG. Sciendum, quod Deus, qui ubique est, in loco est, sed localis non est. Locale dicitur, quod circumscribitur secundum partes loci supra et infra, ante et retro, dextera et sinistra. Cum vero angeli et humanæ animæ loco circumscribi non possunt, longe minus illa incomprehensibilis substantia. Major vero cognitio, quæ in præsenti de Deo haberi potest, et secundum ejus sola opera: quia quod altius est, in carne possumus mirificentiam operum Dei subtiliter attendere. \fk Quo abiit dilectus tuus, o pulcherrima mulierum. \ft Licet Deus communi modo omnibus rebus insit, præsentia, potentia, substantia, tamen familiari modo dicitur inesse, id est, per gratiam, illis, quibus opera sua videntur mirabiliora, qui licet plenam Dei notitiam non habeant, tamen mirificentiam operum Dei acutius considerant.\f*

SNG 6:0 Extra whitespace after chapter number

SNG 6:0 Removed trailing space in c: 6

SNG 6:1 Removed trailing space in v~: [\it Sponsa\it* Dilectus meus descendit in hortum suum ad areolam aromatum, ut pascatur in hortis, et lilia colligat.\f + \fr 6.1 \fk Dilectus meus. Descendit\ft irrigans fonte baptismi, de alto veniens in humili positos visitavit. Ut nos sursum ascenderemus, Dominus in montem descendit, Moyses in montem ascendit. Cum dixisset. \fk Descendit in hortum, \ft addit qualiter sit idem hortus constitutus, qua fruge fecundus, cum dicit, \fk ad areolam aromatum. \ft Hortus Ecclesia: hortus quælibet fidelis anima. \fk Areola\ft est mens fidelis, quæ disciplina rectæ fidei edocta, quasi æquis lateribus hinc inde est composita: et quasi solerti fossorio creberrime reversata, et a superfluis graminibus expurgata. Respondet piis sanctorum desideriis ac fructuosis operibus eum delectari, ac perfectos quosque castimoniæ virtutibus ad æterna gaudia colligere. \fk Lilia colligit, \ft dum ad perfectorum meritorum candorem pervenientes, de statu ubi erant prius, educit et ad cœlestia regna perducit.\f*

SNG 6:2 Removed trailing space in v~: Ego dilecto meo, et dilectus meus mihi, qui pascitur inter lilia.\f + \fr 6.2 \fk Ego dilecto meo. \ft Hunc versiculum apponit exaggerando stimulum immensæ charitatis, quæ interius exardescit. Quasi: In me descendit, in me potes habere formam ejus, quem quæritis. \fk Ego nepoti meo et nepos meus mihi, qui pascit inter lilia. \f*

SNG 6:2 Found footnote ending with space in \v~: Ego dilecto meo, et dilectus meus mihi, qui pascitur inter lilia.\f + \fr 6.2 \fk Ego dilecto meo. \ft Hunc versiculum apponit exaggerando stimulum immensæ charitatis, quæ interius exardescit. Quasi: In me descendit, in me potes habere formam ejus, quem quæritis. \fk Ego nepoti meo et nepos meus mihi, qui pascit inter lilia. \f*

SNG 6:3 Removed trailing space in v~: \it Sponsus\it* Pulchra es, amica mea; suavis, et decora sicut Jerusalem; terribilis ut castrorum acies ordinata.\f + \fr 6.3 \fk Pulchra es, amica mea. \ft Hactenus vox Ecclesiæ Dominum suum laudantis et quærentis: qui quoniam a suis amatoribus non longe est, sequitur quid quæsitus respondeat: et declarat se illis loquentibus adfuisse, et quid loquerentur audisse; devotionemque erga se remunerat digna illorum laudatione. \fk Terribilis, ut castrorum acies ordinata. \ft Quia per unitatem charitatis compacta, nullum locum aperit per malum discordiæ hostibus, id est, hæreticis vel immundis spiritibus. Castra Romanorum terribilia erant, quia totum mundum premebant: sed non erant suavia, quia veram pacem non habebant. In Ecclesia nec terror suavitatem, nec suavitas terrorem aufert: quæ in terra cœlestem vitam agit, et barbaros diversarum nationum animos ad suum ritum trahere satagit. Quæ tamen quia necdum faciem dilecti, quam maxime quærit, cernere meretur: hic subsequenter audit:\f*

SNG 6:4 Removed trailing space in v~: Averte oculos tuos a me, quia ipsi me avolare fecerunt. Capilli tui sicut grex caprarum quæ apparuerunt de Galaad.\f + \fr 6.4 \fk Averte oculos tuos a me. \ft Quasi: Oculos columbinos tibi dedi, quibus semitas justitiæ discerneres: sed tamen in tempore tuæ peregrinationis ne quæras me perfecte cognoscere. \fk Non enim videbit me homo et vivet\ft Exod. 33.. Ne quæras in via præmium, quod tibi in patria reservatur. \fk Quia ipsi me. \ft Non a desiderio cognoscendi desistas, sed de cognoscendi facultate ne præsumas: unde dicitur, \fk Magnitudinis ejus non est finis\ft Psal. 144.. \fk Avolare fecerunt. \ft RAB. Quo intensius me agnoscere quæris, eo intensius me incomprehensibilem esse intelligis, et non est tua culpa, si me non cognoscis: sed est infirmitas humanæ conditionis. \fk Capilli tui sicut grex caprarum, \ft etc. Hi versiculi supra positi, et expositi, sed non pigeat nos iterando exponere quod auctorem non piguit scribendo iterare, ut novi aliquid addatur. Ne Ecclesia graviter ferret quod a cognitione dilecti suspenditur, sequitur descriptio, qua assimilatur illi primitivæ Ecclesiæ Jerusalem, de qua non dubitatur, quin amica Dei fuerit. \fk Omnes gemellis fetibus, et sterilis non est in eis. \ft Consimilibus fetibus quia tales alios reddunt, quales ipsi sunt. Vel duplices fetus, opera geminæ charitatis, vel, fi deles de utroque populo conversi: vel, fides et opus.\f*

SNG 6:5 Removed trailing space in v~: Dentes tui sicut grex ovium quæ ascenderunt de lavacro: omnes gemellis fœtibus, et sterilis non est in eis.

SNG 6:6 Removed trailing space in v~: Sicut cortex mali punici, sic genæ tuæ, absque occultis tuis.\f + \fr 6.6 \fk Sicut cortex mali punici, sic genæ tuæ, \ft etc. GREG. Cum multi mira agunt, ventura prophetant, mundum perfecte relinquunt, cœlestibus desideriis arden: sicut cortex mali punici sanctæ comparantur Ecclesiæ. Sed hæc omnia nihil sunt ad comparationem rei de qua scribitur: \fk Quod oculus non vidit nec auris audivi, \ft etc. Isa. 64. Unde convenienter subdit: \fk Absque occultis tuis, \ft quasi dicat, magna quidem sunt, quæ in te non latent, sed valde ineffabilia quæ latent.\f*

SNG 6:7 Removed trailing space in v~: Sexaginta sunt reginæ, et octoginta concubinæ, et adolescentularum non est numerus.\f + \fr 6.7 \fk Sexaginta sunt reginæ et octoginta concubinæ, \ft etc. Reginæ et concubinæ pariter ad thronum regis accedunt, pariter generant, sed non utræque diadema regni habent. Reginæ sunt, quæ intuitu regni cœlestis doctrinæ inserviunt; concubinæ, quæ amore temporalium Christum annuntiant. Ideo illæ sexaginta, quia sola dilectione præceptorum Dei perfectionem operum habent, quod per multiplicationem duodenarii per quinarium potest intelligi: vel quia quinque corporeos sensus ad regulam apostolicæ doctrinæ temperant. Octogenarius autem cum in malo accipitur, temporalium curas et implicamenta designat: quia et sæculi cursus quatuor circumagitur temporibus, et mundus ipse quatuor climatibus oriente, occidente, aquilone et austro dirimitur, vel ex quatuor elementis compositus.\f*

SNG 6:8 Removed trailing space in v~: Una est columba mea, perfecta mea, una est matris suæ, electa genetrici suæ. Viderunt eam filiæ, et beatissimam prædicaverunt; reginæ et concubinæ, et laudaverunt eam.\f + \fr 6.8 \fk Una est columba mea, perfecta mea. \ft Quamvis multæ et diversæ personæ, tamen fides una est in eis, unum baptista, unus Deus, unum opus; non alia ante legem, alia sub lege, alia sub gratia: sed in una pace, uno timore constituta. Mater nostra regeneratrix gratia est, quæ elegit simplices, et electos custodit et sublevat. Vel mater superna Jerusalem, \fk quia omne donum optimum desursum descendit\ft Jac. 1., quæ superna Jerusalem hoc solum de humana conversatione approbat, quod in unitate suæ fidei et dilectionis Deo servire desiderat. \fk Viderunt. \ft Magna laus catholicæ unitatis, quam et gratia mater, quæ genuit, in perpetuum eligit; et filiæ, quas ipsa per Spiritum genuit et nutrit, mox viderunt, id est castitatem vitæ ejus didicerunt. \fk Prædicaverunt. \ft Sive illi, qui vere sunt participes regni; sive etiam illi, qui nomine tenus adhærent, et si spes eorum sit in terrenis, laude dignam fatentur.\f*

SNG 6:9 Removed trailing space in v~: Quæ est ista quæ progreditur quasi aurora consurgens, pulchra ut luna, electa ut sol, terribilis ut castrorum acies ordinata?\f + \fr 6.9 \fk Quæ est ista. \ft Ecclesia gentium ita firmiter instituta, et usquequaque multiplicitate sui diffusa et producta per gradus et successiones suas usque ad novissima tempora, illis novissimis temporibus jam intuens Synagoga, tam bene operatam, operantemque ipsam sanctam Ecclesiam, tam diffusam, tot sapientissimos sine schismate sequi unam fidem: præterea vivorum et mortuorum miracula, et multa alia Christianæ fidei argumenta; jam conjuncta, pœnitens, et compuncta, dicit admirative, \fk Quæ est ista, \ft etc. \fk Quasi aurora consurgens. \ft Tunc Ecclesia fit \fk aurora, \ft cum mortalitatis atque ignorantiæ tenebras funditus amittit. In judicio ergo adhuc \fk aurora, \ft sed in regno \fk dies\ft erit, ubi plenum visum veri solis habebit. \fk Pulchra ut luna. \ft In nocte vitæ præsentis, ubi variantur status temporalium, comparatur \fk lunæ: \ft quia nunc clara mundo, nunc despecta; nunc virtutum candore plena, nunc pravorum dehonestata vitiis. In futura beatitudine, ubi idem status erit, \fk sicut sol\ft fulgebunt justi. \fk Terribilis ut castrorum acies ordinata. \ft Habent tales prælatos sibi ordinatos, qui probabilibus sententiis fidem nostram evacuant, et terrorem nobis incutiunt. Quo perfectius ordinem in se virtutum collocat, eo terribilior est Ecclesia æris potestatibus, vel quæque fidelis anima.\f*

SNG 6:10 Removed trailing space in v~: \it Sponsa\it* Descendi in hortum nucum, ut viderem poma convallium, et inspicerem si floruisset vinea, et germinassent mala punica.\f + \fr 6.10 \fk Descendi in hortum nucum, \ft etc. Judæa admirante agones Ecclesiæ, et inquirente; ipse sponsus perhibet testimonium Ecclesiæ. Vel, dicantur esse verba Ecclesiæ, quæ annuit Synagogæ se laudanti, et continuo insinuat, quæ sit sibi causa apparatus militaris, respondens ex voce doctorum, ducum videlicet suæ spiritualis militiæ.\f*

SNG 6:11 Removed trailing space in v~: Nescivi: anima mea conturbavit me, propter quadrigas Aminadab.\f + \fr 6.11 \fk Nescivi, anima mea. \ft Dum sic spon sus, vel ipsa Ecclesia, labores suos evangelicos Synagogæ miranti prædicat: illa salubri pœnitudine compuncta, profitetur se causa profanæ cæcitatis diutius aberrasse. \fk Conturbavit me. \ft Propter evangelicam Ecclesiæ prædicationem, per quatuor mundi partes velociter discurrentem, et quatuor rotis fidei innitentem: unde et a quatuor personis scriptum fuit; sed illi quatuor equi eodem spiritu ad bellum unum currum trahunt.\f*

SNG 6:12 Removed trailing space in v~: \it Chorus\it* Revertere, revertere, Sulamitis ! revertere, revertere ut intueamur te.]\f + \fr 6.12 \fk Revertere. \ft Synagoga confitente suam tarditatem, Ecclesia consolando et exhortando respondet: quater dicit \fk revertere, \ft quia Judæi ubicunque modo in quatuor mundi partibus dispersi, in fine sunt convertendi. Vel, \fk revertere\ft corpore, \fk revertere\ft animo ab errore, ut declines a malo. Iterum \fk revertere\ft corpore, \fk revertere\ft animo, ut facias bonum, et ne velis esse turbata. Non sufficit reverti voluntate, nisi reversio ostendatur Ecclesiæ. \fk Ut intueamur te, \ft Ut speciem castitatis cognoscamus, et copulante adinvicem nos Christi amore, unam domum fidei ambæ in ipso angulari lapide construamus.\f*

SNG 7:0 Extra whitespace after chapter number

SNG 7:0 Removed trailing space in c: 7

SNG 7:1 Removed trailing space in v~: [\it Sponsa\it* Quid videbis in Sulamite, nisi choros castrorum? \it Chorus\it* Quam pulchri sunt gressus tui in calceamentis, filia principis ! Juncturæ femorum tuorum sicut monilia quæ fabricata sunt manu artificis.\f + \fr 7.1 \fk Quid videbis in Sulamite. \ft Dum Ecclesia monet Synagogam, ipse Redemptor annuens hortamentis illius, se effectum daturum promittit. Elias enim et Enoch in illis convertendis non laborarent, nisi divinis Scripturis et apostolicis testimoniis certitudinem conversionis eorum haberent. \fk Quid videbis. \ft Quasi diceret: Doles de incredulitate Synagogæ; sed scias in proximo convertendam, ut in ea jam non appareat infidelitas, sed opera spiritualium agonum, et virtutum. \fk Quam pulchri sunt gressus. \ft In præmissis descriptionibus est descensus a superioribus ad inferiora, et superiorum tantum fit commendatio membrorum. In hac commendantur etiam inferiora, et ab inferioribus ascenditur ad superiora; ut ostendatur, quod illa Ecclesia in novissimo, ex illis ante reprobis convocata, habebit tamen membra superioribus non imparia; in qua fit mentio gressuum, quia non in otio futura, sed ad certamen processura, primam pulchritudinem ex certamine ostenditur habitura. \fk Quam pulchri sunt. \ft Primo operum constantiam et mortificationem voluptatum in ea laudat: \fk Quam pulchri sunt. \ft Hæc dicens ad laudem ipsius Ecclesiæ conjunctæ ex dulcedine se convertit, ut Judæi facilius convertantur, et Ecclesia de illis convertendis plus laboret. \fk Juncturæ femorum. \ft Recte post gressus calceatos, junctura femorum laudatur: quia per ministerium prædicantium perficit unanimis conjunctio credentium populorum. \fk Monilia. \ft Mundissima, cum jam non dissentiant hi ab illis, sed in omnibus conveniant: et operum attestatione clarescant. \fk Quæ fabricata sunt. \ft Quæ conjunctio, arte inscrutabilis consilii ordinata est: quis enim novit quare Deus usque ad illud tempus Judæos excæcaverit. \fk Quæ fabricata sunt manu. \ft Id est, ineffabili largitate firmata conditoris. \fk Umbilicus tuus. \ft Illi etiam inter molles, qui gignunt, etsi mundo licite hærent, tamen bene annuntiant.\f*

SNG 7:2 Removed trailing space in v~: Umbilicus tuus crater tornatilis, numquam indigens poculis. Venter tuus sicut acervus tritici vallatus liliis.\f + \fr 7.2 \fk Umbilicus. \ft Id est, infirmitas nostræ mortalitatis fit \fk crater, \ft quando infirmitatem nostram in nobis experti, ut alii per nos recognoscant, laboramus, vel aliquando eleemosynas damus. \fk Tornatilis, \ft id est rotundus et perfectus: qui enim ob id dat potum sitienti, vel calicem divini verbi porrigit erranti, ut a Deo remuneratore vel terrenam sapientiam exspectet: hujus crater non est torno factus, quia opus misericordiæ, quod fecit, non causa suæ fragilitatis erigendæ ad Deum fecit, sed terrenam mercedem requirit. \fk Venter tuus. \ft Venter noster \fk acervus\ft est \fk tritici, \ft cum memores nostræ fragilitatis, fructus bonorum operum, quibus perpetuo reficiamur, in præsenti vita nobis præparamus. \fk Venter tuus. \ft Quamvis sit inferior gradus, tamen triticea refectio erit Deo, quia in imo multi, in superiori pauci, non tamen dicimus in imo, id est, in peccato. \fk Acervus. \ft In imo latior, in summo angustior crescit. Sic et in nostris actionibus, quæ quanto altioris sunt meriti, tanto pauciores sui operarios inveniunt. In inferioribus plures sunt operarii. Multi de possessionibus eleemosynas tribuunt, pauci sunt qui possessiones relinquunt. Possunt in \fk acervo tritici\ft eleemosynæ, quas pauperibus erogamus, intelligi, et bene post \fk craterem\ft membra sponsæ acervo tritici comparantur, ut et potum et panem pauperibus dare signetur, quod et de corporali et spirituali refectione æque potest accipi. In apertis est doctrina poculum, in mysteriis est panis. \fk Vallatus liliis. \ft Cum omnia bona, quæ agimus, gratia videndæ æternæ claritatis gerimus. Et per hoc insidianti inimico aditum nostri cordis circumquaque obstruimus.\f*

SNG 7:3 Removed trailing space in v~: Duo ubera tua sicut duo hinnuli, gemelli capreæ.\f + \fr 7.3 \fk Duo ubera. \ft Quia doctores rudium non sua prædicant, sed ex eloquiis utriusque Testamenti sumunt quæ ab uno auctore sunt edita: ut ipse unus pastor ex duobus gregibus ovium unum ovile impleat; qui \fk capreæ\ft comparantur, quia mundum est animal, visu et cursu insigne, et findens ungulam, quod ad discretionem boni et mali pertinet; et ruminat, quod post discretionem est faciendum; gemelli propter unam concordiam.\f*

SNG 7:4 Removed trailing space in v~: Collum tuum sicut turris eburnea; oculi tui sicut piscinæ in Hesebon quæ sunt in porta filiæ multitudinis. Nasus tuus sicut turris Libani, quæ respicit contra Damascum.\f + \fr 7.4 \fk Collum tuum. \ft Id est, illi per quos vox exit, et esca in corpus trajicitur, qui sunt \fk turris, \ft quia et exemplo vitæ muniunt alias, et decorant. In \fk ebore\ft enim candor notatur. \fk Oculi tui. \ft Qui arcana inspiciunt, ut possint in aperto proloqui, qui fluenta doctrinæ auditoribus non cessant, sicut in civitate \fk Hesebon piscinæ\ft semper aquis abundantes, copiose populo in introitu ipsius civitatis aquam ministrant. Et bene dicuntur aquæ esse \fk in porta\ft civitatis, quia nemo potest Ecclesiam ingredi, nisi prius aspersus aqua doctrinæ et baptismi. Unde in introitu templi Salomonis erat mare æneum, ubi sacerdotes intraturi lavabant manus et pedes. \fk Piscinæ. \ft Continentes multas aquas sapientiæ et doctrinæ, ad potandum eos qui erunt in \fk cingulo mœroris, \ft persequente Antichristo, quæ piscinæ sunt in illa plenaria introitione utriusque multiplicitatis, quæ erit \fk filia multitudinis. Nasus. \ft Cautissimi discretores boni et mali, sicut et per nares odor vel fetor discernitur, quos nulla fallit hypocrisis, et eminentissimum tenent locum. \fk Sicut turris Libani. \ft In monte idcirco ad speculandum ponitur, ut hostes, qui veniunt, longe videantur: sic prædicatoris vita semper in alto debet firma permanere, ut incursus malignorum longe prospiciat, ut culpam, priusquam veniat, deprehendat. \fk Contra Damascum. \ft Damascus metropolis Syriæ, quæ multa mala intulit Isræli, et etiam captivavit: per hanc omnis multitudo dæmonum, vel nequam hominum signatur.\f*

SNG 7:5 Removed trailing space in v~: Caput tuum ut Carmelus; et comæ capitis tui sicut purpura regis vincta canalibus.\f + \fr 7.5 \fk Caput tuum. \ft Mens tua, quia regit totum corpus cogitationum, est alta, ut mons per conversationem vitæ, et talis mons, qui habet scientiam circumcisionis, non in ablatione carnis, sed superfluitatum cordis. Cochleæ maris ferro circumcisæ, lacrymas purpurei coloris emittunt, quibus collectis tinctura purpurei coloris conficitur. \fk Canales, \ft qui purpuram regis suspiciunt, sunt præcordia fidelium. Lana quæ intingitur, ut indumentum regis efficiatur, est humilitas in patiendo, quæ \fk juncta est canalibus, \ft quando constanti corde virtus humilitatis, et continua Dominici cruoris memoria ad tolerantiam animatur. Semper purpuram veri regis, id est passionem, in memoria habentes, et ad imitandum parati, ut cum Christo resuscitentur.\f*

SNG 7:6 Removed trailing space in v~: \it Sponsus\it* Quam pulchra es, et quam decora, carissima, in deliciis !

