Ka seini ne baseen meyitenged te intagne dengan ni prupita Husiyas ne anak ni Biiri te me walu ne gatus (800) ne leg‑un te ware pad neetew si Hisus. Nekeg-iling si prupita Husiyas wey si Amus ne migpanagne diye te me etew te iling ded ne timpu. Piru migpabulus-bulus mule migpanagne si Husiyas te nenakasinundul pad ne me leg‑un. Te seeye ne timpu, nabaad te daruwa ka inged te Israil wey diye migwali si Husiyas te ampew ne baad ne senge-kakuwa ne egngaranan din te Israil, wey senge-kakuwa ne egngaranan man‑e te Ipraim. Ipraim ka ngaran te amana ne impurtanti ne tribu diye te ampew ne baad. Ne ka Samarya ka iney ne siyudad. Ne ka deisek ne baad te inged te Israil, ingngaranan din te Huda. Migwali sikandin te ware pad dereeti ka Samarya te miglusud ne me kuntere dan.
Te seini ne baseen, impapitew ni Husiyas ka pegsupak te keet-etawan te Magbebaye ne Manama wey ka peg-engked dan kandin. Egpekeiling sikandan te masinupaken ne asawa rin ne si Gumir wey mig-engked kandin. Ne amana nalaggew si Husiyas tenged te pegsupak te me etew wey migsimba te me diyus-diyus, wey warad e migsalig te Magbebaye ne Manama. Piru te katammanan, iyan ded iya egdapit ka geyinawa te Manama te keet-etawan din wey egpakalibed ded man‑e sikandan diye te kandin. Dakel amana ka geyinawa rin kandan, wey impanengneng din seini kayi te amana ne makalulunu ne me lalag, “Egmenuwen ku sikeykew te eg-engked, he Ipraim? Kene ku iya sikeykew egbalaharen ne egkatalu, he Israil. Kene ku sikeykew egdereetan iling te Adma wey Sibuwim. Kene egpakatuhut ka pusung ku te iling due, su dakel ka geyinawa ku keykew.” (11:8).
Ka peg-asawa ni Husiyas wey ka pamilya rin 1:1–3:5
Ka pegbayung te Israil 4:1–13:16
Ka saad wey ka suhu te peg-inniyug te sale 14:1-9
1 1 [xr]Seini ka inlalag te Magbebaye ne Manama diye te me matig-Israil pinaahi ki Husiyas ne anak ni Biiri te timpu ne nekegsinsinundul mighari te Huda ensi Usiyas, si Hutam, si Ahas, wey si Isikiyas wey iyan mighari te Israil si Hirubuwam ne anak ni Huwas.
2 An-anayan seini ne pegpakiglalag te Magbebaye ne Manama te me matig-Israil pinaahi ki Husiyas. Ne ingkahiyan din si Husiyas, “Hipanew ka wey pangasawa ka te malitan ne egpamelegye te lawa wey egpakaanak sikandin te me anak niyu ne egsupu kandin. Migpahunsiling sika te peg-inniyug te me matig-Israil keddi wey migsimbe e te me diyus-diyus iling te malitan ne migpamelegye te lawa.”
3 Sikan naa ka miggipanew e si prupita Husiyas wey impangasawa rin e si Gumir ne anak ni Diblaim. Ne naberes e si Gumir wey mig-anak te lukes. 4 [xr]Ne ingkahiyan te Magbebaye ne Manama si prupita Husiyas, “Ngarani nu sikandin ki ‘Hisril’[fn] su te kene egkaluhey eglegparan ku ka me kabuhalan ni Dihu tenged te pegpangimatey rin diye te Hisril wey egtamanen kud ka migharian te Israil. 5 Te sika ne aldew, egpanggepuen ku ka me pane te me sundalu te Israil diye te bangalug te Hisril.”
6 Ne nataman naberes e man‑e si Gumir wey mig-anak te malitan. Ne ingkahiyan te Magbebaye ne Manama si Husiyas, “Ngarani nu sikandin ki ‘Luruhama’[fn] su kene kud e eggeyinawaan wey ke egpasayluwen naa ka me matig-Israil. 7 Piru eggeyinawaan ku mule ka me matig-Huda wey egluwasen ku sikandan, kene ne pinaahi te pane, te kampilan wey ke gira naa, te me kudde wey ke sundalu ne migmangudde, su sikeddi iya se Magbebaye ne Manama ran ka eg-uney-uney ne egluwas kandan.”
8 Te nalutas e ni Gumir si Luruhama, naberes e man‑e sikandin wey mig-anak e man‑e te lukes. 9 Ne migkahi ka Magbebaye ne Manama, “Ngarani nu sikandin ki Luami[fn] su kene kud e ne keet-etawan ka me matig-Israil wey kena ad ne Manama ran.”
10 [xr]Piru ka keet-etawan te Israil, egpekeiling kasulug te pantad diye te dahat ne kene egkatakes, wey kene egkaseel. Ne diye te inged ne ingkahiyan sikandan te, “Kene ku sikaniyu ne keet-etawan,” egngaranan ded sikandan diye te, “Me anak te manekal ne Manama.” 11 Ne egkasabeke e man‑e ka me matig-Huda wey ka me matig-Israil wey eg-alam sikandan te pangulu ran. Ne egmasulug sikandan wey egmatubung ka nasud dan.[fn] Te seeye kangkuwa ne timpu, egmabantug e ka ngaran te Hisril.[fn]
2 1 Purisu ngarani nu ka me suled nu ne me lukes te “Ami,”[fn] wey ngarani nu ka me atebey nu te “Ruhama.”[fn]
2 “Hangyua niyu ka iney niyu,
minsan kenad e ne asawa ku sikandin wey kena ad e degma ne asawa rin,
sapari niyu sikandin ne egpeengkeren e ka pegpamelegye te lawa rin,
wey ka pegpalibug-libug din.
3 Su emun ke kene, kema ke eglebasan ku sikandin wey egpekeiling e te sikan pad miglesut ne migpalawas,
wey eggimuwen ku ka inged din ne egpekeiling te disirtu,
wey egpekeiling te tane ne migbekabeka, wey egkapatey sikandin ka egkammaraan.
4 Kene ku igkeyid‑u ka me anak din,
tenged su ingkaberes ma sikandan te malitan ne egpamelegye te lawa.
5 Migpalibug-libug ka iney ran,
wey ingkaberes sikandan te malitan ne ware hilew ne egpamelegye te lawa.
Ne migkahi sikandin,
‘Egpamitawen ku ka nanggeyinawaan ku
ne iyan migbehey keddi te egkakeen wey weyig,
kumbale ne bulbul te karniru, hinabel, lana, wey te inumen ku.’
6 Sikan naa ka eg-alaren ku te me hilamunen ne duhiyen ka dalan din[fn]
wey eggimu a te alad ne matikang wey makepal eyew egkeeletan sikandin.