SNG 7:7 Removed trailing space in v~: Statura tua assimilata est palmæ, et ubera tua botris.\f + \fr 7.7 \fk Statuta tua. \ft Quia Ecclesia in certamine præsentis vitæ gaudia futuræ vitæ prægustat, subditur: \fk Assimilata est palmæ. \ft Hæc est rectitudo bonæ operationis, quæ ad terrena despicit incurvari, totam se ad cœlestia erigit, et in certamine posita tendit ad bravium, quo finito agone, victrix donanda est palma. In inferioribus aspera est, sed desuper pulchra est, et fructum gerit. Sic Ecclesia in terra asperos tolerat labores, sed sperat in cœlo se accepturam præmium. Palma conservat folia: sic Ecclesia, variante sæculi statu, eadem tenet fidei sacramenta. \fk Ubera. \ft Id est, magistri, qui pro capacitate audientium suam temperant doctrinam, et unumquemque ad sublimia \fk ab ubertate domus Dei inebriant\ft Psal. 35., et corda exhilarant.\f*

SNG 7:8 Removed trailing space in v~: Dixi: Ascendam in palmam, et apprehendam fructus ejus; et erunt ubera tua sicut botri vineæ, et odor oris tui sicut malorum.\f + \fr 7.8 \fk Dixi: Ascendam. \ft Quasi diceret: Et quod tales habet doctores, tam discrete prædicantes, non est tui meriti, sed donum meum, quia \fk ascendi in palmam, \ft id est, dedi Ecclesiæ augmentum virtutum, donec ad perfectum veniat, et \fk apprehendam fructus ejus; \ft id est, ita confortabo et multiplicabo virtutes in eis, ut nullo modo possint decidere, donec ad maturitatem perveniant, et per hoc \fk ubera tua\ft erunt \fk sicut botrus\ft cypri, quia illi, qui parva norunt, si benivole nuntiant interdum potiore sapientia debriabuntur. \fk Dixi. \ft Quasi, insistendum est ad conversionem Judæorum, quia tam pulchra conjunctio est secutura, et quia pro eis maxime passus sum, quia eos salvandos provideram. \fk Fructus ejus. \ft Fructus Crucis, potest dici resurrectio, et ascensio, adventus Spiritus sancti, et salus mundi: et per hæc doctores sunt debriati et confortati. \fk Et odor oris. \ft Odor malis, guttur vino comparatur: quia mala, ex novitate, vinum ex vetustate laudem consequitur. Sicut vinum malo præstat, ita præstat præsens allocutio Ecclesiæ ipsi famæ quam de illa potest audientium sermo disseminare. Odor in gutture, vox præsentis doctrinæ. In odore fama absentis designatur: et ideo vino illa propter fragantiam virtutum, hæc malis ob suavitatem absentis famæ comparatur.\f*

SNG 7:9 Removed trailing space in v~: Guttur tuum sicut vinum optimum, dignum dilecto meo ad potandum, labiisque et dentibus illius ad ruminandum.\f + \fr 7.9 \fk Dignum dilecto meo. \ft Verbum, quod in ore meo dilectus posuit, tantæ est sublimitatis, quod non per alium quam per ipsum sponsum mundo debuit prædicari: quia non est alius inventus, \fk qui solveret librum, \ft et ab illo susceperunt alii, Christus quasi potavit, quia, docente divinitate, cito in perfectione scientiæ profecit, et libenter passionem sustinuit, membra non eodem modo. Dum sponsus laudat guttur sponsæ, illa intelligens in gutture verbum, per quod salus datur mundo, designari: ex magno amore verbum dispensare volens, rapit verba ab ore sponsi, ille vino optimo eam comparavit, hæc subjecit, \fk Dignum dilecto meo. Ad ruminandum. \ft Non ita facile ad potandum, quod ille prius orans aliis porrexerit, sed cum labore et studio meditandum.\f*

SNG 7:10 Removed trailing space in v~: \it Sponsa\it* Ego dilecto meo, et ad me conversio ejus.\f + \fr 7.10 \fk Ego dilecto. \ft Totum studium meæ servitutis et devotionis ad ipsum refero, et in præsenti vita, ne laborando deficiam, me adjuvat: et in fine secum ad gaudia recipiet. Ego prius exsul a Deo, ab omni errore ad Deum conversa sum, ut civis et domestica, et ipse prius humano generi iratus ad me est conversus, naturam meæ mortalitatis indutus.\f*

SNG 7:11 Removed trailing space in v~: Veni, dilecte mi, egrediamur in agrum, commoremur in villis.\f + \fr 7.11 \fk Veni, dilecte. \ft Qui assumptam pro me humanitatem in cœlo locasti, per præsentiam divinæ gratiæ visita me: ut in agrum mundi semen verbi tui possim spargere, et villas cohabitationis in unam fidem constituere. \fk Veni. \ft Ecclesia videns quod nec ad bene operandum, vel egrediendum per se sufficit, nec in bono persistere, vel auditores quantum profecerint discernere, implorat auxilium. In \fk agro, \ft Christiani; in \fk villis, \ft pagani; in \fk vineis, \ft Ecclesiæ; in \fk floribus, \ft fides; in \fk fructibus, \ft virtutes; in malis Punicis, martyrium designatur. In his singulis sponsa dilecti sui præsentiam quærit.\f*

SNG 7:12 Removed trailing space in v~: Mane surgamus ad vineas: videamus si floruit vinea, si flores fructus parturiunt, si floruerunt mala punica; ibi dabo tibi ubera mea.\f + \fr 7.12 \fk Mane surgamus. \ft Quia nox infidelitatis transiit, et lux fidei apparet, procedens ex matutina resurrectione Christi: ab ipso mane resurrectionis laboremus, in inspirando, et ego prædicando. \fk Videamus. \ft Ut ego, qui pædagogus sum parvulorum, possim discernere eos, qui acquisiti sunt, quomodo se habeant, quantum proficiant: ut qualiter nutriendi sint, intelligam. Non est intuendum, si vineæ florent, sed si flores ad partum fructum convalescant; quia mirum non est, si quis bona inchœt, sed valde mirabile est, si intentione recta in bono opere perseveret. \fk Ibi dabo tibi ubera. \ft Id est ubi ad videndas vineas, et mala si floreant, venerimus in tuum obsequium: et facta et dicta meorum prædicatorum exhibebo ad similitudinem sedulæ nutricis.\f*

SNG 7:13 Removed trailing space in v~: Mandragoræ dederunt odorem in portis nostris omnia poma: nova et vetera, dilecte mi, servavi tibi.]\f + \fr 7.13 \fk Mandragoræ. \ft Merito invocat sponsum ad auxilium prædicationis, ubi prædicatores præcipuis flagrant virtutibus. \fk Portæ, \ft apostoli et eorum successores. \fk Mandragoræ, \ft id est virtutes illorum, quæ sunt aptæ medicamentis: quæ contra sollicitudines mundi adducunt quietem, quæ nauseam verbi Dei excludunt, quæ vitia ab hominibus sine dolore excidi faciunt, quæ proferunt \fk mala, \ft id est Ecclesias, suaviter redolentia in confessoribus, similia malis Punicis in martyribus: \fk dederunt odorem, \ft quia exemplis majorum minores confirmantur. \fk Servavi tibi. \ft Vel servavi, id est intellexi omnia præcepta et testimonia, vel promissiones utriusque Testamenti a te esse datas, vel, omnia poma, id est justos utriusque Testamenti per te solum incarnatum justificatos cognovi.\f*

SNG 8:0 Extra whitespace after chapter number

SNG 8:0 Removed trailing space in c: 8

SNG 8:1 Removed trailing space in v~: [Quis mihi det te fratrem meum, sugentem ubera matris meæ, ut inveniam te foris, et deosculer te, et jam me nemo despiciat?\f + \fr 8.1 \fk Quis mihi. \ft Introducitur Judæa jam inspirata et edocta, et summo desiderio Deum investigat. \fk Foris. \ft Intus erat dilectus, dum \fk in principio erat Verbum: \ft foris, dum \fk Verbum caro factum est\ft Joan. 1.. \fk Deosculer te, \ft etc. Id est facie ad faciem videam, et ore ad os loquar.\f*

SNG 8:2 Removed trailing space in v~: Apprehendam te, et ducam in domum matris meæ: ibi me docebis, et dabo tibi poculum ex vino condito, et mustum malorum granatorum meorum.\f + \fr 8.2 \fk Ibi me docebis. \ft Tu augebis gratiam in me, et ego non ingrata augebo servitium.\f*

SNG 8:3 Removed trailing space in v~: Læva ejus sub capite meo, et dextera illius amplexabitur me.\f + \fr 8.3 \fk Læva. \ft Id est mysterium incarnationis, et dona quæ dat in præsenti, erit sub capite: quia per ea sustentata in præsenti contra perturbationes mundanas quiescit, et quodammodo cum eo dormit; \fk et dextera: \ft id est futura bona, id est plena ipsius visio, \fk amplexabitur me, \ft id est, ita undique circumdabit, ut nullus turbo miseriæ possit intervenire.\f*

SNG 8:4 Removed trailing space in v~: \it Sponsus\it* Adjuro vos, filiæ Jerusalem, ne suscitetis, neque evigilare faciatis dilectam, donec ipsa velit.\f + \fr 8.4 \fk Adjuro vos. \ft Audiens sponsus illam ultimam Ecclesiam, et in præsenti velle dormire, et quandoque requiescere; et videns multos gigni ab Ecclesia, qui alios perturbant; admonet illos, ut a perturbationibus desistant. \fk Donec ipsa velit. \ft Donec, completis divinæ servitutis obsequiis, ipsa ad communem redire curam humanæ fragilitatis necessitatibus admonita consentiat.\f*

SNG 8:5 Removed trailing space in v~: \it Chorus\it* Quæ est ista quæ ascendit de deserto, deliciis affluens, innixa super dilectum suum? \it Sponsus\it* Sub arbore malo suscitavi te; ibi corrupta est mater tua, ibi violata est genitrix tua.\f + \fr 8.5 \fk Quæ est ista? \ft Judæa in tantam sponsi agniti charitatem exardescente, gentilis admirando et congratulando dicit: \fk Quæ est ista? Sub arbore. \ft Gentilibus admirantibus respondet, ille, qui est pax nostra, qui fecit utraque unum: et admonet meminisse gratiæ, per quam ipsa erepta est, et aliorum congaudere saluti. \fk Suscitavi. \ft Quod fuit effectus magnæ benignitatis, quia in illa arbore interius excæcata fuit mater tua, ex quo dixit: \fk Sanguis ejus super nos, et super filios nostros\ft Matth. 27..\f*

SNG 8:6 Removed trailing space in v~: \it Sponsa\it* Pone me ut signaculum super cor tuum, ut signaculum super brachium tuum, quia fortis est ut mors dilectio, dura sicut infernus æmulatio: lampades ejus lampades ignis atque flammarum.\f + \fr 8.6 \fk Pone me. \ft Ponimus Christum \fk ut signaculum super cor, \ft cum ea quæ dixit, ita discimus, quasi divinæ veraciter sint verba sapientiæ. Solemus signum aliquod digito, vel brachio alligatum circumferre, quo admoneamur illius rei, cujus frequentiorem habere volumus memoriam. Ponimus, ut signum, super brachium, cum ea quæ fecit ita audire et sequi studemus, quasi veræ sint exempla virtutis. \fk Quia fortis est ut mors dilectio. \ft Post corruptionem matris, apte subjungit de dilectione, ut non ex meritis ostendatur data Ecclesiæ. \fk Ut mors. \ft Sicut mors separat animam a corpore, sic amor Dei a temporalium amore. \fk Dura sicut infernus, \ft etc. Quia nullis hostium tentamentis a nostræ salutis cura revocari potuit: sicut infernus nullis miserorum cruciatibus mitigatur, nec a severitate suæ sententiæ mutatur. Quanto austerior comparatio, eo acrior zelantis nos Domini commendatur affectus. \fk Lampades ejus. \ft Id est corda fidelium, in quibus dilectio continetur, ut in vase, sunt \fk ignis: \ft quia intrinsecus fervent Dei et proximi dilectione. Sunt etiam \fk flamma, \ft quia exterius lucent operibus justitiæ. Hæ lampades non exstinguuntur in adventu sponsi.\f*

SNG 8:7 Removed trailing space in v~: Aquæ multæ non potuerunt extinguere caritatem, nec flumina obruent illam. Si dederit homo omnem substantiam domus suæ pro dilectione, quasi nihil despiciet eam.\f + \fr 8.7 \fk Aquæ multæ, \ft etc. Quia domus, quæ supra petram charitatis fundata est, irruentibus fluminibus non potest cadere. \fk Flumina. \ft Tentationum, quæ vel visibiliter vel invisibiliter tentant corda fidelium. \fk Si dederit. \ft Quia ubi abundat amor æternorum, mox vilescit possessio labentium, recte subditur, \fk Si dederit homo. \ft Apostoli, et alii sancti, omnibus dimissis, nihil visi sunt sibi perdidisse, dummodo vera bona possent habere, unde Paulus: \fk Omnia detrimenta arbitror ut stercora, ut Christum lucrifaciam\ft Philip. 3..\f*

SNG 8:8 Removed trailing space in v~: \it Chorus Fratrum\it* Soror nostra parva, et ubera non habet; quid faciemus sorori nostræ in die quando alloquenda est?\f + \fr 8.8 \fk Soror nostra, \ft etc. O vos ministri et commilitones mei, nova est hæc Ecclesia et tenera ad novam dilectionem retinendam. \fk Soror nostra parva. \ft Ecclesia, antequam crescat per incrementa virtutum, infirmis auditoribus non potest præbere ubera prædicationis; adulta dicitur, quando verbo Dei copulata, sancto repleta Spiritu, per prædicationis ministerium in filiorum conceptione fœdatur, quos exhortando parturit, convertendo parit. \fk Quid faciemus sorori, \ft etc. Ac si aperte dicat: Parva quidem numero est Ecclesia gentium, et necdum ad subeundum verbi ministerium sufficit. Quid ergo tibi videtur, o Synagoga, erga curam ejus, sororis videlicet nostræ, esse faciendum tempore illo, quo illam per apostolos meos, apostolorumque successores alloqui cœpero? Utrum quasi parvulæ adhuc, parva illi secretorum cœlestium arcana committamus, an jam majorem eam per augmenta reddamus, quatenus bene proficiens, perfectiorum possit capax esse virtutum? Cui tacenti, et quid ipse velit potius auscultanti, continuo quid fieri deceat aperit, ita subjiciens:\f*

SNG 8:9 Removed trailing space in v~: Si murus est, ædificemus super eum propugnacula argentea; si ostium est, compingamus illud tabulis cedrinis.\f + \fr 8.9 \fk Si murus est, \ft etc. Si inventus fuerit aliquis, qui ab incursionibus errantium possit alios defendere, armis nequitiæ fortiter resistendo, vel naturæ ingenio munitus, vel philosophica scientia imbutus: divinis Scripturis eum informemus. \fk Si ostium. \ft Si quis est non adeo imbutus ad repellenda hæreticorum sophismata, sed tamen simplicitate fidei, intrare volentibus in atria patriæ cœlestis, potens pandere rectam viam prædicando, et parvulos imbuendo: proponamus ei immarcessibilia priorum virorum exempla, quibus suum melius impleat officium.\f*

SNG 8:10 Removed trailing space in v~: \it Sponsa\it* Ego murus, et ubera mea sicut turris, ex quo facta sum coram eo, quasi pacem reperiens.\f + \fr 8.10 \fk Ego murus. \ft Jam loquitur communiter de tota Ecclesia ex apostolorum fundamento incepta, quia extunc fuerunt ubera in Ecclesia, usque ad novissima tempora. \fk Ego murus. \ft Audiens Ecclesia hæc consilia, vel promissa sui Redemptoris, jam non alter alterum exspectat, sed quisque pro se respondet voce devota. \fk Ex quo. \ft Hæc omnia non a me habere potui, sed ex quo mihi donum suæ pacis, per verbum suæ reconciliationis largitus est. \fk Quasi pacem reperiens. \ft Bene dico pacem reperiens, quia in ea pace, quam dixi, fuit \fk pacifico\ft Christo vinea instituta: quæ olim a lege et prophetis est prænuntiata. Quæ pax non unam tantum gentem Judæorum continet, sed habet multos populos de toto mundo collectos, non aliquibus hominum meritis, sed sola pace, quam inter Deum et hominem facere venit: cujus vineæ, quia Domino cura est, et quia utile est hominibus, ut ejus participes fiant, recte subditur:\f*

SNG 8:11 Removed trailing space in v~: \it Chorus Fratrum\it* Vinea fuit pacifico in ea quæ habet populos: tradidit eam custodibus; vir affert pro fructu ejus mille argenteos.\f + \fr 8.11 \fk Tradidit eam custodibus. \ft Sequitur vox ipsius pacifici, quæ ostendit, quantam curam habeat de hac vinea, et quid sua relinquentibus in æternum conservet, et quid singularis præmii doctoribus ejus disponat.\f*

SNG 8:12 Removed trailing space in v~: \it Sponsa\it* Vinea mea coram me est. Mille tui pacifici, et ducenti his qui custodiunt fructus ejus.\f + \fr 8.12 \fk Mille tui pacifici. \ft Pretium perfectum quidquid habet. Per \fk mille, \ft perfectio; per \fk argentum, \ft omne mundanum accipitur: quod quidem aliquando parvum est in te, sed magnum devotione. \fk Mille, \ft etc. Eadem perfectio quæ per \fk mille\ft significatur, etiam per \fk centum\ft notatur, quia uterque numerus perfectus, et idem valet \fk ducenti, \ft quam si diceret duo millia. \fk Mille, \ft etc. Idem est \fk argentei\ft et \fk pacifici: \ft quia pecunia pro Deo erogata, pacem inter Deum et hominem conciliat.\f*

SNG 8:13 Removed trailing space in v~: \it Sponsus\it* Quæ habitas in hortis, amici auscultant; fac me audire vocem tuam.\f + \fr 8.13 \fk Quæ habitas in hortis. \ft Ecclesia, vel quælibet fidelis anima, in hortis habitat; quæ jam viriditate spei et bonorum operum est repleta. Sicca quippe est spes hujus mundi, quia omnia, quæ hic amantur, cum festinatione arescunt: \fk Quæ ergo in hortis habitat, \ft oportet ut sponsum \fk vocem suam audire faciat, \ft id est in tantum bona prædicationis emittat in quantum ille delectatur, quem desiderat; quia \fk amici auscultant, \ft videlicet omnes electi, qui ut ad cœlestem patriam reviviscant, verba vitæ audire desiderant. \fk Quæ habitas. \ft Et quandoquidem unicuique apud me reservatur pro meritis præmium, et duplex retributio doctoribus: ergo dum adest tempus merendi, dum differtur dies nuptialis, quantum valet unusquisque, in cultura hujus vineæ persistat. \fk Amici. \ft Id est angeli, quos adjutores tibi dedi; et spiritus justorum, qui jam cum Deo sunt, et pro fratribus orant. \fk Fac me audire. \ft Exigo a te ut habites, nullo tumultu discessura; postea etiam exigo ut vocem tuam me audire facias.\f*

SNG 8:14 Removed trailing space in v~: \it Sponsa\it* Fuge, dilecte mi, et assimilare capreæ, hinnuloque cervorum super montes aromatum.]\f + \fr 8.14 \fk Fuge, dilecte. \ft Annuens Ecclesia, respondet: Quandiu vis, abesto: differ præsentiam tuam; ego spe longanimi quidquid præceperis, patiar vel faciam. \fk Fuge, dilecte. \ft Non optando loquitur, quis enim oportet eum, quem diligit, fugere? sed memor suæ conditionis, illius voluntati consentit. \fk Fuge, dilecte. \ft Quasi: Tu quidem, qui ex carne comprehensibilis factus es, ex divinitate tua intelligentiam nostri sensus excede, et in teipso nobis incomprehensibilis permane. Hoc clamat Ecclesia Domino spiritu prophetico, postquam mortem et resurrectionem Domini ascensionemque descripsit. Fugere nos dicitur, quando id quod reminisci volumus, non occurrit: quando id quod volumus, memoria non tenemus. \fk Assimilare. \ft Ita fuge, ut creberrime per gratiam compunctionis fidelium cordibus appareas; qui sunt \fk montes aromatum, \ft quia despectis omnibus cupiditatibus, et purgatis vitiis, amore cœlestium tenentur, et virtutum odore fragrant, et bonus odor Christi sunt.\f*

USFMs

Modified Marker List

id h toc1 toc2 mt1
c p v*
c p v*
c p v*
c p v*
c p v*
c p v*
c p v*
c p v*

All Newline Marker Counts

c: 8 h: 1 id: 1 mt1: 1 p: 8 toc1: 1 toc2: 1 Total: 137 v: 116

All Newline Marker Counts (sorted by count)

id: 1 h: 1 toc1: 1 toc2: 1 mt1: 1 c: 8 p: 8 v: 116 Total: 137

Functional Marker Counts

Book Header: 1 Book ID: 1 Chapters: 8 Paragraphs: 8 Verses: 116

Functional Marker Counts (sorted by count)

Book ID: 1 Book Header: 1 Chapters: 8 Paragraphs: 8 Verses: 116

Characters

Possible Character Errors

SNG 1:1 Multiple spaces in '1.1··Præfatio Salomon filius David regis Isræl juxta numerum vocabulorum suorum tria volumina edidit. Quorum primus est misle,··quem Græci, Latini proverbia nominant, eo quod in ipso sub comparativa similitudine figuras verborum et imagines veritatis ostendit: ipsam autem veritatem ad intelligendum ingenio legentium reservavit. Secundum librum coheleth vocavit, qui Græce vocatur, Latine concionator:··eo quod conciones non solum spiritualiter ad unum, sicut in Proverbiis, sed ad universos generaliter dirigantur, docens, omnia quæ in mundo cernimus, vana esse et brevia: et ob hoc minime appetenda. Tertium librum sir hassirim prænotavit: qui in Latinam linguam vertitur in Cantica canticorum. Ubi per epithalamicum carmen conjunctionem Christi et Ecclesiæ mystice canit. Dicitur autem Canticum canticorum, eo quod omnibus canticis præferatur. Sicut in lege quædam dicuntur sancta,··quibus majora sunt sancta sanctorum.··In his quidem tribus libris trium generum disciplinas composuit, quibus ad rerum scientiam pervenitur. In primis namque ethicam, id est moralem, post hoc physicam, quæ qualitatem naturæ comprehendit, ad ultimum theoricam, id est contemplativam. In Proverbiis enim moralia docens, per communem quemdam loquendi usum altiorem intelligentiam edidit, conservationemque mandatorum, et doctrinæ cœlestis institutionem succinctis verbis, brevibus sententiis coaptat. Sunt autem Proverbia sub verbis aliis res alias explicantia, quæ aliter quam dicuntur, intelliguntur: plus in virtute sententiarum, quam in sono verborum habent; quæ Græci vocant. Ecclesiastes rerum naturas discutiens, cuncta in mundo vana et caduca esse deprehendit, rerumque omnium fragilitate conspecta, renuntiari mundo admonuit. In Canticis canticorum supergressus visibilia, atque contemplans ea quæ sunt cœlestia, vel divina, sub specie sponsi sponsæque, Christi Ecclesiæque unitatem declarat, atque animam ad amorem cœlestium excitans, perveniendum ad consortium Dei provocat. Illud vero non est putandum, quod ab auditoribus nostris traditur, apud Hebræos hanc fuisse conversationem, ne cuiquam hunc librum legere permitterent, nisi viro jam perfectæ scientiæ et roboratæ fidei in peritia: ne tam erudiret cognitio lubricas mentes, quam textus ad concupiscentias corporales converteret. Salomon, id est pacificus, quia in regno ejus pax per quam futura pax Ecclesiæ figurabatur, Idida,··id est dilectus, et significat illum de quo dicitur: Speciosus forma præ filiis hominum: propterea benedixit te Deus in æternum Psal. 44.. Ecclesiastes, id est concionator, et significat illum, qui rationabiliter erat allocuturus, et congregaturus Ecclesiam. Juxta numerum vocabulorum, tres fecit libros: Proverbia, in quo libro docet parvulos non tam ætate quam sapientia, de æquanimi conversatione in mundo, scilicet qualiter licite possint uti temporalibus; Ecclesiasten, in quo instruit homines provectioris ætatis ad contemptum caducorum; Cantica canticorum, scilicet hoc opus, in quo virum consummatum docet de solo amore Dei, ut requiescat inter brachia sponsi. Unde et Canticum canticorum dicitur sua dignitate omnia alia excellens cantica. Per illa quippe vitantur vitia, cavetur hostis: per ista locupletamur virtutibus, Domino conjungimur. Simili ordine etiam philosophi institutiones suas ponunt. Primum ethicam docent, postea physicam, et quem in his profecisse vident, ad theoricam usque perducunt. Materia, sponsus et sponsa, id est caput et Ecclesia. Et modus, quali desiderio membra capiti cohæreant, et ei placere contendant, et quæ dona ab illo, vel in præsenti accipiant, vel in futuro exspectent, et quali affectione sponsus Ecclesiam diligat, eam laudans, et admonens, et confortans. Finis est dilectio Dei. Quatuor mihi in hoc opere invenisse videor personas, sponsum et sodales ipsius, sponsam et adolescentulas cum ea. Alia a sponso, alia dicuntur a sponsa: nonnulla a juvenculis, quædam a sodalibus sponsi. Congruum quippe est ut in initiis sit adolescentularum multitudo cum sponsa, juvenum turba cum sponso. Sponsum, Christum intellige, sponsam Ecclesiam sine macula et ruga. Angelos vero, et eos qui pervenerunt in virum perfectum, intellige amicos sponsi. Adolescentulæ, sunt sponsarum incipientium turbæ, juxta modum quemdam salutem adeptæ. Ex hoc autem libro Gentiles sibi epithalamium vindicarunt, et istius generis carmen assumptum est. Si vis ascendere ad Canticum canticorum, necesse est de Ægypto egredi, ut post transitum maris Rubri, submersis inimicis, primum possis canere canticum: Cantemus Domino, gloriose enim,··etc. Exod. 15.. Sed quia adhuc longe es a Cantico canticorum, perambula terram deserti spiritualiter, et consequenter Jordanis ad ripam constitutus, secundum canticum canas, Audite cœli quæ loquor,··etc. Deut. 31.. Et cum universa transieris, ad altiora conscende, ut possis anima decora cum sponso, et hoc canere Canticum canticorum. Notandum quod sponsa semper in domo, vel in lectulo, vel in aliquo interiori loco cum sponso manere concupiscit: quod mulieribus congruit. Ipse quod masculorum est, ad forinseca vinearum, vel ad hujusmodi opera amicam evocat: quia nimirum Ecclesia, si posset fieri in tranquillitate pacis Domino sobolem educare desiderat. At ipse in præsenti eam crebris persecutionibus exercet, quo mundior ad æterna perveniat, ne si prospera contingant, incolatu præsentis sæculi vel exsilii delectata, minus ad cœlestem suspiret patriam. Synagoga congregatio, quod et lapidum: Ecclesia convocatio, quod rationabilium. Utraque autem hæc portio justorum in eadem fide Christi et dilectione diversis temporibus, illa exspectando venturum, ista suscipiendo præsentem, consors effecta est. Omnes animæ motiones, universitatis conditor Deus creavit ad bonum: sed usu nostro sæpe fit, ut res quæ per naturam bonæ sunt, dum male his abutimur, nos ad peccatum deducant. Unus ex animæ motibus amor est, quo bene utimur si sapientiam amemus, et veritatem: Male autem si carnem aut sanguinem. Tu igitur ut spiritualis audi spiritualiter amatoria verba cantici cantari, et disce motum animæ tuæ et naturalis amoris incendium ad meliora transferre. Osculetur me osculo oris sui.··Vox præcedentium adventum Christi qui orant ad patrem sponsi, id est Christi. In mediis precibus exauditur, et videns sponsum ad ipsum loquitur: Tangat me dulcedine præsentiæ suæ, quam a prophetis sæpius promissam audivi, et velut osculum afferens, etiam mei oris attactum suscipiat; id est, interrogantem me de via salutis audiat, et utraque unum faciens, osculum pacis afferat. Osculari pro pacificari ponitur, ad similitudinem illorum qui propter discordiam a dominis suis recesserunt, sed redeuntes se invicem osculantur, et perfecte pacificantur, sic Synagoga genus humanum a Deo per peccatum remotum, optat reconciliari per incarnationem Filii. Quot præcepta ex ejus prædicatione cognoscit, quasi tot oris ejus oscula suscipit. Loquitur more amantis, quæ præ fervore dilectionis ordinem loquendi non valet observare. Sicut enim in osculo duo corpora diversa junguntur, sic in incarnatione Filii duæ substantiæ divinitatis et humanitatis penitus diversæ inseparabili conjunctione uniuntur. Meliora sunt.··Ubera sponsi Christi nominat, quod muliebre est, ut ipso carminis initio figurate se loqui manifestet. Ideo desidero osculum, quod est etiam redemptio mea; quia instructiones tuæ, quæ sunt lac et nutrimenta puerorum, sunt meliores aliis doctrinis, quæ non fovent, sed occidunt simplices: sicut vinum enecat parvulos. Unguentorum odoribus opinio solet signari virtutum.'

SNG 1:2 Multiple spaces in '1.2··Oleum effusum nomen tuum.··Ideo etiam desidero osculum, quia nomen tuum est oleum, etc. Sponsus a patre ad sponsam venit unctus, ut et sponsam ungat. A chrisma Christus, id est, ab unctione unctus; quod nomen per gratiam Spiritus sancti in baptismate funditur in cunctos fideles. Nondum possum teipsum amplecti, nomen tuum interea ex desiderio tui mecum pernoctabit. Nomen Jesu venit in mundum, et statim prædicatur. Oleum effusum,··id est, in universa terra Christi nomen prædicatur; nunc Moysi nomen auditur in gentibus, quod prius Judææ tantum claudebatur angustiis. Ideo adolescentulæ dilexerunt te.··Hæc dicens, adolescentulas conspicit, quæ dum prius loqueretur, non aderant, sed in precibus mediis ingreditur adolescentularum chorus et sponsæ laudatur eloquiis. Universæ Ecclesiæ, quæ unam catholicam Ecclesiam faciunt, adolescentulæ sunt: non vetustæ per culpam, sed novellæ per gratiam, non senio steriles, sed ætate mentis ad spiritualem congruæ fecunditatem. Et quia oleo tuæ gratiæ omnes dolores criminum evacuasti, Ideo adolescentulæ,··etc.'

SNG 1:3 Multiple spaces in '1.3··Trahe me post te.··Respondent adolescentulæ: Trahe me post te.··Sponsa non post tergum sequitur, sed sponsi juncta lateri, famulæ post eam ingrediuntur. Trahe me post te.··Hucusque vox exspectantium incarnationem Salvatoris, et dona ipsius commendantium: hinc subinfertur vox illorum, qui post tempora incarnationis ad fidem venerunt. Illa ut veniret, et osculum offerret rogabat; hæc non ad se ultra eum descendere taliter flagitat, sed ipsa potius ad cœlos sequi desiderat: quod quia per se non posse fieri conspicit, ejus ducatum implorat, ad quem venire desiderat. In odorem unguentorum.··In consideratione miraculorum. Introduxit me rex,··etc. Sponsa in penetrale sponsi ingressa revertitur ad juvenculas, et nuntiat illis: Introduxit me.··Vel, per spem in æternam beatitudinem induxit, pluraliter, pro omnimoda bonorum copia, quasi jam dulcedinem regni cœlestis prælibavi, quæ mihi in cœlis parata sunt, ipso revelante cognovi: moxque ad eum conversa, qui sibi hoc revelat, gratias agit pro beneficiis. Quatuor sunt in domo: porta, ascensus, triclinium, cubiculum. Per portam, fidem: per ascensum, spem: per triclinium charitatem: per cubiculum, ipsam beatitudinem intelligimus. Exsultabimus et lætabimur.··Quasi diceret: Non de perceptis muneribus ipsi nos extollimus, sed te: memores per omnia quanta pietate austeritatem legis, gratia fidei evangelicæ mitigare dignatus es: ideo non in nobis, sed in te exsultabimus, quia recti omnes diligunt te, et super omnia diligendum didicerunt. Rursus in penetrale sponsa ingressa, adolescentulæ, dum illius præstolantur adventum, læte concinunt pro sponsæ perfectione. Memores uberum.··Et recti diligunt,··ad sponsæ commendationem refertur. Memores uberum,··etc. Illa quæ major est jam tuorum lacte uberum perfruitur. Nos quoque non quidem diligimus, sed diligemus. Deinde loquuntur ad sponsum, Recti diligunt te.··Recti, omnes qui sunt recti corde super omnia te diligunt, nec recti sunt qui tuo amori aliquid præponunt, a quo solo habent quidquid boni habent. Recti diligunt.··Frustra se conditorem diligere credunt, qui ejus monita contemnunt. Vere justi, nec actu, nec cogitatu, nec dicto Deum violant.'

SNG 1:4 Multiple spaces in '1.4··Nigra sum.··Postquam Ecclesia in cellaria est perducta, per cognitionem scilicet et per spem futurorum bonorum, postquam eum recto corde diligere, et in ejus gratia gaudere didicit, restat ostendere, quod pro amore illius et pro acquisitione bonorum, quæ gustavit, certamen subeat, et quid afflictionis toleret. Nigra.··Quasi dicat: promittitis vos mecum ituras, et potest vos tribulatio deterrere quam patior: sed ne afflictio, nec infamia vos deterreant, quia hæc virtutum formositatem conferent, et post amorem restat patientia ad experimentum amoris. Nigra.··Rursus adolescentulis sponsa respondet, et agitur de manifesta tentatione. Nigra.··Vilis quidem in oculis persequentium appareo, sed ante Deum veritatis confessione gloriosa refulgeo. Sicut tabernacula Cedar.··Hic sicut ponitur non pro veritate, sed pro æstimatione insipientium, qui eam putant vitiorum, vel dæmonum mansionem; sicut pelles Salomonis hic ponitur pro veritate. Cedar Ismælis filius fuit, cujus manus contra omnes, et manus omnium contra eum, nullum inter homines habens locum, sed in tabernaculis pro nequitia, et ira semper habitans. Sic et justi pro meritis suis creduntur expelli et affligi, et quasi hostes omnium judicantur: unde dicitur, Eritis odio omnibus hominibus propter nomen meum Matth. 10.. Sicut pedes.··Ecclesia in se carnalia mortificans desideria, et decorata virtutibus, vero pacifico dignum fit habitaculum. Ideo caro Dominici hominis vocatur pellis, quia sicut tentorium super aliquem tenditur ne a sole uratur, ita caro Christi in cruce extensa fuit nobis obumbratio vitiorum.'

SNG 1:5 Multiple spaces in '1.5··Decoloravit me sol.··Solis est urere et illuminare, sic verus sol exterius suos persecutionibus exurit, dando vires resistendi illuminat. Filii matris.··Et quasi ad objectionem infirmorum dubitantium respondet: Ostendit unde primam persecutorum rabiem pertulerit, quæ gravior apparet, per hoc quod a contribulibus. Filii,··id est, apostoli destruxerunt sectam nostram. Paulus Ecclesiæ persecutor filius fuit matris ejus secundum carnem et educationem: et pœnitentiam agens ad sororis signa conversus, prædicavit fidem quam ante destruebat. Posuerunt me.··Una erat in Hierosolymis vinea Christi, scilicet primitiva Ecclesia, quæ in die Pentecostes adventu sancti Spiritus est constituta, cujus eo tempore apostoli custodes fuerunt: sed facta persecutione dispersi sunt in regionibus Judææ et Samariæ præter apostolos, et sic contigit ut plures essent vineæ, id est in pluribus locis. Et dum persecutores Judæi volebant Ecclesiam perturbare, seminarium verbi spargebant latius nolentes, et unam persequendo, multas constitui fecerunt. Cum ergo dixisset se afflictam parricidiali odio Synagogæ, mox subjicit, quantum per hanc afflictionem profecerit: addens ex persona illorum, quibus prædicandi cura commissa est: Posuerunt me custodem in vineis.··GREG. Vineæ nostræ, actiones sunt, quas usu quotidiani laboris excolimus. Sed custodes in vineis positi, nostram vineam non custodimus: quia dum extraneis actionibus implicamur, ministerium actionis nostræ negligimus. Dum plures custodirem vineas, ut alios lucrifacerem, in quibusdam damna sustinui. Acerbitas persecutionis filiorum Synagogæ fecit me vineam meam non custodire, quia, relicta evangelica doctrina, ad legalium observationum differentias cogebant.'

SNG 1:6 Multiple spaces in '1.6··Indica mihi,··etc. Vox incipientis Ecclesiæ de gentibus ad sponsam, quia multi pseudoprophetæ exeunt in mundum, dicentes: Ecce hic Christus, ecce illic; exorat ut possit discernere, in quorum professione et opere possit inveniri. Indica mihi,··pastorem meum, quem tota anima diligo, et in quibus requiem et pascua habeat, ne æstu turbata tentationum, per sodalium, id est hæreticorum conventicula eam quærere incipiam. Vel, in voce prædicatorum ad sponsum, ut discernere possint quibus vitæ verba ministrare debeant. Deinde conspicit sponsum, qui conspectus abscessit. Et frequenter hoc facit in toto carmine, quod expertus in se probavit, sæpe habitus sponsus, sæpe elabitur, donec vere tenebitur. In meridie,··etc. Id est in splendore majestatis tuæ, quod perfectis convenit, non mane, vel vespere. Vel, meridie,··id est in exustione tribulationum, quam immittit diabolus dolens mundum sibi subripi. Solet rerum qualitas ex tempore notari. Abraham meridie angelos suscepit. Joseph meridie cum fratribus epulatur. Sodalium tuorum.··Hæretici sodales dicuntur, quia nominis ejus et confessionis mysteria circumferunt.'

SNG 1:7 Multiple spaces in '1.7··Si ignoras.··Quia sponsa dum auxilia præsentiæ Dei requireret in tribulationibus, ex persona infirmantium subjunxerat, Ne vagari incipiam:··statim eamdem trepidationem illius sponsus imploratus benigna increpatione redarguit, secundum illud Evangelii, Modicæ fidei Matth. 14., quasi dicat, tu times in tribulatione a me deleri, et in fervore denigratam te conquereris: sed ego per tribulationes te pulchriorem efficere constitui. Quod si forte hoc ignoras, nec reminisceris quod nemo coronatur, nisi qui legitime certaverit, egredere a meo consortio. GREG., lib. XVI Moral, c. 21. Semetipsam cognoscit, quando animo inter peccatores posita, ad auctoris sui imaginem se conditam meminit et juxta perceptæ similitudinis ordinem incedit; quod si non cognoscit, egreditur a secreto cordis in exteriores concupiscentias, et ad latam viam ducta, sequitur exempla populorum. Dominus objurgans Ecclesiam paventem, admonet datæ sibi gratiæ adversus hostium insidias. Hædos tuos.··Quia non juxta mandatorum meorum regulam, sed juxta tuos errores instituuntur. Juxta,··in vestigiis pastorum novissima fies, non inter oves, sed hædos. Vel juxta,··id est ut sis similis veris pastoribus, quia hypocritæ sequi bonos videntur viros.'

SNG 1:8 Multiple spaces in '1.8··Equitatui.··Sicut priorem populum de Ægyptiaca servitute liberavi, sic te de persequentium manibus liberabo, elidens Pharaonem, si te sponsam meam cognoveris, liberans a servitute diaboli, in fonte baptismatis passione rubricati, submerso ibidem auctore peccati. Equitatui meo.··Quia Dominus non vult Ecclesiam ignorare seipsam, sed diligenter attendere quid donorum acceperit, quid pati debeat, consequenter post comminationem blanditur ei, quasi dicat: Si vis intelligere quomodo te scire debeas, intellige cui te comparaverim, et tunc cognosces te talem per beneficia mea tibi collata, quæ turbari non debeas. Equitatui.··Eques, sponsus, dicente propheta: Et salus ejus equitatio Habac 3.. Quantum ergo differt meus equitatus ab equis Pharaonis, tantum melior es omnibus aliis filiabus. Sicut ille populus supervenientibus curribus Pharaonis perterritus est, sed cœlesti protectione salvatus, et per aquas submersis hostibus in terram promissionis introductus est: sic unda mortis, quæ cunctis occursura est mortalibus, pravos rapit in interitum, piis reserat iter ad salutem, et cætera omnia, quæ ibi corporaliter, hic complentur spiritualiter. Dubitantem benigne increpat, et ne desperet in sequenti fideli amore viriliter confortat, ubi Pharaonis curribus comparat. In curribus Pharaonis.··Id est in tempore curruum. Et nota superbiam: Pharao, elidens vel dissipans interpretatur. Nec oportet ut vagari incipias, cum me consolatorem habeas, et prælatos quibus innitaris, per quos subsistas.'

SNG 1:9 Multiple spaces in '1.9··Pulchræ.··Quoniam ostensum est quomodo Dominus Ecclesiam inter adversa protegat, restat ostendi quantum amorem ipsius Domini inter adversa servet Ecclesia. Unde sequitur, Pulchræ sunt genæ.··Tanta te verecundiæ salutaris virtute decoravi, ut castitatem promissæ mihi fidei nulla pravorum doctorum doctrina vel suggestione corrumpas, a quibus timebas in errorem deduci. Pulchritudo mulieris in genis dicitur esse quamplurima.Allegorice.. In genis notatur signum pudoris, sicut in prædicatoribus mos recte vivendi. Ecclesia, etsi sponsi sui morte viduata, tanta tamen ejus memoria tenetur, ut nullatenus externorum possit recipere consortium: et pro suis et aliorum peccatis gemit. In collo,··doctores, in monilibus opera illorum: quia ea quæ verbo docent, operantur. Quæ sit hujus sobrietatis custodiendæ gratia subdendo, demonstrat. Collum tuum sicut monilia.··Per collum namque cibos trajicimus in corpus reficiendum, et verba proferimus, quibus secreta cordis proximis declaramus, id est, doctores qui et verbis instruunt, et cibum salutis in commissa sibi membra transfundunt. Qui monilibus comparantur, qui pulchri sunt moribus, et pectora virginum verbis et exemplis claudunt, ne adulter inserat manum.'

SNG 1:10 Multiple spaces in '1.10··Murenulas.··Alia translatio. Similitudines auri fabrefaciemus tibi cum distinctionibus argenti, quoadusque rex in accubitu suo est.··Quod est, aurum, id est, faciem meam in præsenti vita non poteris videre, sed similitudinem claritatis cœlestis, per illuminationem Scripturarum, videbis per speculum in ænigmate, donec omnibus appareat, quod nunc latet in Deitate. Murenulas.··Pulchre describit sponsus ejus pulchritudinem: post hæc fit ei sponsus in recubitu. Interim, eo dormiente, ejus socii, id est, angeli consolantur eam; non habemus aurum, sed similitudinem auri fieri faciemus tibi, donec surgat cum stigmatibus argenti. Murenulæ.··Quæcunque bonæ institutiones, quasi ornamenta aurium. In murenulis Scriptura sancta, quæ auro spiritualium sensuum fulget interius, et argento cœlestis eloquii splendet exterius; per doctorum ædificationem fit custodia sobrietatis, et per divinæ Scripturæ meditationem. Auro divinæ sapientiæ et argento divini eloquii intus et exterius renitentes. Faciemus.··Ego et mei opifices, quos plurimos ad eroganda semina verbi constitui.'

SNG 1:11 Multiple spaces in '1.11··Dum esset.··Acceptis Ecclesia tantis a conditore suo muneribus et promissis, qua hæc devotione operum susceperit, manifestat, dicens: Dum esset rex,··quod est, cum Dei Filius in carne apparuit, Ecclesia per ipsum mysterium incarnationis in virtutum cœlestium fervorem excrevit. Vel, cum esset in humiliatione crucis humanum genus per crucem redemptum, exercitatio bonorum operum odorem suavitatis aspersit. Christo rege in beatitudine cœlestis secreti quiescente, sanctorum virtus in Ecclesia magna nobis gratiam suavitatis ministrat, qui quo eum, quem appetunt, non vident, tanto ardentius per desiderium flagrant. Vel, dum esset cum patre, nardus,··id est dilectio, qua prior dilexit nos, dedit odorem,··quia per dilectionem propter nos assumpsit carnem. Mirandus ordo verborum. Accubante rege nardus mea dedit odorem suum, dum propter nimiam charitatem, qua dilexit nos, filius factus est mulieris. Nardus,··quæ dicitur expellere tumores, fugare frigus et afferre calorem; cui assimilatur homo Dominicus, qui carnem assumendo se humiliavit, et se humiliando omnem tumorem superbiæ abstulit, frigus infidelitatis removit, et fervorem charitatis intulit. Herba etiam hæc, quanto plus atteritur, tanto majorem reddit odorem, sic Christus.'

SNG 1:12 Multiple spaces in '1.12··Fasciculus.··Mors dilecti mei, quam pro mea salute subiit, semper in mea memoria commorabitur. Item fasciculo myrrhæ comparatur, dum propter nos crucis injurias toleravit. Myrrha arbor est Arabiæ, altitudinis quinque cubitorum, similis spicæ quam acanthum dicunt, cujus gutta viridis atque amara, unde nomen accepit myrrha. Gutta ejus sponte manans, pretiosior est, corticis vulnere vilior, quæ medendis infirmitatibus est salubris: unde, et myrrhatum vinum a militibus accepit. Ubera mea.··Castarum ubera non franguntur; sed meretricum, laxis pellibus irrugantur. Unde Ezechiel: In Ægypto fractæ sunt mammæ tuæ Ezech. 23..'

SNG 1:13 Multiple spaces in '1.13··Botrus cypri dilectus.··Botrus cypri cum resurrexit: In vineis Engaddi est, cum fidelibus spiritualia dona distribuit. Arbores balsami, quæ in Engaddi crescunt, quia in modum vinearum excoluntur, vineas appellat. Sponsus Christus igitur est in vineis Engaddi, quia in carne veniens Spiritu sancto plenus, credentibus ejusdem sancti Spiritus dona largitur per chrismatis unctionem, in cujus confectione oleum et balsamum commiscentur. Engaddi fons hædi propter charismata, quæ post resurrectionem largitus est in baptismo suis participibus. Engaddi, id est oculus meæ tentationis, et tentatio est vita hominis super terram. Quia morti Mediatoris mox resurrectionis gloria successit, recte subditur, Botrus,··qui fuit fasciculus myrrhæ in amaritudine passionis, in dulcedine resurrectionis exstitit botrus cypri. Quod myrrha enim tristificat, vinum lætificat.'

SNG 1:14 Multiple spaces in '1.14··Ecce tu pulchra.··Hactenus Ecclesia, quæ dilectionis pignora a sponso receperit, testatur, cui ipse mox remunerationis vice respondet: Ecce tu pulchra;··quasi, ex hoc quod me diligis, pulchra efficieris. Amica mea.··Alia translatio: Proxima mea;··hoc est, in hoc quod proxima es speciosa es, et postquam cœperis esse speciosa, sine additamento pulchra es. Oculi tui.··Alia laus sponsæ speciosæ, ut et nos laboremus speciosi fieri. Oculi tui columbarum,··simpliciter Deum intueris quia nihil aliud nisi ipsum quæris. Qui viderit mulierem ad concupiscendum eam Matth. 5., non habet oculos columbæ; sed qui habet, castis intuetur oculis, et legem et Evangelium spiritualiter intelligit. In cujus columbæ specie Spiritus sanctus apparuit. Ideoque et spiritualis intelligentia, et omnia spiritualia dona nomine columbæ designantur. Columba felle caret, rostro non lædit, in cavernis petrarum nidificat, alienos pullos nutrit, juxta fluenta manet, meliora grana eligit, gemitum pro cantu reddit, gregatim volat, alis se defendit, visum recuperat. Ita sancti juxta fluenta doctrinæ sedentes meliores sententias eligunt, homines a Christo alienos nutriunt Deo, si quas bonas sententias in hæreticis inveniunt, non pervertunt, ira irrationabili carent, in fide plagarum Christi refugium habent, gemunt pro peccatis.'

SNG 1:15 Multiple spaces in '1.15··Ecce tu pulcher es, dilecte mi et decorus.··Audiens sponsa se per dilectionem sponsi meruisse, ut ab ipso sponso laudaretur, sponso vicem in laudibus tribuit: non quod ei, quod non habet, suo præconio largiatur, sed intelligens decorem ejus, per quem et ipsa decora facta est, ait: Ecce tu pulcher es,··etc. Lectulus noster floridus.··Aliquando Ecclesia quasi in lectulo cum sponso quiescit, tempore scilicet pacis, ubi Dei pulchritudinem liquidius aspicit, et prolem fidelium flore fidei redolentem, ex aqua et Spiritu sancto gignit. Aliquando cum sponso insurgente tentatione in acie consistit. Vel, lectulus,··pusilli fideles, qui Deo sunt quies et magistris suis, per hoc, saltem, quod peccare mortaliter nolunt, qui florent initiis bonorum operum, per quod dant spem fructus, id est majorum operum. Quietam in sponso vitam agere volens quales domus sint, in quibus eum suscipere velit insinuat. Pax Ecclesiæ, virtutibus floret et spirituali prole multiplicatur.'

SNG 1:16 Multiple spaces in '1.16··Tigna domorum nostrarum cedrina.··Domus variæ per mundum de gentibus Ecclesiæ; Tigna,··quæ ad munitionem domus solent fieri, prædicatores, quorum verbo et exemplo structura Ecclesiæ, ne corruat, continetur. Laquearia,··quæ ad decorem domus solent fieri, simpliciores famuli Christi, qui tignis adhærent et sustentantur, qui non doctrina, sed virtutibus ornant. Cypressina.··Cypressus Græce dicitur, quod caput ejus a rotunditate in acumen erigitur: unde et turben dicitur, id est alta rotunditas, hinc et fructus cum conus dicitur: unde, Coniferæ cypressi.'

SNG 2:1 Multiple spaces in '2.1··Ego flos.··Quia præsentis temporis statu labor magis quam requies convenit: recte sponsam otio delectatam ad laborum exercitia provocat. Quasi diceret: Tu quidem volens pulchritudinem tuam mihi commendabilem reddere, delectaris in quiete secretis florere virtutibus: sed scias quod ego alterius modi pulchritudinem requiro in præsenti, quia sum flos virtutum, a quo omnis fructus campi egreditur; quia odorem meum toti mundo innotescere cupio, quod non potest impleri, nisi intermissa quiete, qua delectaris, ad officium prædicationis accingaris. Et lilium convallium magis quam montium, quia claritatem meæ humanitatis, vel splendorem æternæ lucis, vel Deitatis magis revelo humilibus et paratis ad patiendum. Quasi: Memento quod qui de virgine nasci potui, qui Deus sum, humiliter in mundo apparui, hominibus me socium esse exhibui, humiliter usque ad mortem veni. Ideo desiste quietis securitatem quærere, unde subdit, Sicut lilium.··Sicut campus floribus ornatur, ita mundus mea notitia et fide decoratur.'

SNG 2:2 Multiple spaces in '2.2··Sicut lilium.··Laudato se, laudat sponsam, ita: Sicut lilium non potest spinis comparari, inter quas sæpe exoritur: eodem modo proxima mea super omnes filias lilium est. Sicut lilium.··Tu requiem quæris et laudes lectuli:··sed scito quia candidior tribulationum aculeis efficieris, et major est fructus prædicationis quam quietis. Sic amica mea.··GREG. In Ecclesia nec mali sine bonis, nec boni sine malis esse possunt: bonus non fuit, qui malos tolerare non potuit. Adversarum hæresum dogmatibus ejus integritas tanquam spinis pungitur, ut contra hostes suos vigilans exerceatur, donec eminens, tanquam lilium, in capite sponsi sui, candore ipso decoretur.'

SNG 2:3 Multiple spaces in '2.3··Sicut malus,··etc. Sponsa laudata et exemplo sponsi ad patiendum admonita, reciproca laude sponsum attollit, quod inter bonorum opera [singulariter] similiter sanctus emineat, et se passuram promittit quod patitur, eo præsidente, qui est refrigerium et refectio. Sicut malus.··Unguentorum odor, quamvis suaviter redolet, non est tamen ad edendum suave. Malum autem optimi saporis et odoris tale est, ut fauces dulcore delectet, et spiritum mulceat odoratus. Sub umbra.··Ideo dilectum omnibus propono, quia in sola pietatis ejus protectione, cujus desiderio ardebam, refrigerium tribulationum me invenisse conspicio, et suavissimum donorum ejus fructum sentio, quo me perpetuo reficiendam confido. Desideraverat autem sub umbra auctoris respirare, cum se sole persecutionem fuscatam querebatur, cum Dei auxilium implorans clamabat: Indica mihi quem diligit anima mea: ubi pascas, ubi cubes in meridie;··cum non solum pressurarum tædio fatigata, sed recordatione pulchritudinis et decoris ejus illecta dicebat: Lectulus noster floridus;··cujus desiderii se compotem factam ostendit, dicens: Sub umbra.··Et notandum quod superius tigna cedrina et laquearia cypressina prædicabat, non tamen horum sibi protectionem sufficere memorabat; sed solam vitæ arborem, in cujus umbra quiesceret, et fructu reficeretur quærebat, quia sancti exemplis, doctrina, et intercessione, suffragia ferunt: soli tamen Salvatori dicere habemus, Filii autem hominum in protectione alarum tuarum sperabunt Psal. 35.. Sedi et fructus,··etc. Non dicit sedeo, sed sedi.··Hujusmodi profectus sunt Ecclesiarum, ut in exordio desideret quispiam in virtutum umbra consedere ut ad eum veniat corpus ejus, ex quo umbra nascitur: ideo et nativitas Jesu ab umbra cœpit, et in veritate finitur. Sicut dicitur: Spiritus sanctus superveniet in te, et virtus Altissimi obumbrabit tibi Luc. 1.. Sic postea ad meliora fit transitus. Dulcis.··Quia in eo intelligit anima causam vitæ, dum et corporaliter percipit.'