7 Egpanlupuhen din seeye se nanggeyinawaan din
piru kene din sikandan egkeumaan;
egpamitawen din sikandan,
piru kene din sikandan egkakita.
Ne egkahi sikandin,
‘Eglibed ad diye te malehet ne asawa ku,
su meupiya pad ka peg-ugpe ku dengan du te kuntee.’
8 “Ne ware din nanengnengi ne sikeddi bes ka migbehey kandin te egkakeen, te iyam ne binu, te lana,
wey te dakel ne bulawan wey pelata piru inggamit din mule te egsimba ki Baal.
9 Purisu eggawien ku ka trigu ku te timpu te tinggaani
wey ka iyam ne binu ne imbehey ku te tagse timpu te tingpamupu te behas te paras.
Ne egkuen ku ka imbehey ku ne kumbale ne bulbul te karniru wey hinabel ne impasaluub kandin te nalebasan.
10 Ne kuntee igpapitew ku ka pegkamareet din diye te tangkaan te nanggeyinawaan din,
wey ware egpakaluwas kandin puun te geem[fn] ku.
11 Egtamanen kud ka langun ne kahalaan din:
ka pegsahakeen te tagse leg‑un,
ka pegsahakeen te iyam ne me bulan,
ka pegsahakeen te me Aldew te Peggimeley,
wey ka langun ne inteil rin ne sahakeen.
12 Egdereetan kud ka me parasan din,
ka me igiraan din ne egkahiyen din ne
imbayad kandin te seeye se nanggeyinawaan din.
Egpabenesan kud ka me pinamulaan din,
wey iyan e egmangeen te me behas ka mahintalunan ne me mananap.
13 Eglegparan ku sikandin
tenged te me aldew te pegtutung din te insinsu para te pista ni Baal.
Migsaluub sikandin te me sising
wey te me dayan-dayan te lawa,
wey miggendiye sikandin te nanggeyinawaan din
wey nalingawan ad nikandin.”
Sika ka ingkahi te Magbebaye ne Manama.
14 Piru seini ka eggimuwen ku. Eg-inniyaten ku sikandin wey eg-uyanen ku diye te disirtu,
wey kene ku sikandin eglanglangitan.
15 [xr]Ne iglibed kud kandin ka parasan din,
wey eggimuwen ku ka bangalug ne egngaranan te Akur[fn] ne gumawan te egkapallatengan.
Ne diye eg-ulahing sikandin ne iling te timpu te bate pad sikandin
wey iling te peg-awe din diye te inged te Ihiptu.
16 Ne migkahi ka Magbebaye ne Manama, “Te sika kangkuwa ne aldew, egngaranan ad e nikandin te ‘Iglukes ku’ wey kenad e ne ‘Baal ku.’ ” 17 Ne kene kud sikandin egpangaranen te me diyus-diyus;
kene kud sikandin egparawiten pad te me ngaran ni Baal.
18 Eggimu a te kasabutan para te keupianan dan. Kasabutan seini duma te me mahintalunan ne mananap wey te me manuk-manuk, wey te me mananap ne egdul‑ug te tane. Egdereetan kud ka piet, wey kampilan, wey eg-aween kud ka gira due te Israil, wey eg-ugpe sikandan ne mariyu te samuk.
19 Eg-asaween ku sikeykew Israil te ware egtamanan,
igpapitew ku keykew ka pegkamatareng wey eleg ne peggukum,
geyinawa ne kene egkabalbalawan wey himenew.
20 Egsaad a keykew wey egtumanen ku seini, wey eg-angkenen ku sikeykew ne keddi,
wey eg-ileen a nikeykew ne Magbebaye ne Manama.
21-22 Migkahi ka Magbebaye, “Te sika kangkuwa ne aldew,
egtabaken ku ka me peg-ampu te keet-etawan ku ne me matig-Israil.[fn]
Egpeuranan ku ka tane,
wey egpakahaani sikandan te dakel ne trigu, wey egpakapamupu te me behas te paras wey me ulibu.
23 [xr]Egpeugpeen ku ka keet-etawan ku due te tane dan wey egmatubungen ku sikandan.
Eggeyinawaan ku seeye se ingngaranan te ‘Ware geyinawei,’
wey egngaranan ku te ‘Keet-etawan ku’
seeye se ingngaranan te ‘Kene ne keet-etawan ku.’
Ne egtabak sikandan, ‘Sikeykew ka Manama ney.’ ”
3 1 Ne ingkahiyan a te Magbebaye ne Manama, “Hipanew kad wey geyinawei nud man‑e ka asawa nu ne egpalibug-libug wey inggeyinawaan te lein ne lukes. Geyinawei nu sikandin iling te peggeyinawa te Magbebaye ne Manama te me matig-Israil minsan migsimba sikandan te me diyus-diyus, wey egkeupian ne eghalad te indampil ne behas te paras diye te me diyus-diyus.”
2 Sikan naa ka imbeli kud sikandin te kentiddad ne sapulu wey lalimma (15) ne pelata ne seleppi wey sabeka ne gatus wey lalimma ne pulu (150) ne kilu ne sibada. 3 Ne ingkahiyan ku sikandin, “Keilangan ne kene ka egsuwey keddi te egkaluhey ne timpu. Kene kad e palibug wey ke peyilabet naa te lein ne lukes. Ne minsan sikeddi, kena a degma eggulid keykew.” 4 Ne iling ded degma kayi ka me matig-Israil. Egkaluhey sikandan ne eg-ugpe ne ware Hari wey ke pangulu naa, ware pegpanubad wey ke sungkaleg naa ne eglimlimuan, wey ware igsaluub ne ipud[fn] wey ke me diyus-diyus naa. 5 Piru te mewuri ne me aldew, eglibed wey eg-ikul red ka me matig-Israil te Magbebaye ne Manama ran, wey te Hari dan ne kabuhalan ni Dabid. Egparani sikandan te Magbebaye ne due pegtahud kandin, wey egpakaheram sikandan te keupiya rin.
4 1 Pammineg kew te iglalag te Magbebaye ne Manama,
sikaniyu se me matig-Israil, su due iglalag din kaniyu te me mahinged te Israil.
Migkahi ka Magbebaye ne Manama,
“Warad etew te tane niyu ne migmatinumanen, miggeyinawa,
wey mig-ila keddi.
2 Migpandilus sikandan,
migmangu-ubat, migpangimatey, migpanakew, wey migpanlibug;
nekeempet de ka maddeet ne hinimuwan dan
wey egmekegsinsinundul re ka pegpeyimmimatayey.
3 Purisu egkammara ka tane,
wey egpatey ka langun ne mig-ugpe te inged dan.
Ne egkahule degma ka langun ne me mananap wey me bayaku,
lagkes ka me isda.”
4 Ne migkahi ka Magbebaye ne Manama,
“Minsan pad due, kene kew bayung te lein ne etew
wey ke egsumbung naa kandan,
su sikaniyu iya se me talagpanubad ka egdew-ayen ku.