SNG 2:4 Multiple spaces in '2.4··Introduxit me.··Hæc refectio quantæ dulcedinis, quantæ sit virtutis, ostenditur, cum subdit, Introduxit me.··Id est, spe futuræ gloriæ adeo lætificavit, ut jam sæculi non sentiam labores. Introduxit.··AMBR. Quam cito guttur meum dulcedinem gratiæ ejus attigit, ita me recreatam spiritu et ab amore terrenorum in superna translatam sentio, ac si in cellam vinariam introducta, novi sim meri odore et poculo refecta. Typice per vinum gratia Spiritus sancti notatur; Cella vinaria est Ecclesia, in cujus unitate tantum dari solet et accipi Spiritus sanctus; quam Ecclesiam de toto orbe collectam, Deus in unam sibi domum fabricavit, quam Spiritus sanctus suis charismatibus consecravit. Quæ fabrica, quia in charitatis maximæ fundamento ipso operante consistit, recte subditur: Ordinavit in me charitatem.··Multorum charitas inordinata est, quod in primo est, ponunt tertium, vel quartum. Primo, Deus diligendus est; secundo, parentes; inde filii, post domestici, qui etiam, si boni sunt, malis filiis præponendi sunt. Secundum hoc in Evangelio ad cujuscunque dilectionem, proprium ponit. Diliges Dominum Deum tuum ex toto corde tuo, et ex tota mente tua, et proximum tuum sicut teipsum Marc. 12.. Inimicos non ex tota virtute, non sicut teipsum, sed simpliciter: sufficit enim quod diligimus, et non odio habemus. Vel, ipse prior dilexit me, et diligendo, ut eum amare nossem, donavit. Vel, ordinavit, id est, ordinata charitate, mea singula membra, id est, electos omnes, sibi copulavit; eminentiora ampliori affectu complectitur. Quantum charitas mentem quam perfecte absorbuerit ab amore infirmorum sustollat ostendit, cum subditur:'

SNG 2:5 Multiple spaces in '2.5··Fulcite.··Jam supradictis confortata, ita in amorem Dei ardet, ut præ nimio amore vel pœnis illatis languor carnis immineat. Vel, fulcite,··id est, vos alii, vel perfectiores, vel incipientes bene operando, sitis mihi recreatio, ut in bonis operibus vestris quiescam, quæ adhuc non possum quiescere contemplando vultum Dei. Ideo fulcite,··ut et præsens et futurum subsidium habeatis, sicut ego in languore meo habeo. Quanto se ad amorem sponsi accendit, tanto ab amore temporalium languescit: unde subdit: Langueo.'

SNG 2:6 Multiple spaces in '2.6··Læva ejus.··Noli aliunde capiti requiem quærere; si enim lævam ejus habueris, omnia tibi, quæ mea sunt tribuentur. Læva ejus sub capite meo.··Cum corda fidelium in hac vita, per sacramentorum participationem, per pignus Spiritus, per Scripturarum solatia confortantur: quæ et ad subsidium peregrinationis dat Deus: dextera amplexabitur,··cum post hanc vitam cœlestia præmia accipiemus. Læva id est, præsens vita, et temporalia Dei dona, dum per spem mentem roborat, est sub capite ad consolationem data: et dextera,··id est æterna vita amplexabitur,··sicut protegens, quando per remunerationem nos glorificabit. Quasi: Temporalia Dei beneficia quo a mundi cupiditatibus et perturbationibus aliquantulum quiescere queam adjuvant in hoc loco peregrinationis, et æternorum promissio amplius delectat.'

SNG 2:7 Multiple spaces in '2.7··Adjuro.··Primitiva Ecclesia ad gentes conversa, et quasi in persona eorum hucusque locuta, cum ex amore interiori corporis defectum jam patiatur; monet sponsus novellam Ecclesiam, ne peccando inquietet eam. Quam amabilis sit Deo hujus Ecclesiæ et cujuslibet fidelis animæ pausatio, ex responsione sponsi declaratur. Per capreas.··Id est, si velitis esse comparabiles capreis,··vel cervis in virtutum altitudine et pretiosioribus cibis, et in agnitione, quæ medela sit congrua vestris vulneribus, si vulnera habetis. Capreæ et cervi, munda animalia, venenorum inimica, ruminantia, opera spiritualium virtutum figurant, contra virulenti hostis insidias. Cervi tempore amoris discedentes a patria, alter clunibus alterius capite imposito se sustentant, ordinatim incedentes, primus fert, ultimus tantum fertur, primo fatigato, ultimus succedit, canibus insequentibus per dumeta cornibus dorso impositis illæsi evadunt. Caligantibus oculis serpentem comedunt, et hausto fonte visum recuperant, et deponunt superflua. Sic sancti amore Dei renuntiant terrenis: alter alterius onera supportant, minus enim onerati peccatis allevant oneratos, condonando, pro eis orando; robur datum per Spiritum sanctum menti suæ supponunt, dum urgentur ab impiis, et sic transeunt illæsi; diabolum comedunt, id est, annihilant in se, et potato fonte, id est, Christo, visum interiorem recuperant, et pellem ponunt, id est, immunes fiunt a peccatis. Ne suscitetis.··GREG. Si subditi aliquid peccant, propter quod doctores a quiete surgere cogantur, non tantum pœnam illius peccati incurrunt, sed etiam puniuntur pro inquietatione doctorum, quia qui doctores cœlestibus intentos inquietare præsumit, etiam virtutes quas habere se credebat, perdit. Ad juramentum sponsi, sponsa libenter suscipit, et audiens determinationem istam appositam, scilicet donec ipsa velit, animadvertit sibi latenter præcipi, ut ipsa sponte surgere velit, promittit ergo se surrecturam et proponit talem sponsum, pro quo velit, et tempus congruum. Postquam enim apostoli in primitiva Ecclesia gentium positi, in tantam perfectionem se et alios induxerant, ut jam contemplationi vacarent, iterum intelligit sibi impositam necessitatem discurrendi per totum mundum et construendi novas Ecclesias.'

SNG 2:8 Multiple spaces in '2.8··Vox dilecti mei.··Hac est quam audivi adjurantem filias Jerusalem ne me suscitarent: gaudeo consolatoriam ejus vocem audiens, cum ejus faciem nondum video; tamen sublevato ad cœlum animo, aliquam suavitatem futuræ beatitudinis prægusto, etiam in hoc præsenti. Saliens in montibus.··Salit in montibus, et quasi pedes ponit, quo signo ibi fuisse dignoscitur, quia eum per passionem et vitæ conversationem imitatur. Saltum fecit de cœlo in uterum, de utero in præsepe, de præsepi in crucem, de cruce in sepulcrum, de sepulcro rediit in cœlum. Ipse est qui elevatus est super omnes montes et colles, id est, sanctorum tam majorum quam minorum altitudines. Transiliens colles.··In collibus non apparent signa pedum, sed umbram supervolantis susceperunt: quia etsi non ut illi majores, tamen aliquatenus imitantur et ab eo visitantur, Montes et colles sunt, qui generalem Ecclesiæ conversationem quasi floridam camporum planitiem, singulari mentis puritate transcendunt, et ab infimis recedentes vicinius superna contemplantur. In quibus salit,··quia corda sublimium crebra visitatione illustrat; et non manet, sed salit et transilit:··quia hæc dulcedo contemplationis brevis est et rara, propter gravedinem carnis, quia terrena inhabitatio aggravat sensum multa cogitantem.'

SNG 2:9 Multiple spaces in '2.9··Similis.··Quia acute videt, et in altis montium habitat, velociter saltat. Unde et rarius a nobis videtur: semper ascendit a nativitate usque ad sinum patris. Similis.··Et quamvis divinitate sua ita omnes transcendat, tamen factus est homo, pro me natus est de gentili et patriarcharum semine. In assumptione carnis et humanitate comparatur capreæ;··in varietate virtutum et miraculorum hinnulo.··Cervus flatu narium serpentem de cavernis extrahit, et superata pernicie veneni pabulo delectatur. Quoniam istis versiculis speculativæ vitæ sublimitas est expressa, restat activæ vitæ, quæ omni Ecclesiæ communis est, perfectionem ostendere. Unde sequitur. En ipse stat,··etc. Post parietem.··Paries, qui ab ejus aspectu nos seducit, mortalitatis conditio est, quam peccando meruimus, qui ita conditi sumus, ut si non peccaremus, omnes electi divinum lumen indefessi cerneremus: ad quod intuendum perpauci perfectiores, cum labore, fide purificati nunc pertingunt: sed in hoc pariete misericordia Dei fenestras et cancellos unde nos prospicere fecit, quia mentibus, quanquam oppressit, gratiam suæ cognitionis aperuit, et crebra nos suæ inspirationis luce respicit. Per cujus inspirationis prospectum, quia hoc maxime Deus agit, ut nos a temporalibus ad promerenda cœlestia provocet, recte subjungitur: En dilectus meus loquitur mihi,··qui supra monuit filias Jerusalem ad custodiam meæ quietis: me ad colendas vineas mittit ostendens opportunitatem. Post parietem.··Moraliter si feceris ædificationem tuam, Deus veniet post parietem tuum, prospiciens per fenestras,··id est, per quinque sensus sollicite contuetur; ubi enim non prospicit sponsus, mors ascendit: unde Jeremias: Ecce mors ascendit per fenestras nostras Jer. 9.; per retia.··Omnia retibus diaboli plena sunt, quibus capereris, nisi quia sponsus subjecit se retibus mundi qui eminenter, et conscindens viam faceret, ut dicas: Anima nostra sicut passer erepta est de laqueo venantium Psal. 123.. Per fenestras.··Sicut sol intrans per fenestras illuminat domum, ita Christus exemplo et admonitione apostolorum nos illuminavit. Sicut per cancellos,··id est, per parva foramina parva lux intrat, sic obscura cognitio per prophetas.'

SNG 2:10 Multiple spaces in '2.10··Surge propera.··Id est, interrumpe contemplationem, et labora in acquisitionem aliorum; vel surge ab amore terrenorum. Surge, omnia tempus habent; qui modo adjurabat filias Jerusalem, ne inquietarent dilectam: ecce eam ad laborem invitat. Surge propera.··GREG. Cum jam de corruptionis corpore educitur, ei imber transiit, quia præsentis vitæ torpor abscessit, et ad contemplandum Deum in substantia educitur, nec jam verborum guttæ sunt necessariæ, ut pluvia prædicationis debeat infundi. Nam quod minus audire potuit amplius videbit. Tunc enim apparent flores in terra,··quando de æterna beatitudinis vita quædam suavitatis primordia prægustare anima cœperit quæ jam in floribus odoratur exiens, quæ postquam egressa fuerit, in fructu uberius habebit. Tempus amputationis advenit.··Nostra amputatio tunc evenit, quando infructuosam ac noxiam corruptionem carnis deserimus, ut ad fructum animæ pervenire valeamus, qui fructus nobis est uberrimus. In amputatione quippe sarmenta sterilia rescinduntur, ut ea quæ valent, uberius fructum ferant. Ideo surge,··quia ego patiens pro te fluctus sedavi. Veni.··Ad impendendam etiam curam salutis proximis per studium sedulæ prædicationis, ut cum magno comitatu ad nuptias merearis recipi. Quasi: credis te venturam, si vacaveris contemplationi: sed venies melius per laborem hujusmodi. Oportet ut prædices, quia cum jam scientia est in te, est etiam in illis, ad quos te mitto, opportunitas recipiendi.'

SNG 2:11 Multiple spaces in '2.11··Imber abiit.··Ego a mortuis resurgens, tempestate compressa tranquillitatem reddidi. Modo facilius est prædicare, cum quidam jam conversi sint, quam prius, cum nullus adhuc crediderat.'

SNG 2:12 Multiple spaces in '2.12··Flores. Quasi:··Istos, qui jam credunt, et jam bona operantur, potes dare in exemplum aliis: istos potes proponere aliis in exemplum qui jam patiuntur falcem vitia resecantem. Pro quiete tua non debes dimittere prædicationem, quia Christus, qui in magna quiete erat cum Patre, quietem quodammodo pro prædicatione intermisit. Tempus putationis.··Jam inutilibus vanæ religionis amputatis sarmentis, futuro fidei fructu præparantur corda hominum, jam et vitia amputantur, quia venit tempus remissionis peccatorum. Vox turturis audita est.··Spiritus sanctus, quando de occultioribus loquitur sacramentis, et quæ multi non capiunt, turturis appellatione signatur. Unde et Moysi apparet et uni: quando de humilibus quæ ad omnes usque perveniunt, per columbam assumitur, unde et circa Jordanem astantibus multis non in turture apparuit, sed in columba. Vox turturis,··vox apostolorum, vel quorumlibet prædicatorum, qui suo cantu abscessum hiemis et veris adventum nuntiant, qui pro cantu humilem gemitum reddunt, qui pudicitiæ amatores sunt, qui semper in jugis montium, vel in verticibus arborum morantur, et conversationem fugiunt hominum, dum in mundo corpore positi, conversationem habent in cœlis, incolatus sui et patriæ sibi promissæ memores.'

SNG 2:13 Multiple spaces in '2.13··Ficus.··Grossos vocat primitivas et immaturas ficus, quæ non sunt habiles esui, quæ etiam si concussæ fuerint, leni tactu cadunt: ergo sonante turture, id est, prædicantibus apostolis, Synagoga protulit grossos, id est, immaturam legalis observantiæ intelligentiam abjecit. Vel ita: Synagoga procreavit apostolos, qui dulcem cibum suis credentibus ministrarent. Et quia proferente Synagoga apostolos, totius orbis fides salusque secuta est, recte subditur. Vineæ florentes.··Per floritionem initia multiplicium Ecclesiarum, de ea quæ Jerosolymis primo plantata est, de cujus flore succus expressus poculi genus conficit, saluti et voluptati accommodum, quod lætificat cor hominis.'

SNG 2:14 Multiple spaces in '2.14··In foraminibus.··In vulneribus Christi Ecclesia sedet et nidificat: cum in passione Domini spem suæ salutis ponit, et per hoc ab insidiis accipitris, id est, diaboli se tutandam confidit, et in eodem alios gignit. In foraminibus.··In fide, vel in capacitate, in qua fideles locati ab hostibus sunt tuti. Maceries est congeries lapidum, sine cæmento in unum compactorum, sic apostoli eadem fide et eisdem sacramentis sunt uniti. Ostende mihi.··Necdum habebat fiduciam, ut revelata facie gloriam Dei contemplaretur; sed quia jam ornata est, dicitur: Ostende mihi faciem tuam; sonet vox tua in auribus meis.··Ostenditur Domino facies,··recte operando: ostenditur sonus vocis,··salubriter prædicando. Ne erubescas prædicare crucem Christi, quamvis stultitia videatur incredulis, quam prædicaverunt Christi apostoli, qui sunt maceries et munimentum Ecclesiæ. Vel, maceries sunt prophetæ et patriarchæ, in quibus apostoli habent refugium. Quod intus pulchritudinis habes, et in secreto quietis didicisti, in publica actione ad utilitatem aliorum demonstra: nam mihi qui intima prospicio, tunc faciem tuam ostendi æstimo, cum utilitati proximorum bonam actionem ostendi considero. Auribus meis.··Non alienis, id est, meæ dilectioni, non alicui terreno, et opus et vocem expende. Vox enim tua.··Non aliena, sed ea, quam in die desponsationis te mihi servire promisisti.'

SNG 2:15 Multiple spaces in '2.15··Capite nobis.··Quoniam non sufficit nobis vitam nostram aliis in exemplum proponere, et bonam prædicationem facere, nisi etiam errantes corrigamus, et infirmos ab insidiis aliorum defendamus, recte dicitur capite non vobis, sed nobis; in hoc mihi enim servitis, in hoc vos remunerabo. Vulpes in foveis abduntur, et cum apparuerint, nunquam directis itineribus currunt, sic hæretici. Nam vinea nostra.··Pulchre, cum supra vineas plurali numero, hic singulariter vinea,··quia multæ vineæ per fidem et charitatem unam: et ideo sunt expellendi, qui eam volunt per hæreses scindere.'

SNG 2:16 Multiple spaces in '2.16··Dilectus meus mihi.··Tali affatui dilecti, mox amica columbini cordis simplicitate respondet, et injuncto officio se obedituram promittit; quasi dicat, non solum hortatur, sed etiam adjuvat. Dilectus meus mihi.··Sincero amore mihi copulatur, et ego illi.··Vel, dilectus talem exhortationem mihi facit, et ego illi faciem et vocem ostendo. Vel, dilectus meus mihi,··non alteri cuilibet, scilicet, gratiam præstabit et fructum rependet; et ego ei,··non alteri cuiquam, non in alia turba hominum, sed integra obedientia et devotione conglutinabor. Cunctis his sensibus apte convenit quod sequitur: Qui pascitur inter lilia.··Pascitur in nobis, quia corpus illius sumus et membra de membro; pascit nos ipse, qui caput est. Pascitur inter lilia,··cum fideles, qui sunt membra ejus, exemplis priorum fidelium in supernorum amore perficiuntur. Lilia.··Adustis membris mederi solent: sic sancti, si forte vident corda proximorum aduri flamma vitiorum, refrigerium consolationis et exhortationis adhibent. Quia hæc Domini pastio, quæ in sanctorum ejus profectibus agitur, usque ad finem sæculi pertingit. Nam ubi ad visionem pervenerint, in quo ultra proficiunt non habebunt, recte subditur: Donec aspiret dies.'

SNG 2:17 Multiple spaces in '2.17··Revertere, similis.··In excelsis mentibus vestigia pone, et ab illis aliquando etiam condescendendo inferioribus appare, qui in valle sunt. Revertere, similis.··Et quia ad ecclesias constituendas, et excolendas, et ad versutias vulpecularum abigendas provocas, et ut faciem meam tibi ostenderem, cum tuam faciem adhuc clare non videam, et per me non sufficiam, obsecro, illustra perfectius cor meum et corda illorum quibus prædicatura sum.'

SNG 3:1 Multiple spaces in '3.1··In lectulo.··Orantibus prædicatoribus de Judæa, ecce gentilitas Spiritu divino afflata ad agnitionem suæ salutis advenit, et inventam firmo amore tenet. Unde sequitur: Vox ejus plene intrantis. In lectulo.··GREG. Moraliter lectulum sibi sancta anima in nocte facit, dum omnes mundi perturbationes fugiens, secretum, in quo requiescit, comparat. In hoc lecto dilectum quærit: quia dum a sollicitudinibus vacat, in ejus inquisitione quomodo ad illum perveniat requiescit: sed dum in mundo vivit, tenebras mundi a se perfecte non excutit et quanto gravius patitur, eo frequentius quærit, et ferventius eum, quo invento tenebras amplius non patiatur. Sed quia in hoc mundo non invenit, ideo subditur: Quæsivi eum, et non inveni.··Quia vero maximo desiderio æstuat, et quidquid tenet, ei non sufficit, donec delictum inveniat: ideo perseverantiam inquisitionis subjungit, Surgam, et circuibo civitatem. In lectulo.··Ex quo Adam peccavit, cœpit homo in terrenis quiescere, et tamen duce ratione quasi per somnium veram beatitudinem intelligens, ipsam in terrenis putabat consistere. HIERON. Moraliter. In lectulo anima Deum quærit, quando in suo otio quidem appetit Deum videre, et ad eum de carcere carnis exire desiderat, sed non conceditur: et abscondit se sponsus, ut non inventus, ardentius quæratur. Et non inveni.··GREG. Quia mihi gentilitati non angelus, non propheta, non quilibet doctor in dubiis lumen divinæ cognitionis ostendit, ideo non inveni, quod ubi comperi, quod in lecto non posset inveniri, proposui in animo meo de lecto carnalium voluptatum exsurgere, et ad laborem salutiferæ inquisitionis accingi, et terra et mari publice et privatim universorum, quos sapientes audirem, magisteria adire. Vici,··sunt spirituales viri, qui dum ad cœlestia gradiuntur, angustam viam tenent. Plateæ,··id est, sæculares, qui multas voluptates sequuntur, et alta via incedunt. Omnes ergo circumit, quia omnes sanctos, qui sunt vel fuerunt, mente conspicit et imitatur: etiam in sæcularibus aliquando invenit, quod valeat ad inquisitionem sponsi: sed postquam laborem geminatum inquisitionis ostendit, iterum difficultatem inventionis subdit: Quæsivi, et non inveni:··sed dum quærit et non invenit, ipsa et quæritur et invenitur: Unde dicitur: Invenerunt me vigiles. Quæsivi.··Plurimo labore mundo peragrato, sapientium verbis discussis, nil certum de via veritatis addiscere potui.'

SNG 3:3 Multiple spaces in '3.3··Invenerunt me.··Cum sic inquirerem, Dominus hanc instantiam inquisitionis videns, tandem se manifestare dignatus est et cui inspiraverat, ut quæreret, quærenti donavit ut inveniret. Num quem diligit.··GREG. Illis volentibus docere, ista flagrans nimio amore prior alloquitur, Num quem diligit.··Ecclesia interrogat vigiles, cum prædicationem intente suscipit, et in ea bonorum operum exhibitione fructificat.'

SNG 3:4 Multiple spaces in '3.4··Cum pertransissem.··ID. eos transit, quia in ipsis videt formam ejus, quem quærit; et tamen transit,··quia Deum, qui est ultra, incipit imitari et intueri. Transit Petrus vigiles, dum contemnit prophetas, et Domino prophetarum dicit: Tu es Christus, Filius Dei vivi Matth. 16.. Donec introducam illum,··etc. Donec in fine mundi Synagogam, per quam auditum fide suscepi, et mysterium regenerationis ad fidem ejus revocare satagam. Ecclesia gentilis in fine revocabit Synagogam, quæ prius vocaverat illam per apostolos.'

SNG 3:5 Multiple spaces in '3.5··Adjuro vos.··Christus audiens se per hos introducendum, adjurat ne ei parent impedimentum. Adjuro vos.··Ideo repetitur hic versiculus in cantico amoris, ut non minorem se Dominus Ecclesiæ de gentibus, quam de Judæis collectæ curam habere: sed æqualem pro utriusque pace sollicitudinem gerere designet. Non minus enim hæc regina austri capitur amore sponsi, quam prima amica de Judæis. Cervosque.··Cervi est in senectute serpentem comedere, et pro siti a veneno concepta, ad fontem properare, et inde potando juvenescere, cadentibus pilis et cornibus: quod cuique fideli competit per lavationem baptismi.'

SNG 3:6 Multiple spaces in '3.6··Quæ est ista.··Ulterius agit de Ecclesia de gentibus conversa, quomodo apostolis fundamento accepto, deinde per successus temporum et graduum promotiones sit multiplicata. Quæ est ista?··Judæi conversi, videntes etiam gentes converti et in amorem sponsi pariter recipi; non ex invidia, sed quasi admirantes, et de societate fratrum congaudentes, inquirunt si salus sit promissa gentibus: quod multum fuerat dubium. Quæ ascendit.··Eodem tempore, et dormit, cum a carnalibus desideriis se alienat Ecclesiæ, et bonis operibus ad visionem sui conditoris appropiat. Per desertum.··Id est per medium gentium, quæ nulla erant virtutum fruge fecundæ, quas nullus propheta, vel angelus ad cultum Dei instituerat, vel: Per desertum sicut virgula fumi,··quia a mundi illecebris separata, cœlestibus præceptis est dedita. Fumus eodem tempore partim oritur, partim, qui prius ortus fuerat, solet in sublimioribus disparere: sic Ecclesia, in quibusdam suis membris semper gignitur nova, in quibusdam, qui prius nati fuerunt, semper colligitur ad cœlestia. Fumus ex igne natus ad alta conscendens paulatim se humanis subtrahit aspectibus: sic Ecclesia igne sancti solius Spiritus in amorem Dei accensa ascendere non desinit, donec a terrenis abstracta ad invisibilia cœli rapiatur. Ex aromatibus.··Nota quod aromata commemorans, primo myrrham,··deinde thus,··et postea universi pulveris pigmentarii ponit, quia prius est mortificare concupiscentiam carnis, postea offere Deo placabilia vota cordis, et sic cum humilitate crescere in omni virtutum genere. Pigmenta.··In pulverem redacta valent ad confectionem: sic virtutes cum non extollunt animum, sed quasi in pulverem, reputatione agentis, rediguntur, ad perfectionem perducunt. Pigmentarius,··vel homo qui operam dat virtutibus: vel Deus, qui virtutes largitur.'

SNG 3:7 Multiple spaces in '3.7··En lectulum.··Priori amice miranti respondet gentilitas determinans, quo ascendat, quia scilicet ad lectulum,··et per quid ascendat, quia scilicet media fercula sunt charitate constrata, et probat se in eamdem sponsi dilectionem accessisse, in qua prior est: quia similiter habet nuptialem apparatum, et prædicatores habet, quos Deus ad nos non misisset, nisi eos præelegisset. En lectulum.··Lectulus veri pacifici, æterna beatitudo, in qua rex cum sanctis quiescit, ad quem Ecclesia per desertum partim quotidie pervenit, tandem perfecte perveniet. Vel etiam lectulus Dei est in præsenti quieta conversatio sanctorum. Utrumque lectum ambiunt fortissimi:··quia et præsentem quietem, et pacem Ecclesiæ prædicatores contra incursus tuentur, et internam patriæ cœlestis quietem quique perfectiores fixa intentione speculantur. Isræl.··Id est vir videns Deum, quo nomine juste vocantur omnes, qui ad divinæ visionis gaudia tendunt. Inter quos fortissimi sunt, qui vel cœlestis dono speculationis sublimantur, vel prædicationis ministerium suscipiunt.'

SNG 3:8 Multiple spaces in '3.8··Omnes tenentes gladios.··Qui indesinenter habent verbum Dei in promptu, et ad resecanda superflua et in se et in subditis, et ad repellendos hostes et conculcandos. Omnes tenentes gladios.··Verbum Dei tenent, et periti sunt qualiter utantur illo, tam alios quam se quantum ad vitia expugnando. Ad bella doctissimi.··Quia tot millibus annorum contra diabolum in carnis fragilitate pugnaverunt, ex assiduo usu docti sunt. Propter timores.··Ne insidiæ tentatoris; si eos securos inermesque repererint sternant: et ne eis expugnatis lectulus quem custodire debuerunt, fœdetur, scilicet, ne præsens pax Ecclesiæ violetur, et sic futura beatitudo amittatur.'

SNG 3:9 Multiple spaces in '3.9··Ferculum.··Non solum per hoc, quod et in præsenti in lectulo Salomonis quiesco, et ad futurum lectulum festino, et fortissimos custodes habeo, apparet quod salus sit promissa gentibus: sed etiam per hoc, quod de nobis fecit quoddam ferculum, id est quod de loco ad locum ferret sui verbi dispensatores, vel in quibus ipse per mundum feratur. Vel ita: Pacificus, ad cujus lectulum propero, ita munivit me: et hoc fecit per ferculum, id est per apostolos, per quos, sicut in cathedra fertur, quos ad meam salutem vel nostram misit.'

SNG 3:10 Multiple spaces in '3.10··Reclinatorium aureum.··Id est, sui speculatores plenos divina sapientia, vel reclinatorium facit in ferculo, cum spem perpetuæ quietis fidelibus promittit. Aureum,··quia requiem suæ visionis gloria coruscam præparat. Ascensum purpureum.··Ascensus sunt illi, per quos aliquis potest scandere primum ad virtutes, postea ad sancta sanctorum: qui sunt purpurei,··id est ad martyrium prompti. Vel, ipsæ virtutes, sunt ascensus,··quæ sunt vera purpura:··quibus decorantur animæ fideles. Vel, ipse Christus ascensus,··per quem et in Ecclesiam et in cœlum intratur. Purpureus,··quia lavit nos in sanguine suo: et nullus ingreditur Ecclesiam, nisi sacramentis Dominicæ passionis imbutus. Media charitate constravit.··Vel charitate, qua pro nobis passus est. Media,··id est, Ecclesiæ corda, instar strati paravit, ubi fideles animæ molliter quiescant: quia totam eam intrinsecus supernorum amore replevit: unde addit: Propter filias Jerusalem.··Propter animas cœlestium desiderio æstuantes quia quanto magis nos dilexit, tanto magis ad patiendum pro eo nos accendit. Media GREG. Ecce consolatio. Qui non potest sanguinem pro Domino fundere, diligat proximum propter filias Jerusalem,··quia non sunt dicendi filii, id est firmi, sed filiæ, quæ per charitatem a Dei ædificio non alienæ sunt.'

SNG 3:11 Multiple spaces in '3.11··Egredimini et videte,··etc. Pulchro ordine post enarrata regis dona, ipsam quoque speciem et ornatum ejus prædicare incipit, et ad videndum eum invitat. Et attendendus est ordo, et successus hujus Ecclesiæ, quæ de Judæorum primitiis instituta, prælatis, judicibus, aliisque gradibus illam primam, jam post apostolos tepidam admonet, ut successoribus et contribulibus eorum a quibus prædicata fuit, vicem mater reddat. In diademate.··Quasi latentem in humanitate, qua vicit diabolum: et caro fuit causa hujus victoriæ nisi Deus carne obumbraretur, diabolus eum non aggrederetur. In diademate,··id est, in illa spinea corona, qua coronavit eum Judæa sua. Qui coronavit eum.··Qua humanitate honestavit eum mater: in hoc quod virgo est, non deturpans ut aliæ mulieres, sorde originalis peccati: et mittit nos ad historiam. Quasi: Credite nativitatem, passionem, resurrectionem. Hæc descriptio pro Ecclesiæ multiplicitate extenditur. Desponsationis illius.··Si illius referimus ad matrem, dicimus in tempore annuntiationis: si ad fidelium, resurrectionis, quæ præcipua lætitia fuit, quia tunc solutum est genus humanum.'

SNG 4:1 Multiple spaces in '4.1··Quam pulchra es.··Cum sponsa de gentibus conversa jam tantæ sit perfectionis, ut Judæis versa vice prædicet et sponsum laudet: ipsa quoque dignam laudis recompensationem a sponso recipit. Hæc descriptio pro Ecclesiæ multiplicitate extenditur. Pulchra actione, quia sicut virgula fumi per desertum ascendit, pulchra prædicatione, quia ad suum consortium proximas attrahit. Oculi.··Id est, sensus tui contemplatione spiritualium rerum sunt excellentes et reverendi. Per partes intendit laudare. Absque.··Magna est gloria aperti operis, sed longe incomparabiliter æterna retributio, quæ videri non potest. Capilli tui.··Ut facilius cuncta liquescant, breviter singula percurramus. Capilli,··sunt spontanei pauperes. Genæ,··summi prælati. Dentes vero genarum, alii inferiores prælati. Labia,··sermocinatores. Capilli tui.··Si in oculis acumen spiritualium sensuum accipitur, in capillis potest notari pluralitas cogitationum, quæ omnes ad unum finem cœlestis boni tendunt. Unde capreis æquantur, quæ animalia munda sunt, et ardua rupium quærunt gratia pastus. Quæ ascenderunt.··Unam de naturis capreæ ponit, ut sic de aliis intelligatur, et illam magis virtutem prædicat qua auditores magis indigere perspicit. Quæ ascenderunt.··De illo, qui est testimonium se imitantibus, sicut ipse promisit: Qui me confessus fuerit coram hominibus,··etc. Luc. 12.'

SNG 4:2 Multiple spaces in '4.2··Dentes tui sicut greges tonsarum.··Sicut in capillis, fragiliores Ecclesiæ populi, qui numerositatem præstant, signantur: sic in dentibus fortiores quique et ad regendam Ecclesiam apti, qui firmitate prævalent. De lavacro, omnes.··Omnium est, baptismo purificari: perfectorum est, et maxime eorum, quibus cura ovium est commissa, renuntiare omnibus quæ possident. Gemellis fetibus.··Id est consimilibus fetibus, quia tales alios reddunt quales ipsi sunt. Vel, duplices fetus, opera geminæ charitatis, ut fideles conversi de utroque populo. Vel, fides et opus. Et sterilis non est.··Nec illi inter steriles deputantur, qui abluti statim ex hac vita rapiuntur. Habuerunt enim sobolem fidei quam vel ipsi pro se, vel alii pro ipsis confessi sunt. Habuerunt etiam votum bonæ operationis, quod inter oves Christi, si exspectati fuissent, socialiter exercerent, unde dicitur: Consummatus in brevi explevit tempora multa Sap. 4..'

SNG 4:3 Multiple spaces in '4.3··Sicut vitta.··Prædicatores vitta dicuntur, quia fluxas cogitationes in cordibus hominum suis prædicationibus restringunt, ne diffluant et cordis oculos premant. Coccinea.··Quia Dominici sanguinis, quo redempta est Ecclesia, pretium prædicare non cessat: vel quia prædicatio sancta charitatis ardore flammescit. Labia tua.··Dentes qui terunt: labia quæ trita aperiunt. Eloquium tuum dulce.··Dum, quæ dicunt faciunt suas prædicationes hominibus quasi sapidas escas apponunt. Sicut fragmen mali punici, ita genæ.··In colore exterius puniceo,··voluntas martyrii: in albis granis quæ cortice fracto videntur, candor virtutum: qui augetur, dum caro colliditur: candor etiam, cum impleta passione miraculis nitent. In genis verecundia, in malo punico passio Christi. Habet ergo ruborem Ecclesia in genis, cum sacramentum Dominicæ passionis fatetur verbis, et ostendit candorem cum pulsata pressuris, castitatem puri cordis probat, et factis, quid gratiæ salutaris crux habeat, pandit. Absque eo.··Licet sint magna, quæ exterius apparent: majora tamen in occulto retinent, quæ divini oculi soli vident. Latet.··Confessionem vivificæ crucis possunt omnes in Ecclesia audire, pressuras Ecclesiæ videre, vel etiam miracula quæ ipsi Ecclesiæ sunt divinitus collata, possunt infideles cum fidelibus intueri: ipsa autem sola anima novit quanto teneatur amore vitæ invisibilis, quanto amore erga Deum et proximum flammescat.'

SNG 4:4 Multiple spaces in '4.4··Sicut turris David.··Turris est expugnabilis prædicatorum constantia, quæ ad defendenda fidei ædificia, et ad repellenda hostium tela, forti manu Dei, et desiderabili rege constructa est cum propugnaculis:··id est, cum divinarum Scripturarum notitia, quando aperit sensum, ut intelligant Scripturas, et dictis præcedentium suam confirmant prædicationem, propugnacula etiam, miraculorum dona, quibus prædicatio astruitur. Nam sanatis morbis corporalibus, ad salutem animæ facilius pervenitur. Collum tuum.··Collum extendimus, quando longius prospicimus: Sic prædicatores, collum, propter hostium de longe speculationem: Turris,··propter fortitudinem et propter excelsam cœlestium gaudiorum contemplationem. Vel, collum,··quia cibos in corpus demittunt, vel quia corpus capiti jungunt: unde, Dominus dat panes, discipuli autem turbis apponunt. Propter aliud prædicatores, oculi;··propter aliud, dentes:··propter aliud, genæ:··propter aliud collum vocantur. Propugnacula sunt in divinis Scripturis infringibiles sententiæ, in quibus tuti sunt, qui de longe ab incursantibus se defendunt. Mille clypei.··Clypeus, ista firmissima ratio est, qua freti sponte contra hæreticos prodeunt, et se muniunt, dum illos percutiunt. Omnis armatura.··Id est, omnis instructio, vel operationis, vel doctrinæ cœlestis, per quam sancti non solum evadunt, sed etiam acies superant malignorum: dum quosdam et ab errore vel vitiis retrahunt: quæ omnia a prælatis dependent, quia ab eis resistendi exemplum et vincendi accipimus.'

SNG 4:5 Multiple spaces in '4.5··Duo ubera.··Multis figuris eadem Ecclesiæ mysteria repetuntur; sed repetita novi semper aliquid afferunt, et per ipsam novitatem animos audientium amplius delectant. Duo igitur ubera,··prædicatores de duobus populis, qui oculi dicuntur quia occulta proficiunt. Dentes,··quia improbos corrigunt, et in corpus Ecclesiæ trajiciunt: Collum,··quia vitalem flatum, æterna gaudia prædicando, ministrant, et cibos doctrinæ. Ubera,··quia lac parvulis in Christo infundunt, qui sunt hinnuli capreæ,··quia acute, quæ sunt agenda, discernunt, veloci cursu operationis de valle lacrymarum avolant. Gemelli,··quia eamdem fidem, eadem sacramenta prædicant: qui ne lac quod erogant in eis deficiat, pascuntur floribus Scripturarum et exemplis sanctorum ea semper recolendo. Duo hinnuli Duo populi, qui per humilitatem parvos se et peccatores intelligunt, sed charitate currentes, omnia obstacula mundi transeunt, et saltibus contemplationis ad superna conscendunt. Qui pascuntur.··Quia in his refectionem habent, qui florent virtutibus et splendent, dum ipsum Deum, quem desiderant, adhuc de vicino videre non possunt.'

SNG 4:6 Multiple spaces in '4.6··Donec aspiret dies illa.··Postquam, nec docendi ultra nec discendi tempus erit, sed consummatis omnibus hujus mundi tenebris, omnes fulgebunt sicut sol. Vadam ad montem.··Et quia Ecclesia per singula talis est. Vadam,··id est, addam gratiam, tam inferioribus quam majoribus. Vadam.··Quia novos populos quotidie congregabo. Et quia sermo est ad Ecclesiam de gentibus, potest non incongrue videri promissa vocatio Synagogæ, quæ in fine mundi est futura: seu vocatio quarumcunque gentium. Unde mox de amplissima pulchritudine unius ejusdemque Ecclesiæ, quæ vel de Judæis vel quibuscunque gentibus per totum orbem est congreganda, subditur, Tota pulchra es.'

SNG 4:7 Multiple spaces in '4.7··Tota pulchra es.··Non solum in electioribus membris, quæ enumeravi, sed etiam in illis qui pusilli et fragiles videntur.'

SNG 4:8 Multiple spaces in '4.8··Veni de Libano.··GREG. Et quia vado ad te, tu debes venire ad me, cogitatione, locutione, opere. Vel, primus gradus est in carne pro bono opere: secundus in absolutione carnis ad percipiendam beatitudinem in anima: tertius recepto corpore quando in resurrectione duplices recipient stolas. Veni fide, veni opere, veni alios adducendo: vel ter veni propter fidem Trinitatis. Libanus mons Phœnicis, Hebraïce interpretatur candidatio,··Græce thus:··unde supra, Vadam ad montem myrrhæ et ad collem thuris.··Dum prædicatores convertunt tales ad salutem, crescit corona de principibus victis certamine eorum. Veni.··Quasi: ne timeas, ne sola venias: quia multos tibi addam. De capite Amana.··Amana mons est Ciliciæ, Sanir et Hermon montes Judææ, in quibus leones habitant, per quos dæmones notantur, qui contra nos sæviunt: et quia illi convertuntur, quorum corda fuerunt cubilia leonum, dum vicissim eorum confessione Dominus creditur, quasi de leonum cubilibus coronantur, de quibus leo pellitur. Per Amana habemus illos, quos ipse, et per quos alios diabolus per magni studii vigilantiam decipit et conterit. Per Sanir, eos ad quos ignorantia talis deceptionis volat. Per Hermon, tales qui quasi in natura prompti sunt ad nequitiam, non quod diabolus designat. Per cubile leonum,··illos quibus, et per quos aliis persecutoria dominatur sævitia. Per pardos hæreticos, quorum distinctis dolis decipit, de quorum singulorum principalibus Deus suis victoriæ confert coronam. De cubilibus leonum. Leones,··propter superbiam, vel violentiam. Pardi propter crudelitatem vel variationem malignarum artium. Montium nomine superba infidelium corda designantur.'

SNG 4:9 Multiple spaces in '4.9··Vulnerasti cor.··Ideo debes venire, et de acquisitione aliorum laborare, quia diligo te. Vel, ideo dabo tibi coronam de hominibus illis, quia præparasti mihi in te locum dilectionis. Omnis tua pulchritudo mihi placet, sed maxime placet unitas catholica, quam et in prælatis et in subditis video.'

SNG 4:10 Multiple spaces in '4.10··Quam pulchræ,··etc. Supra sponsa in dilecto ubera laudabat, hic dilectus ubera commendat: in quo notatur unitas Christi et Ecclesiæ, quia sunt duo, ut ait Apostolus, in carne una: ideo simili laude alter alterum laudat. Doctrina est Christi, quia data est Ecclesiæ, quia ministrat. Et merito amo te, quia doctrina tua, quæ continetur in superioribus uberibus, est pulchra ad consolationem infirmorum et sustentationem parvulorum. Mammæ,··dilectio Dei et proximi: per quas mens sancta sensus suos nutrit, dum Deo charitate conglutinatur, et proximis, quod potest, impendit. Quas mammas quantum sponsus diligat, in repetitione laudis manifestat dicens: Pulchriora sunt ubera,··etc. Odor.··Id est suavissima fama fidei dispersæ per totum orbem, latior est quam lex patrum, quæ in sola Judæa coangustaretur. Super omnia aromata.··Id est, super omnia bona opera, quæ faciunt improbi, quæ etsi aliquando hominibus placent, tamen Deo nunquam, quia ex charitate non procedunt. Vel, super institutiones Veteris Testamenti, quæ fuerunt figura horum.'

SNG 4:11 Multiple spaces in '4.11··Favus distillans.··Superius per labia,··doctores, hic per labia ipsa vox doctorum. Unde et melli congrue comparantur. Favus,··mel in cera. Mel in cera est spiritualis eloquiorum sensus divinorum in littera distillans, quia pene singulæ sententiæ multos habent sensus. Vel aliter: In favo mel latet, cera videtur: labia ergo favus vocantur, quia dum in carnis fragilitate sapientia magna habetur, quasi mel in cera absconditur. Mel et lac sub lingua. GREG.··Tanta est spiritualis dulcedo in verbis, quanta corporalis est in melle et lacte:··et hoc sub lingua,··id est, non cuilibet patens, sed tantum bonis. Qui peccantem aspere corripit et inter aspera dulcedinis quiddam admiscet, habet mel, non in lingua, sed sub lingua. Odor vestimentorum.··Id est fama bonorum operum, quibus vestiuntur, ne nudi inveniantur, et quibus turpitudo præcedentium delictorum operitur, est sicut thus, quia in omnibus operibus suis orat, cum bene operatur, cum intentione perveniendi ad Deum, unde: Sine intermissione orate I Thess. 5.. Supra nomine unguentorum,··infusio sancti Spiritus ostenditur, quibus corda fidelium illustrantur et ad spirituale certamen præparantur: Vocabulo vestimentorum,··facta justorum notantur, quæ foris sunt. Unde et pulchra distinctione, quæ per homines fiunt opera, thuri comparantur; quæ vero divina largitione fiunt dona, modum comparationis excedunt. Consulte postquam singula Ecclesiæ membra Dominus sigillatim prædicavit, etiam unguenta quibus tota esset delibuta, digna laude commendat. Nulla sunt quippe membra, vel magna vel parva quæ non hujus unctionis spiritualis sint infusione consecrata. Laudavit et vestimenta,··id est opera justitiæ, quia et hic omne corpus ejus ornatur. Nemo quippe in ea vitam meretur, nisi operibus justis indutus, quæ vel ipse fecit, vel si infans erat, alii pro eo fecerunt, et in illo.'

SNG 4:12 Multiple spaces in '4.12··Hortus.··Assimilaverat eam mulieri pro perfectione, pro speciositate, pro singulorum dispositione graduum, pro decentis unitatis compositione. Sed quia parum videtur amanti singulas partes sponsæ singulis rebus pretiosis coæquare, totum pariter plurimis et maximis speciebus comparat. Comparat igitur horto, pro copiosis operum fructibus in quo fieri quatuor contingit: in primis fons baptismi, sine quo nullus sequitur fructus; deinde unguenta, id est dona Spiritus sancti, qui sunt prima fomenta, ut etiam arbores crescant et fructus ferant, scilicet illa in cordibus rudium adhuc et tenerorum proposita, quando deliberant per Spiritum sanctum, quia mundo renuntiabunt et adversa sustinebunt, et similia; postea arbores, illi eisdem, vel alii jam crescentes, jam florentes; tandem fructus maturi, quorum operum perfectione jam reficitur Christus. Sed hic non ordinat, secundum quod alterum sequitur post alterum, sed a digniori incipit, ut istius sponsæ commendatio sit captabilior illi alii sponsæ, cui istam intendit commendare. Duos hortos ponit, in quo status duo contemplativorum et activorum signantur, quorum uterque conclusus; quia ab adversario colligi non possunt, vel fructu privari. Multi inter fideles conversantur in quibus hostis habet locum, sed hi in horto fructifero non sunt computandi, sed ut palea ejiciendi. Fons signatus.··Quia Ecclesia, quæ fontis nomine designatur, primum parva in Judæa, postea dilatata est per orbem terrarum, recte subditur. Emissiones tuæ:··quia illa parva Ecclesia de Judæis adjuta fonte paradisum emisit ex se. Ecclesia fons,··quia doctrina salutari redundat, unde proximos irrigat. Signatus,··quia spiritualis sensus indignis absconditur, nulla incursatione turbatur.'

SNG 4:13 Multiple spaces in '4.13··Emissiones.··Id est fructus horti, scilicet opera quæ post plantationem et irrigationem baptismi prodeunt, sunt mihi mala punica,··id est matura refectio, ita me delectans ut paradisus. Cypri.··Id est directi, et in altum crescentes, in humanitate graciles et attenuati, quorum operibus juncta charitate inungitur princeps. Cyprus divinam gratiam, nardus Dominicam passionem, crocus charitatem exprimit. Cyprus est in Ægypto aromatica arbor, semine candido et odorifero, quod coquitur in oleo et exprimitur, inde unguentum regale quod cyprus dicitur paratur. Sic in tenebris hujus mundi divinæ gratiæ benedictio in pinguedine charitatis suscipitur et flammis tentationum probatur, quibus sociatur nardus herba humilis, id est fides Dominicæ passionis et imitatio. Conjungitur ergo cyprus nardo,··cum divina gratia confortat nos compati Christo. Item nardus croco jungitur: cum in charitate Christi mortem libenter accipimus. Nardus est redolens et calens, et significat charitatem. Crocus est aurei coloris et significat divina sapientia imbutos.'

SNG 4:14 Multiple spaces in '4.14··Fistula et cinnamomum.··Fistula quæ et casia,··arbor aromatica, sed parva: est autem robusti corticis et purpurei, quæ ad curandas viscerum molestias valet, quæ pro sui brevitate a quibusdam inter herbas odoriferas reputatur, quæ humiles spiritu significat, quæ Dominicæ passionis memores, ad patiendum pro Domino sunt parati. Cinnamomum est brevis arbor, sed odorifera et dulcis, cinerei coloris ad medicinæ usum fistulæ duplo præstans. Et significat illos qui se infirmos reputant, quorum humilitas apud Deum dulcedinem habet et laudem. Et bene post fistulam purpuream ponitur cinnamomum cinerei coloris; quia per recordationem Dominicæ passionis oritur nobis despectus nostræ virtutis. Fistula et cinnamomum in horto cum lignis Libani prodeunt: quia in Ecclesia, qui humiles et patientes sunt, cum illis, qui Ecclesiam prædicando vel virtutes faciendo muniunt, palmam retributionis exspectant. Cum universis lignis.··Sicut fistula et cinnamomum, humiles sanctorum cogitationes: sic et ligna Libani, quæ alta et robusta sunt, demonstrant sublimes sanctorum actiones et orationes. Myrrha imputribile reddit corpus, et significat illos qui amaritudine et patientia corpus suum reddunt securum a motibus carnalibus et ab omni adversa parte. Alœ non tantam vim habet, quantam myrrha, sed tamen valet contra putredinem. Primis.··Id est, cum charismatibus virtutum excellentioribus. Et pulchra conjunctio herbarum et arborum cum unguentis: quia dum carnem a lascivia refrenamus, consequens est ut majora dona spiritus suscipiamus. In horto Domini concluso, inter alia nascitur.'

SNG 4:15 Multiple spaces in '4.15··Fons hortorum.··Qui de primitiva Ecclesia processit in mundum doctrina cœlestis, quæ plures ecclesias, scilicet hortos procrearet. De quo fonte bene subinfertur: Puteus aquarum viventium,··quia eadem doctrina Ecclesiæ, et fons hortorum est, quia spirituales fructus gignit, in his quos instruit: et puteus est propter occulta mysteria quæ solis sanctis per revelationem sancti Spiritus panduntur. Aquarum viventium,··propter divina eloquia, quæ de invisibilibus divinæ gratiæ thesauris procedunt, atque in vitam æternam ducunt. De Libano,··id est, de ipsa Ecclesia, quæ et candida est per munditiam fidei, et alta per virtutum gratiam.'