5 Egkasaligkat kew te maaldew wey te marusilem;
egmekegtapulun kew re iya te me prupita ka egkasaligkat.
Ne egdereetan ku ka Israil ne iney niyu.
6 Egkareetan ka keet-etawan ku tenged wara a nikandan ilaa.
Ne sikaniyu se me talagpanubad, tenged su waraa nikaniyu ilaa,
eg-inniyuhan ku degma sikaniyu.
Ne tenged te inlingawan niyu ka balaud ku,
eglingawan ku degma ka me anak niyu.
7 “Te egmasulug e ka me talagpanubad,
egkanasnasian e degma ka peggimu niyu te sale.
Purisu kene kud e igpabantug sikaniyu su nasi kew e egkeyilawi.
8 Egpakakeen kew te egmanguyanen te me etew ne igmanubad ne igpalangesa ne ig-awe te sale.
Purisu egkengaggale kew re iya ke egmakasale ka me etew.
9 Egpekeiling de iya ka egtamanan te me etew wey te me talagpanubad ne nekeg-iling se egpanggimuwen.
Eglegparan ku sikaniyu tenged te me sale niyu,
wey egpabayaren ku sikaniyu te hinimuwan niyu.
10 Egkeen kew piru kene kew egkabulung.
Egpalibug-libug kew piru kene kew egkabuhal
su mig-inniyuhan e ma nikaniyu se Magbebaye ne Manama,
wey migpamakey kew te me diyus-diyus.”
11 Ne migkahi ka Magbebaye ne Manama,
“Ka binu, iyam ma wey se tapey e
iyan egpuunan ne kenad e egpakasabut ka keet-etawan ku.
12 Migpanginginse ka keet-etawan ku te sabeka ne diyus-diyus ne kayu,
wey egkahiyen dan ne ka tuked ka egpakahuhud kandan meyitenged te neneyitabu e wey te egkengeyitabu pad.
Ka panisingan te Agkey iyan nakaakal kandan,
wey iling sikandan te malitan ne migpalibug-libug ka mig-inniyug keddi te Manama ran.
13 Migpanubad sikandan diye te puntul te me bubungan,
wey mighalad diye te me tuhal,
diye te mateles ne egdalungan te me kayu ne uk, alamu, wey rublis.
“Purisu migpamelegye e te lawa ka me anak niyu ne me malitan,
wey migpanlibug e ka me ambey niyu.[fn]
14 Piru kene ku eglegparan ka me anak niyu ne me malitan
te pegpamelegye dan te lawa ran
wey ka me ambey niyu te pegpanlibug dan,
su miggilabet ma degma ka me lukes te me malitan ne migpamelegye te lawa,
wey migbehey te me halad diye te diyus-diyus duma te sika ne me malitan.
Iling te ingkahi, ‘Ka etew ne kene egpakasabut, iyan egpangkusan se karereetan.’
15 “He Israil, minsan ke migpeyilhilabet ka, kene nu re inniyata ne egpakasale ka Huda.
Kene ka hendiye te Gilgal wey ke egtakereg naa diye te Bit-Abin[fn] eyew egsimba,
wey kene ka pahunlibet te manekal ne Magbebaye ne Manama.
16 Su ka me matig-Israil makehal se ulu iling te meila ne baka,
egpakeenen naan ded sikandan te Magbebaye ne Manama
iling te me karniru ne impalayud te maluag ne panabtaban?
17 Migsimbe e degma te diyus-diyus ka me matig-Ipraim.
Balahara niyu re due sikandan!
18 Ne minsan egkengewubug e sikandan,
egpabulus-bulus ded sikandan ka egpeyilabetey.
Igkatelesi ran pad ka mekeyilew-hilew ne hinimuwan du te kabantug.
19 Egmanlayap sikandan ne iling te imbayaan te balisusu,
wey egkengeyilawan sikandan tenged te me halad dan te me diyus-diyus.
5 1 Pammineha niyu seini, me talagpanubad!
Pammineg kew, me matig-Israil!
Linga-linga kew, me kabuhalan te Hari!
Sikaniyu ka eleg ne eglegparan
su nekeiling kew te baled diye te Mispa,
wey iling te biyale ne imbelat diye te Tabur.
2 Masulug ka maddeet ne neneyimu niyu,
purisu egpanlegparan ku sikaniyu langun.
3 Nakanengneng a te me matig-Ipraim
wey kene egpekeeles keddi ka me matig-Israil.
Egpekeiling te malitan ne egpamelegye te lawa ka Ipraim,
wey malindit e kayi te keddi ka me matig-Israil.”
4 Ka hinimuwan dan ka nakabalabag te peglibed dan diye te Manama.
Su due te pusung dan ka panisingan te Agkey
wey ware dan ilaa ka Magbebaye ne Manama.
5 Ka pegpaambug te me matig-Israil iyan egpamalehet kandan.[fn]
Nasaligkat ka me matig-Ipraim[fn] tenged te sale dan.
Ne nakalagkes degma duma kandan ka me matig-Huda.
6 Migpamitew sikandan te Magbebaye ne Manama,
wey migpanguyan sikandan te ighalad dan ne me karniru wey me baka.
Piru ware dan nakita ka Manama su in-engkeran din man e sikandan.
7 Kenad sikandan ne matinumanen te Magbebaye ne Manama,
wey kene ne kandin te Manama ka me anak dan.
Purisu kuntee te pegginguma te iyam ne bulan, egdereetan sikandan duma te me pinamula ran.
8 Parahinga niyu ka me sungey wey me trumpita
diye te Gibiya wey Rama.
Panpanayi niyu ka me matig-Bit-Abin!
Pangandam kew me matig-Binhamin!
9 Egkahuhus ka Ipraim te timpu te peglegpad.
Egkeyitabu iya seini se ingkahi ku diye te me tribu te Israil.
10 “Ka me pangulu te Huda nekeiling te me talag-ensig te palinneu te eletanan te tane.
Purisu igpasalerep ku sikandan te langet ku ne egpekeiling te baggiyu ne egpakaanlas kandan.
11 Indeeg-deeg wey indereetan e ka Israil
tenged te peglegpad ku kandin,[fn]
su migpabulus-bulus ma sikandin ka mig-ikul te me diyus-diyus.
12 Egdereetan ku ka Israil iling te manggad ne egketketen te aney,
wey egmewuen ku ka Huda iling te kayu ne egkalepuk.
13 “Ke egpakamaan-maan e ka Israil wey ka Huda te dalu ne insalerep dan,
egpangananey sikandan te mabantug ne Hari te Asirya.
Piru kene din sikandan egkabulihan.[fn]
14 Su egpekeiling ad ma te liyun ne egpakig-ehet te me matig-Israil wey te Huda.
Egpaminbindasen ku sikandan
wey egpamangeen ku wey ware egpakapangabang kandan.