SNG 4:16 Multiple spaces in '4.16··Surge.··Et cum talis sit hortus, surge,··id est, discede vel impugna. Surge.··Horto consito et irrigato, restabat ut omnibus firmiter et ordinate compositis, nequaquam adversariis illius, tentandi negaretur accessus, sed potius monstraretur, quia quo amplius flagellantur, eo amplius interna fluctuum illius suavitas panditur. In aquilone,··mundi adversa; in austro,··blandimenta intellige, quia gemina expugnatione probatur Ecclesia. Surge,··permittentis est, non imperantis. Perfla.··Alter vexando, alter recreando. Perfla,··id est, infer tribulationem, vel persequendo, ut Ecclesia in utroque pulsata et probata mirum odorem constantiæ suæ et abundantioris virtutis ubique diffundat, et in fine mundi positos inenarrabili fragrantia suæ suavitatis satiabit.'

SNG 5:1 Multiple spaces in '5.1··Veniat dilectus.··Qui promisit se futurum mecum usque ad consummationem sæculi,··modo cum magis indigeo majori gratia, me visitet. Veniat dilectus.··Audiens Ecclesia se tentationibus probandam, provisioni dilecti non contradicit: sed ne superetur, auxilium illius quærit, qui non patitur nos tentari supra id quod possumus.··I Cor. 10. Vel, potest ex voce perfectorum sic intelligi. Veniat dilectus.··Quasi: Sicut eum semper diligimus, ei et servire curamus: sic ipse in tentationibus non sinat nos usque ad defectum concuti, sed jam reddet nobis mercedem piæ devotionis. Veni in hortum.··Sponsus desiderio Ecclesiæ respondens, eadem quæ petebantur, se jam fecisse testatur: unde extranei multum in amorem ipsius possunt accendi. Veni,··errantes corrigendo, infirmos sublevando, bona agentes confirmando, maturos mecum in requie collocando. Messui.··Quadam falce mortis ab hac vita præcidi, et in cellaria beatitudinis perduxi. Comedi favum.··Per favum,··qui in Scripturis dulcedinem spiritualis intelligentiæ quærunt, et aliis dilucidant; per mel,··qui epulas divini verbi sibi appositas libenter gustant, et his insatiabiliter vesci desiderant; per vinum,··fortes cœlestium prædicatores; per lac,··infirmi adhuc auditores, qui licet diversis studiorum modis discrepent, una tamen supernæ retributionis spe communes, supernus arbiter approbat. Comedite, amici.··Non solum ipse piis electorum actibus delectatur: sed etiam hortatur fideles ad congaudendum super tali convivio, ut amplius inter se mutuam dilectionis curam exhibeant, et minores quod in majoribus viderint, memoriter imitari satagant. Inebriamini, charissimi.··GREG. Post potum gaudii, ipsas virtutes bonorum retractando, torporem mentis discutite, et ad amorem æternorum accensi, temporales pœnas non sentiatis; sicut ebrius, qui obliviscitur omnium temporalium; comedit, nec satiatur: qui epulas Scripturarum didicit, justorum exempla novit, nec tamen vitam correxit; bibit, et non inebriatur, qui præcepta vitæ lætabundus audit, sed ad implenda piger remanet.'

SNG 5:2 Multiple spaces in '5.2··Ego dormio.··Ecclesia gentilium multipliciter commendata ne secura prædicationem dimittat, et soli contemplationi intendat, injungitur ei de aliorum confirmatione. Et hic agit de illa successione Ecclesiæ, quæ est in hoc præsenti sæculo, ab illo scilicet tempore, quo plenitudo gentium intraverat usque ad finem mundi, quando Judæi intrabunt; et hic non, videtur mitti ad omnimodos infideles, sed potius ad eos exhortandos, qui sunt tepidi in Ecclesia, et dicit itaque ipsa Ecclesia: Ego dormio. Aperi mihi, soror mea,··etc. Surge ab otio et quiete contemplationis, et aperi corda, ut remotis vitiorum obstaculis lucem veritatis perspicue admittant. De sanguine meo, soror mea;··accessu meo, proxima mea;··de spiritu meo, columba mea;··de sermone meo quam plenius ex otio didicisti, perfecta mea. Caput meum.··Id est fides mea, et amor mei in cordibus eorum excæcatis amore terrenorum refrixit, et quasi prorsus defecit. Cincinni mei.··Id est amor proximorum, qui sunt mei capilli capiti adhærentes: sunt pleni guttis noctium,··id est, patiuntur grave frigus persecutionis tenebrosorum, id est eorum qui et erga me sunt infideles, et proximos persequuntur; et causa horum corrigendorum oportet te dulcedinem contemplationis interpolare interponere.'

SNG 5:3 Multiple spaces in '5.3··Exspoliavi me.··Ecclesia non inobediens de injuncto officio, sed metuens in assumenda fratrum cura, ne corruat in peccata, sine quibus non transigitur hæc vita, respondet: Exspoliavi me.··Quomodo fieri potest ut de culmine contemplationis egrediens, rursus mundi sordibus polluar, quia recepta sollicitudine temporalium subsidiorum, quamlibet eximius doctor, difficile vitat peccatum. GREG. Qui ad sollicitudinem regendarum animarum se accingit, restat ut quibus æterna prædicat, ad providenda quoque eis temporalium necessitatum subsidia invigilet.'

SNG 5:4 Multiple spaces in '5.4··Dilectus meus.··Ecclesia timente casum, quia Dominus amorem erga se nostrum, in proximorum maximo amore vult cognosci, apte subditur: Dilectus meus,··quasi: Pertimesco quidem sæculi conversationem; sed intelligo, quod charitas operit multitudinem peccatorum; et confido in dilecti mei auxilio, a quo jam sunt compuncta corda eorum. Manum suam.··Operantem compunctionem, vel, ad memoriam nostram reduxit operationem, quam operatus est in nobis, quia nullius egens, de sinu patris egrediens, in terra pro nobis conversari voluit. Manum suam mittit, cum virtute sua animum per subtilem intellectum pulsat. Et venter.··Potest per ventrem intelligi mollities et fragilitas illorum qui prædicationis officium suscipiunt, quia se minus idoneos recognoscunt, et timent. Venter.··Id est molles et fluxa pars inter nos; vel, ventris nomine cor designatur, qui sicut cibi in ventre, ita cogitationes in corde excoquuntur. Cor contremiscit, si facere recusat pro proximis, quod Deus fecit pro inimicis. Et venter intremiscit, quia infirmitas gaudens de cœlesti intellectu in sua exsultatione turbatur, et timet ne perdat, quod tenere nescit.'

SNG 5:5 Multiple spaces in '5.5··Surrexi, ut aperirem.··Surrexi a dormitione ad laborem; quia necesse est ut qui veritatem prædicare disponit, prius ad agenda ea quæ prædicat assurgat, ne aliis prædicans ipse reprobus efficiatur; cui subjuncta verba conveniunt, Manus meæ distillaverunt,··etc. Et digiti mei pleni sunt myrrha.··Digiti, id est discretio, ut solo contuitu supernæ retributionis, non pro humano commodo ostendantur operari. Sicut enim in manu sunt discreti digiti: sic in operibus oportet discretionem adhiberi, alioquin non valent.'

SNG 5:6 Multiple spaces in '5.6··Pessulum ostii.··Causam peccati, id est incredulitatem, et quamlibet aliam: quia ut pessulum, ostium; sic causa detinet peccatum, qua remota removetur, et sublato peccato patet via Christo. Dixerat, quia dilectus manu missa per foramen se tetigerit ac tremore concusserit: cujus tactu vehementer inflammata, cupit jam non per angustiam foraminis ejus manu contingi, sed patefacta cordis janua felicissimo ejus amplexu perfrui, id est suavitate divinæ illustrationis, quam raptim senserat, plenius satiari, sed quia nulli electorum in hac vita conceditur perfecta visio æternorum, quæ in alia vita reservatur, subditur recte: At ille declinaverat. Anima mea,··etc. Ecce jam tertius gradus: primitiva fuit ex Judæis conversa; per quam, et postquam hæc gentilis, de qua hactenus actum est; quæ Gentilis ut diximus, hanc tertiam instituit, de qua modo exsequitur: quæ usque ad novissimam intrationem reliquiarum Isræl durabit successu prælatorum et subditorum. Transi quidem, sed tamen locutus est mihi mandata sua relinquens, ut patienter eum exspectarem: et postquam locutus est, Anima mea liquefacta est. Quæsivi et non inveni illum: vocavi,··etc. Vox ejusdem Ecclesiæ, quæ aperuit, secundum illos quos aperuit: quæ prius erat venter vel vox ipsorum.'

SNG 5:7 Multiple spaces in '5.7··Tulerunt pallium.··GREG. Pallium tollunt prædicatores, quando, si quid pompæ sæcularis residuum erat, ab anima auferunt, vel, si quod peccatum per ignorantiam inerat, detegunt.'

SNG 5:8 Multiple spaces in '5.8··Adjuro vos, filiæ Jerusalem, si inveneritis,··etc. Adolescentulæ jam ad aliquam cognitionem promotæ, ad famulos Dei, quos angelicam in terris vitam agere credunt, devote veniunt et eos exorant, ut in tempore suæ orationis Domino se commendent. Vos filiæ Jerusalem supernorum spirituum, qui jam cum Deo regnant. Vel, per filias Jerusalem possumus accipere etiam inferiores in Ecclesia, quos etiam admonent superiores, ut secum quærant: quia quod a pluribus quæritur, quandoque citius reperitur, et, ut ubique charitas dilectionis ostendatur.'

SNG 5:9 Multiple spaces in '5.9··Qualis est dilectus.··Hæc sponsa recolens intima conscientiæ, expavescit, et pigritiam suam accusans ex humilitate ad laborem festinat, dicens: Obsecro, quia sic adjurasti nos fervore divinæ charitatis, quam habes, me quoque fac ardere, et salutari admonitione in ejus amore me confirmes. Apta et præconia virtutum ac potentiæ ejus congrua laude decantans, denuo interrogatur, in qualium mentibus ejus soleant vestigia reperiri.'

SNG 5:10 Multiple spaces in '5.10··Dilectus meus candidus et rubicundus.··Condigna quærentibus a parte sponsæ responsio. Dilectus meus.··Primo, mundus et sanctus venit in mundum, postmodum passione cruentus exivit de mundo. Per candidum,··amorem Divinitatis; per rubicundum,··carnem passam accipe, ut Deum et hominem notet, et in utroque electus. Electus ex millibus.··Quia unus Mediator de omni numero angelorum, vel hominum acceptus; unde dicitur: Hic est Filius meus dilectus,··etc. Matth. 3. Quia non est inventus alius, neque in cœlo, neque in terra qui acciperet librum Apoc. 5..'

SNG 5:11 Multiple spaces in '5.11··Caput ejus aurum optimum.··Alia translatio: Crines ejus abietes.··Abies, Græce vocatur. Ude hic elate, non Latinum, sed Græcum videtur. Vel caput, id est Divinitas, quia caput Christi Deus Cor. 2.. Comæ ejus,··id est, cogitationes ejus sanctæ et rectæ, et tamen stultis despicabiles. Nigræ quasi corvus.··Despicabiles mundo, quasi illa clamosa et improba avis. Vel, quasi corvus,··ut nulli sacramenta Ecclesiæ committant, donec sibi, vel matri similari videant, vel, quia cum pulchri sunt, se fuisse nigros intelligunt ex natura sua.'

SNG 5:12 Multiple spaces in '5.12··Oculi ejus sicut columbæ.··GREG. Solent columbæ juxta fluenta aquarum residere, ut volantium avium in aqua umbram videant, et sic ungues vitent: sic sancti in Scripturis fraudes dæmonum prospiciunt, et ex deceptione, quam attendunt, quasi ex umbra hostem cognoscunt, et fugiunt, quæ fluenta plenissima dicuntur, quia de quibuscunque in Scriptura consilium quæritur, per illam ad plenum invenitur. Potest in rivulis, veteris legis eruditio; in fluentis, evangelica perfectio intelligi: quia prædicatores et nova et vetera proferunt. Oculi ejus.··Id est, dona sancti Spiritus, quæ ipse dat, quæ amatores suos, non in cœno more porcorum volvi permittunt, sed in similitudine aquarum claros et perspicuos reddunt, nil tenebrosum habentes. Unde et rivulis et mundis aquis, non stagnis turbulentis comparantur, quia Deum vident, et divinorum charismatum luce replentur. Quæ charismata, quia sola gratia dantur, subditur: Quæ lacte sunt lotæ.··Quia sicut mater sola naturali dilectione lac filiis ministrat, sic Deus sola gratia dona charismatum filiis donat. Quæ resident juxta fluenta plenissima aquarum: quia quanto de Deo clarius vident, tanto magis ad altiora cognoscenda intendunt.'

SNG 5:13 Multiple spaces in '5.13··Genæ.··Id est, modestia et pietas Salvatoris, quæ in illo singulariter refulsit. Sicut areolæ.··Quemadmodum ordinatæ sunt areolæ ab hominibus exspectantibus odoris suavitatem et aspectus gratiam, ita Mediator in carne apparens, doctrinæ modestia et dulcedine delectabat præsentes, attrahebat absentes: consite a pigmentariis;··hoc est, apostolis et prophetis, qui concordi voce, non solum ejus sermones, sed etiam mores sacris paginis descripsere, in futura ejus arcana incarnatione, ex modestia Lazarum flevit, sicut agnus obmutuit, et talia. Labia ejus lilia distillantia myrrham.··Verba doctrinæ ejus lilia quæ claritatem regni cœlestis promittunt, gravia patientibus, primam myrrham,··quia contemptum voluptatum prædicant.'

SNG 5:14 Multiple spaces in '5.14··Manus illius.··Id est, opera Christi: quæ enim verbo docuit, opere complevit, ut de doctrina sua mirantes, operibus confirmaret. Tornatiles,··quia in promptu habet facere quod vult, sicut tornatura cæteris est promptior artibus: et quia in se omnem justitiæ regulam tenet, unde dicitur: Oportet in me impleri omnem justitiam Matth. 3.. Aureæ, plenæ hiacynthis.··Quia virtutes quas in homine gessit, divinitatis gratia perfecit: quæ nos ad spem et ad amorem cœlestium excitant. Hiacynthus enim ærei coloris est. Venter ejus eburneus,··id est, fragilitas humanitatis: eburneus pro decore castitatis, quia ab omni peccato immunis. Distinctus,··scilicet, non totus eburneus, nec totus sapphirinus. Sapphirus sublimitatem cœlestium significat. Distinctus ergo, quia partim humana fragilitas esurie, tentatione, fatigatione, morte, partim divina celsitudo, miraculis, resurrectione et ascensione intelligitur. Sapphirus habet speciem sereni cœli.'

SNG 5:15 Multiple spaces in '5.15··Crura illius columnæ,··id est, itinera passionis, incarnationis, quæ columnæ dicuntur propter rectitudinem et firmitatem, quia quidquid per eum gestum est, ante tempora a Deo dispositum est. Fundatæ super bases.··Id est super prophetas, quia talis apparuit, qualis prædictus ab illis in divina dispositione legentibus. Vel bases ipsa dispositio Dei, quæ ordinavit. Species ejus ut Libani.··Quid per singula ipsius Redemptoris membra laudo, totum brevi comprehendam: quomodo Libanus altitudine et amplitudine est insignis; ita Dominus inter omnes qui de terra orti sunt, antecellit. Et sicut ille mons nobilium ferax est arborum, ita ille omnes sanctos in se radicatos extollit et conservat; et sicut cedrus pulchritudine, fortitudine, sublimitate, odore, omne decus silvarum antecedit: sic dilectus speciosus forma præ filiis hominum Psal. 44., quia ipse non accepit ad mensuram, et de plenitudine ejus omnes accepimus Joan..'

SNG 5:16 Multiple spaces in '5.16··Guttur illius suavissimum,··etc. Id est, internus sapor et dulcedo verborum Christi, quam pauci gustant: qui autem gustant, amplius esuriunt, Aliter: Sicut per guttur ad labia vitalis flatus, ut loqui valeant, procedit, sic in labiis Domini verba quæ dicebat. In gutture vero potest occulta dispositio bonitatis ejus intelligi, qua factum est, ut nobis foras loqueretur. Totus,··id est Deus et homo; desideralibis,··non solum secundum divinitatem, sed etiam secundum humanitatem ab ipso initio conceptionis, usque ad triumphum passionis, resurrectionis, ascensionis. Talis est dilectus.··Quasi: Et necesse est si amas eum, et vis ab eo amari, ut eum intelligas talem, et tali affectione ei cohæreas. Filiæ Jerusalem.··Pro decore carminis variantur personæ colloquentium: sed eadem Christi Ecclesia notatur et nomine sponsæ, et nomine filiarum. Cum ad patriam cœlestem suspirat, filia: cum nihil nisi Deum curat audire vel loqui, sponsa dicitur.'

SNG 5:17 Multiple spaces in '5.17··Quo abiit dilectus.··Audita qualitate dilecti, de qua quæsierant filiæ Jerusalem, addunt aliam quæstionem: quia enumeratis tot laudibus, quis audiens non concupiscat? et hoc in unitate sanctæ Ecclesiæ inquiri oportet, in qualium corde potissimum, et in quo genere conversationis Dominus soleat inveniri. Quo abiit,··non relinquendo eos in quibus erat, sed ubi alios associet, et post alios etiam alios invitet, et sic abire, et declinare dicitur, ad modum candelæ, quæ cum accensa sit, multas alias circumquaque accendit, ipsa tamen nihil patiens detrimenti. Quo abiit.··GREG. Sciendum, quod Deus, qui ubique est, in loco est, sed localis non est. Locale dicitur, quod circumscribitur secundum partes loci supra et infra, ante et retro, dextera et sinistra. Cum vero angeli et humanæ animæ loco circumscribi non possunt, longe minus illa incomprehensibilis substantia. Major vero cognitio, quæ in præsenti de Deo haberi potest, et secundum ejus sola opera: quia quod altius est, in carne possumus mirificentiam operum Dei subtiliter attendere. Quo abiit dilectus tuus, o pulcherrima mulierum.··Licet Deus communi modo omnibus rebus insit, præsentia, potentia, substantia, tamen familiari modo dicitur inesse, id est, per gratiam, illis, quibus opera sua videntur mirabiliora, qui licet plenam Dei notitiam non habeant, tamen mirificentiam operum Dei acutius considerant.'

SNG 6:1 Multiple spaces in '6.1··Dilectus meus. Descendit irrigans fonte baptismi, de alto veniens in humili positos visitavit. Ut nos sursum ascenderemus, Dominus in montem descendit, Moyses in montem ascendit. Cum dixisset. Descendit in hortum,··addit qualiter sit idem hortus constitutus, qua fruge fecundus, cum dicit, ad areolam aromatum.··Hortus Ecclesia: hortus quælibet fidelis anima. Areola est mens fidelis, quæ disciplina rectæ fidei edocta, quasi æquis lateribus hinc inde est composita: et quasi solerti fossorio creberrime reversata, et a superfluis graminibus expurgata. Respondet piis sanctorum desideriis ac fructuosis operibus eum delectari, ac perfectos quosque castimoniæ virtutibus ad æterna gaudia colligere. Lilia colligit,··dum ad perfectorum meritorum candorem pervenientes, de statu ubi erant prius, educit et ad cœlestia regna perducit.'

SNG 6:2 Multiple spaces in '6.2··Ego dilecto meo.··Hunc versiculum apponit exaggerando stimulum immensæ charitatis, quæ interius exardescit. Quasi: In me descendit, in me potes habere formam ejus, quem quæritis. Ego nepoti meo et nepos meus mihi, qui pascit inter lilia.'

SNG 6:3 Multiple spaces in '6.3··Pulchra es, amica mea.··Hactenus vox Ecclesiæ Dominum suum laudantis et quærentis: qui quoniam a suis amatoribus non longe est, sequitur quid quæsitus respondeat: et declarat se illis loquentibus adfuisse, et quid loquerentur audisse; devotionemque erga se remunerat digna illorum laudatione. Terribilis, ut castrorum acies ordinata.··Quia per unitatem charitatis compacta, nullum locum aperit per malum discordiæ hostibus, id est, hæreticis vel immundis spiritibus. Castra Romanorum terribilia erant, quia totum mundum premebant: sed non erant suavia, quia veram pacem non habebant. In Ecclesia nec terror suavitatem, nec suavitas terrorem aufert: quæ in terra cœlestem vitam agit, et barbaros diversarum nationum animos ad suum ritum trahere satagit. Quæ tamen quia necdum faciem dilecti, quam maxime quærit, cernere meretur: hic subsequenter audit:'

SNG 6:4 Multiple spaces in '6.4··Averte oculos tuos a me.··Quasi: Oculos columbinos tibi dedi, quibus semitas justitiæ discerneres: sed tamen in tempore tuæ peregrinationis ne quæras me perfecte cognoscere. Non enim videbit me homo et vivet Exod. 33.. Ne quæras in via præmium, quod tibi in patria reservatur. Quia ipsi me.··Non a desiderio cognoscendi desistas, sed de cognoscendi facultate ne præsumas: unde dicitur, Magnitudinis ejus non est finis Psal. 144.. Avolare fecerunt.··RAB. Quo intensius me agnoscere quæris, eo intensius me incomprehensibilem esse intelligis, et non est tua culpa, si me non cognoscis: sed est infirmitas humanæ conditionis. Capilli tui sicut grex caprarum,··etc. Hi versiculi supra positi, et expositi, sed non pigeat nos iterando exponere quod auctorem non piguit scribendo iterare, ut novi aliquid addatur. Ne Ecclesia graviter ferret quod a cognitione dilecti suspenditur, sequitur descriptio, qua assimilatur illi primitivæ Ecclesiæ Jerusalem, de qua non dubitatur, quin amica Dei fuerit. Omnes gemellis fetibus, et sterilis non est in eis.··Consimilibus fetibus quia tales alios reddunt, quales ipsi sunt. Vel duplices fetus, opera geminæ charitatis, vel, fi deles de utroque populo conversi: vel, fides et opus.'

SNG 6:6 Multiple spaces in '6.6··Sicut cortex mali punici, sic genæ tuæ,··etc. GREG. Cum multi mira agunt, ventura prophetant, mundum perfecte relinquunt, cœlestibus desideriis arden: sicut cortex mali punici sanctæ comparantur Ecclesiæ. Sed hæc omnia nihil sunt ad comparationem rei de qua scribitur: Quod oculus non vidit nec auris audivi,··etc. Isa. 64. Unde convenienter subdit: Absque occultis tuis,··quasi dicat, magna quidem sunt, quæ in te non latent, sed valde ineffabilia quæ latent.'

SNG 6:7 Multiple spaces in '6.7··Sexaginta sunt reginæ et octoginta concubinæ,··etc. Reginæ et concubinæ pariter ad thronum regis accedunt, pariter generant, sed non utræque diadema regni habent. Reginæ sunt, quæ intuitu regni cœlestis doctrinæ inserviunt; concubinæ, quæ amore temporalium Christum annuntiant. Ideo illæ sexaginta, quia sola dilectione præceptorum Dei perfectionem operum habent, quod per multiplicationem duodenarii per quinarium potest intelligi: vel quia quinque corporeos sensus ad regulam apostolicæ doctrinæ temperant. Octogenarius autem cum in malo accipitur, temporalium curas et implicamenta designat: quia et sæculi cursus quatuor circumagitur temporibus, et mundus ipse quatuor climatibus oriente, occidente, aquilone et austro dirimitur, vel ex quatuor elementis compositus.'

SNG 6:8 Multiple spaces in '6.8··Una est columba mea, perfecta mea.··Quamvis multæ et diversæ personæ, tamen fides una est in eis, unum baptista, unus Deus, unum opus; non alia ante legem, alia sub lege, alia sub gratia: sed in una pace, uno timore constituta. Mater nostra regeneratrix gratia est, quæ elegit simplices, et electos custodit et sublevat. Vel mater superna Jerusalem, quia omne donum optimum desursum descendit Jac. 1., quæ superna Jerusalem hoc solum de humana conversatione approbat, quod in unitate suæ fidei et dilectionis Deo servire desiderat. Viderunt.··Magna laus catholicæ unitatis, quam et gratia mater, quæ genuit, in perpetuum eligit; et filiæ, quas ipsa per Spiritum genuit et nutrit, mox viderunt, id est castitatem vitæ ejus didicerunt. Prædicaverunt.··Sive illi, qui vere sunt participes regni; sive etiam illi, qui nomine tenus adhærent, et si spes eorum sit in terrenis, laude dignam fatentur.'

SNG 6:9 Multiple spaces in '6.9··Quæ est ista.··Ecclesia gentium ita firmiter instituta, et usquequaque multiplicitate sui diffusa et producta per gradus et successiones suas usque ad novissima tempora, illis novissimis temporibus jam intuens Synagoga, tam bene operatam, operantemque ipsam sanctam Ecclesiam, tam diffusam, tot sapientissimos sine schismate sequi unam fidem: præterea vivorum et mortuorum miracula, et multa alia Christianæ fidei argumenta; jam conjuncta, pœnitens, et compuncta, dicit admirative, Quæ est ista,··etc. Quasi aurora consurgens.··Tunc Ecclesia fit aurora,··cum mortalitatis atque ignorantiæ tenebras funditus amittit. In judicio ergo adhuc aurora,··sed in regno dies erit, ubi plenum visum veri solis habebit. Pulchra ut luna.··In nocte vitæ præsentis, ubi variantur status temporalium, comparatur lunæ:··quia nunc clara mundo, nunc despecta; nunc virtutum candore plena, nunc pravorum dehonestata vitiis. In futura beatitudine, ubi idem status erit, sicut sol fulgebunt justi. Terribilis ut castrorum acies ordinata.··Habent tales prælatos sibi ordinatos, qui probabilibus sententiis fidem nostram evacuant, et terrorem nobis incutiunt. Quo perfectius ordinem in se virtutum collocat, eo terribilior est Ecclesia æris potestatibus, vel quæque fidelis anima.'

SNG 6:10 Multiple spaces in '6.10··Descendi in hortum nucum,··etc. Judæa admirante agones Ecclesiæ, et inquirente; ipse sponsus perhibet testimonium Ecclesiæ. Vel, dicantur esse verba Ecclesiæ, quæ annuit Synagogæ se laudanti, et continuo insinuat, quæ sit sibi causa apparatus militaris, respondens ex voce doctorum, ducum videlicet suæ spiritualis militiæ.'

SNG 6:11 Multiple spaces in '6.11··Nescivi, anima mea.··Dum sic spon sus, vel ipsa Ecclesia, labores suos evangelicos Synagogæ miranti prædicat: illa salubri pœnitudine compuncta, profitetur se causa profanæ cæcitatis diutius aberrasse. Conturbavit me.··Propter evangelicam Ecclesiæ prædicationem, per quatuor mundi partes velociter discurrentem, et quatuor rotis fidei innitentem: unde et a quatuor personis scriptum fuit; sed illi quatuor equi eodem spiritu ad bellum unum currum trahunt.'

SNG 6:12 Multiple spaces in '6.12··Revertere.··Synagoga confitente suam tarditatem, Ecclesia consolando et exhortando respondet: quater dicit revertere,··quia Judæi ubicunque modo in quatuor mundi partibus dispersi, in fine sunt convertendi. Vel, revertere corpore, revertere animo ab errore, ut declines a malo. Iterum revertere corpore, revertere animo, ut facias bonum, et ne velis esse turbata. Non sufficit reverti voluntate, nisi reversio ostendatur Ecclesiæ. Ut intueamur te,··Ut speciem castitatis cognoscamus, et copulante adinvicem nos Christi amore, unam domum fidei ambæ in ipso angulari lapide construamus.'

SNG 7:1 Multiple spaces in '7.1··Quid videbis in Sulamite.··Dum Ecclesia monet Synagogam, ipse Redemptor annuens hortamentis illius, se effectum daturum promittit. Elias enim et Enoch in illis convertendis non laborarent, nisi divinis Scripturis et apostolicis testimoniis certitudinem conversionis eorum haberent. Quid videbis.··Quasi diceret: Doles de incredulitate Synagogæ; sed scias in proximo convertendam, ut in ea jam non appareat infidelitas, sed opera spiritualium agonum, et virtutum. Quam pulchri sunt gressus.··In præmissis descriptionibus est descensus a superioribus ad inferiora, et superiorum tantum fit commendatio membrorum. In hac commendantur etiam inferiora, et ab inferioribus ascenditur ad superiora; ut ostendatur, quod illa Ecclesia in novissimo, ex illis ante reprobis convocata, habebit tamen membra superioribus non imparia; in qua fit mentio gressuum, quia non in otio futura, sed ad certamen processura, primam pulchritudinem ex certamine ostenditur habitura. Quam pulchri sunt.··Primo operum constantiam et mortificationem voluptatum in ea laudat: Quam pulchri sunt.··Hæc dicens ad laudem ipsius Ecclesiæ conjunctæ ex dulcedine se convertit, ut Judæi facilius convertantur, et Ecclesia de illis convertendis plus laboret. Juncturæ femorum.··Recte post gressus calceatos, junctura femorum laudatur: quia per ministerium prædicantium perficit unanimis conjunctio credentium populorum. Monilia.··Mundissima, cum jam non dissentiant hi ab illis, sed in omnibus conveniant: et operum attestatione clarescant. Quæ fabricata sunt.··Quæ conjunctio, arte inscrutabilis consilii ordinata est: quis enim novit quare Deus usque ad illud tempus Judæos excæcaverit. Quæ fabricata sunt manu.··Id est, ineffabili largitate firmata conditoris. Umbilicus tuus.··Illi etiam inter molles, qui gignunt, etsi mundo licite hærent, tamen bene annuntiant.'

SNG 7:2 Multiple spaces in '7.2··Umbilicus.··Id est, infirmitas nostræ mortalitatis fit crater,··quando infirmitatem nostram in nobis experti, ut alii per nos recognoscant, laboramus, vel aliquando eleemosynas damus. Tornatilis,··id est rotundus et perfectus: qui enim ob id dat potum sitienti, vel calicem divini verbi porrigit erranti, ut a Deo remuneratore vel terrenam sapientiam exspectet: hujus crater non est torno factus, quia opus misericordiæ, quod fecit, non causa suæ fragilitatis erigendæ ad Deum fecit, sed terrenam mercedem requirit. Venter tuus.··Venter noster acervus est tritici,··cum memores nostræ fragilitatis, fructus bonorum operum, quibus perpetuo reficiamur, in præsenti vita nobis præparamus. Venter tuus.··Quamvis sit inferior gradus, tamen triticea refectio erit Deo, quia in imo multi, in superiori pauci, non tamen dicimus in imo, id est, in peccato. Acervus.··In imo latior, in summo angustior crescit. Sic et in nostris actionibus, quæ quanto altioris sunt meriti, tanto pauciores sui operarios inveniunt. In inferioribus plures sunt operarii. Multi de possessionibus eleemosynas tribuunt, pauci sunt qui possessiones relinquunt. Possunt in acervo tritici eleemosynæ, quas pauperibus erogamus, intelligi, et bene post craterem membra sponsæ acervo tritici comparantur, ut et potum et panem pauperibus dare signetur, quod et de corporali et spirituali refectione æque potest accipi. In apertis est doctrina poculum, in mysteriis est panis. Vallatus liliis.··Cum omnia bona, quæ agimus, gratia videndæ æternæ claritatis gerimus. Et per hoc insidianti inimico aditum nostri cordis circumquaque obstruimus.'

SNG 7:3 Multiple spaces in '7.3··Duo ubera.··Quia doctores rudium non sua prædicant, sed ex eloquiis utriusque Testamenti sumunt quæ ab uno auctore sunt edita: ut ipse unus pastor ex duobus gregibus ovium unum ovile impleat; qui capreæ comparantur, quia mundum est animal, visu et cursu insigne, et findens ungulam, quod ad discretionem boni et mali pertinet; et ruminat, quod post discretionem est faciendum; gemelli propter unam concordiam.'

SNG 7:4 Multiple spaces in '7.4··Collum tuum.··Id est, illi per quos vox exit, et esca in corpus trajicitur, qui sunt turris,··quia et exemplo vitæ muniunt alias, et decorant. In ebore enim candor notatur. Oculi tui.··Qui arcana inspiciunt, ut possint in aperto proloqui, qui fluenta doctrinæ auditoribus non cessant, sicut in civitate Hesebon piscinæ semper aquis abundantes, copiose populo in introitu ipsius civitatis aquam ministrant. Et bene dicuntur aquæ esse in porta civitatis, quia nemo potest Ecclesiam ingredi, nisi prius aspersus aqua doctrinæ et baptismi. Unde in introitu templi Salomonis erat mare æneum, ubi sacerdotes intraturi lavabant manus et pedes. Piscinæ.··Continentes multas aquas sapientiæ et doctrinæ, ad potandum eos qui erunt in cingulo mœroris,··persequente Antichristo, quæ piscinæ sunt in illa plenaria introitione utriusque multiplicitatis, quæ erit filia multitudinis. Nasus.··Cautissimi discretores boni et mali, sicut et per nares odor vel fetor discernitur, quos nulla fallit hypocrisis, et eminentissimum tenent locum. Sicut turris Libani.··In monte idcirco ad speculandum ponitur, ut hostes, qui veniunt, longe videantur: sic prædicatoris vita semper in alto debet firma permanere, ut incursus malignorum longe prospiciat, ut culpam, priusquam veniat, deprehendat. Contra Damascum.··Damascus metropolis Syriæ, quæ multa mala intulit Isræli, et etiam captivavit: per hanc omnis multitudo dæmonum, vel nequam hominum signatur.'

SNG 7:5 Multiple spaces in '7.5··Caput tuum.··Mens tua, quia regit totum corpus cogitationum, est alta, ut mons per conversationem vitæ, et talis mons, qui habet scientiam circumcisionis, non in ablatione carnis, sed superfluitatum cordis. Cochleæ maris ferro circumcisæ, lacrymas purpurei coloris emittunt, quibus collectis tinctura purpurei coloris conficitur. Canales,··qui purpuram regis suspiciunt, sunt præcordia fidelium. Lana quæ intingitur, ut indumentum regis efficiatur, est humilitas in patiendo, quæ juncta est canalibus,··quando constanti corde virtus humilitatis, et continua Dominici cruoris memoria ad tolerantiam animatur. Semper purpuram veri regis, id est passionem, in memoria habentes, et ad imitandum parati, ut cum Christo resuscitentur.'

SNG 7:7 Multiple spaces in '7.7··Statuta tua.··Quia Ecclesia in certamine præsentis vitæ gaudia futuræ vitæ prægustat, subditur: Assimilata est palmæ.··Hæc est rectitudo bonæ operationis, quæ ad terrena despicit incurvari, totam se ad cœlestia erigit, et in certamine posita tendit ad bravium, quo finito agone, victrix donanda est palma. In inferioribus aspera est, sed desuper pulchra est, et fructum gerit. Sic Ecclesia in terra asperos tolerat labores, sed sperat in cœlo se accepturam præmium. Palma conservat folia: sic Ecclesia, variante sæculi statu, eadem tenet fidei sacramenta. Ubera.··Id est, magistri, qui pro capacitate audientium suam temperant doctrinam, et unumquemque ad sublimia ab ubertate domus Dei inebriant Psal. 35., et corda exhilarant.'

SNG 7:8 Multiple spaces in '7.8··Dixi: Ascendam.··Quasi diceret: Et quod tales habet doctores, tam discrete prædicantes, non est tui meriti, sed donum meum, quia ascendi in palmam,··id est, dedi Ecclesiæ augmentum virtutum, donec ad perfectum veniat, et apprehendam fructus ejus;··id est, ita confortabo et multiplicabo virtutes in eis, ut nullo modo possint decidere, donec ad maturitatem perveniant, et per hoc ubera tua erunt sicut botrus cypri, quia illi, qui parva norunt, si benivole nuntiant interdum potiore sapientia debriabuntur. Dixi.··Quasi, insistendum est ad conversionem Judæorum, quia tam pulchra conjunctio est secutura, et quia pro eis maxime passus sum, quia eos salvandos provideram. Fructus ejus.··Fructus Crucis, potest dici resurrectio, et ascensio, adventus Spiritus sancti, et salus mundi: et per hæc doctores sunt debriati et confortati. Et odor oris.··Odor malis, guttur vino comparatur: quia mala, ex novitate, vinum ex vetustate laudem consequitur. Sicut vinum malo præstat, ita præstat præsens allocutio Ecclesiæ ipsi famæ quam de illa potest audientium sermo disseminare. Odor in gutture, vox præsentis doctrinæ. In odore fama absentis designatur: et ideo vino illa propter fragantiam virtutum, hæc malis ob suavitatem absentis famæ comparatur.'

SNG 7:9 Multiple spaces in '7.9··Dignum dilecto meo.··Verbum, quod in ore meo dilectus posuit, tantæ est sublimitatis, quod non per alium quam per ipsum sponsum mundo debuit prædicari: quia non est alius inventus, qui solveret librum,··et ab illo susceperunt alii, Christus quasi potavit, quia, docente divinitate, cito in perfectione scientiæ profecit, et libenter passionem sustinuit, membra non eodem modo. Dum sponsus laudat guttur sponsæ, illa intelligens in gutture verbum, per quod salus datur mundo, designari: ex magno amore verbum dispensare volens, rapit verba ab ore sponsi, ille vino optimo eam comparavit, hæc subjecit, Dignum dilecto meo. Ad ruminandum.··Non ita facile ad potandum, quod ille prius orans aliis porrexerit, sed cum labore et studio meditandum.'

SNG 7:10 Multiple spaces in '7.10··Ego dilecto.··Totum studium meæ servitutis et devotionis ad ipsum refero, et in præsenti vita, ne laborando deficiam, me adjuvat: et in fine secum ad gaudia recipiet. Ego prius exsul a Deo, ab omni errore ad Deum conversa sum, ut civis et domestica, et ipse prius humano generi iratus ad me est conversus, naturam meæ mortalitatis indutus.'

SNG 7:11 Multiple spaces in '7.11··Veni, dilecte.··Qui assumptam pro me humanitatem in cœlo locasti, per præsentiam divinæ gratiæ visita me: ut in agrum mundi semen verbi tui possim spargere, et villas cohabitationis in unam fidem constituere. Veni.··Ecclesia videns quod nec ad bene operandum, vel egrediendum per se sufficit, nec in bono persistere, vel auditores quantum profecerint discernere, implorat auxilium. In agro,··Christiani; in villis,··pagani; in vineis,··Ecclesiæ; in floribus,··fides; in fructibus,··virtutes; in malis Punicis, martyrium designatur. In his singulis sponsa dilecti sui præsentiam quærit.'

SNG 7:12 Multiple spaces in '7.12··Mane surgamus.··Quia nox infidelitatis transiit, et lux fidei apparet, procedens ex matutina resurrectione Christi: ab ipso mane resurrectionis laboremus, in inspirando, et ego prædicando. Videamus.··Ut ego, qui pædagogus sum parvulorum, possim discernere eos, qui acquisiti sunt, quomodo se habeant, quantum proficiant: ut qualiter nutriendi sint, intelligam. Non est intuendum, si vineæ florent, sed si flores ad partum fructum convalescant; quia mirum non est, si quis bona inchœt, sed valde mirabile est, si intentione recta in bono opere perseveret. Ibi dabo tibi ubera.··Id est ubi ad videndas vineas, et mala si floreant, venerimus in tuum obsequium: et facta et dicta meorum prædicatorum exhibebo ad similitudinem sedulæ nutricis.'

SNG 7:13 Multiple spaces in '7.13··Mandragoræ.··Merito invocat sponsum ad auxilium prædicationis, ubi prædicatores præcipuis flagrant virtutibus. Portæ,··apostoli et eorum successores. Mandragoræ,··id est virtutes illorum, quæ sunt aptæ medicamentis: quæ contra sollicitudines mundi adducunt quietem, quæ nauseam verbi Dei excludunt, quæ vitia ab hominibus sine dolore excidi faciunt, quæ proferunt mala,··id est Ecclesias, suaviter redolentia in confessoribus, similia malis Punicis in martyribus: dederunt odorem,··quia exemplis majorum minores confirmantur. Servavi tibi.··Vel servavi, id est intellexi omnia præcepta et testimonia, vel promissiones utriusque Testamenti a te esse datas, vel, omnia poma, id est justos utriusque Testamenti per te solum incarnatum justificatos cognovi.'

SNG 8:1 Multiple spaces in '8.1··Quis mihi.··Introducitur Judæa jam inspirata et edocta, et summo desiderio Deum investigat. Foris.··Intus erat dilectus, dum in principio erat Verbum:··foris, dum Verbum caro factum est Joan. 1.. Deosculer te,··etc. Id est facie ad faciem videam, et ore ad os loquar.'

SNG 8:2 Multiple spaces in '8.2··Ibi me docebis.··Tu augebis gratiam in me, et ego non ingrata augebo servitium.'

SNG 8:3 Multiple spaces in '8.3··Læva.··Id est mysterium incarnationis, et dona quæ dat in præsenti, erit sub capite: quia per ea sustentata in præsenti contra perturbationes mundanas quiescit, et quodammodo cum eo dormit; et dextera:··id est futura bona, id est plena ipsius visio, amplexabitur me,··id est, ita undique circumdabit, ut nullus turbo miseriæ possit intervenire.'

SNG 8:4 Multiple spaces in '8.4··Adjuro vos.··Audiens sponsus illam ultimam Ecclesiam, et in præsenti velle dormire, et quandoque requiescere; et videns multos gigni ab Ecclesia, qui alios perturbant; admonet illos, ut a perturbationibus desistant. Donec ipsa velit.··Donec, completis divinæ servitutis obsequiis, ipsa ad communem redire curam humanæ fragilitatis necessitatibus admonita consentiat.'

SNG 8:5 Multiple spaces in '8.5··Quæ est ista?··Judæa in tantam sponsi agniti charitatem exardescente, gentilis admirando et congratulando dicit: Quæ est ista? Sub arbore.··Gentilibus admirantibus respondet, ille, qui est pax nostra, qui fecit utraque unum: et admonet meminisse gratiæ, per quam ipsa erepta est, et aliorum congaudere saluti. Suscitavi.··Quod fuit effectus magnæ benignitatis, quia in illa arbore interius excæcata fuit mater tua, ex quo dixit: Sanguis ejus super nos, et super filios nostros Matth. 27..'

SNG 8:6 Multiple spaces in '8.6··Pone me.··Ponimus Christum ut signaculum super cor,··cum ea quæ dixit, ita discimus, quasi divinæ veraciter sint verba sapientiæ. Solemus signum aliquod digito, vel brachio alligatum circumferre, quo admoneamur illius rei, cujus frequentiorem habere volumus memoriam. Ponimus, ut signum, super brachium, cum ea quæ fecit ita audire et sequi studemus, quasi veræ sint exempla virtutis. Quia fortis est ut mors dilectio.··Post corruptionem matris, apte subjungit de dilectione, ut non ex meritis ostendatur data Ecclesiæ. Ut mors.··Sicut mors separat animam a corpore, sic amor Dei a temporalium amore. Dura sicut infernus,··etc. Quia nullis hostium tentamentis a nostræ salutis cura revocari potuit: sicut infernus nullis miserorum cruciatibus mitigatur, nec a severitate suæ sententiæ mutatur. Quanto austerior comparatio, eo acrior zelantis nos Domini commendatur affectus. Lampades ejus.··Id est corda fidelium, in quibus dilectio continetur, ut in vase, sunt ignis:··quia intrinsecus fervent Dei et proximi dilectione. Sunt etiam flamma,··quia exterius lucent operibus justitiæ. Hæ lampades non exstinguuntur in adventu sponsi.'

SNG 8:7 Multiple spaces in '8.7··Aquæ multæ,··etc. Quia domus, quæ supra petram charitatis fundata est, irruentibus fluminibus non potest cadere. Flumina.··Tentationum, quæ vel visibiliter vel invisibiliter tentant corda fidelium. Si dederit.··Quia ubi abundat amor æternorum, mox vilescit possessio labentium, recte subditur, Si dederit homo.··Apostoli, et alii sancti, omnibus dimissis, nihil visi sunt sibi perdidisse, dummodo vera bona possent habere, unde Paulus: Omnia detrimenta arbitror ut stercora, ut Christum lucrifaciam Philip. 3..'

SNG 8:8 Multiple spaces in '8.8··Soror nostra,··etc. O vos ministri et commilitones mei, nova est hæc Ecclesia et tenera ad novam dilectionem retinendam. Soror nostra parva.··Ecclesia, antequam crescat per incrementa virtutum, infirmis auditoribus non potest præbere ubera prædicationis; adulta dicitur, quando verbo Dei copulata, sancto repleta Spiritu, per prædicationis ministerium in filiorum conceptione fœdatur, quos exhortando parturit, convertendo parit. Quid faciemus sorori,··etc. Ac si aperte dicat: Parva quidem numero est Ecclesia gentium, et necdum ad subeundum verbi ministerium sufficit. Quid ergo tibi videtur, o Synagoga, erga curam ejus, sororis videlicet nostræ, esse faciendum tempore illo, quo illam per apostolos meos, apostolorumque successores alloqui cœpero? Utrum quasi parvulæ adhuc, parva illi secretorum cœlestium arcana committamus, an jam majorem eam per augmenta reddamus, quatenus bene proficiens, perfectiorum possit capax esse virtutum? Cui tacenti, et quid ipse velit potius auscultanti, continuo quid fieri deceat aperit, ita subjiciens:'

SNG 8:9 Multiple spaces in '8.9··Si murus est,··etc. Si inventus fuerit aliquis, qui ab incursionibus errantium possit alios defendere, armis nequitiæ fortiter resistendo, vel naturæ ingenio munitus, vel philosophica scientia imbutus: divinis Scripturis eum informemus. Si ostium.··Si quis est non adeo imbutus ad repellenda hæreticorum sophismata, sed tamen simplicitate fidei, intrare volentibus in atria patriæ cœlestis, potens pandere rectam viam prædicando, et parvulos imbuendo: proponamus ei immarcessibilia priorum virorum exempla, quibus suum melius impleat officium.'

SNG 8:10 Multiple spaces in '8.10··Ego murus.··Jam loquitur communiter de tota Ecclesia ex apostolorum fundamento incepta, quia extunc fuerunt ubera in Ecclesia, usque ad novissima tempora. Ego murus.··Audiens Ecclesia hæc consilia, vel promissa sui Redemptoris, jam non alter alterum exspectat, sed quisque pro se respondet voce devota. Ex quo.··Hæc omnia non a me habere potui, sed ex quo mihi donum suæ pacis, per verbum suæ reconciliationis largitus est. Quasi pacem reperiens.··Bene dico pacem reperiens, quia in ea pace, quam dixi, fuit pacifico Christo vinea instituta: quæ olim a lege et prophetis est prænuntiata. Quæ pax non unam tantum gentem Judæorum continet, sed habet multos populos de toto mundo collectos, non aliquibus hominum meritis, sed sola pace, quam inter Deum et hominem facere venit: cujus vineæ, quia Domino cura est, et quia utile est hominibus, ut ejus participes fiant, recte subditur:'

SNG 8:11 Multiple spaces in '8.11··Tradidit eam custodibus.··Sequitur vox ipsius pacifici, quæ ostendit, quantam curam habeat de hac vinea, et quid sua relinquentibus in æternum conservet, et quid singularis præmii doctoribus ejus disponat.'

SNG 8:12 Multiple spaces in '8.12··Mille tui pacifici.··Pretium perfectum quidquid habet. Per mille,··perfectio; per argentum,··omne mundanum accipitur: quod quidem aliquando parvum est in te, sed magnum devotione. Mille,··etc. Eadem perfectio quæ per mille significatur, etiam per centum notatur, quia uterque numerus perfectus, et idem valet ducenti,··quam si diceret duo millia. Mille,··etc. Idem est argentei et pacifici:··quia pecunia pro Deo erogata, pacem inter Deum et hominem conciliat.'

SNG 8:13 Multiple spaces in '8.13··Quæ habitas in hortis.··Ecclesia, vel quælibet fidelis anima, in hortis habitat; quæ jam viriditate spei et bonorum operum est repleta. Sicca quippe est spes hujus mundi, quia omnia, quæ hic amantur, cum festinatione arescunt: Quæ ergo in hortis habitat,··oportet ut sponsum vocem suam audire faciat,··id est in tantum bona prædicationis emittat in quantum ille delectatur, quem desiderat; quia amici auscultant,··videlicet omnes electi, qui ut ad cœlestem patriam reviviscant, verba vitæ audire desiderant. Quæ habitas.··Et quandoquidem unicuique apud me reservatur pro meritis præmium, et duplex retributio doctoribus: ergo dum adest tempus merendi, dum differtur dies nuptialis, quantum valet unusquisque, in cultura hujus vineæ persistat. Amici.··Id est angeli, quos adjutores tibi dedi; et spiritus justorum, qui jam cum Deo sunt, et pro fratribus orant. Fac me audire.··Exigo a te ut habites, nullo tumultu discessura; postea etiam exigo ut vocem tuam me audire facias.'