15 “Ne eglibed a diye te inged ku, taman te eg-angkenen dan e ka me sale dan wey egpamitawen ad e nikandan.
Ne tenged te kalised dan, mapahetpet sikandan ne egpamitew keddi.”
6 1 Ne egkahi ka me etew,
“Hendini kew! Eglibed ki diye te Magbebaye ne Manama,
su egbawian ki red nikandin minsan impamindas-bindas kid nikandin;
impamalpalian kid nikandin piru egbagkesan din ded ka me pali ta.
2 Eg-uyahen ki nikandin peglihad te daruwa ne aldew.
Ne eg-enawen ki nikandin te igkatatelu ne aldew,
wey eglemung kid kandin.
3 Egpakannekal ki ne eg-ila te Magbebaye ne Manama.
Malehet iya ne egginguma sikandin iling te kaliwaswasan;
eggendini sikandin iling te uran ne egsubid te tane.”
4 Piru migkahi ka Magbebaye ne Manama,
“Nekey naa ka eggimuwen ku keykew, Ipraim,
wey keykew Huda?
Mahaan de egkaawe ka geyinawa niyu keddi
iling te gapun wey demmug te maselem.
5 Sikan naa ka impangimatayan ku sikaniyu
pinaahi te me lalag ku ne inlalag te me prupita.
Egpekeiling te kilat ne miggeteb due te kaniyu ka peggukum ku.
6 [xr]Su kene ne iyan ku igkeupii ka igpanubad niyu ne me ayam, wey ka igpanubad niyu ne egmanutungen,
ke kene, ka geyinawa niyu te duma ne kene egkabalbalawan wey ka peg-ila niyu keddi te Magbebaye ne Manama niyu.
7 Piru insupak niyu ka kasabutan ku iling te diye te lungsud te Adan;
ware kew migmatinumanen keddi diye te inged niyu.
8 In-ugpaan ka siyudad te Gilyad te me etew ne maddeet se me hinimuwan;
nabiluwan seini te langesa.
9 Ka me talagpanubad niyu egpekeiling te nalibulung ne me tulisan.
Egmanggepas sikandan te etew
wey egpangimatey te egmanlihad diye te dalan ne peendiye te Sikim;
eggimuwen dan ka langun ne mareet wey mekeyilew-hilew ne himu!
10 Nakita ku ka dereeti ne hinimuwan te me matig-Israil;
inlinditan te me matig-Ipraim ka pegkeetew ran pinaahi te pegsimba ran te me diyus-diyus.
11 “Ne sikeykew Huda,
nateil e ka timpu te peglegpad keykew,
minsan ke igkeupii ku ne iglibed ka meupiya ne peg-ugpe te keet-etawan ku.
7 1 Minsan ke eg-ay-ayaran ku ka Israil,
iyan ku egkakita ka me sale te matig-Ipraim
wey ka maddeet ne hinimuwan te matig-Samarya:
me ubaten sikandan,
me takawen,
wey egmangahew diye te deralanen.
2 Piru ware dan sumsumana ne intantanuran ku
ka langun ne maddeet ne hinimuwan dan.
Ne kuntee nabaku ded sikandan te me sale dan,
wey nakita ku seini langun.”
3 Migkahi ka Magbebaye ne Manama,
“Impahale dan ka Hari te maddeet ne hinimuwan dan
wey mig-ambag-ambag ka me pangulu te peg-uubat dan.
4 Me talaglibug langun sikandan;
egpekeiling sikandan te subla ne meinit ne sugnuwanan
ne kenad keilangan ne eg-undulan pad te talaggilutu te paan,
puun te pegluyang pad te harina taman te pegtulin e kayi.
5 Te timpu te me sahakeen te Hari dan,
nenewubug ka me pangulu.
Ne mig-iinum degma ka Hari duma te me lemeten.
6 Egpekeiling te insugnuwan ka pusung dan duma te mareet ne planu ran,
ne migbebaha te intiru ne marusilem ka langet dan
wey migkanlabkanlab seini te pegkapawe iling te hapuy.
7 Migmabbulut langun sikandan ne egpekeiling te subla ne meinit ne sugnuwanan,
wey impangimatayan dan ka me pangulu ran.
Naggule ka langun ne Hari dan
wey warad iya minsan sabeka ne nakapangananey keddi.”
8 Ne migkahi ka Magbebaye ne Manama,
“Nakasewug te lein ne me nasud ka keet-etawan te Ipraim,
wey egpekeiling sikandan te paan ne iyan de nalutu se limang ne baad.
9 Ware nakanengneng sikandan ne ka pegsalig dan te me lapu iyan nakaawe te keseg dan.
Me ubanen e sikandan
piru ware dan nanengnengi seini.
10 Ka pegkaambuhen te me matig-Israil ka migpamalehet ne eleg sikandan ne eglegparan.
Su minsan pad te langun ne neyitabu kandan, ware ded man‑e sikandan miglibed
wey ke mig-aput naa kayi te keddi te Magbebaye ne Manama ran.
11 Egpekeiling te selepati ka me matig-Israil ne ware katuenan wey mahaan de egkaakali;
nasi mule sikandan diye migpabulig te Ihiptu, wey senge-kakuwa ne diye man‑e te Asirya.
12 Piru emun ke egpangipanew sikandan,
egbelaten ku ka kulambu ku
eyew egpasaharan ku kandan iling te me bayaku.
Eglegparan ku sikandan tenged te maddeet ne hinimuwan dan.[fn]
13 Mekeyid‑u-hid‑u sikandan su migsuwey ma sikandan keddi!
Egdereetan ku sikandan su migsukul ma sikandan keddi!
Igkeupii ku perem ne egluwasen sikandan
piru migsesalupet de iya sikandan meyitenged keddi.
14 Ka pegpangananey ran keddi, ware migpuun te me pusung dan
ke kene, migpalumbibigtew sikandan diye te me hibatanan dan tenged mule te pegkalaggew ran.
Eglibulung sikandan ne iling te me etew ne ware migmalintutuu te Manama,
su egpamalpalian dan ma ka me lawa ran ke egbuyu te egkakeen wey te iyam ne binu;
migsukul sikandan keddi.
15 Minsan imbasbas ku wey inggimu ku sikandan ne malig‑en,
piru migbebantak ded iya man‑e sikandan te mareet kayi te keddi.
16 Ware sikandan miglibed kayi te keddi te Amana ne Mabantug ne Manama;
egpekeiling sikandan te pane ne kene egkasalihan;
egpatey ka me pangulu ran pinaahi te kampilan,
su me hambuhen ma sikandan ne egpanlelalag.
Eglelemetan sikandan te me etew diye te nasud te Ihiptu.”
8 1 Ne migkahi ka Magbebaye ne Manama,
“Parahinga niyu ka trumpita
su ka me kuntere iling te me banug ne egpandawi te keet-etawan ku.
Insupak te keet-etawan ku ka kasabutan ku,
wey in-engkeran dan ka me balaud ku.
2 Migpangananey ka me matig-Israil keddi ne miggenendue, ‘Magbebaye ne Manama ney,
nekeila key keykew!’
3 Piru imbalahad te me matig-Israil ka meupiya,
sikan naa ka eglupuhen sikandan te me kuntere dan.
4 Mig-alam sikandan te Hari dan ne ware migpanginginse keddi,
wey migtunde sikandan te me pangulu ran ne ware kalintahaan ku.
Ka me pelata ran wey me bulawan inggimu ran ne me diyus-diyus.
Ne tenged due, egdereetan ku sikandan.
5 Ingkalangeti ku ka larawan te baka ne bulawan ne insisimba diye te Samarya.
Migkanlabkanlab ka langet ku kandan.
Ken‑u naan pad sikandan eg-inniyug te me sale dan?
6 Egpuun diye te Israil sika se bulawan ne larawan te baka!
Iyan miggimu due ka mangngateu,
wey kene ne sika ka malehet ne Magbebaye ne Manama.
Eglupeten ded iya ka larawan ne baka diye te Samarya.
7 Su migpamula sikandan te kalamag, ne balisusu ka egkahaani ran;
ware migpamehas ka impamula ran sikan naa ka ware egkakeen dan;
ke egpamehas ma, ka me lapu ka egpangeen.
8 Nareetan e ka me matig-Israil,
wey nakalemung e sikandan te me etew te minsan hendei ne me nasud,
wey iling sikandan te kasangkapan ne warad karuan.
9 Migmangendiye sikandan te Asirya
iling te mahintalunan ne asnu ne migleug-leug ne migsabsabeka.
Migbayad ka me matig-Ipraim te duma ne nasud eyew eglapihan sikandan.
10 Minsan pad ke egpamayad sikandan te me nasud ne eglapihen dan, eglimuren ku red sikandan,
wey te kene egkaluhey, eg-antus sikandan te mabulut ne Hari wey te me pangulu ran.
11 “Malehet ne migpangimu ka me matig-Israil te masulug ne altar
eyew egtutungan dan te igmanubad ne ig-awe te sale,
piru nasi de iya sikandan nakasale tenged te me altar ne impangimu ran.
12 Insulatan ku sikandan te sapulu ne libu (10,000) ne balaud ku,
piru imbalahad dan de seini iling te kasangkapan ne ware dan neila.
13 Migpanubad sikandan keddi te mananap wey ingkeen dan ded,
piru wara a nabennali kandan.
Ne kuntee egsumsumanen ku ka maddeet ne hinimuwan dan
wey eglegparan ku sikandan tenged due,
wey igpalibed ku sikandan diye te Ihiptu.
14 “Nalingew e ka me matig-Israil te Talaggimu kandan,
wey migpangimu sikandan te masulug ne palasyu.
Migpangimu degma ka me matig-Huda te masulug ne siyudad ne in-alad te matikang wey makepal ne batu,
piru egpeuyan a te hapuy ne egsilab te sika ne me siyudad
wey egkeet-et ka malig‑en ne alad.”
9 1 He me matig-Israil, kene kew e gale-gale!
Kene kew e kahale ne iling te duma ne me nasud
su imbelegye niyu ka lawa niyu wey in-engkeran niyu ka Magbebaye ne Manama niyu.
Migmanggale-gale kew diye te minsan hendei ne me diekanan niyu
tenged te me uma ne insuman-suman niyu ne insuul kaniyu te me diyus-diyus ne insimba niyu.
2 Kenad egpekeuyag te keet-etawan ka diekanan te trigu wey kelesanan,
wey egkaddeetan e ka me behas te paras dan ne iyan eggimuwen ne iyam ne binu.
3 Kenad e sikandan egpekeugpe te Israil ne tane te Magbebaye ne Manama,
ke kene, egpanguyanen sikandan diye te Asirya
wey egpanguripenen e man‑e iling te me kaap-apuan dan ne impanguripen dengan diye te Ihiptu.
Ne diye te Asirya, egmakakeen sikandan te me pegkeen ne in-isip ne malindit.
4 Kenad e sikandan eg-itis te binu ne ighalad diye te Magbebaye ne Manama,
wey kenad e sikandan eg-uyan te igmanubad ne egpakapahale kandin.
Egmekeiling e te egkakeen diye te lantangan ka egkakeen dan,
wey egmalindit ka langun ne egkeen due,
uya su ka egkakeen dan para man de te gutas dan,
wey kene egkaayun ne ighalad diye te timplu te Magbebaye ne Manama.
5 Nekey naa ka eggimuwen niyu ke eggingume e ka in-alam ne aldew
te sahakeen ne para te Magbebaye ne Manama?
6 Ne minsan ke egpanalliya sikandan puun te karereetan,
egpekeiling ded iya man‑e te iglebeng sikandan te me matig-Ihiptu diye te Mimpis.[fn]
Ne ka me karatuan dan ne pelata egkabunbunan e te me sehe,
wey egkampetan e te me duhi ka me baley ran.
7 [xr]Miggingume e ka aldew te peglegpad
wey ka aldew te pegsuli.
Egpakasalerep iya kayi ka Israil.
Migkahi kew te egpamusawen e ka me prupita te Manama.
Inlalag niyu sika su egkalangetan kew ma keddi.
Dakel e ka sale niyu.
8 In-alam te Manama ka prupita eyew egtameng te me matig-Israil,
piru egsesahiluten sikandin iling te bayaku minsan hendei sikandin eggendiye.
Egdumutan sikandin te me etew minsan diye te timplu te Manama.
9 [xr]Impatamtamanan dan linditi ka pegkeetew ran
iling te inggimu ran diye te Gibiya.
Egtantanuran te Manama ka mareet ne me himu ran,
wey eglegparan din sikandan tenged te me sale dan.
10 [xr]Ne migkahi ka Magbebaye ne Manama,
“Nakita ku ka Israil iling te paras ne migtubu diye te disirtu.
Nakita ku ka me amey niyu
ne egpekeiling te hun‑a ne behas te iggira ne neyinuhan.
Piru migpangendiye sikandan te bubungan te Piyur,
wey inhalad dan diye ki Baal ka pegkeetew ran,
wey nekeiling e sikandan kalindit te diyus-diyus ne inggeyinawaan dan.
11 Ne egkaawe e ka kabantug te Israil iling te bayaku ne eglayang;
warad e bate ne egkeetew diye te Israil, wey warad e malitan ne egkaberes, wey warad e egpangalalin.
12 Ne minsan ke egpakaanak pad sikandan,
egpangaween ku ka me anak dan langun taman te warad egkasame.
Mekeyid‑u-hid‑u naan de iya sikandan ke eg-engkeran kud e!”