SNG 8:14 Multiple spaces in '8.14··Fuge, dilecte.··Annuens Ecclesia, respondet: Quandiu vis, abesto: differ præsentiam tuam; ego spe longanimi quidquid præceperis, patiar vel faciam. Fuge, dilecte.··Non optando loquitur, quis enim oportet eum, quem diligit, fugere? sed memor suæ conditionis, illius voluntati consentit. Fuge, dilecte.··Quasi: Tu quidem, qui ex carne comprehensibilis factus es, ex divinitate tua intelligentiam nostri sensus excede, et in teipso nobis incomprehensibilis permane. Hoc clamat Ecclesia Domino spiritu prophetico, postquam mortem et resurrectionem Domini ascensionemque descripsit. Fugere nos dicitur, quando id quod reminisci volumus, non occurrit: quando id quod volumus, memoria non tenemus. Assimilare.··Ita fuge, ut creberrime per gratiam compunctionis fidelium cordibus appareas; qui sunt montes aromatum,··quia despectis omnibus cupiditatibus, et purgatis vitiis, amore cœlestium tenentur, et virtutum odore fragrant, et bonus odor Christi sunt.'

All Character Counts

0: 8 1: 61 2: 16 3: 15 4: 14 5: 13 6: 13 7: 11 8: 9 9: 8 A: 8 B: 2 C: 18 E: 2 I: 16 L: 2 M: 8 N: 10 O: 4 P: 2 R: 6 Space: 8 T: 10 Total: 272 U: 8

All Character Counts (sorted by count)

P: 2 L: 2 B: 2 E: 2 O: 4 R: 6 A: 8 U: 8 M: 8 Space: 8 9: 8 0: 8 8: 9 N: 10 T: 10 7: 11 5: 13 6: 13 4: 14 3: 15 I: 16 2: 16 C: 18 1: 61 Total: 272

Letter Counts

A: 8 B: 2 C: 18 E: 2 I: 16 L: 2 M: 8 N: 10 O: 4 P: 2 R: 6 Space: 8 T: 10 Total: 104 U: 8

Letter Counts (sorted by count)

P: 2 L: 2 B: 2 E: 2 O: 4 R: 6 A: 8 U: 8 M: 8 Space: 8 N: 10 T: 10 I: 16 C: 18 Total: 104

Words

All Word Counts

All Word Counts (sorted by count)

Case Insensitive Word Counts

Case Insensitive Word Counts (sorted by count)

Headings

Title Lines

SNG -1:4 Main Title 1:

INCIPIT LIBER CANTICUM CANTICORUM

Notes

Footnote Errors

SNG 2:4 Footnote seems to be missing closing punctuation (period): '+ \\fr 2.4 \\fk Introduxit me. \\ft Hæc refectio quantæ dulcedinis, quantæ sit virtutis, ostenditur, cum subdit, \\fk Introduxit me. \\ft Id est, spe futuræ gloriæ adeo lætificavit, ut jam sæculi non sentiam labores. \\fk Introduxit. \\ft AMBR. Quam cito guttur meum dulcedinem gratiæ ejus attigit, ita me recreatam spiritu et ab amore terrenorum in superna translatam sentio, ac si in cellam vinariam introducta, novi sim meri odore et poculo refecta. Typice per \\fk vinum\\ft gratia Spiritus sancti notatur; \\fk Cella\\ft vinaria est Ecclesia, in cujus unitate tantum dari solet et accipi Spiritus sanctus; quam Ecclesiam de toto orbe collectam, Deus in unam sibi domum fabricavit, quam Spiritus sanctus suis charismatibus consecravit. Quæ fabrica, quia in charitatis maximæ fundamento ipso operante consistit, recte subditur: \\fk Ordinavit in me charitatem. \\ft Multorum charitas inordinata est, quod in primo est, ponunt tertium, vel quartum. Primo, Deus diligendus est; secundo, parentes; inde filii, post domestici, qui etiam, si boni sunt, malis filiis præponendi sunt. Secundum hoc in Evangelio ad cujuscunque dilectionem, proprium ponit. \\fk Diliges Dominum Deum tuum ex toto corde tuo, et ex tota mente tua, et proximum tuum sicut teipsum\\ft Marc. 12.. Inimicos non ex tota virtute, non sicut teipsum, sed simpliciter: sufficit enim quod diligimus, et non odio habemus. Vel, ipse prior dilexit me, et diligendo, ut eum amare nossem, donavit. Vel, ordinavit, id est, ordinata charitate, mea singula membra, id est, electos omnes, sibi copulavit; eminentiora ampliori affectu complectitur. Quantum charitas mentem quam perfecte absorbuerit ab amore infirmorum sustollat ostendit, cum subditur:'

SNG 4:11 Consecutive fk fields in footnote: '+ \\fr 4.11 \\fk Favus distillans. \\ft Superius per \\fk labia, \\ft doctores, hic per labia ipsa vox doctorum. Unde et melli congrue comparantur. \\fk Favus, \\ft mel in cera. Mel in cera est spiritualis eloquiorum sensus divinorum in littera distillans, quia pene singulæ sententiæ multos habent sensus. Vel aliter: In favo mel latet, cera videtur: labia ergo favus vocantur, quia dum in carnis fragilitate sapientia magna habetur, quasi mel in cera absconditur. \\fk Mel et lac sub lingua. \\fk GREG. \\ft Tanta est spiritualis dulcedo in verbis, quanta corporalis est in \\fk melle et lacte: \\ft et hoc \\fk sub lingua, \\ft id est, non cuilibet patens, sed tantum bonis. Qui peccantem aspere corripit et inter aspera dulcedinis quiddam admiscet, habet mel, non in lingua, sed sub lingua. \\fk Odor vestimentorum. \\ft Id est fama bonorum operum, quibus vestiuntur, ne nudi inveniantur, et quibus turpitudo præcedentium delictorum operitur, est sicut thus, quia in omnibus operibus suis orat, cum bene operatur, cum intentione perveniendi ad Deum, unde: \\fk Sine intermissione orate\\ft I Thess. 5.. Supra nomine \\fk unguentorum, \\ft infusio sancti Spiritus ostenditur, quibus corda fidelium illustrantur et ad spirituale certamen præparantur: Vocabulo \\fk vestimentorum, \\ft facta justorum notantur, quæ foris sunt. Unde et pulchra distinctione, quæ per homines fiunt opera, \\fk thuri\\ft comparantur; quæ vero divina largitione fiunt dona, modum comparationis excedunt. Consulte postquam singula Ecclesiæ membra Dominus sigillatim prædicavit, etiam \\fk unguenta\\ft quibus tota esset delibuta, digna laude commendat. Nulla sunt quippe membra, vel magna vel parva quæ non hujus unctionis spiritualis sint infusione consecrata. Laudavit et \\fk vestimenta, \\ft id est opera justitiæ, quia et hic omne corpus ejus ornatur. Nemo quippe in ea vitam meretur, nisi operibus justis indutus, quæ vel ipse fecit, vel si infans erat, alii pro eo fecerunt, et in illo.'

SNG 6:3 Footnote seems to be missing closing punctuation (period): '+ \\fr 6.3 \\fk Pulchra es, amica mea. \\ft Hactenus vox Ecclesiæ Dominum suum laudantis et quærentis: qui quoniam a suis amatoribus non longe est, sequitur quid quæsitus respondeat: et declarat se illis loquentibus adfuisse, et quid loquerentur audisse; devotionemque erga se remunerat digna illorum laudatione. \\fk Terribilis, ut castrorum acies ordinata. \\ft Quia per unitatem charitatis compacta, nullum locum aperit per malum discordiæ hostibus, id est, hæreticis vel immundis spiritibus. Castra Romanorum terribilia erant, quia totum mundum premebant: sed non erant suavia, quia veram pacem non habebant. In Ecclesia nec terror suavitatem, nec suavitas terrorem aufert: quæ in terra cœlestem vitam agit, et barbaros diversarum nationum animos ad suum ritum trahere satagit. Quæ tamen quia necdum faciem dilecti, quam maxime quærit, cernere meretur: hic subsequenter audit:'

SNG 8:8 Footnote seems to be missing closing punctuation (period): '+ \\fr 8.8 \\fk Soror nostra, \\ft etc. O vos ministri et commilitones mei, nova est hæc Ecclesia et tenera ad novam dilectionem retinendam. \\fk Soror nostra parva. \\ft Ecclesia, antequam crescat per incrementa virtutum, infirmis auditoribus non potest præbere ubera prædicationis; adulta dicitur, quando verbo Dei copulata, sancto repleta Spiritu, per prædicationis ministerium in filiorum conceptione fœdatur, quos exhortando parturit, convertendo parit. \\fk Quid faciemus sorori, \\ft etc. Ac si aperte dicat: Parva quidem numero est Ecclesia gentium, et necdum ad subeundum verbi ministerium sufficit. Quid ergo tibi videtur, o Synagoga, erga curam ejus, sororis videlicet nostræ, esse faciendum tempore illo, quo illam per apostolos meos, apostolorumque successores alloqui cœpero? Utrum quasi parvulæ adhuc, parva illi secretorum cœlestium arcana committamus, an jam majorem eam per augmenta reddamus, quatenus bene proficiens, perfectiorum possit capax esse virtutum? Cui tacenti, et quid ipse velit potius auscultanti, continuo quid fieri deceat aperit, ita subjiciens:'

SNG 8:10 Footnote seems to be missing closing punctuation (period): '+ \\fr 8.10 \\fk Ego murus. \\ft Jam loquitur communiter de tota Ecclesia ex apostolorum fundamento incepta, quia extunc fuerunt ubera in Ecclesia, usque ad novissima tempora. \\fk Ego murus. \\ft Audiens Ecclesia hæc consilia, vel promissa sui Redemptoris, jam non alter alterum exspectat, sed quisque pro se respondet voce devota. \\fk Ex quo. \\ft Hæc omnia non a me habere potui, sed ex quo mihi donum suæ pacis, per verbum suæ reconciliationis largitus est. \\fk Quasi pacem reperiens. \\ft Bene dico pacem reperiens, quia in ea pace, quam dixi, fuit \\fk pacifico\\ft Christo vinea instituta: quæ olim a lege et prophetis est prænuntiata. Quæ pax non unam tantum gentem Judæorum continet, sed habet multos populos de toto mundo collectos, non aliquibus hominum meritis, sed sola pace, quam inter Deum et hominem facere venit: cujus vineæ, quia Domino cura est, et quia utile est hominibus, ut ejus participes fiant, recte subditur:'

Footnote Lines

SNG 1:1	+ \fr 1.1 \fk Præfatio\ft Salomon filius David regis Isræl juxta num…utum.
SNG 1:2	+ \fr 1.2 \fk Oleum effusum nomen tuum. \ft Ideo etiam desidero oscu… etc.
SNG 1:3	+ \fr 1.3 \fk Trahe me post te. \ft Respondent adolescentulæ: \fk Tr…lant.
SNG 1:4	+ \fr 1.4 \fk Nigra sum. \ft Postquam Ecclesia in cellaria est perdu…orum.
SNG 1:5	+ \fr 1.5 \fk Decoloravit me sol. \ft Solis est urere et illuminare,…bant.
SNG 1:6	+ \fr 1.6 \fk Indica mihi, \ft etc. Vox incipientis Ecclesiæ de gent…runt.
SNG 1:7	+ \fr 1.7 \fk Si ignoras. \ft Quia sponsa dum auxilia præsentiæ Dei …iros.
SNG 1:8	+ \fr 1.8 \fk Equitatui. \ft Sicut priorem populum de Ægyptiaca serv…stas.
SNG 1:9	+ \fr 1.9 \fk Pulchræ. \ft Quoniam ostensum est quomodo Dominus Eccl…anum.
SNG 1:10	+ \fr 1.10 \fk Murenulas. \ft Alia translatio. \fk Similitudines aur…itui.
SNG 1:11	+ \fr 1.11 \fk Dum esset. \ft Acceptis Ecclesia tantis a conditore s…stus.
SNG 1:12	+ \fr 1.12 \fk Fasciculus. \ft Mors dilecti mei, quam pro mea salute… 23..
SNG 1:13	+ \fr 1.13 \fk Botrus cypri dilectus. \ft Botrus cypri cum resurrexi…icat.
SNG 1:14	+ \fr 1.14 \fk Ecce tu pulchra. \ft Hactenus Ecclesia, quæ dilection…atis.
SNG 1:15	+ \fr 1.15 \fk Ecce tu pulcher es, dilecte mi et decorus. \ft Audien…atur.
SNG 1:16	+ \fr 1.16 \fk Tigna domorum nostrarum cedrina. \ft Domus variæ per …essi.
SNG 2:1	+ \fr 2.1 \fk Ego flos. \ft Quia præsentis temporis statu labor magi…atur.
SNG 2:2	+ \fr 2.2 \fk Sicut lilium. \ft Laudato se, laudat sponsam, ita: \fk…etur.
SNG 2:3	+ \fr 2.3 \fk Sicut malus, \ft etc. Sponsa laudata et exemplo sponsi…ipit.
SNG 2:4	+ \fr 2.4 \fk Introduxit me. \ft Hæc refectio quantæ dulcedinis, qua…itur:
SNG 2:5	+ \fr 2.5 \fk Fulcite. \ft Jam supradictis confortata, ita in amorem…gueo.
SNG 2:6	+ \fr 2.6 \fk Læva ejus. \ft Noli aliunde capiti requiem quærere; si…ctat.
SNG 2:7	+ \fr 2.7 \fk Adjuro. \ft Primitiva Ecclesia ad gentes conversa, et …sias.
SNG 2:8	+ \fr 2.8 \fk Vox dilecti mei. \ft Hac est quam audivi adjurantem fi…ntem.
SNG 2:9	+ \fr 2.9 \fk Similis. \ft Quia acute videt, et in altis montium hab…etas.
SNG 2:10	+ \fr 2.10 \fk Surge propera. \ft Id est, interrumpe contemplationem…endi.
SNG 2:11	+ \fr 2.11 \fk Imber abiit. \ft Ego a mortuis resurgens, tempestate …erat.
SNG 2:12	+ \fr 2.12 \fk Flores. Quasi: \ft Istos, qui jam credunt, et jam bon…ores.
SNG 2:13	+ \fr 2.13 \fk Ficus. \ft Grossos vocat primitivas et immaturas ficu…inis.
SNG 2:14	+ \fr 2.14 \fk In foraminibus. \ft In vulneribus Christi Ecclesia se…isti.
SNG 2:15	+ \fr 2.15 \fk Capite nobis. \ft Quoniam non sufficit nobis vitam no…dere.
SNG 2:16	+ \fr 2.16 \fk Dilectus meus mihi. \ft Tali affatui dilecti, mox ami…dies.
SNG 2:17	+ \fr 2.17 \fk Revertere, similis. \ft In excelsis mentibus vestigia… sum.
SNG 3:1	+ \fr 3.1 \fk In lectulo. \ft Orantibus prædicatoribus de Judæa, ecc…otui.
SNG 3:3	+ \fr 3.3 \fk Invenerunt me. \ft Cum sic inquirerem, Dominus hanc in…icat.
SNG 3:4	+ \fr 3.4 \fk Cum pertransissem. \ft ID. eos transit, quia in ipsis …olos.
SNG 3:5	+ \fr 3.5 \fk Adjuro vos. \ft Christus audiens se per hos introducen…ismi.
SNG 3:6	+ \fr 3.6 \fk Quæ est ista. \ft Ulterius agit de Ecclesia de gentibu…itur.
SNG 3:7	+ \fr 3.7 \fk En lectulum. \ft Priori amice miranti respondet gentil…iunt.
SNG 3:8	+ \fr 3.8 \fk Omnes tenentes gladios. \ft Qui indesinenter habent ve…atur.
SNG 3:9	+ \fr 3.9 \fk Ferculum. \ft Non solum per hoc, quod et in præsenti i…isit.
SNG 3:10	+ \fr 3.10 \fk Reclinatorium aureum. \ft Id est, sui speculatores pl…sunt.
SNG 3:11	+ \fr 3.11 \fk Egredimini et videte, \ft etc. Pulchro ordine post en…anum.
SNG 4:1	+ \fr 4.1 \fk Quam pulchra es. \ft Cum sponsa de gentibus conversa j…. 12.
SNG 4:2	+ \fr 4.2 \fk Dentes tui sicut greges tonsarum. \ft Sicut in capilli…. 4..
SNG 4:3	+ \fr 4.3 \fk Sicut vitta. \ft Prædicatores \fk vitta\ft dicuntur, …scat.
SNG 4:4	+ \fr 4.4 \fk Sicut turris David. \ft Turris est expugnabilis prædic…imus.
SNG 4:5	+ \fr 4.5 \fk Duo ubera. \ft Multis figuris eadem Ecclesiæ mysteria …sunt.
SNG 4:6	+ \fr 4.6 \fk Donec aspiret dies illa. \ft Postquam, nec docendi ult…a es.
SNG 4:7	+ \fr 4.7 \fk Tota pulchra es. \ft Non solum in electioribus membris…ntur.
SNG 4:8	+ \fr 4.8 \fk Veni de Libano. \ft GREG. Et quia vado ad te, tu debes…ntur.
SNG 4:9	+ \fr 4.9 \fk Vulnerasti cor. \ft Ideo debes venire, et de acquisiti…ideo.
SNG 4:10	+ \fr 4.10 \fk Quam pulchræ, \ft etc. Supra sponsa in dilecto ubera …orum.
SNG 4:11	+ \fr 4.11 \fk Favus distillans. \ft Superius per \fk labia, \ft do…illo.
SNG 4:12	+ \fr 4.12 \fk Hortus. \ft Assimilaverat eam mulieri pro perfectione…atur.
SNG 4:13	+ \fr 4.13 \fk Emissiones. \ft Id est fructus horti, scilicet opera …utos.
SNG 4:14	+ \fr 4.14 \fk Fistula et cinnamomum. \ft Fistula quæ et \fk casia, …itur.
SNG 4:15	+ \fr 4.15 \fk Fons hortorum. \ft Qui de primitiva Ecclesia processi…tiam.
SNG 4:16	+ \fr 4.16 \fk Surge. \ft Et cum talis sit hortus, \fk surge, \ft i…abit.
SNG 5:1	+ \fr 5.1 \fk Veniat dilectus. \ft Qui promisit se futurum \fk mecum…anet.
SNG 5:2	+ \fr 5.2 \fk Ego dormio. \ft Ecclesia gentilium multipliciter comme…nere.
SNG 5:3	+ \fr 5.3 \fk Exspoliavi me. \ft Ecclesia non inobediens de injuncto…ilet.
SNG 5:4	+ \fr 5.4 \fk Dilectus meus. \ft Ecclesia timente casum, quia Dominu…scit.
SNG 5:5	+ \fr 5.5 \fk Surrexi, ut aperirem. \ft Surrexi a dormitione ad labo…lent.
SNG 5:6	+ \fr 5.6 \fk Pessulum ostii. \ft Causam peccati, id est incredulita…orum.
SNG 5:7	+ \fr 5.7 \fk Tulerunt pallium. \ft GREG. Pallium tollunt prædicator…gunt.
SNG 5:8	+ \fr 5.8 \fk Adjuro vos, filiæ Jerusalem, si inveneritis, \ft etc. …atur.
SNG 5:9	+ \fr 5.9 \fk Qualis est dilectus. \ft Hæc sponsa recolens intima co…riri.
SNG 5:10	+ \fr 5.10 \fk Dilectus meus candidus et rubicundus. \ft Condigna qu…. 5..
SNG 5:11	+ \fr 5.11 \fk Caput ejus aurum optimum. \ft Alia translatio: \fk Cr… sua.
SNG 5:12	+ \fr 5.12 \fk Oculi ejus sicut columbæ. \ft GREG. Solent columbæ ju…dunt.
SNG 5:13	+ \fr 5.13 \fk Genæ. \ft Id est, modestia et pietas Salvatoris, quæ …cant.
SNG 5:14	+ \fr 5.14 \fk Manus illius. \ft Id est, opera Christi: quæ enim ver…cœli.
SNG 5:15	+ \fr 5.15 \fk Crura illius columnæ, \ft id est, itinera passionis, …oan..
SNG 5:16	+ \fr 5.16 \fk Guttur illius suavissimum, \ft etc. Id est, internus …itur.
SNG 5:17	+ \fr 5.17 \fk Quo abiit dilectus. \ft Audita qualitate dilecti, de …rant.
SNG 6:1	+ \fr 6.1 \fk Dilectus meus. Descendit\ft irrigans fonte baptismi, d…ucit.
SNG 6:2	+ \fr 6.2 \fk Ego dilecto meo. \ft Hunc versiculum apponit exaggeran…ilia.
SNG 6:3	+ \fr 6.3 \fk Pulchra es, amica mea. \ft Hactenus vox Ecclesiæ Domin…udit:
SNG 6:4	+ \fr 6.4 \fk Averte oculos tuos a me. \ft Quasi: Oculos columbinos …opus.
SNG 6:6	+ \fr 6.6 \fk Sicut cortex mali punici, sic genæ tuæ, \ft etc. GREG.…tent.
SNG 6:7	+ \fr 6.7 \fk Sexaginta sunt reginæ et octoginta concubinæ, \ft etc.…itus.
SNG 6:8	+ \fr 6.8 \fk Una est columba mea, perfecta mea. \ft Quamvis multæ e…ntur.
SNG 6:9	+ \fr 6.9 \fk Quæ est ista. \ft Ecclesia gentium ita firmiter instit…nima.
SNG 6:10	+ \fr 6.10 \fk Descendi in hortum nucum, \ft etc. Judæa admirante ag…itiæ.
SNG 6:11	+ \fr 6.11 \fk Nescivi, anima mea. \ft Dum sic spon sus, vel ipsa Ec…hunt.
SNG 6:12	+ \fr 6.12 \fk Revertere. \ft Synagoga confitente suam tarditatem, E…amus.
SNG 7:1	+ \fr 7.1 \fk Quid videbis in Sulamite. \ft Dum Ecclesia monet Synag…iant.
SNG 7:2	+ \fr 7.2 \fk Umbilicus. \ft Id est, infirmitas nostræ mortalitatis …imus.
SNG 7:3	+ \fr 7.3 \fk Duo ubera. \ft Quia doctores rudium non sua prædicant,…diam.
SNG 7:4	+ \fr 7.4 \fk Collum tuum. \ft Id est, illi per quos vox exit, et es…atur.
SNG 7:5	+ \fr 7.5 \fk Caput tuum. \ft Mens tua, quia regit totum corpus cogi…ntur.
SNG 7:7	+ \fr 7.7 \fk Statuta tua. \ft Quia Ecclesia in certamine præsentis …rant.
SNG 7:8	+ \fr 7.8 \fk Dixi: Ascendam. \ft Quasi diceret: Et quod tales habet…atur.
SNG 7:9	+ \fr 7.9 \fk Dignum dilecto meo. \ft Verbum, quod in ore meo dilect…ndum.
SNG 7:10	+ \fr 7.10 \fk Ego dilecto. \ft Totum studium meæ servitutis et devo…utus.
SNG 7:11	+ \fr 7.11 \fk Veni, dilecte. \ft Qui assumptam pro me humanitatem i…ærit.
SNG 7:12	+ \fr 7.12 \fk Mane surgamus. \ft Quia nox infidelitatis transiit, e…icis.
SNG 7:13	+ \fr 7.13 \fk Mandragoræ. \ft Merito invocat sponsum ad auxilium pr…novi.
SNG 8:1	+ \fr 8.1 \fk Quis mihi. \ft Introducitur Judæa jam inspirata et edo…quar.
SNG 8:2	+ \fr 8.2 \fk Ibi me docebis. \ft Tu augebis gratiam in me, et ego n…tium.
SNG 8:3	+ \fr 8.3 \fk Læva. \ft Id est mysterium incarnationis, et dona quæ …nire.
SNG 8:4	+ \fr 8.4 \fk Adjuro vos. \ft Audiens sponsus illam ultimam Ecclesia…tiat.
SNG 8:5	+ \fr 8.5 \fk Quæ est ista? \ft Judæa in tantam sponsi agniti charit… 27..
SNG 8:6	+ \fr 8.6 \fk Pone me. \ft Ponimus Christum \fk ut signaculum super …onsi.
SNG 8:7	+ \fr 8.7 \fk Aquæ multæ, \ft etc. Quia domus, quæ supra petram char…. 3..
SNG 8:8	+ \fr 8.8 \fk Soror nostra, \ft etc. O vos ministri et commilitones …iens:
SNG 8:9	+ \fr 8.9 \fk Si murus est, \ft etc. Si inventus fuerit aliquis, qui…cium.
SNG 8:10	+ \fr 8.10 \fk Ego murus. \ft Jam loquitur communiter de tota Eccles…itur:
SNG 8:11	+ \fr 8.11 \fk Tradidit eam custodibus. \ft Sequitur vox ipsius paci…onat.
SNG 8:12	+ \fr 8.12 \fk Mille tui pacifici. \ft Pretium perfectum quidquid ha…liat.
SNG 8:13	+ \fr 8.13 \fk Quæ habitas in hortis. \ft Ecclesia, vel quælibet fid…cias.
SNG 8:14	+ \fr 8.14 \fk Fuge, dilecte. \ft Annuens Ecclesia, respondet: Quand…sunt.

Leader Counts

Footnote leader '+': 113 Footnotes: 113

Leader Counts (sorted by count)

Footnotes: 113 Footnote leader '+': 113

Freely-Given.org Bible SNG Checks