13 Ne nakita ku ne egpandawiyen ka me anak ni Ipraim,
ne si Ipraim ka eg-uney ne egpanguyan te me anak din diye te gilanganan.
14 He Magbebaye ne Manama, seini himuwa nu te keet-etawan nu:
Kene nud ituhut ne egkaberes pad ka me igbeyi ran;
kene nud ituhut ne egmanggatasan pad ka me susu ran.
15 Ne migkahi ka Magbebaye ne Manama,
“Diye migbunsud te Gilgal ka mareet ne hinimuwan dan,
wey diye migbunsud ka pegkalangeti ku kandan.
Tenged te mareet ne me himu ran,
egdeldelen ku sikandan puun te ugpaanan ku.
Kene kud e eggeyinawaan sikandan;
me masinupaken langun ka me pangulu ran.
16 Egpekeiling ka me matig-Israil te pinamula ne nahangu se dalid purisu kenad e egbebehas.
Ne minsan pad egmanganak sikandan, egpangimatayan ku red iya man‑e ka immandakelan dan te geyinawa ne me anak dan.”
17 Insamsamilian e sikandan te Manama ku
su ware sikandan migpammineg kandin.
Purisu egkaleleug e sikandan diye te duma ne me inged.
10 1 Egpekeiling ka me matig-Israil te paras ne masulug se behas.
Te migmasalig e ka behas dan,
migmasalig e degma ka immangimu ran ne me altar.
Te migmatubung e ka inged dan,
impatelesan dan e degma ka matulus ne sungkaleg ne batu ne insimba ran.
2 Me ubaten ka pusung dan;
keilangan ne eg-antus sikandan tenged te maddeet ne me hinimuwan dan.
Eglupeten te Magbebaye ne Manama ka me altar dan
wey egdereetan din ka me matulus ne sungkaleg ne batu ne insimba ran.
3 Ne egpakakahi sikandan,
“Ware Hari ney su ware ney ma ikaaldek ka Magbebaye ne Manama.
Ne ka Hari, nekey naan e degma ka egkeyimu rin para kanami?”
4 Kamasulug sikandan migpanaad
wey migpangimu te kasabutan
wey migpahunlibet te ubat.
Purisu egpakasalerep sikandan te legpad
ne iling te eggilu ne hilamunen ne migpanubu diye te tudling te daruwan.
5 Egkengaaldek ka me matig-Samarya su egkaawe man e ka diyus-diyus ne baka diye te Bit-Abin.
Eglungku ka keet-etawan,
wey egpandalawit degma ka me talagpanubad te me diyus-diyus,
su eg-aween man e ka katelesan te me diyus-diyus dan.
6 Egpanguyanen ka me diyus-diyus dan diye te Asirya,
eyew igdasag diye te mabantug ne Hari.
Egkeyilawan ka me matig-Ipraim;
egkeyilawan ka me matig-Israil tenged te me diyus-diyus dan.
7 Egkaawe ka Hari te Samarya,
iling te buke[fn] diye te weyig.
8 [xr]Egpangguhusen ka me panubaran diye te me bubungan te Abin,
ne iyan ka sale te Israil.
Ne diye te me altar dan egpanubu ka me duhi wey me hilamunen,
wey egkahi sikandan diye te me bubungan, “Bunbuni key,”
wey “Lunawi key.”
9 [xr]Ne migkahi ka Magbebaye ne Manama,
“Nakasale ka me matig-Israil minsan te diye pad sikandan te Gibiya,
wey migpabulus-bulus sikandan ka miggimu te mareet.
Purisu egkeumaan iya sikandan te gubut diye te Gibiya.
10 Igkeupii ku ne eglegparan sikandan;
egkasabeka ka me nasud ne eglusud kandan,
wey egpaantusen sikandan tenged te dakel ne sale dan.[fn]
11 “Egpekeiling dengan ka Ipraim te nati te baka ne imbasbas ne egdiriek, ka malemu ne himu ne igkeupii rin.
Piru egsangenan ku te mabehat ne yuggu ka mateles ne lieg din.
Egpehesen ku egpararuwa ka Huda;
egpehesen ku egpalupeta te migkehal ne tane ka Israil.
12 Pamewumela niyu ka pusung niyu iling te tane ne indaru,
wey ipamula niyu ka beni te pegkamatareng,
eyew egkahaani niyu ka behas te geyinawa ne kene egkabalbalawan.
Seinid e ka timpu ne eg-aput kew keddi te Magbebaye ne Manama
taman te eglibed a wey igbusbus ku kaniyu ka panalangin iling te weyig.
13 Migpamula kew te mareet ne himu,
sikan naa ka miggaani kew te pegdeeg-deeg kaniyu
wey iyan niyu nakeen ka behas te me ubat!
“Uya su migsalig kew ma te kanekal niyu
wey te masulug ne me sundalu niyu.
14 Purisu egkeyitabu ne egpegiggireey kew te duma ne nasud,
wey egpanempahen ka me malig‑en ne me alad niyu.
Egpekeiling kangkuwa seini te pegguhus ni Salman te Bit-Arbil te timpu te gira.
Ne egpanulengen ka me iney wey me anak dan.
15 Egkeyitabu seini due te keykew, Bitil,
tenged te dakel ne sale nu.
Kenad egkapawaan ka Hari su egpatey e sikandin.”
11 1 [xr]Ne migkahi ka Magbebaye ne Manama,
“Inggeyinawaan ku ka Israil te bate pad sikandin isip anak ku,
wey impalihawang ku sikandin puun te Ihiptu.
2 Piru nasi de iya sikandin migpariyu keddi
te egkalihet a ne eg-umew kandin.
Nasi de iya migpabulus-bulus sikandin ka migsimba ki Baal
wey migtutung te insinsu para te me diyus-diyus din.
3 Sikeddi ka migbasbas te Ipraim te peggipanew;
sikeddi ka migsapipi te keet-etawan ku,
piru ware dan ilaa ne sikeddi ka migtanggu kandan.
4 In-inahak ku sikandan,
duma te keyid‑u wey geyinawa;
in-awe ku ka yuggu diye te me lieg dan
wey mig-unduk a ka migpakeen kandan.
5 “Eglibed sikandan diye te nasud te Ihiptu,
wey iyan e egmandu kandan ka Asirya,
su kene ma sikandan eglibed kayi te keddi.
6 Eglusuran te me kuntere ka me siyudad dan,
wey egpangguhusen ka me pagul te me gumawan,
wey kene egpakapabulus ka me planu ran.
7 Me maahet-ahet ne eg-engked keddi ka keet-etawan ku,
purisu in-andam e ka yuggu para kandan
wey ware egpakapekas kayi.
8 [xr]“Egmenuwen ku sikeykew te eg-engked, he Ipraim?
Kene ku iya sikeykew egbalaharen ne egkatalu, he Israil.
Kene ku sikeykew egdereetan iling te Adma wey Sibuwim.
Kene egpakatuhut ka pusung ku te iling due,
su dakel ka geyinawa ku keykew.
9 Kene kud e igpabulus ka langet ku;
kene kud e eg-abayan te egdereet ka Ipraim.
Su Manama a wey kene ne etew.
Sikeddi ka matulus ne egduma kaniyu,
wey kena a eggendue ka egdereet kaniyu.
10 “Egpekeiling a se Magbebaye ne Manama te egginihel ne liyun.
Ne puun te iglineb, eglibed kew kayi te keddiey ne egpangelkelen te pegkaaldek.
11 Egpanginguma kew puun te Ihiptu,
ne egpangelkelen iling te me bayaku,
wey iling te me selepati puun te Asirya,
wey igpalibed ku sikaniyu diye te me ugpaanan niyu.”
Sika ka ingkahi te Magbebaye ne Manama.
12 Ne migkahi ka Magbebaye ne Manama,
“Layun e re eg-uubati
wey eglilimbungi te me matig-Israil.
Piru ka me matig-Huda nekeila red mule te Magbebaye,
wey matinumanen sikandan te Matulus ne Manama.”
12 1 Ware karuan wey egpakarereet ka langun ne egpangimuwen te Israil
puun te maselem taman te marusilem.
Sikandan layun ka egpuunan te me ubat wey mareet ne hinimuwan,
wey migpakigsabeka sikandan te Asirya wey mig-uyan te lana diye te Ihiptu.
2 Due sumbung te Magbebaye ne Manama te me matig-Huda wey me matig-Israil;
eglegparan din sikandan tenged te me batasan dan;
egsulian din sikandan tenged te hinimuwan dan.
3 [xr][xr]Te diye pad si Hakub te aanakan te iney rin,
impahutan din ka seping din,
wey te dakel e sikandin, migpakigbueg sikandin te Manama.
4 Migpanalu sikandin ka migpabuehey te panalihan;
migsinehew sikandin wey migpeyid‑u-hid‑u ne egpanalanginan.
Nakita rin ka Manama diye te Bitil
wey migpakiglalag ka Manama kandin diye.
5 Ka Amana ne Maresen ne Magbebaye ne Manama,
iyan din ngaran si Yawi.
6 Piru keilangan ne eglibed ka diye te Manama nu,
wey batasana nu ka peggeyinawa wey ka eleg ne peggukum,
wey tahari nu layun ka Manama nu.
7 Ingkahiyan te Magbebaye ne Manama ka me matig-Israil,
“Eggamit ka me nigusyanti te me timbangan ne kene ne eleg;
egkeup-upian en iya sikandan ne egpanlimbung.”
8 Migkahi ka me matig-Ipraim,
“Me meyaman ki ne subla su masulug ka me karatuan ta.
Te pegpakannekal ta ne egkaratu, ware egpakabayung kanta te mareet ne eggimuwen,
su kene dan ma seini egkeilaan.”
9 [xr]“Sikeddi ka Magbebaye ne Manama niyu;
sikeddi ka migpalihawang kaniyu puun te Ihiptu.
Egpeugpeen ku man‑e sikaniyu diye te me balungbalung,
iling te inggimu niyu te me aldew te Sahakeen diye te me Leeb.
10 “Migpakiglalag a te me prupita,
wey sikeddi ka migpapitew kandan te masulug ne me taheinep,
wey impahuhud ku sikandan te me panunggilingan.
11 Ne iyan insisimba ka me diyus-diyus diye te Gilyad,
wey ka langun ne migsimba dutu, egsahap iya.
Emun ke egpanubad sikandan te turu ne me baka diye te Gilgal,
egkengatempag ka me altar dan wey egpekeiling e te impaayun ne me batu diye te tudling te daruwan.”
12 [xr]Miglenus si Hakub diye te inged te Aram,
wey migtanggu te me karniru diye eyew egpanganuhang.
13 [xr]Ne migsuhu ka Magbebaye ne Manama te prupita
ne igpalihawang ka me kabuhalan ni Hakub puun te Ihiptu.
Ne pinaahi te sika ne prupita, intanggu rin sikandan.
14 Piru masulug ka neyimu te me kabuhalan ni Ipraim ne nasagkilan ka Magbebaye ne Manama eyew egkalangetan,
purisu egdusaan iya sikandan te Magbebaye tenged te pegpangimatey ran,
wey egsulian din sikandan te pegbaley-baley ran kandin.
13 1 Emun ke dengan ke eglalag ka kabuhalan ni Ipraim,
egpangelkelen ka me etew,
wey egkareyrey sikandan diye te Israil.
Piru nakasale sikandan su migsimba ma sikandan ki Baal,
wey sika ka egpuunan ne napatey sikandan.
2 Ne kuntee migpabulus-bulus ka keet-etawan ne eggimu te sale.
Migpangimu sikandan te me larawan;
me diyus-diyus ne inggimu puun te pelata wey immangimu re te etew.
Ne migkahi sikandan, “Panubad kew kayi.”
Ne migmangarek pad man‑e ka me etew te bulawan ne larawan te baka!
3 Purisu mahaan de sikandan egkaawe iling te gapun te maselem,
wey ke demmug naa,
wey ke usang naa ne eglayap te kalamag puun te diekanan,
wey ke ebel naa ne miglihawang puun te bintana.
4 Ne migkahi ka Magbebaye ne Manama, “Sikeddi ka Magbebaye ne Manama niyu;
ka migpalihawang kaniyu puun te Ihiptu.
Ware lein ne Magbebaye ne Manama niyu su sikeddi de;
ware lein ne talagluwas niyu angin e keddi.
5 Sikeddi ka migtanggu kaniyu diye te disirtu;
diye te tane ne ware weyig.
6 Piru te pegpeugpe ku kaniyu diye te meupiya ne tane,[fn]
nenabulung kew wey amana nahale-gale.
Piru nasi kew neyimu ne me hambuhen,
wey nalingawan ad e nikaniyu.
7 Tenged due, egpekeiling a te liyun;
wey liyupardu ne eggepas kaniyu diye te dalan.
8 Egpekeiling a te usu ne in-ahawan te anak;
egduleen ku sikaniyu wey egbekeen ku ka me kumeng niyu.
Egpekeiling a te liyun ne egdees kaniyu,
wey egpekeiling a te mabulut ne mahintalunan ne egpamindas-bindas kaniyu.
9 “Egdereetan ku sikaniyu, me matig-Israil,
wey ware egpakapangabang kaniyu.
10 [xr]Ne migkahi kew, ‘Kui key te Hari wey me pangulu!’
Hendeid e ka Hari niyu ne egluwas kaniyu?
Hendeid e ka langun ne me pangulu te siyudad niyu ne egpangabang kaniyu?
11 [xr]Tenged te langet ku
imbehayan ku sikaniyu te Hari,
piru tenged te langet ku
in-awe ku sikandin.
12 “Nabagkes ka maddeet ne hinimuwan te me matig-Ipraim;
nakalista ka me sale dan wey intines.
13 Egkeuyag pad perem sikandan,
piru kene ne matagseb sikandan su ware dan seini palimmakuti.
Egpekeiling sikandan te bate ne mahaan e eglesut,
piru ware sikandan miglihawang puun te aanakan.
14 [xr]Kene ku egluwasen sikandan puun te geem te Siyul;
kene ku igpaalihu sikandan puun te geem te kamatayen.
He kamatayen, ipaneem-neem nu kandan ka lalas nu!
He Siyul, ipakita nu ka karesen nu te peggule!
Kena a egkeyimenawan kandan.
15 Ne minsan pad ke egmatubung sikandan du te me suled dan,[fn]
egpakalamahan ku sikandan te meinit ne kalamag ne egpuun te igsile diye te disirtu.
Egkeetiyan ka me sebseb, wey warad weyig te me belun,
wey egpangahawen e ka langun ne impanines dan ne me karatuan.
16 Eg-antus ka me matig-Samarya ne eglegparan tenged te me sale dan,
su insupak dan ma ka Manama ran;
egpatey sikandan pinaahi te kampilan;
egpanadtaren ka me bate wey egpangebuan ka me mangaberes.”
14 1 Me matig-Israil, libed kew diye te Magbebaye ne Manama niyu,
su nasaligkat kew tenged te me sale niyu.
2 Andama niyu ka iglalag niyu wey libed kew diye te Magbebaye ne Manama
wey kahii niyu sikandin,
“Pasayluwa key te langun ne me sale ney
wey dawata key sumale te keupiya nu,
eyew egpakabehey key te me pegdayan ne egpuun te me be‑be ney.
3 Kene egpakaluwas kanami ka Asirya,
wey kene key e egmangudde te timpu te gira.
Kene ney e egdawiten ne manama ney ka immangimu ney re.
Due te keykew egkakita te me ilu ka himenew.”
4 Ne migkahi ka Magbebaye ne Manama, “Egbawian ku ka pegkamakehal te me ulu te keet-etawan ku wey eggeyinawaan kud e sikandan,
su naawe e ka langet ku kandan.
5 Egpekeiling a te demmug diye te me matig-Israil.
Egpangabukad sikandan ne iling te bulak ne liryu;
eg-ugseb ka me dalid dan iling te kayu ne sidar diye te Libanun.
6 Egmasulug ka me sugpang dan.
Egpekeiling sikandan te mateles ne kayu ne ulibu ne egkabantug,
wey egpekeiling sikandan te meemut ne kayu ne sidar diye te Libanun.
7 Eglibed sikandan kayi te keddiey wey egkabantayan kud sikandan ka eg-ugpe.
Ne egpekeiling sikandan te eglapung ne trigu
wey te egpangabukad ne paras,
wey egmabantug sikandan iling te binu diye te Libanun.
8 Ne kenad e egparani ka me matig-Ipraim te me diyus-diyus.
Egtabaken ku ka me peg-ampu dan
wey egtangguwen ku sikandan.
Egpekeiling a te kayu ne sipris ne malapung ne egkeelungan dan,
wey sikeddiey ka egpabehas kandan.”
9 Seeye se matagseb ne etew, keilangan ne egpakasabut wey egpakanengneng te nenasulat kayi.
Su eleg iya ka me himu te Magbebaye ne Manama
wey seini ka in-ikul te me matareng,
piru egpakasaligkat seini te me masinupaken.
1:4 Ka ngaran ne Hisril, ngaran seini te siyudad wey te napu ne inggimatayan ni Dihu te Hari te Israil, wey te duma pad.
1:6 Iyan igpasabut te ngaran ne Luhurama te Hibruwanen ne linalahan ka “Kene kud eggeyinawaan.”
1:9 Iyan igpasabut te ngaran ne Luami te Hibruwanen ne linalahan ka “kene ne keet-etawan ku.”
1:11 Te Hibruwanen: egtakereg sikandan puun te tane.
1:11 Te Hibruwanen: Egpamula ka Manama.
2:1 Iyan igpasabut te ngaran ne Ami te Hibruwanen ne linalahan ka “Keet-etawan te Manama.”
2:1 Iyan igpasabut te ngaran ne Ruhama te Hibruwanen ne linalahan ka “Inggeyinawaan.”
2:6 Te Hibruwanen: nu.
2:10 Te Hibruwanen: belad.
2:15 Iyan igpasabut te ngaran ne Akur te Hibruwanen ne linalahan ka “kahubut”.
2:21-22 Te Hibruwanen: Hisril.
3:4 Ka ipud iyan ka kumbale ne egsaluuben te Labew ne Talagpanubad ke egtrabahu diye te balungbalung.
4:13 Iyan igpasabut kayi te Hibruwanen ne lalag ka “egpangasaween ne malitan” wey “ke ambey naa.”
4:15 Te Hibruwanen: baley te pegkamareet. Ngaran degma seini ne lein te siyudad te Bitil ne iyan igpasabut te Baley te Manama.
5:5 Te Hibruwanen: te ulaula ran.
5:5 Te Hibruwanen: Israil wey Ipraim.
5:11 Te Hibruwanen: inggulemek ka peggukum kandin.
5:13 Te Hibruwanen: piru kene din egkabawian ka me pali dan.
7:12 Te Hibruwanen: sumbung te keet-etawan dan.
9:6 Ka Mimpis ka amana impurtanti ne siyudad diye te Ihiptu su duen ma maluag ne tane diye ne lebenganan.
10:7 Te duma ne Bibliya: sinapsapen te kayu ne mig-antew.
10:10 Te Hibruwanen: eglupien ne sale.
13:6 Te Hibruwanen: panabtaban.
13:15 Te Hibruwanen: taliware te me suled din.
e 2Har 15:1-7; 2Kru 26:1-23; 2Har 15:32-38; 2Kru 27:1-8; 2Har 16:1-20; 2Kru 28:1-27; 2Har 18:1–20:21; 2Kru 29:1–32:33; 2Har 14:23-29.
1:4 2Har 10:11.
1:10 Rum 9:26.
2:15 Huswi 7:24-26.
2:23 Rum 9:25; 1Pid 2:10.
6:6 Mat 9:13; 12:7.
9:7 Luk 21:22.
9:9 Tal 19:1-30.
9:10 Num 25:1-5.
10:8 Luk 23:30; Imp 6:16.
10:9 Tal 19:1-30.
11:1 Iks 4:22; Mat 2:15.
11:8 Diy 29:23.
12:3 Hin 25:26.
12:3-4 Hin 32:24-26.
12:9 Lib 23:42-43.
12:12 Hin 29:1-20.
12:13 Iks 12:50-51.
13:10 1Sam 8:5-6.
b 1Sam 10:17-24; 1Sam 15:26.
13:14 1Kur 15:55.